Мазмұны
Кіріспе .....................................................................................................................3
Тарау І. Қазақстан Республикасының шикізат базасының дамуы ...........5
1.1Қазақстан Республикасының шикізаты ...........................................................5
1.2Қазақстан Республикасының шикізат мөлшері ............................................12
1.3Шикізат көлемі ................................................................................................14
Тарау ІІ.Практикалық бөлім............................................................................18
2.1 Оңтүстік Қазақстанның шикізат...................................................................18
2.2 Солтүстік Қазақстанның шикізаты................................................................23
2.3 Батыс Қазақстанның шикізаты.......................................................................34
2.4 Шығыс Қазақстанның шикізаты....................................................................39
2.5 Орталық Қазақстанның шикізаты..................................................................42
Қорытынды..........................................................................................................49
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ...................................................................51
Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі: экономиканың шикiзаттық бағдарын бiрте-бiрте жеңу,
Экономиканың салалық құрылымын жақсартуға қолайлы жағдай жасайтын, тиiмдi
Курстық жұмыстың мақсаты: Қазақстан Республикасының қазіргі экономикалық
Курстық жұмыстың міндеті: Зерттеу тақырыбының мақсатына сәйкес төмендегідей
ағымдағы салалық жағдайды талдау;
салалардың жағдайын алдыңғы жылдармен салыстыру және қазіргі уақыттағы
әрбір саланың ерекшелігін анықтау.
Қазақстанның шаруашылық салаларының өзіндік құрылымы бар. Экономиканың құрылымын
Сендер біздің еліміздегі жалпы ішкі өнімнің көп бөлігі
Қазақстан шаруашылығы үш негізгі ерекшеліктерімен сипатталады:
ЖІӨ-нің жартысынан астамын үшінші сектор (қызмет көрсету) береді.
«Оңтүстік-Батыс-Солтүстік» аймақтарының өзіндік «үштағаны» анықтайды. Мұнда жалпы енімнің
Қазақстанның экономикасы әсіресе дүниежүзілік нарыққа бағытталған. Онда елде
Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту жөніндегі 2010 –
Бағдарлама экономиканы әртараптандыру және оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру
Бағдарлама экономиканы әртараптандырудың жүргізіліп отырған саясатының қисынды жалғасы
2015 жылға дейінгі кезеңде қазақстандық қамтуды мақсатты дамыту
Ірі жобаларды ілгерілетудің бастамашысы «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры»
Шикізат секторымен байланысты емес және ішкі, ал кейіннен
Мемлекет озық технологиялар трансфертіне, кейіннен олардың экспортқа бағдарлануын
Индустриядан кейінгі экономиканың негіздерін қалыптастыру мақсатында ұлттық инновациялық
Жалпы алғанда, экономиканы әртараптандыруды мемлекеттік қолдау макро және
Экономикалық саясаттың жүйелі шаралары қолайлы макроортаны және инвестициялық
Селективті шаралар басым секторлар мен жобаларды қаржылық және
Мемлекет өзінің бизнеспен өзара іс-қимылын республикалық және
Экономиканың объективті жағдайына барабар болатын 2015 жылға дейінгі
қолайлы макроэкономикалық жағдай жасауды;
бизнес-ахуалды жақсартуды және инвестициялар ағынын ынталандыруды;
жаппай технологиялық жаңғыртуды және ұлттық инновациялық жүйені дамытуды;
адами капитал сапасын арттыруды қамтамасыз етеді.
Экономиканың басым секторларын дамытуға мемлекет пен бизнес ресурстарын
Тарау І. Қазақстан Республикасының шикізат базасының дамуы
1.1Қазақстан Республикасының шикізаты
Қазақстан Республикасында мұнай-газ секторын дамыту жөніндегі 2010 -
Бағдарламаны әзірлеу қажеттілігі ел экономикасындағы мұнай-газ саласының рөлін
Мұнай-газ саласы елдің және оның жекелеген өңірлерінің дамуына
Жақын болашақта елдің мұнай-газ секторы серпінді дамитын болады,
Бағдарлама қаралып отырған кезеңдегі салалық мәні бар маңызды
Бағдарлама мұнай-газ кешенін дамыту мәселелерінен басқа, өндірістік, әлеуметтік
Қазіргі уақытта республиканың шамамен 900 мың шаршы км.
