АНДАТПА
«Ақжар мұнай кен орнының технологиялық сипаты» - деп аталатын
Дипломдық жоба мұнай және газ өндірісіне қатысты факультеттерде оқитын
АННОТАЦИЯ
Дипломный проект “Технико-экономическое обоснование разработки месторождения Акжар” составлен по
Дипломный проект предлагается как полезный материал студентам факультетов связанных
МАЗМҰНЫ
К І Р І С П Е 6
1 Ақжар мұнай кенорнының технологиялық сипаты 8
1.1 Ақжар кенорнының геологиялық құрылымы 9
1.1.1 Географиялық және әкімшілік жағдайы 9
1.1.2 Ақжар кен орнының зерттелуінің тарихы 10
1.1.3 Геологиялық –стратиграфиялық кескін және геологиялық
1.1.4 Акжар кенорнының мұнайлылығы және мұнайдың физикалық – химиялық
1.1.5 Мұнай қорлары және кен орынды өнеркәсіпті игеруге дайындау
1.1.6 Техтоника 17
1.1.7 Топырақ жамылғысы 19
1.1.8 Су ресурстары 20
1.2 Кен орнын барлауға дейінгі бағдарлама 20
1.3 Кенорнын игеруді жоспарлау 21
1.3.1 Игерудің объектілерін белгілеу 21
1.3.2 Кен орнын пайдалану тәртіптемесі 24
1.3.3 Мұнай өндірудің динамикасы 24
1.3.4 Эксплуатациялық бұрғылау бағдарламасы 26
1.4 Жер бетіндегі құрылыстың жобасы 26
1.4.1 Пайдаланушы ұңғыма сағалардың құрылысы 26
1.4.2 Мұнай мен газды жинау жүйесі және өлшеуіш
1.4.3 Мұнайды дайындау қондырғысы (МДҚ) 27
1.4.4 Қабат қысымын ұстап тұру жүйесі 28
1.4.5 Сыртқы коммуникациялар 28
1.4.6 Мұнай өндірудің технологиясы 29
2 Экономикалық сипаттамасы 32
2.1 Өндіріс шығындары және өнімнің өзіндік құны. 32
2.1.1 Мұнай және газды өндірудің өзіндік құны 33
2.1.2 Өндірілетін өнімнің өзіндік құны 35
2.1.3 Өндіріс шығындары төмендеуінің негізгі бағыттары 37
2.2 Ақжар кенорнын игерудің экономикалық болжамы 38
3 Қоршаған орта мен еңбекті қорғау 60
3.1 Жалпы ереже 60
3.2 Үстіңгі қабатының ластануынан қорғау 61
3.2.1 Кәсіпорынның қатты қалдықтары 61
3.2.2 Үстіңгі қабатты ластанудан қорғау шаралары 62
3.2.3 Қатты қалдықтарды орналастыру үшін төленетін төлемді
3.3 Ауа алабының күйі 65
3.3.1 Атмосфераны ластаудан қорғау 66
3.3.2 Зиянды заттардың шығарылу көздерін түгендеу 66
3.4 Радиациялық ахуал және олдарды бағалаудың
3.4.1 Радиацияның қауіпсіздік шаралары 69
3.5 Су ресурстарын қорғау 70
3.5.1 Судың физикалық - химиялық құрамы 70
3.5.2 Сулардың ластануы 72
3.5.3 Жерасты сулары 72
3.5.4 Жерасты суларын қорғау жөніндегі ұсыныстары 73
3.6 Қауіпті геоэкологиялық процесс 74
3.7 Топырақтың мұнай өнімдерімен ластануы 75
3.7.1 Ақжар кенорнының топырағын қорғау шаралары 77
3.7.2 Жер қойнауын қорғау шаралары 77
3.8 Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы 78
3.8.1 Өнеркәсіптік объектінің төтенше жағдайларды жекелеу және жоюға дайындықты
3.8.2 Ақжар кенорнында апаттың пайда болуына және өршуіне
3.8.3 Апаттың тәуекелін азайтуға қолданылатын шаралар 81
3.8.4 Қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі техникалық
Қ О Р Ы Т Ы Н Д Ы
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 87
К І Р І С П Е
Әлемдегі кез-келген мемлекеттің өмір сүру деңгейі минералды ресурстарды рациональды
Қазақстан табиғи ресурстардың ең үлкен потенциалына ие. Қазақстан Республикасының
Біздің стратегиямыздың басты элементтерінің бірі: «ұлттық тәуелсіздігімізді және еліміздің
Экономикалық басымдылық: «Біздің энергетикалық және басқа табиғи байлықтарымызды игеру
Бүгінгі таңда еліміздегі мұнай, көмір, қара және түсті металл
Қазақстан мұнай және газ қорының запасы жағынан әлемдегі алдыңғы
Осы жұмыстың негізгі тақырыбы болып отырған Ақжар кен орны
Дипломдық жоба Ақтөбе облысы Байғанин ауданындағы Ақжар кен
Техникалық–экономикалық негіздеменің мақсаты – Ақжар мұнай кен орнын игеру
Ақжар кен орнының өндірістік қабаттарын бұрғылау үшін мұнай компаниясы
Дипломдық жобаның жаңалығы. Рентабельдікті қамтамасыз ететін өндірілген өнімнің жылдық
1 Ақжар мұнай кенорнының технологиялық сипаты
Әкімшілік бөлінуі жағынан Ақжар алаңы Байғанин ауданы Ақтөбе облысы
Ақжар кенорнының ауданы халықтың ең төменгі тығыздығымен сипатталады. Ақжар
Жақын арадағы әуежай Ақтөбе қаласының облыс орталығында орналасқан. Мұнда
Ақтөбе облысы Қазақстанның өнеркәсіптік дамыған аумақтарының бірі болып табылады.
Қарастырылып жатқан ауданда Бақтыбай, Қаратөбе, Көкжиде, Алибек мола, Синельниковское,
Пайдалы қазбаларына мұнай мен газдан басқа сенондық (Ақтөбе жырасы)
Жергілікті халқының саны 24,7 мың адам. Айналысатын кәсібі –
1.1 Ақжар кенорнының геологиялық құрылымы
1.1.1 Географиялық және әкімшілік жағдайы
Әкімшілік бөлінуі жағынан Ақжар алаңы Қазақстан Республикасы Ақтөбе облысының
Кесте 1 – Ақжар кенорнының бұрыштық нүктесінің координаторы
С.Ш
1 Блок
48°09′ 30"------------- 56°32′ 47" 8.
48°09′ 24" ------------- 56°33′ 35" 9.
48° 09′14" ------------- 56°33′45" 10.
48° 09′17" ------------- 56°34′ 30" 11.
48° 08′ 46" ------------ 56°34′ 32" 12.
48° 09 ′06" ------------- 56°33′ 35" 13.
48° 09′ 13" ------------- 56°32′ 28" 14.
48° 08′ 03" ------------- 56°35′19" 15.
Геологиялық кескіннің жалпы ауданы 3,807 км2. Аудан екі оңаша
Солтүстік жағында жыраның оң жақ беткейі сенондық саздардан құрылған.
6–7км қашықтықты оңтүстік – батыс бағытында жазықты Құрсай сайы
Аудандағы бедерінің абсолютті белгілері (+160) – (+210)м деңгейде тербеледі,
Бұл аумақ ауа температурасының тәуліктік және маусымдық тербелістердің үлкен
Қысы қоңыр салқын және қары аз жауады. Ең суық
Жазы ыстық, құрғақ, жауын - шашын жылы кезеңдерде аз
Орогидрографиялық жүйе әлсіз дамыған. Ақжар ауданының орталығында ағынсыз
Көлдің сулары көктемдегі еріген сулардан тұщы болады, ыстық кезеңдері
Ақжарсай сайы суға көктемде ғана толады.
