Мазмұны
Кіріспе 3
1 Қаржылық инвестициялардың сипатының теориялық аспектілері 5
1.1 Бағалы қағаздар және бағалы қағаздар табыстығының түсінігі 5
1.2 Акцияның және облигацияның табыстығы 8
1.3 Бағалы қағаздарды инвестициялаудың шетел тәжірибесі 12
2 Қазақстандық бағалы қағаздардың инвестициялық белгілері 14
2.1 Қазақстанның бағалы қағаздарының инвестициялық тартымдылығының ерекшеліктері 14
2.2 «КазТрансОйл» акционерлік қоғамының инвестициялық белгілері 16
2.3 2004 – 2006 жылдардағы Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар
3 Бағалы қағаздарды инвестициялау проблемалары және оны шешу жолдары
3.1 Бағалы қағаздарды инвестициялауды реттеу және дамыту жолдары 20
Қорытынды 24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 25
Қосымша 27
Кіріспе
Бағалы қағаздар нарығының дамуы оң тенденциялармен және ұзақ мерзімді
Бүгін бәріне түсінікті экономиканың негізгі салаларын дамытпай Қазақстанның болашағы
Қазақстанның қатты орталықтандырылған жоспарлы экономикадан, мемлекетпен реттелетін нарықтық экономикаға
Бағалы қағаздардың мәні және түрлерін анықтау керек, сонымен қатар
Бағалы қағаздар нарығын және оны инвестициялау жағдайын және нарықтық
Бағалы қағаздар нарығының проблемалары және оның мүмкіншіліктерін зерттеу керек.
1 Қаржылық инвестициялардың сипатының теориялық аспектілері
1.1 Бағалы қағаздар және бағалы қағаздар табыстығының түсінігі
Қаржылық инвестиция – бұл болашақта пайда табу мақсатында қаржылық
Қаржы құралдарын мынаған бөледі:
Қаржылық активтер: ақшалық қаражаттар, пайдалануға шектелмеген оның теңбе-теңдері,; дебиторлық
Қаржылық міндеттемелер – қайта сатуға арналған және басқа да
өзіндік капиталдың құралдары – бұл қарапайым акциялар мен басқада
бос қаржылық құралдар – фьючерлік келісімдер, форвардық келісімдер және
Негізгі қаржылық құрал бұл бағалы қағаз. Бұл эмитентке қатысты
Бағалы қағаздың документсіз формасы – бұл бағалы қағазға меншік
Бағалы қағаздың документті формасы – бұл бағалы қағаздың қағазды
Қазақстандағы жұмыс істейтін заң бойынша нарықтық қорда бағалы қағаздардың
1. Негізгілер (ұзақ мерзімді және меншік құқықты):
- акциялар;
- ішкі және сыртқы мемлекеттік қарыздардың облигациялары;
- кәсіпорынның облигациялары;
- республиканың казначейлық міндеттемелері;
- жинақтауыш сертификаттар;
- инвестициялық сертификаттар;
- векселдер.
2. Еркін бағалы қағаздар:
- форвардық (фьючерлік) келісімдер;
- опциондар (варранттар);
- депозиттік келісімдер (куәлік).
Акция — бұл акционерлік қоғамның капиталының бөлігіне салынған салымды
Арнайы акциялар меншік иесіне дивидент алуға және акционерлік қоғамның
Облигация – бұл оны иемденушінің ақша қаражатын керек уақытта
Облигацияның мынадай түрлері шығарылады:
а) ішкі және аудандық қарыздар облигациясы;
б) кәсіпорын облигациясы.
Ішкі және аудандық қарыздар облигациясын шығару туралы шешімді Қазақстанның
Акционерлік қоғам өзінің салмақтық қорының 25 пайызынан кем емес
Облигацияның барлық түрлері азаматтармен өзінің қаражаттарына алынады, ал кәсіпорындар
Облигацияның барлық түрлері теңгемен төленеді, керек жағдайда шетел валютасында
Қазақстанның казначейлық міндеттемелер — бұл арнайы азаматқа арналған бағалы
Казначейлық міндеттемелердің мынадай түрлері шығарылады:
а) ұзақ мерзімді — 5-тен 10 жылға дейін;
б) орта мерзімді — 1-ден 5 жылға дейін;
в) қысқа мерзімді — бір жылға дейін.
