МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ................................................................................................................4
I ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАР МЕН ЛАУАЗЫМДЫ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ ЖАЛПЫ
1.1. Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларының түсінігі
1.2. Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларына берілетін
II ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАР МЕН ОЛАРДЫҢ ЛАУАЗЫМДЫ ТҰЛҒАЛАРЫНА БЕРІЛЕТІН
2.1. Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларының халықаралық
2.2. Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларының ұлттық
2.3. Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларының артықщылықтары
ҚОРЫТЫНДЫ................................................................................................33
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.........................................35
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Қазіргі жағдайда Қазақстан Республикасының шет мемлекеттермен
Жаңа саяси-құқықтық бағам тұрғысынан халықаралық құқықтың маңызы мен
Аталған проблемалық аспектілер көпшілікке таралған сапаға ие және
Дипломатиялық имунитеттер мен артықшылықтарды шектеу үрдісіне негізінен егеменді
Курстық жұмысы тақырыбының зерттеу дәрежесі. Бұл жұмыста қолданылған
Курстық жұмысының мақсаты мен міндеттері. Курстық жұмыстың негізгі
Қойылған мақсатқа тікелей жетуге мынадай мәселелерді зерттеу әсер
Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларына берілетін
Дипломатиялық иммунитеттер мен артықшылықтардың түсінігін,мазмұнын және негіздерін анықтау;
халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларының халықаралық құжаттармен
халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларының ұлттық деңгейде
Зерттеудің объектісі ретінде Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды
Курстық жұмысы зерттелуінің әдіснамалық негізі.Халықаралық-құқықтық, саяси-құқықтық, философиялық, әлеуметтік
Курстық жұмыс құрылымы: Жұмыс кіріспеден басталып, екі тараудан,
I ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАР МЕН ЛАУАЗЫМДЫ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ
1.1. Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларының түсінігі
Халықаралық ұйымдардың дамуы мен қалыптасуы – шаруашылық өмірді
Халықаралық ұйымдардың пайда болып, дамуы халықаралық қатынастардың ұзақ
Халықаралық ұйымдардың пайда болып дамуына дүниежүзілік сауда, сондай-ақ,
Халықаралық ұйымдарды құрудағы жеңілдіктер қатарына сол уақыттың өзінде
Кейінгі жылдары халықаралық ұйымдардың саны жедел қарқынмен арта
Соңғы уақыттағы Халықаралық ұйымдар санының күрт өсуі халықаралық
Жекелеген елдер саясатындағы түсініспеушіліктер, қайшылықтар халықаралық ұйымдардың бір
Халықаралық жағдайдың өзгеруіне байланысты халықаралық ұйымдар да өзгерістерге
Халықаралық ұйымдар халықаралық қатынастар жүйесінің ажырамас бір бөлігі.
Енді халықаралық ұйымдар түсінігінің негізгі бес белгісін қарастыруға
Келісімдік негіз. Мұның мәні халықаралық ұйымдарды құру актісі,
Белгілі мақсаттардың болуы. Белгілі бір мақсатта құрылуы олардың
Өзіне сай ұйымдық құрылымы, яғни ынтымақтастық механизмін құрайтын
Ұйымдардың дербес халықаралық құқықтары және міндеттері болуы, олардың
Халықаралық құқық талаптарына сай құрылуы, яғни өз қызметін
Халықаралық ұйым дегеніміз – халықаралық құқық субъектісі болуға
Халықаралық ұйымдар - мемлекеттердің немесе олардың құрылымдарының, сондай-ақ
Олар:
1. Біріккен Ұлттар Ұйымы (1945). Біріккен Ұлттар Ұйымының
Көзі қарақты көпшілікке жақсы таныс, Ұйымға мүше барлық
2. Халықаралық валюта қоры (1945). Халықаралық валюта қоры
ХВҚ-ның қызметтік міндеттері: халықаралық валюталық ынтымақтастықты тереңдету; қаржылық
ХВҚ-ның негізгі міндеттері:
халықаралық валюта-қаржылық ынтымақтастыққа ықпал ету;
халықаралық сауда өсімін теңестіру және кеңейтуді жеңілдету;
Ммүше мемлекеттер арасындағы валюта қатынасын тұрақтылығын қолдау және
көпжақты есеп жүйесін құруға көмектесу
мүше мемлекеттерге төлем балансын реттеу үшін несие ұсыну;
халықаралық төлем баланстар теңсіздігін бұзушылықты қалпына келтіру.
