Конфуцишілдіктің Кореяның басқару жүйесіне ықпалы
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1. КОНФУЦИШІЛДІК: ПАЙДА БОЛУЫ МЕН МӘНІ 5
1.1 Конфуцишілдіктің пайда болуы 5
1.2. Конфуций философиясындағы «цзюнь-цзы» (қайырымды адам) ілімі 10
2. КОНФУЦИШІЛДІКТІҢ КОРЕЯДА ПАЙДА БОЛУЫ МЕН ТАРАЛУЫ 16
2.1. Корея мемлекетінің даму тарихы және конфуцишілдік 16
2.2. Кореядағы конфуцишілдік 19
ҚОРЫТЫНДЫ 22
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 24
КІРІСПЕ
Жан-жақты жетілген адам мәселесі бүгінгі күн тұрғысынан алып
Ежелгі Қытай философиясында да “жан-жақты жетілген адам” мәселесіне
Корей халқының билік және мемлекеттік басқару философиясында осы
Сонымен қатар, әрбір жеке адамның жетілуінде ақыл-ойдың, парасаттылық
Даналық ұлт менталитетінің қайнар көзі дегенде осы мәселелерге
Сондықтан да біз Кореядағы конфуцишілдік ілімнің ықпалын, оның
1. КОНФУЦИШІЛДІК: ПАЙДА БОЛУЫ МЕН МӘНІ
1.1 Конфуцишілдіктің пайда болуы
VI р. аяғы мен V ғ. басында дүниетанымдық
Өкімет басындағы шенеуніктер конфуциилік әдебиетті толық білуге тиісті
Қытайдағы саяси және философиялық iлiм тарихында конфуцизм iлiмi
Дәстүрлi көзқарастарға сүйенген Конфуций мемлекеттiң патриархалды-патерналистiк концепциясын дамытты.
Әлеуметтiк теңсiздiктi қалыпты жағдай ретiнде қарастырған Конфуций аристократиялық
Конфуций барлық нәрсе үнемi өзгерiсте болады, уақыт тоқтамайды,
Конфуцийдiң этикалық-құқықтық және мiнез-құлық нормалары мен принциптерi адам
Конфуций iлiмiн одан әрi жалғастырған Сянь-цзы “әлем өзiнiң
Конфуцизм iлiмi, сонымен бiрге, ел билеушiлерi мен әкiмдерге
Ежелгi Қытайдағы легизм идеялары б.з.д. IV ғасырларда жарық
Легистер қайырымдылық пен адамгершiлiк қылмысқа апаратын тура жол,
Шан Янның басқару туралы концепциясы адамдарға дұшпандық көзқараста
1.2. Конфуций философиясындағы «цзюнь-цзы»
(қайырымды адам) ілімі
Жеке адамның мән-маңызы Батыс пен Шығыс біздің эрамызға
Ежелгі Қытай ойшылдары сияқты Конфуцийді де адам табиғаты
Алғашқы кезеңдегі конфуцийшілдер әлеуметтік мәселелерді экономикалық жолмен емес,
Конфуций осыған орай жалпы қытай қоғамын, адамдарды үш
1. Цзюнь-цзы (қайырымды адам)
2. Сяо жэнь (сөзбе-сөз аударсақ «кішкентай адам», «арам
3. Жэнь (адам)
Цзюнь-цзы және Сяо жэнь – бұл өзара байланысты
Сяо жэнь - өзіне әрі этикалық, әрі әлеуметтік
Жэнь термині - әдеттегі қарапайым адамдарды айқындау үшін
Конфуций іліміндегі адам – бұл жанұя мүшесі, әлеуметтік
Үлкен әріпті Адам, яғни цзюнь-цзы болу, Конфуцийдің пікірінше
Егер біз Конфуций іліміндегі ең маңызды ұғым -
«Жэнь» ұғымға жан-жақты. «Жэньге» иелерге бұл қасиет өмірден
Қайырымды адам жэньсіз бола алмайды, егер жэньнен (адамгершіліктен)
Конфуций бойынша адамның кемелденуінің мақсаты, адам өзін әлем
Конфуций іліміндегі цзюнь-цзыға қарсы категория – сяо жэнь
Сяо жэнь ұғымы этикалық категория ретінде қолданылады. Конфуций
Сонымен, Конфуцийдің адам жайындағы пікірлерін қорытындылай отырып, Қытай
2. КОНФУЦИШІЛДІКТІҢ КОРЕЯДА ПАЙДА БОЛУЫ МЕН ТАРАЛУЫ
2.1. Корея мемлекетінің даму тарихы және конфуцишілдік
Қиыр Шығыстағы Корея, Жапония, Вьетнам мемлекеттеріне жоғары дамыған
Алғашқы мемлекеттер Корей түбегінде ІІІ-ІV ғасырларда пайда болды.
