Тақырыбы: «Ұлттық қор»
ЖОСПАР
Кіріспе..................................................................................................3-4
1. бөлім ҰЛТТЫҚ ҚОРДЫ ҚАЛЫПТАСТАСТЫРУДЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ........................................................................................................................5
1.1.Мемлекеттің қаржы жүйесіндегі Ұлттық қордың ролі мен мәні..............5-7
1.2. Ұлттық қорды қалыптастыру мен пайдалану жөніндегі есепті
және бекіту..........................................................................................................8-12
1.3. Ұлттық қордың кіріс көздері мен пайдалану бағыттары......................13-16
2.бөлім ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ ҚОРЫ ................17
2.1.Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын мемлекеттік басқару......17-19
2.2.Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының кірісін құқықтық реттеу.................................................................................................................20-22
2.3.Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының шығысын құқықтық реттеу ................................................................................................................23-27
ҚОРЫТЫНДЫ......................................................................................................28
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.......................................................................................................29
КІРІСПЕ
Тіпті үлкен экономикадан хабары жоқ ортаңғы деңгейдегі қазақстандықтың
Қор 2001 жылы құрылды. Бұл оқиға тек Қазақстанға
Тақырыптың өзектілігі- Ұлттық қор болмаса жалпы осы Қазақстан
Осы курстық жұмыстың негізгі мақсаты болып-Қазақстан Республика-сы Ұлттық
Осы жұмысты жазу барысында басты назар келесі мән-жайларға
Мемлекеттің қаржы жүйесіндегі Ұлттық қордың алатын ролі
Ұлттық қорды қалыптастыру мен пайдалану
Ұлттық қордың кірісі мен шығысын құқықтық
Бұл курстық жұмыста Ұлттық қордың мәнін, оның
1.бөлім Ұлттық қорды қалыптастырудың қайнар көзі
Елдің бюджет жүйесіне республикалық, жергілікті және төтенше бюджеттермен
Ұлттық қор елдің тұрақты әлеуметті-экономикалық дамуын қамтамасыз ету,
Мемлекеттің қаржы жүйесіндегі Ұлттық қордың рөлі мен
Ұлттық қор құралдарының негізгі қайнар көздері ретінде республикалық
шикізаттық сектор субъектілерінің нақты түсімдері мен олардың
бекітілген жылдық көлемдері араларындағы айырмасы мөлшерінде;
шикізат табу мен өңдеу салаларына жататын мемлекеттік
мүліктерді жекешелендіруден түскен түсімдер мөлшерінде;
шикізаттық сектор субъектілері түсімдерінің жоспарлы сомаларының 10 пайыз
Жергілікті бюджеттер бойынша ресми трансферттер көлемі ауылшаруашылық арнаудағы
Ұлттық қорды тиімді басқару мақсатпен Қазақстан Республикасының Президенті
Кеңсе келесі функцияларды атқарады:
қорды қалыптастыру мен пайдалануының тиімділігін ұлғайту жөнінде
ұсыныстар жасайды және дәйектейді;
қорды пайдалану бағыттар мен көлемдері жөнінде ұсыныстар
қарастырады және жасайды.
қорды жайғастыру үшін рұқсатталған қаржы активтер мен басқа
мүліктер тізбесі жөнінде ұсыныстар жасайды.
Қазақстан Республикасының Үкіметі қорды басқару кезінде мына өкілеттіктерді
1.Есептемені жасау ережелерін, ақшаны қорға, есепке алу және
2.Ұлттық банкпен бірлесіп ақпараттық материалдардың және қорды басқару
3.Президентке қордың қалыптастырылуы және пайдаланылуы туралы есепті және
4.Қордың жыл сайынғы сыртқы аудитін жүргізуді қамтамасыз етеді;
5.Қорды қалыптастыру мен пайдаланудың бұхгалтерлік есебін қамтамасыз етеді;
6.Қордың қызметімен байланысты өзге өкілеттіктерді жүзеге асырады.