Қатаң климаттық жағдайлары өсімдікке және жануарлар әлемінің кедейлігіне және
Жыртқыш аңдардан қасқыр және түлкілер кездеседі. Қояндар мен тышқандардың
1.1.2 Ақжар кен орнының зерттелуінің тарихы
Қазіргі кезде белгілі тұз күмбезді Ақжар құрылымының орнында 1950
Гравиметриялық зерттеулерден кейін жүргізілген геологиялық түсіру жұмыстары тұз күмбезінің
1961 жылы ІV –ІV аймақтың кескініндегі құрылымдық – іздеуші
Аудандағы сейсмикалық зерттеулер мен тұзды күмбездің тереңдігін картаға түсірумен
Ақжар алаңында арт және төменгі триас мұнай бергіш қабаттарын
Терең іздеуші (1, 2, 3, 4, 7) және барлау
80-ші жылдары Ақжар аумағында табиғи шайырлар мен жоғары тұтқырлы
90-шы жылдары кен орнында алдын-ала барлау жұмыстары өткізілді және
1.1.3 Геологиялық –стратиграфиялық кескін және геологиялық
Ақжар мұнай кен орнының ауданы өзіне - Ақжар
Орографиялық жағдайда Ақжар ауданы шығыстағы Мұғаджар таулары мен батыста
Геморфологиялық жағынан бұл аз төмпешіктелген шөлейтті дала, яғни бұл
Бұл аймақтың бөлігі ірі шөгінді жабындылардың бар болуымен сипатталады
Гидрохимиялық шөгінділерден жоғары орналасқан ойыстың шығыс ернеу маңының литологиялық–стратиграфиялық
Тұз үстіндегі кешенінде жоғары пермдік, төменгі триас, юра,
Жоғары тұз үстіңгі қалыңдықтың құрылысы дисгармониялық галокинетикалық деформациялармен шартталған
Аймақтық жағдайда тұз бетіндегі техтоникалық және құрылымдық сұлбада Құрсай,
Стратиграфия және литология – Ақжар ауданының шегіндегі тұз кешені
Палеозой шөгінділері Пермь жүйесінің төменгі және жоғарғы бөлімдерімен көрсетілген
Жоғары Пермь – Р2, татар ярусы – Р2 t
Татар ярусы литологиялық жағдайда әктас қабатшалары бар құмайт немесе
Мезозой кешені триас, юра және мел жүйелерімен көрсетілген, олар
Триас жүйесі – Т. Күмбезде тек қана триас жүйесінің
Күмбездің төбе бөлігінің тыс шегінде Тасшы тастоникасының шөгінділері
Литологиялы барлық бұл шөгінділер ұқсас және тектес әртүрлі жыныстар
Кеңқияқ–Мортун кеніш тобының триас тілігінің корреляциясы негізінде Қаратөбе күмбезінің
Соркол, Көкжиде, Ақжар, Құмсай, Тасшы.
Тас топшалар негізінен жыныстардың негізгі литологиялық әртүрлілігінің алмасу сипатымен
Юра жүйесі – J. Юра шөгінділері төменгі, ортаңғы және
Құмайтты – жұмыр тасты текше (11- 95 м) құмдармен,
Сазды текше – (қалыңдығы 2,0 –ден 44- 48 метрге
Ортаңғы юра – J2 арасында қоңыр көмірдің қабатшалары мен
Жоғарғы юра бөлімі – J3 тек қана төменгі вольтен
Бор жүйесі – К. Бор жүйесінің төменгі бөлімі
Готер ярусы – К1д1 қабат арасында құмтастар, алевролиттер, әктастар
Баррем ярусы – К1 вч континентальды – лагуналы шөгінділерден:
Апт ярусы – К1 а1 барлық жерге таралған, оның
Альб ярусы – К1 al алмасатын саздардың, құмдардың алевриттердің,
Бор жүйесінің жоғарғы бөлімі – К2 саздардан және
Стратиграфиялық жағдайда Ақжар алаңындағы жоғарғы бор қалыңдығы турон –
Турон-сантон ярустарының қалыңдығы 13-тен 24 метрге дейін, кампан ярусының
Төрттік жүйе.
Бұл тастың қалыңдығы 4 метрден 18 метрге дейін жететін
1.1.4 Акжар кенорнының мұнайлылығы және мұнайдың физикалық – химиялық
Ақжар кен орны көп қабатты, тек қана мұнайлы болып
Тұз астындағы кешенде, дәлірек айтқанда тұз күмбезінің астында көмірсутек
Ақжар тұзды күмбезінің тұз үстіндегі кешенінде өнеркәсіптік маңызды мұнай
Ақжар кен орнында барлығы 12 номенклатуралық өнім горизонттары белгіленген:
Солтүстік қанатының тілігінде мұнайға қаныққан горизонттары келесі түрде бөлінген:
Меридиандық грабендегі негізгі мұнай горизонттарынан басқа апт ярусында
Коллекторлары 270 метрден 520 метрге дейінгі тереңдікте орналасқан. Юра
Төменгі бор горизонттарында кеуектілік 16-дан 27%-ға дейін өзгереді, ал
Мұнайдың физикалық–химиялық ерекшеліктері лабораториялық зерттеулердің нәтижелері бойынша 13 ұңғымадан
Бор горизонты. Солтүстік қанатындағы бор горизонтының мұнайы
Г–1, Г–6, Г–9, Г–11, Г–26 ұңғымаларындағы 18 беттік сынамамен
Мұнайдың тығыздығы 914 кг/м3-тан 959 кг/м3-қа дейін тербеледі,
Бор горизонтының мұнайы ауыр болып саналады, оның қоры өнеркәсіпке
Юра горизонты. Солтүстік қанатындағы юра горизонтының мұнайы Г- ,
Мұнай тығыздығы 857 кг/м3-тан 931 кг/м3 дейін тербеледі, бәсең
Оңтүстік – шығыс қанатындағы юра горизонтының мұнайы Г-15, Г-
Қалыпты кинетикалық тұтқырлық 112-56 сынап бағаны. Асфальтеннің құрамы 0,04-0,24%.
Қабаттағы қысымы қалыпты. Қабат мұнайы негізінен тығыздығымен, тұтқырлығымен, төменгі
1.1.5 Мұнай қорлары және кен орынды өнеркәсіпті игеруге дайындау
Ақжар мұнай кенінің мұнай қорларын есептеу үшін көлемді әдіс
Барлау ұңғымаларын зерттеу, бұрғылау, сынау нәтижелері бойынша мемлекеттік баланстық
Жолаушы газ қорларының есептемесі құрамындағы еріген газдың төмендігінен өткізілген
Қойылған талаптарға сәйкес кен орынды игеруге және кәсіпшілік пен
Ақжар кенорны мұнайының баланстық қоры 9143 мың тонна және
Кесте 2 – Мұнай және сұйық бойынша жобалық деңгейлер
Қабаттар Мұнай өндіру, мың тонна Сұйық өндіру, мың тонна
І –ортаңғы юра (СК) 75 88,2
ІІ- ортаңғы юра (СК) 53 68,5 Төменгі юра
І –ортаңғы юра (ЮВК) 31,9 88,0
ІІ- ортаңғы юра (ЮВК) 28,6 92,3
Апт қабаты ( меридиандық грабен) 4,0 5,2
1.1.6 Техтоника
Кеңістік жағдайында Ақжар мұнай кен орны Ақжар тұз күмбезінің
Сейсмобарлаудың қазіргі деректері бойынша Ақжар күмбезінің тұз ядросының апикалды
Ақжар алаңындағы тұз ядросының астында П8 қабатында түбінің белгілері
Ақжар күмбезінің тұз ядросының беті сейсмобарлаумен және бұрғылаумен зерттелген.