Жаңа династия көптеген жаңалықтар алып келді. Елдегі бүкіл
Гогуре королдігі қытай мәдениеті мен конфуцишілдік философиясының ерекше
Гогуре билігінің орнына Чжосон династиясы келгеннен кейін Кореяда
1420 жылы король Сечжон Чипхёнчжон (Лайықтылар академиясын) құрды.
Чжосон дәуірінің орта тұсында Кореяда конфуцишілдік қанат жайды.
Конфуций постулаттарын тұрақты дамыта отырып, Чжосон кезеңінің ғалымдары
2.2. Кореядағы конфуцишілдік
Конфуцишілдік кореяда тым ертеде орныққан. Тіпті оның нақты
Шамамен сол кезеңде көршілес мемлекет Пэкчеде де осындай
Кореяда конфуцишілдік өте жақсы қабылданды. Қытайлықтар Кореяны «Шығыстық
Уақыт өте келе конфуцишілдікке деген осындай құлай берілушілік
Кореядағы конфуцишілдік білім беру жүйесін, дәстүрлі салтанатты және
Конфуцишілдік философияның статикалық және дәстүрлі белгілерін бірқатар жандар
Басқарудың конфуцишілдік принциптерін жіктеу квагоны немесе мемлекеттік қызметке
Әрбір адам өздерінің жеке қасиеттеріне сәйкес емтихан тапсыруы
Емтихан тапсыру үшін міндетті түрде конфуцишілдік классикалық шығармаларды
ХVII ғасырда конфуцишіл-философтардың жаңа буыны пайда болды. Олар
Сеулде жыл сайын басты мемлекеттік емтихан өткізілді, мұнда
Конфуцишілдік ілім билік және басқару жүйесіндегі өзінің бұрынғы
ҚОРЫТЫНДЫ
Конфуций философиясы адам мен қоғам мәселесін шешуге бағытталды.
Конфуцишілдік Корея мемлекетінде өте ерте заманда еніп, оның
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Тұрғынбаев Ә. Х. “Философия” оқулығы, Алматы,
2. Асқаров Л.Ә., Исмағамбетова З.Н. Ежелгі Шығыстың рухани
3. Молдабеков Ж., Қасабек А. Шығыс философиясы: Оқу
4. Кішібеков Д, Сыдықов Ұ. Философия 1990
5. Чанышев А. И. Философия Древнего мира: Учебник
6. Конфуцианство в Китае: Проблема теории и практики.
7. Нефедов С.А. История средних веков.- М., 1996.
8. Бойцов М., Шукуров Р. История средних веков.-М.,1995.
9. Васильев Л.С. История Востока.- М., 1994. Т.1.
10. Виппер Р.Ю., Васильев А.А. История древнего мира
Лунь юй. Чжун го чжэ сюе ши цань
А.Я.Попов Ян Чжу-вольнодумец древнего Китая.Советское Востоковедения,1940 г. 1,207
В.Я.Сидихметов Китай. Страницы прошлого
Лунь юй.Чжун го чже сюе ши цанк као
24