АННОТАЦИЯ
Менің курстық жұмысымның тақырыбы «Қаржының мәні мен қызметі.
Бұл жұмысты мен негізгІ үш тарауға бөліп қарастырдым.
Екінші бөлімінде Қаржы жүйесі және қарсы
Үшінші бөлімінде
Курстық жұмыс компьютерлік тексте берілген. Жұмыс көлемі 36
Мазмұны
1 Кіріспе...................................................................................................................3
І Қаржының мәні мен
1.1 Қаржы ұғымы, оның мәні
1.2 Қаржы қатынастарының обьектісі ретінде
ІІ Қаржы жүйесі және қаржы
2.1 Қаржы жүйесінің қағидалары......................................................................15
2.2 Қаржы жүйесіндегі мемлекеттік
ІІІ Қазақстан Республикасындағы қаржы жүйесі
3.1 Қазақстан Республикасының қаржы жүйесінің
3.2 Қазақстан Республикасындағы
Қорытынды..........................................................................................................32
Қолданылған әдебиеттер тізімі.......................................................................33
1 Кіріспе
Нарықтық қатынастардың құрылымында да, мемлекет тарапынан оларды реттеу
Қаржы туралы ғылым оқу курсы ретіндегі «Қаржының» теориялық
Қоғамдық өнімді бөлумен және осының негізінде ақшалай қорланымдарды,
Қаржы нарығындағы болып жатқан өзгерістер валюта нарығына тікелей
Жалпы, валюта нарығы дегеніміз шетелдік валютаны және шетелдік
Ал, қаржы нарығы – құнды қағаздар айналысына байланысты
Қаржы рыногі – бұл ең алдымен дербес экономикалық
Кез келген экономикалық игілікке тек нарықтық экономика арқылы
ҚР экономикасының шаруашылық жүргізудің нарықтық қатынастарына көшуі сатып
І Қаржының мәні мен
1.1 Қаржы ұғымы, оның мәні
Қаржы («қолма-қол ақша», «табыс» ұғымын білдіретін орта ғасырдағы
Бүгінде қаржы терминін күнделікті қолданысқа енгізген авторды атау
Қаржы туралы жұмыстың («Афин республикасының кірістері туралы») алғашқы
Аристотельдің (б.э.д. 384-322 жж.) қаржы саласындағы көзқарасы оның
Қаржының мәні, оның даму заңдылықтары, тауар-ақша қатынастарын қамту
Түрлі қоғамдық-экономикалық формациялар қаржысының айырмашылығы негізінен мына
- әр түрлі қоғамдық формацияға қоғамның өзіне меншікті
- кез келген қоғамдық-экономикалық формацияларда қаржы билеуші таптың
- өндірістің жаңа әдісі шаруашылық қатынастардың жаңа жүйесін
- егер мемлекет басқару органы ретінде қалыптасқан өндірістік
Құн категорияларының жүйесінде қаржы белгілі орын алады және
Қаржының пайда болуының бастапқы шарты ақша қатынастарымен ортақтастырылған
Тауар өндірісінің негізі тауар өндірушілердің экономикалық оқшауланушылығын шарттастыратын
Қаржының ақшадан мазмұны жағынан да, функциялары жағынан да
Қаржының нақтылы жұмсауға арналған түрлі мақсатты ақша қорларының
Ақша-қаржы қорлары қоғамдық өндіріс қатысушыларының барлығында, өндірістік емес
Ақша экономикалық өмірде, әдеттегідей, баламалы, яғни тауар және
Қаржының мәні ақша нысанындағы құн қозғалысынан туындайды. Мұндай
Қаржының қажеттігі объективті мән-жайдан - тауар-ақша қатынастарының болуынан
Қаржы ресурстары болмаса, қаржы механизмі арқылы барлық жағдайға
Мемлекет, дәстүрлі функциялардан басқа, шаруашылық процестерді реттеу жөнінде
Қаржы қажеттігінің факторлары
Қаржының қажеттігі Ө
Н
Д
І
Р
І
С Қоғамдық дамудың қажеттіліктері Р
Е
Т
Т
Е
У
Әлеуметтік-экономикалық қажеттіліктер
1 сызба
1.2 Қаржы қатынастарының обьектісі ретінде
Қаржы ғылымы қаржыны тек экономикалық категория, яғни айрықшалықты
Қаржы ресурстарында негізгі орынды таза табыс (пайда қосылған
Қаржы ресурстарының қаржғл қорларынан айырмашылығы бар. Қаржы-қорлары (қорланым,
1. Шаруашылық жүргізу практикасында "қаржы ресурстарының" ұғымы деп
2. Егер жиынтық өнімнің (с+v+m) материалдық-заттық және құндық
Қаржы ресурстарын пайдалану (оларды пайдаланудың қор емес нысанының
Қаржы мен қаржы ресурстары — бара-бар ұғымдар емес.
