МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1 ЖАЛПЫ БӨЛІМ 5
1.1 Ауданның географиялық -экономикалық жағдаиы. 5
1.2 Жүргізілген жұмыстарды талдау және бағалау. 6
1.3 Геофизикалық зерттеулер 7
1.4 Геохимиялық зерттеулер 7
2 КЕН ОРНЫНЫҢ ГЕОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫСЫ. 9
2.1 Стратиграфиясы 9
2.2 Тектоникасы 12
3 ӘДІСТЕМЕЛІК БӨЛІМ. 12
3.1 Бұрын жүргізілген геологиялық барлау жұмыстарына талдау. 12
3.2 Тиянақты барлау жұмыстарының негіздемесі 13
3.3 Бұрғылау жұмыстары. 13
3.4 Үлгі тастарды сынамалау. 15
3.5 Геофизикалық зерттеулер 18
3.6 Зертханалық зерттеулер. 18
3.7 Кен қорын есептеу 19
4 БҰРҒЫЛАУ ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ЖОБАСЫ. 21
4.1 Бұрғылау мақсаты және техникалық жағдайлары. 21
4.2 Бұрғылау тәсілін анықтау 21
4.3. Ұңғының конструкциясын жобалау 24
4.3. Жобалы ұнғыларды бұрғылау технологиясы 25
4.3.1. Жыныс талқандаушы аспаптарды таңдау 25
4.3.1. Бұрғылау тәртібінің технологиялық параметрлерін есептеу. 27
4.5. Тексеруші есптеулер 31
4.5.1 Гидравликалық есептеулер 31
4.5.2 Шырайналма жүйесі қысымының жоғалуы 33
4.5.3 Дөңгелек қимылы саңылаудағы қысымның жоғалуы 35
4.5.4 Бұрғы құбырының беріктігін анықтау 37
4.6 Бұрғылау кезінде аварияны болдырмау шаралары 46
4.7. Бұрғыланған ұңғыларды жою 47
5 Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау 47
5.1 Ұңғының жүретін кен орынының табиғи-географиялық, метрологиялық жағдайы 48
5.2 Қиратылатын жер үстіндегі және жер астындағы жер қыртыстарының
5.3 Қоршаған ортаны қорғау бөлімі 50
Қолданылған әдебиеттер: 65
АҢДАТПА
Негізгі сөздер: ұңғы, коронка, синтетикалы алмастар, технология, жуу сұйығының
Ұсынылып отырған дипломдық жоба “Волковгеология” АҚ-ның №55 геологиялық барлау
Тексеруші есептер ЭЕМ қолдану арқылы орындалады.
Жобада еңбекті және қоршаған ортаны қорғау мәселелрі қамтылған. Біздің
АННОТАЦИЯ
Ключевые слова: скважина, коронка, сентитеческие алмазы, технология, поглощение промывочной
Данный дипломный проект составлен для ведения буровых работ по
Бурение будет выполнятся самоходной установкой УКБ-200/300С.
Для обеспечения представительного выхода керна применяем эжекторные снаряды ЭКС-73.
Все проверочные расчеты выпоолнены с применеием ЭВМ.
В проекте также освящены вопросы охраны труда и окружающей
В экономической части приведены смежные расчеты для выполнения проектных
КІРІСПЕ
Еліміздің экономикалық жағдайын көтеру үшін минералды шикізат қорын анықтау
Осыған байланысты геологиялық барлау жұмыстарына көңіл бөліп, бұл өндірісті
Соңғы кезде көп айтылып жүрген еліміздің экологиялық жағдайын да
Қазақстан Республикасында көптеген пайдалы қазындылардың қоры бар; оның өмірдегі
Сонымен қатар еліміздің пайдалы қазбаларын шет ел компаниялары өндіріп,
Жобаны жасау барысында кең көлемді арнайы әдебиеттер пайдаланылды. Жоба
1 ЖАЛПЫ БӨЛІМ
1.1 Ауданның географиялық -экономикалық жағдаиы.
Ақжар фосфорит кен орны Оңтүстік Қазақстан облысының Созақ ауданы
Кен орнының рельефі параллельді созылған кіші бөктерлі болып келеді.
Гидрогеологиялық жағдайы Үшбас өзені, Құрлыбұлақ өзені мен бұлағы және
Ірі және жақын елді-мекен Жаңатас қаласы (50 мың адам
Жаңатас қаласын және фосфорит кенішін электр қуатымен қамтамасыз ету
Байланыс жолдары: Ақжар кен орны Жаңатас қаласы және экспедиция
1.2 Жүргізілген жұмыстарды талдау және бағалау.
1936 жылы ЦНИГРИ лабораториясының жүргізілген зерттеулерінен бұл кен орнында
Осы кезде 4 канава және 2 колонкалы бұрғылау
1968-1973 жылдары ауданның 1:5000 масштабы геологиялық картасы түсірілді, жүргізілген
1985-1986 жылдары іздеу-барлау жұмыстары жүргізілді.
Жер бетіне шығып жатқан фосфорит қабаттарын бағалауда 48 канава,
Кеннің қорын бағалау С2 категориясымен және ресурсы Р1
1.3 Геофизикалық зерттеулер
1951 жылы Волков экспедициясының Жоңғар партиясы 1:50000 масштабы аэрорадияметриялық
Геофизикалық жұмыстар комплексі: 1958 жылы Геофизтрестің Турлан экспедициясы гамма,эманациялық,металлометриялық
1958 жылы бұрғыланатын ұңғыларды жыныстардың радиоактивтігін анықтау мақсатымен фосфориттер
ГКЗ кеңесі бойынша ядролық-физикалық каротаж комплексі жүргізіліп алынған нәтижелерінің
Қолдану әдісі қарастырылғаннан кейін Кіші Қаратау бассейіндегі фосфориттің құрамындағы
1.4 Геохимиялық зерттеулер
1973-1974 жылдары Қаратау бассейінің солтүстік-батыс бөлігінде геохимиялық жұмыстар жүргізіліп,
Қаратау типті фосфорит кен орындарының геохимиялық зерттеулердің нәтижелерін жақсарту
Екінші мақсат-Қаратау бассейнінің жекелеген аудандарында геолого-геохимиялық алдын-ала ізденіс жұмыстары
2 КЕН ОРНЫНЫҢ ГЕОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫСЫ.
2.1 Стратиграфиясы
Өте көне 5 төменгі вонд (v,mR) қабаттары Құрттыбұлақ көздерінің
Төменгі доломиттер :
фосфатты-кремнийлі жыныстар (1)
фосфориттер (төменгі горизонт)
фосфатты-кремнийлі жыныстар (2)
фосфориттер (орталық горизонт)
фосфатты-кремнийлі жыныстар (3)
фосфориттер (жоғарғы горизонт)
фосфатты-кремнийлі жыныстар (4)
карбонатты-темірлі-марганецті горизонт.
Төменгі доломиттер горизонтына қарай сериясының қабатында үзілусіз линза тәрізді
Кремнилі горизонт-жайғасу және құлау бұрышына байланысты орталық бөлігінде тұрақты,басқа
Горизонттың фосфаттануы аз шамада, P(О( (((( , ал
Фосфатты-кремнийлі жыныстар (()
Фосфорит кремний,кремнийлі карбонат және басқа да фосфаттанған жыныстар қабаттарымен
Төменгі фосфоритті горизонт ең бір өнім литологиялық және қалыңдығы
Қалыңдығы 1,5-4,5м аралығында ауытқиды. Фосфатты кремнилі жыныстар (2)
Орталық фосфоритті горизонт - бұл қабатта литологиясы, сапасы және
Фосфатты- кремнилі жыныстар (3)
2-горизонттың сипаттамаларымен бірдей болып келеді. Қабат қалыңдығы 3,5-10м дейін.
Жоғарғы фосфаритті горизонт-барлық кен орны бойынша жақсы тұрақталған қабат.