Бүкіләлемдік сауда ұйымы (1995),
Солтүстік-атлантикалық келісім ұйымы (НАТО, 1949),
'Мұнай экспорттаушыелдер ұйымы (ОПЕК, 1960) және т.б.
Үкіметтік емес халықаралық ұйымдар қоғамдық құрылымдар мен ғылыми
Халықаралық Олимпиадалық комитет (1894). Халықаралық Олимпиада комитеті (қыс.
ХОК әр төрт жылда бір рет жазғы және
3. Азиядағы Өзара Ықпалдастық және Сенім Шаралары жөніндегі
Қазақстан сыртқы саяси басымдықтары жүйесінде Азиядағы өзара ықпалдастық
1.2. Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларына берілетін
Иммунитеттің халықаралық құқықта мемлекет иммунитеті және дипломатиялық иммунитет
Мемлекет иммунитеті – дербес мемлекетті шет ел сотының
а) шетел заңнамасының қолданысынан қорғалу иммунитеті, бұл иммунитет
ә) сот иммунитеті немесе тар мағынада алғанда заңи
б) талапты алдын ала қамтамасыз ету иммунитетінің мәні
в) сот актісінің күштеп атқарылуынан қорғалу иммунитетінің мазмұны
г) мемлекет меншігінің иммунитеті бұрын аталған екі иммунитеттің
Дипломатиялық иммунитет – шетелдік дипломатиялық өкілдіктерге, олардың келген
дипломатиялық өкілдіктің үй-жайларына қол сұғылмайтындық, мүлік және жүріп-тұру
қазыналық (салықтық) иммунитет;
өкілдіктің өз орталығымен және өз мемлекетінің басқа да
Өкілдіктің үй-жайларына, олардың жиһаз-мүліктеріне, сондай-ақ өкілдіктің жүріп-тұру көлігін
жеке басқа, тұрғын-жайға тиіспеушілік;
келген мемлекетінің қылмыстық заңи хұкімінен, сондай-ақ атқарушылық әрекетке
қазыналық (салықтық) иммунитет.
Бұл орайда азаматтық заңи хұкіметтен қорғалу иммунитеті туралы
Әкімшілік-техникалық қызметкерлер де, егер олар келген мемлекетінің азаматтары
Дипломатиялық өкілдікке және оның қызметкерлеріне келген елі дипломатиялық
Дипломатиялық өкілдік иммунитеті мен артықшылықтарының негізгілеріне төмендегілерді атап
Елшіліктің арнайы мемкемелеріне қол сұғылмаушылық;
Қабылдаушы мемлекеттегі дипломатиялық өкілдіктердегі ресми мақсаттағы хат-хабарламаларға, құжаттарға,
Дипломатиялық арнайы тасымалдау құралдарының иммунитеттеріне қатысты мәселелер;
Дипломатиялық пошта жөнелтілімдерін техникалық және басқа да себептермен
Дипломатиялық курьердің құқықтық мәртебесі.
Дипломатиялық өкілдік иммунитеттерінің ішіндегі ең маңыздысы –дипломатиялық арнайы
Дипломатиялық агенттердің жеке артықшылықтары мен иммунитеттеріне мыналар жатады:
а) жеке басқа қол сұқпаушылық. Дипломатиялық агент қандай
б) резенденциясына, мүлкіне және хат-хабарларға қол сұқпаушылыққа ие.
Дипломатиялық агенттердің жеке меншік резинденцияларды дипломаттық өкілдіктің үй-жайы
в) қылмыстық, азаматтық және әкімшілік юрисдикциядан иммунитет.
Дипломатиялық агенттің үстінен тергеу органдары қылмыстық іс қозғамайды,
Дипломатиялық агент, сонымен қатар азаматтық юрисдикциядан иммунитетке ие.
