Панель менюі

 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И.СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ
ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық технологиялар институты
«Есептеу техникасы» кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖОБАҒА ТҮСІНІКТЕМЕ ЖАЗБА
Тақырыбы: Linux /Red Hat/ операциялық жүйесі
Жетекші: аға оқытушы
Шайқулова.А.Ә
Оқытушы: Тирижанова.Б
Студент: Хуанған Сауран
Мамандығы: 050704
Оқу тобы: ВПб-05-03к
Алматы-2005 жылы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫ ОРЫНДАУҒА ТАПСЫРМА
Студент Хуанған Сауран
Тақырыбы: Linux (Red Hat) операциялық жүйесі
Аяқталған жұмысын тапсыру уақыты «
Жұмыс барысында қолданылатын бастапқы мәліметтер:
Мазмұны:
Жұмысты сипаттайтын негізгі бөлім:
Қорытынды:
Сызба материалдар саны:
Суреттер саны:
Кесте саны:
Жұмыс жетекшісі аға оқытушы А.Ә. Шайқұлова
Тапсырманы орындауға қабылдап алған студент Хуанған Сауран
« »_____________2005 жылы
Мазмұны
1.1 Linux операциялық жүйесі туралы түсінік 6
Linux-тің басқада қолайлы жақтары: 6
2.1.1 GNOME интерфейсі 7
2.1.2 Extras менюі 9
2.1.3 Run Program 10
2.1.4 Lock Screen 10
2.1.5 Log Out 10
2.1.6 Панель / Panel / 10
2.1.7 Панель менюі 11
2.1.8 Аплет менюі 11
2.1.9 GNOME жұмыс столының жарлықтары 12
2.2.1 KDE графикалық интерфейсі 12
2.2.2 KDE менюі 12
3.1 Қолданушы тізімі 14
3.2 Қолданушылар тізімін жасау 14
4.1 Принтерлеу не басу 15
5.1 Жөндеулер енгізу құрылғылары 15
6.1 Internet WEB парағымен және электрондық почтамен жұмыстау
6.2 Электрондық почта 17
6.3 Хат оқу және хат жазу 17
6.4 Konqueror парақ түзеушісі 17
6.5 Kmail почталық клиент программасы 18
7.1 Текстілік редакторлар 18
7.2 Vi редакторы 18
7.4 .2 Панель менюі 21
7.4 .3 Функция панелі 22
7.4 .5 Обьектілер панелі 22
7.4 .6 Линейка 23
8.1 Графикалық суреттермен The GIMP көмегімен жұмыстау 23
9.1 Файл және каталогтар 23
9.2 Жеке файл туралы ақпарат алу 24
9.3 Файл құру 25
9.4 Каталог құру 25
9.6 Файлдардың тізімін кеңейтілген түрде көру 26
9.7 Файл диспетчері 27
9.7.1 Nautilus 28
9.7.2 Konqueror 29
10. Файлдық жүйе 30
10.1 Негізгі каталог 31
10.1.2 /ect каталогы 31
10.1.3 /mnt каталогы 31
10.1.4 /usr каталогы 32
Қорытынды 32
Пайдаланған әдебиеттер тізімі 33
Қосымша 34
КІРІСПЕ
Бұл курстық жұмыстың барысында біз ашық кодты /open
1.1 Linux операциялық жүйесі туралы түсінік
Linux - бұл біріншіден сенімді әрі ыңғайлы, тегін
Файл диспетчері NFS және Samba.
Графикамен жұмыс істеу программасы GIMP.
Почта сервері IMAD,POP, Send Mail.
Мултьмедиялық құрылғылар (GIF, JPEG,TIFF т.б форматтармен жұмыс істейтін)
APACHT web сервері.
X Window системасы.
Linux-тің басқада қолайлы жақтары:
Бір уақытты бір компьютердегі Linux о.ж-сін бір неше
Бір мезетте Linux о.ж-сінің ядросы бір неше жеке
Linux-тің осы кездегі Intel, PC Power, SunSparc, Amigi
Linux-тің Microsoft Windows, Unix, Novell, және MacOS сияқты
Linux-тің әрі алуан салада қолдануға болатындығы.
Linux программалық қамтамас етудін жоғарғы денгейінде болуы.