Фосфатты-кремнийлі жыныстар (4)
Жұқа карбонатты кремнилі жыныстармен фосфариттер ретсіз ауысқан қабат. Қалыңдығы
Орта кембрий, амга ярусы Е2 аm. Шолақтау свитасының жоғарғы
а( Доломиттер және доломиттенген әктастар, сұр түсті, кіші түйіршікті
б( Доломиттер, ашық-сұр және сұр түсті, кіші түйіршікті, көлемді
в( Доломиттер, қоңыр-сұр түсті, кіші түйіршікті қалың плиткалы,арасында кремний
г( Доломиттер, қоңыр түсті, майда түйіршікті, жұқа плиткалы құрылған
Май ярусы (t2m)
Амга ярусының жыныстарының үстінен жоғары бөлшектенген плиткаланған, ұсақ түйіршік
Жоғарғы кембрий (t3)
Май ярусының жыныстарының үстінде жоғарғы кембрий жыныстары жайғасқан. Қабат
Төменгі ордовик (О1)
Сұр және қоңыр-сұр түсті доломиттер мен доломиттенген әктастар, көлемі
Орта ордовик (О2)
Ақшыл сұр, сұр және қоңыр-сұр түсті доломиттер мен әктастар,
Төрттік қабат (Q).
Төрттік жүйенің тау жыныстары кен орнының сай-салалары және тектоникалық
.
2.2 Тектоникасы
Ақжар фосфорит кен орны кіші қара-ой структурасына кіріп, структураның
Кен орнының оңтүстік-батыс бөлігінде ең ірі кіші қараой
Екінші ірі жылжу Ақжар кен орнының солтүстік бөлігінде 100-300м
Үшінші ірі жылжу Орталық және Қотыртас участігінде кембрий
3 ӘДІСТЕМЕЛІК БӨЛІМ.
3.1 Бұрын жүргізілген геологиялық барлау жұмыстарына талдау.
Ақжар фосфорит кен орнының стратиграфиясын, кенді қабаттың таралу
Бұл жүргізілген барлау жұмыстарынан алынған мәліметтер кен орнының аймағын,
Алдын-ала барлау жұмыстарын жүргізуде алынған мәліметтердің негізінде тиянақты барлау
3.2 Тиянақты барлау жұмыстарының негіздемесі
Кен орны геологиялық-экономикалық нәтижелері бойынша өндірістік баға берілгеннен кейін
3.3 Бұрғылау жұмыстары.
Ақжар фосфорит кен орнын тиянақты барлау жұмысы негізінен ұңғы
Ұңғының диаметрі жобаланған тереңдікке 76 мм болып қабылданады. Себебі
Осыған қоса каротаж жұмыстарын жүргізу үшін ұнғының диаметрі
Бұрғылау жұмыстарын жүргізу негізінде Жаңатас ГБЭ-сы жыныстардың бұрғыланғыш категориясын
1986 ж. САИГИМС Ақжар кен орнының жыныстарына ғылыми-зерттеу жұмыстарын
Ақжар кен орнының геологиялық қимасындағы жыныстардың ауысуы төменде көрсетілген:
Саз тастар.
Доломиттер мен кремни кесектері.
Кремнилі доломиттер.
Кремниленген доломиттер.
Кремниленген әк тастар.
Кремнилі әк тастар.
Кремнилі фосфориттер.
Фосфатты-кремнилі сланецтер.
Көлемді кремни.
Кремни.
Кремни линзалары кездесетін доламиттер.
Кремнилі сазды сланецтер.
Кварцты құмтастар және кварцты –корбонатты құмтастар.
Бұрғылаудың орташа тереңдігін 210 м, ал жыныстардың орташа бұрғыланғыш
3.4 Үлгі тастарды сынамалау.
Сыннан өткізу деп ұнғыдан алынған пайдалы қазынды мен жыныстардың
Геохимиялық сынау.
Бос жыныстарды сынау.
Пайдалы және құрамдас жыныстарды сынау.
Техникалық-технологиялық және заттық сынау.
Сынама барлық бұрғылау көлемі бойынша алынады. Кенді қабаттан сынама
Сынаманы зерттеу үшін керн осі бойынша 1/2 бөлікке кесіледі.
Q=1/2 ( Пd2/4 ( l ( d1 =1/2 (
Мұндағы, d-керннің диаметрі, м.
l-керннің ұзындығы, м
d1-кеннің көлемдік массасы, т/м3
Сынаманың бастапқы салмағы
Qбаст ( 2kd2 , (2)
Сенімді қажетті салмақ
Q=2((((((((=80 кг
Осыдан кейін үгіту дәрежесімен ұсату кезеңдерін анықтаймыз:
S=dсоңғы/d,баст=0,1\20=1\200=1\2((\4((\5( 1\5 , (3)
Шыққан есептеуге байланысты санаманы ұсату 4 кезеңде жүргізіледі.
1 кезең 20((/2(((мм
кезең 10((((((((мм
кезең 2,5 (1/5((((мм
кезең 0,5((((((((мм.
Лабораториялық талаптар
dбаст=20мм, dcоңғ(0,1мм,к(0,2
Қажетті салмақ Q=r d2
Q=0,2(102=20кг
Q=0,2(2,52=1,25кг
Q=0,2(0,52=0,05кг
Q=0,2(0,12=0,02кг
1(кесте
Түйіршіктену коэфиценті 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2
Түйіршіктену диаметрі, мм 20 10 2,5 0,5 0,1
Қажетті салмақ, кг 80 20 1,25 0,05 0,02
Салыстырмалы өңдеу нобайы
Qбаст=7,3 , dбаст=20мм, r=0,2
10мм бағдарлық елеуіш
қуысты үгіткіш 10мм.
10мм бағдарлық елеуіш.
Араластырғыш.
2,5мм бағдарлық елеуіш
2,5мм білікті елеуіш
2,5мм бағдарлық елеуіш
Араластырғыш
Q=3,0кг дейін қысқарту
0,5мм бағдарлық елеуіш
0,5мм дискалы елеуіш
0,5мм бағдарлық елеуіш
Араластырғыш.
Q2=1,8кг дейін қысқарту
Q3=1,2кг дейін қысқарту
Q4=0,9кг дейін қысқарту
0,1мм бағдарлық елеуіш
Солықты үгіткіш диірмен
0,1-0,7 мм дейін уатылады
0,1 мм бағдарлық улеуіш (4).
3.5 Геофизикалық зерттеулер
Жобаланған ұңғыларды геофизикалық зерттеулердің төмендегі көрсетілген түрлері жүргізіледі.
1.Гамма-каротаж (ГК)
2.Нейтронды-активті каротаж (НАК)
Гамма-каротаж бұрғыланатын барлық ұңғылардың геологиялық құрылымын анықтау үшін
Нейтронды-активті каротаж кенді қабатта және кеннің басқа қабаттарымен түйісу
Ұңғылардың кавернометриясы 1:200 масштабта жобалауға сәйкес жүргізеді. Ұңғылардың бұрғылануын
3.6 Зертханалық зерттеулер.
а) Спектралдық талдау 32 элемент, көлемі 520 сынамалар.
б) Химиялық талдау.
Кіші Қаратау фосфат шикізаттар бассейнінің өндірістік өңдеуін (талаптарына сәйкес)
в) Толық силикаттық талдау.
Негізгі компоненттердің бір-бірімен өз-ара байланысын және әсерлеуін анықтау мақсатымен
Толық силикатты талдау ГКЗ-нің талаптарына сәйкес “Оңтүстік қазақ геология”
3.7 Кен қорын есептеу
Геологиялық барлау жұмыстары өткізіліп бітірілгеннен кейін алынған мәліметтер бойынша
орташа арифметикалық тәсіл.
Геологиялық блоктау тәсілі.
Геологиялық қималар тәсілі.
Ақжар фосфариттер кен орнының кен қорын бағалауда геологиялық блоктау
P2O5 фосфорит кені мен фосфор қышқылының қоры 1:5000 масштабта
Кеннің қорын есептеу үшін төмендегідей есептеулер жүргізіледі:
Кен денесінің орташа қалыңдығын анықтау. mcр=Emі/n=38+39+40+40+30+30+32+34/8=35,4 м (5)
mcp(35,4 м
P2O5 орташа мөлшерін анықтау
Сср=ECі/n=10+12+12+15+5+8+10+10/8=10,25( (6)
Мұндағы: m-кен қабатының қалыңдығы, м.
С-кеннің проценттік мөлшері,(
n-мәліметтер (ұңғы) саны
Кен пішінінің ауданын есептеу
S=15х6х20=1800 м2 (7)
V=S x mср=1800х35,4=63720 м3
Qn x u=V x d1 = 63720 м3 х
4 БҰРҒЫЛАУ ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ЖОБАСЫ.
