ҚҰҚЫҚТЫҚ МЕМЛЕКЕТТІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАРЫ

Тақырыбы: «Құқықтық мемлекет»
Мазмұны
КІРІСПЕ 2
І. ҚҰҚЫҚТЫҚ МЕМЛЕКЕТТІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАРЫ 5
1.1. Құқықтық мемлекеттің пайда болуы және дамуы туралы идеялар
1.2. Мемлекеттердің құқыққа қатысты жіктелуі. 28
1.3. Құқықтық мемлекеттің ерекшеліктері. 31
ІІ. Құқықтық мемлекеттің белгілері. 39
ІІІ. Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекеттің құрылуы. 47
Қорытынды 53
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі. 55
Арнайы әдебиет 56
КІРІСПЕ
Мемлекеттік өз жұмысын заң негізінде іске асыратын ұйым ретіндегі
Ертедегі ғалымдардың ойынша құқықты мойындайтын, сонымен қатар құқықпен тежелген
Феодализм ыдырауының алғашқы кезеңдеріндегі құқықтық мемлекеттілік идеяларын сол кездегі
Буржуазиялық революциялардың кезеңінде құқықтық мемлекет тұжырымдасының дайындалуына прогрессивті оқымыстылар
Гроций табиғи-құқықтық мектептің алғашқы теорияның маманы болды. Оның теориясы
Спиноза заңдар мен байланысуы салдарынан азаматтардың шынайы құқықтары мен
Гоббс қоғамдық өмірдегі құқықтық үстемдігі туралы бірқатар прогрессивті еңбектер
Локк та табиғи, бөлінбейтін құқықтық меншікті, жеке бостандықты және
Монтескье құқықтық мемлекеттің құрылуын азаматтың қоғамдағы саяси бостандықтың қажеттілігі
Осы кезеңде құқықтық мемлекеттің негізгі элементтерінің дайындалуына маңызды үлес
Кант құқықтық мемлекет теориясының философияның негізін жан-жақты зерттеген адам.
Батыс Еуропаның саяси-құқықтық ой иелері құқықтық мемлекет теориясының элементтерін
Құқықтық мемлекет идеялары қазақ саяси-құқықтық ойда да кең орын
Кейінгі жылдары реформалық процестердің нәтижелерінде мемлекет пен құқыққа ғылыми
Құқықтық мемлекет туралы Қазақстан Республикасының Конституциясында да айтылған: «Қазақстан
І. ҚҰҚЫҚТЫҚ МЕМЛЕКЕТТІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАРЫ
1.1. Құқықтық мемлекеттің пайда болуы және дамуы туралы идеялар
Мемлекеттік өз жұмысын заң негізінде іске асыратын ұйым ретіндегі
Қазіргі құқықтық мемлекеттің ерекше теориялық тұжырымдама және тиісті практика
«Құқықтық мемлекет» терминінің өзі XIX ғ. басында неміс заң
Мазмұнды мағынада құқықтық мемлекеттіліктің бірқатар идеяларды ежелгі дүниеде және
Құқықтық мемлекеттің теориялық тұжырымдамалары (Дж. Локк, Ш.Л. Монтескье, Д.
