ЖОСПАР
І.Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
ІІ.1. Экономикалық функция
ІІ.2. Әлеуметтік функция
ІІ.3. Экологиялық функция
ІІ.4. Мәдени мен
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
І. Кіріспе.
Мемлекет және құқық теориясы ғылымында мемлекет функциясы мәселесі
Қазақстан Республикасы демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет
Мемлекет басқару, билік жүргізу үшін құрылған саяси ұйым
Мемлекеттердің көпшілігінде функцияны ішкі және сыртқы деп күрделі
Ішкі функциялар:
Экономикалық функция – адамдардың өндіріс, орналастыру және алмастыру
Экономикалық функция - мемлекетпен ел экономикасын жоғарғы дәрежеде
Экономикалық функцияның негізгі мақсаты - елдің экономикалық
Әлеуметтік функция – мемлекеттің негізгі міндеттерінің бірі –
Қаржы бақылау функциясы - мемлекеттегі өндірушілердің табыстарын
Экологиялық функция – бұл дүниежүзілік көлемдегі проблема. Айналадағы
Экологиялық функция – азаматтардың экологиялық жағдайын, экологиялық қауіпсіздікті
Идеологиялық функцияның мақсаты – халықтың арасында мемлекеттің
Мәдени функция – белгілі қоғам өмірінің бөлігі, мемлекеттік
Саяси саладағы мемлекет функциялары болып, адам және азаматтың
Қоғамдағы тәртіпті қорғау функциясы – бұл мемлекеттің органдарының
ІІ.
ІІ.1. Экономикалық функция
Қазақстан Республикасының орындайтын функциясы, яғни рөлі ретінде оның
Экономикалық функцияда мемлекет өзінің қалыпты жұмыс істеуі мен
Экономикалық функция - мемлекетпен ел экономикасын жоғарғы дәрежеде
Қазіргі кездегі Қазақстан Республикасының функцияларын дамыту тенденцияларының мынадай
функциялардың мазмұны мен шеңберін кеңейту, бұлардың көбісінің мемлекеттік
бұрынғы кеңестік мемлекеттілік сатысына қарағанда барлық функциялардың мазмұнының
мемлекеттің функцияларында жалпыәлеуметтік, жалпыдемократиялық, гуманистік (адамгершілік) мәні бар
мемлекет өзінің «қоғам мен тұлға құлы» делінетін жаңа
мемлекет функцияларының мақсатты бағыттарының өзара байланыстылығы, үйлесімділігі және
жалпы дүниежүзілік жүйенің елдің ішіндегі және дүниежүзілік аренадағы
қоғам ісін басқаруда мемлекеттің функционалдық рөлінің артуы;
Азаматтың мүддесі үшін екі жақты немесе көпжақты болып,
Ішкі және сыртқы функциялар бір – бірімен өзара
Ішкі функцияларға еліміздің материалдық – техникалық базасын құрып,
Экономикалық функция – барлық мемлекеттерге тән функция. Мемлекеттің
Экономикалық функция - мемлекеттің экономикалық дамуының негізгі
Бірінші – салық саясаты арқылы мемлекет бюджетінің дамуын
Екінші – экономиканың тиісті, қажетті саласына жеңілдік беріп
Үшінші – ғылым мен техниканы дамытып, экономиканы көтеру
Төртінші – мемлекетік өндірісті дамыту.
Тәуелсіз Қазақстан Республикасы нарықтық қатынастардың қалыптасып, өсіп
Н.Ә.Назарбаевтің «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында.
Біз қатаң бәсекеге әзір тұрып, оны өз мүддемізге
Мемлекет өз тарапынан іскерлік бастамашылықтың жолындағы заңнамалық, әкімшілік
Қазақстанның экономикалық дамуындағы сапалық «серпілісті» әлемдік экономикаға кірігудің
халықаралық маңыздағы «серпілістік» жобаларды іске асыру, индустрияны дамыту,
Қазақстанның өңірлік және халықаралық экономикалық бірлестіктер мен
Қазақстанның экономикалық жаңарту мен халықаралық рыноктарда бәсекеге қабілеттілігін
Экспорттық – импорттық кредиттеуді дамытуды мемлекеттік қолдау.
