ЖОСПАР
Кіріспе.........................................................................................................................
І.Тануға ұсынудың жалпы сипаттамасын дәлелдеудің процесуальдық құралы
1.1.Тануға ұсынудың түсінігі, мәні, маңызы..................................................
1.2. Тануға ұсынудың түрлері..........................................................................
II.Адамдарды тануға ұсынуды жүргізуді тактикалық-криминалистикалық қамтамасыз ету.
2.1. Танушы адамнан тануға ұсыну басталмастан бұрын жауап
2.2.Адамдарды тануға ұсынуды жүргізуді қамтамасыз ету шарттары........
Қорытынды................................................................................................................
Қолданған әдебиеттер тізімі.....................................................................................
КІРІСПЕ
Криминалистиканың өзекті мәселелесінің арасында дәлелдемелерді жинау, зерттеу, бағалау
Криминалистиканың қылмыстық процеспен сіңісіп кететіні бәріне мәлім. Криминалистика
Тануға ұсыну тергеу әрекеті бұрын қылмыстық процессуалдык заңда
Тануға ұсыну тергеу әрекеті, әрине, дербес тергеу әрекеті
Бұл тергеу әрекеті өзінің түп мәні бойынша психологиялық
Тануға ұсыну тергеу әрекетіне арналған бұл жұмыстың негізіне
І.Тануға ұсынудың жалпы сипаттамасын дәлелдеудің процесуальдық құралы
1.1. Тануға ұсынудың түсінігі, мәні, маңызы.
Тануға ұсыну тергеу әрекеттерінің ең күрделі түрлерінің бірі
Тануға ұсыну бұрынғы заңдылықта болмаған, жақын арада пайда
Тануға ұсыну көптеген елдердің қылмыстық-процессуалдық жүйелерінде көптеген ғасырлардан
Шындығына келгенде, тануға ұсыну өзінің мақсаттары, психологиялық мәні,
Тануға ұсыну нәтижелерін зерттеу мен бағалауда көптеген қыйыншылықтар
Алайда, бұл қиыншылықтарға қарамастан, тануға ұсыну іс бойынша
Юридикалық әдиебеттерде тануға ұсыну мәселесін С. М.Потапов, Н.В.Тераней,
Демек, тануға ұсынудың мәні бұрын қабылданған объектіні ұқсатуда
Мысалы танушылар ретінде айыпкерлер мен сезіктілер шығып отыр.
Демек, мұнда көріп тұрғанымыздай, тануға ұсыну жолымен іс
Өзге барлық тергеу әрекеттері сияқты тануға ұсыну тек
Заңды негіздер - бұл заңда көрсетілген тергеушінің тануға
Шынайы (фактілі) негіздер қатарына осы тергеу әрекеттерінің қажеттілігі
Тану өндірісінде тергеуші қылмыстық-процессуалдык заңға сәйкес танушыға тану
Жадының механизімі туралы сұрақ күрделі әрі бірқатар ғылымдардың
Психологтардың тұжырымдауы бойынша сезімдік білім адам жадына сақталатын
Ізбе-іздікпен тану варианттарды ұсынып, оларды қорытумен байланыста болады
Тануға ұсыну процесінде тану адамдарды, заттарды басқа объектілерді
Демек, тану процесінің психологиялық негіздерін тергеушінің білуі бұл
В.С.Бурданова мен И.Е.Быковский өз еңбегінде тануға ұсынудың бірнеше
Психологиялық тұрғыдан алғанда тануға ұсынудың негізінде танудың күрделі
Тану барысында ұқсастық, топтық біркелкілігі туралы қорытынды жасауға
Тануға ұсыну процесіне танушы объектіні субъект сезімнің алуан
Сонымен қатар, объектіні адам санасында сипап сезу арқылы
Тануды иіс және дәм бойынша өткізуге де ешбір
Логикалық гносиологиялық тұрғыдан алғанда да тануға ұсыну объектіні
Ал объектінің тектік біркелкілігін анықтауда тергеуші тиісті объекті
Процессуалдық криминалистикалық тұрғыдан алғанда тануға ұсыну мынадай нәтижелерге