Қазақстан Республикасындағы көмірсутек шикізатының жалпы болжамды алынатын ресурстары
Республиканың 172 мұнай және 42 конденсатты кен орны
Кен орындары Қазақстанның он төрт облысының алтауының аумағында
Мұнайдың неғұрлым барланған қорлары Атырау облысына тиесілі, оның
15-тен астам көмірсутек кен орны Батыс Қазақстан облысының
Қазақстанның мұнай-газ саласының ресурстық әлеуетін одан әрі молайтуға
Каспийдің солтүстігінде алынатын 2,02 млрд. тонна болжамды қормен
Мұнай мен газды іздеу перспективалары Каспий маңы ойпатындағы,
Қазақстан үшін табиғи газ неғұрлым перспективті энергия тасығыш
Географиялық тұрғыдан барлық газ қорының 98% - ы
Қазақстан Республикасындағы мұнай өндіру көлемінің 70%-дан астамын АҚШ,
Мұнай мен газды өндіру
2009 жылы республикада мұнай мен газ конденсатын өндіру
Қазақстан Республикасының аумағында 2009 жылдың қорытындылары
бойынша негізгі мұнай өндіруші компаниялар «Теңізшевройл» жауапкершілігі шектеулі
Республика аумағындағы көмірсутек шикізатының құрылықта игеріліп жатқан кен
Қазақстан Республикасындағы жер қойнауын пайдаланушылардың газды өндіруі өндіру
Қазақстан Республикасының аумағындағы негізгі газ өндіруші компаниялар (2009
Қазақстанның оңтүстік өңірлерін газбен тұрақты жабдықтау қажеттілігін ескере
Мұнай өнімдерін өндіру тапшылығы мен оның импортының көлемі
Қазақстан МӨЗ-дерінде ресей мұнайын өңдеу көлемі 50%-ды құрайды
МӨЗ-дерге ресейлік мұнай жеткізілімдерінің басым болуының себептері -
Қазіргі уақытта өндірілетін көмірсутек шикізатының негізгі көлемі экспортқа
Негізгі өндірістік қорлары 30 жыл бұрын құрылған мұнай-химия
Сонымен бірге, мұнай-химия өндірістерін құру үшін жеткілікті шикізат
Қазіргі уақытта Қазақстанда жағар майлар өндірісі жоқ және
Республиканың мұнай-газ кешені өндіретін газ, негізінен ілеспе газ
Қазақ газ өңдеу зауыты (бұдан әрі - ҚазГӨЗ);
Теңіз газ өңдеу зауыты (бұдан әрі - ТГӨЗ);
Жаңажол газ өңдеу зауыты (бұдан әрі - ЖГӨЗ).
Газ өндіру көлемі аздау кен орындарында газды тауарлық
2006 жылдан бастап 2009 жылға дейінгі аралықта мұнай
Жалпы алғанда, жер қойнауын пайдаланушылардың газды кәдеге жарату
Тарихи қалыптасқан магистралдық және газ тарту құбырлары жүйесіне
Газдандыру жөніндегі белсенді жұмыстар жергілікті деңгейде жергілікті бюджет
Мұнай мен газды тасымалдау
Мұнай-газ саласының серпінді дамуы Қазақстанның бүкіл экономикасы үшін
Мұнай-газ компанияларынан түсетін түсімдер 2009 жылдан бастап енгізілген
2009 жылы минералдық-шикізаттық кешеніндегі инвестициялар көлемі 3,2 трлн.
Көмірсутектерді өндіру көлемдерінің ұлғаюы мұнай-газ тасымалдау инфрақұрылымын қарқынды
2009 жылы қазақстандық мұнайдың неғұрлым үлкен көлемі КҚК
Жаңа экспорт жүйелерін құру және қолда барларын кеңейту
2009 жылдың ішінде қазақстандық газ экспортының көлемі 7,0
Қазақстан Республикасының аумағы бойынша газды тасымалдау және транзиті
2009 жылға дейін транзит көлемі жыл сайын шамамен
«Орта Азия — Орталық», «Мақат - Солтүстік Кавказ»
Қазақстандық үлес бойынша ғана жер қойнауын пайдалану жобаларында
Қазақстан Республикасының шикізат мөлшері
2006 жылғы мамырда экономикадағы жұмыспен қамтылғандар саны 7991,4
Қазіргі таңда экономикалық дамудың негізгі көзі елдің шикізат
Еуропа елдері Қазақстан экспорты көлемінің негізгі бөлігін алады.