4.1 Бұрғылау мақсаты және техникалық жағдайлары.
Жобаның алдыңғы бөлімінде айтылғандай Ақжар фосфориттер кен орнын барлау
Бұрғылау участігінде және ұңғы басына жол тартылады. Жол бұрғылау
4.2 Бұрғылау тәсілін анықтау
Бұрғылау тәсілін анықтаған кезде негізгі факторлар: бұрғылаудың геологиялық жағдайы,
Осымен қатар алдында жүргізілген бұрғылау жұмыстарын талдау жүргізіп, алынған
Бұрғылау технологиясымен аспапты таңдауда жобада көрсетілген. Негізгі ұнғы ретінде
Рм=3 х Ғg0,8 х Кабр [8].
Біздің геологиялық тілмеде қаттылығы әр түрлі тау жыныстары кездеседі.
2-кесте
Геологиялық тілме
№ Жыныстардың аттары Шартты белгілер қалың
басы дығы,
соңы М
Барлығы
1 Тығыз саздақтар
0 7 7
2 Әктастар
7 35 28
3 Доломиттер
35 140 105
4 Фосфориттер
140 160 20
5 Кремний
160 175 15
6 Фосфориттер
175 200 25
7 Кремнилі-саздақты тақта тастар
200 210 10
8 Кварцты құмтастар
210 300 90
Тау жыныстарының физикалық-механикалық қасиеттеріне, геологиялық тілменің сипатына, сондай-ақ алдын-ала
3-кесте.
Тау жыныстарының физика-механикалық көрсеткіштері
№ Тау жыныстарының аттары басы аяғы Барлығы Fg Kабр
1 Тығыз саздақтар 0 7 7 6,4 0,8 6,6
2 әктастар 7 35 28 8,5 0,4 6,8 VІІІ
қатты
3 Доломиттеер 35 140 105 11,9 1,1 23,5 VІІІ
4 Фосфориттер 140 160 20 16,3 11,4 37,4 ІХ
5 Кремний 160 175 15 20,3 1,2 40 Х
6 Фосфориттер 175 200 25 16,3 1,4 37,2 ІХ
7 Кремнилі-саздақты тақтатастар 200 210 10 18,2
VІІІ Алмаспен
8 Кварцты құм тастар 210 258 48 18,4
Х Алмаспен
4.3. Ұңғының конструкциясын жобалау
Ұнғының конструкциясын жобалаудың дұрысты бұрғылау жұмысын жүргізуде мақсатты орындаудағы
Қатты пайдалы қазбаларды барлау кезінде ұнғыны бұрғылаудың өнімділігін жоғарлату
Ұңғының конструкциясын жобалау төменнен жоғары жүргізіледі. Химиялық зерттеу лабораториясының
Шикізаттар қорының мемлекеттік комитеттің бекітуіне сай фосфориттерді барлау үшін
4.3. Жобалы ұнғыларды бұрғылау технологиясы
4.3.1. Жыныс талқандаушы аспаптарды таңдау
Жобаланған ұнғыларды бастап бұрғылау үшін ең алғашқы аспап ретінде
Ұнғыны бастап бұрғылау кезінде жыныс талқандаушы аспапқа берілетін осьтік
4-кесте.
БСС алмас коронкалары
Диаме
Сыртқы трі, мм
ішкі Жуу каналдарының саны Кесуші элементтерінің саны Славутич материалдарының
26 14 3 6 0,12 4,0-4,8
36 22 6 12 0,24 5,2-6,2
46 31 8 16 0,32 8,0-9,6
59 42 10 10 0,40 13,0-15,6
76 58 12 24 0,48 18,5-22,2
93 73 16 32 0,64 25,0-30,0
БСС коронкаларының бөлек дамытылған бір түрі БСИ маркасы. БСС,
орташа мехникалық бұрғылау жылдамдығы 1,71м/сағ;
бір рейсте ұңғылау тереңдігі 3,34 м;
бір коронканың орташа өтімділігі 10,9 м.
Кен деенесіне дейінгі және одан төмен орналасқан қабаттардың котегориялары
4.3.1. Бұрғылау тәртібінің технологиялық параметрлерін есептеу.
0-7 м аралығы
диаметрі 112 мм М және МС шарошкалы қашаулары. Қашауға
Р=Ро х Д; кН;
Бұл теңдеуде Ро - қашаудың диаметрінің 1 см ұзындығына
Q=П/4(D2 – d2)Uka, м3/с
Мұнда D – скважинаның диаметрі, м;
d – бұрғылау құбырының диаметрі, м;
Uka – скважина мен бұрғылау колоннасының арасындағы соңылау арқылы
Ұнғының бастап бұрғылау үшін бұл көрсеткішті төмендетеміз.
7-35 м аралығы.
Диаметрі 93 мм СА-4 маркалы коронка. Осьтік күштің қажетті
Мұнда ро – коронканың әрбір негізгі кескішіне берілетін осьтік
СА-4 коронкасына ро = 0,4 –0,8 кН = 40
СА-4 –93 коронкасы үшін g=0,8/1,4 л/мин.
D - сыртқы диамтері мм.
3. 35-140 м аралығы, тау жыныстары 8-категориялы доломиттер. Бүрғылау
Алмас коронканың үстінен басатын осьтік күштің мөлшерін мына формуламен
Р = Рy х S, даН
Мұнда S – алмас коронканың жұмысына түбінің ауданы, см2.
Рy – алмас коронканың 1 см2 жұмысшы ауданына
Алмас коронка түбінің жұмысшы ауданының мәнін мына формуламен анықтауға
S=К х П/4 х(D2с – Dі2); см2;
Мұнда К – коронканың жұмысшы ауданының сұйық шығатын жырашалар
(К=0,6–0,8)
D2с, Dі2 – коронканың ішкі және сыртқы диаметрінің мәні,
Dс= 7,6 см; Dі= 5,8 см; К =0,7
S=0,7 х 3,14/4 х(7,62 – 5,82)=13,24 см2
Нәтижеде Р=13,24 х (60 - 75)=795/995 даН.
Осьтік күштің мәнін мына жағдайларда төмендетеді:
- жарықшақты қаттылығы ауыспалы және абразивті жынысты бұрғылағанда;
- көлбеу жатқан көпқабатты (қатқабатты) жыныстарды қабатының бетіне үшкір
- бұрғы станогының қуаты аз болғанда және тағы басқа
Алмас коронкамен бұрғылағанда оның айналым санын осьтік күштің мәнімен
Жалпы алмаспен бұрғылауды шама келгенше жоғары айналдыру жиелігімен жүргізген
Коронканың айналым санын мына теңдуемен есептейміз:
n=60xU/ПхDо, айн/мин;
Бұл теңдеуде U – коронканың шеңберлік жылдамдығы м/с;
VІІІ-ІX категриялы тау жыныстары үшін U=3,0-4,0 м/с;
Dо = Dс+Dі/2 – коронканың орташа диаметрі, м;
Dо=0,076+0,058/2 =0,067 м;
Нәтижесінде айналым саны:
n=60x(3,0-4,0)/3,14х0,067=860/1150айн/мин.
Айналым санының ең жоғарғы мәнін 500 м тереңдікке дейін
Алмаспен бұрғылағанда жуу агентінің ұңғыға жіберілу тәртібінің маңызы өте
Сұйықтың көлеммі тым көп жіберілсе бұрғылау жылдамдығы күрт азайып
Жуу сұйығының қажетті мөлшерін төмендегі теңдеумен есептейміз:
Q=q x Dс, л/мин;
Бұл жрде q – корона диаметрінің 1 мм ұзындығына
Dс=76 мм – коронканың сыртқы диаметрі.
Алмаспен бұрғылауда q=0,8-1,0 л/мин.
Нәтижесінде:
Q=(0,8-1,0) х 76=60,0/76,0 л/мин.
Сондай-ақ, сұйық мөлшерін бұдан көрі дәлірек былай анықтауға болады:
Q=П/4 х (D2 – d2) x Ua, м3/с.
Бұл жерде:
D - ұнғының диаметрі, м;
d – бұрғы құбырының диаметрі, м;
Ua – сыртқа шығатын, көтерілетін ағымның жылдамдығы, м/с;
Ua =0,5-0,8 м/с.
