Тақырыбы: “Конверттердің газ құбырлар желісін автоматтандыру”
АҢДАТПА
Дипломдық жобада конвертрлі
Өндірістегі қауіпсіз техникасы
Жүйені жетілдіру кезіндегі экономикалық тиімді өтімділік мерзімі есептелді.
АННОТАЦИЯ
В дипломном проекте
Принимая во внимание
При усовершенствовании системы вычислены экономическая
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 9
1 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ............................................................... 10
1.1 Конвертерлеудің бірінші кезеңі ........................................................... 10
1.1.1 Конвертерді дайындау ...................................................................... 10
1.2 Конвертерлеудің екінші кезеңі ............................................................ 11
1.3 Үрдіс технологиясының ерекшеліктері .............................................. 12
1.4 Газ тазартылуының технологиялық үрдісінің сипаттамасы.............. 12
1.5 Газдары бүйірінен әкетілетін конвертер жұмысының ерекше-ліктері .....................................................................................................
13
1.6 Ауамен қамтамасыздандыру сүлбесінің әсері .................................... 14
1.7 Сиретудің әсері ...................................................................................... 14
1.8 Газ құбырларын басқару және бақылау .............................................. 15
1.9 Конвертердің газ құбырларының сипаттамасы .................................. 16
1.10 Қалдық газдардың құрамы мен мөлшерін есептеу.............................
1.11 Газарна жүйесін есептеу .......................................................................
2 АРНАЙЫ БӨЛІМ .................................................................................. 23
2.1 Конвертердің газ әкететін құбырлары - автоматты
2.2 Қалдық газдарды алу және газдың пайда болу үрдісінің
2.3 Конвертердің газ құбырдар желісін басқару есебінің математи-калық қойылымы
2.4 Реттегіштің реттеу параметрлерін таңдау және автоматты реттеу жүйесін
25
2.5 Басқару және автоматты бақылау жүйесінің есебін ақпаратты қамтамасыз
26
2.6 Техникалық қамтамасыздандыру ........................................................ 29
2.7 Бағдарламалық қамтамасыздандыру .................................................. 30
2.8 Автоматтандыру құралдарын таңдау және бақылау мен реттеудің функционалды
33
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ ................................................................ 36
3.1 Автоматтандыруды ендіруге кеткен капиталды шығынды есептеу...................................................................................................
36
3.1.1 Өңдеушілер жалақысы ........................................................................ 36
3.2 Құрастырушыға кеткен шығынды есептеу ......................................... 37
3.3 Жылдық экономия мен экономикалық тиімділікті есептеу .............. 39
3.3.1 Жаңа жүйені ендіруге дейінгі сомманы пайдалану шығынын есептейміз
39
3.3.2 АБЖ-ны пайдаланғаннан кейінгі эксплутациялық шығындары..... 40
3.4 Жылдық экономия ................................................................................. 40
3.4.1 Жылдық экономиканың тиімділігі ..................................... .............. 41
3.5 Өтеу мерзімі............................................................................................ 41
4 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ............................................................................... 42
4.1 Еңбекті қорғау бойынша ұйымдық шаралары.................................... 42
4.2 Өндірістік қауіптер мен зияндылықтарды талдау.............................. 43
4.3 Сақтау шараларын қалыптастыру........................................................ 45
4.3.1 Өртке қарсы шаралар........................................................................... 45
4.3.2 Ауа алмасуын ұйымдастыру............................................................... 46
4.3.3 Желдетуді ұйымдастыру..................................................................... 47
4.3.4 Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету.................................................. 48
4.3.5 Жерге қосуды ұйымдастыру............................................................... 48
4.4 Конвертерлі бөлімдегі жарықтандыруды есептеу.............................. 50
ҚОРЫТЫНДЫ....................................................................................... 54
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ..................................................................... . .. 55
КІРІСПЕ
Ауа бассейінің сауығуға өскен талаптары және мыс штейіндерін конвертірлеу
Конвертерлі газдардың қолдануы тек 10-15% құрайды.