г) салық иммунитеті. Дипломатиялық агент жанама салықтарды, жеке
д) міндеттерге иммунитет. Мекендуші мемлекет дипломатиялық агентті барлық
е) кедендік артықшылықтар. Мекендік мемлекет дипломатиялық агентке өкілдіктің
Дипломатиялық агенттің жеке жүгі, мемлекеттің заңымен немесе карантиндік
Әкімшілік-техникалық құрамның және оның отбасы мүшелерінің иммунитеттері мен
II ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰЙЫМДАР МЕН ОЛАРДЫҢ ЛАУАЗЫМДЫ ТҰЛҒАЛАРЫНА БЕРІЛЕТІН
2.1. Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларының халықаралық
Дипломатиялық қатынастардың дамуы барысында қоғам дипломаттардың өз міндеттемелерін
Имунитет ұғымы дипломатиялық және консулдық құқықтағы негізгі ұғымдардың
Халықаралық құқық доктринасында дипломатиялық өкілдіктер мен олардың персоналдарының
Халықаралық-құқықтық реттеуге екі үрдіс тән; біріншісі,имунитеттер мен артықшылықтарды
Дипломатиялық имунитеттер мен артықшылықтарды шектеу үрдісіне негізінен егеменді
Имунитеттер мен артықшылықтарға байланысты күрделірек мәселелердің бірі, олардың
Дипломатиялық өкілдіктің негізгі имунитеттері мен артықшылықтары жүйесі:
Ғимараттың қол сұғылмайтындығы;
Мұрағаттарға,құжаттарға,хат-хабарларға қол сұғылмайтындығы;
Дипломатиялық қатынас құралдары имунитеттерінің проблемалары;
Тіркеуші мемлекетпен қатынасу бостандығы.
Дипломатиялық өкілдік басшысы дипломатиялық агентке берілген артықшылықтар мен
Имунитетттер мен артықшылықтарды иеленуге құқығы бар әрбір тұлға
Имунитеттер мен артықшылықтардың күші оны пайдаланатын тұлға өз
Мекендік мемлекетке қатысты дипломатиялық агенттің міндеттері 1961 жылғы
мекендік мемлекеттердің заңдары мен үкімдерін құрметтеуге;
мекендік мемлекеттің ішкі істеріне араласпауға;
мекендік мемлекеттегі барлық ресми оның Сыртқы істер министрлігі
өкілдіктің үй-жайын өкілдіктің міндетіне сәйкес келмейтін мақсаттарда қолданбауға(мысалы,қылмыскерге
радиохабарларды мекендік мемлекеттегі өкілетті органдардың келісімімен ғана таратуға
БҰҰ және басқа ұйымдардың жанындағы мемлекеттердің тұрақты өкілдіктері.
Дипломаттың жеке басына қол сұқпаушылық имунитеті
Дипломатиялық және консулдық құқықта жеке басқа қол сұқпаушылық
Халықаралық құқықтың қазіргі доктринасы жеке басқа қол сұқпаушылықтың
Шетелдік дипломаттар терррористік актілер үшін оңтайлы нысанға айналып
Сонымен қабылдаушы мемлекеттің дипломаттар мен консулдарының жеке басын
халықаралық құқық бойынша арнайы қорғауға ие,басқа мемлекеттердің өкілдерінің
халықаралық келісімдер мен конвенцияларға сәйкес жасалған қылмыс үшін
қылмыстық құқық аясындағы заңнамаларды унификациялау,бұл өз кезегінде әртүрлі
Жеке басқа қол сұқпаушылық имунитеті белгілі бір дәрежеде
Белгілі фрацуз ғалымы Джон Вуд пен Жан Серре
Шетелдік дипломатиялық агенттердің жеке қауіпсіздігіне қол сұғушылықты алдын
Қабылдаушы мемлекет дипломатиялық өкілдікке қарсы қандай да бір
Қазақстандық заңнамада мұндай норма 1997 жылдың 16-шілдесінде қабылданған
Қазақстандағы шетелдік дипломатиялық және консулдық өкілдіктер негізінде Алматы
Қазақстан шетелдік дипломатиялық және консулдық өкілдіктерінің қауіпсіздігін қамтамасыз
Дипломатиялық агенттің жеке басына қол сұқпау имунитетін қамтамасыз
Халықаралық қатынастар тәжірибесінде соғыс уақытындағы дипломатиялық өкілдердің жеке
Дипломатиялық қызмет мәселелеріне мемлекеттердің ұлттық заңында көп көңіл
Консулдық лауазымды тұлғаның жеке басына қол сұқпаушылық имунитеті
Дипломаттың қылмыстық,азаматтық және әкімшілік жуапкершіліктен босату
Дипломатиялық лауазымды тұлғаларға берілетін жеке имуниттердің ішінде қылмыстық,азаматтық
Қылмыстық,азаматтық және әкімшілік жуапкершіліктен босату иммунитетін қабылдаушы
жергілікті билік органдары тарапынан болатын мәжбүрлеу шараларынан
қылмыстық істер бойынша соттылыққа жатпау;
ішінара шектеулермен азаматтық істер бойынша соттылыққа жатпау;
сотқа шақыру мен куәгерлік жауаптар беруден босату;
әкімшілік юрисдикциядан босату.