Ежелгі дәуірдің кейінгі құқықтық мемлекет теориясына ықпалының түрлі аспектілері
Көне дәуірдің өзінде-ақ билік әрекетінің әділдік талаптарына сәйкес болу
Көптеген ежелгі грек мифтарында адамдардың полистік өмірінің әділ құрылымы
«Құқық (әділдік) – күштеу (зорлық)» антитезасы тұрғысында Гесиодтың келешек
Полистік істердегі заңдар үстемдігінің негіз құраушы мәнін Ежелгі Грецияның
«Заңға бағын», - деп шаққырды спартандық Хилон, «Өзіңді өзің
Солонның өзіндік болмысы жағынан конституциясы заңдары күресуші тараптардың байлар
Құқықтық заң және құқықтық мемлекет идеялары тұрғысында Солон өз
Бұрыңғы ойшылардың күш пен құқықты біріктіру туралы мемлекеттік құқықтық
Әділдік, құқық, заң ежелгі гректердің ойынша дәстүрлі түрде ғарыштың
Заңға деген осындай көзқарас Афиныдың кәмелетке толған (18 жас)
Ежелгі гректердің саяси-құқықтық ойларының одан кейінгі дамуында құқық пен
Б.э.б VI-V ғасырларда қоғамдық және саяси-құқықтық тәріпті философиялық (парасатты)
Бұл терең идея философиялық сана мен шынайы білімнің идеалды
Осындай ойлардың жалпы қатарында тарихи-материалистік философия тұрғысынан алғанда құқық
Пифагоршылар үшін әділ заң үстемдік ететін қала-мемлекет идеал болып
Қала-мемлекет пен заңдардың бірлігі идеясын Гераклит дамытты. Қала-мемлекеттің саналы
Демокрит мемлекетті полис мүшелерінің «ортақ ісі» ретінде қарастырды. Бұл
Демокрит деспоттық билікті мойындамады және азаматтық бостандыққа негізделген демократиялық
Саяси-құқықтық құбылыстарға деген зайырлы, адамзаттың көзқарас б.э.б. V –
Софист Пифагордың (шамамен б.э.б. 481-411 ж.ж.) «Барлық нәрсенің өлшемі
Полистегі заң үстемдігі идеясын Сократ пен Платон дамытты. Платон
Әрине, Платонның заңдылық мемлекетін құқықтық мемлекетке балау дұрыс болмас.
«Санаулы адамның мүдделері үшін қызмет ететін заңдар бар жерде
Ежелгі философтың осы бір парасатты пікірін құқықтық мемлекет пен
Саналы заңдардың басқару тұжырымдамасын табиғи-құқықтық тұрғыда Аристотель де (б.э.б.
Аристотельдің түсіндіруінде саяси (мемлекеттік) құрылымының түрлі нысандар әділдік принципі
Жалпы алғанда Аристотель мен әзірленген саяси ғылым полистік өмірдегі
Қазіргі тілмен айтқанда, Аристотельдің ілімінде мемлекеттің саяси құқықтық сипаты
Бұл тұрғыда ежелгі грек ойшылдарының (Платонның, Аристотельдің, олардан кейін
Аристотельде мемлекеттің ең үздік нысаны болды. Бұл демократия мен
Бұл ретте Аристотель көбіне Платонға ерді. Платон өзінің «Заңдар»
Іс жүзінде аристотельдік полития жалпы билік етудің саяси (сонымен
Полития Аристотельдің ойы бойынша оның этикалық және саяси ілімінің
Аристотельдің пайымдауынша ортаңғы элементтің көптігі халықтың күресуші партияларға бөлінуіне
Аристотельдің ойынша, политияда ортаңғы элемент шеткі элементтерден күштерек болуы
Мүмкін, осы жағдайлардағы мемлекеттік құрылымның үздік ұйымы, Аристотельдің ойынша,
Алайда Аристотельдің бұл ойларында құқықтық мемлекет теориясына тән билікті
Одан екі ғасыр өткеннен кейін Полибий (б.э.б. 210-128 ж.)
Бұл-билікті бөлу теорясының да маңызды идеаларының бірі.
Полибий «Жалпы тарих» еңбегінде (VI, 4-10) мемлекеттің алты негізгі
Полибийге сәйкес, патша үкіметі, аристокрастия және демократияның ерекшеліктері бірігетін
Басқарудың осындай аралас нысанының басты айырмашылығын Полибий тирания, олигархия
Полибий пікірінше осыны ең алғашқы болып түсінген және аралас
Өз заманындағы жағдайларға қарап, Полибий Рим мемлекетінің ең үздік
Римдегі үш биліктің арасындағы мемлекеттік өкілетіктердің бөлінуін сипаттай келе,
Аралас басқарудың ежелгі тұжырымдамасы мен одан кейінгі билікті бөлу
Мемлекетке деген құқықтық көзқарас (мемлекетті құқықтық түсіну және талдау).
