Мазмұны
І Кіріспе..............................................................................................................................3
ІІ Негізгі бөлім.
2.1. Хз. Омардың тұсындағы
2.2. Хз. Османның халифтік
2.3. Хз. Алидің тұсындағы
2.4. Омейядтар кезеңі......................................................................................................25
ІІІ Қорытынды..............................................................................................................29
IV Сілтімелер..................................................................................................................30
V Пайдаланылған әдебиеттер...................................................................................31
Кіріспе
Алғашқы халиф кезінде Аравияның көптеген аудандарында жалған пайғамбарлар
Шапқыншылық барысында араб халқының көпшілігі жаңа жерлерге қоныс
Үлкен территорияны басып алу, одан түске байлық мүлік
Жұмыстың мақсаты:
Араб шапқыншылықтарының мәнін ашу.
Жұмыстың мақсатына қай төмендегі міндеттер алға қойылады:
- Хз. Омардың тұсындағы
- Дінге кішкене түсініктеме
- Қадисия Нехавена шайқастарын ашу.
- Мемлекеттің ішіндегі
Жұмыстың құрылымы:
Кіріспе, үш тараудан, қорытынды, сілтеме, пайдапаньшған эдебиеттерден тұрады.
Жұмыстың тарихнамасы.
Профессор жэне доктор Сабри Хизметли осы жылға деген
Халифатта тұтқындар еңбегі де кеңінен пайдаланылды. Олар кен
Жаулап алынған елдердің тұрғын халқына қару асынуға рұқсат
Жұмыстың өзектілігі:
Омеиядтар билігіне дейін мемлекеттік аппаратта тегі араб
Омейядтар билігіне қарсы әртүрлі формадағы діни қозғалыстар етек
Аббасидтер билікке ирандық егінші ақсүйектерінің қолдауымен келгендіктен, мемлекеттік
Аббасидтер халық үмітін ақтамағандықтан елде көтеріліс етек алды.
869-883 жылдары зинджилер (негр құлдар) көтеріліс жасап, Оңтүстік
2.1. Хз. Омардың тұсындағы шайқастар.
Хз. Омардың халифтік кезеңі (13-23/634-644) Хз. Омар Хз.
Хз. Омардың халифтік кезеңінің маңызды ерекшелігі
әа. Хз. Омардың тұсындағы әскери әрекеттер
а) Ирак пен Иранның
Сасанидтер тағына отырған хатун Азер Мидхат мұсылмандарға қарсы
ә) Қадисия шайқасы (14/635): Хиджраның 14 жылы болған
Сейрафқа жеткен Сағд (р. а.) әскерді шайқасқа дайындап,
Йезду Джерд халиф Омардың бейбітшілік
Дегенмен де жоғарыда аталған мерзім өтіп, шайқас
Хз. Омардың тұсында болған шайқастардың ең маңыздысы Йермук
Кадисия жеңісіне қол жеткізуде астана Мәдинадан бұйрық үстінен
Жеңіске жеткеннен кейін Кадисияда жүктерімен және әйеддерімен бірге
Джелула мен Кадисия шайқастарындағы жеңілістер Медайнның жаулап алынуын
әә. Византия жеріндегі әскери әрекеттер
а) Шам мен Құддыстың жаулануы: Сирияны жаулау барысында
Йермук шайқасының нәтижесінде жеңіліске ұшыраған Рум Византия әскерлерінің
Палестина өңірін
Хз. Омардың екінші мәрте Шамға баруының түсында, 18/639
ә) Египет пен Александрияның жаулануы: Хз. Омар Египетті
әб. Хз. Омардың өлтірілуі
Нихавенд шайқасында қолға түскен тұтқындардың арасында Абу Луғлу
Жараланған түрде үйіне жеткізілген халиф ең әуелі өзіне
Хз. Омар жараланған мезеттен үш күн өткеннен кейін
2.2. Хз. Османның халифтік кезеңі (23-35/644-656)
Ел басқаруынан риза болған халық Хз. Омардан (қайтық
Бастапқысында хашимилер мен омейядтықтар басшының кім болуы керектігі
Кеңестің мәжілісі өзінің сайлануынан (үміткерлігінен) баз кешкен Абдуррахман
Бұл әрекеттердің барлығының нәтижесінде "кеңес мәжілісі" мен халықтың
Хз. Османның он екі жылға созылған халифтік құрған
ба. Хз. Османның тұсындағы әскери әрекеттер
Хз. Осман хиджраның 23 жылының соңында, 24 жылының
Шам әмірі Йезид ибн Абу Суфьян мен кейбір
Кипрді теңіз жолы жаулап алу жорығына көп мұсылман
келді.
Хиджраның 30 жылы Басра қаласының
Осылайша, Хз. Османның тұсында Ислам әлемі батыс пен
Хз. Османның тұсындағы оқиғалар мен ішкі қарама-қайшылықтар
Ежелгі тарихшылар мен көне деректер Хз.