Дипломатиялық агенттерді қабылдаушы мемлекеттің қылмыстық,азаматтық және әкімшілік жуапкершіліктен
Дипломатиялық агенттерді қабылдаушы мемлекеттің юрисдикциясынан босататын иммунитеттен жіберген
Бас тарту әрқашан анық болуға тиіс;
Дипломатиялық агенттің сотта іс қозғауы оны қарсы талап
Азаматтық немесе әкімшілік іске қатысты юрисдикция иммунитетінен бас
Дипломат әкімшілік юрисдикциядан иммунитеті-оларды қабылдаушы мемлекетте әкімшілік ережелерді
2.2. Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларының ұлттық
Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларының ұлттық деңгейде
Дипломатиялық өкілдікті, халықаралық ұйымды және/немесе оның өкілдігін, консулдық
Қазақстан Республикасының құзыретті органдарымен келісілгеннен кейін Қазақстан Республикасының
Растауды алғаннан кейін келген жіберуші мемлекеттің дипломатиялық өкілдігі
Жіберуші мемлекеттің Төтенше және Өкілетті Елшісін, Нунцияны (Бұдан
Қазақстан Республикасының құзыретті мемлекеттік органдарының келісімінен кейін Сыртқы
Резиденциясы Қазақстан Республикасында орналасқан жаңадан тағайындалған Елші сенім
Қазақстан Республикасының басшылығына Сенім грамоталарын тапсырғаннан кейін Сыртқы
Сенімді өкілдерді аккредиттеуге жіберуші мемлекеттің сыртқы саяси ведомствосының
Жіберуші мемлекеттің сыртқы саяси ведомствосы басшысының Сенімді өкілді
Консулдық мекеме басшысын аккредиттеуге өзі өкілдік етуші мемлекеттің
Қазақстан Республикасының құзыретті мемлекеттік органдарымен келісілгеннен кейін Сыртқы
Қазақстан Республикасының құзыретті органдарымен келісілгеннен кейін, Сыртқы істер
Дипломатиялық өкілдіктердің, халықаралық ұйымдар және/немесе олардын өкілдіктерінің басшылары
Өкілдіктер қызметкерімен бірге тұратын басқа тұлғаларды отбасы мүшелеріне
Өкілдік қызметкерін аккредиттеу және куәлік алу үшін дипломатиялық
1) тиісті үлгіде толтырылған тіркеу сауалнамасының бір нұсқасы;
2) көлемі 3x4 см. түрлі-түсті бірдей екі фотосурет;
3) дипломатиялық өкілдіктің, консулдық мекеменің, халықаралық ұйымның немесе
4) құжаттардың электронды көшірмесі.
Сыртқы істер министрлігінің Мемлекеттік протокол қызметі құжаттарды берген
Отбасы мүшесін тіркеуге алу мерзімі өкілдік қызметкердің өзінің
Мәртебесіне байланысты өкілдік қызметкеріне, отбасы мүшелеріне тиісінше, Қазақстан
"D" сериялы куәліктер дипломаттық паспорты (оларды иеленбейтін мемлекеттерді
1) дипломатиялық өкілдіктердің басшыларына;
2) дипломатиялық өкілдіктердің дипломатиялық персоналының мүшелеріне;
3) әскери, теңіз және әуе атташелеріне;
4) мәртебесі бойынша дипломатиялық өкілдіктердің дипломатиялық персоналының мүшелеріне
"C" сериялы куәліктер дипломаттық паспорты (оларды иеленбейтін мемлекеттерден
1) консулдық лауазымды адамдарға;
2) консулдық лауазымды адамдардың отбасы мүшелеріне беріледі.