Linux-тің ең негізгі қолайлы жағы оның тегін таралуы
Linux программалары айлар тіпті жылдар бойы ешбір ақаусыз
Программаға деген жеке авторлық құқықты қорғаудың орнына Linux
Бұл GPL-да Linux-тің қандайда бір компанияның жеке адамның
Басқаша айтқанда әркімнің бұл о.ж-нің иесі екеннің және
2.1 Графикалық интерфейстер
Linux о.ж-сінде екі түрлі интерфейс қолданады:
Командалық қатар интерфейсі
Графикалық интерфейсі
Linux о.ж-снің дистрибутивтері қолданушыларына құрамында әркімнің өзінің қалауы
GNOME (GNU Network Object Model Environment)
KDE (K Desktop Environment)
Қандай интерфейсте жұмыстағанмен кез келген уақытта бір интерфейстен
2.1.1 GNOME интерфейсі
GNOME- бұл құрылғыларының барлығын графикалық интерфейс арқылы бір
GNOME жұмыс столі негізінен үш компоненттен тұрады:
Меню
Экранның төменгі бөлігіндегі Панель
Жарлықтар
GNOME бас менюне кіру экранның төменгі бөлігіндегі панелдің
GNOME графикалық интерфейсінің жалпы көрінісі қасымшада қөрсетілген.
GNOME бас менюінің сипатамасы кесте №1:
Ішкі меню сипатаммасы
Accessories Мұндағы программалар белгілі бір тапсырманы орындауға арналған.
Games Әр түрлі ойндар.
Graphics GIMP және графикалық суретермен жұмыстауға арналған
Internet Календарь және электрондық почтамен жұмыстауға арналған
Office OpenOffice.org ұсынған офистік программалары жинағы.
Preferences Графикалық интерфейстің, жұмыс столның сыртқы көрінісіне жөндеулер
Programming Linux o.ж-сімен бірге программалау құрылғысы орнатылған жағдайда
Sound & Video CD ойнатқыш, мультмедиалық программалар.
Server settings Linux o.ж-сімен бірге серверлік құрылғысы орнатылған
System settings Техникалық жабдықтарды басқару мүмкімдігі. Мыс: Экран
System Tools О.ж-нің жаңалануына, Internet Configuration Wizard, Red
Extras Бас менюге кірмеген программалар не мүмкіншіліктер тізбегі.
Help О.ж- ге қатысты докментацияларды көру.
Home folder Nautilus файл диспетчерінің көмегімен ішкі каталогтарды
Run Program Виртуалдық терезелерді ашпай қандайда бір команданы
Search for files Жүйедегі файлды іздеу құрылғысы.
Lock Screen Пароль білмейтін адам пайдалана алмайтындай етіп
Log Out GNOME – ның жұмысын аяқтау, компьютерді
2.1.2 Extras менюі
Extras менюі бас менюге кірмеген программалар не мүмкіншіліктер
Extras менюінің сипатамасы кесте №2:
Ішкі меню
Accessories K Addressbook , K Time сияқты адамның
Games Әр түрлі ойндар.
Graphics Графикалық суретермен жұмыстауға арналған бір неше
Internet gFTP, клиент IRC, Web парақ түзеуші, Konqueror
Office OpenOffice.org Repair қызымет программалары.
Preferences Жұмыс столына өзгертулер енгізу құралғылары.
Sound & Video grip және KOnCD мультмедиалық программалары.
System Tools CDwriter және Configuration Editor программалары.
System settings GNOME және KDE интерфейстеріне ауысуға мүмкіндік
2.1.3 Run Program
Бас менюден Run Program командасын таңдап алып жүктейн
2.1.4 Lock Screen
Бұл команданы таңдаған соң монитор экраны не сөнеді
2.1.5 Log Out
О.ж-ден шығу үшін бас менюден Log Out командасын
Егер GNOME сшздің қандай терезені ашқаныңызды, қандай программалармен
О.ж-ден шығу үшін Log Out - ты таңдау
2.1.6 Панель / Panel /
GNOME жұмыс столының төменгі бөлігінде үлкен батырмалары бар
Панелдің сол жақ шетінде Red Hat Linux -
Панелдің келесі бөлімінде –нің стандартты құрылғыларының пиктограммасын көруге
Mozilla web парақ түзеушісінің пиктограммасы Red Hat Linux–та
Evolution – келесі пиктограммада электрондық почта және календармен
OpenOffice.org Writer текстілік процессоры қалам және парақ бейнеленген
OpenOffice.org Calc электрондық таблицамен жұмыстайтын программасы таблица
Панелдің келесі бөлімі Аплет яғни Work Space Switcher.