1) қолда бар дәлелдемелерді тексеру (мысалы, жауап алынған
2) жаңа дәлелдемелер алуға;
3) тергеу барысында
Тануға ұсыну барысында танушы адам сатылы түрде бірінен
Н.И.Хлюпин танудың екі түрін ажыратады: симультандық (синтетикналық) және
Симультандық немесе сукцессивті тануға қабілеттілік адамдардың индивидуалдық психикалық
Тергеуші, егер іс сотта қаралып жатқан болса -
Кейбір авторлардың тұжырымдаулары бойынша "тануға ұсыну бұрыс қабылданған
Тану алуан түрлі
Демек, тануға ұсынудың нәтижелері мыналар болады:
1) бірдейлігін анықтау, яғни нақты объектінің дәл сол
2) ұқсастығын анықтау (объектіні жалпы топқа
3) Танымау, мысалы, танушы өзіне тану үшін ұсынылған
Егер танушы адам танылушы адам бұрын көрген адамына
Тануға ұсынылған
Тағы бір елеулі қасиеті - идентификацияланушы "объект" идеалдық
Тануға ұсыну нәтижерлерінің шындыққа сәйкестігін кепілдеу үшін келесі
1.Кейіннен танушы болатын адаммен тануға ұсыну болмастан бұрын
2.Тануға ұсынбастан бұрын осы тергеу әрекетін өндіруші адам
З.Адам тану үшін оған ұқсас, бірақ іске қатысы
4.Ұқсас адамдар болып танушылардан сыртқы бейнелері, белгілері, қасиеттері,
5. танулыға ұсынылған адамдардың жалпы саны үштен кем
6.Тануға ұсыну басталмастан бұрын танылушыға адамдардың арасында қалаған
7.Қажет болғанда тануға ұсыну айғақ адамдардың қатысумен танушының
8.Тануға ұсыну өндірісіне маман адам қатыса
9.Егер танушы куә немесе жәберленуші болса, онда ол
10.Заттар мен өзге де объектілер тану үшін іске
11.Тануға ұсыну туралы оның қандай нәтижелер беретініне
Тануға ұсынуды бірқатар сипаттамалары бойынша топтастырылады, мысалы, объектілері,
Тануға ұсынушы объектілер саналуан түрлі болғандықтан, оларды түрлерді
Осының негізінде криминалистикада тануға ұсынудың келесі түрлерін ажыратады:
1. Тану үшін тірі адамдарды ұсыну.
2. Тану үшін мәйітті ұсыну.
3. Жылжитын заттарды немесе өзге де объектілерді тану
4.Тануға жылжымайтын объектіні ұсыну. Олардың қатарына орнынан қозғалту
5.Тануға ерекше затты, объектіні ұсыну.
6.Тануға аудиоматериалдарды, кино-фото, видео түсірмелерді
Одан әрі болатын жіктеу объектінің ұсынылуына карай болуы
Әдістері бойынша тануға ұсыну түрлері статистикалық белгілеріне карай
Тану көру, сипап-сезіну және есіту сезімдері негізінде жүзеге
Тануға ұсынатын объектілер арасында белгілі бір шектелулер болады.
Тануға ұсынудың субъектілері куәлар бұлайша бөлу танушы дамның
Заң танушылар үшін ешбір жастық шектеуле қоймайды. Психологиялық
Кейде психикалық ауруы бар адамға белгілі объектіні тануға
Объектіні тану үшін өзге де ауруларға душар адамға
Егер танушы адам кәмелетке толмаған болса, онда РҚ
Жоғарыда атап өткеніміздей, тануға ұсыну негізінде танудың психикалық
Алайда мұндай тектегі әрекеттерді процессуалдык мағынадағы тануға ұсыну
Осы және басқа да әрекеттердің барысы мен нәтижелері
Кейде тану жәбірленушінің қатысумен болған полиция қызметкелерінің шарлау
Егер шарлау нәтижесінде жәбірленуші нақты бәр адам таныса
1) шарлау әрекеттері басталмас бұрын болған және онда
2) тергеуші, жәбірленуші, полиция қызметкерлері және ұстауда болған
3) ұсталған адамнан
4) жәбірленушіден ол ұсталған
1.2. Тануға ұсынудың түрлері.
Тануға ұсынудың психологиялық маңызы болып ұсынылған объектіні тану
Тану мәселесі бүгінгі таңдағы ғылымның ең күрделі мәселелерінің
Тану процесінің қалай жүретінін жалпылама түрде сипаттап өтейік.
