Мазмұны
Кіріспе ..........................................................................................................3
1 Автоматтау объектісінің сипаттамасы....................................................5
2 Құрылымдық және функционалдық сұлбаны орындау........................9
3 Ақпараттық - өлшеуіш түрлендргіштері мен датчиктерді таңдау
оларды сипаттау.......................................................................................11
4 Басқару жүйесінің орындаушы механизмдерін таңдау мен оларды
сипаттау....................................................................................................15
5 Алгоритмдерді дайындау.......................................................................20
Қорытынды.................................................................................................21
Қолданылған әдебиеттер тізімі ................................................................22
Кіріспе
Әр түрлі техникалық объектілерді автоматты басқару техниканың дамуының
Автоматтаудың технологиялық құралдарының дамуы күрделі процесс болып табылады,
Зерттеу мен енгізудің осындай принципін қатаң орындау кезінде
Автоматтандырылған желілер мен машиналарды, бағдарламмалық басқаруы бар автоматты
Автоматтау саласының тұрақты дамуы өнеркәсіптің ең басты ерекшелігі
1 Автоматтау объектісінің сипаттамасы
Тұрақты ток машинасы - айналыс механикалық энергияны тұрақты
Тұрақты ток машинасы қайтымды, яғни әрі генератор, әрі
Тұрақты ток электр қозғалтқышы – тұрақты токтың электрлік
Сурет 1 Тұрақты ток электр қозғалтқышы
Тұрақты ток электр қозғалтқышы қозғалмайтын бөлік – станинадан
Станинаның полюстері бекітілетін бөлігі жарма деп аталады. Ол
Сурет 2 Тұрақты ток электр қозғалтқышының құрылысы: 1
Негізгі (бас) полюстер. Негізгі бас полюстер машинада негізгі
Қосымша полюстер. Қосымша полюстер қосымша магнит өрісін жасауға
Коллектор. Коллектор механикалық түзеткіштің құрамдық бөлігі, ол якорь
Щеткілік аспап. Щеткелі аспап электр энергиясын коллектордан алуға
Щеткі ұстағыштар айгөлек қалқанына, болмаса қаңқаға жалғанады. Траверстерді
Қоздыру орамасы. Қоздыру орамасы машинаның якорь айналатын полюс
Якорь орамасы. Якорь орамасы тұрақты ток машинасының маңызды
2 Құрылымдық және функционалдық сұлбаны орындау
Басқару жүйесінің функционалдық сұлбасы 1 суретте көрсетілген:
Сурет 1 – Басқару жүйесінің функционалдық сұлбасы
Сұлбада келесі қысқартулар енгізілген:
ЖБ – жылдамдықты бергіш;
МБ – жүктеме моментін бергіш;
Р – реттегіш;
КИТ – кең-импульсті түрлендіргіш;
ТТҚ – тұрақты ток қозғалтқышы.
Жүйе төмендегіше жұмыс істейді. Жылдамдықты бергіш ЖБ қажетті
Жүйенің басты элементтерінің беріліс функцияларын алу керек: ПИ
Кең – импульсті түрлендіргіштің беріліс функциясы келесі түрде
,
мұндағы - түрлендіргішті беру коэффициенті,
Тәуелсіз қоздырылған тұрақты ток қоздырғышын келесі дифференциалдық теңдеулер
,
мұндағы , -
белгілеп, берілген теңдеулер жүйесін келесі түрде жазуға болады:
,
мұндағы - қоздыру орамасының электр
Тәуелсіз қоздырулы тұрақты ток қозғалтқышының құрылымдық сұлбасы 2
Сурет 2 – Тұрақты ток қозғалтқышының құрылымдық сұлбасы
3 Ақпараттық - өлшеуіш түрлендргіштері мен датчиктерді таңдау
оларды сипаттау
Датчик деп өлшеуіш түрлендіргіштердің конструктивті жиынтығын ұсынатын сигнал
Ток датчиктері тұрақты, айнымалы және импульсті токтарды тізбекті
Ток датчиктерінің құрылымы қуысы бар магнит сымнан және
Өлшенетін ток магнит өткізгіші қамтитын шина бойымен өткен
Айналу жиілігінің датчиктері уақыт бірлігі кезінде қозғалтқыш білігінің
Айналу жиілігінің датчиктері тахометрлерде қолданылады. Олар айналу жиілігің
Магнитті-индукционды датчик ішінде тұрақты магнитпен қосылған, жұсақ болаттан
Жиіліктің тиристорлы түрлендіргіштері (инверторлар) тұрақты немесе айнымалы кернеуді
Түзеткіште кіріс айнымалы кернеу түзетіліп, фильтрге түседі, онда
Тиристорлы түрлендіргіштердің конструкциясының бірнеше ерекшеліктері бар, олар оның
Қазіргі уақытта электржетек құрамындағы қозғалтқыштардың жылдамдықтарының сәйкестігінің нақтылығына
Статор каналы арқылы айналу жиілігін реттеуге болатын роторлары
Ротор тізбегі арқылы басқарылатын электрлік білік схемасы арқылы
Сонымен қуаты орта немесе үлкен механизмдер үшін екіжақтан
4 Басқару жүйесінің орындаушы механизмдерін таңдау мен оларды
сипаттау
Қуатты күшейткіш ретінде тиристорлы түрлендіргішті есептеу.