Бұрғылайтын ұнғының терең емес болғандықтан Ua=0,5 м/с деп қабылдаймыз.
Есептегеннен кейін:
Q=3,14/4(0,0762 – 0,0562) х0,5 =77 л/мин.
Қатты қорытпалы бұрғылаудан алмаспен бұрғылауға ауысқанда ұңғыда шқандай қалып
ІV. 140-160 метр аралығында фосфориттер кен қабатының жиегі орналасқан.
V. 160-175 метр аралығында Х-категориялы кремнилер орналасқан. Жыныс талқандаушы
Есептеу нәтижесінде:
Р=(75/90) х 13,24=990/1190 даН.
Осьтік салмақтың максималды мәні:
Р=120х13,24=1580 даН.
Коронканың айналым саны:
n=60xUa/ПхD=60х(2,0-3,0)/3,14х0,067=570/855 айн/мин.
Бұл жерде Х-ХІ категориялы тау жыныстары үшін Ua=2,0-3,0 м/с.
Жуу сұйығының мөлшері жоғарыдағы интервалдың параметріне теңеледі:
Q=60-76 л/мин.
VІІ. Ұңғының 200-210 метр аралығында VІІШ категориялы кремнилі саздақты
Р=795/995 даН;
VІІІ. 210-258 метр аралығында Х-категориялы кварцты құмтастар орналасқан. БСС-76
Р=990-1190 даН.
Максималды осьтік салмақ:
Р=1580 даН.
Коронканың айналу жиелігі:
n=570-855 айн/мин.
Жуу сұйығының мөлшері:
Q=60-76 л/мин.
4.5. Тексеруші есптеулер
4.5.1 Гидравликалық есептеулер
Жыныс талқандаушы аспаптың өнімділігін және бұрғылау жылдамдығын жоғарлату үшін
Бұл проблеманы болдырмау үшін жуу сұйығының шығыны ұңғы түбін
Q=П/4 х (D2max – d2H) x U, м3/с
Мұнда:
Dmax –ұңғының ең үлкен диаметрі;
dH – бұрғылау құбырының диаметрі;
U – көтерілген ағынның жылдамдығы.
U=U+C
мұнда:
U – жуу сұйығындағы бұрғылау ұнтағының бату жылдамдығы.
С - ұнтақты шығаруға қажетті жылдамдық, м.
Талқандалған бөлшектің бату жылдамдығы:
U=ао х К x (dn(V/p - 1)sіn(
ао – жуу сұйығының тұтқырлық коэффиценті
ао=3(м/n
мұнда: м – судың тұтқырлық коэффиценті;
n – бұрғылау ерітінділерінің тұтқылық коффиценті;
К – бөлшек пішінінің коэффиценті К = 4,5;
V – жыныс бөлшегінің тығыздығы;
р – жуу сұйығының тығыздығы;
( - ұнғының көлбеулік бұрышы.
Ұнғының түбін тазаррту үшін жуу сұйғының өрлеме ағымының жылдамдығы,
dзв=Dkв-Dk/2
Dkв – коронка саңылауының ішкі диаметрі;
Dk – керннің диаметрі.
Бұрғылау бөлшегі ұңғы қабырғасымен коронка сақинасының арасындағы саңылаудан өтетін
Dсн =Dc – Dкн/2;
Dc – ұңғының диаметрі, м;
Dкн – коронка сақинасының диаметрі, м.
Бөлшектің өлшемі ретінде Dсн және Dзв саңылау өлшемінің ең
С= (D2c – в х d2к) х (б -
Мұнда:
в – керн шығынының коэффиценті;
Uб – бұрғылау жылдамдығы, м/с;
( - көтерме және төмен түспе ағымының сыбағалы салмақтарының
z – бөлшектердің айналу коэффиценттері;
dк – бұрғылау құбырының диаметрі, м;
( - жуу сұйығының тығыздығы;
б – жыныстың тығыздығы.
4.5.2 Шырайналма жүйесі қысымының жоғалуы
Ұңғыға жууға қажетті бұйымының қысымы шырайналма жүйесінің әрбір элементіне
Бұрғы құбырларының жыныс талқандаушы қысымының жоғалуы – р1;
Бұрғылау құбырлары ішіндегі қысымның жоғалуы – р2;
Колонкалы құбыр мен керн арасындағы қысымның жоғалуы – р3;
Колонкалы құбырмен ұңғы қабырғасы арасындағы қысымның жоғалуы – р4;
Бұрғы құбырлары мен ұңғы қабырғасы арасындағы қысымның жоғалуы –
Қосылыстар мен ұңғы қабырғасы арасындағы қысымның жоғалуы – р6;
бұрғы құбыры мен шегендеуші құбырлардың арасындағы қысымның жоғалуы –
Көтерілме және төмен түспе ағымдардың айырмашылығы әсерінен қысымның жоғалуы
Әрбір аралықтағы (1-7) қысымның жоғалуын табу үшін сол аралықтардағы
U=Q/F1, м/с;
Мұнда:
Q – жуу сұйығының (мөлшері) шығыны;
F1 – берілген аралықтағы жуу сұйығы ағын өтетін саңылаудың
F2=П/4 х(D2і – d2і); м2
Мұнда D2і, d2і – сақиналы саңылаудың сыртқы және ішкі
Егер саңылау дөңгелек болған кезде оның қима ауданын төменгі
Fі=П/4 х D2; м2.
Бұрғы құбырларрының қосылыстарындағы қысымның жоғалуы.
Қосылыстардағы қысымның жоғалуын анықтау үшін алдымен қосылыстардың гидравликалық коэффицентін
(=([(dв/dсв)2 - 1]
мұнда:
dв – бұрғы құбырының ішкі диаметрі, м;
dсв - қосылыстың ішкі диаметрі, м;
( - қосылыстың түріне байланысты коэффицент (муорталы құлыпты (=2,
P1 - қосылыстардағы қысымның жоғалуы төменгі формуламен анықталады:
P1=(1 х (U1 – U2)/2xg x p x n,
Мұнда:
U1 және U2 - қосылыстағы және бұрғы құбыры ішіндегі
g – еркін түсу үдеуі, ол 9,8 м/с;
p – жуу сұйығының сыбағалы салмағы, т/см2;
n - қосылыстар саны;
( - бұрғы құбырлары колоннасының ұзындығы, м.
lбқ = 4,5 м
lбқ - бұрғы құбырының ұзындығы.
4.5.3 Дөңгелек қимылы саңылаудағы қысымның жоғалуы
Бұрғы құбырының тегіс бөлігіндегі (р2) қысымның жоғалуын есептеген кезде
P2 = (2 x pxU2/2g x l/dв немесе
Р2=32(lU2/dв2; Н/м2
мұнда:
( - сұйықтың тұтқырлық коэффицеенті.
l - өткізгіш құбырдың ұзындығы, м.
l=L – lk + lш(dв/dш)5; м
мұнда lш – шланганың ұзындығы, м;
dш – шланганың ішкі диаметрі (dш=0,038)
Гидравликалық кедергілер коэффиценті үшін дөңгелек саңылаудың Рейнольдс саны
R*eі=Uі x p x (Dі - dі) /([1+ro x
Су және басқа Ньютон сұйықтары сақиналы саңылаулардан ағып өткен
а) R*eі ( 2300, онда
(і =64(1-aі)/ R*eі x (1+dі2 + 1-aі/lnaі)
aі =dі/Dі
б) 2300 ( Reі ( 105, онда (=0,02 х
в) R*eі(105 онда (=0,024
Көтерілмелі және төмен түспе ағымдардың тығыздығының айырмашылығы әсерінен қысымның
Р8=(р х g x h x sіn(, Н/м2
мұнда:
g – еркін түсу үдеуі, м/с;
h – бұрғы колонкасының ұзындығы, м;
(р – сұйықтың көтерілме және төмен түспе ағындардың тығыздығының
Қысымның жоғарлауының қосындысы
Шырайналма жүйесінің жалпы қысым жоғалуы Р төменгі формула бойынша
Р =Rx(Р1 +Р2+Р3+Р4+Р5+Р6+Р7+Р8), Н/м2
R=1,2/1,3
Ұңғыны жууға бұлқынды таңдау
Гидравликалық есептеулерде анықталған Q және Р мәндері бойынша жуу
Бұрғы бұлқынының техникалық сипаттамалары: өнімділік л/мин; ал қысымы кгс/см2.