Сезінушілерді минималды, төменгі шегін және максималды, жоғарғы шегін
Қабылдау сезінумен және ойлаумен байланысты. Қабылдау ойлауға тән
Қабылдау және жаттау сана белгілі бір объектге бағытталғанында
Назар ырықты және ырықсыз болуы мүмкін. Бір ғана
Ырықты назармен тергеуші азаматтар немесе жедел жұмыскерлер белгілі
Жады-бұрын қабылдағанды, ойластырылғанды, басынан көшірілгенді, жасалғанды адам санасындағы
Жаттап қалу да қабылдау мен назар сияқты ырықты
Ырықты жаттап қалу адамның өз алдына белгілі затты
Жады төрт түрге жіктеледі: кимылдық (моторлық), үлгі-бейнелік, сөздік-логикалық
Қайта жандандару - бұрын қабылданған және жатталғанды қайта
Психикалық процесстердің ағымы субъективті және объективті шарттарға тәуелді
Субъективті шарттарға нақты адамның тұлғалық құрылымы қалыптасатын элементтер
Объективті шарттар - адамды қоршаған жағдайлардың әлементтері: жыл
Тану процесіне бұрын қабылданған объектілердің жадыда сақталған бейнелері
И.М.Сеченовтың тұжырымдауы бойынша тану процесі жадының құпия орындарында,
Эксперимент барысында мына жағдай да анықталды: көптеген жағдайларда
Тануға ұсыну туралы сұрақты танушының объектіні тануға білдірген
Практикада мұндай жағдайлар аз емес. Тануға ұсынғанда танушы
Ақпаратта өндеу функциясын атқара отырып, сезілмейтін жоғары нервтік
Қабылдауға эмоционалдық процесстің ықпал етуі екіжүзділі болуы мүмкін:
Мұндағы психологиялық мәліметтерді тергеушінің пайдалауына қолайландыру үшін тергеу
Уақытты қабылдау.
Тану нәтижелерін бағалау үшін тергеуші танушы адамның танылушы
Жәбірленуші, куәгер үшін құбылыстық ұзақтылығын басынан кешіру эмоционалдық
Кейде тергеуші жәбірленушінің көрсетпелері негізінде жәбірленуші қылмыскер белгілерін
Кеңістікті қабылдау.
Тануға ұсынуда объектінің ең алдымен сыртқы түрі, пішіні
Қабылданушы зат байқаушыдан қандай қашықтықта екенін анықту үшін
Демек, бұрынғы қабылдаулардың тәжірибесі керек. Психологиялық эксперименттер көрсеткендей,
Мысалы, адамның бойы сырт кезге адам мен оны
Қабылдаудың өзге де иллюзиялары белгілі. Алқаштарға белгілі көрінетін
Кеңістіктік қатынастарды қабылдаудағы қателіктер көрудегі ақаулықтарға байланысты болуы
Түс қабылдау.
Түс қабылдауға бірнеше факторлар ісер етеді. Түстер қашықта
Көрудің кіші бұрышы болғанда ақ фонда бүкіл түстер
Осының салдарынан ақ фонда сары, қызғылт, көгілдір түстер
Көрудің кіші бұрышы болғанында, яғни зат қашықта орналасқанда
Бозғылт түс қара фонда сары немесе қызыл, ал
Түстік иллюзиялар 2 әртүрлі түстер бір-бірінің жанында орналасқанда
Төмендетілген жарықтылық түсті объектілерді алыс қашықтарын қабылдау сияқты
Түсті қабылдаудың жылмен
Түстік жеткіліксіздік (дальтонизм) салдарынан болатын жаңылысулар мұндай кемшілігі
Жоғарыда аталған мәліметтер тергеушінің көрсетпелерді тексеруі үшін, іздестірілуші
Кісі өлтіру, тонау, зорлау сияқты ауыр қылмыстар, көліктік
Бұл мәліметтер адам тұлғасы мен нақты жағдайдың шарттарына
Адам сияқты объектіні қабылдау өзге объектілерді қабылдауға
Қабылдаушының санасында адамдардың сыртқы бет-бейнесін қалыптастыру сипатына қабылдаушының
"Бұл адам ызалы, әлеуметтік сатыда төмен орналасқан. Жөнді
Дәл осы бейне "ол батыр" тұрғылыға берілгенде: "25-30
Көптеген тонаулар туралы істер бойынша айыпкер өз кұрбанымен
Адам бет әрекеттерінің әлементерін ізбе-іздікпен қабылдау туралы және
Психологтардың айтуы бойынша адамның бет-әлпетінің элементтері мынадай ізбе-іздікпен
Ақ-қара түсті фотосурет бойынша адамды тануға ұсынғанда танушыларды
Адамның бойы елеулі криминалистикалық маңызға ие болады. Ол
Бұл әдеттегі өмірде адамның бойының, оның іс-әрекетінің нәтижесіне
Адам бойын қабылдауға контраст құбылысы да ықпал етеді.
