МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ___________________________________________3-5
I ТАРАУ. Рынокқа өту жағдайларына экономиканы түрлендірудің тұжырымдық
1.1. Құрылымдық қайта құрудың теориялық және әдіснамалық негіздері___________________________________________6-22
1.2. Қазақстандағы нарықтың дамуы тарихы____________22-31
II ТАРАУ. Шетел инвестициялары мен жоғары технологияларды селективті
2.1. Шетел технологияларын өз елімізге тарту__________32-34
2.2. Экономикалық даму модельдері және өнеркәсіпті құрылымдық
Қорытынды__________________________________41-42
Пайдаланылған әдебиеттер:_________________43
КІРІСПЕ
Нарықтық экономика – ертеден келе жатқан шаруашылықтың жүргізу
Нарық элементтерінің пайда болуы,
Натуралдық айырбас кезеңі нарығы
Тауар баламасы кезеңініннарығы
Тауар емес балама кезеңінін нарығы
Бірінші кезеңде айырбас операциялары тұрақсыз, кездейсоқ болады,олар өндірістің
Екінші кезеңдегі тауар қозғалысын мына формула бойынша Т2
Үшінші кезеңдегі тауар тепе –теңдігі мына айырбас формуласы
Төртінші кезеңдегі тауар қозғалысының формуласы : Т1 –тауар
Сонымен бірге нарықты стихиялы түрде дамушы немесе еркін
Монополиялық нарық XIX ғасырдың аяғында XXғасырдың алғашқы кезеңінде
Қазіргі заманғы өркениетті елдерге реттелмелі нарық
Біздің жас тәуелсіз Қазақ мемлекетінде де толыққанды жүйелі
I ТАРАУ. Рынокқа өту жағдайларына экономиканы түрлендірудің тұжырымдық
1.1. Құрылымдық қайта құрудың теориялық және әдіснамалық негіздері.
Қазіргі уақытта барлық посткоммунистік елдерде экономикалық парадигманың ауысуы,
Экономиканың даму дәрежесі туралы аса толық түсінікті халық
Елдің экономикалық құрылымы өндірістік күштердің орналасуымен, өндірістік және
Сонымен, бір аймақтың дамуы меншікті міндеттерді шешуді ескермегенде
- ауыр өнеркәсіптің шамадан тыс дамуы, соңғы емес,
- тұрғындардың қажеттері үшін өндірілетін өнімнің төмен үлесі;
- өндірістік аппараттың технологиялық артта қалғандығы (өнеркәсіптің негізгі
- экологиялық проблемалар – Орталық Қазақстан қоршаған ортаның
Барлық постсоветтік кезең бойында орталық органдар аймақтың әлеуметтік,
Өндірісті дамыту, ҒТП бойынша шараларды жүзеге асыру, өнім
Әсіресе материалдық өндіріс пен әлеуметтік сфераның ара қатынасында
Экономикалық әдебиеттерде материалдық өндірістің шешуші ролі барынша қолданады,
Өндірістік қатынастардың түрленуі өндірістік күштердегі терең өзгерістермен үйлесуі
Дәстүрлі түрде жинақталған құралымдық диспропорцияларды жою, халық шарушылығының
Экономиканың құрылымдық қайта құрылу проблемалары бойынша ауқымды экономикалық
Алайда құрылымдық қайта құру жеке технологиялық процестерге ғана
“Қазақстан өнеркәсібін құрылымдық қайта құрудағы ғылыми-техникалық басымдылықтар”
Әр түрлі пікірлерді және экономиканы құрылымдық қайта құрудың
Құрылымдық қайта құрулар қоғамдық қажеттіліктердің өзгерген жүйесі мен
Экономикадағы ұзын толқындар теориясына және оның негізінде әзірленген
Экономикалық әдебиеттерде XIX - XX ғ. ғ. бір-бірін
Бірінші ТТ үшін – бұл тоқыма өнеркәсібі және
70-ші жылдардың аяғында басталған бесінші ТТ есептеу техникасының
Қазақстан озық елдерден бір тәртіпке қала отырып, бесінші
Аймақтық экономика теориясында аймақтық дамуды реттеуге екі қарама-қарсы
Ұлыбританияның (Шотландия), Германияның (Рур), АҚШ-тың (Аппалачи) тоқырау аудандарында
Орталық Қазақстанның және Ұлыбританияның, Германияның, АҚШ-тың тоқырау аудандарының
Қазақстанда мемлекеттің құрылымдық қайта құруға стратегиялық араласуынан
Орталық Қазақстандағы аймақтық саясат, біздің пікірімізше, тоқырауға қарсы
Қазақстан экономикасының құрылымдық қайта құру процесінде, біздің пікірімізше,
Оңтайландырудың астарында оның құрылымын (көпшілігінде, инфрақұрылымдық және тұтынымдылық
Оңтайландыру үшін дағдарыстағы кәсіпорындарда жоқ болатын қаражат қажет
Ұзақ мерзімді стратегиялық міндет Орталық Қазақстанда аймаққа халықаралық
өндірісті әлеуметтік қайта бағдарландыру;
қоршаған ортаға зиянды әсерді төмендету;
қолданылып жүрген кәсіпорындарды техникалық қайта қаруландыру, соның ішінде
өндірістік инфрақұрылымды дамыту;
икемді өндірістік құрылымдарды қалыптастыру.