Ұзақ және орта мерзімді казначейлық міндеттемелерді шығару шешімін Қазақстанның
Жинақтаушы сертификат – бұл ақша қаражаттарын депозитке алу туралы
Инвестициялық сертификат – бұл инвестициялық қор немесе инвестициялық компания
Инвестициялық сертификаттар оның кез келген иесіне бірдей құқық береді
Пайлық инвестициялық қордың инвестициялық сертификаттарының қойылуы және айналымға түсуі
Вексель – бұл уақыты келгенде вексель иесіне қандайда бір
Коммерциялық, қаржылық және белгіленген вексельдер болып бөлінеді.
Бағалы қағаздардың ерекше тобы болып заңмен орнатылған реквизиттар және
1.2 Акцияның және облигацияның табыстығы
Табыс – ақшалық бірлікпен өлшенетін, түскен табыспен шығыс арасындағы
Акцияны инвестициялау қаржылық инвестицияның бір түрі болып табылады, яғни
Бағалы қағазды ұстаушы бола тұрып, инвестор акция бойынша дивиденд
Акция бойынша табыс инвестициондық периодқа тәуелді.
Егер А инвестор ұзақ мерзімді инвестиция жасаса және акцияның
(1)
мұндағы, В – бағалы қағаз бойынша ағымды төлемдер; Ц
Сонымен қатар, нарықтық ағымдық табыстылықты есептеуге болады, ол әрбір
(2)
мұндағы, Цр – нарықта қазіргі уақыттағы баға; Дхр –
Егер акцияны бағалайтын инвестициялық период дивиденд бойынша төлемді және
Д = Σ В+ (Ц1 – Ц),
мұндағы Ц1 – сату бағасы; Д – табыс.
Егер инвестор өзінің бағалы қағазын сатып жіберсе, онда инвестициялық
(3)
ал егер инвестициялық период бір жылдан артық болса, онда
(4)
мұндағы, Дхк – соңғы табыстылық; Т1 – инвесторда акцияның
Егер инвестициялық период дивидендтерді төлеуді қарастырмаса, онда табыс сатып
Д = Ц1 – Ц
және ол кез келген шама болуы мүмкін: теріс, оң
Мұндай жағдайда акцияның табыстылығы сатып алу бағасының сату және
(5)
Акцияның табыстылығына әсер ететін негізгі факторларға мынаны жатқызуға болады:
дивиденд төлемдерінің мөлшері;
нарық бағаларының тербелуі;
инфляция деңгейі;
Акцияны табыстылығы бойынша бірнеше категорияға бөледі:
жоғары өтемшілдігі бар акция, ол бойынша белсенді келісімдер жүргізіледі
құндық курсының өсуі бойынша көсбасшы саналатын акция, «премиальды» деп
Келесі топқа нарықтық баға тербелісі жоқ акциялар жатады, яғни
"орталықты" – бүкіл топқа әсер ететін акциялар тобының көсбасшысы;
"көк фишкалар" – нарықта тұрақты болып есептелетін мықты компаниялардың,
"екінші эшалон акциялары" ірі, бірақ жас компанияларға жататын акциялар.
"қорғаушы" жоғары инвестициялық белгілері бар, егер нарықта баға құны
Акцияны алған кезде инвестор бүгінгі күнгі табысты ғана күтпейді,
Табысты төлеу купондық және дисконттық облигациялар болып бөлінеді. Облигацияның
Біріншіден, қарыз бойынша пайыздық ставка формасында, ол көп жағдайда
Екіншіден, капиталдың өсуі бойынша. Ол облигацияны сатып алу бағасымен
Купон сандық проценттік ставкасы көрсетілген кесілген талоннан тұрады. Купондық
Облигацияның курстық бағасын қалыптастыру үшін принципиалды мән, яғни оның
Облигацияның бағасы оның номиналымен тығыз байланысты, себебі номиналды құн
дисконттық облигация бойынша
Цк =
Мұндағы, Цк – облигацияның курстық бағасы; Н – облигация
Демек бұл облигация үшін табыстылық формуласы мына түрде болады:
мұндағы Д - табыстылық
белгіленген купондық облигация үшін
мұндағы, К – купондық ставка.
Купондық облигацияның табыстылығын есептеудің бірнеше түрі бар. Бұл курстық
1.3 Бағалы қағаздарды инвестициялаудың шетел тәжірибесі
Бағалы қағаздар нарығы Ресейде 10-12 жыл бұрын қалыптаса бастады.
