МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1 Бөлім Туризм дамуының теориялық аспектілері.
1.1 Туризм ұғымы және мәні.
1.2 Туризм дамуына әсер етуші факторлар.
1.3 Әлеуметтік және экономикалық факторлар.
2 Бөлім Қазақстан Республикасында туризм дамуына әсерін тигізетін
Елдегі туризм дамуының туристік-рекреациялық ресурстары және мүмкіндіктері.
Туризм дамуының әлеуметтік-экономикалық шарттары.
Қазақстан Республикасында туризмның даму динамикасы.
3.тарау. Қазақстан Республикасында туризм дамуының болжамы.
Туристік ұйымдарда әлеуметтік-экономикалық факторларды тиімді ету жолдары.
Туризм дамуының болжамы және артықшылық бағыттары.
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ҚОСЫМШАЛАР
Кіріспе.
Туризм әлемдік экономикада басты рөлдің бірін атқарады. Дүниежүзілік
Бұл шаруашылық саласы көптеген дамыған және дамушы елдердің
Көптеген елдерде туризм экономиканың маңызды салаларына (көлік және
Туризмнің қазіргі индустриясы табысы жоғары және серпінді дамып
Қазіргі туризм еңбекшілердің жыл сайынғы ақылы еңбек демалысына
ДТҰ, туризм жөніндегі мамандандырылған халықаралық ұйымдардың зерттеулерінің талдауына,
Әлемдегі туризмның дамуына ғылыми-техникалық прогресс, тұрғындардың өмірлік жағдайын
Бүгінгі күндегі туризм – бұл әлемдік экономиканың құлдырауды
Туризм елдің тұтас аудандарының экономикасына белсенді әсер етеді.
Қазіргі таңда туризм әлемдік экономикада басты орында және
Бұл мақсатқа жету үшін мына мәселелерді шешу қажет:
туризм жайлы жалпы түсінік беру (ұғымы, мәні);
туризмға әсерін тигізетін факторларды анықтау;
Қазақстан Республикасындағы туризм мәселелері;
Елдегі туризмның даму динамикасы;
Қазақстанның туристік-рекреациялық әлеуеті (Бурабай)
Отандық туризмның даму мүмкіндіктері және болжамы;
Жазба жұмыста баспа материалдары, статистика агенттігінің мәліметтері (әлеуметтік
1- тарау Туризм дамуының теориялық аспектісі.
1.1 Туризм ұғымы және түсінігі.
Адамзат тарихында саяхаттау сауданы дамыту, жаңа жерлерді жаулап
Саяхат- адамдардың жылжу мақсатына байланыссыз кеңістіктегі қозғалысы. Саяхаттың
Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы заңда берілген анықтама
Туризм (француз сөзі tourisme, tour- серуен, сапар)- бір
1) XIX ғ. дейін - элитарлық туризм, туристік
2) XIX ғ.- бірінші дүниежүзілік соғыс - көлік
3) екі дүниежүзілік соғыс аралығындағы кезең – көпшілікті
4) екінші дүниежүзілік соғыстан кейін – қазіргі кезең
Бірінші кезең туризмның тарихи алғышарты ретінде анықталады. Антикалық
Ортағасырларда саяхат діни сипат алды. Діни сенім адамдарды
Ренессанс және Ағарту дәуірі дінисебепті әлсіретіп, сапарлардың жеке
XIX ғ. ортасына дейін саяхаттар мақсатты емес, тек
Екінші кезең көліктің дамуындағы дүрбелең өзгерістермен сипатталады. Параход,
Бірінші дүниежүзілік соғыс, 30 - жылдардағы Ұлы күйреу
Екінші дүниежүзілік соғыстан соң туризм нағыз көпшілікті (
Осындай ұзақ тарихы бар туризм, әлі күнге дейін
Туризм анықтамасын үш топқа топтастыруға болады. Бірінші топқа
Туризм анықтамасының екінші тобы, оны халық миграциясының бір
Анықтаманың үшінші тобы, туризмді күрделі әлеуметтік-экономикалық құбылыс ретінде
Статистикада туризм, мекен-жайды немесе жұмысты ауыстырумен байланысты емес,
1993 жылы БҰҰ Статистика коммисиясы Бүкіләлемдік Туристік
Осы анықтамаға сәйкес туризмға тән негізгі сипаттамалар төмендегідей:
-тұрғылықты ортадан тысқары шығу;
-қозғалудың уақытша сипаты;
-сапардың мақсаттылығы;
Тұрғылықты ортадан тысқары шығу – туризмнің маңызды сипаттамасы.