Қорды сенімгерлік басқаруды Ұлттық банк пен Үкімет арасында
1.Қорды оның бір бөлігін сыртқы басқарушыны басқаруға беруді
2.Инвестициялық операцияларды жүзеге асырудың ережелерін әзірлеп, бекіту;
3.Үкіметке қорды сенімгерлік басқарудың нәтижелері туралы есепті ұсыну;
4.Сенімгерлік басқару туралы ережелер мен шартта қарастырылған өзге
Қорды тиімді сенімгерлік басқаруды қамтамасыз ету мақсатнда Ұлттық
Қазақстан Республикасының өкіметі мен Ұлттық банк қорды басқару
1.2.Ұлттық қорды қалыптастыру мен пайдалану жөніндегі есепті құру,
Ұлттық қорды қалыптастыру мен пайдалану механизмі мемлекеттің және
Ұлттық қорды қалыптастыру мен пайдалану есепті құру ҚР
Белгіленген формамен және бекітілген тіртіппен жасалған Ұлттық қорды
Қордың қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық есеп
Ұлттық қордың түсімдері және пайдаланылуы туралы есеп;
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің Ұлттық қорды сенімгерлікпен басқару
Ұлттық қорды басқару жөніндегі өзге де мәліметтер.
Ұлттық қорды басқаруға байланысты қызметтің транспаренттілігін қамтамасыз ету
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы
Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 8 шілдедегі №
2007 жылғы 1 қаңтарға Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының
Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне өзгерістер енгізуге байланысты («Қазақстан
2007 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына 1139270342 мың
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына мұнай секторы кәсіпорындарынан түсетін
«Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан 2007 – 2009 жылдарға
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқаруға байланысты Қазақстан Республикасы
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының активтерін сенімгерлік басқарудың қорытындылары
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқаруға байланысты қызметтiң транспаренттiлiгiн
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының активтерін сенімгерлік басқару жөніндегі
Баптардың атауы 2007 жылы 2006 жылы
1 2 3
Кірістер
Сыйақы түріндегі кірістер 73 553 658 41 106
Дивидендтер түріндегі кірістер 12 152 166 6 512
Форвардтық валюталық келісімшарт-тарды қоспағанда, пайда немесе шығын арқылы
Форвардтық валюталық келісімшарт-тардан түсетін таза кірістер (шығындар) 1
Шетелдік валюталарды қайта бағалау-дан түсетін таза кірістер (шығындар)
Кірістердің жиыны 206 000 818 114 067 112
Шығыстар
Активтерді басқарғаны үшін комиссия 2 097 832 1
Кастодиандық қызметтерге ақы төлеу жөніндегі шығыстар 193 757
Аудиторлық қызметтерге ақы төлеу жөніндегі шығыстар 14
Кәсіби қызметтерге ақы төлеу жөніндегі шығыстар 999 -
Бағдарламалық өнімдерді және ақпараттық дерекқорды пайдаланғаны үшін ақы
Шығыстардың жиыны 2 323 550 1
Таза кіріс (шығын) 203 677 268 112
1.3.Ұлттық қордың кіріс көздері мен пайдалану бағыттары.
2001 жылдың ішінде Ұлттық қор жұмысын қамтамасыз ету
Ұлттық қор бюджеттік және макроэкономикалық тұрақтылықты қамтамасыз етуге
Ұлттық қор Президент жанындағы консультациялық-кеңесу органы саналатын –
Ұлттық қорды пайдалану Қазақстан Республикасының Бюджет кодексінде көзделген
Қазақстанда балама ретінде мұнайдан түсетін қаражатты халық арасында
Әлемдегі нарықтық қатынастардың жаңа сапаға көшуі және ел
Экономикадағы өзгерістерді қаперге ала отырып, Ұлттық қордың қызметін
2005жылдың 1 шілдесінен бастап Ұлттық қордың тұжырымдамасына
Қазіргі уақытта Ұлттық қорға бекітілген тізбе бойынша 55
Ұлттық қордың негізгі мiндеттерi экономикадан басы артық мұнай
Ұлттық қордың кіріс көздерінің есебінен жүзеге асырылады:
бір жолғы (республикалық меншiктегi және тау-кен өндiру мен
түсiмдер көлемi бойынша тұрақты емес (мұнай секторының түсiмдерi)
Қаражаттарды пайдаланудың мынадай бағыттары айқындалуда:
республикалық бюджетке тұрақтанған трансферт;
сыртқы қарыздарды өтеу;
экологиялық бағдарламаларды қаржыландыру;
инвестициялық кірістердің бір бөлігін халық арасында бөлу.
