МАЗМҰНЫ:
Кіріспе 4
I бөлім. Ипотекалық несиенің мазмұны және эволюциясы 7
1.1. Ипотека ұғымы, маңызы мен экономикалық мәні 7
1.2. Тұрғын үй құрылыс жинақтарын жүзеге асырудың әлемдік
1.3. ҚР-ның ипотекалық несиелендіру жүйесі және оның қызметі
1.4. Ипотекалық несиелеу және оның есебі 21
II бөлім. Қазақстан Республикасының қаржылық құрылымының ипотекалық несиелендіруді
2.1. Тұрғын үй құрылыс жинақ банк қызметтері 25
2.2. Қазақстандық ипотекалық компания міндеттері мен функциялары 31
2.3. Ипотекалық салымдарды кепілдендіру қорының мәні 38
III бөлім. Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендіруді дамыту перспективасы
Қорытынды 52
Қолданылған әдебиет 54
Кіріспе
Батыста ипотекалық несиелендіру тұрақты және дәстүрлі болып келсе,
Қазақстан қазір бүкіл ТМД елдерінен ипотекалық несиелендіру жүйесін
Ипотеканың басты даму себептері болып біріншіден, ипотеканың нарықтағы
Ипотекалық несиелендірудің басқа несиелендіру түрлерінен басты ерекшелігі оның
Ипотекалық несиелендіру Қазақстан Республикасының Президентінің 2005-2007 жылдарға арналған
Әр мемлекет үшін өзінің азаматтарын қазіргі стандарттарға сәйкес
Бұл тақырыпты зерттеу мақсаты болып Қазақстанда тұрғын үй
Тақырыптың әдістемелік негізі – ипотекалық несиелендіру бойынша нормативтік
Ипотекалық несиелендірудің зерттеу объектілері – халық, мемлекет және
Ипотекалық несие тақырыбының өзектілігі – тұрғын үй саласына
I бөлім. Ипотекалық несиенің мазмұны және эволюциясы
1.1. Ипотека ұғымы, маңызы мен экономикалық мәні
«Ипотека» термині алғашқы рет б.э.д.VI ғасыр басында Грецияда
Бұл үшін міндеттемелер безендірілді. Содан кейін алушының жерінің
Рим империясында ипотека институты даму жолына түсті. Б.э.
Ипотекалық несиелендіруге мемлекет үлкен көмек көрсетті. Мысалға, Траян
Ипотека институты аздаған уақытта эволюция жолын фидуциядан (латын
Ипотеканың классикалық институтының құрылуы сол кездегі саяси экономикалық
Ипотекалық мәмілелердегі қатысушылар құқығының орындалуында мемлекеттің рөлі үлкен
Германияда ипотека XIV ғасырда ерте шықпаған, Францияда XVI
Жинақтарға тоқталсақ, тұтас жинақтардың шығу идеясы жаңалық емес
Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталуымен және 1948 жылы ақша
Біздің республикамызға да мұндай жүйе «жаңалық» емес. 1994
Ипотекалық несие дегеніміз – несиелендірудің бір нысаны. Ол
Ипотекалық несиелендіру жүйесі екі бағытқа таралады:
Халық пен шаруашылық субъектілерге ипотекалық несиелерді ұсыну
Ипотекалық несиелерді(ипотекалық міндеттемелерді) қайталама нарықта сату. Бұл несиелендіруді
Бірінші бағытпен негізінен ипотекалық банктер жұмыс істейді, екіншісімен
Тұрғын үй ипотекалық несиенің қайталама нарыққа шығуы ипотекалық
Ипотекалық несиелендірумен жұмыс істейтін банктер несиелік ресурстармен шектелмеген,
Банктік негізгі өнімі мен тауары болып қызмет ету
Ипотекалық несие кепіл ретінде жылжымайтын мүлікті – жер,
1.2. Тұрғын үй құрылыс жинақтарын жүзеге асырудың әлемдік
Ипотекалық тұрғын үй несиелендіру жүйесін енгізу үшін «арзан»
ипотекалық банктердің ұсынған ипотекалық несиелерін сатып алу үшін
ипотека ұсынатын банктер несиелік міндеттемелермен қамтылған бағалы қағаздар,
Бірінші жолды американдық модельмен қарастыруға болады. Ипотеканың дамуымен
Екінші жол ипотекалық несиелендірудің неміс жоспары болып келеді.