Тұз ядросының апикальді бөлігінде орналасқан гидрохимиялық түзілімдер жабынының абсолюттік
Ақжар күмбезінің тұзды ядросы созылған субмеридианды бағдарланған тұзды қырқалардың
Ақжар алаңының оңтүстік бөлігінде Ғ1 және Ғ2 лықсымалары сөнбей
Оңтүстік-батыс қанаты көтеріңкі болып келеді. Оның күмбез маңының бөлігінде
Оңтүстік–шығыс қанаты оңтүстік–батысқа сәйкес салыстырмалы түсірілген, ал солтүстік қанатына
Ендік грабен батыс – солтүстік–батыс бағытында бағдарланған және солтүстік
Меридианды грабен ендікке сәйкес 60–100 метрге көтерілген және
Солтүстік бөлігі оңтүстік бөлігімен салыстырғанда 30 метрге түскен. Сөйтіп,
1.1.7 Топырақ жамылғысы
Ақжар кенінің ауданы табиғи жағдайлардың әртүрлілігімен ерекшеленеді. Геморфологиялық жағдайда
Ауданның климаты шұғыл континентті, шұғыл айқындалған материктік климаттың
Ауданның топырақ жамылғысы бір текті еместігімен ерекшеленеді; бұл табиғи
Белдемшенің белдемділік топырақтары селеулі – жағамұздық өсімдіктерден дамыған ақшыл
Қалпты ақшыл қоңыр;
сортаңды ақшыл қоңыр;
эродияланған ақшыл қоңыр;
қалыпты қоңыр;
шөлейтті далалы сортаңдар;
кәдімгі шалғынды ақшыл;
жартылай бекітілген дөңестелген құмдар.
1.1.8 Су ресурстары
Қарастырылып отырған аудан өте әлсіз дамыған өзен жүйесімен сипатталады;
Ауданның орталығында екі ағынсыз Қоскөл көлдері орналасқан. Бұл көлдер
Көлдің суларын Ақжар кәсіпорнының қажеттіліктері үшін техникалық су ретінде
1.2 Кен орнын барлауға дейінгі бағдарлама
Іздестіру – барлау жұмыстарының нәтижесі бойынша Ақжар алаңында тұзды
27 іздеуші және барлаушы ұңғымаларды терең бұрғылау кезінде триас,
Кеніштердің геологиялық – физикалық параметрлері әлсіз зерттелген: аудан бойынша
Мұнай ұңғымалары мұнай өндіру бойынша ұзақ мерзімді өнімділікті анықтауға
қабаттағы мұнайдың құрамында газ көп емес мөлшерде болады және
берілген мұнай кен орны өте терең емес жерде орналасқан,
Ақжар мұнай кенорнын өнеркәсіптік игерудің орындалуына жағымсыз ықпал ететін
Қазақстанның жергілікті нарықтарға кіру мүмкіндігін және ТМД шекарасынан тыс
Осы себептерге байланысты толық өнеркәсіптік игерудің орындылығын анықтау мақсатында
Барлауға дейінгі жұмыс бағдарламасына келесілер жатады:
10 ұңғыманы қайта енгізу әрекеті жүзеге асырылды. Бұл скважиналарды
Цементтік көпір бұрғыланды;
ұңғымалардың оқпандары толық тазартылды;
зерделеніп жатқан қабатта перфорация өткізілді;
ұңғымалардың сағалары, НКТ, батпалы сорап пен штангілер қолданылуда.
Каротаждық диаграммалардың жаңа сериясын және сұйықтықтың үлгісін, қабат –
Екі өлшемді сейсмобарлаудың деректері қайта өңделді;
49 шаршы километр ауданында үш өлшемді сейсмобарлаудың деректері қабат–коллекторларды
1.3 Кенорнын игеруді жоспарлау
1.3.1 Игерудің объектілерін белгілеу
Кесте 3 – Ақжар кенорнының негізгі құраушысы
Объектінің құраушылары Өндіріс объектінің құраушыларының
қысқаша сипаттамалары
1. Өндіруші ұңғылар
Өндіруші ұңғылар Барлығы 17 өндіруші ұңғылар. Ұңғылардыңсағаларында винттік сораптар
Мұнай резервуарлары Ұңғылар алаңында 1 мұнай резервуардан орналасады. Кейбір
Кесте 3-тің жалғасы
АЗС А – 13 (Оңтүстік блок) ұңғымасынан 30 м
Жылу таратушы бағандар – 2 дана;
Ү = 25 м3 көлемді резервуарлардың отыны –
ДЭС – 100;
Ү = 10 м3 көлемді отынның жер астындағы ыдысы.
2. Мұнайды дайындау қондырғысы
Мұнайды қыздыру пеші Арнайы жабдықталған шағын вагонда орналасқан. Оның
Реагенттер блогы Мұнайға реагенттер қосу үшін арналған.
Мұнайдың жерасты резервуарлары Ұңғылардан әкелінген мұнайды қабылдау және сақтау
Мұнайды айдау сораптары Мұнайды алаң ішінде айдауға арналған. Өнімділігі
Қабат суын құю тұрағы Автокөлікке қабат суын құю үшін
Суды айдау сорабы Автокөлікке резервуардан су айдау үшін өнімділігі
Трансформаторлық подстанция Мұнай дайындау қондырғыларын электр бергіш тізбектерге қосу
Тұндыру резервуарларына мұнайды айдау сораптары (2 дана) Мұнай айдау
Мұнайды тұндырғыштар Мұнайды тұндыруға арналған 3 резервуар. Әрқайсысының көлемі
Суға арналған ыдыс Тұндырушы – резервуарлардан қабат суын жинауға
ДЭС – Перкинс (резервті) Электр жүйесінде авария кезінде электр
Отынның резервуары ДЭС үшін дизельдік отынды сақтау, Ү =
АЗС Автокөліккебензин құю. Алаңда отын тарату бағаны – 1
Мұнай құбыры МДҚ –нан мұнайды терминалға тасымалдау үшін. Ұзындығы
3. Терминал
Суға арналған жерасты резервуарлары Мұнай резервуарларынан бөлінген жолаушы
Мұнай резервуарлары Тауарлық мұнайды сақтауға арналған көлденең резервуарлар;
Химиялық зертхана Мұнайдың құрамын анықтау
Мұнайды айдау сораптары Мұнайды алаң ішінде айдауға арналған.
Мұнайды қыздыру пеші Мұнайды 50 °С температураға дейін мұнайды
Отынға арналған ыдыс Қыздыру пешінде отын ретінде пайдаланатын
4. Бұрғылау ұңғылары (3 дана)
Резервуарлар Өндірілген мұнайды сақтау. Көлемдері 50 м3. Жалпы
Кесте 3-тің жалғасы
Дизель отынының резервуарлары мен күштік агрегаттар Бұрғылау агрегатын
АЗС. 1 Дизель отынының ыдысы;
2.Бензиннің ыдысы;
Отын жарату тізбектері Бұрғылаудың автокөліктеріне арналған.
Әрқайсысына Ү –25 м3, жалпы көлемі –75 м3;
Әрқайсысына Ү –10 м3, жалпы көлемі –30 м3;
Өнімділігі –50л/мин.
Тиеу және түсіру алаңдары Әрқайсысына КС 65 ЛА автокраны,
Баллондарды сақтау қоймасы Оттегі баллондары (10 дана) әрқайсысына. Барлығы
2. Пропан баллондары (10 дана) әрқайсысына. Барлығы – 30
Май сақтау қоймалары Ү –100 л көлемді кеспектер (10
Құрғақ реагенттер қоймасы Қағаз қаптар, пластик контейнерлері
5. Кезекшілік қыстақтар (вахта)
Жөндеу шеберханасы Оттегі пропан газ баллондары (5 дана)
Қазандық Қазанның өнімділігі – тәулігіне 1 т буы.
Тұрғын вагондар және көмекші қызмет көрсету орындары 25 вагон
Автотұрақ Жүк көтергіштігі 40 автокраны
Өнімді қабаттардың қабат-коллекторлардың сипаттамаларының, мұнайдың қасиеттерінің зерттеулеріне жүгіне отырып,
Солтүстік қанат – ортаңғы юра қабаты;
Оңтүстік- шығыс қанаты – төменгі триас, төменгі юра қабаттары;
Меридиандық грабен – апт қабаты.