БТҰ ұсынысы бойынша тұрғылықты орта параметрі екі көрсеткішпен
Екінші көрсеткіш – арақашықтық. Мекен – жайға қашық
Сапар мақсаты туризмға жататын қызметтер түрін дәл анықтайтын
1.2. Туризм дамуына әсер етуші факторлар.
Күрделі әлеуметті-экономикалық сала болғандықтан, туризм көптеген сыртқы факторлар
Туризмге әсерін тигізетін факторлар екі түрге бөлінеді:
-сыртқы (экзогенді)
-ішкі (эндогенді)
Сыртқы факторлар туризм саласына қоғамдық өмірдегі өзгерістермен және
Туризм дамуына әсерін тигізетін , маңызды сыртқы факторларға
-табиғи-географиялық;
-мәдени-тарихи;
-экономикалық;
-әлеуметтік;
-демографиялық;
-саяси-құқықтық;
-технологиялық;
-экологиялық.
Бұл факторлар өз бойына маңызды элементтерді жинаған, сондықтан
Табиғи-географиялық (теңіз, тау,орман, флора, фауна,климат және мәдениет ескерткіштері)
Табиғи және мәдени-тарихи ресурстардың байлығы, олардың мүмкіншілігі мен
Сонымен қатар , еске алатын жайт, табиғат құбылыстары
Тұтас алғанда табиғи-географиялық және мәдени-тарихи факторлар туризмның дамуына
Экономикалық факторлардың туризмға әсері, ең бастысы туризм және
Мемлекеттің экономикалық жағдайынан тек қана халықтың табысы ғана
Сонымен қатар экономикалық факторлар қатарына инфляция, пайыздық көрсеткіш,
Туризмның дамуы тек қана ұлттық қана емес, сонымен
Әлеуметтік факторлар ішінен бірінші кезекте аталып өтілетін, бұл
Бос уақыттың артуы қазіргі заманғы ғылыми – техникалық
Халықтың бос уақытының ұзақтығы артуына байланысты туризмде екі
“Аралықты сапарлар” үшінші мыңжылдықтағы туризм дамуын анықтайды. Бұндай
Әлеуметтік факторлар қатарына, сонымен қатар білім деңгейінің, мәдениет,
Соңғы уақытта, яғни XX ғасырдың соңғы онжылдығында экономикалық
Туристердің қажеттіліктері де өзгерді: төменгіден-жоғарыға, жұмысқа қабілеттілікті арттырудан
“Үш S” (Sea – Sun - Sand; теңіз-күннің
Туризм дамуына әрдайым әсерін тигізетін фактор – демографиялық,
Әлемдегі тұтасымен және кейбір жеке аймақтарда халық санының
Демографиялық фактор тобына, сонымен қатар урбанизация (қала халқының
Дамыған елдер халқының демографиялық құрылымында төмендегідей өзгерістер орын
-халық қартаюда (туу деңгейінің төмендеуі жасы үлкен адамдардың
-қызмет етуші әйелдер саны артуда, олардың карьера жасауы
-жалғыз бастыадамдардың саны өсуде (ірі қалаларда, олар жарты
Демографиялық ортада туризм дамуында екі тенденцияны құрайды:
Туризмның дамуына маңызды ықпал ететін фактор – саяси-құқықтық:
Туристік активтілік саяси жағдайға тәуелді болады. Тұрақты саяси
Саяхатқа зор қауіп терроизм мен экстремизм тудырады. АҚШ-та
Технологиялық факторлар , техника және технология прогресімен тығыз
Ғылым мен техниканың дамуы туристік қызмет көрсетудің бұқаралық
Мамандар айтуы бойынша, көліктің әрі қарай дамуы, екі
Басты назар аударатын мәселе , туризм индустриясына компьютерлік
Туризмда интернет тек қана ақпаратты беру мен алмасу
Экологиялық фактор туризмға зор ықпалын тигізеді. Себебі, қоршаған
Туризмның пропоциональды дамымауы, оның өз негізін жоюы мүмкін:
Ішкі факторлар – бұл сала ішінде тікелей әсерін
-тұтынушылардың ақпараттанғандығының артуы және олардың қалауларының
-туризм саласындағы қызметті координациялаудың рөлі артуы (ірі фирмалардың
-туризм саласын кадрлармен қамтамасыз ету (жұмысшылар санын арттыру;
-жеке меншіктегі туристік бизнестің дамуына қолдау көрсету;
-бұқаралық ақпарат құралдарының жарнама және туристік өнімді жылжытудағы
Туризмның дамуына әсерін тигізетін басты факторлардың бірі маусымдылық
-туризм түрлері бойынша ерекшеленеді. Танымдық туризм ,рекреациялық туризмнан
-әртүрлі туристік аймақтарда маусымдылық әртүрлі болып табылады;
-туризмдағы маусымдылық негізінен климаттық, әлеуметтік және психологиялық факторлармен
Климаттық факторлар әлемнің көп аймағында саяхатқа, демалысқа, емделуге,
Психологиялық факторлар көбіне жаз айларында саяхаттың артуымен сипатталады,
Туризм дамуына әсерін тигізетін факторлар сан алуан, сондықтан
Статикалық факторлар уақытқа, мерзімге байланысты мәні өзгермейді. Бұл
Демалыс орындарының тартымдылығын ең бірінші, осы шарттар анықтайды.