1998-2005 жылдар аралығында ЖІӨ-нің нақты көлемі 1,8 есе
Қазақстанның қаржы жүйесі ТМД елдерінің ішіндегі ең озық
2006 жылы Қазақстанның халықаралық қорлары Ұлттық қордың қаржысын
Республика экономикасына 50 млрд. АҚШ долларына жуық тікелей
2005 жылғы қаңтар-қараша аралығында Қазақстан Республикасының сыртқы сауда
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында сыртқы сауда географиясы негізінен Тәуелсіз
Республикадағы саяси және экономикалық тұрақтылық, қолайлы инвестициялық жағдай
2005 жылғы 20 желтоқсанда Fitch Rating’s рейтингтік агенттігі
Қазіргі уақытта Қазақстан Бүкіл әлемдік банктің жіктеуі бойынша,
2006 жылғы мамырдағы жұмыссыздық деңгейі 7,7 % мөлшерінде
1.3 Шикізат көлемі
Экономика батыл қарқынмен қалпына келуін жалғастыруда, оған мұнай
Қазақстан экономикасының 2007-2009 жылдардағы дағдарыстан кейін жылдам көтерілуі
Қалыптасқан жағдайда Қазақстанның банк жүйесінде сақталып отырған әлсіз
Айтарлықтай күйзелістер болмаған кезде банктердің жағдайы біртіндеп жақсаруы
Бұл қиындықтардан шығуға Қазақстанның банк жүйесін орнықты ету
Жағдайдың белгісіздігін назарға ала отырып икемді макроэкономикалық саясат
Болашақта қарсы циклдік бюджет саясатын жүргізуді жалғастыра беру
Тарау ІІ.Практикалық бөлім
2.1 Оңтүстік Қазақстанның шикізат
Оңтүстік-Қазақстан облысы — республиканың оңтүстік шетінде орналасқан, халық
Облыстың негізі 1932 жылдың 10 наурызында қаланған. 1962
Облыстың көлемі 117,3 мың км² немесе республика аумағының
Оңтүстік Қазақстан облысы республиканың ең ірі аймақтарының бірі
Қала халқының салыстырмалы саны - 40%. Облыс орталығы
Оңтүстік – Қазақстан облысы Қазақстанның оңтүстігінде Тұран ойпатының
Ең ірі өзені – Сырдария ( Келес, Құрықкелес,
Облыста полиметалл кендерінің кен орындары (Кентау қаласы ауданындағы
Облыстың негізгі өнеркәсіптік міндеті түсті металургияны, химия ,
Облыс мақтаның, былғары шикізатының, өсімдік майының, көкөністердің, жемістердің,
Азаматтық авиацияның ұзындығы 27 мың километр.
Облыс орталығы Орынбор – Ташкент және Түркістан –
Шымкент. 1-ақпан. "Қазақстан Бүгін" - 2010 жылы Оңтүстік
"Бүгінде Қазақстан барлық негізгі ұстанымдар бойынша өзін-өзі толық
Ерте пісетін көкөністермен және жеміс-жидектермен қамтамасыз ету проблемаларын
Бірақ ауылшарушалық өнімдерін өндірушілер жылыжай шаруашылығын ұйымдастыру барысында
Сонымен қатар, Т. Есімовтің пайымдауынша ауылшаруашылық өнімдерін өндірушілер
Облыс жерінің көпшілік бөлігі Тұран плитасының құрамына кіреді.
Облыстың климаты континенттік. Қысы қысқа, жұмсақ, қар жамылғысы
Облыстың ауыл шаруашылығына жарамды жерінің аумағы 10,3 млн.