Конвертерлі қалдық газдарды қолданғанда құрамындағы күкірт ангидридінің төмен болуы
Сыртқы ортаны сауығу және конвертерлі переделының газдылығын төмендетуінің бір
Бұл жобада Ертіс полиметаллды комбинатындағы конвертердің газ құбырларына автоматтандырылған
Шикізаттың бар болуы
Адам резервінің бар болуы
Отын-энергетикалық базаның бар болуы
1 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
Конвертерлеу үрдісі конвертерде балқытылған штейн арқылы кварцтың қатысуымен
1.1 Конвертерлеудің бірінші кезеңі
800-900°С-ға дейін қыздырылған конвертерге 10-15 тонна конвертерлі шлак құйылады
1.1.1 Конвертерді дайындау
Жұмысқа дайын ожаулы конвертерге көпірлі шүмекпен мыстың алдыңғы қорытуынан
Конвертерлеудің бірінші кезеңі үрлеудің берілуі мен ақшыл күңгірт (жартылай
2FeS+3O2+SiО2=2FeO·SiO2+2SO2
Cu2S+ 1,5O2=Cu2O+SO2
Cu2O+FeS=Cu2S+FeO
Кварцты кеннің конвертерге шлактануға берілуі есеппен
Конвертерлі шлакты ожауға төгіп, бөліп құйылуға жіберіледі. Шлак төгісінен
Конвертерлеудің бір операциясында 4-6 ожау штейн
1.2 Конвертерлеудің екінші кезеңі
Екінші кезеңнің негізгі химиялық реакциялары келесі теңдеулермен сипатталады:
Cu2S+1.5O2-Cu2O-SO2
Cu2S+2Cu2O=6Cu+SO2
Конвертерлеудің екінші кезеңінде конвертерге қорғасын өндірісіндегі таза емес мысты,
Фурмаларды тазалау конвертерлеудің бірінші және екінші
Мыстың соңғы дайындығы экспресс-анализбен алғаш мыстың сынамасындағы мышьяк пен
1.3 Үрдіс технологиясының ерекшеліктері
Конвертер - мезгіл-мезгіл әрекетті агрегат. Айналым штейннің теруімен басталып
1.4 Газ тазартылуының технологиялық үрдісінің
Қорыту цехында газдары жағынан бұрылып кететін төрт конвертер орнатылған.
1.5 Газдары бүйірінен әкетілетін конвертер жұмысының ерекшеліктері
Конвертердің жұмысқа бейімділігі едәуір шамамен ауа беру сүлбесі мен
1.6 Ауамен қамтамасыздандыру сүлбесінің әсері
Жалпы ауа берілетін коллектордан газдары бүйірінен әкетілетін конвертердің жұмысы
1.7 Сиретудің әсері
Газдары бүйірінен әкетілетін конвертер үшін айналым саны реттелінетін эксгаустерлерді
Дроссельді тосқауылдың толық
Қазіргі кезде "үрлеу-сирету" параметрлерін автоматты тұрақтандыру мен қолдау жүйесі
Алғашқысы - берілген үрлеу шығынын қолдау.
Екіншісі - үрлеуден тәуелді конвертердің ішіндегі сиретуді реттеу. Ол
Үрлеудің берілген шектен төмен болуы конвертердегі сиретудің жоғарлауына әкеп
1.8 Газ құбырларын басқару және бақылау
Газ құбырларын манометрлік және температуралық режимдерін реттеу үшін әр
1.9 Конвертердің газ құбырларының сипаттамасы
Конвертер комплексі газдары бүйірінен әкелінетін
Утилизатор қазаны:
Парды өндірумен конвертерлі газдарды суытуға және технологиялық шығаруын дөрекі
1. Кірісіндегі газдардың мөлшері - 25000-30000
2. Кірісіндегі газдардың температурасы - 1200-1500
3. Шығысындағы газдардың температурасы -
4. Қазан құбырымен газдардың жылдамдығы -
5. Өнімділігі - 10 т/сағ.
Утилизатор қазаны біржүрісті, нығайтылған радиациялық бөлігімен келген. Тұндыру камерасы
Түсті металлургияда көптеген құйындатқыштардың ішінен НИИОГАЗ, СИОТ, НИОТ типтері
Құйындатқыштың барлық типтерін газарналар жүйесінің үлғайтқыш сызықтарында және соруында
Құйындатқыштар тікбұрышты кіріс потрубкадан, корпустың цилиндрлі бөлігінен және шығыс
Түтінсорғыш:
Газдардың жылжуына артық қысым немесе тартымды тудыру үшін түтінсорғыштарды
Қаптама тұғырықта бекітілген және де оның үстінде доңғалаққа айналдыру
Электрофильтр:
УГТ-1-3-40 - бірыңғайланған,
а) Корпусы
б) Газ таратылу құрылғылар
в) Сілкудің механикалық жүйесімен тұнбаға отырғызатын электродтар жүйесі
г) Сілку механизмімен тәждейтін электродтар жүйесі
д) Оқшауланған қорабтар
е) Оқшауланған тіреу құрылғылары
Электрофильтр әрекетінің мәні газдардың құрамындағы шаң бөлшектерін зарядтау және
1.10 Қалдық газдардың құрамы мен мөлшерін есептеу
Есептеу үшін келесі берілгендер қажет:
Атмосфералық қысым - 760 мм сын. бағ.
Үрлеу температурасы - 50 °С
Шығын газдардың температурасы - ≤500 °С
Штейнді қайта өндіру - 1000 т/тәулік
Есепті 100 кг штейнга жасаймыз:
Берілгені бойынша штейн құрамы:
50% - Си
24% - S
2.7% - Zn
Конвертерлі шлактың құрамы
3% - Cu
1.56% - S
15.11% - O2
Берілгендері заводтікі.