Рим авторларының шығармашылығында елеулі түрде дамытылды және тереңдетілді.
Бұл тұрғыда мемлекетті адамдардың келісімді құқықтық араласуы және «жалпы
Цицероның тұжырымдамасынан мемлекет заңдарының табиғи құқық талаптарына сәйкес болу
Цицерон ойынша азаматтардың құқықтық теңдігіне патшалық басқару, аристократия және
Цицерон мемлекеттің аралас нысанының бір бағытына қарай ауытқудың қауіптілігін
Мемлекеттің халық ісі және жалпы құқықтық тәртіп ретінде жүзеге
Себебі азаматтың бостандығы – оның құқықтары, яғни жалпы құқықтық
Мемлекетке деген құқықтық көзқарастың дамуы мен оның құқықтық сипатын
Ежелгі авторлардың идеялары мен конструкцияларға орта ғасырдағы еуропалық және
Құқықтық мемлекеттік идеяларының тарихы тұрғысынан орта ғасыр бос, жоғалған
Бұл ретте ортағасырлық теологияның беделді өкілі Фома Аквинскийдің (1225-1274)
Жаңа жағдайларда ол ежелгі авторлардың ең алдымен Аристотельдің (адамның
Фома Аквинскийдің ойы бойынша, табиғи заң өзің-өзі сақтауға және
Аристотельдің және басқа да ежелгі ойшылдардың қағидаларын пайдалана отырып,
Ежелгі авторалар секілді Фома Аквинский монархияны (шексіз және саяси)
Осы дәуірде Марсилий Падуанский (1275-1343) өзінің мемлекет пен құқық
Саяси ой тарихында Марсилий Падуанский алғашқылардың бірі болып «Дүние
Марсилий Падуанский алға тартқан барлық лауазымды тұлғалар мен мемлекеттік
Мемлекет пен қолданылып жатқан позитивтік құқықты (табиғи құқық тұрғысынан)
Феодализмнен капитализмге көшу кезеңінде өңдіріс күшінің өсуі қоғамдағы әлеуметтік
Феодализм ыдырауының алғашқы кезеңдеріндегі құқықтық мемлекеттілік идеяларын тарихи тұрғыда
Буржуазиялық революциялардың кезеңінде құқықтық мемлекет тұжырымдамасының дайындалуына прогрессивті оқымыстылар
Спиноза демократиялық мемлекеттің теориялық негіздемесін алғашқылардың бірі болып жасады.
Гоббс, Англиядағы шексіз (абсолюттік) монархияның қорғаушысы, қоғамдық өмірдегі құқықтық
Локк Маркстің айтуы бойынша буржуазиялық қоғамның құқықтық ойларын, феодалдық
Құқықтық мемлекеттің жағдайындағы адам бостандығы Лоққтың сөзімен: «заңды өкіметпен
Монтескье құқытық мемлекеттің құрылуын азаматтық қоғамдағы саяси бостандықтың қажеттілігі
Дидро мемлекеттік өкіметтің құқықтық бастамасын оның қоғамдық келісіммен құрылған
Джефферсон АҚШ- тың тәуелсіздін декларациясының авторы, іс жүзінде Америка
Кант құқықтық мемлекет теориясының философиялық негізін жан-жақты зерттеген адам.