Адам бойын дұрыс бағалауға оның киімінің конструкциясы мен
Қабылданушы адамның жасы барлық уақытта хаттамаларда және көрсетпелерде
Дәрігерлердің тұжырымдауы бойынша адамның бетіндегі және мойындағы әжімдердің
Адамның жасын дұрыс анықтауға контраст және теңестіру сияқты
Тану үшін ұсыналған барлық адмдар шамамен бірдей жаста
Дене пішіні, тұрысы, жүрісі, іс-қимылы, мимикасы, дауысы, сөйлеуі,
Адамның жүрісі, дауысы, сөйлеуі динаимкалық стереотип деп аталатын
Дене пішіні - адам денесінің корпусы мен басқа
Дене тұрысы-қоршаған орта әрекеттеріне жауап ретінде, егер ол
Адамның жүрісі көбіне оның жай-күйін, мамандығын, аруларын білдіреді.
Динамикалық стереотипке негізделген индивидуалдық қасиеттер қатарына жатады.
Жүріс іс-қимыл, сілтеулердің белгілеріне криминалистика оның дәрежесін (бесленді,
Мимика-адамның жай-күйін көрсететін немесе сейлеуінің айқындалуын күшейтетін бет-әлпеті
Қарым-қатынас барысында адамдар қабағын түйсе, мандайлары әжімделеді, қастарын
Адамның дауысы мен сөйлеуі оның естіп жатқанына қарай
Адамның дауысы мынадай ерекшеліктермен сипатталады: жоғары дауыс (дискант,
Адамдарды тануға ұсынуды жүргізуді тактикалық-криминалистикалық қамтамасыз ету.
2.1. Танушы адамнан тануға ұсыну басталмастан бұрын жауап
Тану үшін
1) танушы адамнан
2) тануға ұсынылатын объектілерді таңдау
3) тануға ұсынудың уақытын,
4) айғақ адамдарда және тергеу әрекетіне
5) техника кұралдарын таңдау
6) тануга ұсыну
Бұлардың бәрі
Тануға ұсыну тергеу әрекеті басталмастан бұын міндетті түрде
Аталған мәліметтер
Объект байқалғанда болған мән-жайларды айқындай отырып, тергеуші қабылдаудың
Бұрын көрінген адамның бет-әлпетінің белгілері жөнінде жауап алуға
Егер жауап беруші еркін әңгіме барысында айтқан мәліметтері
Жауап берушіге адамның сырт бейнесін суреттеуіне көмектесу үшін
Адамның бет-әлпетіне жеке бөліктері көрсетілген суреттер, диапозивтер, түсті
Жауап беруші адам белгілерді сипаттауда қолдаған сөздері мен
Жауап берушінің көрсетпелерін тыңдап, дәлелдеуші және бақылаушы сұрақтарды
Жауап алуды аяқтай отырып, тергеуші жауап берушіден ол
Жауап беруші адамдар, тіпті адам бейнесін жақсы есінде
Мүмкін, жауап берушінің көру жады жақсы дамып, бірақ
Заңгерлер арасында тануға ұсыну болмастан бұрын орын алған,
Демек, танылуға жататын адамның белгілерінің толық жеткілікті дәрежедегі
Тануға ұсыну болмастан бұрын болатын жауап алуда қайтадан
Егер қайта жауап алуда тұлғаның белгілері туралы қосымша
Осы ретте, сот автокөлікті ұрлау туралы істі қарастыра
Кейде тергеуші соңынан танушылар болатын бірнеше адамдардан жауап
Қылмыстық процессуалдық заңның талабы бойынша танылуға жататын адам
Егер бұрын көрінген объектінің бейнесі жадыда дұрыс емес,
Тануға ұсынылған адамдардың сыртқы ұқсастығы дегенде біз нені
1) олардың жастары, бойлары, дене бітімдері күрт
2)ұсынушылардың бүкілінің бет-әлпеттері формасы, контуры, жеке бөліктерінің өлшемдері,
3)ұсынушылардың сырт киімдері мен аяқ киімдері атауы, фасоны
Қылмыстық процессуалдық заң тануға ұсынуда ұсыналатын адамдардың ең
Арасында танылушы объект болатын адамдарды дұрыс таңдауға қатысы
Сонымен қатар, тану үшін ұсынылған азаматтардың сот оларды
Тану үшін ұсынылатын адамдардың процессуалдық жағдайы туралы сұрақ
Ұсынушылар ретінде шақырылған адамдар тергеуші тарапынан тергеу әрекетінің
Тергеушінің ұсынушыларының бүкіл тобын фотосуретке түсіруі немесе оларды
2.2. Адамдарды тануға ұсынуды жүргізуді қамтамасыз ету
Бұл жағдайларда тергеуші өзінің қалауы бойынша танылуының тұлғасын,
Тануға ұсыну мезетін дұрыс таңдау осы тергеу әрекетінің
Жоғарыдағыларға негізделе отырып, танудың сенімділігі уақыт факторына байланысты
Көбіне, тануға ұсыну орны ретінде тергеуші бөлмесі алынады.