Малайзиялық модель функциясы болып арнайы ипотекалық компанияны құру
Шет ел және өзіміздің тәжірибені талдауда ипотекалық несиенің
меншік құқықтарын шектеу шарттарымен несие алушы иелігінде жылжымайтын
кепілдің бөлігі түрінде несиенің мөлшерін анықтау;
қосымша ипотекалық қарыздармен бір жылжымайтын мүлікті кепіл ретінде
сақтандыру есебімен несие ұсыну;
несиені мерзімімен төлемеу жағдайында басқа тұлғаға аудару немесе
Американдық модельдің мәні болып белгілі бір кірісі бар
Ипотекалық несиелендірудің американдық моделі
АҚШ-та қайталама нарықты құрайтын ірі компанияларының бірі федералды
Бұл компания 20жыл бойы федералды ресурстармен қамтамасыз ету
Ал мысалға «Фредди Мей» және «Джинни Мэй» сияқты
Германияда әйгілі контрактты жинақтардың бірі қолданылады, яғни құрылыс
Тұрғын үй алғысы келген азамат қаржы-несие жүйесіне үйді
Қазіргі құрылыс жинақ кассалары – Германияның тұрғын үй
Баушпар-кестесі бойынша клиенттерге ұзақ мерзімді несиені тұрақты нарық
Баушпар келісім шарттары арнайы мекемелермен, яғни құрылыс жинақ
Осы арнайы несие берушілер саны -21, осының үшеуі
Құрылыс жинақ касса қоры жинақ келісім шарттарынан, активті
Германияның оңашаланған тұрғын үй құрылыс жинақ келісім шарттар
капитал нарығын қаржыландыруға әсер етпейді;
пайыздық ставка процесс басында бекітіледі және ол өте
қарыз берушінің төлем көлемі процесс басында нақты белгіленеді;
несие бойынша ставканың жоғары болған жағдайларында да салымшылардың
жоғары жүйелі төлемдердің жүргізілуі тұрғын үй аясының дамуына
Берілген модель тұрғын үй құрылыс жинақ жүйелерінің классикалық
Тұрғын үй құрылыс жинақтарының неміс моделі
1.3. ҚР-ның ипотекалық несиелендіру жүйесі және оның қызметі
Қазақстан банктерінің көбісінде үш ипотекалық жүйе қалыптасты. Біріншісі
тең бөліктермен
аннуитет.
Біріншісі тиімдірек, ал екіншісі бюджетті жоспарлауға қолайлы болып
Бүкіл әлемде тұрғын үйді алуға алуан түрлі қаржылық
Қазіргі кезде ипотека Қазақстанда қолжетімді ғана емес, сонымен
«Жылдық» пайыздық ставка ма әлде «жылына» пайыздық ставка
Қарапайым мысал:
Тұрғын үй құны - $ 20000
Бастапқы салым - $ 3000
Несие сомасы - $ 17000
Несие мерзімі – 15 жыл (180 ай)
9,5 % жылдық ставка бағдарламасымен пәтер $ 41
Ай
№ Жылына 9,5% бағдарламасы Жылдық
Ай басына негізгі қарыз қалдығы Ай сайынғы төлем
1 17 000 229 135 94 17 000
2 16 906 229 135 94 16 972
3 16 811 229 135 94 16 944
4 16 717 229 135 94 16 915
5 16 622 229 135 94 16 886
6 16 528 229 135 94 16 856
7 16 433 229 135 94 16 827
8 16 339 229 135 94 16 797
9 16 244 229 135 94 16 766
10 16 150 229 135 94 16 735
.....