Құқықтық мемлекетте заңды бұлжытпай орындау жолында күштеуге де баратындай
Канттың құқықтық мемлекет туралы тұжырымдамасы саяси-құқықтық ойдаң одан әрі
Гегель мемлекетті өзінің философиялық дүниетанымындағы жалпы жүйенің контексінде қарайды,
Гегельдің ойынша мемлекет жетіліп дамыған қоғам өмірінің ұйымы онда
Маркс мемлекет пен құқықты ашық түрде қоғам дамуының таптық
Маркстың құқықтық мемлекет туралы айтқанына көңіл аударсақ: «Бостандық дегеніміз
Батыс Еуропадағы прогрессивті саяси-құқықтық ойлардың иелері Иеринг, Еллинек, Дюги,
Еллинектің тұжырымдамасы бойынша, мемлекет өз халқының мүддесін қорғайтын орган
Құқықтық мемлекет идеялары орыстың саяси-құқықтық ойларында да кең
Құқықтық мемлекет туралы орыс тұжырымдамасының бекігендігін Октябрь революциясына дейінгі
Г.Ф. Шершеневич құқықтық мемлекеттің негізгі өлшемдерімен мынадай құрылу жолдарының
1) бассыздықты көрсетеді, біреуінің мүддесі екіншісінен бөлінеді және мемлекет
2) егер жеке адамдың ынтасы кеңдікті тілесе, мемлекетке субъективтік
3) өкімет органдарының өз қимылдарымен жаңа тәртіптіліктің бұзылмауы үшін
а) жеке адамның бөлінбейтін құқығы;
ә) өкіметті бөлу принципі;
б) өкіметтің өзің-өзі құқықтық шектеуі;
в) мемлекеттің өз үстінде тұрған құқыққа бағынушылығы.
Шын мәнінде ондай кепілдікке ұстамдылық күші бар қоғамдық көзқарас
Өкіметтің «өзің-өзі ұстау» идеясы мемлекеттік емес қоғамдық бірлестіктермен, қоғамдық
Гессен В.М. құқықтық мемлекетті шығыстық саяси-құқықтық орнықты көзқарастарына сүйеніп
Сонымен бірге Гессен құқықтық мемлекеттің мазмұндық жағына белгілі түзетулер
Котляревский С.А. Канттың қарым-қатынастың және мемлекет пен жеке адамның
Өйткені сенім жоғалса, сот қызметіне нұқсан келеді және құқытық
Кеңес мемлекетінің құқықтық ғылымы тоталитаризм кезеңінде құқықтық мемлекет идеясын
Құқықтық мемлекеттің көп ғасырлық тәжіребесін, теориясы мен практикасын
1.2. Мемлекеттердің құқыққа қатысты жіктелуі.
Бұрын болған және қазіргі көптеген мемлекеттерді тану үшін оларды
Этатикалық мемлекеттер өздерінің қызметтеріндегі міндетті түрде орындауға есептелген қатаң
Мемлекетттердің аталмыш екі тобының арасында аралық үлгідегі түрлі мемлекеттер
Тоталитарлық және авторитарлық режимдердің барлық түрлері эстатикалық мемлекетке жатады.
Құқықтық мемлекеттердің пайда болуы мемлекеттік–құқықтық процестердің ұзақ дамуының заңды
Құқықтық мемлекеттің теориялық тұжырымдамасының бірқатар елдердің қызметінде жүзеге асырылуы
Ендігі кезде әлемде этатикалық мемлекеттер саны азаюы есебінен құқықтық
1.3. Құқықтық мемлекеттің ерекшеліктері.
Құқықтық мемлекет – көп өлшемді даму үстіндегі құбылыс. Құқықтық
Құқықтық мемлекет – бұл мемлекеттік билік қызметінің ұйымдасу нысаны,
Құқықтық мемлекеттің экономикалық негізіне әр түрлі меншік формаларына, көп
Мемлекеттіліктің құқықтық бастамасы, тек өзін-өзі билегенінде, меншіктік бостандығында. Құқық
Құқықтық мемлекеттің әлеуметтік негізін құраушы – өзін-өзі реттейтін азаматтық
Құқықтық мемлекет – бұл тәуелсіз мемлекет, ол өз бойына
Мемлекеттің саяси табиғаты оның тәуелсіздігінен анық көрінеді. Қоғамның саяси
1. Барлық қоғам өмірінің аясындағы заң деңгейінің жоғарылығы. Құқық
Құқытық мемлекеттің негізгі – конституциясы. Онда мемлекеттік және қоғамдық
2. Жеке адамның құқығының шындығы, оның еркін дамуын қамтамасыз
Жеке адамдардың құқықтық сипаттағы бостандығы, қоғамның әр түрлі жағдайынан
3. Мемлекет пен жеке адамның арасындағы жауапкершілік. Саяси
Құқықтық мемлекеттің құрылуы мен қызметінің негізгі принциптеріне биліктің бөлінуі
Бірақ, заң қабылдаудағы өкіметтің жоғарылығы абсолюттік сипатта болады. Оның
Атқарушы үкімет өзінің органдары арқылы құқық нормаларын іске асыруымен
Сот билігі, құқықтық мемлекеттің құқықтық негізін, қоғамдық өмірді әр
Тәуелсіздік және заңдылық, әділ сот – азаматтардың құқығының еркіндігінің
Басқа мемлекеттерде конституциялық, құқықтық бақылау функциясын, конституциялық соттар орындайды.