Ел экономикасындағы өрлеудің тұрлаулы әрі серпінді сипатын ұстап
Орталықтағы және жергілікті жерлердегі үкімет экономикаға араласудың барлық
Бірақ, нарық дамымаған, нарықтық кеңістік әкімшілік жүйенің қалдықтарына
Жаңа әлемдік экономикалық үлгілерге сай болу үшін біз
Экономикалық өсу мақсатында өзіміздің осы бағыттағы ұзақ мерзімді
қатаң монетарлық саясат бұлжытпай жүргізіледі;
жекешелендірі аяқталатын болады;
заң шығару жетілдіріп, жақсартыла түседі, мұның өзі еліміздегі
шетел инвестицияларын тарту бұрынғыдан да белсенді жүргізілетін болады,
Қазақстан Республикасының қоғам өміріндегі экономика саласындағы мемлекеттік реттелуі
Қоғамдағы көлік, жолдар, байланыс коммуникативтік қызметті жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы экономиканы дамытуда сонымен қатар аграрлық саланы
«Нарықтық жүйенің жұмыс істеуін құқықтық және саяси жағынан
Бәсекелестік және еркін бағаның қалыптасуын қорғау.
Макроэкономикалық тұрақтылық саясатын жүргізу.Ол негізінде ақша қаржы саласында
Бүгінде республикада бірлескен кәсіпорындар саны көбеюде, дүниежүзіндегі аса
Еліміздің бай табиғи ресурстары, елдегі әлеуметтік және саяси
Қазақстан өнімін негізгі тұтынушылар: Ресей, Қытай, Швейцария, Германия,
Экономикалық функцияның негізгі мақсаты - елдің экономикалық
ІІ.2. Әлеуметтік функция.
Әлеуметтік функция – Қазақстан Республикасының Конституциясы мемлекетімізді демократиялық,
Конституцияда былай көрсетілген:
Қазақстан Республикасының азаматына жалақы мен зейнетақының ең төменгі
Ерікті әлеуметтік сақтандыру, әлеуметтік қамсыздандырудың қосымша нысандарын жасау
Бұл норма мемлекетке қарт адамдарды, мүгедектерді, көп балалы
Кіші кредиттер жүйесін енгізуге;
Шағын және орта бизнесті дамытуға;
Еңбекті көп қажет ететін салаларды басымдықпен дамытуға және
Шарттар мен контракттар және бюджеттік сатып алулар кезінде
Қоғамдық жұмыстарды, ең алдымен жол құрылысы мен орман
Жеке кәсіпкерлікті дамыту жолындағы қажетсіз әкімшілік кедергілердің бәрін
Қызмет көрсету саласын және әсіресе туризмді белсенді дамытуға
Бұл міндеттер мемлекеттік әлеуметтік функциялары арқылы іс жүзіне
Қоғам өмірінің әлеуметтік саласын еңбек, денсаулықты сақтау, білім
Қазақстан Республикасының әлеуметтік функциясында қоғамымыздағы барынша мұқтаж топтары,
Халықты әлеуметтік қорғау әсіресе оның әл – ауқаты
Әлеуметтік қызмет көрсету, яғни адамның жан – жақты
Н.Ә.Назарбаевтің «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында.