2.2 Сотүстік Қазақстанның шикізаты
Солтүстік Қазақстан негізінен темір, тас көмір өндіруге, электр
Мұнай өнімдерін еңдеуден шығаратын зауыт Павлодарда жұмыс істейді.
Солтүстік Қазақстанда куатты электр стансалар - Екібастұздағы МАЭС-1
Солтүстік экономикалық ауданда Қазақстандағы ең дамыған АӨК орналасқан.
Бұдан басқа, мұнда сұлы, арпа, күздік бидай және
Қала маңдары мен өзен аңғарларында көкөніс, картоп және
Аймақтағы тасымалданатын жүктің 20%-дан астамы автомобиль көлігінің үлесіне
Ақмола өнеркәсіптік торабы. Құрылыс материалдарын өндіру, ауыл шаруашылық,
Еліміздегі және көршілес Ресей аймақтарындағы металлургиялық кәсіпорындардың шикізат
Көкшетау өнеркәсіп торабында оттегімен дем алдыратын аппаратуралар, әр
Петропавл өнеркәсіп торабы көлік қозғағыштары, тамақ және жеңіл
Солтүстік Қазақстан экономикалық ауданындағы негізгі атмосфераны ластаушы көздерге
Көкшетау
Ақмола облысының солтүстігінде облыс орталығы - Көкшетау қаласы
1960-1970 жылдары ескі, қайта жабдықталған және жаңа өнеркәсіп
Павлодар
Экономикалық ауданның шығысында Павлодар облысы орналасқан, онда Қазақстанның
Қостанай
Солтүстік Қазақстанның батысында Қостанай облысы орналасқан, облыс орталығы
Петропавл
Петропавлды (193 мың адам) «Республиканың солтүстік қақпасы» деп
Петропавл қазіргі кезде маңызды өндірістік мәдени орталық әрі
Облыстың әкімшілік орталығы - Петропавл қаласы , ол
Облыстың солтүстік - шығыс жағында – Селетітеңіз ,
Солтүстік Қазақстанның ең үлкен құрлық тереңінде орналасуы оның
Облыс ауылшаруашылығының жалпы өнім көлеміне қосатын үлесі 14%
Соңғы жылдағы бидай өсіретін егістік көлемі 3,7 млн
Облыс экономикасының өнеркәсіп саласы кадрлік және өндірістік жоғары
Солтүстік Қазақстан облысы бойынша бүкіл автокөлік жолдарының ұзындығы
Солтүстік Қазақстан Облысының минералды – шикізат базасы .
1921 жылы Петропавл-Көкшетау темір жолы салынды, 1927 жылы
1929 ж. 10.10 бастап Петропавл радиожелісінің жүйелі жергілікті
20-30 жылдары облысымызда танымал жазушылар , ғалымдар М.
Ж. Сыздыков және тағы басқалары жұмыс істеді.
1990 жылы облыста нарықтық қатынаста көп деңгейлі экономикасының
Агроөнеркәсіптік кешенінің өзгеру барысында 5935 крестьян шаруашылығы құрылды
Мемлекеттік мәдени-ағартушылық мекеме сәтіне 355 мәдениет объектілері, Погодин
2.3 Батыс Қазақстанның шикізаты
Батыс Қазақстан облысы — Қазақстан Республикасының солтүстік-батысындағы әкімшілік-аумақтық
Облыс 1932 ж. 10 наурызда Орал облысы болып
Сурет1. Батыс Қазақстанның шикізат мөлшері
Орталығы — Орал қаласы. Облыстағы 539 елді мекеннің
Батыс Қазақстан облысы экономикасында ауыл шаруашылық өндірісінің үлесі
Өсiмдiктен алынатын шикiзат базасында емдiк препараттар өндiрiсiн одан
эфир майларын өндiру;
көмiрқышқыл экстрактiлерiн өндiру;
криопрепараттар өндiру мүмкiн емес.