Q л/мин = Qі м3 х 60000
Р кгс/см2=Р мПа х 9,8
Осыдан кейін бұрғы бұлқынының жетекші қозғалтқышының жұмсалатын қуат оның
N =Qі x P/612 x (
Мұнда Qі – жуу сұйығының тығыздығы, м3/с;
Р – жұмысшы қысым Па(Н/м2)
( - бұлқын жетегінің П.Ә.К. (( =0,75 -0,8).
4.5.4 Бұрғы құбырының беріктігін анықтау
Бұрғылау құбырының беріктігін анықтау үшін оның қауіпті қималарына есептеулер
І-І ұнғының аузындағы қима – бұл қимада бұрғы құбырының
ІІ-ІІ орталық “нольдік” қима, бұл жерде крнеудің жоғарлап және
ІІІ-ІІІ түпкі ұнғы түбіндеегі қима ысылу жәнее қисаю кернеуі
Есептің тәртібі:
Бұрғы құбырының қимасының ауданы FT = П/4(dн2 – dв2)
Қиманың инерция моменті:
J = П/64 х (dн4 – dв4);
Қиманың полярлық моменті:
Wp= П/16 x dн /(dн4 – dв4);
Ұңғы түбінің диаметрі:
Fg=П/4 х(d33 – dк2)
Мұнда d3 – ұнғының түбінің диаметрі;
dк – керннің диаметрі.
Қысылған бөліктің ұзындығы
Х = C/Lg(1-pж/p)cos(900 -()
мұнда:
С – осьтік күш, g- 1м құбырдың салмағы;
pж - құбыр материалының тығыздығы;
( - ұнғының қисаю бұрышы.
“Нольдік” қиманың қысылу кернеуі 0-ге тең:
z1 = н-х
z11=0
z111= -х
Забойлық қуат
Nб=fк1 к2 х Сn х d3 – dk/2
мұнда:
f - үйкеліс коэффиценті;
к1 – жыныстың талқандалуын ескеретін коэффицент;
к2 - ұнғы қабырғасының үйкелу коэффиценті
f=0,3; к1=1,2; к2=1,05
қосымша қуат
Nа=8 х 10-4 х Сn.
Бос айналдыруға жұмсалатын қуат
Nх=2,5 х 10-1 х L1 x L2 x L3(0,0009
мұнда:
L1, L2, L3, М – коэффиценттер;
d1 - қосылыстың түріне байланысты;
d2 – түйісу ортасына байланысты;
d3 - ұнғы қимасының күрделілігіне байланысты;
Sc - орташа саңылау;
Sc= (в1 х d2 – в2 х d2 –
Мұнда:
в1, в2, в3 – интервалдың ұзындығы
Қима үшін:
в1 х І =H –h
мұнда һ - d3 диаметрлі аралықтың ұзындығы
в2 х І = һ1
в3 х І = Н
Қима үшін:
в1 ІІІ = в2ІІІ = в3 =2.
Қима үшін:
егер х((, онда вІІІ = х -һ
в2 ІІ =һ
в3 ІІ=х1
егер х(( онда вІ ІІ=0
в2 ІІ =в3 ІІ=х
Қуаттардың суммасы:
Nc=N3B+Nx+NgBg
Мұнда:
B – жанама түйкеліс І және ІІ қималар үшін
Осьтік жүктеме G=Lgz(1-Рж/Р)cos(900 - ()
Бұрғы колонасындағы кернеу осьтік кернеу
((G/FT
Жанама кернеу
((Ne /Wp
Қисаюдағы кернеу:
(=Ex(xdн/2х(П/е)2
мұнда ( - қисаю сызығы.
( =dм - dн/2
Кернеудің қосындысы:
І – және ІІІ қималар үшін
(( =(((и+((()2 + 4(2
мұнда ((( - осьтік кернеудің абсолюттік шамасы.
Беріктік қоры:
І және ІІІ қималар үшін:
m = (т (((
мұнда (т – аққыштың шегі.
ІІ қимадағы беріктік қоры:
m(=(в/(u
мұнда (в – шыдамдылық шегі.
Бұратылуға беріктік қоры:
m( = (т/r; ( - материалдық аққыштың шегі.
Қорытынды беріктік қоры:
m = mв х m(/( mв2 + m(2;
5-кесте
ЭЕМ-ге енгізілетін мәліметтер:
Тақырыбы Белгілері өлшем бірлігі Нақтылы мәліметтер
Жуу сұйығының тығыздығы RG Кг/м3 1250
Ұңғының тереңдігі H М 258
Ұңғының тар бөлігінің ұзындығы H1 М 223
Ұңғы сағасының диаметрі D(1) М 0,112
Ұңғының орта бөлігінің диаметрі D(2) М 0,093
Ұңғының соңғы диаметрі DH М 0,076
Керннің диаметрі DR М 0,058
Осьтік салмақ C Кг 12000
Айналу жиелігі N айн/мин 1000
Ұңғының құлама бұрышы F Градус 90
Жалғау коэффиценті A1
1,1
Сұйықтық майлау қасиеттерінің коэффиценті A2
1,1
Введите исходные данные
ФИО, группа: Мадияр Р. К. РТ 99-1
Плотность промывочной жидкости – RG, кг/м3
Глубина скважины – Н.м
Длина найболе узкой части скважины – Н1.м
Диаметр скважины в устьевом сечении – D(1), м
Диаметр скважины в средней части - D(2), м
Диаметр скважины у забоя- D(3), м
Наружный диаметр буильных труб – DН, м
Диамет керна – DК, м
Осевая нагррузка – С, Н
Частота вращения – N, об/мин
Угол наклона скважины к горизонту – F, град
Коэффицент типа соединений – А1
Коэффицент смазывающих свойств жидкости – А2
РЕЗУЛЬТАТЫ РАСЧЕТА ПРОРЧНОСТИ БУРИЛЬНОЙ КОЛОННЫ
Предел текучести материала бурильных труб – ST, Па
Предел выносливости – SВ, Па
Предел выносливости при кручении – ТТ, Па
Модуль продольной упругости – Е, Па
Плотность материала – R, кг/м3
Коэффицент учитывающий вес соединений – А
Внутренний диаметр бурильной колонны – DВ, м
Площадь сечения бурильных труб – FT, м2
Момент инерции сечения бурильных труб – FІ, м4
Полярный момент сопротивления бурильных труб – FW, м3
Вес одного метра бурильной колонны – Q, Н/м
Вес бурильной колонны – GK, Н
Длина сжатой части бурильной колонны – Х, м
Угловая скорость вращения – W, рад/с
Площадь забоя – FZ, м2
Забойная мощность – NZ, вт
Дополнительная мощность – ND, вт
Диаметр скважины во втором характ. сечении – DM(2), м
СЕЧЕНИЕ БУРИЛЬНОЙ КОЛОННЫ
І ІІ ІІІ
Продольное усилие G, H 1488 0 -12000
Стрла прогиба STR, mm 31 22 13
Средний зазор STC, mm 14 13 17
Мощность холодного вращения NX, вт 22136 19965 0
Суммарная мощность NC, вт 47404 45233 23502
Длина полуволны L, m 2.77 2.75 2.57
Осевое напряжение S, МПА 1.94 0.00 -15.60
Касательное напряжение Т, МПА 29.27 27.93 14.51
Напряжение изгиба SІ, МПА 199.52 140.70 97.27
Суммарное напряжение SE, МПА 209.79
116.55
Запас прочности M 2.65 0.56 4.76
Запас прочности по напряжению изгиба MS(2)
0.57
Запас прочности по напряжению кручения MT(2)
5
ИСХОДНЫЕ ДАННЫЕ
ФИО : МАДИЯР Р. К. ГРУППА: РТ 99-1
Плотность жидкости R, кг/м3 1250
Коэффицент вязкости H, кг/м/с 0,003
Динамическое напряжение сдвига T, Н/м2 4
Длина нижнего интервала скважины L(4), м 223
Длина следующего (второго снизу) интервала L(6),м 27
Длина третьего снизу интервала L(7), м 8
Диаметр скважины на нижнем интервале D(3), м 0,076
Диаметр скважины на втором снизу интервале D(6), м 0,093
Диаметр скважины на третьем снизу интервале D(7), м 0,112
Диаметр (наружный) бурильных труб DH(4), м 0,050
Коэффиценет вида соединений BET 1,1
Число труб в свече NS 2
Диаметр (наружный) колонковой трубы DH(3), м 0,073
Диаметр керна DH(2), м 0,058
Заранее заданный размер частицы шлама DR, м 0,001
Длина колонковой трубы L(3), м 4,5
Угол наклона скважины к горизонту ALF, град 90
Скорость бурения VB, м/ч 1
Заранее заданный расход жидкости Q1, л/мин 0
РЕЗУЛЬТАТЫ ГИДРАВЛИЧЕСКОГО РАСЧЕТА
ФИО МАДИЯР Р. К. ГРУППА: РТ 99-1
СПРАВОЧНЫЕ ДАННЫЕ УЧАСТВУЮЩИЕ В РАСЧЕТЕ