Мемлекет, бұрынғысынша, халықтың әлеуметтік жағынан «әлжуаз» топтарына көмек,
Өңірлік әскери жанжалдарға қатысушылар мен халықтың бірқатар басқа
Әлеуметтік құрылымдар зейнеткерлерінің зейнетақыларын төлеуде орын алған келеңсіздіктер
Жыл сайын зейнеткерлік жәрдемақылардың мөлшері индекстеліп, арттылуда. Бұрынғы
Жеке сектордың әлеуметтік қызмет көрсету жүйесін қамтамасыз етуге,
Нағыз пәрменді әлеуметтік саясат – ол халықты жұмыспен
2005 жылдан бастап денсаулық сақтау саласын дамыту мен
Бұған қоса, жаңа міндеттерді есепке алып, халықаралық стандартттарға
Қазақстанда ең жоғарғы деңгейдегі осы заманғы клиникалар құру
Біз үшін ең бастысы - маңызды әрі
Мемлекет тарапынан халықты әлеуметтік қолдау ол нысаналы әрі
Ең пәрменді әлеуметтік саясат өнімді еңбекке ынталандыру және
Жолдаудың негізгі бағыттарының бірі – қазақстандықтардың өмір сапасын
Биылғы жылғы Жолдауында Қазақстан халқының әл – ауқатын
Әлеуметтік қолдаудың бір түрі – атаулы әлеуметтік қолдау
Жолдауда осы заманғы әлеуметтік саясат: басты назарда –
Жолдауда бұған дейінгі тиімді әлеуметтік саясат өнімді еңбекке
Уәкілетті органдар аз қамтылған азаматтарды жұмысқа орналастыру, оқыту
Ардагерлер мен мүгедектерді әлеуметтік қорғау шарасы Қазақстан Республикасының
Мүгедектерді жұмыспен қамту жұмыстары жалғасып, 3 – ші
Азаматтарды қолдаудың бір түрі – заңмен көрсетілген әлеуметтік
Жүргізілген талдаулар, атаулы әлеуметтік көмек алушылар санының азаю
Тәуелсіз Қазақстан егеменді ел болғаннан кейін алдына қойған
Әлеуметтік салада егемендікке жеткеніміздің басты көрсеткіштері, ұлттық байлықтың
Қазақстан Республикасы әлеуметтік мемлекет ретінде жекелеген топтарға немесе
Әлеуметтік мемлекет азаматтардың ең төмен күн көріс қажеті
Қазақстан Республикасының әлеуметтік саладағы жүзеге асырылатын істердің бірі
Азаматтарға медициналық, тұрмыстық – коммуналдық, көлік қызметін көрсету,
Әлеуметтік функция – халықты әлеуметтік қорғау (мүгедектерді, көп
ІІ.3. Экологиялық функция
Экологиялық функция – айналадағы ортаны қорғауды, табиғат
Қазақстан Республикасының Конституциясының 38 – бабында «Қазақстан Республикасының
Экология таза болса – адамның дені сау болады.
Экологиялық функция жаһандасу кезеніңде қоршаған ортаны қорғау мемлекеттің
Көптеген экологиялық мәселелерді шешу үшін мемлекеттің экологиялық
Себебі, қазіргі тәуелсіздікті нығайту барысында шетел агрессорларының әрекетінен
Мемлекет тарапынан қазіргі кезеңде мынандай шараларды іс жүзіне
Ауыл шаруашылығы мен тамақ өндірісінің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз
Энергетиялық жүйедегі қауіпсіздік;
Көлік жүйесінің барлық саласында қауіпсіздік шараларын іс жүзіне
Денсаулық сақтау саласында адам өміріне зиянды тамақ өндірістерін
Жерді пайдалану мен рекультивациялауда нормативтік талаптарды қатаң сақтау,
Зиянды қалдықтарды ғылыми негізде өңдеу, олардың табиғатты ластауына
Су тапшылығын болдырмау, жер асты суларының қайнар көздерін
Мемлекетіміздің экологиялық саладағы функциялары «Қазақстан 2030 »
Сондықтан біздің әрқайсымыз тамақтану мен ауыз суға ерекше
Адамдардың денсаулығы мен оны мыңдаған отандастарымыздың өмірі осы
2030 жылғы Қазақстан ауасы таза, мөлдір сулы, жасыл
2007 жылы 9 қаңтарда Экологиялық кодекс қабылданды. Экологиялық
Қазақстан Республикасының экологиялық кодекснің 4 – бабында Қазақстан
адам өмірі мен денсаулығы үшін қолайлы қоршаған ортаны
қоршаған ортаны қорғау және биоәртүрлілікті сақтау;
Қазақстан Республикасының өз табиғи ресурстарын өндіруге құқықтарын қамтамасыз
қазіргі және болашақ ұрпақтардың сұранысын әділ қанағаттандыру;
қоршаған ортаның жай – күйін есепке ала отырып,
өндіріс пен тұтынудың орнықты үлгілерін дамыту;
әрбір адамның экологиялық ақпаратқа қол жеткізу құқығын сақтау
қоршаған ортаны қорғау саласында қабылданатын шаралардың жариялылығын қамтамасыз
жердің экожүйесінің салауатты жай – күйі мен тұтастығын