Кесте 1 - Штейннің рационалды құрамы
Барлығы Си Pb Zn О2 S Fe қалғаны
Cu2S 62.6 50
12.6
PbS 4.39
3.8
0.59
ZnS 4.03
2.7
1.33
FeS 25.07
9.48 16.59
Fe3O4 0.57
0.16
0.41
қалғаны 3.34
3.34
Барлығы 100 50 3.8 2.7 0.16 24.0 17.0 3.34
Кесте 2 - Конвертерлі шлактың рационалды құрамы
Барлығы Си Fe S О2 SiO2 Pb Zn
Cu2S 3.76 3.0
0.76
FeS 2.21
1.41 0.8
Fe3O4 15.7
11.39
4.31
2FeO·SiO2 64.2
35.31
10.0 18.9
SiO2 5.1
5.1
PbO 3.73
0.27
3.46
ZnO 2.68
0.53
2.15
Қалғаны 2.62
Барлығы 100 3.0 48.11 1.56 15.11 24.0 3.46 2.15
Ақшыл күңгірттің мөлшері:
Ақшыл күңгірттің кұрамында Cu2S металды мыс пен қоспалары бар.
Конвертерге Cu2S келіп түседі, кг:
100 кг ыстық штейннен - 62,6
38 кг суық материалдардан - 38·0,34=13,09
Барлығы: 72,69
CuFeS2 диссоциациясы нәтижесінде конвертерде 0,28кг Cu2S пайда болады;
Си2О + FeS = Cu2S + FeO реакциясынан тағы
Cu2S - ң толық мөлшері : 72,69+0,28+0,52=76,49 кг.
Конвертерлі шлакпен 49,64·0,0376=1,87 кг Cu2S әкетіледі.
Ақшыл күңгіртте 76,49-1,87=74,62 кг Cu2S қалады.
Металды мыс толығымен ақшыл күңгіртке айналады деп қабылдайық.
38·0,275=10,45 кг
Ақшыл күңгіртті шығаратын металды мыс пен Cu2S - ң
74,62+10,45=85,07 кг
Ақшыл күңгірттегі Си мен S суммасы 95,5% құрайды деп
Конвертерлі шлактың құрамындағы Fe FeO түрінде болады:
4,96·0,3531=17,53 кг
Суық тұнбамен бірге Fe FeO түрінде келіп
38·0,115=4,37 кг
және де Fe келесі реакциялармен қышқылданады:
FeS+Cu2O ↔ Cu2S+FeO
FeS+3Fe2O3 ↔ SO2+7FeO
0,19+0,68=0,87 кг Fe
Fe FeO дейін үрлеу оттегімен қышқылданады:
17,53-4,37-0,87=12,29 кг
Fe+O2 ↔ Fe2O4 реакциясы бойынша Fe қышқылдануы
кг құрайды
2Fe+O2 ↔ 2FeO реакциясы бойынша Fe қышқылдануы үшін:
кг құрайды
Теория бойынша Fe қышқылдануы үшін барлығы
1,39+3,52=4,91 кг О2 қажет.
Конвертірлеудің бірінші периодында күкіртті Fe-ң 9,09 кг қышқылданады. Және
кг S қышқылданады, 15,68 кг
SO3-ке дейін
9,147-7,84=1,31 кг S қышқылданады, 3,28 кг SO3 шығады, 1,97
Ал Fe мен О2 қышқылдануға барлығы 14,72 кг О2.
Практиканың берілгені бойынша конвертердің ваннасында О2-ң пайдалануын 95% деп
кг
О2-ң артықтылығы:
15,49-14,72-0,77 кг құрайды.
Ауа құрамында 23% О2 болғанда конвертерлеудің бірінші периодында
кг немесе нм3 ауа беру қажет.
Екінші период үрлеуді тоқтатпай жүргізіледі. Үрдістің өнімдері таза емес
SO2-re дейін кг қышқылданып,
Ауа қажеттілігі: немссе нм3.
2 АРНАЙЫ БӨЛІМ
2.1 Конвертердің газ әкететін құбырлары - автоматты
Газдары бүйірінен әкетілетін конвертерлердің газ құбырларының манометрлік режимдерін зерттеуінің
Таза емес мысты конвертерлеудің бірінші периодында конвертерлерден газдарды алу
Қалдық газдардың мөлшері мен сапасы конвертерлеу периоды мен аралас
Үрдіске баяу өзгерілетін, бақыланбайтын факторлар қатары әсер етеді: газарнаның
Үрдістің өтуін анықтайтын және сипаттайтын көрсеткіштерде әртүрлі физикалық табиғат
Бақыланбайтын айнымалылардың бар
Таза емес мысты конвертерлеу үрдісіне байланысты үрлеудің кездейсоқ тербелуі,
Жалпы газдары бүйірінен әкетілетін конвертердің газ құбырларының манометрлік режимін
2.2 Қалдық газдарды алу және газдың пайда болу үрдісінің
1. Конвертердің ваннасында үрлеу оттегісін
2. Елеулі заттар арасындағы химиялық реакциялар үрдістің есептелуінің
Бұл жорамалдарды есепке алып келесі теңдеулер жүйесі түрінде дискретті
мұндағы және -
Есеп айыпты функцияларын қолдануымен градиентті әдіспен шешілген. Шектеулерді бұзған
мұндағы φ - шектеулер
bj - тұрақты коэффициенттер
а – айып:
2.4 Реттегіштін реттеу параметрлерін таңдау және автаматты реттеу жүйесін
Реттегішті таңдаған кезде ең басты шарты технологиялық режимінің автоматикасымен
Таңдау деп мұнда реттеу заңын таңдауын ұғады, реттеу
Арнайы бірнеше реттеу заңдарымен стандартты реттегіштер шығарылады.