GNOME жұмыс столының панель
2.1.7 Панель менюі
Панель менюі арқылы панелдің ішкі сыртқы көрінісін, панель
Панель менюінің сипаттамасы кесте № 3:
Ішкі меню сипатаммасы
Add to panel Панелге аплет меню және басқадай
Delete This panel Бас менюден басқа қосалқы менюлерді
Properties Панель параметрлерін өзгерту.
New panel Қосалқы панель құру.
Help GNOME жұмыс столы туралы мәліметтер көру.
About Panel Панель тұралы ақпарат алу.
About GNOME GNOME жұмыс столы туралы ақпараттар алу.
2.1.8 Аплет менюі
Аплет менюін ашу үшін панелдің кез келген бос
Аплет менюінің сипаттамасы кесте №4 :
Ішкі меню
Accessories Уақыт көрсететін стандартты құрылғылар.
Amusements Ойын және панелге орналастырған көңіл көтеру құрылгылары.
Multmedia Дыбыспен жұмыстау программасы.
Internet Модемнің жұмысын және сыртан ақпараттың келуін көзсететін
Utility Менюдің басқа бөлімдеріне кірмеген аплеттер және терезелер
Launcher Менюге жылдам кіруге арналған жарлық жасу.
Launcher from menu Бас менюге жылдам кіру, жарлық
Drawer Панелді үлкейтіп
Log Out Button Графикалық интерфейсті жабу, қолданушылар тізімінен
Lock button GNOME жұмыс столын тек қолданушы
2.1.9 GNOME жұмыс столының жарлықтары
Жарлық белгілі бір обьектімен тікелей қатынасты жасауды іске
Home үй каталогын көруге арналған каталог
Star Here бас менюге кіру.
Trach жұмыс барысында өшірілген файлдар, документер және программалар
2.2.1 KDE графикалық интерфейсі
KDE- K Desktop Environment сөзінен қысқартылған. Бұл алғаш
Меню
Экранның төменгі бөлігіндегі Панель
Жарлықтар
KDE графикалық интерфейсінің жалпы көрінісі қосымшада
2.2.2 KDE менюі
KDE бас менюіне кіру үшін панелдің сол жақ
KDE бас менюінің сипатамасы кесте №5:
Ішкі меню
Accessories Белгілі бір тапсырманы орындауға арналған стандартты программалары.
Extras Бас менюге кірмеген программалар мен мүікіншіліктер тізімі.
Games Әр түрлі ойндар.
Graphics GIMP және графикалық суретермен жұмыстауға арналған
Internet Календарь және электрондық почтамен жұмыстауға арналған
Office OpenOffice.org ұсынған офистік программалар жиыны.
Preferences Графикалық интерфейстің, жұмыс столның сыртқы көрінісіне жөндеулер
Programming Linux o.ж-сімен бірге программалау құрылғысы орнатылған жағдайда
Server settings Linux o.ж-сімен бірге серверлік құрылғысы орнатылған
System Tools О.ж-нің жаңалануына, Internet Configuration Wizard, Red
System settings Техникалық жабдықтарды басқару мүмкіндігі. Мыс: Экран
Control Center О.ж- ге байланысты басқару программалары.
Find Files Файл іздеу программасы.
Help О.ж- ге қатысты докментацияларды көру.
Home Файл диспетчерінің көмегімен ішкі каталогтарды көру.
Bookmarks Каталогқа файлдық жүйеге кіру.
Recent Documents Жаңадан ашылған документер тізімі.
Quick Browser Каталогтарға файлдерге тікелей кіру.
Run Command Виртуалдық терезелерді ашпай қандайда бір команданы
Configure Panel KDE панель параметрлерін өзгерту.
Lock Screen Пароль білмейтін адам пайдалана алмайтындай етіп
Log Out Бұл сеанстың жұмысын аяқтау, компьютерді сөндіру,
3.1 Қолданушы тізімі
Linux көп қолданушылы о.ж. Бұл әрбір қолданушыға жеке
Негізгі қолданушы / root user / о.ж
Негізгі қолданушы болу бір жағынан үлкен жауап кершілік.