қоршаған ортаға залал келтіргені үшін жауаптылыққа қатысты халықаралық
қоршаған ортаға елеулі залал келтіргені немесе адам денсаулығы
Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының негізгі принциптері 5 –
Қазақстан Республикасының орнықты дамуын қамтамасыз ету;
экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
экологиялық қатынастарды реттеу кезіндегі экожүйелі көзқарас;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеу және табиғи
қоршаған ортаны ластаудың және оған кез келген басқа
Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылықтын
қоршаған ортаға келтірілген залалды өтеу міндеттілігі;
қоршаған ортаға әсер етудің ақылы болу және оған
табиғи ресурстарды пайдалану мен қоршаған ортаға әсер ету
қоршаған ортаны қорғау жөніндегі мемлекеттік органдар қызметінің өзара
табиғат пайдаланушыларды қоршаған ортаны ластауды болдырмауға, азайтуға және
табиғи ресурстарды пайдалану мен қоршаған ортаға әсер ету
экологиялық ақпараттың қол жетімдігі;
Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының халықаралық құқық принциптерімен және
жоспарланып отырған шаруашылық және өзге де қызметтің экологиялық
Іс жүзінде республиканың Үкіметі экологиялық басымдықты жариялайды, адам
Экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасы мемлекет таныған принциптер мен басымдықтардың
Тиісінше мемлекеттік органдардың, ұйымдардың және лауазымды адамдар мен
қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарын ұтымды пайдалану және
қоғамға экологиялық жағынан қауіпті технологияларды заттар мен материалдарды
ел аумағының радиактивтік, химиялық ластануына, бактериологиялық зақымдануына жол
экологиялық жағынан қауіпті және жетілмеген технологияларды қолдану көлемін
шаруашылық және өзге қызметтің келеңсіз экологиялық салдарын жою.
Қазақстан Республикасы экологиялық қызметтің дамуы мен орнығуы мәселесін
Мемлекеттің экологиялық функциялары арқылы барлық экологиялық мәселелерді
ІІ.4. Мәдениет пен ғылыми – техникалық
Мәдениет бағытындағы функция – адамдардың денсаулығы, рухани сана
Мәдени функция – ғылымды, білімді, адамдардың мәдени қажеттіліктерін
Мәдениет бағытындағы функция, яғни мәдени – тәрбие жұмыстары,
Мәдениет – адам жасайтын және адамдардың рухани қажеттіліктері
«Қазақстан - 2030» стратегиясы еліміздің мәдени
Қазақстан Республикасының мәдениет саласындағы қызметтің негізгі бағыттары мынадай
азаматтардың шығармашылық қызметінің еркіндігі;
мәдени құндылықтарды жасау, пайдалану және таратудағы барлық азаматтардың
тарихи және мәдени мұраларды қорғау;
меншік нысандарына қарамастан барлық оқу тәрбие ұйымдарында баларға,
мәдениет саласындағы монополистік ағымдарды болдырмау;
мәдениетті қаржыландыруда бюджеттік, коммерциялық және қайырымдылық негіздерді ұштастыру;
кәсіби және әуесқойлық шығармашылық қызметті ұштастыру;
қазақтың ұлттық мәдениетінің тұтастығын сақтау мен өзара байланыстыру
Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 24 желтоқсандағы «Мәдениет туралы»
1993 жылы 17 қарашада қабылданған Қазақстан Республикасының мәдени
Қазақстан Республикасының Үкіметі мәдениет саласында мемлекеттік бағдарламаны жасап,
1995 жылдан бастап мәдениет саласындағы қызметтің негізгі бағыттары
Қазақстан Республикасы Президентінің 2000 жылы «Мәдениетті қолдау» жылы
Мәдениет саласындағы негізгі міндеттер – халықтың мәдени және
Ғылыми – техникалық прогресті дамыту функциясы. Қазіргі заманда
«Қазақстан - 2030» ұзақ мерзімді
Қазақстан ғылымының дүниежүзілік ғылыми кеңестікте интеграциялану процесін процесін
Қазақстандағы әлеуметтік – экономикалық реформалардың ішіндегі ең қабілеттісі
Ғылыми – техникалық прогресті дамыту функциясы ғылыми –
пайда табуды мақсат етіп қоймайтын ұйымдар мен университет
ғылыми – техникалық зерттеулерге қаржы салатын жеке меншік
мемлекеттік ғылыми – зерттеу мекемелерін қаржыландыруды күшейту.