Мұнайдың төменгі сапасын ескере отырып, техникалық- экономикалық негіздеме игерудің
Есептеулерге сәйкес геологиялық және алынатын қорлар 9142700 тонна
1.3.2 Кен орнын пайдалану тәртіптемесі
Берілген ауданның триас, юра шөгінділерінің ұқсас кеніштерін игеру тәжірибесін
Ұңғымалардың жұмысы негізінен өнімді қабаттардан түсетін құмайтты игіліктердің көлеміне
Кен орынын игеру жұмыстары суды айдау арқылы қабат қысымын
Мұнай өндіруді жеделдету үшін және оны пайдаланудың қайталама әдістерінен
Ұңғымалардың өндіру қоры - 49, Сұйықтың максимальды шығымы тәулігіне
1.3.3 Мұнай өндірудің динамикасы
Ақжар мұнай кен орнының жоспары «Қазақстан Республикасының кен орындарын
Кенорындарда өндіру келесі белгілермен сипатталады:
Мұнайды ең жоғарғы өндіру төртінші жылда 319000 тоннаға дейін
мнайдың жиналған өнімі 2777 тоннаны құрайды. Суды айдау
Игерудің 25 жыл ішінде алынатын мұнайдың коэффициенті геологиялық қорлардан
Игерудің көрсеткіштерін есептеу үшін қолданылатын қабат-коллекторлардың сипаттамалары Кесте 5
Кесте 4 - Өндірудің көрсеткіштерін есептеуге берілген қабат-коллекторларының сипаттамалары
Пара Параметрлері Шамасы
Жатыстың орташа тереңдігі, м 500
Кеніш түрлері Қабаттық және техтони-калық экрандалған
Коллектор түрі Терригенді, қуыстылы
Мұнайлылықтың алаңы, га 520
Орташа мұнайғв қаныққан қалыңдығы,м 11,6
Кеуектілік 0,26
Орташа мұнайға қанығуы 0,70
Керн бойынша өтуі, мд 800
Қабат температурасы, С° 25
Қабат қысымы, МПа 4,9
Қабаттық жағдайларда мұнайдың тығыздығы, кг/м3 895
Жоғарғы қабаттағы мұнайдың тығыздығы, кг/м3 905
Қабат жағдайларда мұнайдың тұтқырлығы, Мпа.с 85
Мұнайдың көлемдік коэффициенті 0,919
Мұнайдың газбен қанығу қысымы, МПа 4,9
Газдың мұнайдағы құрамы, м3т 4
Мұнайдың бастапқы қоры, тонна 9,142,700
Мұнайдың бастапқы алынатын қоры, тонна 2,777,000
Мұнайды шығару коэффициенті 0,303
Игерудің негізгі сипаттамалары 6-кестеде берілген.
Кесте 5 - Өндірудің негізгі сипаттары
Өндірудің сипаттамалары Шамасы
Өндіру режимі Контурлық су айдау
Ұңғымалардың арасындағы ара қашықтық, м 300
Тордың тығыздығы, Га8скв 8
Ығыстыру процесімен қамту коэффициенті 0,65
Өндіру/айдау ұңғымалардың қатынасы 3/1
Пайдалану коэффициенті
Өндіру ұңғымалары 0,90
Айдау ұңғымалары 0,90
Іріктеудің өтемдік коэффициенті 0,8
1.3.4 Эксплуатациялық бұрғылау бағдарламасы
Барлығы өнімді қабаттарды пайдалану үшін өнімді қабаттарды пайдалану үшін
Қайта енгізу 10 қолданыстағы ұңғымаларда орындалады, ал 5 жаңа
1.4 Жер бетіндегі құрылыстың жобасы
1.4.1 Пайдаланушы ұңғыма сағалардың құрылысы
Барлық ұңғымалар штангілі сораптармен жабдықталған. Ұңғымаларда келесі жабдықтар орнатылады:
10квт электроқозғалтқышы бар СКД6-2,5-2800 теңселме станок;
56 мм НСН-2-56 құбыр сораптары;
73 мм диаметрлі НКТ;
Диаметрі 19-22 мм 20 МГН маркалы штангілер;
ОУ-140-146/168-65Б саға жабдығы ұсынылады.
Мұнда СУС2А-73-31 қосарлы тығыздалуы бар сальник бекітіледі.
Ұңғыманың сағасы «Азинмаш» жөндеу агрегатына арналған алаңдар мен созуға
Мұнай кенорындарын пайдалану тәжірибесі бойынша мынадай нәтижеге келуге болады:
1.4.2 Мұнай мен газды жинау жүйесі және өлшеуіш
Мұнай кенінде мұнай мен газды жинаудың өнеркәсіптік жүйесі жабық
Ұзақтығы 20км 114 х 4мм және 89х4 мм сұйық
Өнімді жинау және тасымалдау жүйесінің қуаттары келесі көлемдерге сәйкес
Ең жоғарғы тәуліктік сұйық өндіру –3300т/тәулік;
Ең жоғарғы тәуліктік мұнай өндіру –900т/тәулік;
Ең жоғарғы тәуліктік су айдау –3300м3/тәулік.
Ұңғымалардың өнімі сұйық шығатын құбыр желісі бойынша «Спутник» атты
1.4.3 Мұнайды дайындау қондырғысы (МДҚ)
Мұнайды топтап өлшейтін қондырғысынан кейін, шикі мұнай жинау құбырлары
Айырудың бірінші сатысынан кейін мұнай технологиялық резервуарға (РВС-2000) келіп
Тұрақты тұндырудың уақыты температураға байланысты 1-2 күнге созылады.
Дайын мұнай РВС-5000 тауарлық резервуарларға түседі.
Мұнайды дайындау қондырғысының құрамы:
ЭТ-200-10 электродегидраторы;
Мұнай және газ дренажын жинауға арналған жер асты көлденең
ОПФ-3000 патронды фильтрлі тұндырғышы;
ОG – 200S көлденең тұндырғышы;
ПТ – 16/150 пештері;
БР – 2,5 қондырғысы;
РВС – 2000 және РВС – 5000 резервуарлары.
Мұнайды дайындау қондырғысының алаңында мұнайды, қабат суларын және қабат
1.4.4 Қабат қысымын ұстап тұру жүйесі
Кен орнында қабат қысымын ұстап тұру жүйесі пайдаланылады. 16
Қабат қысымын ұстап тұру жүйесіне кіреді:
айдаушы ұңғымалар, олардың сағалары АНК – 165 х 210
жоғарғы арынды су жүргізушілер;
екі су үлестіру пункттері;
екі ЦНС – 180 – 950 сораптары бар құрастырмалы–шоғырламалы
қабат суын дайындау қондырғысы;
бақылаушы - өлшеуіш аспаптары.
Қабат суы мұнайдан айырылып, тазартқыш қондырғылары арқылы су резервуарларына
1.4.5 Сыртқы коммуникациялар
Ақжар алаңында өндірілген тауарлық мұнай бастапқы сатысында жүк автокөлігімен
Содан кейін мұнай Ұлттық құбыр өткізгіш компаниясының құбыр өткізгіш
Сонымен қатар, Бұлақтыкөл кеңшарынан 7км электр бергіш желісі салынды.
Тұщы суды пайдалану 15 мың м3 құрайды. Тұщы судың
Бұлақтыкөл кеңшарынан ұзақтығы 7км жоғары сапамен тас жол салынды.
1.4.6 Мұнай өндірудің технологиясы
Бұл жобада мұнайды өндіруде механикаланған және фонтанды әдістерді қолдану
Сұйықты жинау және тасымалдау келесі сұлба бойынша орындалады: қабат–ұңғыма
Сұйықтың қоспалары ұңғымалардан сорап бойымен ұңғы алаңында орнатылған мұнай
Дайын мұнай құбыр бойымен тауарлық мұнай сақталатын резевуарларға айдалады.
Барлығы терминалда әрқайсысы 60м3 көлемді 5 көлденең ыдыс бар.
Сораптарды басқару (қосу, өндіру) оператормен қолмен істеледі.
Мұнайды тұтынушыларға тиеп жіберу үшін бір құймалы тұрағы бар
Терминалда мұнайдың қатып қалуын болдыртпау үшін қыздырғыш пеш орналасқан.
