ЖОСПАР
Кестелерді құру және өңдеу 2
Кестелерді жасау 2
Тор сызықтарын бейнелеу және жасыру 3
Кестелерді алдын ала даярлау 3
Ұяларды таңдап алу 4
Кестедегі мәліметтерді жылжыту және олардың көшірмесін алу 5
Бағаналар енін өзгерту 6
Кесте қатарларымен жұмыс жасау 6
Кестелер тақырыбын құру. 9
Ұяшықтарды біріктіру және бөлу 9
Ұяшықтарды бөлу 9
Кестелерді форматтау 10
Кесте-Автоформат командасының қолданылуы 10
Кесте жақтаулары форматтарын таңдау 11
Қатарлар мен бағаналарды нөмірлеу 12
Кестелерді бірнеше бөліктерге бөлу 12
Қорытынды 14
Қолданылған әдебиеттер: 15
Кестелерді құру және өңдеу
Мәтін редакторлармен жұмыс істеу барысында реттелген информацияны жиі
Осындай реттелген, ықшам информацияны сақтаудың ең бір қолайлы
көптеген түрлерінде жиі қолданылады. Кестелер, оның ішіндегі мәліметтерді
1-сурет. Телефондық мекен-жай кітабы
Кестелерді жасау
Кесте құжаттық мәтіннің кез келген жеріне қойыла береді.
Кестені алғаш рет құру үшін Кесте-Кестені енгізу (Таблица-Вставить
ықшам форматтары жиынынан өзіңізге қажетті форматты таңдап алуға
Кесте құрудың ең бір қарапайым жолы – Кестені
Сонымен, алғаш рет кесте құру үшін мынадай әрекеттер
- құрылатын кестенің сол жақ жоғарғы шетіне (бастапқы
- тышқан тетігімен саймандар панеліндегі Кестені енгізу батырмасын
- тышқан курсорын кестенің қажетті мөлшеріне дәл келетін
- керекті торлар санын бейнелеп алып, тышқан батырмасын
Кестені енгізу батырмасының көмегімен кестені құру барысында бағаналар
2-сурет. Кестені енгізу батырмасы кесте өлшемдерін қарапайым түрде
3-сурет. "Кестені енгізу" сұхбаттасу терезесі
Тор сызықтарын бейнелеу және жасыру
Тор сызықтары кесте ұяларының мөлшерін белгілеп көрсету үшін
4-сурет. Тор сызықтары көрсетілген кесте
Кестелерді алдын ала даярлау
Жұмыс кезінде жиі-жиі мәліметтер орналасқан кестенің параметрлерін өзгерту
мен енін өзгерту т.б. бар. Келесі тарауларда кестелерді
Ұяларды таңдап алу
Өңдеу командасын орындамастан бұрын мұнан былай әрекеттер орындалатын
Кесте элементтерін таңдаудың ең жеңіл қарапайым түрі тышқан
5-сурет. Таңдап алынған ұяшықтарды бейнелеп көрсету үшін ақ-қара
Тышқанның көмегімен кестенің фрагментін таңдау барысында тышқан курсоры
кесте ішіндегі фрагменттерді таңдаудың әртүрлі варианттары келтірілген:
Символдар – тышқан курсорын бірінші символ алдына апарып
Ұяшықтар – тышқан курсорын қажетті ұяшықтың сол жақ
Ұяшықтар тобы – бірінші ұяшықты немесе ұяшықтың ішіндегісін
тышқанды жібермей ұстап тұрып, курсорды соңғы ұяшыққа жылжыта
Қатар – бір ұяшықты таңдау әрекетін орындаңыз, бірақ
Бағана – таңдап алынғалы тұрған қатардың жоғарғы бос
Кесте – барлық қатарлар мен бағаналарды түгел белгілеп
Қатарларды, бағаналарды және толығымен кестені белгілеу үшін Кесте
Кестедегі мәліметтерді жылжыту және олардың көшірмесін алу
Кестені құрып, оны мәліметтермен толтырған соң, кестедегі мәліметтердің
Бір немесе бірнеше торлар мәліметтерін басқа орынға жылжыту
– мәліметтері жылжытылатын не көшірмесі алынатын қатарлар мен
– тышқан курсорын белгіленген торлар маңында оның түрі
– келесі орындалатын әрекет белгілеп алынған элементтерді жылжытамыз
– тышқан курсорын жылжыта отырып оны мәліметтер тасымалданып
– тышқан батырмасын қоя беру қажет.