180 94 229 135 94 224 226 3
Барлығы 41 225 24 225 17 000 Барлығы
Одан басқа ипотеканың «депозиттік» бағдарламасы да кездеседі. Бұл
Классикалық ипотека – тұрғын үйге несие берудің кең
Қазақстан Республикасында көптеген ипотекалық несиелермен айналысатын компаниялар мен
Клиенттердің санын көбейту үшін банктер бір-бірімен үлкен бәсекелесте
анкетті толтыру
жеке куәлік пен СТТН құжаттарын ұсыну
несиенің 15%-нан төмен емес соманы депозитке салу
банкте керекті құжаттарды қарастыру және оларға қол қою
нақты ақшамен несиені алу немесе жылжымайтын мүлікті сатушы
Жылжымайтын мүлік бойынша Орталықта тіркелгеннен кейін кепіл және
Қазақстан Республикасының ипотекалық несиелендіру жүйесі
Ипотекалық
облигациялар
Ақша құралдары
Ипотекалық
несиелерді
сатып алу
Ипотекалық
несиелермен
қамтамасыз
еткен
үшін сый-ақы
бас келісім
кепілдеу міндеттемесі
к
ипотекалық
несиелерді беру
ипотекалық
міндеттемелердің
орындалуына
бақылау
тұрғын үй құны
сатып алу-сату
келісім шарты
1.4. Ипотекалық несиелеу және оның есебі
Ипотека несиені қамтамасыз етудің қауіпті тәсілдерінің бірі болып
Қарызшы банкке жазбаша өтінішін ұсынады және несиелік комитеттің
Жеке бас куәлігі
Жанұя құрамы туралы №3 анықтама
Жұмыс орнынан соңғы 6 айға орташа айлық табысы
Басқа да кірістердің бар екендігін нақтылайтын құжат
Несие қайтару бойынша 3 тұлғаның кепілдігі.
Несиелендіру мақсатына байланысты қосымша құжаттар талап етілуі мүмкін:
Сатып алу-сату келісімі
Тұрғын алаңынан жекешелендіру туралы келісімі және т.б.
Ұсынылған құжаттардың дұрыстылығы мен шынайылылығы тексерілген соң, несиелік
Ипотекалық несиелендіруді қамтамасыз ету болып өтімді, тез сатып
Бухгалтерлік есепте ипотекалық несиелендіруге келесі шоттар қолданылады:
1417 – клиенттерге ұсынылған ұзақ мерзімді несиелер
4417 – клиенттерге ұсынылған ұзақ мерзімді несиелер бойынша
1740 – клиенттерге ұсынылған несиелер бойынша қосылған кірістер
1001 – нақты ақшалар
1051 – ЕДБ-тің ҚР-ң ҰБ-дегі корреспонденттік шоттары
2221 – клиенттердің арнайы депозиттері
4608 – банктің басқа да комиссиондық кірістері
1424 – клиенттерге ұсынылған несиелер бойынша мерзімі ұзартылған
1469 – басқа да банктік қызметтен болған зиянды
5455 – клиенттерге ұсынылған несиелер бойынша арнайы резервтерге
Баланстан тыс шоттар:
6125 – ұсынылған несиелер бойынша болашақ талаптар
6625 – болашақта несиелерді ұсыну бойынша шартты міндеттемелер
6055 – шығарылған және бекітілген кепілдер бойынша мүмкін
6555 - шығарылған және бекітілген кепілдер бойынша мүмкін
7339 - әр түрлі құжаттар мен құндылықтар
Ипотекалық несиені ұсыну кезінде:
Дт - 1417
Кт – 1001,1051
Кіріс – 7339 – кепіл сомасы
Дт – 6125
Кт – 6625
Дт – 6055
Кт – 6555 – кепілдік сомасы
Сый-ақы есептеген кезде келесі өткізбе құрылады:
Дт – 1740
Кт – 4417
Сый-ақыны іздестірген кезде:
Дт – 1001
Кт – 1740
Егер шотта толық өтеу үшін қаржы жеткіліксіз болса,
Дт – 1001, 1051
Кт – 1417
Егер қарызды өтеу мерзімі жетіп толық өшіру үшін
Дт – 1051 бос қалдық сомасы
Кт – 1424 өшірілмеген бөлігі
Кт – 1417 қарыздың толық сомасы
Егер несиені өтеу мерзімі жеткен кезде шотта қаржы
Дт – 1424
Кт – 1417
Провизия банк шығыны есебінен құрылады:
Дт – 5455
Кт – 1469
Егер шотқа қаржы түссе, онда провизияны шоттан өшіреміз.