Динамикалық факторлар төмендегідей:
- саяси;
- әлеуметті-демографиялық;
- қаржылы-экономикалық;
- материалды-техникалық.
Негізінен, елдегі саяси жағдайға барлық динамикалық факторлар тәуелді
Әлеуметті-демографиялық факторларды тұрғылықты халықтың жасы, бос болу деңгейі,
Қаржылы-экономикалық факторларға мыналарды жатқызады: елдегі, мемлекеттегі экономикалық жағдай,
Материалды-техникалық факторлар туристік индустрия базасының жағдайы мен мүмкіндіктерін
Шет елде туризмның дамуына әсер ететін факторлардың маңыздысы
Мемлекеттік органдардың қолдауы;
Қоғамдық байлық және тұрғындар табысының өсуі;
Жұмыс уақытының қысқаруы;
Көлік және коммуникация құралының дамуы;
Урбанизация
Қоғамның рухани байлық жүйесіндегі үстемдік.
Туристік индустрияға мемлекеттік қолдау көрсетудің төмендегідей түрлері бар:
субсидиялар;
жеңілдетілген қарыздар;
проценттер бонификациясы;
салық жеңілдіктері.
Көптеген елдерде келу туризмін ынталандыру үшін қабылданған мемлекеттік
Турцияда барлық жеңілдіктер арнайы сертификатпен анықталады. Туризм саласындағы
салық бойынша инвестициялық қолдау;
кедендік баждан және импортқа ҚҚС босату;
жеңілдетілген несиелер;
Салық және алымдар бойынша жеңілдіктер дегеніміз:
жеңілдік сертификатқа байланысты әкелінетін, машина және құралдардың кедендік
жеңілдік сертификатының болу-болмауына байланыссыз кейбір машина және құралдардың
корпоративтік салыққа жеңілдік ( 30-дан 100 % дейін);
жоғары деңгейлі үстемдігі бар аймақтарда жұмыс атқарушы жұмысшылардың
Туризмды ынталандыру бойынша заңға сәйкес туроператорларға да бірнеше
Шет ел валютасымен алынған және түрік лирасына конвертирланған
Қоғамдық байлықтың өсуі. Соғыстан кейінгі жылдары дамыған елдерде
Жұмыс уақытының қысқаруы. Көп елдерде кәсіпорындардағы жұмыс уақыты
Көліктің дамуы қоғамның мобильдігінің артуына, осыған сәйкес саяхаттың
Урбанизация . Қалалардағы халықтың концентрациясы, табиғаттан қашық болуы
Қоғамдық сана деңгейі. Соғыстан кейінгі жылдары адамдар
Әлем жеке өңірлерінің туристер үшін қызығушылық тудыратын
өңір Тартымдылығының арту факторлары
Оңтүстікамерикандық:
Бразилия 1. Амазония бойымен өткізілетін экологиялық турлар.
2. Экзотикалық табиғат.
3. ел астанасының қазіргі заман архитектурасы және дизайны.