Тануға ұсынудың орнымен жағдайларын таңдауда объектінің
Әрине, жаңадан қабылдау үшін жағдайлардың толық ұқсастығына қол
Жалпы, тануға ұсынудың жағдайлары туралы сөз еткенде, олар
Тануға ұсыну тергеу әрекетіне дайындала отырып, тергеуші темендегі
а) қандай да
б) тануға ұсыну процесін және танылушы объектіні түсіру
в) істің
г) егер танушы
Тануға ұсыну процессіне қатысушы айғақ адамдарға жалпы тәртіптегі
Қабылдау және қайта жаңғырту процесстеріне эмоциялардың ықпал етуін
Тануға ұсыну тергеу әрекетінің барлық қатысушыларында жоғары
Тергеу әрекетінің басқа қатысушылары да бейқам қалмайды.
Жағымсыз уайымдар мәйіт немесе оның бөліктері, мәйіттің киімдері,
Біздің ойымызша, танушы адам осы тергеу әрекетінің өндірілуіне
Тануға дайындалу ретінде танушыдан ол объектіні қандай белгілері
Практикада бір мысал алып қарайық. Қаланың бір көгалында
Көрсетпе беру барысында X. Бейтаныс еркектің бет әлпетін
Сол түнде-ақ, қолдағы бар ерекше белгілердің негізінде қылмыс
Тергеу барысында қылмыскерді тануға ұсыну тергеу әрекетін өткізуде
Мұндай шешімді қабылдаған соң тергеуші қажетті дайындықтарға кірісті.
Бұлардың дауыстарын естіген соң X. үшінші нөмірдегі ұсынылушыны
Тануға ұсынуға кірісе отырып, тергеуші осы тергеу әрекетін
1. Танушыдан қажетті түрде толық жауап
2. Танушылармен қатар
3. Танушы мен
4. Егер тануға адам
5. Айғақ адамдар таңдалған. Мұнда айғақ
6. Қажетті ғылыми-техникалық құралдар дайындалған.
Тергеу әрекетіне
Тануға ұсыну барысында, көбінесе жәбірленуші мен қылмыскер
Осында пайда болатын қатты қақтығыстық жағдай сан-алуан эксцестерге
Қылмыс жасаған адамдар жауапкершіліктен құтылу үшін тануға ұсынуды
И.Е.Быховскийдің айтуынша, тануға ұсыну тергеу әрекеті ретінде төрт
1. алдын ала;
2. тікелей тану;
3. детализация;
4. нәтижелерді фиксациялау [19].
Алдын ала сатысы дайындалушы сипатқа ие және негізгі
Біріншіден, бұл сатыда тегеушіге бүкіл қатысушыларға тануға ұсыну
ҚР қылмыстық процессуалдық кодексінің 86-бабына сәйкес тергеуші айғақ
Екіншіден, егер
Үшіншіден, егер танушы жеберленуші не куә болса, онда
Егер танушы 16-жастан кіші болса, онда бұндай ескерту
Төртіншіден, танушы адам тану объектісін ресми болмасқа дейін
Және бесіншіден, тануға ұсыну сәйкес объектілер дайындалады. Егер
Айғақ адамдар танылуға кімнің ұсынылып отырғанын білуі керек.