Қазақстанда ғылыми – техникалық прогресті дамыту функциясын жүзеге
инновациялық қызметтің құқықтық негізін жетілдіру;
ғылыми зерттеулер мен олардың нәтижелеріне қатысты салық саясатын
барлық буындағы кадрларды даярлау мәселелерін ретке келтіру, кадрларға
Бұл аталған шаралардың соңғысы үстіміздегі жылдан бастап жүзеге
Өнеркәсібі дамыған елдердің тәжірибесі көрсетіп отырғандай, тиімді ғылыми
Қазақстан Республикасының ғылыми – техникалық функциясы Қазақстанның келешекте
Азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз ету. Қазақстан Республикасының
Адамның кінәлі екендігі заңды күшіне енген сот үкімімен
Бір құқық бұзушылық үшін ешкімді қайтадан қылмыстық немесе
Өзіне заңмен көзделген соттылығын оның келісімінсіз ешкімнің өзгертуіне
Сотта әркімнің өз сөзін тыңдалуына құқылы;
Жауапкершілікті белгілейтін немесе күшейтетін, азаматтарға жаңа міндеттер жүктейтін
Айыпталушы өзінің кінәсіздігін дәлелдеуге міндетті емес;
Ешкім өзіне - өзі, жұбайына (зайыбына ) және
Адамның кінәлі екендігі жөніндегі кез келген күдік айыпталушының
Заңсыз тәсілмен алынған айғақтардың заңдық күші болмайды. Ешкім
Қылмыстық заңды ұқсастығына қарай қолдануға жол берілмейді.
Қазақстан Республикасы егер адам және азамат өзінің құқықтары
Конституциялық құрылымды қорғау функциясы. Тәуелсіз мемлекеттердің бәріне тән
Қорғаушы – бұл функция конституциялық құрылымды сақтау мен
Құқықтық тәртіпті қорғау функциясы – қоғамда мемлекеттің, бірлестіктердің,
Заңдардың, нормативтік актілердің сапасын, әділеттілігін көтеру;
Құқықтық нормалардың орындалуын қамтамасыз ету. Егер норма дұрыс
Қаржы реттеу функциясы – қоғамдағы барлық азаматтардың, бірлестіктердің,
Мемлекеттің қаржылық функциясы деп, мемлекеттің біртұтас өзінің немесе
Мемлекеттің қаржылық функциясының басты мақсатына қоғамның әлеуметтік –
Ал, мемлекеттің қаржылық қызметінің негізгі міндеттері қоғамның ақшалай
Мемлекеттің қаржылық функциясының мәні мынада: бюджеттік қызмет; валюталық-қаржылық
Мемлекеттік қаржылық қызметінің басымды бағыттары: мемлекеттің ақшалай қорларын
Мемлекеттің қаржылық қызметі мына келесідей: ақшалай қорларды қалыптастыру;
Мемлекеттік қаржылар деп мемлекеттің және жергілікті мемлекеттік басқару
Мемлекеттік қаржылар қоғамның және мемлекеттің тиісті мүдделерін қамтамасыз
Мемлекеттік қаржыларға тән функциялар қаржыларға тән қызмет ауқымы,
Мемлекеттегі қаржылық ресурстарды жұмылдыру, бөлу және пайдаланылуды ұйымдастыру
ІІІ. Қорытынды
Мемлекет функциялары – бұл мемлекеттің қызметінің негізгі бағыттары,
Мемлекет функцияларын түрлерге бөлуді әртүрлі негіздер бойынша жүзеге
әрекет ету ұзақтығына қарай функциялар тұрақты және уақытша