Еуропалық:
Франция, Англия
Германия, Финляндия
Швеция 1.Тарихи және мәдени орындардың жоғары концентрациясы
2. жеңілдетілген визалық тәртіп.
3. жоғары деңгейдегі сервис
Жерортатеңіздік:
Кипр
Израиль
Тұтас аймақ салық салудың тиімді жүйесі
қазіргі заманғы банктық жүйе
жақсы ұйымдастырылған телекоммуникация құрылымы
оффшорлық компания құрудың жеңілдетілген түрі
мемлекет тарапынан компанияның банктегі есепшоттары жайлы мәліметтін құпияда
зиярат ету туризмінің артуы
емдеу орталықтарының көптігі
төрт теңіз турлары
жастар лагерінің болуы
іскерлік қатынастың артуы
туризм инфрақұрылысының жақсы дамығандығы
қызмет көрсетудің жоғары деңгейі
ыңғайлы климат
туристік маусым ұзақтығы
теңіз жағалауындағы демалыс және көрікті жерлерді қараудың үйлесімі.
Азиаттық
Біріккен
Тұтас аймақ электроника және тұрмыстық заттар бағасының төмендігі
жоғары деңгейлі сервис
минималды салықтар
визалық тәртіптің жеңілдетілуі
1.экзотикалық табиғат және мәдениет
саяси тұрақтылық
2. Австралияға ұшқан туристер үшін ыңғайлы транзиттік жол
4. қыстағы «жағажайлық» демалыстың басты бағыты.
1.3. Туризм дамуына әсер етуші әлеуметтік –экономикалық факторлар.
Экономика және туризм өзара тығыз байланыста дамиды. Экономикаға
Туризм дамуына оң әсер тигізетін факторлар:
нақты табыстың өсуі;
табыстың тең бөлінуі;
валютаның тұрақтылығы;
тиімді конъюктуралық жағдай.
Туризм дамуына теріс әсер тигізетін факторлар:
экономикадағы дағдарыс құбылыстары;
өндірістің құлдырауы (жұмыссыздықтың өсуі, жалақының қысқаруы, уақытша жұмыс
валютаның тұрақсыз болуы;
тиімсіз конъюктуралық жағдай.
Елдің экономикалық дамуымен , оның азаматтарының ұлттық табыс
Мемлекеттің экономикалық жағдайынан тек қана халықтың табысы ғана
Сонымен қатар экономикалық факторлар қатарына инфляция, пайыздық көрсеткіш,
Туризмның дамуы тек қана ұлттық қана емес, сонымен
Әлеуметтік факторлар ішінен бірінші кезекте аталып өтілетін, бұл
Бос уақыттың артуы қазіргі заманғы ғылыми – техникалық
Халықтың бос уақытының ұзақтығы артуына байланысты туризмде екі
“Аралықты сапарлар” үшінші мыңжылдықтағы туризм дамуын анықтайды. Бұндай
Әлеуметтік факторлар қатарына, сонымен қатар білім деңгейінің, мәдениет,
Соңғы уақытта, яғни XX ғасырдың соңғы онжылдығында экономикалық
Туристердің қажеттіліктері де өзгерді: төменгіден-жоғарыға, жұмысқа қабілеттілікті арттырудан
“Үш S” (Sea – Sun - Sand; теңіз-күннің
-тұтынушының материалдық әл-ауқаты;
-жұмыспен қамтылған халықтың еңбек және бос уақытының қатынасы.
әлеуметтік-демографиялық факторлар:
-жасы;
-жынысы;
-кәсібі;
-білімі;
-әлеуметтік тобы;
-жанұялық жағдай;
-мүліктік жағдайы;
-жанұя құрамы;
-тұратын аймағы;
-қала/ауылды мекен;
-кәсібі.