Тануға ұсыну тергеу әрекетіне тілмаш, қорғаушы педагог қатысы
Тікелей тану сатысы тергеушінің тергеу әрекеті болмақ бөлмеге
Қойылған міндеттердің анықтамасы танушыға түсінікті болуы керек және
Танылушы объектілерді қабылдау неғұрлым тереңірек болу үшін тергеуші
Объектілерді қарау нәтижесінде танушы адам ол қай объектіні
Деталдау сатысы тергеуші адамға ол объектіні қандай ерекшеліктері
Объектіні таныған белгілері мен ерекшеліктері туралы танушы адамның
Ұсынылған объектіні қандай белгілері мен ерекшеліктері бойынша таныған
Танушының көрсетпелерін қолдан келгенше сөзбе-сөз жазу керек. Егер
Фиксациялау сатысында тергеуші тануға ұсыну хаттамасын жазуды бітіреді.
Тануға ұсыну тергеу әрекетінің орны, уақыты;
Тануға ұсыну тергеу әрекетінің басталуының және аяқталуының уақыты;
Хаттаманы құрған адамның лауазымы, аты - жөні;
Тануға ұсынғандардың әрқайсысының аты-жөндері;
Айғақ адамдарға және тануға ұсынудың басқа да қатысушыларына
Тануға ұсынылатын объектілер туралы қажетті мағлұматтар.
Егер олар адамдар болатын болса - фамилиясы, аты,
Егер олар заттар болса - тектік түрлік немесе
Танушы туралы қажетті мағлұматтар - фамилиясы, әкесінің аты,
Егер танушы куә немесе жәбірленуші болса, онда көрсетпе
Егер танушы объектісі адам болса, танылушыға тануға ұсынылғандар
Тергеушінің танушыға ұсыныстары (сөзбе-сөз)
Тергеу әрекетінің мазмұны.
Егер тану динамикалық белгілері бойынша жүргізілетін болса, онда
Танушының тату нәтижелері туралы және объектіні қай бергілері
Танылған адам қысқаша мәлімдеме жасауы мүмкін, ол мұндайда
Хаттама да тергеу әрекеті барысында қолданылған ғылыми -
Алынған нәтижелер техника құралдары қолданылмастан бұрын тергеу әрекетіне
Айғақ адамдардың және тергеу әрекетіне қатысушы басқа да
Хаттамаға қосымшалар туралы жазбалар (фотографиялық
Тергеушінің, айғақ адамдардың, маманның, танушының, танылушының, тануға ұсынылған
Міне, тануға ұсынудың хаттамасының жалпы мазмұны осындай болуға
Куәні немесе жеберленушіні жалған көрсетпелер бергені үшін немесе
Хаттамаға өз қолын қою уақытында танушы танылуға ұсынылған
Танушының мәлімдемелерін тырнақшаға алып, бірінші тұлға атынан жазу
Танушының мәлімдемесінде тану дәрежесі көрсетілу керек және мұндай
Тануға ұсынудың алдын ала, бастапқы сатысы етілген соң,
Танушы бөлмеге келген соң тергеуші оның аты -
Танушыдан оның байқауынан нәтижелерін білу үшін мындай сұрақты
А.Я.Гинзбург танушыларды олардың болып жатқан оқиғаға қатыстылығына қарай
Егер танушы адам тануға ұсынылғандардың ешбірін танымайтыны туралы
Практикада көзделмеген жағдайлар деп аталған жағдайларда болып отырады,
Сонымен қатар, мындай жағдайларда орын алуы мүмкін: тануға
Кейбір жағдайларда куә да, сезікті де бірін- бірі
Бәлкім танушыны таңдау, тану актісінің дәлелдемелік мәніне байланысты
Кейде тергеу практикасында бір танушыға бірнеше сезіктілерді немесе
Тануға ұсыну қайтадан өткізілуіне болады. Мұндай қажеттілік келесі
1. Осы тергеу әрекеті бастапқысыда танушыда оқиғаның немесе
2. Тануға
3. Егер бастапқысында адам жеке
4. Танушы тануға ұсыну
Қайтадан ұсынғанда танылуы өткізілген тұлға көру үшін ол
Сезікті адамның фотосуреті бастапқыда ұсынылғанда, қайта тануға ұсыну
Қайта тануға ұсыну ерекше жағдайларда болатын акт болғандықтан,
Одан басқа бірнеше реттік тануға ұсыну болады. Қайта
Тануға ұсыну болғаннан кейін бірнеше күннен соң танушы
Егер қайта жауап алынған азамат тергеу әрекетінде тұлғаны
Тергеу үшін қалаулы тану нәтижелерін фиксациялаған соң келген
Тануға ұсыну динамикалық (функционалдық) белгілері бойынша өткізілуі керек.