Реттегіш типін кешігу уақытының уақыт тұрақтысына қатынасының шамасына сай
Берілген есепте . (П, ПИ,
1. Объекттің динамикалық сипаттамаларын
2. Жүктеме бойынша максималды ауытқуын
3. Реттеу сапасының қажетті көрсеткіштерін
4. Реттеу бірлігінің х максималды динамикалық қатынасын.
Объекттің динамикалық параметрлері:
Жүктеме бойынша максималды ауытқуы:
Реттеу мүшесі жүрісінің Ун = 20 %
Максималды динамикалық ауытқуы
х1 = 277
Бұл берілгендерді қолданып динамикалық коэффициентін есептейміз, ол
Қабылданған типті оптималды үрдіс үшін ПИ типті реттегішті таңдаймыз.
2.5 Басқару және автоматты бақылау жүйесінің
Басқару және автоматты бақылау жүйесінің есептерін шешу технологиялық ақпараттардың
Кіріс ақпараттарда келесі топтар бөлінеді:
шикі заттардың салмақтық сипаттамалары: тиелетін қатты және сұйық мыстың,
пештен құйылған штейннің массасы және ақпараттық жүйенің подсистемасынан
қорытудың құрамы бөліп құю және қалпына келтіру, тотығу фазасында
отынның құрамы - отпен тазалауды басқару және автоматты бақылау
үрдістің технологиялық параметрлердің ағымды мәндері
жоспарлы көрсеткіштер (балқытудың
үрдістің бастапқы және соңғы фазасының
анализдің дайындығын және анализге сынаманы таңдап алу моменті белгілейтін
Отпен тазалауды басқару және бақылау алгоритмдерін шығару ижесінде
үрдісті жүргізу бойынша кеңестер (үрдістің фаза соңының моментін болжайтын,
орнатылған нормалардан технологиялық параметрлердің
балқыту туралы рапорт - балқытуды жүргізу туралы есепті құжат
Бақылау және басқару жүйесінің ақпаратты қамтамасыз етуі, басқару және
Бастапқы ақпараттардың және ұсыну формаларының тізімі 4-ші кестеде келтірілген.
Кесте 4 - Бақыланатын ақпараттардың көлемі
№ Сигналдың аталуы Өлшеу диапазоны Сигналды арнау Белгіленуі
бақылау есептеу
1 Кететін газдардың темпера-турасы, °С 0-1800 - + tотх
2 Конвертер корпусының температурасы, °С 0-600 - - tкорп
3 Цехтағы температура, °С 0-100 - - tокр
4 Атмосфералық ауаның температурасы, °С -50÷+50 - - tатм
5 Балқыту температурасы, °С 0-1800 + - tме
6 Газоходтағы қысым, МПа 0-0.1 + - Pr
7 Кететін газдардағы О2, % 0-20 + - [O2]T
8 Сұйық мыстағы Fe, % 0.002-0.008 - - [Fe]ж
9 Сұйық мыстағы Рb, % 0.2-0.8 - - [Рb]ж
10 Сұйық мыстағы О2, % 0.05-0.2 - + [O2]ж
11 Сұйық мыстағы S, % 0.05-0.2 + - [S]ж
12 Қорытудағы Fe, % 0.0002-0.01 - - [Fe]
13 Қорытудағы Рb, % 0.098-0.8 - + [Рb]
14 Қорытудағы О2, % 0.005-0.2 + + [O2]
15 Қорытудағы S, % 0.005-0.2 + + [S]
16 Шлактағы Си, % 30-50 - - [Си]ш
17 Шлактағы Fe, % 7-14 - - [Fе]ш
18 Шлактағы Рb, % 10-20 - - [Рb]Ш
19 Шлактағы S, % 10-20 - - [S]Ш
20 Флюстағы Si, % 0-50 - + [Si]Ф
21 Флюстің мөлшері, т 0.6 + + Gф
22 Шлактың мөлшері, т 5-7 + + Gш
2.6 Техникалық қамтамасыздандыру
Сурет 1. ТҮАБЖ техникалық құралдар кешеніyің структуралық схемасы
Техникалық қамтамасыздандыру технккалық құралдар кешенін (TҚK) ұсынады:
үрдістің технологиялық параметрлердің мәндері жөнінде ақпараттарды алуын, технологиялық жабдықтың
локальды реттеу және басқаруын:
оперативті персоналға ақпараттарды ұсынуды;
орындауыш құрылғысын;
аралас жүйелермен байланысын.