Ресурстардың тапшылығынан құрылымдық қайта құру үнемі селективті. Әсіресе
Жиынтық сұрауға салалардың ықпал етуі (ұқсас салаларды, жабдықтаушы-салаларды
Салалардың жиынтық ұсынысқа ықпал етуі тұтынушы – салаларды
Саланың экспортты жиынтық ұлғайтуға әсері.
Алдын-ала жасалған тұжырымдар негізінде қолдаудың потенциалды объектілерінің санына,
Қанағаттандырылмаған тұтынушылар сұранысына бағдар-ланған салаларды қолдау (азық-түлік, тұрғын
Сонымен, жаңа тұжырым – аймақтың тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы
Бұл міндет өте күрделі, қиын, едәуір уақытты талап
Проблеманың тура осындай қойылымының қажеттігі, халық шаруашылығын құрылымдық
Аймақтың халық шаруашылығын қайта құрудың кешенді сипаты, экономиканың
Қайта құру мәселесін бөлек қалада және облыста шешуге
Қазіргі уақытта аймақтардың әлеуметтік-экономикалық даму тұжырымдамалары әзірше жоқ.
Жоғарыда баяндалғанды есепке алумен аймақ дамуының стратегиялық мақсаттарын
Аймақтық мақсаттардың республиканың мүдделерімен, мақсаттарымен және басымдықтарымен байланысы
Біздің аймақ экономикасының барлық құрылымдық қайта құрылуы оның
Сәйкес түрде, аса терең батыл өзгеріс таралған таптаурыннан
Индустрияландыру әрбір қоғамды дамытуда қажетті кезең болып
Индустрияландыру процесінің мәні экономиканы өнеркәсіптік түрлендіруден тұрады:
ірі масштабты өңдеуші өнеркәсіпті құрудан және салалар арасындағы
ұлттық рынокты құрудан және оның халықаралық еңбекті бөлуге
өсу қарқындарын жіне өндіріс тиімділігін жоғарылатудан.
Егер аймақтың алдында тұрған басты міндеттерді көрсетуге талпынса,
Орталық Қазақстанның ірі өнеркәсіптік аймақ болып табылатының атап
Сонымен бірге, атап айтқанда өнеркәсіптің шынайы шолынатын болашақта
Қазіргі уақытта ҒТП халық шаруашылығының құрылымдарына, басқа әлеуметтік-экономикалық
Ғылыми әзірлемелер көмірдің орнына маңызды “шикізат” болды. Ғылыми
Қоршаған ортаны қорғау технологиясы аймақтың экономикалық және сонымен
Күрделі, бірақ өте маңызды міндет – ресурстарды машина
Халық шаруашылығын құрылымдық қайта құру туралы айта отырып,
Экономикалық ынталандыру шараларының жүйесін пайдалану аймақтағы құрылыс материалдары
Бірқатар әлеуметтік проблемалардың жылдам шешілу қажеттігін атап өту
Облыстық әкімшіліктің қарауында әлеуметтік сфераның барлық мекемелері болу
Аймақтың келешекте дамуының баяндалған мақсаттары біріккен сипатта болады.
1.2. Қазақстандағы нарықтың дамуы тарихы.