3.2 Қолданушылар тізімін жасау
Red Hat Linux және Linux о.ж - нің
KDE бас менюі → System Settings →User and
Мұндағы:
User name:
Full name:
Password:
Confing password:
Login Shell:
Home Directory: бос орындарды толтыру арқылы жеке қолданушыны
4.1 Принтерлеу не басу
Басу бұл компьютердің атқаратын басты міндетінің бірі. Жұмыс
Бас меню →System Settings → Printing бұлай
Жаңа принтер қосу жоғдайында New батырмасын басу арқылы
Set the Print Queue Name and Type
Configure a Local Printer терезесінде принтердің қандай портқа
Select a Print Driver терезесінде принтердің өндірушіслері және
Finsh and Create New Print Queue терезесінде Apply
5.1 Жөндеулер енгізу құрылғылары
Linux о.ж-сінде командарық қатар не графикалық режимде жөндеулер
Жөндеулер енгізу мүмкіндіктері туралы толық ақпаратты дистрибутивтерден алуға
Red Han Linux- те командалық және графикалық режимде
Мыс: netconfig – жүйеге жөндеу енгізу құрылғысы.
Mouseconfig- тышқанға жөндеу енгізу құрылғысы.
Графикалық режимде жөндеу енгізу құрылғысы GNOME және KDE
KDE – де жөндеулер енгізудің Control Center деген
6.1 Internet WEB парағымен және электрондық почтамен жұмыстау
L. о.ж-інде web парақтармен жұмыстауға арналған бір неше
Mozilla-ға қатысты жөндеулерді Preferences диалог терезесі арқылы жүзеге
Appearance /көрніс/ бөлімнің параметрлері Mozilla парақ түзеушісінің жалпы
Fonts Web парағының шриптісін және размерін тарылтуға болады.
Color бұл парақ түзеушідегі текстілік элементердің өңін
Languages бұл икемдеу бөлімі арқылы парақ түзеушінің
Navigator –дың икемдеу бөлімі парақтын жалпы көрнісін реттейді.
History бұл бөлімде парақ түзеушінің белгілі бір
Internet Search бұл Mozilla парақ түзеушісінің мәлімттер іздеу
6.2 Электрондық почта
Composer бөлімі электрондық почтамен жұмыстауға арналған. Mail and
Message Display мұнда жазылатын хаттын шрифтісін оның
Composition мұнда жіберілетін хаттын форматын реттеуге болады. Мыс:
Send format хаттын текстілік файл түрінде
Lables жіберлетін хаттын түсін реттеуге болады.
Электрондық почтамен Mozilla парақ түзеушісінен басқа Ximian Evolution
username@example.org түріндегі электрондық почта адрессі
Почта сервернің типі мыс: РОР
Хат келген сервердің servername.example.org
Сыртқа кетуші почталық сервердің тині Мыс: SMTP
Хат келуші сервердің servername.example.org форматындағы аты.
Бұл ақпаратты берген соң программа өздігінен жұмыстап сырттан
6.3 Хат оқу және хат жазу
Келген хатты көру үшін Inbox пиктограммасын ашу керек.
6.4 Konqueror парақ түзеушісі
Red Hat Linux-те Mozilla парақ түзеушісінен басқа о.ж-нің
Konqueror –ге бас меню арқылы кіруге болады. Ол
Konqueror парақ түзеушісінің жалпы көрінісі қосымшада көрсетілген.
6.5 Kmail почталық клиент программасы
Көптеген парақ түзеушілер хатты оқуға, жазуға, жіберуге арналған
Kmail почталық программасын көптеген Linux дистрибутивтарының құрамын енген.
Kmail почталық клиент программасының жалпы көрінісі қосымшада көрсетілген.
7.1 Текстілік редакторлар
Басқада о.ж-лердегідей Linux –тада текстімен жұмыстауға арналған қарапайымнан
7.2 Vi редакторы
Linux о.ж-нің жалпы текстімен жұмыстауға арналған ең қарапайым
Файлды ашу
Vi редакторы командалық қатар режимінде жұмыстайтын болғандықтан оның
Vi редакторында меню жоқ бірақ жұмыстау режимі /modes/
Командалық режимі : Бұр режимде текстіге жазғанның бәрін
Қою режимі : Бұл режимде текстге жазылғанның бәрі
Редакторлау режимі : Бұл режимде текстге жазылғанның бәрі
Бұл режимдерге байланысты ақпараттарды F1 пернесін басу арқылы
Текст жазу
Vi редакторында текст теру үшін қою режимнде жұмыстау
< ESC > пернесін басып кез келген режимнен
< I > пернесін басу арқылы командалық режимнен
Текстіні редакторлау
Текстіні бір неше түрмен редакторлауға болады. Мыс: клавиатура
Vi редакторының негізгі командалары кесте №6
Команда курсордың алғашқы орыны Vi редакторының жұмысы
:a Текст қою символының алдыда Курсор көрсетін тұрған
:p Текст қою жерінде Курсордын алдыны алдын
:#o Қатар қосатын кез келген жер Бос қатар
:#r Ауыстратын символда Көрсетілген символды ауыстрады.