Құқықтық мемлекеттің негізгі сипаттамысы осында. Онда мемлекеттік қоғамның ұзақ
Құқықтық мемлекет – саяси ұйымның билігі, адамның, азаматтың құқығын,
Құқықтық мемлекеттің негізгі екі принципі бар:
Адамның және азаматтың құқығын, бостандығын толық түрде қамтамасыз ету,
Құқықтың көмегімен, мемлекеттік билікті біртіндеп байланыстыру, мемлекеттік бөлімдер үшін
Бірінші принцип – Қазақстан Республикасы Конституциясының 1-баптың 2-тармағында мынандай
Құқықтық ғылымға, қазіргі кезде, табиғи түрінде мойындалатыны азаматтық (жекелеген),
Басқа негізгі принциптің жүзеге асырылуы мынадай жолдарды пайдалану
биліктің заң шығару, атқару және сот органдарына бөлу мақсатын
Федерализм көлденең бөлінген билікті, тағы да жоғарыдан төмен бөлу
Заңның үстемдігі (барлық конституциялық талаптарды қатаң сақтау арқылы жоғарғы
Мемлекет пен жеке адамның екі жаққа бірдей жауапкершілігі;
Жоғарыдағы көрсетілгеннен басқа, әр түрлі деңгейде оларға жағдайлар жасайтын
ІІ. Құқықтық мемлекеттің белгілері.
Азаматтық қоғамның негізгі бағалылығы, айтылып өткендей – адам және
Мемлекет пен құқықтың келіскен әрекеттестігін іздеу моделі, құқықты саяси
Құқықтық мемлекеттің негізгі идеяларының элементтері көне оқымыстылармен құрылған. Оларға:
Континенталдық Еуропада құқықтық мемлекет тұжырымдамасы элементтерінің алғашқы кезеңі,
Жаңа кезең (уақыт) оқымыстылары (Н.Макиавелли, тирандармен күресушілер Э.Боэсси т.с.с.)
Жоғарыдағы көрсетілген жағдайлар, белгілейтін элементтердің мемлекет пен адамға қатынасын
Осы күнгі анық түсініктемелердің біріне жататындар:
Құқықтық мемлекет – көпшілік-саяси биліктің құқықтық нысандағы құрылған қызметі,
Бірінші белгінің мәні, құқық пен заңды айырып көрсеткенінде. Қандай
Адамның құқығы туралы түсінік ХYІІ-ХYІІІ ғасырларда құрылды. Бірінші рет
Жоғарыдағы құжатттардың авторлары және басқа да зерттеушілер адам құқығын
Жаңа уақыттың ғалымдары, философтары және заңгерлері адам құқығы проблемаларын
Кейінгі жылдары адам проблемасы біздің елімізде үлкен әлеуметтік, саяси
Тарих тәжірибесі көрсеткендей, сот реформасы – ең тиімді және
Жалпы биліктің ұйымдастыру – құқықтық құрамы, құқықтық талаптарға сай
Аристотель өзінің «Политике» деген ғылыми еңбегінде мемлекеттік құрылымдағы, «үш
Билікті бөлу қағидасы, теориялық және күнделіктілік жағынан барлық демократиялық
Қазір билікті бөлу қағидасы бізде, Қазақстан Республикасының Конституциясымен жүзеге
Ондай билік үшеу: заң шығарушы билік (заң шығаратын органдар),
Мысалы, АҚШ-тың Конституциясында және Конституциялық қызметінде биліктерді тежеу және
Конституция Конгреске (парламентке) заң шығару билігін белгілі деңгейде бекітіп
Биліктің бөлініп істейтін қызметтерінің белгілі кепілі болатын бағыныштылық және
Билікті бөлу қағидасының мемлекеттік құрылымға нақтылы сіңісу деңгейі –
ІІІ. Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекеттің құрылуы.