ТҮАБЖ-да ТҚК үшін өзара байланыс және нақты өзара байланыс
Сурет 1-де ТҮАБЖ-ға кіретін техникалық құралдар кешені жалпы түрде
Технолог-оператор технологиялық үрдістің параметрлерінің мәндері жөнінде мағлұматтар ала және
2.7 Бағдарламалық қамтамасыздандыру
Бағдарламалық қамтамасыздандыру
Жалпы бағдарламалық қамтамасыздандыру тапсырыс берушіге есептеуіш техника құралдарымен бірге
Жалпы бағдарламалық қамтамасыздандыру құрамына SIMATIC - S7 конфигурациялауы үшін
Арнайы бағдарламалық қамтамасыздандыру нақты ТҮАБЖ-ны құру кезінде жасалатын бағдарламалардың
ТҮАБЖ-ы функционалдау үшін қажетті бағдарламалардың жиынтығы жүйенің бағдарламалық қамтамасыздандыруын
АБЖ өзінің басқару және бақылау функцияларын орындаған кезде уақыттың
Жүйенің математикалық моделін (яғни, қолданылатын бағдарламалар жиынтығы) әдетте екі
Бірінші топқа жоғарыда ескертілген басқару жүйесінің функциясын іске асыратын
шекті жіберілетіндерге параметрлердің шығысын табу;
датчиктердің көрсетілуін фильтрациялау;
технологиялық агрегаттардың
басқару объектісінде қауіпті (авариялық), алдын ала
реттеу заңдарын іске
технологиялық үрдістің оптимизациясы (мысалы, «отын-ауа» оптималды
өндіріс жоспарының оперативті түзетуі;
басқару әрекеттерді ұсынылатын кездегі технологиялық үрдістің ағуын болжамды есептелуі.
Әртүрлі басқару объектілері үшін бірдей функцияларын іске асыратын бағдарламалар,
Ішкі математикалық қамтамасыздандыруға есептеуіш кешенінің функционалдауын іске
құрылғының және әртүрлі бағдарламалардың «кезегін» ұйымдастыратын, түрлі
трансляторлар;
есептеуіш кешенінің бөлек құрылғыларын басқару;
қызметтік, мысалы, есептеу нәтижелерін
стандартты, жиі кездесетін функцияларды есептеу үшін подпрограммалар;
бүлінген жерлердің локализациясын және есептеуіш кешен құрылғысының түзетуін тексеру
Кейбір бағдарламалар (сыртқы және ішкі математикалық қамтамасыздандыру) кейде арнайы
2.8 Автоматтандыру құралдарын таңдау және бақылау мен реттеудің функционалды
Конвертерлеу үрдісінің мөлшерлік және сапалық жақтарын бейнелейтін негізгі көрсеткіштерді
Концентрация, сирету датчиктерін таңдағанда метрологиялық және режимдік сипатты факторлар
Түрлендіргіштерді тандаған кезде оның бар құрылғыларға кіріс және шығыс
технологиялық үрдістің түрі мен сипаты;
өрт және жарылыс қауіптілігі;
қоршаған ортаның параметрлері (қысым, температура);
ортаның физико-химиялық қасиеттері;
бақыланатын және реттелінетін аспаптарының дәлділігі
Оптималды технологиялық үрдіспен қамтамасыздандыру үшін келесі айнымалыларды бақылау қажет:
- үрлеумен берілетін қысылған ауаның шығыны;
Конвертерге берілетін үрлеу шығынын реттеу мен бақылау келесі аспаптармен
Бақылау - камерасыз диафрагма ДБ6-600, мембраналы дифманометр ДМ -
aya өткізгіштегі жапқын ахуалымен басқару оператор немесе конвертер пультынан
қысымды бақылау, конвертер алдында үрлеудің құлау шығынының сигнализациясы
бақылау - дифманометр ДМ 3573, туынды аспап КСД3-2001;
конвертердегі температура РАПИР пирометрімен бақыланады, туынды аспап электронды автоматты
конвертердегі сиретуді бақылау мен реттеу, түтінсорғыштың
бақылау - дифманометр ДМ Э1, күшейткіш УП-20, миллиамперметр КСУ3-2000,
реттеу - қосындылау блогы АО4, реттеуші блок Р12, тапсырыс
конвертерлі газдардың температурасы
бақылау - термопара ТХА-0806, потенциометр КСП3-П2000;
утилизатор қазаны алдындағы сиретуді бақылау:
дифманометр ДМ Э1, күшейткіш УП-20, миллиамперметр КСУЗ-2000, миллиамперметр М1730А;
түтінсорғыш алдындағы сиретуді бақылау:
дифманометр ДМ Э1, күшейткіш УП-20, миллиамперметр КСУЗ-2000,
миллиамперметр М1730А.
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
Берілген дипломдық жобаның экономикалық бөлімі ендірілетін автоматтандырудың экономикалық пайдалылығын
3.1 Автоматтандыруды ендіруге кеткен капиталды шығынды есептеу
3.1.1 Өңдеушілер жалақысы
Біріншіден ТҮАБЖ-ні ендіретін жұмысшыларды анықтап
Өңдеуші инженер;
Кеңесші;
Кезекші оператор;
Құрастырушы;
Жүйені ендіретін жұмысшылардың саны, жұмыс істеу мерзімі, жалақысы кестеде
мұндағы, N - өңдеушілер саны, адам;
п - өңдеу мерзімі, ай;
b - айлық жалақы, теңге.