:#yl Еселенетін символда Көрсетілген символды буферге еселеу.
:#yy Еселенетін кез келген қатарда Көрсетілген қатарды буферге
:u Кез келген жерде Соңғы амалды қайтарады.
Жоғарда көрсетілген командалардағы # символы орындалатын командадағы сейкес
Текст өшіру
Vi редакторында текст өшіруге арналған бір нешң команда
Vi редакторында қолданылатын өшіру командалары кесте №7
Команда курсордың алғашқы орыны Vi редакторының жұмысы
: #сс Қырқып алатын кез келген қатарда. Көрсетілген
: #dl Өшіру символына. Көрсетілген символды өшіреді.
:#dd Өшірлетін кез келген қатар. Көрсетілген қатарды өшіреді.
:р Текст қоятын кез келген жерге. Документте алдын
:#x Қырқып алатын символға. Көрсетілген символды қырқып оны
Жоғарда көрсетілген командалардағы # символы орындалатын командадағы сейкес
Файлды сақтау
Vi редакторында файлды сақтаудын екі жолы бар.
Бірінші жолы - : Z командасының көмегімен файлды
Екінші жолы - : W командасының көмегімен текстіні
7.3 Gedit редакторы
Келесі редактор графикалық режимде жұмыс істеуге арналған. GNOME
Gedit редакторын жүктеу үшін GNOME бас менюінен келесі
Gedit редакторы қарапайым текстілермен оларды форматтаусыз ақ жұмыстауға
Gedit редакторының анологы Kedit редакторының жалпы көрінісі қосымшада
7.4 OpenOffice.org Writer текстілік процессоры
Кей кезде қарапайым текстілік редакторларының мүмкіндігі жеткілікіз болып
Red Hat Linux о.ж-де OpenOffice.org Writer жарлығын GNOME
OpenOffice.org Writer текстілік процессорының жалпы көрінісі қосымшада көрсетілген.
7.4 .1 Main панель құрылғылары
Экранның сол жақ бұрышында панель құрылғылары Main орналасқан.
OpenOffice.org Writer процессорының Main панелінің құрлымының сипатамасы кесте№8
Батырма Сипаттамасы
Insert Курсордың көрсеткен жеріне элемент қояды. Мыс:
Insert Files Курсордың көрсеткен жеріне текст қояды.
Insert objects Курсордың көрсеткен жеріне объекті қояды.Мыс: диограмма
Show Draw Function OpenOffice.org процессорындағы сурет салу программасын
Form Элементті басқарып формасын құру
Edit Auto Text Көбірек қолданған фразаларды автоматтық түрде
Direct Cursor on/off Тышқанның көрсеткен жеріне автоматты түрде
Spell check Документке не документтің көрсетілген бөлігіне орфографиялық
Auto spell check on/off Автоматты түрде орфографиялық тексеру
Find on/off Find and Replace /тап және қой/
Data Sаures Базалық ақпараттармен жұмыстауға арналған Data
Non printing characters on/off Пробел және абзац секілді
Graphics on/off Графикалық суретті көрсетеді, егер көрсетпеген жағдайда
Оnline log out Документті web парақ ретінде көрсетеді.
7.4 .2 Панель менюі
OpenOffice.org Writer текстілік редакторы текстілік процессорға қажетті барлық
Панель менюінің ішкі менюлері кесте №9
Меню
File Стандартты Open, Save, Save As, Print ,
Edit Select All, Find сияқты стандартты және әріптер
View Zoom стандартты командасы, панель құрылғыларын реттеу, басылтайтын
Insert Символдарды, беттерді, кестелерді, жоғарғы және төменгі тақырыпшаларды,
Format Шрифтінің стандартты параметрлері, абзац, документтің стилі, бағандар
Tools Орфографиялық тексеру, сурет және бибилографиялық базаны реттеу
7.4 .3 Функция панелі
Панель менюдің астында функция панелі орналасқан /Function bar/.