Кеңестік Социалистік Республикалар одағы ыдырап, жойылуы нәтижесінде қазақ кеңестік
Қазақстан Республикасының егемендігімен тәуелсіздігінің қалыптасуы – жай процесс емес
Бұл 1970 жылы 28 қазанда қабылданған БҰҰ жарғысына
А.К.Котовтың айтуынша Қазақстан әрқашан ел болды, алайда коммунистік
Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін егемен мемлекет пен оның барша
Қазақстан мемлекеттік тәуелсіздігін алып, толық мемлекеттік егемендікке ие болғасын
Заң шығару билігі институты да өзгерді. Кезінде бірқатар
Үкіметтің тікелей басқаруымен атқарушы билік қызмет атқарады. Оған экономикалық
Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіздігінің атрибуттарын қалыптастыру аяқталып келеді, әскер
Құқықтық мемлекет – біздің болашағымыз, оған баратын жол жақын
Осындай кешенді тәсілдеме құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғам құру
Қазақстан мемлекетінің демократиялық сипаты конституциялық қағидаларда анықталады. Мемелекетті ұйымдастырудың
М.Сәрсенбаев көрсеткендей, тәуелсіздікке қол жеткізілгеннен кейін қазақстандық мемлекеттің құрылысы,
Қазақстан мемлекетінің зайырлы сипаты ресми, мемлекеттік діннің болмауынан көрінеді.
Мемлекеттік органдар діни бірлестіктердің істеріне заңсыз араласуға жол бермеуіне,
Діннің мемлекеттен бөлек болуы мемлекеттік оқу орындарында діни догмаларды
Қазақстан мемлекетінің зайырлы сипаты діни бірлестіктерді мемлекет тарапынан
Дербестік жолға түскен Қазақстан құқықтық мемлекет идеясын бірден
Құқықтық мемлекеттің негізгі белгісі заңның қоғам өміріндегі үстемдігі, жоғарлылығы.
Мемлекет тек дамыған ұлттық құқықтық жүйенің болуымен, оның шынайы
Қазақстан Республикасының әлеуметтік мемлекет ретінде қалыптасу процесінде.
Қазақстан Республикасының Конституциясы бойынша біздің мемлекетіміздің әлеуметтік базасы -
Мемлекеттік құрылым жағынан Қазақстан Республикасы әкімшілік – аумақтың бірліктерден
Қазақстан Республикасының Унитарлық құрылымы оның аумағының, мемлекеттік билік органдары
Қазақстан Республикасының аумақтың және мемлекеттің біртұтастығы;
Мемлекеттік билік жүйесінің бірлігі;
Заңнама жүйесінің бірлігі;
Бір азаматтық;
Қазақстанда басқарудың республикалық нысаны бекітілген. Басқарудың осындай нысаны таңдау
Басқарудың республикалық формасы жайғана халықтың еркіне негізделмейді. Ол мемлекеттік
Қорытынды
Қорыта келе құқықтық мемлекет деген түсінік анықтамасы мен мәніне
Сонымен, құқықтық мемлекет – көпшілік саяси биліктік құқықтың нысанындағы
Құқықтық мемлекеттің айырықша сипаттарына назар аудару керек және олардың
Құқықтық мемлекеттің қалыптасуына байланысты маңызды мәселелердің бірі ретінде заңнаманың
Ондаған жылдар бойы біздің елімізде бір партиялы жүйе болды.