Длина бурильной трубы LT, м 4,5
Длины свечи LSV, м 9
Диаметр (внутренний) бурильных труб D(1), м 039
Диаметр (внутренний) соединении бурильных труб DS, м 022
Диаметр (наружный) соеединений DH (5), м 057
Длина замка LZ, м 355
Длина муфты LMF, м 13
Длина колонковой трубы (или УБТ) L(3), м 4,5
Внутрений диаметр колонковой трубы (УБТ) D(2), м 035
Диаметр внутрений шланга DSL, м 038
Длина шланга LSL, м 25
Разность плотностей потоков жидкости DLTR, Па 30
НЕОБХОДИМЫЙ РАСХОД ЖИДКОСТИ
Коэффицент выхода керна В 85
Размер внутреннего зазора в коронке DZV, м 000
Размер наружного зазора в коронке DZN, м 000
Коэффициент,учитывающий вязкость жидкости A 3218298
Расчетный размер частицы DR, м 001
Скорость падения частицы в жидкости U1, м/c 0,028
Скорость выноса шлама U2, м/c 0,003
Скорость восходящего потока жидкости U3, м/c 0,032
Расчетный диаметр скважины D(7), м 112
Расход промывачной жидкости Q, м3/c 00025
Расход жидкости в л/мин QL 15
ДАВЛЕНИЕ В ЦИРКУЛЯЦИОННОЙ СИСТЕМЕ
ПРОМЕЖУТОЧНЫЕ РЕЗУЛЬТАТЫ
Длина бурильной колонны LBK, м 258
Число соединений в бурильной колонне N 56
Число соединений в нижней части скважины NH 48
Средняя длина соединений LS, м 0,243
Суммарная длина соединений в в нижней части бурильной колнны
Длина бурильной колонны в нижней части (без соед.) L(4),
Приведенная длина бурильной колонны L(1), м 286
Истинный диаметр скважины в нижней части D(5), м 077
КОНЕЧНЫЙ РЕЗУЛЬТАТ
№ Участок цирк,системы Площадь сечениям2, F(1)
Скорость м/с,
V(1) Число Рейнольдса RE(1)
1 Внутри бурильных труб 0,001195 0,209 80 0,7999 160481
2 Колнковая керн -001680 -0,149 40 0,8564 -2315
3 Колонковая скважина 0,000351 0,712 459 0,0751 35661
4 Нижняя часть скважины 0,002640 0,092 17 2,0874 92998
5 Соединения скважина 0,002052 0,122 27 1,2755 7037
6 Средняя часть скважины 0,004830 0,052 5 6,9147 7260
7 Верхняя часть скважины 0,007890 0,032 2 18,3920 1487
4.6 Бұрғылау кезінде аварияны болдырмау шаралары
Ұңғы бұрғылау үздіксіз орындалатын процестерге жатады, кейде бұрғылаудың үзілісіне
Колонналы құбырдың шмослимен сыланбауы үшін және опырылған жыныстар басып
Бұрғылау құбырларына байланысты аварияны болдырмау үшін мына шараларға мұқият
Бұрғылау құбырларының үстіне тым көп осьтік салмақ беруге болмайды.
Жыныс талқандаушы коронкалар мен қашаулардың бұрандасын мұқият тексереді. Жыныс
4.7. Бұрғыланған ұңғыларды жою
Жобаланған тереңдікке дейін бұрғыланғанбарлау ұңғысы, барлық зерттеу жұмыстары жүргізіліп
Берілген геологиялық тілмеге және жыныстардың жарықшақтарына байланысты ұңғыларды жоюдың
6-кесте. Қажетті жабдықтар мен аспаптардың тізімі
№ Аталуы Саны, дана
1 УКБ-200/300 бұрғы станогы 2
2 НБЗ-120/40 бұрғы бұлқыны 2
3 В-76Е шаронкалы қашау 10
4 СБТМ-50 бұрғылау құбыры 150
5 Шегендеуші құбырлар d=108 мм, l=4,5 м 15
6 Элеватор МЗ-50/80 3
7 РТ-300 құбыр ағытқышы 2
8 БСС(БСИ)алмас коронкалары d – 76 мм 120
9 СА-4 қатты қорытпалы коронкалар d – 93 мм
10 МС шарошкалы қашаулары, d – 112 мм 10
11 Эжекторлы колонкалы сайман (ЭКС) 4
12 Колонкалы құбырлар d=89 мм, l=4,5 м;
d=73 мм, l=4,5 м 15
50
13 Шарнирлі кілттер, кмплект 3
14 Төселме айыр 4
15 Жетекші айыр 4
16 Химиялық реагенттер: көмірлі сілті (УЩР), кг
КМЦ, кг 400
400
17 Бетонит балшық ұнтағы, кг 400
5 Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау
“Еңбек қорғау”
Қазақстан Республкасы еңбекті қорғау заңының 4-бабы бойынша біздің жасаған
Себебі: Ешбір технология мен техника қандай болса да біздің
Жалпы түрде біздің жасаған жобаны іске асырғанда жұмыскер адамның
Ұңғы жүретін кен орнының табиғи-географиялық жер астындағы және метрологиялық
Біздің жобаны іс жүзінде жүзеге асырғанда сындырылатын жер астындағы
Жобаланған нысанды іс жүзінде жүзеге асыру үшін таңдап алынған
5.1 Ұңғының жүретін кен орынының табиғи-географиялық, метрологиялық жағдайы
Дипломдық жобаның бірінші бөлімінде көрстілгендей жобьаны іс жүзінде іске
Ауданның ауа-райы - құбылмалы, ең төменгі температурасы қыс айларында
Біздің жобамыз бойынша осы жоғарыда көрсетілген табиғи факторлардың жұмыскер
Жұмыс орны қалқандармен жабылып биіктігі 6 м березент қорғанмен
Рельефі ұсақ-ұнтақты өрлі, кейбір жерлерде биіктігі 50 м тең
5.2 Қиратылатын жер үстіндегі және жер астындағы жер қыртыстарының
Жобаның 1-бөлімінде көрсетілгендей қиратылатын жер қыртыстары тұрады, осылардың салдарынан
№ Істелетін жұмыстың аты Осы жұмыс бойынша орындалатын операц-дың
қарсы шара
1 2 3 4 5 6 7
1 Тасымалдау Бұрғы жабдықтарын тиеу және түсіріп жинау Машина,
2 Монтаж Алаңды тазарту діңгегін тұрғызу Бульдозер, кран Діңгек
3 Бұрғылау Пайдалы кен орнын 300 м дейін бұрғылау
4 К.Т.О Құбырды көтеріп керн алу, ұңғыны шламнан тазарту
5 Демонтаж Бұрғы діңгегін бұзып жинау, қршаған ртаны ластаму
5.3 Қоршаған ортаны қорғау бөлімі
Жалпыға мәлім, қазіргі уақытта біздің еліміздің және басқа елдің
Осыған байланысты, біздің жобамызда іс жүзінде іске асырғанда
Өндіріс жабдықтары бір жерден бір жерге тасуды тұнық жатқан
Бұрғы алаңын ұңғыны бұрғылау процестеріне лайықтауға жер қыртысының ең
Ұңғыны жуып тазалайтын сұйықты жасап және оны ұңғы жуылғаннан
Ұңғыны бұрағанда оның қабырғасының опырылып бұзылуының салдарынан жер үстінде
Ұңғы жуатын сұйықтың жер қыртысына тарауына қарсы олар жүретін
Ұңғыны жобалап тереңдігіне жеткізіп бұрғылау процестерін тоқтатқаннан кейін ұңғыны
Жұмыс уақытында, яғни бұрғылау процестері кезінде жер үстіндегі бетон
7- кесте
Жұмысшылар тұратын вахта үйлерінің жеделдету тәсілімн желдеткіштердің түрлері төменгі
№ Үйдің аты Оның жалпы аумағы, м3 Осы үйде
1 2 3 4 5 6 7
1 Жататын бөлмелер 12 3 4 Жасанды БК-1500
2 Қызыл бұрыш 20 8 3,75 Жасанды БК-1500
3 Шебердің үйшігі 12 2 6 Табиғи БК-1500
4 Асхана 18 9 2 Жасанды БК-1500
5 Жуынатын жер, бытовка 18 8 2,25 Жасанды
Кестеде көрсетілгендей, әрбір адамға келетін сыбағалы аумақ 2 және
Осыған байланысты біздің жобамыз бойынша жұмыскер адамның психологиялық және
Вахталық поселоктың үлгісі.