Қаржы ресурстары жалпы қоғамдық өнімнің 50% құрай отырып,
Қаржы ресурстарының қозғалысы жиынтық қаржы балансында (қаржы ресурстары
Қаржы ресурстарының құрамында олардың аса маңызды екі бөліпн
1) мемлекеттің кірістері. Олар республикалық және жергілікті бюджеттерде
2) бюджеттен тыс қаражаттар. Олар шаруашылық жүргізуші
Қаржы ресурстарының көзі жиынтық қоғамдық өнімнің барлық үш
1-кесте
Қаржы ресурстарының бір бөлігі кешенді түрде қоғамдың өнімнің
ІІ Қаржы жүйесі және қаржы
2.1 Қаржы жүйесінің қағидалары
Қаржы жүйесі интеграциялық тұрпатты жүйе болып табылады, оған
2-кесте
Қаржы жүйесін сыныптаудың функционалдық критерийінен басқа қаржы субъектілерінің
Буындардың сыныптамасының матасылған қатары ретінде жоғары разрядты элементтері
Қаржы жүйесін құрайтын жеке элементтердің орны мен рөлі
Материалдық өндіріс сферасының шаруашылық жүргізуші субьектілерінің қаржысы қаржылардың
Халықтың (үй шаруашылыгының) қаржысы қаржы жүйесінің ерекше бөлігі
Қаржы қатынастарының буындарына тән болып келетін тиісті орталықтандырылған
Қаржының материалдық мазмұны өзінің көрінісін қаржы ре-сурстарын қалыптастырып,
3-кесте
Қаржы қатынастарының нысандары мен ақша қорлары басқарылатын материалдық
Қаржы жүйесін құрудың негізіне мына қағидаттар қойылған:
Қаржы жүйесін ұйымдастыруда централизм мен демократизмнің үйлесуі Мемлекеттік
Бұл қағидат жергілікті қаржы органдарының тиісті жергілікті әкімшілікке
Салалық қаржыларды басқарудағы демократиялық негіз ша-руашылық жүргізуші органдарға
2.2 Қаржы жүйесіндегі мемлекеттік
Қаржылық байланыстардың орасан зор әр алуандығында жеке ортақ
Қаржыны орталықтандырудың арқасында ақша қаражаттары, мемлекеттің экономикалық және
Сөйтіп, объективті бөлгіштік қатынастардың экономикалық нысаны бола отырып,
Қаржы қатынастарының белгілі бір жиынтығы ретіндегі мемлекеттік бюджетке
Құңдық бөліністің айрықшалықты сферасы ретінде мемлекеттік бюджет мына
1) мемлекеттен жалпы қоғамдық өнімнің бір бөлігін оқшау-ландырумен
2) құнды жасау және оны тұтыну процесін шарттастыратын
3) қоғамдық өнімнің оның тауар нысанындағы қозғалысымен тікелей
Мемлекеттік бюджет, кез келген басқа экономикалық категория сияқты,
Экономикалық категория ретінде мемлекеттік бюджет мем-лекеттің орталықтандырылган ақша
Мемлекеттік бюджет экономикалық категория ретінде жалпы қаржы категориясына
Мемлекеттік бюджетте қоғамдағы барлық экономикалық процестер бейнеленетівдіктен, сондай-ақ
Негізгі қаржы жоспары мемлекеттің қаржылық қызметінің жемісі болып
Мемлекеттік бюджет ұлттық экономиканы басқарудың басты механизмдерінің бірі.