Біріншіден, ресейдің бағалы қағаздар нарығы ұзақ уақыт бойы спекулятивтік
Сонымен қатар, ресейлік бағалы қағаздардың өте төмен өтемшілдігін айта
Ресейлік нарықта барлық акцияларды екі топқа бөлуге болады: өтемшіл
Акцияның өтемшілдіктің негізгі сипаты оның биржадағы күндізгі айналымы. Акцияның
Соңғы уақытта ресейлік бағалы қағаздар нарығында біршама оң өзгерістер
2 Қазақстандық бағалы қағаздардың инвестициялық белгілері
2.1 Қазақстанның бағалы қағаздарының инвестициялық тартымдылығының ерекшеліктері
Бірақта әлемдік бағалы қағаздар нарығының бір құраушы бөлігі болғандықтан,
Біріншіден, қазақстандық бағалы қағаздар нарығы ұзақ уақыт бойы спекулятивтік
Сонымен қатар, қазақстандық бағалы қағаздардың өте төмен өтемшілдігін айта
Қазақстандық нарықта барлық акцияларды екі топқа бөлуге болады: өтемшіл
Соңғы уақытта қазақстандық бағалы қағаздар нарығында біршама оң өзгерістер
Сонымен қатар мемлекеттік облигациялар бағалы қағаздар нарығының ең ірісі
Корпаративті облигациялар нарығы ең жас және болашағы бар облигация
Корпаративтік облигациялар нарығының дамуы барлық инвесторлар үшін жаңа мүмкіншіліктер
2.2 «КазТрансОйл» акционерлік қоғамының инвестициялық белгілері
АО «КазТранОйл» - бұл қазақстандық мұнай-газдағы ең инвестор тартымды
АО "КазТранОйл" компаниясы Қазақстандағы мұнай-газ кәсіпорындарының ең ірісі болып
Компанияның экспорттық мөлшері 50% құрайды, бұл өнімді сатудың диверсификация
«КазТрансОйл» компаниясының акция нарығы 1993 жылы бірінші эмиссияны тіркеуден
Акционерлік қоғамның алдында тұрған ең бірінші мәселе ол өзінің
«КазТрансОйл» АҚ-ның акциясының құны 1997 жылдың бірінші жартысында өзінің
1998 жылы «КазТрансОйл» АҚ –ның акциясы бойынша 3 келісім
1999 жылдың 28 желтоқсаннында «КазТрансОйл» АҚ-ның акцияларын конвертация жүргізу
Екі жыл бойы акция құнының табыстылығы түсіп отырды. Сөйтіп
Қазіргі уақытта көптеген күш салғандықтан кейін компанияның акциялардың өтемшілдігі
Аналитиктер «КазТрансОйл» АҚ акцияларына қатысты құнның тәуекелдіктерді былай түсіндіреді:
мұнайхимиялық өнімдердің әлемдік нарығының нашарлауы тек бағаның тісуін ғана
Басты пакет Қазақстан мемлекетінде, олар холдингтік компания ашуды жоспарлап
2.3 2004 – 2006 жылдардағы Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар
Соңғы уақытта қазақстандық бағалы қағаздар нарығында біршама оң өзгерістер
Салыстыру үшін 2005 жылы ІВТ-тың 7% дамуы акция нарығының
Қазақстанның несиелік рейтингісінің өсу темпі 2006 жылы Қазақстанның позициясын
3 Бағалы қағаздарды инвестициялау проблемалары және оны шешу жолдары
3.1 Бағалы қағаздарды инвестициялауды реттеу және дамыту жолдары
Бағалы қағаздарға салымдарды реттеу облысындағы басты стратегиялық мәселе бағалы
Мемлекеттік реттеу органдары әртүрлі әдістер мен принциптерді пайдаланады. Реттеу
Институттық әдіс – бұл инвестициялық институттардың қаржылық жағдайын реттеу
Функционалдық әдіс – нақты бір операцияны жүзеге асыру кезінде
Бағалы қағаздар портфелі – бұл әртүрлі қаржылық құндылықтардың жиналған
Шынайы инвестициялық проектілер портфелімен бағалы қағаздар портфелін салыстыруда біршама
Бағалы қағаздар портфелін құру инвестициялық стратегияның мақсаттары, инвестициялық портфельді
Бағалы қағаздар портфелін қалыптастырудың негізгі сатылары:
1) тиімді портфель типін таңдау;
2) табыстылық пен тәуекелдің тиімді сәйкес келуін бағалау;
3) портфельдің бастапқы құрамын анықтау;
4) портфельді басқару схемасын таңдау.