Кесте 3.1
Адам саны Жұмыс уақыты Жалақысы айлық
Өңдеуші инженер 1 3 35000
Кеңесші 1 3 30000
Кезекші оператор 2 3 20000
Құрастырушы 2 3 20000
Өңдеуші инженер: 3*35000 = 105 000 теңге
Кеңесші: 3*30 000 = 90 000 теңге
Кезекші оператор: 2*3*20 000 = 120 000 теңге
Құрастырушы: 2*3*20000=120000 теңге
Ж'= (Ж'-Ж' * Нп /100% - МРП)*НС/100%
мұндағы: Нп - жалпы зейнетақы қорының шығын мөлшері,
Нс - элеуметтік мұқтаждыққа кеткен шығын мөлшері, %.
3.2 Құрастыруға кеткен шығындарды есептеу
теңге
Өңдеуші инженер:
ЖӨН =
Жэк, кон =
Кеңесші:
Жкең =
Жэк, кең =
Кезекші оператор:
Жкез, опр=((20000+15450)-(20000-15450)·0,1)·0,15=614,25
Жэк, кез опр = (2575+614,25)·3·2 = 19135,5
Құрастырушы:
Жқұр = ((20 000 +15450)-(20 000 - 15450)·0,1) ·0,15
Жэк, құр = (2575+614,25) · 3 · 19135,5
ΣЖ'Ө = 15642,75 + 136177,75 + 19135,5 + 19135,5
Кесте 3.2 – Автоматтандыру құрылғылар мен аспаптардың
Аты Типі Мөлшері Бағасы
1 дана жалпы
Термопара ТХА-086 5 855 4275
Кедергі термометрі ТПГ-СК 58 6,08 352,4
Диафрагма ДДН-10 6 28 164
Дифманометр ДМ-9Р1 58 122 7016
Жартылай өткіз-гішті күшейткіш УП-20 6 77 462
Туынды аспап КСДЗ-2001 4 182 728
Потенциометр КСПЗ-П2000 4 854 3416
Газоанализатор ТХГ-4 1 698 698
Реттегіш Р12 4 114 456
Орындаушы механизмі МЭО-63/25 4 760 3040
Барлығы
206074
Кесте 2 - Щиттердің сметасы
Аты Мөлшері Бағасы
1 дана Жалпы
Панельді щит 6 66,5 399
Панельді щит ЩП-1180 2 81,5 163
Барлығы
5620
Кесте 3 – Құбырлардың кабельдердің сметасы
Аты
Ұзындығы
Бағасы
1 метр жалпы
Кабель КПО 2x2,5 250 0,14 32,3
Кабель КВГП 4x1, 5 100 0,21 21
Кабель КВГП 5x1, 5 150 0,25 37,5
Кабель КВГП 7x1, 5 90 0,29 23,5
Кабель КВГП 10x1, 5 60 0,30 15
Кабель КВГП 14x1,5 127 0,40 50
Кабель ВРГ 2x1, 5 1500 0,11 154
Кабель КТЗГ 2x3 1200 0,27 147
3/4 дюймді құбыр 270 0,23 62
1 дюймді құбыр 240 0,38 89
Барлығы
7243
Аспаптар мен құрал-жабдықтарды сатып алуға кеткен шығындар:
206074,+ 5620+ 7243 =218937
Автомтаттандыру құралдарын және есептеу техникасын сатып алуға жұмсалған шығындар
Сонда, жұмсалатын жалпы капиталдық шығын:
Шк - Жж + ШКИП+ЖӨ = 67531,5 +
3.3 Жылдық экономия мен экономикалық тиімділікті есептеу.
3.3.1 Жаңа жүйені ендіруге дейінгі сомманы пайдалану шығынын есептейміз
АБЖ-ға дейінгі шығын - 5601600 тенге құрайды
1. Амортизациялық шығын:
AО = СП * HA/100
мұндағы, СП - жүйенің баланыстық құны,
HA – амортизацияның жылдық мөлшері, %
AО = 0,125 * 5601600 = 700200 теңге
2. Жөндеу жұмысына кеткен шығын:
Рр = 0,07 * 5601600 = 392112 теңге;
3. Электр қуатына кеткен шығын:
Рэ = N * ФВ * Ст
мұндағы, N - жүйеде тұтынылатын қуаттың соммасы, кВт;
Фв - жылдық уақыт қоры, сағ;
Cт - электр энергиясының құны, теңге.
Рэ = 0,1*8760*4,6 = 4029,6 теңге.