Дт – 1051,1001
Кт – 1469
Шығын – 7130
Қарызды нақты ақшамен берген кезде қарызшыдан нақты ақшаны
Дт – 2221
Кт – 4608 – комиссия
Кт – 1001
Несиені толық өтеген кезде:
Дт – 1001
Кт – 1417
Шығын – 7339 – кепіл сомасы немесе
Дт – 6625
Кт – 6125
II бөлім. Қазақстан Республикасының қаржылық құрылымының ипотекалық несиелендіруді
2.1. Тұрғын үй құрылыс жинақ банк қызметтері
Тұрғын үйді қаржыландыруды ұзақ мерзімді дамытудың маңызды бағыттарының
Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақтарының жүйесі немістің «Bausparkessen»
2003 жылдың сәуірінде ҚР Үкіметі Тұрғын үй құрылыс
Банктің жарғылық қоры мемлекеттің бюджетінен құралады және оның
1,5 млрд. теңге жарғылық капиталы бар ТҮЖБ қызметі
Құрылған тұрғын үй құрылыс жинақ жүйесі ипотекалық несиелендіруден
Салымшы қажетті соманы жинаған соң, ол екінші кезеңге
ТҮЖБ-ның клиенті бола отырып, ол тұрғын үйді сатып
Қазақстан Республикасының тұрғын үй несиелендіру жүйесі
Тұрғын үйді қаржыландыруды ұзақ мерзімді дамытудың маңызды бағыттарының
Мінездемесі Жылдам тарифтік бағдарлама Стандартты тарифтік бағдарлама Ұзақ
1 нұсқа 2 нұсқа 3 нұсқа
Тұрғын үй құрылыс жинақтарын жинақтау мерзімі 3 жыл
Тұрғын үй құрылыс жинақтарына салымдар бойынша сый-ақы ставкасы
Тұрғын үй қарыздары бойынша сый-ақы ставкасы Жылдық 5,5-6%
Несиелендіру мерзімі 10 жылға дейін 10 жылға дейін
Қарыздарды өшіру және салымдарды жүргізу графигі Ай сайын
Комиссиондық жинақ Келіскен сомадан 0,24 % Келіскен сомадан
Тұрғын үй құрылыс жинақтар жүйесін жаппай іске қосу
тұрғын үй құрылыс жинақ банкіндегі қажетті қорлану мөлшерін
қорлану мерзіміне қарай несие мерзімін 25 жылға дейін
мемлекет көтермелейтін салым сомасының мөлшерін 200 айлық есептік
Мемлекет бұл шараларды тұрғын үй құрылыс жинақтарының жүйесін
Көрсетілген міндетке қол жеткізу және тұрғын үй құрылысы
Тұрғын үй құрылысы жинақтары жүйесінің ұзақ уақытылы тұрақтылығы
1,9 млрд. теңге мөлшерінде ТҮЖБ-ке ұзақ мерзімді бюджет
ТҮЖБ-нің ұзақ мерзімді қарыздар тартуы;
Аймақтарда салымшыларды тарту үшін жағдайлар жасау, ТҮЖБ-нің өкілдік
Қажетті соманың 25%-ы қорланған кезде ТҮЖБ жүйесі бойынша
ТҮЖБ-ке салымдар бойынша сыйлықтар төлеуге 2,34 млрд. теңге
Бұл ретте ҚР-ның қолданыстағы заңнамасының қажетті қорланудың ең
Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде болжам бойынша құрылыс жинақтары
2.2. Қазақстандық ипотекалық компания міндеттері мен функциялары
2000 жылдың тамыз айында Қазақстанда жаңа қаржы-кредиттік механизмдердің
Қазақстандағы ипотекалық несиелендіру жүйесінің тарихы қысқа болғанына қарамастан,
Ипотекалық несиелендіру нарығында банктер асқан белсенділік танытуда, ал
Сондықтан ипотеканы қарастыруды дамытуда ипотекалық бағалы қағаздарды шығаруға
Қазақстандық ипотекалық несиелендіру жүйесі екі деңгейлі болып табылады.