Функция панелінің батырмалары кесте №10
Батырма
Edit File Көрсетілген Web парағын редакторлау.
New Әр түрлі типтегі жаңа документ ашу.
Open File Редакторлауға не оқуға документ ашу.
Save Document Документтің соңғы үлгісін сақтайды не Save
Print File directly Документті принтерлеуге жібереді.
Cut Берілген текстіден көрсетілген аумақты бөліп қырқып алады.
Copy Көрсетілген текстіні еселеп буферге сақтайды.
Paste Курсор көрсетілген жерге буферде сақталған элементті қояды.
Undo Документке енгізген соңғы өзгерісті қайтарады.
Redo Undo командасы арқылы қайтарылған өзгерісті қайта шақырады.
Navigator on/off Navigator терезесін ашады не жабады.
Stylist on/off Көрсетілген текстінің бөліміне стил беретін Paragraph
Hyperlink dialog Күрделі гиперсілтемелер жасайтын терезені терезесін
on/off ашады не жабады.
Gallery Әр түрлі суреттерб обьектілер таңдау мүмкіндігі бар
7.4 .5 Обьектілер панелі
Обьектілер панелі /object bar/ функция панелінің дәл астында
7.4 .6 Линейка
Обьектілер панелінің астында линейка орналасқан. Бұл стандартты құрылғысы
8.1 Графикалық суреттермен The GIMP көмегімен жұмыстау
Linux гpaфикалық суреттермен жұмыстауға арналған The GIMP
бас меню ( Graphics ( The GIMP командасын
The GIMP графикалық программасының жалпы көрінісі қосымшада
9.1 Файл және каталогтар
Linux о.ж - нде файлдардың көптеген түрлері бар.
Ls командасының параметрлері кесте №11
Параметр Сипаттамасы
- a Барлық файлды көрсетеді.
- c Файлға соңғы енгізген өзгерістердің уақытын көрсетеді.
@hycolor Әр түрлі типтегі файлдарды әр түрлі түспен
- l Файлдардың тізімін кеңейтілген түрде көрсетеді.
- r Көрсетілген каталогтың құрамын көрсетеді.
- s Файлдарды олардың көлемімен реттейді.
- t Файлдарды соңғы өзгерту енгізілген уақытымен реттейді.
- u Соңғы қолданған файлдарды реттейді.
О.ж ні отырғызғаннан кейін Ls командасымен каталогтын құрамын
…bash_logout, bash_profile, bashre файлын көруге болады. Мұндағы бірінші
Ls-la командасын бергенде төменгідей тізім шығады.
drwx - - - - -
drwx - xr - x- 5
- rw-r - -r - -
- rw-r - -r - -
- rw-r - -r - -
- rw-r - -r - -
Мұндағы әр бір бірінші бағындағы элементтері / drwx
Екінші баған элементтері /сандар 2,5,1 / бағыттама
Үшінші баған элементтері /dee/ бұл файлдың иесін білдіреді.
Төртінші баған элементтері /dee/ бұл файлдың группасын білдіреді.
Бесінші баған элементтері бұл байт бірлігімен берілген файлдың
Алты, жеті және сегізінші баған элементтері бұл файлға
9.2 Жеке файл туралы ақпарат алу
Жеке файл туралы ақпарат алу үшін ls файл_аты
Linux о.ж - де файлдарды көшіріудің екі командасы
Каталогтын толық адресс беру арқылы :
home/dee каталогында тұрып оның files ішкі каталогын
Қысқа адресс беру арқылы :
Егер қай каталогта, ішкі каталогта екенімізді дәл білсек
9.3 Файл құру
Linux о.ж - сінде файл құрудың бір неше
Бірінші - touch қарапайым командасын пайдалану арқылы бос
Файлды құрудың келесі түрлері файлдың қай типке жататындығына
9.4 Каталог құру
Linux о.ж – сінде каталогты mrdir командасы арқылы
Linux о.ж – сінде файлдың атын өзгертуге көшіруге
Файлдың атын өзгертуде көп қиындық жоқ. Мыс: /home/mike/text
9.5 Қоқыстармен күресу
Файлдық жүйенің жұмысын қалыпты жағдайда ұстау үшін уақыт
rm командасының параметрлері кесте№12
Параметрі Сипаттамасы
-d Көрсетілген каталогты өшіреді.