Ескі жүйенің пайдалану шығынының соммасы:
Р1 = 700200+392112 + 4029,6 = 1096341,6
3.3.2 АБЖ-ны пайдаланғаннан кейінгі эксплуатациялық шығындар
1. Амортизациялық шығын:
АО = 0,125 * 218937 = 27367,125 теңге
2. Жөндеу жұмысына кеткен шығын:
Рр = 0,07 * 218937 = 15325,59 теңге
3. Электр қуатына кеткен шығын:
Рэ = 0,125 * 218937 = 27367,125 теңге
Сомманы пайдалану шығыны:
Р2 = 27367,25 + 15325,59+ 4029,6 = 70059,84 теңге;
3.4 Жылдық экономия
Жаңа жүйені ендіруге дейінгі және ендіргеннен кейінгі шығындардын айырымы
Э = Р1 – Р2 = 1544229,6 – 70059,84
3.4.1 Жылдық экономикалық тиімділік
Бір жылдық экономия мыка формуламен есептеледі:
Эг = Э – Ен * Кд
мұндағы, Эг - жылдық экономия:
ЕН - тиімділік коэффициенттерінің мөлшері;
Кд - қосымша капиталды шығын;
Эг = 1474169,76 – 0,32*721468,5 = 1243299,84
3.5 Өтеу мерзімі
ТӨМ = КҚОС/ЭТИІМ = 721468,5/1474169,76 = 0,48
өз құнын өтеу уақыты 0,49 жыл;
Ер = 1/ТӨМ = 1/0,48 = 2,08
Ер > ЕН; 2,08 > 0,32
Жоғарыда жасалған есептеулерден
4 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ
4.1 Еңбекті қорғау бойынша ұйымдық шаралары
Еңбек қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру және де ол үшін
Орындарда толық жауапкершілікті цех бастығы атқарады. Жұмысқа қабылдау кезінде
Жұмысты 8 сағаттан 3 ауысымға орнатамыз. Түскі үзіліске 1
1) Кіріспе нұсқау беру
2) Жұмыс орнында нұсқау беру -
3) Мерзімді нұсқау беру
4) Кезектен тыс нұсқау беру - жұмысшының басқа
5) Жоғары қауіп жағдайында жұмыс жүргізу кезінде нұсқау
Өндірістік санитария мен қауіпсіздік техникасы бойынша қағидалар
Еңбекті қорғау мен қауіпсіздік насихаты бойынша шаралар келесідей:
- қауіпсіздік техникасы бойынша плакаттарды ілу,
және фильмдерді көрсету, баяндамалар мен дәрістерді өткізу.
ЕПК-да еңбекті қорғауды
4.2 Өндірістік қауіптер мен зияндылықтарды талдау
Лақтырудың зияндылығы мен құрамын сапалы талдау ережелеріне сәйкес ЕМЗ-ғы
Топты таңдауды ондағы газдар мен шаңның құрамы негізінде жүргіземіз:
Газдар: 6,8% SО2
Шаң:
Газды қоспаның қосынды ШРМ-ін СНиП
ШРМ SО2=10мг/м3
ШРМ Fе=4мг/м3
ШРМ N2=5мг/м3
ШРМ S2=1мг/м3
ШРМ SіО2=2мг/м3
ШРМ Рb=0,01мг/м3
ШРМ СаО = 10мг/м3
ШРМ Сu = 1мг/м3
мұндағы А – компоненттің қоспадағы процентті құрамы
Газдардың үлкен концентрациясы бар болғанда қоспа газдардың өрт кезінде
Цех ғимаратының отқа төзімділік дәрежесін «үшінші» деп қабылдаймыз. Цехта
Есептеу қүрылғысы орналасқан бөлмедегі шудың көзі жұмыс істеуші ЭЕМ-дер
Кесте 4.1
Өндіріс қаупінің параметрлері СН 245-71 Нақты мәні
1 Микроклимат: ауа температурасы
қыс мерзімінде 17-24°С 0 °С-қа дейін
жаз мерзімінде 22-25 °С 30-35 °С
2 Электр тогы 0,5-1 мА 60
3 Шу деңгейі 90-95 дб 80-90
4 Артық жылу бөліну 20 ккал/м3-ден
артық емес
4.3 Сақтау шараларын қалыптастыру
Зиянды және жарылысқа қауіпті газ қоспаларының жиналуы мен таралуын
Жекеше қорғаныс үшін:
тыныс алу мүшелері - противогаздар, респираторлар; көру мүшелері -
Өрттен сақтану мен ескеру мақсатында өрттен автоматты сақтандыруды ескереміз.
4.3.1 Өртке қарсы шаралар
Автоматиканың техникалық құралдары мен аспаптары
Өртті қақпайлау үшін едәуір жерлерде
ЭЕМ-де өрт қаупін ток тасушы өткізгіштерден және кернеудегі электрондық
Жезқазған мыс зауыты өрт қаупі бойынша СНиП П-А5-70 нормасына
Өрт шыққан жағдайда қызметкерлерді залалсыздандыру үшін СН 245-71 нормасына
Өрт жайлы жылдам хабар беруші 2 телефон орнатылған: біреуі
Өрт қауіпсіздігіне ЕҚ басшысы жауап береді. Мекемеде қызметкерлер және
4.3.2 Ауа алмасуын ұйымдастыру
Су балансын қалпына келтіру үшін, қоршаған орта мен ағзаның
4.3.3 Желдетуді ұйымдастыру
"SIEMENS" фирмасының аспаптарымен орнатылған бөлмеге қажетті жылу мен ауаның
Еңбектің дұрыс жағдайын камтамасыз ету үшін міндетті түрде қоршайтын
Шаң ұстайтын қондырғыларды
- t>80°С температурада жұмыс істейтін
- уландырғыш газдардан
- газ тазаланатын қондырғылар жарылыс пластиналарымен немесе сақтандыратын
- бункерлердегі жарылуға қауіпті шаңдардың жиналуы қойылған
- барлық ұзындығын герметизациялау;
- цехаралық газарналардағы люктардың нығыздалуы;
- шаңды камераның күмбезінен газдардың шығуын жою.