"HC" сериялы куәліктер Құрметті консул лауазымындағы тұлғаларға өзі
"T" сериялы куәліктер қызметтік (оған теңестірілген) немесе ұлттық
1) дипломатиялық өкілдіктердің әкімшілік-техникалық персоналы мүшелеріне;
2) консулдық мекемелердің консулдық қызметшілеріне;
3) мәртебесі бойынша дипломатиялық өкілдіктердің әкімшілік-техникалық персоналы мүшелеріне
"S" сериялы куәліктер ұлттық паспорты болған жағдайда жіберуші/өзі
1) дипломатиялық өкілдіктің қызмет көрсететін персоналының қызметшілеріне;
2) консулдық қызметтің қызмет көрсететін персоналының қызметшілеріне;
3) мәртебесі бойынша дипломатиялық өкілдіктің қызмет көрсететін персоналының
4) консулдық қызметтің қызмет көрсететін персоналының қызметшілеріне
5) дипломатиялық өкілдік қызметкерінің қызметіндегі ғана тұратын үй
6) консулдық мекемелер қызметкерінің қызметіндегі ғана тұратын жеке
Куәлікке Сыртқы істер министрлігінің Мемлекеттік протокол қызметі басшысының
Өкілдік қызметкерінің қызметтік жағдайы өзгерген жағдайда, сондай-ақ бұрын
Қазақстан Республикасында аккредиттелген, сол мезгілде дипломатиялық өкілдіктің немесе
Егер жоғарыда аталған тұлғаның бұрынғы мәртебесі сақталып қалған
Егер мұндай тұлғаның бұрынғы мәртебесі сақталмаған жағдайда, бұрын
Куәлікті жоғалтқан жағдайда дипломатиялық өкілдік, консулдық мекеме, халықаралық
Дипломатиялық өкілдік, консулдық мекеме, халықаралық ұйым және/немесе оның
2.3. Халықаралық ұйымдар мен олардың лауазымды тұлғаларының артықшылықтары
Бүгінгі өркениетті замандағы мемлекеттердің өзара қарым-қатынастарында, әсіресе олардың
Тарихи тұрғыдан алып қарастырсақ, имунитеттермен артықшылықтар халықаралық қатынастардың
Имунитет пен артықшылық ұғымдары мемлекеттер пайда болғаннан кейін
Орта ғасырлардағы (5-7ғ.ғ.) халықаралық қатынастардың негізгі орталықтарын Византия,Каролинг
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алуы және оны жариялауы шетел
Шетел мемлекеттерінің тәжірибелері мен бағыттарын ескере отырып, Қазақстан
Қазақстан Республикасындағы дипломатиялық қызмет ұлттық заңдарға және халықаралық
Мәселен, дипломатиялық қызметке жоғары білімі бар,шет тілдерін жақсы
Дипломатиялық қатынастардың дамуы барысында қоғам дипломаттардың өз міндеттемелерін
Тіпті,елшілерді қабылдамақ түгілі,қуғынға ұшыратқан кездерде болды, бұл кезеңде
Қазіргі кезде дипломаттар мен олардың жұмыс орны мен
Қазіргі таңда Қазақстан 1961ж. әмбебап дипломатиялық қатынастар туралы
Дипломатиялық иммунитеттер мен артықшылықтар мәселелеріне қатысты мемлекеттердің ұлттық
Өз іргеміздің бекемдігі - өте нәзік мәселе. Ішкі
Әр ел өз керегін алады. Өйткені бір-бірімен терезесін
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Дипломатия и права человека. Сб. док. и мат.
Договоры, учреждающие Европейские Сообщества / Отв. ред.
Документы международных отношений и внешней политики СССР (1917-1945)./
История дипломатии. Под. ред.Зорина В.А., Семенова В.С., Сказкина
История международных отношений и внешней политики. – В
Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің 2009 жылғы 3
Токаев К. Дипломатия Республики Казахстан. Астана, 2001,
Токаев К.К. Внешняя политика Казахстана в условиях глобализации.
Парижская хартия для новой Европы // Дипломатия и
Хартия европейской безопасности, Стамбул 1999. // Человек и
Хантингтон С. Столкновение цивилизаций, М., 2003, 603 с.
Kissinger H. Years of upheaval // Fourth annual
Гаджиев К. С. Введение в геополитику. - М.,
Киссинджер Г. Дипломатия. - М., 1997. Поздняков Э.
Цыганков П. А. Международные отношения. - М., 1996.
Каган С.С. «О новом мировом порядке», М., 2005
Мировая политика и международные отношения: учеб. пособие /под
Современные международные отношения: учебник / под ред. А.
Венская конвенция о дипломатических сношения. 1961 г.
Дипломатия и права человека (Дипломатические аспекты защиты прав
Единый Европейский акт. Договор о Европейском Союзе. -
Закон Республики Казахстан о дипломатической службе 1997.
А. Загорский, М. Лебедева. Теория и методология анализа
Исраэлян В.Л. Технология двусторонних и многосторонних дипломатических переговоров.
Устав ООН.
Закон о дипломатической службе Республики Казахстан. Алматы, 2002.
Соглашение о Партнерстве и Сотрудничестве между Республикой Казахстан,
Внешняя политика Республики Казахстан. Хроника.1991-1999.Алматы, 1999.
Казахстан и Европейский Союз. Сборник документов иматериалов. Алматы,
Назарбаев Н. Стратегия становления и развития Казахстана как
Назарбаев Н. На пороге ХХ1 века. Алматы,1995.
4