Қазіргі уақытта жолаушы газ қолданыста жоқ, яғни факельді жағуға
Блокта тұрып қалған жолаушы су жер асты резервуарларына жиналып,
Терминалдардың орнығуы:
Өндірілетін мұнай ұңғымалардан құбыр бойынша мұнайды дайындау қондырғысының
Ұңғымалардың конструкциясы беріктігі, технологиялылығы, қауіпсіздігі жағынан ұңғыларды пайдаланудың және
Ұңғылардың қолданылған конструкциясы төменде көрсетілген:
Кесте 6 - Ұңғылардың қолданылған конструкциясы
Ұңғы-малар--дың
N
Тізбектердің атауы Диаметр, мм Тізбектер-дің түсу тереңдігі,м Цементті көтеру
Ұңғымалар Тізбектер
101,
102,
103 Бағытталуы, Кондуктор, Пайдаланушы тізбегі 393,7
295,3
215,9 324
245
168 8
70
500 Сағаға дейін Сағаға дейін
Сағаға дейін ПТЦ-ДО-50
ПТЦ-ДО-100
ПТЦ-ДО-100
100 Бағытталуы, Кондуктор, Пайдаланушы тізбегі 393,7
295,3
215,9 324
245
168 10
80
600 Сағаға дейін Сағаға дейін
Сағаға дейін ПТЦ-ДО-50
ПТЦ-ДО-100
ПТЦ-ДО-100
Өнімді қабаттарды бұрғылау арқылы ашу сазды ерітіндіде орындалады. Бұрғылау
Пайдаланушы тізбекті цементтеуден және саңылаусыздыққа байқаудан кейін ұңғыманың оқпаны
Содан соң әдісімен ағын шақырылады. Бұл әдіс түптік құрылымның
Бұрғылау әдісі – роторлы, майға толы тіреуіштері бар гидроманиторлық
Қорытындылай келгенде, бұл бөлімде Ақжар кенорнының технологиялық жағдайы қарастырылды.
Келесі бөлімде мұнай және газ өндірудің өзіндік құны, шығындары
2 Экономикалық сипаттамасы
2.1 Өндіріс шығындары және өнімнің өзіндік құны.
Кәсіпорынның шығаратын тауарларының мөлшері рынокқа ұсынуы, оны өндіруге кететін
Шығындар – бұл кәсіпорын өзінің өндіретін және коммерциялық қызметін
өзіндік құн құрайтын өнімдерді өндіру және сатуға кететін
өндірісті ұлғайтуға және жаңартуға кететін шығындар. Әдеттегідей, бұл жаңа
өндірістің әлеуметтік- мәдени тұрғын үй, тұрмыстық қызмет көрсету және
Кесте 7 - Өндірістік шығындардың жіктелуі
Сыныптау белгілері Шығындардың бөлшектенуі
Экономикалық элементтер
Өзіндік құнның статьялары
Технологиялық процестерге қатыстылығы
Құрамы
Өнімнің өзіндік құнына қатысудың тәсілі
Өндірістік процестегі ролі
Мақсатқа сәйкес жұмсау
Жоспарға қатысу мүмкіншілігі
Өнімнің көлеміне қатысы
Шығу мерзімділігі
Дайын өнімге қатысы Шығындардың экономикалық элементтері
Өзіндік құнның калькуляция статьялары
Негізгі қосымша
Бірэлементтік, кешенділік
Тікелей жанама
Өндірістік, өндірістен тыс
Өндірістік, өндірістік емес
Жоспарлы, жоспарсыз
Тұрақты, ауыспалы
Күнделікті, бір жолғы
Аяқталмаған өнімге кететін шығын-дар, дайын өнімнің шығындары
Практикалық маңызы болатын ең тұрақты және ауыспалы шығындарға бөлу.
Ауыспалы шығындар – бұл осы кездегі уақытта өнімді өндірудің
Шығындар экономикалық және бухгалтерлік болып ажыратылады. Экономикалық шығындар деп
2.1.1 Мұнай және газды өндірудің өзіндік құны
Мұнай және газды өндірудің өзіндік құнын қалыптастыру органикалық геологиялық
Мұнай кәсіпорындар пайдалану және өндіру ұзақ уақытқа созылады және
Мұнай мен газды өндірудің өзіндік құнын қалыптастырудың негізгі ерекшеліктеріне
Мұнай және газ кенорындарын пайдалану және игерудің техникалық-экономикалық ерекшеліктері
I. Мұнайды шығаруға кеткен энергияның шығындары: терең сорапты
II. Қабатқа жасанды әсер ету бойынша
III. Өндіріс жұмысшыларының негізгі еңбек
IV. Өндіріс қызметкерлерінің қосымша жалақысына
V. Әлеуметтік сақтандыруға аударымдар бұл
VI. Ұңғылардын амортизациясы. Бұл статья
VII. Мүнай мен газды жинау
VIII. Мұнайды технологиялық дайындау
IX. Өндірісті игеру және дайындау
X. Жабдықтарды пайдалану және шығындары
XI. Жалпы өндірістік шығындар инженерлік
XII. Басқа өндірістік шығындар мыналардан
1. Белгіленген мөлшері бойынша 1т
2.Бұрғылау және геологиялық барлау
3.Ғылыми – зерттеулік және тәжірибелік жұмыстарға
Бұл статья бойынша калькуляциялар жалпы
XIII. Өндірістік емес шығындарына өнімді өткізу
Тауарлық өнімінің өндірістік өзіндік құнына өндірістік
Мұнай және газ өндірудің өзіндік құнын
2.1.2 Өндірілетін өнімнің өзіндік құны
Кәсіпорынның іс-әрекетіндегі басты көрсеткіштердің бірі - өнімнің өзіндік құны.
Өзіндік құнның экономикалық мазмұны – жұмсалған шығындардың орнын толтыру
Сонымен қатар, кәсіпорын бір уақытта басқа да шығындарды іске
Өзіндік құн тиімділіктің мынадай маңызды көрсеткіштері: пайда және пайдалылығының
Өзіндік құн өнім құнының кең бөлігі болып табылады. Мұның
Өзіндік құн көтерме сауда бағасын қалыптастырудың негізі болып табылады,
Өзіндік құнның негізінде пайданы, кейбір бұйымдардың пайдалылығын, яғни оларды
Бұл айтылғандардан өнімнің өзіндік құнына деген көзқарасты төмендетуге болмайтындығын
Өнімнің өзіндік құнын төмендету резервтерінің сыныптамасы
Өзіндік құнды төмендету резервтері
Пайдалану уақыты бойынша
Орнында пайда болуы бойынша
Өнімнің өзіндік құнын құрайтын шығындар екі негізгі белгілермен топтастырылады:
шығындардың бастапқы элементтерімен;
пайда болу және міндет жүктеу сипатымен;
Экономикалық элементтердің шығыстарын топтастыру өндіріс шығындар сметасын дайындағанда қолданылады.
материалдық шығындар (қайтарылма қалдықтар құрамынан шегеру);
еңбекақылар жұмсалған шығындар;
әлеуметтік сақтандыруға аударым;
зейнетақы қорына аударым;
жұмыс пен қамтылу қорына аударым;
басқа да шығындар.
2.1.3 Өндіріс шығындары төмендеуінің негізгі бағыттары
Шығындарды жүйелі түрде төмендету – кәсіпорындардың жұмыс істеу тиімділігін
Ұлттық экономиканың барлық салаларында өндіріс шығындарын төмендетудің мына төмендегі
ғылыми – техникалық прогрестің жетістіктерін пайдалану;
өндіріс және еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру;
экономикалық процестерді мемлекет тарапынан реттеу.
Ғылыми – техникалық прогрестің жетістіктерін іске асыру – бұл
Шығынның белгілі бір мөлшерін мейлінше тиімді ету – шаруашылықты
Егер кәсіпорын ұжымдарының ішкі шаруашылық резервтерін тауып, пайдалануының
Өндірісті және еңбекті ұйымдастыруды жетілдіруге келсек, онда бұл процесс
Өнімнің өзіндік құнын арзандату – еңбек өнімділігін арттырудың шартқа
Өзіндік құнды кемітудің басты фактролары:
өндірістің техникалық деңгейін көтеру;
өндірістің материал, отын, энергия және еңбек сиымдылықтарын төмендету;
басқару және еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру;
технологиялық процесстерді қуаттылықпен негізгі қорларды пайдалануды жақсарту, т.б.