Нарықтық қатынастар Қазақстан жерінде қашан пайда болды. Оның
Нарық қатынастарының пайда болуының ең басты шарты.Өндіріс құрал-жалдықтарына
Жерге феодалдық меншіктің күшею қауымдық (рулық) жерлерді тартып
Тереңдей түскен меншіктік бөлінісу Қазақстанда тауарлы ақша қатынастардың
Өздеріңізге белгілі, қазақтардың күн көрісінің арқауы тек қана
Сонымен бірге нарықтық қатынастардың қалыптасуына белгі бір
Қорыта айтқанда, шаруашылық салаларының әр алуандылығы сауданың дамуы
Осындай жағдайлардың салдарынан Қазақстан революцияға дейнгі дәүірдің он
Қазірге тәуелсіз Қазақстан Республикасының алдында жоғарыда көрсетілген тарихи
Екінші кезеңде (1996-2005жылдар) экономиканың шикізаттың бағытын біртіндеп
Үшінші кезең 5-7 жыл мерзімге созылып, ашық үлдегі
Батыс елдердің шаруашылық саласындағы саясаты анықтайтын қазіргі заманғы
Оның біріншілері- еркін нарықты және экономикаға мемлекеттің араласпауын
Екінші бағыттың өкілдері экономикаға мемлекеттің белсен түрде араласуын
Мемлекет салық жүйесі арқылы пайданың едәүір бөлігін алып
XX ғасырдың 70жылдарында болған экономикалық дағдарыс және кәсіпкерлік
Соңғы кезде негізгі екі бағыттың өз ішіндегі бой
Жалпы неоклассикалық синтезі жаңа теория деп есептеуге болмайды,
П.Самуэльсон өзінің «неоклассикалық синтезіне»ғылыми техникалық революцияға ,экономиканы реттеуге
Біздің алдымызда да нарықтық экономиканы реттеу жүзінде жинақталған
II ТАРАУ. Шетел инвестициялары мен жоғары технологияларды селективті
2.1. Шетел технологияларын өз елімізге тарту.
Республика экономикасының ғылыми-техникалық артта қалуы нарықтық қатынастарды құрудағы
Шетелдік техника мен технологияларды жұмылдыру процесі немесе әлемдік
Біз алға қойған сұраққа жауапты ең алдымен мынадан
Одақтың ыдыруы және бірқатар дербес мемлекеттердің құрылуы енді
Сыртқы экономикалық қызметтегі, әсіресе техниканы импортқа шығаруды жүзеге
2.2. Экономикалық даму модельдері және өнеркәсіпті
құрылымдық қайта құру.
Қазіргі уақытта даму жолын таңдау нарыққа өтетін экономика
Индустрияландыру процестерін талдау үшін таңдалған уақыт кезеңінде сол
Мысалы, өндірістің шоғырлануы және интернационалдануы, ғылыми-техникалық сферадағы халықаралық
Бүгінде бір мемлекетте барлық әлемдік техникалық шешімдерді жарыса
Басқаша айтқанда, еңбекті мемлекетаралық бөлу ауқымында инвестициялық саясатқа
Әр түрлі елдердің өндірістік аппараттарының элементтерін ірі халықаралық
ТМД-ның құрылуы егеменді мемлекеттердің сыртқы экономикалық қызметін қайта
Сыртқы экономикалық ғылыми-техникалық қызметтің өркениеттітүрлеріне, соның ішінде біздің
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының барлық экономикасын нарықтық қатынастарға
Аса дамыған елдердің тәжірибесі, онда ғылыми-техникалық жетістіктерді ендірудің
Әсіресе, ҒТП сияқты маңызды сферада нарықтық құралымдарды құру
Дамыған экономикалардың шоғырланғандылығы, дәуіріндегі өнеркәсіптік түрленудің қазіргі типінің
Барлық аталған проблемалардың ғылым мен техниканың қазіргі дамуында
Қорытынды
Нарықтық экономикаға көшуге орай, жұмысшы күшiнiң жұмыс орнынан
Мемлекеттің міндеті — еңбекшілерге тиімді еңбек етуіне қолайлы
Қазіргі экономикалық теориядағы жаңа кезқарас бойынша жұмыс күші
Көп укладты экономикада жұмысшыны қабылдайтын кәсіпорын оның жұмыс
Қазір мемлекет еңбекақыны жанама әдістермен ретгеуді көздейді. Бірак,
Қолданылған әдебиеттер:
Шеденов Ө.Қ, Байжомартов Ү.С, Жүнісов Б.А., Комягин Б.И.
“Жалпы экономикалық теория”
Мамыров .Н.Қ, Акчура Ф. “Қазақстандағы адам дамуы”
Мамыров Н.Қ., Тілеужанов М.Ә: “Макроэкономика”
Ермекова Т.Р. “Қолданбалы экономика”, Алматы 1997
“Экономикалық өсу және сапалық көрсеткіштер”, С.Сатыбалдин, “Егемен Қазақстан”,
6. Шеденов.Ө.Қ., Сағындықов.Е.Н..
Жүнісов.Б.А., Байжомартов.Ұ.С. Комягин.Б.И.
Жалпы экономикалық теория.
7. Сейтқасымов. «Ақша несие банк».
8. Қазақстан Ұлттық Энциклопедиясы.
3
3