Ақырында, мемлекеттік бюджет мемлекет заңдарының бірі болып табылады
Сөйтіп, бюджеттің сан қырлы маңызын ескере отырып, оны
4-кесте
Мемлекеттік бюджет — ұлттық табыс пен жалпы ішкі
Нарықтық механизмге көшу жағдайында мемлекеттік бюджеттің қаражаттары ең
Шығыстар мен еалықтар арқыяы бюджет экономика мен ин-вестицияларды
Бюджет қаражаттарының әлеуметтік бағыттылығының зор маңызы бар. Әлеуметтік
Қаржылық жоспарлау процесінде бюджет ұлттық шаруашылықтың салаларына және
Бюджеттік жоспарлау мен бюджеттің атқарылуы процесіңде ұлттық шаруашылықтың
ІІІ Қазақстан Республикасындағы қаржы жүйесі
3.1 Қазақстан Республикасының қаржы жүйесінің
Қаржы жүйесін құрайтын жеке элементтердің орны мен рөлі
Мемлекеттің қаржысы – қоғамдық өнімнің құнын және ұлттық
Мемлекеттік бюджет – экономиканы, әлеуметтік-мәдени мұқтаждарды, қорғаныс пен
Мемлекеттік бюджеттен тыс қорлар – қорлардың ұйымдық дербестігі
Қазақстан Республикасының қаржы жүйесінің сызбасы
4 сызба
Қалыптасу көздері:
а) арнаулы мақсатты салықтар, қарыздар;
ә) бюджеттен берілетін субсидиялар;
б) қосымша табыстар мен үнемделген қаржы ресурстары;
в) ерікті жарналар және қайырмалдықтар.
Бюджеттен тыс қорлар толық көлемде ресурстарды мақсатты пайдалануды
Мемлекеттік кредит – мемлекеттік билік органдарының қарамағына уақытша
Қаржы жүйесіне жиі сақтандыруды да жатқызады, бірақ көптеген
Сақтандыру – шаруашылық жүргізуші субъектілерге келтірілген мүмкін болған
Сақтандыру – айрықшалықты, өзінің буындары бар сфера: әлеуметтік
Материалдық өндіріс сферасының шаруашылық жүргізуші субъектілерінің қаржысы қаржылардың
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының құрамына мыналар кіреді:
1. Материалдық өндірістің барлық кәсіпорындары және нарықтық экономика
2. Коммерциялық емес сфераның қаржысы. Коммерциялық емес қызмет
Қаржы жүйесіндегі өндірістік емес сфера қаржысының орны мен
Бұл қосалқы жүйеде қаржы қатынастары түрлі мақсатты сипаттағы
Қоғамдық бірлестік – азаматтар мүдделерінің бірлігі негізінде біріккен
Қоғамдық ұйымдар қаржысының экономикалық мазмұны өзіне ақша қатынастарының
- түрлі жарналар төлеумен, материалдық көмек көрсетумен және
- қоғамдық ұйымдардың қорларына аударылуы мүмкін ерікті қайырмалдықпен
- мақсатты ақша қорларын қалыптастыру мен пайдалану жөніндегі
- қоғамдық ұйымдардың жоғарғы және төменгі құрылымдары арасындағы
- қоғамдық ұйымдар мен оған бағынышты өндірістік құрылымдар
Коммерциялық емес мекемелердің қаржы-шаруашылық қызметі қаржы ресурстарын пайдаланудың
Халықтың (үй шаруашылығының) қаржысы қаржы жүйесінің ерекше бөлігі
3.2 Қазақстан Республикасындағы
Қазіргі кезде қаржылық бақылаудың мынадай түрлерін ажыратады:
- қаржылық-шаруашылық бақылау. Оны фирмалардың, кәсіпорындардың, бірлестіктердің, министрліктер
- қаржылық-бюджеттік бақылау. Ол кәсіпорындар табысының (пайдасының) бір
- кредиттік-банктік бақылау. Ол фирмалар мен кәсіпорындарды несиелеу