-f Көрсетілген элементті ескертусіз өшіреді.
-i Көрсетілген элементті өшірер алдында дәлелдеме сұрайды.
-r Көрсетілген каталогтың ішкі каталогындағы барлық файлды өшіреді.
-v Өшіру барысы туралы мәлімет береді.
Бұл параметрлерді жеке жеке не бірге қолдануға болады.
Керексіз каталогтарды өшірудің келесі әдісі бұл rmdir командасын
9.6 Файлдардың тізімін кеңейтілген түрде көру
Файлдардың тізімін кеңейтілген түрде көру өте қолайлы. Оны
Total 20
drwx - - - - -
drwx - xr - x- 5
- rw-r - -r - -
- rw-r - -r - -
- rw-r - -r - -
- rw-r - -r - -
1 - қатар
Бірінші қатарда барлық блоктың саны көрсетіледі.
2 - қатар
drwx - - - - -
Мұндағы бірінші d символы бұл қатардың қай
3 - қатар
drwx - xr - x- 5
Aлдынғыдай d символы қатардың каталогқа сай келетінін, r,w,x
4,5 және 6-қатарлар
- rw-r - -r - -
- rw-r - -r - -
- rw-r - -r - -
Бұл үш қатарда файлдар /оны алдынғы - символы
7-қатар
- rw-r - -r - -
Бұл файл себебі - символы дәлелдейді. Файл иесі
9.7 Файл диспетчері
Файл диспетчері бұл каталогтың құрамындағы файлдармен тышқан көмегімен
GNOME жұмыс столында Nautilus ал KDE жұжыс столында
9.7.1 Nautilus
GNOME бас менюінен File Manager командасы арқылы Nautilus
Файлдық жүйеде орын ауыстыру
Nautilus және басқадай файл диспетчерлерінде терезенің сол жақ
Терезенің сол жақ панелінен каталог ашу
Терезенің сол жақ панелінен каталог ашу үшін каталогтын
Терезенің оң жақ панелінен каталог ашу
Терезенің оң жақ панелінен каталог ашу каталогты не
Каталогтың құрамын көру
Nautilus терезесінде каталогтын ішкі құрамын көру үшін сол
Файлдың құрамын көру және оны жүктеу
Бұл үшін Nautilus терезеінің оң жақ панеліндегі файлды
Файлды көшіру және орының ауыстыру
Nautilus файл диспетчерінде файлдарды көшіру және орының ауыстыру
Файлды каталогтан өшіру
Файлды каталогтан өшіру үшін төмендегілерді орындауымыз керек:
керек файл не каталог орнына бару
өшіретін файл не каталогты көрсету
өшіру үшін < Delete >пернесін басу
Командалық қатар режимнде өшірілген файлдар не каталогтар жадыдан
Trash жарлығын тышқанның оң жақ пернесімен бір шертіп
Пайда болған терезеден Empty командасын басу арқылы Trash-ты
9.7.2 Konqueror
KDE жұмыс столында файл диспетчері ретінде Konqueror қолданылады.
Файлдық жүйеде орын ауыстыру
Konqueror және басқадай файл диспетчерлерінде терезенің сол жақ
Терезенің сол жақ панелінен каталог ашу
Терезенің сол жақ панелінен каталог ашу үшін каталогтын
Терезенің оң жақ панелінен каталог ашу
Терезенің оң жақ панелінен каталог ашу каталогты не
Каталогтың құрамын көру
Konqueror терезесінде каталогтын ішлі құрамын көру үшін сол
Файлдың құрамын көру және оны жүктеу
Бұл үшін Konqueror терезеінің оң жақ панеліндегі файлды
Файлды көшіру
Файлды не каталогты көшіру үшін
Көшірлетін файл не каталогты тышқанның оң жақ пернесімен
Көшірілген элементті орналастыратын каталогқа бару.