Қазақстан Ипотекалық Компания қызметінің принципі банктер мен банктік
Қазіргі кезде банктер дербес бағдарламалар бойынша да Қазақстан
Сонымен, ипотекалық несиелендіру жүйесі қарыз алушы үшін қандай
Ипотекалық несиені алу қарыз алушыға жеткілікті жинағы болмай
Ипотекалық несиелер 3 жылдан 15 жылға дейінгі мерзімге
Қазақстан Ипотекалық Компаниясының ипотекалық несиелендіру бағдарламасы бойынша
Бастапқы жарна ретінде басқа да тұрғын үй немесе
Ипотекалық несиелер ұлттық, сол сияқты шетел валютасында да
Қазақстан Ипотекалық Компания әр айда жария етілетін өзгермелі
Баға белгілеу ставкасы ауыспалы бөліктен (жылына екі рет:
2004 жылы 1 қаңтарда баға белгілеу ставкасы 9,8
Қазақстан Ипотекалық Компаниясының әріптес банктері 1 сәуірде және
Қарыз алушы үшін Қазақстан Ипотекалық Компаниясының несиелері бойынша
Мәселен, құны 10 мың АҚШ доллары тұратын пәтер
Ипотекалық несиелеу жүйесін ендірумен бірге инвестицияларды тартудың түбегейлі
2002 жылы 18 қарашада Қазақстан Ипотекалық Компания Қазақстан
2003 жылдың 27 тамызында көлемі 3 млрд. теңге
2003 жылы 4 желтоқсанда Қазақстан ипотекалық Компаниясы 10
Ипотекалық облигациялар - өзінің сипаты жағынан бірегей қаржы
Бірақ ең бастысы – ипотекалық облигацияларды шығару салыстырмалы
Ипотекалық тұрғын үй кредиттеу жүйесінің жұмыс істеу схемасы
Мысалға, сіз Қазақстандық ипотекалық компания бағдарламасымен несие аласыз.
айлық төлемдерді уақытылы төлеу
жылдық сақтандыру салымдарын уақытылы төлеу
банкпен алдын-ала несиеге алынған пәтер бойынша әр әрекет
Ипотекалық несие бойынша сый-ақыны өшіру кестесі келісім шартта
Ай сайын төлем жүргізуден басқа қарыз алушы өзгермелі
Мысалы: 2005 жылдың 1 сәуірінен 30 қыркүйекке дейін
Ипотекалық несиені алу кезінде банк келісімде инфляция индексі
Сый-ақы ставкасы = инфляция деңгейі + банк спрэді.
Инфляция тұтыну бағалары бойынша ҚР-ң статистика агенсттігінің мәліметінен
Жылдар 1999 2000 2001 2002 2003
01.04 01.10 01.04 01.10 01.04 01.10 01.04 01.10
Инфляция деңгейі % 17.8 20.4 9.8 9.6 8
Мысалы, 5 қазан 2004 жылы 13,2 жылдық пайыз
1 сәуірден 31 қыркүйекке дейінгі сый-ақы ставкасы келесідей:
13,2-0,6=12,6 жылдық пайыз.