Адамдардың динамикалық белгілері даралыққа ие болады. Адамның жүріс-тұрысы,
Тергеуші қозғалыстың бағыты мен жылдамдығын өзгерту, ұсынушылардың туыстарын
Тануға ұсыну барысында танылуға жататын адам қашып кетуі
Танушыға ол ұсынушыларды қолайлы байқай алатын жерде көрсеткен
Тануға ұсыну адамның басқа да функционалдық белгілері бойынша
Тергеу және сот практикасын талдау ауызекі сөйлеуі бойынша
Дауыс бойынша тануға ұсынудың ерекшеліктері процессуалдық сипатқа емес,
Тануға ұсыну танушы ұсынушылардан көрінбейтін тілдемен бөліктелген бөлмеде
Тергеушінің бұйрығы бойынша ұсынылушылардың ауызекі сөзін тыңдау жүргізіледі.
Криминалистикалық әдебиеттерде тұлғаны дауысы мен ауызекі сөйлеуінің динамикалық
Сонымен бірге, көптеген мемлекеттерде тануға ұсынудың басқа ережелері
1. Танылуға жататын тұлға өзара ұқсастығы жоқ басқа
2. Адамдар адам бойының шкаласы салынған қабырғасы бар
З. Танушы ұсынушылардан арнайы айнамен жасырылған және ұсынушыларды
4. Айғақ адамдар жоқ болады, себебі олар заңмен
5. Айыпкерді, сезіктіні тануға ұсынғанда танушының жанында олрдың
6. Тануға ұсынуды жүргізетін адам танушы отырған бөлмеде
7. Танушының мәлімдемесінен соң
ҚОРЫТЫНДЫ
Жеке тергеу әрекетінің нәтижелері басқа тергеу әрекеттерінің нәтижелерінен
Мұны әр жылдары жарияланған, бірақ өзектігін күні бүгінге
Танудын дәлелдемелік мәнін бағалауда оның сенімділігін куәландыратын бүкіл
Процессуалдық нормаларды бұза отырып өткізілген және басқа дәлелдемелер
Танушының ерекше белгілерін көрсетпейтін кездейсоқ белгілерге негізделген тану
Жәбірленушінің айыпкерді тануы, егер танушы айыпкердің тұлғасын анықтау
Егер іс бойынша тану фактісімен келіспейтін әрі жәбірленуші
Егер айптау жәбірленушілердің бұрын олар айпкердің белгілері туралы
Жәбірленушінің оған шабуыл жасауға қатысушыларды тануындағы көрсетпелерінің қайшылықтары
Айыптау жеткілікті сенімділіксіз айтылған және іс қағаздарымен жоққа
Егер жәбірленушінің қатты мас күйінде болуына байланысты ол
Қолданған әдебиеттер тізімі
Нормативтік құжаттар:
1. ҚР Конституциясы. Алматы, 1997 ж.
2. ҚР қылмыстық іс жүргізу кодексі. Алматы, 1997
З. ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексі, Алматы, 1998
Арнайы әдебиеттер және оқулықтар:
1.Андреев В.И. Сборник материалов научно-практической конференции по проблемам
2.Бычков.С.Ф., Гинзбург А.Я. Следственные действия (Краткий комментарий кУПК).
Васильев В.Л. Юридическая психология. М., юрид.литература-1991 г.
Воробьев Г.А. Тактика и психологические особенности судебных действий:
Гапанович.Н.Н.Опознание в судопроизводстве: Процесс.и.психолог.пробл. Минск:Изд-во Белорус.ун-та, 1975.-175 с.
Гапанович Н.Н. Опознание в следственной и судебной практике:
Гинзбург А.Я. Основы оперативно-розыскной деятельности. Алматы, 1997г.
Гинзбург А.Я. Криминалистические основы следственных действий: По УПК
Гинзбург А.Я.Тактика предъявления для опознания. М, 1971 г.
Глазифин Д.В. Психология следственных действий. Волгоград, 1982 г.
Гуценко К.Ф. Уголовный процесс. М., 1996 г.