Қаржы қоғамдық ұдайы өндірістің бөлу стадиясының құралы бола
1. Қаржы қоғамдық өндірістің барлық стадияларына (өндіру, бөлу,
2. Қаржының экономикалық процестерінің катализаторы болуға әлуеттік ерекшелігі
Қаржы ұдайы өндіріс процесіне екі түрлі ықпал жасайды:
а) сан жағынан, бұл бөлгіштік процестің үйлесімдерімен сипатталады;
ә) сапа жағынан, бұл қаржының шаруашылық жүргізуші субъектілердің
Қаржы микроэкономикалық дамудың тиімді ара қатысын белгілеуде, ұдайы
Қаржының экономикалық рөлі мына бағыттардан көрінеді:
- қаржы капиталдың айналымын тездете отырып, кәсіпорындардың, фирмалардың
- кірістер мен шығыстарды ұдайы салыстырып отыру арқылы
- қаржы ақша қорларын бөлу және қайта бөлу
- қаржы ұлттық табыстарға қорлану және тұтыну қорларының
- қаржы ұлттық экономикада меншіктің сан алуан нысандарының
Сонымен бірге қаржы оңтайлы ұлттық шаруашылықтың ара салмағын
Қаржы көмегімен жететін нәтижелерді бағалауға жалпы тәсілдеме қаржының
1) ұлғаймалы ұдайы өндірістің қажеттіліктерін қажетті қаржы көздерімен
2) қаржыны қоғамдық өндірістің құндық құрылымын реттеу үшін
3) қаржының әлеуметтік - экономикалық дамудың ынталандырмасы ретінде
Қаржы жүйесінің ұғымы қаржы ұғымының одан әрі дамуы
Елдің біртұтас қаржы жүйесі тиісті ақша қорлары құрылып,
Сонымен бірге жалпы институционалдық тұрғыдан алғанда қаржы жүйесі
Өзінің тарихи дамуында қаржы жүйесі ұзақ эволюциядан өтті.
Қорытынды
Қорыта келгенде, қаржы-ақша қатынастарының жиынтығы, олардың ажырағасыз бөлігі.
Қаржы жалпы қоғамдық өнімнің құны мақсатты арналымдар мен
Қаржы қатынастары өзінің негізінде бөлгіштік қатынастар болып табылады.
Қазіргі кезде қаржы жүйесі терең өзгерістерге ұшырап, қайта
Қолданылған әдебиеттер тізімі
ҚР Президентінің 31.08.1998ж. «ҚР банктер және банк қызметі
ОҚО Ұлттық банк филиалының дайындаған статистикалық мәліметтері, 2005ж.
«Қазақстан қаржыгерлерінің IV конгресі». Алматы, 2004.
Банковская система Казахстана. 2006. /Финансы и кредиты. 2006
К.Маркс, Ф.Энгельс. Таң. Шығ. 23т. 188б.
Маркова О.М. Коммерческие банки и их операции. –М.,
Льюис К.Ф. Методы прогнозирования экономических показателей. –М., Финансы
Лаврушин О.И. Банковские операции. –М., Инфро, 1998.
Баян Көшенова. Ақша, несие, банктер. Валюта қатынастары: Алматы,
Мақыш Серік Биханұлы. Ақша айналысы және несие: Алматы,
Қазақстан ұлттық банкі. 2000ж.
Қазақстан және оның өңірлері. №1. 2006. Алматы, 2006.
Статистикалық баспасөз – бюллетень №2. Алматы, 2005.
Қазақстан – цифрларда. 2005 жыл. Статистикалық жинақ. Алматы,
Сейтқасымов Ғ.С. Ақша, несие, банктер: Оқулық. –Алматы, «Экономика»,
Мамыров Н.Қ., Тілеужанова М.Ә. Микроэкономика: Оқулық. –Алматы: Экономика,
2
Тауар-ақша
қатынастарының болуы
Материалдық
Өндіріс
(тауалар,
қызметтер көрсету,
жұмыс)
Материалдық емес
Сфера
Ізгіліктік
функциялары
Материалдық
Құқықтық тәртіпті қорғау
Қорғаныс
Халықты әлеуметтік
қорғау
Басқару
Мемлекеттің жұмыс істеуі