Әр оқулықта туризм дамуына әсер етуші әлеуметтік және
Қаржылы-экономикалық факторларға мыналарды жатқызады: елдегі, мемлекеттегі экономикалық жағдай,
Тұрғындардың табыс деңгейі немесе қоғамдық байлықтың өсуі. Соғыстан
Жұмыс уақытының қысқаруы. Көп елдерде кәсіпорындардағы жұмыс уақыты
2-тарау. Қазақстан Республикасында туризм дамуына әсерін тигізетін факторларды
2.1. Қазақстан Республикасында туризм дамуының туристік-рекреациялық ресурстары және
Халық шаруашылығының саласы ретінде туризм сұраным мен ұсыныстың
Халықаралық туристік рынок бүгінгі күні миллиардтаған айналымы және
ДТҰ – ның ұсынымдарын ескере отырып жүргізілген талдау
Көрсетілген басымдықтарға сәйкес бірінші кезекте игерілетін мынадай аудандар
1.Іле (Алматы қ., Түрген с., Есік қ., Талғар
2.Солтүстік Тянь-Шань (Кеген с., Нарынқол с., Жалаңаш с.,
3.Жаркент-Талдықорған (Жаркент қ., Көктал с., Басши с., Текелі
4.Балқаш (Балқаш көлі, Балқаш өңірі с.).
5.Солтүстік Жоңғар (Достық с.,Алакөл көлінің маңы, Лепсі с.,
6.Жамбыл (Тараз қ., Мерке с., Мойынқұм ауданы)
7.Түркістан (Түркістан қ., Тұрбат с., Отырар с., Шәуілдір
8.Сайрам-Шымкент (Шымкент қ., Сайрам с., Арыс қ., Шардара
9.Жоғары Бұқтырма (Қатон-Қарағай с., Беріл с., Рахманов бұлақтары
10.Маңғыстау (Фетисово с., Ақтау қ., Ералиев-Құрық а.п.).
Бұдан басқа , басымдықты игеру объектілеріне жатқызуға болатын
Қазақстандық өнім орталық азия турөнімінің құрамында тиімді ұсынылса,
Біріншіден , турөнімнің институционалдық элементтері үкіметаралық деңгейде келісілуі
Екіншіден, біздің турөнім көршілеріміздің турөнімдерінен кем болмауы керек.
БУРАБАЙ-Дискета «Формат»!!!
2.2. Қазақстан Республикасында туризм дамуының әлеуметтік-экономикалық шарттары.
Қазақстанда туризм дамуына әлеуметтік-экономикалық жағдайлар оң ықпал етуі
Қазақстанның дербес елдер қатарына қосылып, көк байрағымызды желбіреткеніне
Қазақстанда туризм индустриясының өркендеуі шетел валютасының ағылуына, бюджеттің
Еліміздегі туризмның қазіргі халі мәз емес. Ескірген материалдық-техникалық
2004 жылғы және 2005 жылғы қаңтардағы Қазақстан Республикасының
Қазақстанда 2004 жылдың жалпы ішкі өнімінің (ЖІӨ) көлемі
ЖІӨ-нің 9,4%-ға өсуі экономиканың барлық салаларындағы нақты көлемнің
2004 жылы дефлятор- индекс жалпы экономика бойынша 2003
2004 жылы ЖІӨ құрылымында тауарлар өндіру мен қызмет
Сыртқы сауда айналымы. Қазақстан Республикасының сыртқы сауда айналымы
Ағымдағы жылдың қаңтарында ақылы қызмет көрсету саласының
Ағымдағы жылдың қаңтарында экономиканың тұтыну секторында баға
Жұмыссыздық және жұмыспен қамтамасыз ету. 2004 жылы )алдын-ала
Жұмыспен қамтылған халық құрылымында соңғы жылдары жалданып
Жалдамалы қызметкерлердің басым бөлігі қалалық жұмыспен қамтылған (олардың
2004 жылықызмет көрсету саласында 3,7 млн адам жұмыс
Жұмыссыздар саны (табысты жұмысы болмаған, оны үздіксіз іздеген
Жұмыссыздардың жалпы санының кемуі барысында олардың құрылымындағы әйелдер
Жұмыссыздар арасында 1 айдан 6 айға дейін
Жұмыссыздар ретінде тіркелген азаматтар саны 2005 жылғы қаңтардың
Ақшалай табыстар. 2004 жылдың халықтың орта есеппен жан
Халықтың атаулы ақшалай табыстары (бағалау бойынша), айына орта
Тәуелсіз Қазақстанда көптеген туристік фирмалардың жұмысы кең етек
Жалпы туристік ағынның 69,2 %-і шығу туризмі
Сатылған жолдамалар құны шығатын туристерге шаққанда 95 %
Ал Қазақстан экономикасында туризм әлі сауда балансының теріс
Дүниежүзілік Туристік Ұйымның (БТҰ) анықтауынша,елдер ең алдымен туристерді