Сый-ақы ставкасының өзгеруі келісімнің өзгеруіне әкелмейді, бұл қосымша
2.3. Ипотекалық салымдарды кепілдендіру қорының мәні
Ел Президентінің өзінің «Бәсекеге қабілетті экономика үшін, бәсекеге
Бірінші кезеңде ипотекалық несиелер бойынша пайыздық ставкалар жылдық
Әлемдік тәжірибеде ипотекалық несиелерге кепілдік беру (сақтандыру) ипотекалық
2003 жылдың қараша айында Ипотекалық несиелерге кепілдік беру
Ипотекалық несиелендірудің нормативтік құқықтық базасын одан әрі нығайту
Халықтың ипотекалық несиелендіру жүйесіне мүмкіндігін кеңейту арқылы халықтың
Ипотекалық несиелендіру мерзімін ұлғайту үшін қолайлы жағдайлар жасаудан;
Олардың пайыздық ставкаларының деңгейін түмендетуден, несиелердің мөлшерін ұлғайтудан
Ипотекалық несиелерге кпілдік беру жүйесін және сақтандыру нарығының
Қор ипотекалық несиелерге кепілдік беру шарттары бойынша жарналар
Ипотекалық несиелерге кепілдік беру қорының талаптары Қазақстан ипотекалық
Ипотекалық кепілдік беру банктердің қарыз алушының дефолтына байланысты
Қорды құру қарыз алушыларға біршама артықшылық береді, себебі
Талап етілетін бастапқы жарнаның сомасын азайту. Бұл қарыз
Несиенің мерзімін ұлғайту, бұл ай сайынғы төлемдерге қол
Пайыздық ставкаларды төмендету, бұл кейінгі әлуетті нәтиже болып
Банктің өзінің несиелік портфелін несиелік өнімдердің ассортиментін және
Ипотекалық несиелендіруді күшейтудің маңызды құралы ретінде ипотекалық кепілдік
2004 жылы 9 маусымда Қор ағымдағы жылғы мамыр
Қазақстан Республикасы Тұрғын үй құрылысын дамытудың 2005-2007 жылдарға
Қордың осы сәтте кепілдік беретін несиелердің көлемі 10
Қазіргі уақытта Қор ипотекалық несиелерге кепілдік беруді (сақтандыруды)
Қор сондай-ақ, Қазақстан ипотекалық компаниясының бағдарламасы бойынша екінші
Қор болашақта мынадай мүмкіндіктерді қарайтын болады:
Қорға кепілдік беру үшін өтініш жасаған сәтке дейін
Бір жолғы және ай сайынғы жарналар араласып кететін
Жеткілікті резервтердің жинақталуына және Қордың ұзақ мерзімді қаржы
Ипотекалық несиенің ең жоғары сомасын арттыру;
Несие мерзімінен бұрын өтелген жағдайда жарнаның бір бөлігін
Ипотекалық несиелерге кепілдік беру жүйесін ендіру тұрғын үй
Ипотекалық несиелердің мерзімдерін 15 жылдан 20 жылға дейін
Ипотекалық несиелерге кепілдік беру жүйесін құру Қазақстандағы ипотекалық
Қаржылық сектордың кепілдендіру (сақтандыру) жағдайы
(1 кесте)
Ел
АҚШ
Канада Австра
лия
және Жаңа Зелан
дия Бірік-
кен Король-
дық Оңтүстік Африка
Израиль
Гон
конг
Филиппин
Литва
Ипотекалық сақтандыру жұмысы
ның басталуы 1956
1934 1954 1965 1970
дейін 1989 1998 1999
2000
Меншік нысаны Жоқ
Мемле
кеттік өте көп
шығын болған жағдайда мемлекет жеке ипотекалық сақтанды
руларға қосымша резервтер береді Мемлекет демеушілік жасайтын 1
ниясы жоқ Коммер
циялық емес
МЕӨҰ жоқ Тәуекелдер бөлініп мемле
кет демеушілік жасайды Мемле
кеттік Мемлекет демеушілік жасайды (кепілдік берілмей
ді)
Капиталдандыру
АҚШ долларымен 13,0 млрд.