Қазiргi уақытта эфир майларының орнықты рыногы қалыптасып отыр,
Бұл өнiмдi көтерме сатып алушыларға АҚШ, Ұлыбритания, Жапония,
Алайда эфир майының мұнша мөлшерiн алу үшiн орта
Медициналық препараттар алу үшiн дәрiлiк өсiмдiктердi өңдеу базаларын
Жылжымалы эфир майы зауытының негiзгi технологиялық модулi КрАЗ
Сонымен қатар өсiмдiктiң бұл түрлерiн өңдеу үшiн Алматы
Қазақстан Республикасының аумағында эфир майы бар 450-ден астам
Көмiрқышқылды экстракция - шығымдылығы жоғары (2 процентке дейiн)
Көмiртегiнiң сұйық қос тотығының сұрыпталушылығы мен жоғары диффузиялық
Реактор көлемi 100 кг болғандағы көмiрқышқылды экстракцияның технологиялық
Көкiнiс пен жемiс-жидектен вакуумды кептiру және криогендi ұнтақтау
Криоұнтақтардың жоғары сапалық сипаттамалары оны балалар тағамын жасауда
2.4 Шығыс Қазақстанның шикізаты
Шығыс Қазақстан облысы - еліміз бойынша индустриялық-инновациялық даму
Көктемнің лебі шырайлы шығыста да жылылық танытқандай. Кенді
Ауыл құрылысының бірінші кезеңіне 2010 жылы республикалық бюджеттен
Елбасы оралмандармен кездесу кезінде соңғы 20 жылда республикамызға
Соңғы жылдары Шығыс Қазақстанға Қытайдан Моңғолия мен Өзбекстаннан
«Шығыс-сүт» зауытының директоры Сейілжан Сайлаубаев алдағы уақыттары өндірісте
Елбасының Семейдегі «Приречное» ЖШС-нің атқарып жатқан жұмыстарына да
Өндірісті шығыс өңірінде индустрияландыру картасына құны 493,5 млрд
Өңірде егін шаруашылығының қарқыны қарымды. Көрсеткіштер көңіл көншітерлік.
2.5 Орталық Қазақстанның шикізаты
"Қазіргі таңда Қазақстан көптеген саланың басты шикізаты болып
В.Костюченконың айтуынша, кварц қоры Қазақстанның бес аймағында табылған.
Қазақстанда индустрияландыру ісі болашақ өнеркәсіп үшін қажетті табиғи
Соғысқа дейінгі бесжылдар кезінде салынған құрылыстар: Түрксіб темір
Өлкеде болашақ өнеркәсіп тораптарының негізі қаланып, басқа республикадағы
Жеңіл және тамақ өнеркәсібінің көптеген кәсіпорындары бой көтере
Қорытынды
Курстық жұмыстық жалпы қорыта айтқанда экономиканы әртараптандыруды мемлекеттік
Экономикалық саясаттың жүйелі шаралары қолайлы макроортаны және инвестициялық
Селективті шаралар басым секторлар мен жобаларды қаржылық және
Мемлекет өзінің бизнеспен өзара іс-қимылын республикалық және
Экономиканың объективті жағдайына барабар болатын 2015 жылға дейінгі
қолайлы макроэкономикалық жағдай жасауды;
бизнес-ахуалды жақсартуды және инвестициялар ағынын ынталандыруды;
жаппай технологиялық жаңғыртуды және ұлттық инновациялық жүйені дамытуды;
адами капитал сапасын арттыруды қамтамасыз етеді.
Мемлекеттік бюджетке түсетін кіріс мөлшерінің белгісі бір деңгейін
Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясында болашақтағы мемлекетіміздің
Жер қайнауындағы табиғи байлықтарды өндірушілердің табыстары
әлемдік бағаға байланысты екенін ескере отырып,оларға салынатын табыс
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
География: Дүниежүзіне жалпы шолу. ТМД елдері. Жалпы білім
Қазақ тілі термиңдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География
Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су
Қазақ Энциклопедиясы , 3 том" Бейсенова А.С. Қазақстанның
Ә.Бірмағамбетов. Қазақстанның физикалық географиясы. Алматы:
Физическая география Республики Казахстана /под.ред. К.М.Джаналиевой
Абдуллин А.А. Геологиия Казахстана.- Алма-ата:Наука,1981. Қазақ Энциклопедиясы
Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі Су
Управление сельскохозяйственым пройзводством. Наглядное пособие. М.Колос, 1984.
38