6-сурет. "Ұяшықтардың биіктігі мен ені" сұхбаттасу терезесінің "Бағана"
Кестенің торларындағы, қатарларындағы және бағаналарындағы мәліметтерді жылжыту және
Бағаналар енін өзгерту
Егер кестені құру барысында оның бағаналар енінің сандық
Тышқан көмегімен бағана енін өзгерту үшін тышқан курсорын
Алайда, егер де сіз алдымен бір немесе бірнеше
Кесте қатарларымен жұмыс жасау
Жаңадан құрылған кестеде барлық қатарлардың биіктігі бірдей болады.
Бірнеше қатарлардың биіктігін бірдей етіп өзгерту үшін келесі
– биіктігін өзгертілетін қатарларды белгіленеді;
– Кесте-Ұяшықтардың биіктігі мен ені командасын орындап, "Ұяшықтардың
-Авто – ең биік ұяшық бойынша қатарлар биіктігін
-Минимум – қатардың ең кіші (минималды) биіктігін береді.
-Дәлме-дәл (Точно) – ұяшықтың анықталып қойылған биіктігін береді.
Осы опциялардың бірін таңдап алу қажет.
Егер опциялардан Минимум немесе Дәлме-дәл мәнін таңдалған болса,
Егер басқа қатарларды форматтау қажет болса, сол парақтағы
Соңында ОК батырмасын басу керек. Ұяшықтарды, қатарларды және
Кесте құрылған соң, сіз оның құрылымын оған қатарларды
Кесте құрылымына енгізілетін бірнеше өзгертулерді тек бір команданың
Қатарларды немесе бағаналарды қосымша енгізу келесі әрекеттердің орындалуын
– қатарды немесе бағананы белгілеп алыңыз (ол сіз
– Кесте менюінен "Қатарларды енгізу" (Вставить строки) немесе
Кесте-Қатарларды енгізу командасын таңдағанда жаңа қатар ағымдағы қатардан
Осыларды енгізгеннен кейін жаңа қатар немесе бағана ағымдағы
Егер сізге кесте соңына жаңа қатар қосу қажет
7-сурет. Жаңа қатар енгізу
8-сурет. Жаңа бағана енгізу
Кесте соңына (оң жақ шетіне) бағана қосудың өзіне
– курсорды кестенің соңғы қатарына апарып, шеткі бағананың
– Кесте-Бағананы белгілеу командасын орындаңыз;
– Кесте-Бағаналар енгізу командасын орындаңыз немесе саймандар панеліндегі
Егер кесте соңына тағы бірнеше бағаналар қосу қажет
Кесте соңына бірден бірнеше бағаналарды қосу үшін, кестенің
Мұнан кейін кестенің соңында орналасқан бағаналарды қайтадан белгілеп,
Қатарларды (немесе бағаналарды) жою үшін, сіз сол элементтерді
Бағаналарды жою барысында жойылған бағаналардың оң жағында орналасқан
бағаналар солға қарай жылжиды.
Бағаналарды немесе қатарларды толығымен қосу немесе жою міндет
Егер де сізге торды мәліметтен тазарту (яғни тордың
Кестелер тақырыбын құру.