22,6 млрд. 42 млрд. 367 mm д/ж 25
109 млн. 4,5 млн.
Жаңадан қол қойылған несиелер, сақтандыру
полистері 337 млрд.
187 млрд. 42 млрд. 60 млрд.
(қолда
ныстағы) д/ж 205 млн. 450 млн. 15 млрд.
Ипотекалық сақтандыру нарығының % 13,4%
7,5% 50,0% 40,0% д/ж д/ж 11,0% 15,0%
33,0%
Банктердің (пайда алушылардың)
саны Мыңда
ған Мыңда
ған жүздеген 140 (6 басым) 200 (10 басым)
8
К/З (LTV(+/-)) ең жоғары 95%/
100%
97%/
100% түрлендіріледі 95% 95%+
95%+ 100% Бастапқы жарнаның төмен сомасы 90% 90%
Өтеу (ауқымы
%-бен) 17-30%
100%
100% 100% 100%
20% to 30% 100(1) 20% 20-30% 10-25% 85-100%
Стандартта несие мерзімі(жыл) 30
30
30 30+ 30
30
30+ 5 20-25 25- 30 25(9)
Ставка сый-ақылары(жобамен%) 2.5-3.5
1.5
0.5-2.0
2.00 3-4 1.4-3.35 2.0-2.75 1.1-4.4
2.8-7.8
Тәуекелдің
капиталға ара-қатынасы 1-ге 25
2% (1-ге 50)
3:01
III бөлім. Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендіруді дамыту перспективасы
Құрылыс көлемі ұлғаюда, яғни тұрғын үйге сұраныс та
Бірақ біздің азаматтарымыздың көбісі әлі де ипотекалық несие
Ипотекалық несиелендірудің бір ерекше жаңалығы БТА-Ипотека компаниясының пәтерлік
Қазақстанның ипотека нарығындағы тағы бір жаңалықтары мемлекеттік ипотекалық
Ипотекалық несие беру жүйесін дамыту 2 кезеңде жүзеге
Ипотекалық несие беру жүйесін дамытудың негізгі міндеттері мыналар
Ипотекалық несиелер бойынша ставкаларды төмендетуге мүмкіндік беретін инфляция
«бенч-марканы» ұстап тұру үшін ұзақ мерзімді мемлекеттік құнды
ипотекалық несиелерге кепілдік беру жүйесін дамыту. Бұл мақсатта
Ипотекалық несиелердің қолжетімділігін ұлғайту мақсатында мемлекет ипотекалық несие
Бағдарламаны іске асыру барысында ипотекалық несие берудің мынадай
Сый-ақы ставкасының көлемі – 9-10 %
Бастапқы жарна көлемі – 10 %
Ипотекалық несие мерзімі – 20 жыл
Қазіргі кезде кейбір банктер ипотекалық несиелер нарығында көрсетілген
Бұл міндетті Қазақстандық ипотекалық компания сияқты қолда бар
Қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін 2005-2007 жылдардағы кезеңде
Инфляция деңгейін жопарға сай төмендету, бұл ипотекалық несие
Мақсаттық шарттарды көрсете отырып, ипотекалық несиелерді қайта қарыландыруды
ҚИК-ны 26,8 млрд. теңге мөлшерінде капиталдандыру. Екінші деңгейлі
Көрсетілген іс-шаралар екі кезеңде жүзеге асырылатын болады:
Бірінші кезең – 2005 жыл
Екінші кезең – 2006-2007 жылдар.
Бірінші кезеңде (2005 ж.):
Ипотекалық несиелер бойынша ставкаларды төмендетуге мүмкіндік беретін инфляция
Науқан тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында ҚИК-ны 6,4 млрд.