шебердің вагоны “тайга” дөңгелек
жуынатын жер
асхана
Қызыл бұрыш
5,6,8 – жататын бөлмелер
9 - қоқыс төгетін шұңқыр
7 – жұмыс алаңы
8-кесте
Анықталған көрсеткіштер төменгі кестеде көрсетілген
№ Істелетін жұмыстың аты Осы жұмысқа қолданылатын жабдықтардың аты
М Ішінде
R
В%
1 Тасымалдау өзі жүретін қондырғы 10 10 10
2 Монтаж-демонтаж
10 8 2 8%
3 Бұрғылау СКБ200/300 станогі 5 4 2 65%
4 КТО Лебедка РТ-300 10 10 2 80%
Тегіс өндірілетін циклі бойынша
35 32 6 80%
Кестеде көрсетілгендей біздің жоба бойынша таңдап алған жұмыс жабдықтары
Ұңғының ауызы шайлуы үшін 0-5 м аралығы диаметрі 108
5-32 м аралығы жуу сұйығының жуылуын бодлырмау үшін диаметрі
ІІІ. Таңдап алынған жабдықтар мен қондырғылар.
Біздің жобаны іс жүзінде іске асыру үшін таңдап алынған
Өзі жүретін УКБ 200/300 қондырғысы.
Т-150 тракторы.
Жүктерді және жұмыскерлерді тасымалдау үшін ЗИЛ-151, ГАЗ- 66 маркалы
Осылардың көмегімен біздің жобаны іске асыру үшін жасалатын өндірістік
В = M/M+R х 100; %
В – еңбектің механикаланған деңгейі, %;
M – механикаландырылған операциялардың жалпы саны;
R - қолмен істелетін операциялардың жалпы саны.
7 Жобаланған жұмыстардың сметалық есептеуі
9-кесте
Жыныстардың питологиялық сипаттамалары
Жыныстардың аттары Бұрғылау категориясы Ұңғыны
бұрғылау аралығы бұрғылау, м
қабат қалыңдығы
1 Саздақтар ІV 6-7 7
2 Әктастар VІІІ 7-35 28
3 Доламиттер VІІІ 35-140 105
4 Фосфориттер ІX 140-160 20
5 Кремнилер X 160-175 15
6 Фосфориттер ІX 175-200 25
7 Кремнилі-саздақты тақтатастар VІІІ 200-210 10
8 Кварцті-құмтастар X 210-258 48
Барлығы
258
10-кесте
Бұрғылаудың геологиялық-техникалық жағдайлары
Тереңдік бойынша ұңғының тобы Ұңғының орташа тереңдігі, м ұңғы
кенді
денеде құрамдас
жыныстар
1 ұңғы Барлығы 1 ұңғы Барлығы
үшінші 210 тік 8 1508 30 150 180 900
11-кесте
Бұрғылауға кететін уақыт шығынының есебі
Жыныстардың категориясы Уақыт нормасы Бұрғылау көлемі Уақыт шығыны
ІV 0,08 35 3,2
VІІІ 0,17 665 123,6
ІX 0,19 150 45,6
X 0,23 100 36,8
VІІ 0,14 100 82,4
Барлығы
1508 291,6
Жұмыс бірлігінің сметалық құны
12-кесте
Бұрғылау СУСНБ бойынша түзету коэффиценттері еңбек ақы үшін –1,2;
№ Шығынның түрі СУСН бойынша нормасы Коэффицентті ескергенде қосымша
14 Еңбек ақы 23,94 28,73 28,73
15 Материалдық шығындар 27,80 29,83 5,22
16 Амортизация 10,10 10,71 10,47
18 Барлық негізгі шығын 61,84 63,03 44,52
23 Есептелген барлық шығын
КириПИ к=1,71
117,88
75,86
13-кесте
Қосымша жұмыс көлемі
Жұмыстың түрі Үшінші топ
1 ұңғыма Барлық көлемде
1 Ұңғыны жуу, 1 жуу 1 5
2 Шегендеу, м 32 160
3 Электр кортаж алдындағы жуу, 1 жуу 1 5
4 Электр кортаж, 1000 м 0,210 1,050
14-кесте
Қосымша жұмыстарға кететін уақыт шығыны
№ Жұмыстардың аты Жұмыс көлемі Уақыт нормасы, см Барлық
1 Ұңғы жуу, 1 жуу 5 жуу 0,12 0,96
2 Шегендеу, 100 т 2,56 0,8 2,04
3 Электр кортаж алдындағы жуу, 1 жуу 5 жуу
4 Электр кортаж, 1000 м 1,050 0,32 0,54
Барлығы
4,48
15-кесте
Жұмыс бірлігінің сметалық құны монтаж-демонтаж СУСНБ бойынша
№ Шығынның түрі СУСН бойынша нормасы Коэффицентті шегергенде
14 Еңбек ақы 34,40 41,28
15 Материалдық шығындар 16,48 17,68
16 Амортизация 16,48 17,38
18 Барлық негізгі шығын 67,64 16,38
23 Есептелген барлық шығын
КириПИ к=1,71
130,37
16-кесте
Монтаж-демонтаж жұмыстарының көлемі
Жұмыстың түрі Ұңғының тобы Арақашықтық Тасымалдау саны
Монтаж-демонтаж
ІІІ
1 км дейін Жазда қыста
5 -
17-кесте
Бұрғылаудың техника-экономикалық көрсеткіштері
Көрсеткіштер Жұмыс көлемі Уақыт шығыны
Бұрғылау көлемі, н 1034 291,6
Ұңғылау саны, ұңғы 8 -
Ұңғының орташа тереңдігі, м 210 -
Ұңғының орташа диаметрі, мм
-
Ұңғының көлбеу бұрышы, град 900 -
Сынама алу арқылы бұрғылау, м
Бұрғылауға іргелес жететін жұмыстар:
Жуу 8 -
Шегендеуші құбырларды шығару 16,0 2,04
Ұсату 16,0 2,04
Электрокортаж алдында жуу 8 -
Электрокортаж 1,050 0,54
Монтаж,демонтаж және бұрғылау 16 12,76
Құбырларды тасымалдау ((км)
Бұрғылау, іргелес жұмыстар үшін монта-демонтаж және қондырғыларды тасымалдау үшін
4,48
308,84
Қондырғы түрі СКБ200/300
Қондырғының қозғаушысы
Жұмыс жүргізетін қондырғы саны 1
Еңбек шығыны, адам, см 270 -
Көлік шығыны машина, см
498,95
Бұрғылайтын станок саны және өнімділігін еесептеу
Уақыт шығынының қосындысы
Тж(Т1+ Т2+ Т3
мұндағы:
Т1 - ұнғының бұрғылау ст-см;
Т2 - қосымша жұмыстар ст-см;
Т3 – монтаж-демонтаж және тасымалдау ст-см.
Тж(Т1+ Т2+ Т3
Тж(291+4,48+8х1,67=308,84 ст/см.