Ал туристер мен экскурсанттарға 1998 жылғы қызмет көрсету
Резидент еместер резиденттер
адамдар Сатылған жолдама құны,мың Түсім, мың тенге адамдар
Қазақстан Республикасы 100
100 100 100 100 100
Солтүстік Қазақстан 3,9 1,0 4,771 11,5 10,0 5,85
Батыс
Оңтүстік Қ. 0,6 5,0 0,06 8,0 1,574
Орталық Қазақстан 2,0 - 0,2 7,3 4,2 28,0
Шығыс Қазақстан 15,0 4,6 1,7 3,8 0,3 1,7
Алматы қаласы 77,0 89,3 93,0 69,0 78,0 54,0
Қазақстанның 5 экономикалық ауданындағы туристерге қызмет көрсету мөлшерін
Қазақстанның табиғат ерекшеліктері кез-келген туристі бей-жай қалдырмайтынына біз
-республикадағы бүкіл туризм инфрақұрылымын жүйеге келтіріп, болашаққа бағыт-бағдарын
-туризм объектілеріне көлік пен коммуникация қолайлылығын жақсарту;
-қонақ үйлер , кемпингтер, мотельдердісалу барысында маусымдық ерекшеліктеріне
-туризмдегі жарнама мен үгіт-насихат жұмысын озық технологиялық әдістерді
-шетелдік және отандық инвестицияларды туризм саласына тартудың көзін
Қазақстанда дербес және тиімді телекоммуникациялар жүйесін құру қажеттігі
Туризмде көлік байланысының рөлі орасан зор. Темір жол,
Қазақстан Республикасының көлік жүйесінде темір жол ең арзан
Туристік байланыс жүргізу барысында автомобиль магистральдары дүниежүзілік деңгейге
Сыртқы экономикалық байланыстарымыздың өсуі нәтижесінде туризмнің қалыптасу кезінде
Аталған көлік жүйесімен қатар, туристік инфрақұрылымның ішіне орналастыру
Тамақтану базасы салыстырмалы түрде жақсы дамыған. Бірақ жалпы
Қазіргі кезде «Туризм индустриясын дамытудың ұлттық бағдарламасы» ,
-туризмді экономиканың басқа салалары деңгейіне теңдестіріп, оның бір
-туристік инфрақұрылымды қайта жабдықтау және жаңа талаптағы объектілерді
-шет елдің алдыңғы дамыған туристік компанияларымен, корпорацияларымен қатынас
-туризмдегі көлік пен коммуникациялар жүйесін әлемдік стандарттарға сәйкестендіру;
-халықаралық туризм үшін кадрлар даярлап, олардың кәсіптік біліктілігін
-ғылым мен техникадағы жетістіктерді туризмді басқару мен үйлестіру
-туризмге жанама қатынасты кешендердің барлығын аталмыш саланы дамыту
Үкімет шетелдік және отандық салаға тарту жөніндегі жұмыстарды
2.3 Қазақстан Республикасында туризмның даму динамикасы.
2003 жылы туристер мен экскурсанттарға қызмет көрсету туралы
2003 жылы 713 туристік фирма мен агенттік 229,0
2003 2002
Есеп берген туристік фирмалар
Барлығы 713 229014 612 171427
Ақмола
Ақтөбе
Алматы
Атырау
Шығыс Қазақстан
Жамбыл
Батыс Қазақстан
Қарағанды
Қостанай
Қызылорда
Маңғыстау
Павлодар
Солтүстік Қазақстан
Оңтүстік Қазақстан
Астана қаласы
Алматы қаласы
10
11
29
13
22
13
4
25
5
3
10
25
7
5
37
494
14125
2264
21300
1624
17597
5630
367
6147
1374
271
7877
4119
2610
4005
39499
100205
10
10
18
4
23
5
2
25
7
2
4
17
4
4
23
454 5231
2058
14532
1395
4313
2790
1762
6500
822
497
7336
1351
2332
2271
38918
79319
Еліміздегі туризм даму динамикасын қарастыруға 2001-2003 жылдар аралығын
Өткен кезең ішінде туризмнің барлық типтері бойынша туристер
2003 2002 2001
Қызмет көрсетілген экскурсанттар мен туристер
адам Жалпы көлемдегі үлес адам Жалпы көлемдегі үлес
Барлығы 229014 100 171427 100 154502 100
Келу туризмі 44990 19,7 29771 17,4 2507 1,6
ТМД 2701
1209
792
ТМД-дан тыс 42289
28562
1715
Шығу туризмі 94692 41,3 74728 43,6 37942 24,6
ТМД 10156
8376
4541
ТМД-дан 84536
66352
33401
Ішкі туризм
89332 39,0 66928 39,0 114053 73,8
2003 жылы туристік рыногтың барлық ұйымдарының 94,5 %
2003 жылы жеке меншік нысандағы туристік кәсіпорындар туристердің