мемлекет қызметінің маңыздылығына қарай – негізгі және қосымша
қоғамдық өмірдің қай саласында жүзеге асырылуына байланысты- ішкі
кеңістіктегі әрекетіне байланысты – жалпы мемлекеттік (жалпы ұлттық)
Мемлекеттің ішкі функциялары – оның алдында тұрған ішкі
Мемлекет функциялары арқылы қоғамның алдында тұрған мақсат –
Мемлекет функциялары – мемлекеттің қоғамдық қатынастардың қандай да
Мемлекет функциялары арқылы қоғамның алдында тұрған мақсат –
Мемлекет функциялары – мемлекеттің қоғамдық қатынастардың қандай да
Пайдаланған деректемелер тізімі.
Нормативтік-құқықтық актілер:
Қазақстан Республикасының Конституциясы 2002 жыл
Қазақстан Республикасының « Инновациялық қызмет» туралы заңы
Қазақстан Республикасының « Мәдениет» туралы заңы. 1996
Қазақстан Республикасының «Экологиялық кодексі» 2007 жыл 9
Арнайы әдебиеттер:
Ашитов З.О. «Қазақстан Республикасының құқықтық негіздері». Алматы «Жеті
2. Ашитов З.О. «Егемен Қазақстанның құқығы». Алматы
3. Алексеев С.С.Общая теория право. Курс в 2
4. Абдулаев.М.И. Теория государства и право.Питер 2003
5. Булгакова Д.А. Мемлекет және құқық теориясы.
6. Булгакова Д.А. Теория государства и право. Учеб.пособие
7. Баянов Е. «Қазақстан Республикасының мемлекеті мен құқығының
8. Бабаев В.К. Теория современнного права. Н.Новгород.1991
9. Булекбаев.С.Социально – филосовский анализ соотношения экономики и
10. Венгеров А.Б. Теория государства и право. Москва.,
11. Гайман – Черновюк В.И. Очерк теории государства
12. Дробязко С.Г Общая теория права. Минск
13. Ерманов В.А «Қазақстан қазіргі дүние әлемінде».
14. Жоламанов К.Д. «Мемлекет және құқық теориясы». Алматы
15. Ибраева А.С. Общая теория государства и право.
16. Ибраева А.С. Ибраев Н.С.Теория государства и право.
17. Коваленко А.И. Теория государства и право. Москва
18. Комарпов С.А. Общая теория государства и
19. Курс лекций по теории государства и права.
20. Курс теории государства и права. Под.ред.
21. Клименко Теория государства право. Москва 2004
22. Лазарев В.В. Теория государства и право. Москва
23. Ливишиц Р.З. Теория право. Москва 1994
24.Матузов.Н.И.,А.В.Малько «Теория государства и право. Москва. Юристь 2005
Қазақстан - 2030 стратегиялық бағдарламасы.
С.Булекбаев. Социально – филосовский анализ соотношения экономики и
Теміртасова А. Әлеуметтік көмек көрсетілді. Заң және заман.
Б.А.Мұхамеджанов «Кеңес мемлекетінің экологиялық қызметі». Алматы, 1990 жыл
Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 24 желтоқсандағы Мәдениет туралы
Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексі 1998
Қазақстан Республикасының «Инновациялық қызмет» туралы заңы.
Назарбаев Н.Ә.Қазақстанның болашағы – қоғамның идеялық бірлігінде. Алматы,
1