Сметалық және айлық өнімділік
Псм=Q/Tжал =1680/308,88=5,44
Пмес= Псмх102,9 =5,44х102,9 =559,77 м
Қажетті станоктың саны
Nст=Q/ Пмec x Kxm =1680/559,77 х3 х 0,85 =1
К =0,75-0,85
m=жобаланған уақыт, ай
18-кесте
Барлау жұмыстарының біріктірілген сметалық есебі
№ Жүргізілетін жұмыстың түрі Жұмыс көлемі Бірлік жұмыстың сметалық
1 Бұрғылау,ст.смена 291,6 117,88 34373,61
2 Қосымша жұмыстар,ст.смена 4,48 75,86 339,85
3 Монтаж-демонтаж тасымалдау,1 бұрғы қондырғысы
6 130,37 1042,94
4 Барлығы
35756,6
19-кесте
Жұмыстың бірлік сметалық құны үлгітасты (кернді) сынау СУСН в
№
Шығынның аты Кернді таңдау Алынған кернді өңдеу
СУСН бойынша Коэффициент СУСН
Бойынша коэффицент
14 Еңбек ақы
14,74 17,68 7,2 8,64
15 Материалдық 1,48 1,58 3,60 3,86
16 Амортизация 0,84 0,87 3,72 3,86
18 Барлық 17,06 20,13 14,52 16,35
23 Барлық есептелген шығын
RириПИ=1,71
34,38
27,02
20-кесте. Бірлік сметаның бағасын анықтау
Жұмыстың түрі Жыныстардың категориясы Уақыт шығыны Коэф-ті ескергенде Сметалық
Кернді таңдау, м VІІ-X 0,0196 0,0196 34,38 0,67
Кернді өңдеу, үлгі ХІ-ХІІІ 0,0192 0,0192 27,92 0,54
21-кесте
Пайдалы қазындыны сыннан өткізудің сметалық құны
Жұмыстың түрі Жыныстардың категориясы Жұмыстың көлемі Бірлік сметалық құны
Барлығы Барлығы
Кернді таңдау, м VІІІ-ІX 320 0,67 214,4
Үлгіні өңдеу, үлгі XІ-XІІ 160 0,54 86,4
Барлығы
300,8
22-кесте
Лабораториялық зерттеулер
Зерттеулік талдаудың түрі Үлгі саны Анықталатын элементтер СУСН бойынша
Химиялық анализ 34 MgO
P2O5 421 2,4 2,4 81,6
а) ішкі бақылау 15 P2O5
2,4 2,4 36
б) сыртқы бақылау 13 CO2
2,8 2,8 62,4
Барлығы 64
180
Секторлық талдау
а) талдаудың саны 120 2 элемент 540 8,31 8,31
б) ішкі бақылау 80
8,31 8,31 664,8
в) сыртқы бақылау 40
8,312 8,31 664,8
Барлығы 240
24-кесте
Жұмыс бірлігінің сметалық құны
Лабораториялық зерттеулер
№ Шығынның түрі Химиялық талдау Спектрлік талдау
СУСН бойынша
СУСН бойынша
14 Еңбек ақы 204,87 245,84 118,48 266,3
15 Материалдық шығын 111,60 119,75 70,01 75,12
16 Амортизация 50,90 52,78 53,04 55,00
18 Барлық негізгі шығын 367,37 418,37 311,58 356,32
23 Есептелінген барлық шығын
КириПИ=1,71
714,46
608,48
25 Шартты зерттеудің құны
4,13
3,52
24-кесте
Лабораториялық зерттеулердің бірлік сметалық құны
№ Жұмыстың түрі Жұмыс көлемі Бірлік смета құны Барлық
1 Химиялық талдау, шартты талдау 4,13 180 743,4
2 Спектрлік шартты талдау 3,52 2326,8 8933,74
Геологиялық барлау жұмыстарының сметалық құны
Далалық жұмыстардың құны:
104,94+300,8+8933,74=10277,48
Далалық жұмыстарды ұйымдастыру:
10277,48 х 1/100=102,77
Далалық жұмыстарды жою:
10277,48 х 0,8/100=82,22
Камеральдық жұмыстар:
5000 х 16,6/100+5277 х 4,1/100=1046,35
ГБЖ құны:
10277,48 + 1257,54=17535,02
Тасымалдау:
17535,02 х 12/100 =2104,20
Жер қойнауын және табиғатты қорғау:
17535,02 х 3,5/100=613,72
далалық тамақтану шығыны:
10277,48 х12,31/100=1264,13
Сыйлық қаржы:
17535,02 х 4/100=701,40
Резервтік қаржы:
17535,02 х 4/100=701,40
25-кесте.
Жалпы геологиялық барлау жұмыстарының сметалық есебі
Жұмыс және шығын атауы Жұмыс көлемі Бірлік сметалық құн
1999
Kg
2003 Барлық құн, теңге
Геологиялық барлау жұмыстары
5810407
Жобалау, дайындау кезеңі
162235
Дайындық жұмыстар
3843490
Барлама бұрғылау, ст/смен 291,6 117,83 34373 1,461 28118 2824113
Қосымша жұмыстар 4,48 75,86 339,85 1,461 28118 27923
Монтаж, демонтаж, тасмалдау 8 130,83
85689
Сынама жұмыстары: а) кернді талдау
320 34,38 214,4 1,263 19099 103435
б) кернді өңдеу 160 27,92 84,4 1,263 19099 4071,8
Ұйымдастыру жұмыстары 1%
30452
Ұңғыларды жою 0,8%
24362
Лабороториялық жұмыстар
а) химиялық талдау 64
743,4 1,392 23526 48690
б) спектрлік талдау 240
8933,74 1,392 23526 585127
Барлығы
830781
Қосымша жұмыстар
7257,54 1,638 280,88 667812
Тасымалдау жұмыстары
2754,20 1,520 28598 182935
Қоршаған ортаны қорғау
89664
Барлығы
4783899
Далалық қанағат 9,3%
283206
Айлық төлем 8%
382712
Резерв 4%
191356
Объем бойынша барлығы
5641172
Қолданылған әдебиеттер:
Проект на производство геологоразведочных работ. Экспедиция № 55. АО
Асқаров С. А. Еңбек қорғау бөлімін жасауға арналған методикалық
Ивачев Л. М. Промывание жидкости и тампонажных работ. –
Каждан А. Б. Поиски и разведка месторождений полезных ископаемых.
Справочник по бурению геологоразведочных скважин.//Под общей редакцией Козловского. В
Кирсанов А. Н., Зейненко В. П., Кардаш В. Г.
Воздвижанский Б.И., Волков С. А., Волков А. С. Колонковое
Танатаров Т. Т., Волокитина А. А., Горлева В. С.,
Тұяқбаев Н. Т. Барлама бұрғылау. Алматы, 1977-79.
Тихонов И. В. Ремонт геологоразведочных оборудования. М., “Недра”, 1965.
Сулакмин С. С. Направленное бурение. М., “Недра”, 1987.
Волокитина А. А. Организация и планирования ГРР. Алматы, 1988.
Ганджумен Г. А. Проверочные расчеты разведочного бурения. М., “Недра”,
Расчеты расходов и давления с промышленным ЭВМ. – Методическое
Билецкий М. Т. Расчеты бурильной колонны с применением ЭВМ.
Тұяқбаев Н. Т. Мусанов А. М. Барлау скважиналарын бұрғылау.
Ивачев Л. М. Промывные жидкости в разведочном бурении. М.,
Башлык С. М., Загибайло Г. Г. Бурение скважин. М.,
Марамзин А. В., Блинов Г. А. Анализное бурение на
Бұрғылаудың техника-экономикалық көрсеткіштері
Көрсеткіштер Жұмыс көлемі Уақыт шығыны
Бұрғылау көлемі, н 1034 291,6
Ұңғының саны, ұңғы 8 -
Ұңғының көлбеу бұрышы, град 900 -
Шегендеуші құбырларды шығару 16,0 2,04
Ұсату 16,0 2,04
Электрокортаж 1,05 0,54
Монтаж,демонтаж және бұрғылау 16 12,76
Қондырғы түрі СКБ200/300
Жұмыс жүргізетін қондырғы саны 1
Еңбек шығыны, адам 270 -
Көлік шығыны машина
498,95