Ұяшықтарды біріктіру және бөлу
Егер де сіз тақырыпты тікелей кестеде орналастырғыңыз келсе,
Бір қатарда бір-біріне жақын орналасқан бірнеше торларды біріктіру
- біріктіретін ұяларды белгілеп алыңыз (9-сурет);
- Кесте-Ұяшықтарды біріктіру (Таблица-Объеденить ячейки) командасын орындаңыз. Нәтижесінде
9-сурет. Біріктіру үшін ұяшықтарды таңдау
10-сурет. Кесте тақырыптарын жазу кезіндегі
ұяшықтарды біріктіру
Ұяшықтарды бөлу
Ұяшықтарды бөліктерге бөлу біріктіруге қатысты кері операция болып
Сондай-ақ біріктірілмеген көлемді ұяшықтарды да бөлуге болады. Мұндайда
Сонымен, бөлуге арналған бір немесе бірнеше торларды тандап
Кесте-Ұяшықтарды бөлу (Таблица-Разбить ячейки) командасын таңдасақ, нәтижесінде экранда
11-сурет. "Ұяшықтарды бөлу" сұхбаттасу терезесі
Кестелерді форматтау
Сіздер кестедегі мәліметті жеңіл әрі тез оқуға мүмкіндік
Торлар ішіндегі мәліметті форматтау үшін әдеттегі мәтінді форматтау
Мысалы, сіздер қаріп түрін, өлшемін және кескінін (сызылымын)
Бұдан басқа да тікелей кестені әшекейлеу элементтерін қосуға
сызықтары, оны жиектеу және т. с. с). Кестені
Кесте-Автоформат командасының қолданылуы
Кесте-Автоформат (Таблица-Автоформат) командасы кестені әшекейлеудің алдын ала
анықталған стильдерін қолдану арқасында оны безендіруге қажетті уақытты
Сонымен, кестені форматтау үшін курсор кесте ішіне орналасуы
Кесте-Автоформат командасын тандасақ, соның нәтижесінде экран бетіне 18.12-суретте
Алдын ала анықталған форматтар тізімінен өз талабыңызға сәйкес
Егер қолданылатын форматтағы әшекейлеу элементтерінің бірсыпырасын қалдырып, ал
12-сурет. "Кестені автоформаттау" сұхбат терезесі
Ал автоформатты кестенің тек белгілі бір бөлігіне қолдану
т.с.с.).
Ең соңында ОК батырмасын басу керек.
Кесте жақтаулары форматтарын таңдау
Word редакторы жеке ұяшықтарға, қатарларға, бағаналарға және толығымен
13-сурет. Жақтаулардың кестені форматтауда қолданылуы
14-сурет. "Кестені жиектеу және ішін бояу" сұхбат терезесінің
– жақтау ішіне алғыңыз келетін торларды таңдаңыз
– Формат-Жиектеу және ішін бояу (Формат-Обрамление и заливка)
(4-сурет);
– Тип тізімінен стиль түрі мен жақтау сызығының
– Түс (цвет) тізімінен сызық түсін таңдап алыңыз;
– "Жиектеу" (Обрамление) бөлімінен жақтау түрін (Жоқ, Жақтау,
– ОК батырмасын басыңыз.
"Жиектеу" үлгісі кестенің өзгеруінен кейінгі сыртқы бейнесі жайлы
15-сурет. "Кестені жиектеу және ішін бояу" сұхбат терезесіндегі
Кесте элементтерінің кейбір түйінді сөздерін белгілі бір түске
Ол үшін "Кестені жиектеу және ішін бояу" сұхбат
Қатарлар мен бағаналарды нөмірлеу
Ұяшықты (қатарларды) нөмірлеу үшін Формат-Тізім (Формат-Список) командасын орындап
"Форматтау" панелінде орналасқан "Нөмірленген тізім" батырмасы көмегімен ұяшықтарды
16-сурет. "Кестедегі нөмірлеу" сұхбат терезесі
Нөмірлеуді жүргізуге қажетті ұяшықтарды, қатарларды немесе бағаналарды таңдап
Мұнан кейін "Форматтау" панеліндегі Нөмірленген тізім батырмасын басып,
Қатар бойынша (По строкам)– қатарлар ұяшықтарын біртіндеп нөмірлейді;
Бағана бойынша – ұяшықтарды жоғарыдан төмен қарай, содан
Ұяшықта тек бір нөмір – "Ұяшықта тек бір
ОК батырмасын басыңыз.
Кестелерді бірнеше бөліктерге бөлу
Кестелермен жұмыс істеу барысында бір кестені оның арасына
Қорытынды
Microsoft фирмасының Excel программасын қорытындылай келе оның кестелік
Excel мүмкіндіктері көпжақты. Оны тек экономика саласында ғана
Қолданылған әдебиеттер:
1. Айтхожаева Е.Ж. Информатика “КазНТУ” Алматы 1998
2. Балапанов Е., Бөрібаев Б., Мадьярова Г., Балабекова
3. Балапанов Е., Бөрібаев Б., Информатикадан 30 сабақ.