Қолжетімді тұрғын үйге сұранысты қаржыландыру үшін 20 жылға
Бастапқы жарнаны тұрғын үй құнының 10 %-ға дейін
ҚИК-ның ипотекалық облигациялары эмиссияларының алдында «бенч-марканы» ұстап тұру
ҚР-ның қолданыстағы заңнамасына ипотекалық несиені бірінші үш жыл
Екінші кезеңде (2006-2007 жылдары):
Ипотекалық несие беру көлемінің едәуір өсуі кезінде компанияның
2006-2007 жылдары салынған қолжетімді тұрғын үйге сұранысты қаржыландыру
тұрғын үй құнының бастапқы жарнасын 10%-ға дейін төмендету
Бұл ретте Бағдарламаны іске асыру басталғанға дейін мынадай
ҚИК-ның арнайы Бағдарламасын әзірлеу;
ҚИК-ның мемлекеттік акциялар пакетіне иелік ету және пайдалану
ҚИК-ның ипотекалық облигациялары эмиссияларының алдында «бенч-марканы» ұстап тұру
Нәтижелері:
Бағдарламаны іске асыру кезеңінде қолжетімді жаңа тұрғын үйге
Қорытынды
Ипотека – банктің несие алушының өзінің жеке
Г. Марченконың шамалы есептеулерінен банктер келесідей ипотекалық несиелерді
1 кезең – несие мерзімі – 5жыл, жылдық
2 кезең - несие мерзімі – 7жыл, жылдық
3кезең - несие мерзімі – 10жыл, жылдық пайыздық
Қазақстанның тұрғын үй бағдарламасын шешу үшін жаңа тұрғын
Республикада ипотекалық несиелендіруді дамыту өз кезегінде экономиканың басты
Бұл бір-бірімен тығыз байланысты экономикалық айналымды қорыта келгенде
Қолданылған әдебиет
Нормативтік құқықтық актілер:
«Банктер және банк қызметі туралы» ҚР заңы. 31.08.1995
«Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» ҚР заңы. 23.12.1995ж.
«ҚР-дағы тұрғын үй құрылыс жинақтары туралы» ҚР заңы.
«Ипотекалық несиелендіру жүйесін дамыту және тұрғын үй құрылысын
«Тұрғын үй құрылысын дамытудың 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттік
Әдебиеттер:
Банктегі есеп: оқулық / жалпы ред.басқарған Р.Ж.Қалғұлова
Т. Батищева. Ипотека в Казахстане. Тенденции и проблемы.
А. Кожанбаев. Ипотека:вопросы и ответы. Новый дом: журнал
Р.А. Искакова. Специфика маркетинга в сфере ипотечного кредитования.
А.К. Баялбаева. Мировой опыт формирования жилищно-контрактных сбережений. АльПари:
М.М.Мыргиясова. Состояние и перспективы развития жилищного кредитования населения
А.Р. Салихова. Система жилищного кредитования: современное состояние и
Ш. Валеев. Об актуальных аспектах гарантирования ипотечных кредитов.
А.К.Баялбаева. Национальные модели ипотечного кредитования. Банки Казахстана: журнал
Р. Нурсеитова. Теория и практика ипотечного кредитования. Мир
Ю. Магер. Зарплаты и кредиты. ЖСК: газета /
А. Байсекеева, М. Садвакасова. Плюсов больше чем минусов.
Интернет сайттар:
www.hcsbk.kz
www.kmc.kz
www.bta-ipoteka.kz
www.halykbank.kz
3
Қазақстан Ипотекалық Компаниясы
Инвесторлар: зейнетақы қорлары, банктер, сақтандыру ұйымдары
Екінші деңгейлі банктер және банктік емес ұйымдар
Несие алушы
Мемлекет
Үй иеленуші: жеке тұлға немесе құрылыс ұйымы
Инвесторлар
Қазақстандық ипотекалық компания
Серіктес
банктер
Қазақстандық ипотекалық несиелерді кепілдендіру қоры
Тұрғын үйді сатушылар
Ипотекалық несиелерді алушылар
Тұрғын үй құрылыс жинақтар жүйесі
Қазақстан Республикасының Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі
Тұрғын үй сатып алғысы келетін орташа кірістері бар
3 жылдан кем емес уақытта келісілген соманың 50%-нан