Ұлттық қордың активтерiн сенiмдi басқаруды Қазақстан Республикасы Ұлттық
2.бөлім Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры.
2.1. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын мемлекеттік басқару.
Қазақстан Республикасының қаржылық активі түріндегі, сондай-ақ, материалдық емес
Ұлттық қорды мемлекеттік басқару Қазақстан Республикасы Президентінің жанынан
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі Кеңес Қазақстан
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорын басқару жөніндегі Кеңестің функцияларына:
1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорын қалыптастыру және пайдалану
2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорын пайдалану көлемдері мен
3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорын орналастыру үшін
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорын бсқару жөніндегі Кеңесті құру
Осы Кеңестің құрамындағы: 1. Қазақстан Республикасының Президенті; 2.
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару барысында Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын жөніндегі Кеңесті құрады
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру және пайдалану тиімділігін
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру және пайдалану туралы
Қазақстан Республикасының Үкіметі:
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына активтерді есептеу және осы
Қазақстан Ұлттық Банкімен бірлесіп Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының жыл сайынғы аудитін өткізуді
Қазақстан Ұлттық Банкімен бірлесіп Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сенімгерлік басқаруы барысында:
аталмыш қорды инвестициялауға ат салысады;
инвестициялық операцияларды жүзеге асыру ережелерін әзірлейді және бекітеді;
Қазақстан Республикасының Үкіметіне Ұлттық қорды сенімгерлік басқару нәтижелері
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқаруға байланысты Қазақстан Ұлттық
Сонымен, республикалық және жергілікті бюджеттер саласын, сондай-ақ Қазақстан
2.2.Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының кірісін құқықтық реттеу.
Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің 23-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының
1) шикізат секторы ұйымдарынан республикалық бюджетке түсетін нақты
2) республикалық меншіктегі, кен өндіру және өңдеу салаларына
3) шикізат секторы ұйымдарынан республикалық бюджетке түсетін республикалық
4) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жр учаскелерін сатудан түскен
5) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқарудан түсетін инвестициялық
6) Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған өзге де
Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің 23-бабының 1-тармағының 1) тармақшасында
Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің 23-бабының 1-тармағының 3)тармақшасында көрсетілген
Ауылшрашылығы мақсатындағы жер учаскелерін сатудан түскен түсімдер есебінен
Қазақстан Республикасының аумағындағы негізгі қызметі табиғи ресурстарды өндіру
Шикізат секторы ұйымдарының бюджетке түсетін түсімдері ретінде:
-корпорациялық табыс салығы;
-қосылғн құнға салынатын салық;
-үстеме пайдаға салынатын салық;
-бонустар;
-роялти;
-жасасқан келісім-шарттар бойынша Қазақстан Республикасының өнімді бөлу жөніндегі
Шикізат секторы ұйымдарынан түсетін осындай түсімдердің болжамы шикізат
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқарудан түсетін инвестициялық кірістер
Бюджеттік жүйедегі Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының кірісін қалыптастыру
Сонымен, «Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының кірісін құқықтық реттеу»
2.3.Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының шығысын құқықтық реттеу.