Қоғамымыздың мемлекеттік және саяси өміріндегі көптеген жаңаруларының табысын анықтайтын
Қазіргі кезде бұрынғы КСРО аумағында мемлекет пен құқықтың дамуындағы
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
Нормативті-құқықтық актілер.
Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995ж. толықтырулар мен өзгерістер енгізілген 07.10.98ж.
Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі 01.07.1999ж. А., «Жеті жарғы» 2002ж.
Қазақстан Республикасының Азаматтық Процестік Кодексі 13.07.1999ж. А., «Юрист»
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Процестік Кодексі 13.12.97ж. №206-1 (өзгерістер мен
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. (Қазақстан Республикасының заңдарына № 277-1
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне түсініктеме. Баспа «Жеті жарғы» А.,
Арнайы әдебиет
Основы государства и права. Под ред. Сапаргалиева Г.А., 2000
Комаров С.А., Малько А.В. Теория государства и права. –
Козлихин И.Ю. Идея правового государства: история и современность. СПб.,
Малько А.В. Правовое государство. //Правоведение. 1997. № 3
Мартышин О.В. Несколько тезисов о перспективах правового государства в
Нерсесянц В.С. Общая теория права и государства. – М.:
Омельченко О.А. Идея правового государства: истоки, перспективы, причины. М.,
Скакун О.Ф. Теория государства и права – Х., 2000
Тихомиров Ю.А. Публичное право. – М.: 1995
Теория государства и права. /Под ред. С.С. Алексеева –
Теория государства и права /Под ред. А.И. Королева и
Хропанюк В.Н. Теория государства и права.: Под.ред. В.Г.Стрекозова.
13. Курилов Д.А. Общая теория государства и права: предмет,
14. Сурилов А.В. Теория государства и права. - К.-
15. Теория государства и права. Курс лекций. / Под
16. Маркс.К., Энгельс Ф. Сочинения.
17. Локк Д. Избр. Философские произведения. Т.2 М., 1960.
18. Монтескье Ш. Избр. Произведения М.,. 1955. С.289.
19. Кант И. ТА. Ч.П. С.233
20. Гегель. Философия права. М., 1990. С.95.
21. Иеринг Р. Цель вправе. СПб, 1881. СА7
22. Еллинек Г. Общее учение о государстве. СПб, 1908.
23. Спиноза Б. Избр. Сочинения. Т.П. М., 1957. С.207-209,261.
24. Материалисты Древней Греции. М., 1955. С.55.
25. Общая теория права, Москва 1995/ Под редакцией А.С.Пиголкина
26. Решетников Ф.М. "Правовые системы стран мира", Москва 1993.
27. Саидов А.Х. "Введение в основные правовые системы современности",
28. Синюков В.Н. "Российская правовая система: Введение в общую
теорию", Саратов 1994.
29. Сюкияйнен А.Р. "Мусульманское право", Москва 1986.
30. Тихомиров Ю.А. "Курс сравнительного правоведения". Москва, Норма, 1996.
31. Цвайгерт .К., Кётц Х., "Введение в сравнительное правоведение
Аристотель, Политика. М., 1911. -155 бет.
Монтескье Ш. Избранные сочинения. М., 1955. – 289 бет.
Кант И. Сочинения. Т4 42-233 бет.
ҚР Конституцияы
Нерсиянц В.С. Общая теория права и государства. Учебник. М.Норма-Анфра.
Аристотель. Афинская демократия. М., 1996. 41-бет.
Материалисты Древней Греции. М., 1955. -55 –бет.
Спиноза Б. Избранные сочинения. Т.П. М., 1957. 207-209, 261
Маркс К., Энгельс Ф. Соч. Т 26. ч. 1.
Локк Д. Избранные философские произведения. Т2., 1960 16-17 –бет.
Гегель Философия права. М., 1990, 95 – бет.
Маркс К., Энгельс Ф. Сочинения. Т.28. 427 – бет.
Маркс К., Энгельс Ф. Сочинения. Т.12. 724 – бет.
Иеринг Р. Цели в праве. Спб., 1881. 47 –
Еллинек Г. Общее учение о государстве. Спб., 1908 287
1