Жоспары
1. Кіріспе..................................................................................................................3
2. Негізгі бөлімі :.....................................................................................................5
2.1 ) Қазақстан қорықтары және қызыл
2.2 ) Қазақстан қорықтарына сипаттама:..............................................................7
1. Ақсу-Жабағылы..................................................................................................7
2. Алакөл................................................................................................................10
3. Алматы...............................................................................................................12
4. Барсакелмес.......................................................................................................14
5. Батыс-Алтай......................................................................................................16
6. Қаратау..............................................................................................................18
7. Қорғалжын........................................................................................................20
8. Марқакөл...........................................................................................................22
9. Наурызым..........................................................................................................24
10. Үстірт...............................................................................................................26
2.3 ) Қорықтар және табиғат қорғау мәселесі...................................................28
3. Қорытынды.......................................................................................................30
4. Пайдаланылған әдебиеттер..............................................................................32
1. Кіріспе
Көлемі 2,7 миллион шаршы километр жерді
Менің ойымша, республикамыздың барлық территориясының
Бұл тұрғыдан қараудың екінші
60 – жылдардың ортасында, ал
Адам баласы ХХ – ХХІ
ХТҚО онжылдықта бір рет қорғалатын территориялардың Бүкіләлемдік
- қорғалатын территориялар Биоәртүрлілік
Конвенция пікірін іске асыруда негізгі топ
1992 жылдан бері әлемдегі ҚТТ-ның жалпы
көлемі екі еседен көп ұлғайды: қазіргі кезде, Антарктиданы
- әлемдік мұраның
Бұрын қорғалатын табиғи территориялардың
Әлемдік үлгі талабы бойынша
Жер көлемі жағынан әлемде тоғызыншы орын алатын Қазақстан,
2. Негізгі бөлімі:
2.1) Қазақстан қорықтары және қызыл кітап
«Қорық» сөзі өте көне ол сонау
Қалай болғанда да осылай болатыны түсінікті.
Қазақстан мен Орта Азияның басқа
қорғауға арналған « Бурабай »
Бесінші Барсакелмес қорығы, 1939
Бұл жерлер су құстарының, соның ішінде
Келесі қорық – Марқакөл, осы аттас
Өкінішке орай, айтылған қорықтардың көпшілігі
«Табиғат эталоны» термині – жай бейнелі сөз емес.
араласпаған күйінде эталандоқ
бағыты мен қарқыны зерттеліп,
көршілес осындай учаскелерде
– адам баласының шаруашылық
ресурстары мен барлық табиғат комплекстеріне қалай әсер етеді
міндеті маңызды болғанымен де, бұл жерде ол
Айтылғандарды мына мысал арқылы түсіндіруге болады:
Наурызым көлдерінде бірқазандар санының шектен
1. Ақсу – Жабағылы
қорығы.
Ақсу -Жабағылы – Орта Азиямен Қазақстандағы ежелгі қорық.
Қорықтың қалыптасуы және бекінуі
Сонымен қатар қорықта екі палеонтологиялық
Көлемі 100 га Әулие жері тек
Ақсу – Жабағылының негізгі территориясы
жотасының қиыр солтүстік – шығыс
Мұндағы тау жыныстарының басымы – төменгі
Қорықтаң негізгі өзендері – Жабағылы,
Бұл жерде біздің ата – бабаларымыз да
Қара темірлі – магенецті қабықпен қапталған
кездеседі. Жиі салт адамның атта
Осы суреттердің жасы жайлы әлі
Қорық ауа райы континентальды, ылғалдылық жыл маусымы бойынша
Ақсу – Жабағылының биологиялық алуантүрлілігінің
2. Алакөл
қорығы
Алакөл мемлекеттік табиғи қорығы Тентек өзені атырауындағы жануарлар
Қорықтың алғашқы көлемі 12520
Алакөл – Сасықкөл көлдер жүйесі Қазақстанның оңтүстік-шығыс бөлігіндегі
Қазіргі ландшафтар мұздық дәуірден
Аймақ ауа райы қатаң континентальды – жазы құрғақ
Ауаның жылдық орташа температурасы 6, 2 – 7,
Жазықтықтағы фенологиялық мерзімұзақтығы келесідей: көктем: 25 наурыз –
Алакөл ойпаты – Қазақстандағы ең
Алакөл қорығының алғашқы құрылған жылдары өсімдік пен жануарлар
Қазіргі кезде қорғалатын территория көлемін кеңейту жөнінде белсенді
3. Алматы
қорығы
Алматы қорығының тарихы тереңде жатыр. Ол
Тек 1961 жылы 31 шілдеде
Қорықтың негізгі мақсаты –
Іле Алатау жотасы – қорықтың
Қорық территориясының ауа райы қоңыржай және тағы да
Қорықта 70 жылдан астам зоологтар,
4. Барсакелмес
қорығы
Барсакелмес қорығы тарихы 1929
« Барсакелмес » бөлімі бұрынғы
Сонымен, қорықтың қорғалатын территориясының жалпы көлемі
Аралдың негізгі жағалауының топырағы
Бұрынғы Аралдың солтүстік, оңтүстік
Құрғаған жолақтарда теңіз маңы сор топырақтары
Қорық ауа райы кәдімгі
Қорық территориясының кеңеюі, Қазақстан және
5. Батыс Алтай
қорығы
Батыс Алтай мемелекеттік қорығы
Негізгі тау жоталары: Линей, Коксин, Иван
Тауда Сидяшиха, Линейчиха, Каминушка, Палевая арналары бар Қара
Қорық территориясы әртүрлі аймақ қиылысында Оңтүстік Сібір мен
Мұхиттан және ашық теңізінде
Жазда, мамыр соңынан қыркүйек ортасына
Ең ыстық ай шілдедегі
Қорықтың топырақ жабынында орта тау және биік тау
Қорықта ғылыми - зерттеу жұмыстары енді ғана басталды.