Домбровский Р.Г. Совершенствование форм и методов борьбы с
Доспулов Т.Т. Оптимизация предварительного следствия. Алма-Ата, 1984г.
Еникеев В.И. Общая и юридическая психология. (в 2
Еркенов С.Е. Тергеу әрекеттерінің тактикасы/С.Е.Еркенов, С.И.Сұлтанов.- Алматы: Дәнекер,
Зорин Г.А. Возможности криминалистического анализа в процессах предварителыюго
Комиссаров И.В. Теоретическое проблемы следственной тактики. Саратов, 1987
Когамов К. Краткий научно-практический комментарий к главам нового
Козлов В.В. Повышение эффективности в расследовании преступлений. Тактико-психологические
Кондратьев И.В. Уголовно-процессуальные и криминалистические аспекты моделирования в
Крикунов А.Е, Маевский А.Ф. Тактика и психологические основы
Лузгин И.М. Моделирование в расследовании преступлений. М, 1981
Лупинская Р.А. Уголовный процесс. М.,1996 г.
Лукашевич В.Г. Тактика общения следователя с участниками отдельных
Образцов В.А. Следственные действия. Криминалист.рекомендации.
Образцов В.А. Криминалистика. Юрист 2001. -733 с.
Оновалова В.Е. Психология в расследовании преступлений. Харьков, 1978
Пирожков В.Ф. Криминальная психология. -М,2001. -189 с.
Ратинов А.Р. Судебная психология для следователей. М., 1987
Рыжков А.Л., Сергеев А.И. Субъекты уголовного процесса, Тула,
Тихонов Б. Проблемы криминалистики и доказательств при расследований
Удалов Л.Д. Вопросы тактики предъявления для опознания /Криминалистика
Яблоков Н.П. Криминалистика, 1995 г.
Якушев С.Ю. Тактические приемы расследования преступлений. Казань 1984
3.Практикалық материалдар.
Актуальные проблемы прововедения в современный период. Томск 1991г.
Быховский И.Е. Глазырин Ф.В. Питерцев С. Допустимость
Бахин В.П, Когамов М.Ч, Карпов Н.С. Допрос на
Ведерников Н.Т. Изучение личности обвиняемого по отдельным категориям
Гинзбург А.Я. Опознание в следственной оперативно-розыскной и оперативной
6.Криминалистическая тактика: Курс лекций под ред. Лаврова С.В,
Копиев Д.П. Установление следователем обстоятельств преступления, имеющих психологическую
Митрохина З.И. Использование данных психологии при производстве допроса
Образцов В.А. Криминалистика:Теория. Понятие и виды криминалистической техники.
Теория и практика использования специяльных знаний при расследовании
Тактика использования внезапности в раскрытии преступлении ОВД. Учебное
[1] В.С.Бурдакова, И.Е.Быковский. Предъявление для опознания на
[2] Криминалистика / Под
[3] УПК РК (Общая характеристика в сравнении с
[4] Криминалистика: В 2-х томах (Под ред .Г
[5] Психологический словарь - М., 1983. -
[6] В.С.Бурданова,
[7] Криминалистика:Учебник (Под ред .И. Ф.Пантелеева, Н.А.Селиванова. -М.
[8] А.Я.Гинзбург. Опознание
[9] Салаев В.А.Установление личности трупа в ЧС,связанных с
[10] М.С.Шектер. Психологические проблемы узнавания. - М, 1967.
[11] УПКРК.Общая характеристика
[12] А.Я.Гинзбург. Опознание в следственной,оперативно-розыскной и әкспертной практике.-М.,1996.-21-бет.
[13] А.Я.Гинзбург. Опознание в следственной,оперативно-розыскной и әкспертной практике.-М.,1996.-23-бет.
[14] Криминалистика /под.ред. В.А.Образцова. М. 1 997.-482-бет.
[15] А.Я.Гинзбург. Опознание в следственной,оперативно-розыскной и әкспертной практике.-М.,1996.-25-бет.
[16] А.Я.Гинзбург. Опознание в следственной,оперативно-розыскной и әкспертной практике.-М.,1996.-26-бет.
[17] В.С.Бурданова, И.Е. Быловский.Предъявления для опознания на предварительном
[18] Архив Жайремского поселкового суда.
[19] В.С.Бурданова,
[20] Криминалистика в 2-х томах./под ред.проф.Р.С.Белкина,В.П.Лаврова,И.М.Лизита