Хз. Османның халифтік кезеңін бірінші
I Хз. Османның тұсында жердің таратылуында, олжаның бөліске
I Хз. Османның тұсында орын алған ішкі қарама-қаййшылықтардың
а) Құран Кәрімнің жағылуы мен ресми нұсқасының пайда
Хз. Осман ресми нұсқаны (Хз. Абу Бакирдің тұсында
Мұсылмандардың көпшілігі халифтің мұндай іс-шараларына өздерінің ризашылықтарын білдіруіне
ә) Кейбір жерлердің мемлекетке қаратылуы: Хз. Осмаи мемлекеттің
б) Мемлекеттік қызметкерлердің тағайывдалуы: Хз. Осмаш;і танылған айыптардың
Умейр ибн Сағдтың науқастанып уәлиліктен босатылуы туралы өтінішіне
Не де болса, оның бұл тағайындаулары мен қызметтен
в) Сахабаларға деген қарым-қатынас: Хз,
г)
Хз. Османның тұсында ішкі қарама-қайшылықтардың туындауы мен астана
бб. Хз. Османның өлтірілуі
Біздің ойымызша жоғарыда аталған оқиғалар, жағдайлар мен атқарылған
Хз. Османның тұсындағы қарама-қайшылықтардың арқа жағында басқа бір
Абу Михнеф пен Вакиди және олардың көзқарасын ұстанатындар
12 жылдық халифтігінің барысында өзіне қарсы көтерілістің туындауы
2.3. Хз. Алидің тұсындағы
Хз. Османның, шейіт болуы мұсылмандардың арасында толасып ішкі
Алайда, III Рашид
Алиді, халиф сайлап, оның
тұрғындары 35/656 жылы халиф болып сайданған Хз. Алиге
ва. Хз. Алидің тұсындағы оқиғалар
Хз. Али Ислам дініне сай әрекет істеу мен
Хз. Али халиф бола салысымен Хз. Османның тағайындаған
Халиф болысымен қарсыластыққа тап болған Хз. Али хиджраның
а) Джемель оқиғасы: Хз. Османның өлтірілуі мүсылмандардың арасында
Міне, осындай себептерге байланысты астана Мәдинада тәртіп жоқ
Хз. Османды өлтірген
Екі тарапқа кезекті түрде шабуыл жасалынуының салдарынан екі
Алайда, олардың (сабалықтардың) Алидің әскерін тастап, соғыс майданың
Хариджиліктің саяси және діни қауым ретінде қалыптасуына әсер
Сыффын шайқасында әскери және саяси жағынан маңызды роль
Хариджиліктің пайда болуында үлкен ықпадға ие болған факторлардың
Қалыптасқан әлеуметтік және экономикалық жүйе
Классикалық көзқарас бойынша сайланған екі төреші Абу Муса
вә. Хз. Али және хариджилер
Хз. Алиден бөлініп,
I "Ла хукме илла лиллах" деген парольмен жасырынып,
Бөлінушілердің Харурада Хз. Алиге қарсы көтеріліс ұйымдастыруы, ресми
Хз. Али бөлінушілермен әуелі бейбіт жолмен келіспек бодды.
Харурада жиналғандықтары үшін өздерін Харурия деп атаған бүл
Мемлекеттің басшылығы қүрайыштықгардьщ жекеменшіғі емес екендігі туралы пікірді
Куфа хариджилерімен бірігу ниетімен жолға шыққан Басра хариджилері
Соғыспастан бүрын олардың өлтірушілерді өзіне тапсыруларын талап етті.
Хз. Али Нехреван мен Нухейладағы шайкдстардан кейін Шамға
Әзінен бұрынғы билеушілерден нашар жағдайға түскен басқару жүйесін
вб. Хз. Алидің өлтірілуі
Хз. Али өте жас кезінде Исламды қабылдап, Хз.
Мысыр аумағынан шыққан
Астана Куфаға келген Абдуррахман ибн Мүлджем аль-Мурадк
Біздің пікіріміз бойынша Хз. Алидің өлтірілуі оның алдында
Мұсылмандар "суннит" және "шиит" деп ейге бөлініп,
Хз. Али жоғарғы дәрежедегі адами кұндылықтардың иесі болатын.
Әуелден күнімізге дейін мұсылман қауымы "ехли-бәйт" Хз. Алг
вв. Хз. Хасанның халифтік кезеңі және билікті Муавияға
Хз. Алидің өлтірілуінен кейін мұсылмандар хиджраның 40 жылының
Хз. Хасанға
Хз. Хасанның келісім-шартын әскербасы Абдуллах ибн Амир Муавияға
Хз. Хасан белгіленген шарттарды, дәлірек айтсақ мұсылмандардың ортақ
Төрт немесе алты ай халифтік қызметін атқарған Хз.
Халифаттағы дағдарыс және
Араб қоғамында ұлан байтақ жаулап алушылар
Сниттер сөзі - «суна
2.4. Омейядтар халифаты (661 –
Омейядтар тұсында халифаттың
VIII ғасырдың басында Армения,
Халифаттағы әлеуметтік -
Византияның Африкалық Азиялық
Халифатта нақты жасалынған
Бас кезінде Византия, Иран, және
Саяси ұйымдастырушы мемлкетті
Омейядтар өз манета (ақшаларын)
Екінші азамат соғысы
Оларға қарсы Әли
749 жылы Аббасид
Қорытынды.
Қорыта айтқанда Алғашқы халиф кезінде Аравияның
Үлкен территорияны басып алу, одан түске байлық мүлік
Хз. Омардың халифтік кезеңінің маңызды ерекшелігі
Дегенмен де жоғарыда аталған мерзім өтіп, шайқас
Жеңіске жеткеннен кейін Кадисияда жүктерімен және әйеддерімен бірге
Сілтемелер.
1. Орта ғасырлар тарихы Проф. Доктор
2. История стран зарубежгого вастока
3. Орта ғасырлардағы шығыс
4. Книга для читеня по
– 1 1996 ж. 103 бет.
5. История вастока Т.2. Васток
6. Семенов В.Ф. История средних
7. Социальная история средных веков
8. История вастока Василеев Т.
9. История стран зарубежный Азий
10. История средных веков
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Орта ғасырлар тарихы Проф. Доктор
2. История стран зарубежгого вастока
3. Орта ғасырлардағы шығыс
4. Книга для читеня по
– 1 1996 ж.
5. История вастока Т.2. Васток
6. Семенов В.Ф. История средних
7. Социальная история средных веков
8. История вастока Василеев Т.
9. История стран зарубежный Азий
10. История средных веков
2