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын пайдалануды ұйымдастырудың негізгі бағыттары
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының шығыстары (жұмсалуы) ұлттық және
Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры (оның белгілі бір көлемдегі
біртұтас алғанда ағымдағы қаржы жылы бойынша шикізат секторы
Қазақстан Республикасының Президенті белгілейтін мақсаттарға арналып Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқаруға жыл сайын аудит
Бұл ретте Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан жүргізілетін өтем
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының есебінен республикалық бюджеттің шығыстарын
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының қаражаттары:
1. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сақтау;
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры өтімділігінің жеткілікті деңгейін
3. тәуекел деңгейінің бірқалыптылығы жағдайында ұзақ мерзімді перспективада
4. инвестициялық кірістер алуды қамтамасыз ету мақсатында рұқсат
Рұқсат етілген қаржылық активтердің және материалдық емес активтерді
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын (оның қаражаттарын) жеке және
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын республиалық бюджетке берілетін мақсатты
Активтерді Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына есептеу Қазақстан Республикасының
Демек, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының шығысын құқықтық реттеу
Жинақтаушы функциямен қатар Қор қаражатының қалыптасуы мен пайдаланылуының
Қордың активтері Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қазақстан Республикасының Ұлттық
Қорды қалыптастырудың көздері 2001 жылы бюджетке шикізат секторы
Қордың жұмыс істеу кезеңінде оған түсетін түсімдердің негізгі
Шикізат секторы ұйымдарынан Қорға түсетін түсімдердің негізгі бөлігін
Қордың шотынан есепті кезеңде мынадай шығыстар жүргізілді:
Республикалық және жергілікті бюджеттерге шығындарды өтеу түрінде (шикізат
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қорды сенімді басқару туралы
Инвестициялық кірісті жинақтау және алу мақсатында Қор сенімді
Қордың сыртқы аудитін жүргізу үшін тәуелсіз аудиторды таңдау
Аудиторлық тексеру Халықаралық Бухгалтерлер Федерациясы тұжырымдаған Аудиттің халықаралық
Қорды қалыптастыру және пайдалану процестерін жетілдіру мақсатында Қаржы
Қордан қаражатты республикалық және жергілікті бюджеттерге қайтару механизмдерін
“жинақ портфелін” тиімді басқару,
Қордың тұрақтандыру міндетін нығайту,
Қорға ақша есептеу механизмін жетілдіру жөніндегі жұмыстарды жалғастырады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Осыдан жеті жыл бұрын еліміздегі мұнай шикізатынан түсіп
Қазіргі уақытта ел экономикасының қарқынды дамуы нәтижесінде көптеген
Дәлірек айтсақ, Ұлттық қор Мемлекет басшысының 2000 жылғы
Ұлттық қор материалдық емес активтерді қоспағанда, Ұлттық Банктегі
Жалпы, Ұлттық қорды құрудың мақсаты еліміздің әлеуметтік-экономикалық жағынан
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Қазақстан Республикасының Бюджет Кодексі.- Алматы: Юрист,2004
Абленов Д.О. Қаржылық бақылау және басқарушылық аудит: Алматы.
Әмірханов Р.Ә., Тұрғұлова А.Қ. Қаржы менеджменті. Оқу құралы.-
Өтебаев Б.С. Мемлекеттік бюджет және бюджеттік жүйе. Алматы
Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С., [Қаржы]. Алматы, 2005ж. Оқу
Сартаев С.С., Найманбаев С.М., [Бюджеттік құқық] Алматы 2006ж.
Қаржылық есеп: оқу құралы / Қ.К. Кеулімжаев, З.Н.
Ілиясов, Қ.Қ., Құлпыбаев,С. Қаржы: жоғары оқу орындарына
арналған оқулық.-Алматы: LEM, 2005.-552б.
9. Экономикалық саясат : лекциялар / Д. Қ.Қабдиев,
Ә. Е. Ескендіров [ж. б.].- Алматы: Экономика, 2002.-
10 .Іскер адамның орысша -қазақша экономикалық түсіндірме
Русско-казахский толковый экономический словарь
человека /жауапты Э.Жакулина.- Алматы: Мұраттас, 2005.- 793б.
11. Төлешова Г.К., Дамыған қаржылық есеп. Оқулық. Алматы.
Экономика. 2005ж.
12.Финансы.Учебное пособие (Под ред. Проф. А.М. Ковалевой).
4 изд. М.: -2000.
13.К.К.Кеулімжаев.,З.Н.Әжібаева., Н.А.Құдайбергенов., А.Ә.Жантаева.
Қаржылық есеп .Оқу құралы. Алматы.Экономика.2001ж.
29