Туристік ағынның 2,1 – ы (4796 адам) және
Мемлекеттік туристік ұйымдар туристер ағынның 0,3 – ына
Туристік қызметте шағын кәсіпорындар 98,3 – ды құрады
Мемлекет бюджетіне ең көп кіріс әкелген туристік фирмалар
2003 жылы Қазақстанның 94,7 мың азаматы туристік жолдама
Шығу туризмі туристік фирмалардың негізгі табыс көзі болып
Әуе көлігі қызметін туристер – резиденттердің 61,7 –
Талдау кезеңі ішінде қазақстандық туристердің ТМД елдерінде тұру
2003 жылы ТМД –дан тыс елдерге барған қазақстандық
Төменде ТМД елдеріне және ТМД –дан тыс елдерге
ТМД – дан тыс елдерде тұру күндерінің орташа
Туристер – резиденттердің 42,8 –ы коммерциялық мақсатпен, 36,0
Келу туризмінің құрылымынан Қазақстанның туристік фирмалары қызметін әлемнің
Келу туризмі бойынша деректерде көрсетілгендей,
Төменде ТМД елдерінен және
Туристтер - резидент еместердің басым
( 6,5% ), Түркиядан
Сапар мақсаты бойынша туристтер –
Туристтер – резидент еместердің жартысынан
ТМД – дан келген туристтер –
2003 жала Қазақстан Републикасы
Қазіргі уақытта ішкі бағыттағы
2003 жылы республика аумағында 239
Негізінде қонақ үй шаруашылығы
Қонақ үйлердің бір жолғы
Төмене 2002 – 2003 жылдардағы
Пайдаланудан түскен табыстар, млн теңге
2003 2002
Барлығы 14540,1 11372,5
Мейрамханалары бар қонақүйлер 12371,3 9578,8
Мейрамханалары жоқ қонақүйлер 2006,1 1678,8
Жастар жатақханасы мен тау турбазалары 64,9 44,4
Тұруға арналған автофургондар және автотіркемелер үшін тұрақтар көрсететін
Басқа да тұру орындары 94,8 69,8
Республика бойынша 2003 жылы қонақ үй кешенін пайдаланудан
Астана және Алматы қалаларында, Атырау, Қарағанды, Маңғыстау және
Туристер –резидент еместердің 26,5 % -ы санаты жоқ
Қазақстан Республикасына шет ел азаматтарының келуі және Қазақстан
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Келген резидент емес азаматтар 284346 256752 393602 1682547
Туристік индустрия қызметін қолданған 27683 34542 50154 23868
Шетелге шыққан резиденттер 419404 502358 398634 1246731
Туристік индустрия қызметін қолданған 174071 145716 106078 67360
2002 жылы шетел азаматтарының Қазақстанға келуі және Қазақстан
(адам)
Қазақстанға келген шетел азаматтарының саны Шетелге шыққан Қазақстан
Барлығы
елдер бойынша
Азербайжан
Армения
Белорусь
Грузия
Қырғызстан
Ресей Федерациясы
Молдова
Тәжікстан
Түркмения
Украина
Өзбекстан
басқа елдер бойынша:
Австралия
Австрия
Бельгия
Болгария
Бразилия
Ұлыбритания
Венгрия
Германия
Грекия
Дания
Египет
Израиль
Индия
Иран
Ирландия
Испания
Италия
Канада
Қытай
Корея (КХДР)
Латвия
Ливан
Литва
Малайзия
Монголия
Нидерланд
Жаңа Зеландия
Норвегия
БАЭ
Пакистан
Польша
Румыния
Корея
Сауд Аравиясы
Сингапур
Словакия
АҚШ
Тайвань
Таиланд
Түркия
Филиппин
Финляндия
Франция
Чехия
Швейцария
Югославия
Эстония
Япония
Тағы басқалары 29771
1209
13
2
4
5
112
938
10
11
22
32
60
28562
90
228
26
6
4
535
9
8740
150
13
3
877
147
421
3
156
285
133
1713
70
55
10
936
20
14
362
5
13
34
7251
2
119
26
10
3
1530
86
3
261
4
14
504
23
104
2
7
4
245
10299
74728
8376
-
2
-
3
6762
863
-
-
2
1
743
66352
4
97
1
74
3
438
149
15186
307
-
945
49
107
245
2
375
319
11
17045
6
57
-
1467
38
-
47
-
-
4082
289
473
17
51
10
64
7
66
-
1243
19098
-
9
1865
603
106
2
-
-
44
1351
Бұл мәліметтерді 2001 жылмен алып қарасақ, онда 2002
Бұл мәліметтерден Қазақстан Республикасының резиденттерінің шет елге шығу
2002 жылы туристерге қызмет көрсету туралы мәліметтерді сараптасақ
3-ТАРАУ. Қазақстан Республикасында туризм дамуының болжамы.