2.2 Ақжар кенорнын игерудің экономикалық болжамы
Алынатын ресурстар
01.01.00 жылға кенорын үшін мұнайдың алынатын қоры 9143 және
Кесте 8 - Игерудің көрсеткіштері
Көрсеткіштердің атауы Шамасы
Ұңғыларды пайдалану коэффициенті, % 90
Ұңғылардің бастапқы дебиті, тонна.тәул. 21
Ең жоғарғы жылдық өдіру, (2000ж), мың тонна/жыл 319
Ең төменгі жылдық өдіру, (2000ж), мың тонна/жыл 17
25 жыл ішіндегі орташа жылдық өндіру, мың тонна/жыл 173
Ұңғылардың саны
Бұл ТЭН-де кенорындарды пайдаланушы ұңғылардың салыстырмалы тығыз торымен өндіру
Кесте 9 - Ұңғылар қорының сипаттамасы
Ұңғылардың сипаттамасы Бірлік саны Ескертулер
Енгізбелі (барлау қоры), өндірушіге ауысатын. 15
Пайдалану бұрғылауынан енгізбелі 34
Өндіруші ұңғылардың жалпы саны 49
Айдау ұңғылары 16 Суланған ұңғыларды айдаушыға ауыстыру қарастырылды.
Бір пайдалану ұңғыны бұрғылау, сондай-ақ механикаланған ұңғы үшін сағалық
Өндірісті тарату және кәсіпшілікті қалпына келтіруге кеткен шығындар
Кәсіпшіліктің пайдаланылуы аяқталғаннан кейін ландшафт өзінің бастапқы қалпына кетірілу
Есептеуде өндірісті тарату және қалпына келтіруге жылдық аударымдар есепке
Мына құралдар негізінен келесі мақсаттарда пайдаланылады
Бұрғы алаңдарын, ұңғыларды жою және жерді қайта қалпына келтіру;
Кәсіпшілік құбырларды жою;
Мұнай құбырын, мұнай жинау және басқа да қондырғыларын жою;
Күрделі қаржылар
Жер бетіндегі орналастырулар бойынша барлық қондырғалардың, қажетті материалдардың және
Бұған қарамастан Компания тиісті жабдықтарды Қазақстан мен ТМД елдерінен
Кәсіпшілік ішіндегі жабдықтар мен қондырғыларды, сыртқы байланыстарды қосқанда жер
Мұнай кенорнын өндіруге кеткен күрделі шығындар 18 кестеде көрсетілген
Кесте 10 - Күрделі қаржылар
Сипаттамасы Күрделі шығындар, мың долл.
Шарт жасау шығындары 200
Жобалық жұмыстар 500
Вахталық кенттер мен қаржылар 800
Үш өлшемді сейсмобарлаудың іске қосу, деректерін алу және өңдеу
Бұрғылау, қайта енгізу, ұңғы жабдықтары 11770
Өндіру және айдау объектілері 15230
Жабдықтар және оларға қызмет көрсету үшін күрделі салымдар 4000
Жол құрылысы 1500
Мұнай құбыры 18000
Болжанбаған шығындар 500
Барлығы 54410
Маркетинг
Берілген жобада компанияның негізгі мақсаты Ақжар мұнай кенорнының көмірсутектерін
Жобаны іске асыру барысында компания өндірудің пайдалы кезең бойы
Шикі мұнайдың экспортқа өткізу барысындағы баға деңгейін болжамдық бағалау
1999 жылы шикі мұнайға әлемдік баға деңгейінің үлкен аутқулары
Батыс Қазақстанның экспортталатын мұнай ретінде Брент сапалы мұнай болады.
Ақжар кенорнында өндірілетін мұнайдың орташа тығыздығы 1 мұнай және
Салықтар мен басқа да төлемдер
Табыс салығы. Қазақстан Республикасының салық кодексінің сәйкес компанияның шикі
Қосылған құ салығы (ҚҚС). Ішкі нарықта шикі мұнайды өткізу
ҚҚС мөлшерлемесі –20%
Арнайы төлемдер мен қойма пайдаланушылардың салықтары.
Қол қойылған бонус – 600 000 долл.
Роялти келесі шәкіл байланысты төленеді:
Мұнайды жылдық өндіру, тонна 0-ден 400000 дейін 400000-ден 800000
Роялти, % 8 10 12
Жер салығы берілген участінің 1 гектары үшін жылына 5600
Кеден тарифі. Мұнайды экспорттау жағдайында "Алтиес Петролеум" компаниясы шарттық
"Алтиес Петролеум" компаниясы, мұнай акцизін төлемейді.
Мүлік салығы. Салық салу объектісі –қозғалмалы мүлік. Мөлшерлемесі –1%.
Дивиденттерге төленетін салықтың мөлшерлемесі –5%.
Бірдей жарнамен тоқсан сайын төленеді. Салық салу туралы халықаралық
Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыруға аударымдар –21%
Жұмыспен қамту қорына аударымдар –2%
Экономикалық тиімділік
Жобаның тиімділігін жалдау үшін келесі интегралдық көрсеткіштер есептеледі:
Қолма қол ақшаның ағыны
Таза ағымдағы құн (NPV)
Пайданың ішкі нормасы (IRR)
Ақша құралдарының ең жоғарғы қажеттілігі
Өтелу мерзімі
Осы және басқа да экономикалық көрсеткіштер 20 кестеде және
Кесте 11 - Болжамның интегралды көрсеткіштері
Көрсеткіштердің атауы Шамасы
Қолма қол ақшаның жиналған ағыны, долл. 40,6
Таза ағымдағы құн, долл. 3,8
Пайданың ішкі нормасы, % 14,5
Ақша құралдарының ең жоғарғы қажеттілігі, долл. 48,4
Өтелу мерзімі, жыл 2006
ҚР бюджетіне қаржының түсуі, долл. 21,1
Сезімталдықты талдау
Жобаның тұрақтылығын анықтау үшін келесі факторлар үшін, олардың –20+20%-да
Мұнайдың бағасы
Өндірістік шығындар
Күрделі қаржылар
Мұнай өндіру
Нәтижелері Қосымша келтірілген.
Жоба тиімділігінің интегралды көрсеткіштері «мұнай бағасы» мен « мұнай
Қосымша берілген мәліметтер нақты күрделі
Ақжар мұнай кенорнын игерудің техника –экономикалық көрсеткіштерін есептеу
Кесте 12 - Техника – экономикалық көрсеткіштерді есептеуге арналған
Бастапқы инвестиция көлемi, млн. долл. Жолаушылық күрделi қаржылар, млн.
115,5 29,9 52 10
Кесте 12-нің жалғасы
Пайыз мөлшерi, ( 1 т мұнай бағасы, долл./т Ұңғыны
10 70 0,91 18,8 44 2150
Орта тәулiк дебитiн есептеу
Кесте 13 - Орта тәулiк дебитiн есептеу
Жыл Есептеу qn+1 = qn ( k,
1990 – –
1991 – –
1992 18,8 ( 1 18,8
1993 18,8 ( 1,08 20,304
1994
22,74048
1995 22,74048 ( 1,15 26,151552
1996 26,151552 (25 32,68944
1997 32,68944 ( 1,15 37,592856
1998 37,592856 ( 1,13 42,47992728
1999 42,47992788 ( 1,12 47,57752
Жылдық өндiру көлемiн есептеу
Кесте 14 - Жылдық өнiм көлемi, т
Жыл Есептеу Q = q ( F
1990 – –
1991 – –
1992 18,8 ( 52 ( 2 ( 360 (
1993 20,304 ( 52 ( 2 ( 360 (
1994 22,74048 ( 52 ( 2 ( 360 (
1995 26,151552 ( 52 ( 2 ( 360 (
1996 32,68944 ( 52 ( 2 ( 360 (
1997 37,592856 ( 52 ( 2 ( 360 (
1998 42,47992788 ( 52 ( 2 ( 360 (
1999 47,57752 ( 52 ( 2 ( 360 (
Жылдық өнiм көлем
Кесте 15 - Жылдық өнiм көлемi, млн. долл.