Тиристорлы түрлендіргіш желінің айнымалы кернеуін якорлі тізбекті қоректендіру
Сурет 1 Трансформатор – түзеткіш көпір – ТТҚ
Тиристорлы түрлендіргіш үшін басқарушы кірісі реттегіштің шығыс кернеуі
Сурет 2 ТТ жұмысы
Uр=0 кезінде, α=1800, Uтп=0;
Uр=Uсх max кезінде, α=00, Uтп=Umax;
Осылайша, аралық мәндердің пропорциясы сақталады:
Uр=Uсх max/2 кезінде, α=900, Uтп= Umax/2
Импульсті фазалық басқарудың жүйесі (ИФБЖ) желі кернеуі өзгерген
Жүйенің элементі ретінде тиристорлы түрлендіргіш тиристрлердің коммутация үрдісімен
Осылайша, тиристорлы түрлендіргіштің шығыс кернеуінің өзгеріс қисығы Uр
Uтп
Сурет 3 ТТ шығыс кернеуінің өзгеріс сызығы
Бұл қисық бірінші ретті апериодты бөлімінің шығыс қисығымен
Үш фазалы тиристорлы түрлендіргіш үшін уақыттың ең аз
Ток датчигін есептеу
Ток датчигінің функциясы реттегішке токты беру үшін iя
Айналу жиілігі датчигін есептеу.
Айналу жиілігінің датчигі тұрақты ток қозғалтқышы білігінің айналу
Егер тұрақты ток қозғалтқышының айналу жиілігін 50 Гц
Сурет 4 Айналу жиілігінің датчигі бар сұлба
Сұлбада келесі қысқартулар енгізілген:
ЖБ – жиілікті бергіш;
МБ – жүктеме моментін бергіш;
Р – реттегіш;
КИТ – кең-импульсті түрлендіргіш;
ТТҚ – тұрақты ток қозғалтқышы.
11) АЖД – айналу жиілігінің датчигі
Жүйе төмендегіше жұмыс істейді. Жиілікті бергіш ЖБ қажетті
Электр жетекті бағындырып басқару жүйесін синтездеу принципі.
Электр жетекте (ЭЖ) басқару объектісі ретінде тұрақты ток
Якорьдің тогі және қозғалтқыштың айналу моменті өзара байланысты:
Ток шектегіштің бұрышын есептеу.
Якорьдің тогы ток реттегішке келетін басқарушы сигналдың шамасымен
Осыдан, мынадай қорытынды шығады, токты максимал шамасы бойынша
Uдт =Uто , Iя= Iя max кезінде
Біздің жағдайда Uдт max = Ucx =10 B.
Сурет 5 Токты шектеудің сызықты емес түйінінің сипаттамасы
Берілген токты шектеудің сызықты емес түйіні Upe кіріс
Егер жоғары жүктеме кезінде немесе тұрақты ток қозғалтқышын
Егер қозғалтқыштың білігі жұмыс істемей қалса, токты шектегіш
5 Алгоритмдерді дайындау
Сурет 1 Тәуелсіз қоздырулы тұрақты ток қозғалтқышының құрылымдық
Бұл сұлбада мыналар көрсетілген:
Пропорционалды–интегралды реттегіш (ПИ-регулятор),
Сызықты емес шектеу блогы Saturation.
Кең–импульсті реттегіш (PWR).
Тұрақты ток қозғалтқышы.
Кері байланыс контуры мен салыстыру звеносы Sum.
Тұрақты ток қозғалтқышының айналу жылдамдығының өзгерісін, ол келесі
Жүктеме моментінін көзі константа болып беріледі, себебі ол
Басқару жүйесінің құрылымдық сұлбасына сәйкес реттегіштің шығысындағы сигнал
Кең – импульсті түрлендіргішпен орындалған күштік кернеу тәуелсі
Қорытынды
«Энергожүйелердің автоматикасының техникалық құралдары» пәні бойынша курстық жобаны
Токты, кернеуді және айналу жиілігін есептейтін, реттейтін датчиктер
Список использованной литературы
1 Справочник по электрическим машинам: В 2 т./
2 Башарин А. В., Новиков В. А., Соколовский
3 Технические средства автоматизации. Ч.
21
ТТҚ
КИТ
Р
МБ
ЖБ
АЖД
ЖБ
МБ
Р
КИТ
ТТҚ