Элемент орналасатын жеріне барын тышқанның оң жақ пернесін,
Файлды каталогтан өшіру және орының ауыстыру
Файлды каталогтан өшіру және орының ауыстыру файл не
Өшірлетін не орының ауыстыратын файл не каталогты тышқанның
Таңдалған элементті орын аластыратын каталогқа келу
Каталогта тышқанның оң жақ пернесі арқылы шертіп, шыққан
Файл не каталогты өшіру үшін өшірілетін элементті тышқанның
Командалық қатар режимінде өшірілген файлдар не каталогтар жадыдан
Trash жарлығын тышқанның оң жақ пернесімен бір шертіп
Пайда болған терезеден Empty командасын басу арқылы Trash-ты
10. Файлдық жүйе
Қандай бір жаңа о.ж-де жұмыстау барысында ең маңызды
Linux о.ж-сі компьютер жадысын бірақ иемденуге және басқадай
10.1 Негізгі каталог
Linux о.ж-нің файлдық жүйесінде ең жоғарғы сатыда негзгі
Негзгі каталогтың стандартты ішкі каталог жиыны кесте №13:
каталог
/bin жұмыс барысында қолданылатын командалар жиыны*
/boot о.ж-ні жүктеуге қажетті ақпараттар*
/dev компьютер аппаратының драйверлері*
/ect программаларға жүйеге өзгертулер енгізу файлдар*
/home о.ж-нің үй каталогы
/lib программалардың және ядроның қолданатын жүйелек кітапхана*
/mnt Cd, Floppy т.б ақпарат тасушыларымен байланысу нүктесі
/opt офистік және текстілік программаларлардың жұмыс барысында ашылған
/root негізгі қолданушының үй каталогы
/sbin жүйе админстраторының қолданатын командалар жинағы*
/tmp әр кімнің уақытша файл сақтау каталогы
/usr бір не бір неше компьютер бірге қолданытын
/var үнемі өзгерісте болатын ақпараттар жиыны мыс: электрондық
Егер ішкі каталогтар сипаттамасында * символы белгіленген болса
10.1.2 /ect каталогы
Бұл каталогтын негізгі құрамы дистрибутивтерге байланысты әр түрлі
/ect/x11 графикалық интерфейстердің жұмысын реттейтін X Window жүйесінің
/ect/opt opt каталогында орналасқан программаларға түзеулер енгізу файлдер
10.1.3 /mnt каталогы
Бұл каталог бас болуға болады, бірақ оның ішінде
/mnt/floppy дискет драйвері
/mnt/cdrom CD драйвері
10.1.4 /usr каталогы
Бұл каталог көптеген ішкі каталогта тұрады. Олардың негізгілерін
/usr каталогының ішкі каталогы кесте №14
Каталог сипаттамасы
/usr/x11r6 X Window жүйесін жүктейтін файлдар*
/usr/bin Командалар жиыны*
/usr/games Ойындар
/usr/include программалаудың С тіліне жұмыстауға қажетті файлдар*
/usr/lib /usr/ каталогында орналасқан программалардың анықтамалары
/usr/sbin Администраторлық командалар жиыны*
/usr/share Linux о.ж-де жұмыстайтын компьютерге арналған ақпараттар*
/usr/src О.ж-рің және программалардың ашық кодтары*
Егер ішкі каталогтар сипаттамасында * символы белгіленген болса
Microsoft Windows о.ж-де әр жадыны не жады бөлімін
Linux о.ж-де жадыларды олардың бөлімдерін белгілеу басқаша болады.
Microsoft Windows және Linux о.ж-нің жадыларының салыстыру cуреті
Қорытынды
Бұл о.ж-сі мен танысу барысында бұлда Microsoft Windows
болуы. Кемшілігіне келсек Windows-тың кез келген жерінде тышқанның
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Ди-Анн Лелаан, Мелани Хауг, Эван Бломквист
Срайн Хатч, Джеймс Ли, Джордж Курц
http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.ru.html
http://www.kde.org/screenshots/kde340shots.php
http://konqueror.kde.org/features/filemanager.php
Қосымша
GNOME графикалық интерфейсінің жалпы көрінісі
KDE графикалық интерфейсінің жалпы көрінісі
Konqueror парақ түзеушісінің жалпы көрінісі
Kmail почталық клиент программасының жалпы көрінісі
Gedit редакторының анологы Кedit редакторының жалпы көрінісі
OpenOffice.org Writer текстілік процессорының көрінісі
The GIMP графикалық программасының жалпы көрнісі
Konqueror файл диспетчерінің жалпы көрнісі
KDE интерфейсінің бас менюі
Microsoft Windows және Linux о.ж-нің жадыларының салыстыру cуреті