Жыл Есептеу P = Q ( 0,00007
1990 – –
1991 – –
1992 640 523,52 ( 0,00007 44,8366464
Кесте 15-тің жалғасы
1993 691 765,4016 ( 0,00007 48,4235781
1994 774 777,249 ( 0,00007 54,2344074
1995 890 993,83726 ( 0,00007 62,3695686
1996 1 113 742,29657 ( 0,00007 77,9619608
1997 1 280 803,64106 ( 0,00007 89,6562549
1998 1 447 308,1144 ( 0,00007 101,311568
1999 1 620 985,08812 ( 0,00007 113,468956
Инвесторға қайтарылып берiлген пайыз көлемi
Кесте 16 - Инвесторға қайтарылып берiлген пайыз көлемi
жыл Есептеу,
Р ( (10/100) Сомасы,
млн. долл. Инвесторға қайтарылып берiлген пайыз көлемi төленгеннен кейiнгi
1990 – – –
1991 – – –
1992 44,8366464 ( (10/100) 4,483665 40,35298
1993 48,4235781 ( (10/100) 4,842358 43,58122
1994 54,2344074 ( (10/100) 5,423441 48,81097
1995 62,3695686 ( (10/100) 6,236957 56,13261
1996 77,9619608 ( (10/100) 7,796196 70,16576
1997 89,6562549 ( (10/100) 8,965625 80,69063
1998 101,311568 ( (10/100) 10,13116 91,18041
1999 113,468956 ( (10/100) 11,3469 102,1221
Роялти
Кесте 17 – Роялти
жыл Есептеу,
Инвесторға қайтарылып берiлген пайыз көлемi төленгеннен кейiнгi табыс мөлшерi
млн. долл. Инвесторға роялти төленгеннен кейiнгi табыс мөлшерi,
млн. долл.
1990 – – –
1991 – – –
1992 40,35298 ( (5/100) 2,017649 38,33533
1993 43,58122 ( (5/100) 2,179061 41,40216
1994 48,81097 ( (5/100) 2,440548 46,37042
1995 56,13261 ( (5/100) 2,806631 53,32598
1996 70,16576 ( (5/100) 3,508288 66,65748
1997 80,69063 ( (5/100) 4,034531 76,6561
1998 91,18041 ( (5/100) 4,559021 86,62139
1999 102,1221 ( (5/100) 5,106103 97,01596
Амортизациялық төлемдер
Кесте 18 - Амортизациялық төлемдер.
Құрал жабдықтың атауы Өнеркәсiптiк құрылысына енгiзiлген элементтердiң құрылымы, %
(NA)
( Амортизациялық төлемдердiң жылдық сомасы, млн. долл.
Бұрғылау алаңы 18 20,772 7,9 1,640988
Алаңдағы өндiрiс объектiлерi 16 18,464 4,5 0,83088
мұнай-газ құбырлары 11 12,694 8 1,01552
Мұнайды айдау сораптары 12 13,848 6,2 0,858576
Тауарлық резервуарлар 8 9,232 6,8 0,627776
Суды айдау сораптары 9 10,386 13 1,35018
Мұнайды тұндырушы 10 11,54 20 2,308
Мұнайды қыздыру пеші 11 12,694 8 1,01552
Басқа да қондырғылар 5 5,77 12 0,6924
Сомасы 100 115,4 – 10,33984
Энергетикалық шығындар
ЭШЖ = QЖЫЛ( ЭР ( ЦЭ
мұндағы: QЖЫЛ – жылдық өнiм көлемi, т/жыл;
ЭР – 1 т мұнай көтеруге кеткен энергия шығыны,
ЦЭ – 1 кВт/сағ, электроэнергияның құны.
ЦЭ = ( [3,85 тг + акцизден 75%] /150
Кесте 19 - Энергетикалық шығындар, млн. долл.
жыл жылдық өнiм көлемi, т/жыл,
QЖЫЛ ЭШЖ = QЖЫЛ( ЭР ( ЦЭ
ЭШЖ
млн. долл.
1990 – – –
1991 – – –
Кесте 19-дың жалғасы
1992 640 523,52 640 523,52 ( 75 ( 0,000000045
1993 691765,4016 691 765,4016 ( 75 ( 0,000000045 2,33470823
1994 774777,249 774 777,249 ( 75 ( 0,000000045 2,614873215
1995 890993,83726 890 993,83726 ( 75 ( 0,000000045 3,007104201
1996 1113742,29657 1 113 742,29 ( 75 ( 0,000000045
1997 1280803,64106 1 280 803,64106 ( 75 ( 0,000000045
1998 1447308,1144 1 447 308,1144 ( 75 ( 0,000000045
1999 1620985,08812 1 620 985,08812 ( 75 ( 0,000000045
Жөндеу шығындары
Жөндеуге кеткен шығындар = Пайыз мөлшерi ( Күрделi қаржы
Кесте 20 – Ағымдағы жөндеуге шығындар, млн. долл.
жыл Пайыз мөлшерi,
( Жөндеуге кеткен шығындар, млн. долл.,
( Пайыз мөлшерi ( Күрделi қаржы)
1990 – –
1991 – –
1992 0,007125 0,822225
1993 0,00825 0,95205
1994 0,009375 1,081875
1995 0,0105 1,2117
1996 0,011625 1,341525
1997 0,01275 1,47135
1998 0,013875 1,601175
1999 0,015 1,731
Еңбек ақы қорының есебi
Кесте 21 - Қызметкерлер саны
Қызметкерлер саны Саны, адам
Жұмысшылар сАНЫ 34
Басқарушылар саны 6
Компанияны басқарушылар 4
Барлығы 44
Кесте 22 - Еңбек ақы қорының есебi
Қызметкер түрі Саны, адам Жалақы мөлшері, долл. ЕАҚж
Млн. долл.
Жұмысшылар 34 1500 0,612
ИТЖ 6 2200 0,1584
Басқарушылар 4 3000 0,144
Барлығы 44
0,9144
Әлеуметтiк сақтандыру қорына төленетiн төлемдер
Әлеум. Шығындар = ЕАҚ ( (21/100) = 0,9144( (21/100)
Үстемелі шығындар
Үст. Шығындар = ЕАҚ ( (25/100) = 0,9144 (
Эскплуатациялық шығындар
i-шi жылғы эксплуатациялық шығындар сол жылғы энергия шығындарының, амортизациялық
Эксплуатациялық шығындар = Энергия шығындары + Амортизациялық төлемдер +
Кесте 23 - Эксплуатациялық шығындар
Жыл Энергия шығын-дар млн. долл. Амортизациялық төлемдер, млн. долл.
циялы
шығындар,
млн. долл.
1990 – 5,16992 – 0,9144 0,192024 0,2286 6,504944
1991 – 7,75488 –
9,089904
1992 2,16176688 10,33984 0,822225
14,66263
1993 2,33470823
0,95205
14,9654
1994 2,614873215
1,081875
15,37539
1995 3,007104201
1,2117
15,89744
1996 3,758880251
1,341525
16,77905
1997 4,322712289
1,47135
17,4727
1998 4,884664886
1,601175
18,16448
1999 5,470824672
1,731
Салық салынатын табыс
Салық салынатын табыс = Жылдық өнiм көлемi - Инвесторға
Кесте 24 - Салық салынатын табыс
Жыл Жылдық өнiм көлемi, млн. долл. Инвесторға қайтарылып берiлген
млн. долл. Салық салынатын табыс,
млн.долл.