3.1. туристік ұйымдарда әлеуметтік-экономикалық факторларды тиімді ету жолдары.
ДИСКЕТА «ФАКТОР(қызыл түсті)»
3.2.Туризм дамуының болжамы және артықшылық бағыттары.
Сұлу табиғатымен ерекшеленетін Қазақстан үшін туризмды дамыту тиімді
Қазақстанның бизнес-туризм сегментінде белгілі бір болашағы бар. Бұл
Туризм индустриясының маңызды бір саласы- көлік. Туристерді қазақстанға
Туристік жағынан дамыған көпшілік елдерде туризмнен түскен жалпы
Болашақта ұлттық туристік өнім және оны дамытудың әлеуетіне
Маркетинг стратегиясын іске асыру мақсатында мемлекет мынадай міндеттер
-Сапалы туристік қызмет көрсетуді ұсынатын туристік орталық ретінде
-Қазақстанды ерекшелейтін сипаттамаларға және артықшылықтарға негізделген маркетингтік іс-шараларды
-Қосымша мүмкіндіктер бере отырып , төлем қабілеті жоғары
-Жеке сектордың маркетингтік жұмысына қолдау көрсету;
-Германия ,АҚШ, Ұлыбритания, Франция, Ресей, Қытай, Жапония және
-Рыноктың жаңа сегменттерін айқындауға бағытталған зерттеулер жүргізу;
-Ел аумағында орналасқан көрнекті туристік орындар мен объектілердің
-Ғылыми негізделген өткізу әлеуетін ескере отырып, республика
-Жыл ішінде туристік инфрақұрылымның бірқалыпты жүктемесін қамтамасыз етуге
-Ұлттық туристік өнімді жылжытудың жаңа ақпараттық технологияларын пайдалану;
-Туризмді дамытудың тұрақты сипатын насихаттау қажет.
Қазақстандық туризм болашағының әлеуеті өте зор, оған жету
Жерлері Ұлы Жібек жолының учаскесінде сан алуан
Қазақстанның тартымды туристік беделін құру тиісті кең ауқымды
Туризмдегі халықаралық ынтымақтастық ЮНЕСКО және ДТҰ – ның
Елдің туристік беделін қалыптастыруда республика аймақтарында және шет
Шетелде Қазақстан туралы сапасы жоғары полиграфиялық және аудиобейне
Қазақстанға туристерді тартуға өлкетану жарияланымдары, жарнама-баспа қызмет, оның
Туристік ағынды жөнелтуші елдердің туристік
Қолайлы туристік беделді құруға Қазақстанда
Қазақстанның туритік беделін калыптастыруда
Сондай-ак, қонақжай республика беделін жасауға туристер
Елде халықаралық туризмді одан
Оған Қазақстанға туристер тарту
Туристердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
Қауіпсіздік туризмді дамытуға, ең алдымен келушілер ағынын көбейтуге
Туристің қауіпсіздігі мемлекет саясатына, турфирмалар қабылдайтын шараларға, сондай-ақ
БТҰ сарапшыларының болжамы бойынша, туризмның әлемдік индустриясы саяхаттар
Сарапшылардың болашаққа болжамына келетін болсақ, атап өтетін мәселе,
Әлемде тағы бір атап өтетін мәселе
3