Бағалы қағаздар портфелін қалыптастыру кезінде негізгі мән: портфель типі,
Осы факторларды есепке ала отырып бағалы қағаздар портфелі табыстылық
Бағалы қағаздар портфелін қалыптастырған кезде инвестор өзінің басқару стратегиясын
Бағалы қағаздар портфелін құру кезіндегі стратегиялық басқару мынандай функцияларды
Активтердің инвестициялық тартымдылығын бағалау;
Нарықтың жағдайын зерттейтін рейтингтерді жасау;
Альтернативті салымдар нарығын талдау;
Нарықтық ортаны, конкуренттердің мықты және әлсіз жақтарын, оның нарықтағы
Жаңа мүмкіндіктерді іздеу, потенциалды клиенттердің қажеттіліктерін талдау;
Нарықтың коньюнктурасын динамикалық бақылау.
Инвестициялық стратегияның мынандай негізгі типтерін көрсетуге болады:
Тиімді меншіктік стратегиясы – инвестор өнімнің тек біршама түрлеріне
Спекулятивтік бірігу стратегиясы – инвестор акцияның басты пакетінің меншік
Айтылып отырған стратегия приватизацияның бірінші сатысында қолданылған және қолданылуда.
Стартегияны таңдау басқару типімен анықталады. Басқарудың екі типі бар:
Активті басқару нарықты жақсы зерттеуді, қаржылық құралдарды тиімді және
Пассивті басқару консервативті және өзін-өзі ұстаушы инвесторларға тән. пассивті
Пассивті басқару кезінде акцияны инвестициялауда ең таралған стратегия ол
Пассивті басқарудың басқа стратегиясы ол индекстік қордың стратегиясымен сәйкес
Сонымен, бағалы қағаздар портфелін басқару кезінде стратегияны құру кезінде
Қорытынды
Кез келген бағалы қағаз инвестициялық сапасының жиынтығымен анықталады, олар
Сенімділік нақты бір бағалы қағазға салымның қауіпсіздігін көрсетеді. Бағалы
Бағалы қағаздың өтемшілдігі дегеніміз тез және бағасының шығынысыз ақшаға
Осы курстық жұмыста бағалы қағаздардың инвестициялық тартымдылығын бағалаудың әртүрлі
Қазақстандық бағалы қағаздардың инвестициялық сапасы оның төмен өтемшілдігімен ерекшеленеді.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Аналитическая информация о состоянии рынка ценных бумаг Республики Казахстан
Аналитическая информация о состоянии рынка ценных бумаг Республики Казахстан
Аналитическая информация о состоянии рынка ценных бумаг Республики Казахстан
Бексултанова А.Ж. Рынок ценных бумаг Казахстана, Алматы: Атамура, 2000,
Берзон Н.И., Булкова Е.А., Кожевников Н.А., Чаленко А.В. Фондовый
Галанов В. А., Басова А. И. Рынок ценных бумаг,
Государственные ценные бумаги. Итоги 2000 года. «Рынок ценных бумаг
Джолдасбеков А., Аягузов К. Краткий обзор развития фондового рынка
Джолдасбеков А., Иванова A. Историческая справка о системе государственного
Есенов Б. Проблемы и перспективы развития фондового рынка в
Ильясов К.К. . Финансово-кредитные проблемы развития экономики Казахстана /Под
Инвестиционные возможности Казахстана. А., 1997. С. 112.
Информационное сообщение Национальной комиссии // Рынок и право: приложение
Каленова С.О. О развитии рынка ценных бумаг в Казахстане.
Карагузов Ф. Ценные бумаги и регулирование их обращения в
Омаров Ж.Ж. Регулирование рынка ценных бумаг // Саясат. №1,
Основы формирования рынка государственных ценных бумаг // Рынок ценных
Привлекательны ли акции ?// Каржы-Каражат. N 5, 1999.
Рынок ценных бумаг / Под ред. В Л. Галанова,
Рынок ценных бумаг / Под ред. В Л. Галанова,
Рынок ценных бумаг Казахстана: проблемы формирования и развития /
Сейткасимов Г.С., Ильясов Л.А. Ценные бумаги и фондовый рынок.
Статистический бюллетень Национального банка Республики Казахстан. Алматы, 1998. №
Ценные бумаги. Учебник / Под ред. В И Колесникова,
Қосымша А
Ценные бумаги. Учебник / Под ред. В И Колесникова,
Сейткасимов Г.С., Ильясов Л.А. Ценные бумаги и фондовый рынок.
Майорова Т.В. Інвестиційна діяльність. – К.; ЦУЛ, 2003. –
3
(6)
(7)
(8)
(9)