6. Қаратау
қорығы
Қаратау мемлекеттік табиғи қорығы – еліміздегі
Қорықтың орталық үй-жайы Түркістан қаласынан 40 шақырым жердегі
Қорық территориясы Қаратау жотасынан
Анық шектелген жіңішке сілеим
Жер бедерінің айрықша ерекшелігі - өзіндік
Қатпарлардың ажыраған жерлерінде қабаттардың, көбіне
Ауданның геологиасы едәуір күрделі.
Территория ауа райы – континентальды,
Қорық территориясы ботаника – география
Қорық территориясы соңғы уақытқа дейін қатты антропогендік
барлық нысаналарды есепке алу және сирек кездесетін өсімдіктер
7. Қорғалжын
қорығы
Осы уақытқа дейін тұрғыны
Қорғалжын қорығының қазіргі шекарасы шамамен 2600 шаршы шақырым,
Қыста қарлы борандар жиі болады, аяздары ұзақ қатты
Қорықта аңдардың 42 түрі бар, олардың жартысынан
Қорық құрылғалы бері оның
Соңғы жылдары қорық территориясы мен
8. Марқакөл
қорығы
Марқакөл мемлекеттік табиғи қорығы 1976 жылы 4 тамызда
Қорық жері Оңтүстік Алтай
Марқакөл – Алтайдың ең ірі су
Көлдің пайда болуы альпі тиктоникалық айналымының төрттік дәуірдегі
Марқакөлдің батыс, солтүстік және солтүстік-шығыс жағалауы ені 1-2
Оңтүстік және оңтүстік-шығыс жағалау жолағы салыстырмалы жіңішке, өйткені
Жота баурайынан төмен түскен сілемдер көл
Көл жағалары көбіне лай, батпақты,
Марқакөл қорығы құрылғаннан бері отыз жылда бірегей табиғат
9. Наурызым
қорығы
КСРО-ның Бірінші Бесжылдығы жұмысында еліміздің Азия бөлігінде
1931 жылдың 30 маусымында
1951 жылы наурызым қорығы еліміздегі
Кейінгі жылдары далалы жерлер есебінен қорық көлемін ұлғайту
Қорық жерінің көп бөлігі
Қаңтардың орташа температурасы – 17
Атмосфералық жауын-шашын да қыста
Жылдың жылы кезеңінде антициклон
Маусым мен жыл бойы жауын-шашын мөлшері қатты ауытқуы
Наурызым қорығы – үнемі зерттеулер жүргізілетін
10. Үстірт
қорығы
Үстірт мемлекеттік табиғи қорығы 1984
Арал – Каспий су айрығының
Үстірттің батыс бөлігі жіңішке ұзын ( 70 шақырымдай
Аймақтың ауа райы жағдайы
Мұнда жазы өте құрғақ және ыстық, жекелеген жылдарда
Үстірт қорығы жерінде көптеген басқа да көзге түсер
2.3) Қорықтар және табиғат қорғау мәселесі
Табиғат байлығын тиімді, дұрыс пайдалану
Табиғат – күрделі комплекс. Ондағы
Соңғы жылдары ғылым мен техниканың
Шынында да, орман құрылысқа қажетті
ететін мекені және ішуге пайдаланылатын
Бізді қоршаған ортаның көптеген
3. Қорытынды
Қорыта келгенде, қорықтар – шарушылыққа пайдаланудан
Қорық территориясының климаты, топырағы, өсімдіктер
Қорықтарда ғылыми жұмыстар бүкіл жыл
Мұндай жан-жақты мәліметтер қорық территориясындағы табиғи процестердің
Жойылып кету хаупі төнген көптеген
құлан, теңбіл бұғы, кәмшат,
Әсіресе, Воронеж қорығының – кәмшатты, Хопер
Қорықта кейбір бағалы хайуанаттар көбейіп,
Бұл айтылғандар қорықтардың табиғат қорғау мәселесінде атқаратын
Осы мәселе туралы өз пікірімді қосатын болсам, қорықтарда
Біз табиғаттты халық үшін, бүгінгі және болашақ ұрпақ
4. Пайдаланған әдебиеттер:
Қазақстанның қорықтары мен ұлттық бақтары « Алматыкітап »
Қазақстан қызыл кітабы беттерінен –Қызыл кітап және Қазақстан
Қазақстан қорықтары « Алматыкітап » 1996;
- 3 -