1990 – – – 6,504944 -6,50494
1991 – – – 9,089904 -9,0899
1992 44,8366464 4,483665 2,017649 14,66263 23,6727
1993 48,4235781 4,842358 2,179061 14,9654 26,43676
1994 54,2344074 5,423441 2,440548 15,37539 30,99503
1995 62,3695686 6,236957 2,806631 15,89744 37,42854
1996 77,9619608 7,796196 3,508288 16,77905 49,87843
1997 89,6562549 8,965625 4,034531 17,4727 59,1834
1998 101,311568 10,13116 4,559021 18,16448 68,45691
1999 113,468956 11,3469 5,106103 18,88046 78,13549
Табысқа салынатын салық
Табысқа салынатын салық мөлшерi келесi формуладан анықталады:
Табысқа салынатын салық = Салық салынатын табыс ( (30/100)
Кесте 25 - Табысқа салынатын салық
Жыл Салық салынатын табыс,
млн. долл. Табысқа салынатын салық,
млн. долл.
1990 -6,50494 –
1991 -9,0899 –
1992 23,6727 7,101811
1993 26,43676 7,931028
1994 30,99503 9,298509
1995 37,42854 11,22856
1996 49,87843 14,96353
1997 59,1834 17,75502
1998 68,45691 20,53707
1999 78,13549 23,44065
Пайдаға салық төлегеннен кейiн қалған табыс
Пайдаға салық төлегеннен кейiн қалған табысты анықтау үшiн салық
Пайдаға салық төлегеннен кейiн қалған табыс = салық салынатын
Кесте 26 - Пайдаға салық төлегеннен кейiн қалған табыс
Жыл Салық салынатын табыс,
млн. долл. Табысқа салынатын салық,
млн. долл. Пайдаға салық төлегеннен кейiн қалған табыс,
млн. долл.
1990 -6,50494 – -6,50494
1991 -9,0899 – -9,0899
1992 23,6727 7,101811 16,57089
1993 26,43676 7,931028 18,50573
1994 30,99503 9,298509 21,69652
1995 37,42854 11,22856 26,19998
1996 49,87843 14,96353 34,9149
1997 59,1834 17,75502 41,42838
1998 68,45691 20,53707 47,91983
1999 78,13549 23,44065 54,69485
Компаниямен төленетiн дивиденттер
Компаниямен төленетiн дивиденттердi келесi жолмен анықтаймыз:
Компаниямен төленетiн дивиденттер = Негiзгi iс-әрекетiнен түскен табыс (
Кесте 27 - Компаниямен төленетiн дивиденттер
Жыл Негiзгi iс-әрекетiнен түскен табыс,
млн.долл. Компаниямен төленетiн дивиденттер,
млн.долл.
1990 – –
1991 – –
1992 44,8366464 –
1993 48,4235781 –
1994 54,2344074 –
1995 62,3695686 –
1996 77,9619608 –
1997 89,6562549 8,96562549
1998 101,311568 10,1311568
1999 113,468956 11,3468956
Дивиденттерге салынатын салық
Дивиденттерге салынатын салықты келесi жолмен анықтаймыз:
Дивиденттерге салынатын салық = Компаниямен төленетiн дивиденттер ( (15/100)
Кесте 28 - Дивиденттерге салынатын салық
Жыл Компаниямен төленетiн дивиденттер,
млн. долл. Дивиденттерге салынатын салық,
млн. долл.
1990 – –
1991 – –
1992 – –
1993 – –
1994 – –
1995 – –
1996 – –
1997 8,96562549 1,344844
1998 10,1311568 1,519674
1999 11,3468956 1,702034
Таза табыс
Таза табысты есептеу үшiн пайдаға салық төлегеннен кейiн қалған
Таза табыс = Салық төлегеннен кейiн қалған табыс –
Кесте 29 - Таза табыс
Жыл Салық төлегеннен кейiн қалған табыс,
млн. долл. Компаниямен төленетiн дивиденттер,
млн. долл. Таза табыс,
млн. долл.
1990 -6,50494 – -6,50494
1991 -9,0899 – -9,0899
1992 16,57089 – 16,57089
1993 18,50573 – 18,50573
1994 21,69652 – 21,69652
1995 26,19998 – 26,19998
1996 34,9149 – 34,9149
1997 41,42838 8,96562549 32,46275
1998 47,91983 10,1311568 37,78867
1999 54,69485 11,3468956 43,34795
Күрделi Қаржы
Күрделi қаржыларды алғашқы 3 жылға бөлемiз. Бiрiншi жылы бұрғылау
Бiрiншi жылғы күрделi қаржы:
КҚ1 = 20,772 + 10,386 + 11,54 + 12,694
Екiншi жылғы күрделi қаржы:
КҚ2 = 18,464 +12,694 + 9,232 + 5,77 =
Үшiншi жылғы күрделi қаржы:
КҚ3 = 13,848 млн.долл.
Күтiлiп отырған ақша қаражаттарының таза ағыны
Күтiлiп отырған ақша қаражаттарының таза ағынын анықтау үшiн келесi
КОАҚТА = Таза табыс – Күрделi Қаржы + Амортизация
Кесте 30 - Күтiлiп отырған ақша қаражаттарының таза ағыны
Жыл Таза табыс,
млн. долл. Күрделi Қаржы,
млн. долл. Амортизация,
млн. долл. Күтiлiп отырған ақша қаражаттарының таза ағыны,
млн. долл.
1990 -6,50494 55,392 5,16992 -56,727
1991 -9,0899 46,16 7,75488 -47,495
1992 16,57089 13,848 10,33984 13,06273
1993 18,50573 –
28,84557
1994 21,69652 –
32,03636
1995 26,19998 --
36,3982
1996 34,9149 –
45,25474
1997 32,46275 –
42,80259
1998 37,78867 –
48,12851
1999 43,34795 –
53,68779
Таза ағымдағы құнды анықтау
Таза ағымдағы құнның көрсеткiшi инвестиция табыстылығының маңызды критерийi болып
Инвестициялық жобаның таза ағымдағы құны жобадан күтiлiп отырған ақша
ТАҚ = КОАҚТА –БИ
немесе
ТАҚ = - БИ
мұндағы: КОАҚТА – кезеңiндегi күтiлiп отырған ақша қаражаттарының
БИ – бастапқы инвестиция;
n – инвестжобаның жобаланған ұзақтығы;
i – капиталл құны.
Осылайша таза ағымдағы құнның көрсеткiшi жобаның барлық жүрiп жатқан
Таза ағымдағы құн дұрыс, яғни қолма-қол ақша қаражаттарының болашақ
Ереже: ТАҚ ( 0, онда КОАҚТА ( БИ;
ТАҚ ( 0, онда КОАҚТА ( БИ.
Таза ағымдағы құнды бiле отырып, ақша қаражаттарының инвестжобаға салып,
Сонымен қатар таза ағымдағы құнды келесi жолмен есептеуге болады:
ТАҚ = КОАҚТА ( Дисконттау көбейткiшi
Кесте 33 - Өзгертiлмеген КОАҚТА-ға 10 (-бен есептелген ТАҚ
Жыл Дисконттау коэффициентi Дисконттайтын көбейткiш ТАҚ,
млн. долл. ТАҚ-тың мәнi,
млн. долл. ТАҚ-тың мәнi
1990 [1/1.1] 0,909 -51,5648 -51,5648 ТАҚ < 0
1991 [1/1.12] 0,826 -51,5648 -39,2309 -90,7957 ТАҚ < 0
1992 [1/1.13] 0,751 -90,7957 + 9,81011 -80,9856 ТАҚ< 0
1993 [1/1.14] 0,683 -80,9856 + 19,70152 -61,2841 ТАҚ
1999 [1/1.110] 0,386 42,82994 + 20,72349 63,55343 ТАҚ >
Кесте 34 - Өзгертiлмеген КОАҚТА-ға 20 (-бен есептелген ТАҚ
Жыл Дисконттау коэффициентi Дисконттайтын
көбейткiш ТАҚ,
млн. долл. ТАҚ-тың мәнi,
млн. долл. ТАҚ-тың
мәнi
1990 [1/1.2] 0,833 -47,2536 -47,2536 ТАҚ< 0
Кесте 34-тің жалғасы
1991 [1/1.22] 0,694 -47,2536 -32,9615 -80,2151 ТАқ< 0
1992 [1/1.23] 0,579 -80,2151 + 7,563321 -72,6518 ТАҚ