Сонымен бірге келесі сигналдау құралдарын ескеру қажет:
- подшипниктер мен кессондардағы су температурасының жоғарлауына,
- конвертердің апатты бұрылуына жарық
4.3.4 Электр қауіпсіздігін қамтамасыз
Электр қуатын өткізу кабельдері цехке жер бойымен өткізілген. Бақылау
Электрлі ток қауіпсіздіктен қорғалынбаған бөлшектері кернеу 36 В-тан жоғары
4.3.5 Қорғаныштық жерлендіруді есептеу
Адамның электр тоғына шалыну қаупін болдырмау үшін қорғаныштық жерлендірудің
Метеоролиялық қызмет көрсету орталығының деректері бойынша ЖМЗ орналасқан аймақ
ЕҚ залы - жолақтық қимасы 4x50 мм бұрыштық болаттан
Мерзімдік коэффициентін ескере отырып, грунттың үлестік кедергісін есептейік:
Табиғи жерлендіргіш ретінде БҚ бөлмесінің темірбетонды іргетасын аламыз. Темірбетонды
мұндағы, η - 1,6 бетондық қабаттың болуын және оның
S - құрылыс іргетасымен шектелген аудан, м2.
Келесі формула бойынша табиғи жерлендіргішке қажетті кедергіні анықтаймыз.
ПУЭ талаптарына сәйкес 1000В кернеуге дейін электр құрылғылары үшін
Бір өзекті электродты кедергісін есептейік.
мұндағы, d = 0,95 -0,05 = 475-10-4;
Электродтардың қажетті санын есептейік.
N = 4,8 және тік электродтар арасындағы
Сонда жолақты электродтың ұзындығы
Контур жолағының кедергісі Rн келесі формула бойынша анықталады
Тік электродтарды және көлденең электродтарды қолдану коэффициенті 1.22
Онда табиғи жерлендіргіштің кедергісі
Табиғи жерлендіргішті ескеріп
Қойылған талаптарды қанағаттандырады, яғни, 2,29 Ом < 4 Ом.
4.4 Конвертерлі бөлімдегі жарықтандыруды есептеу
Жұмыс 3 ауысымда жүргізілу себептен, табиғи жарықтылық жетіспейді. Сондықтан
Цехтардың территориясы мыс қорыту өнеркәсіптің кәсіпорындар үшін жасанды жарықтылық
0,0 м белгісінде жарықтандыруды есептеу
Жайдың индексін келесі формуламен анықтаймыз:
мұндағы:
А - ұзындық, В - ені, һ - жайдың
лм
25 м биіктікте төбеде ілінген ГСХР типті
і=1,66; N-8; η=44;
ОДР - жалпы жарықтандыру, торлы диффуздық шамдағы 60 вт-ты
+6,4 м белгідегі жарықтандыруды есептеу
А=90м В=8м
лм
ОДР шамында 2 жақтан НБК-220 60 вт
Апатты жарықтандыру:
лм
ГТВЛ-6 типті шамдағы 60 вт қуаттылығымен 4 НБК лампаларын
А=5 м
2 саты алаңының әр қайсысына 60 вт-ты
+8,6 м белгідегі жарықтандыруды есептеу
А=90м
НЗБ шағылусыз шамдағы 60вт қуаттылығымен НБК лампаларын таңдаймыз және
НЗБ шағылусыз шамдағы 60вт қуаттылығымен
+ 16,35 м белгідегі жарықтандыруды есептеу
А=90 м
лм
30 НГД-220-60 лампаларын таңдаймыз, оның ішіндегі 5
Алаң арасында кабельді трассаның 2 балкасы бар.
А = 20 м В = 2
лм
ПВЛ-6 типті шамдағы НГД-220-60 вт типті 7 лампа таңдаймыз,
+20,5 м белгідегі жарықтандыруды есептеу
А=90м
Ғ = 50,1 лм
НГД-220-60 вт типті 18 лампа таңдаймыз. Оның ішінде
Қорытындысында администрацияның санитарлық дәрігермен бірге сапалық құрам мен лақтыру
Әр шаманың лампасының керекті жарық ағынын келесі
;
мұндағы:
Е - жарықтандыру аты;
К - құрамында 10 мг/м3 және одан көп газ
S = А*В = 1620м3;
Z = 1,1 - ең аз жарықтандырудан ортаққа өту
N = 64 - лампалар (заводтық берілгендер);
η = 60 - ағындардың шағылу коэффициентінің есебімен
F = 118м
П13-6 типті шаңнан қорғалған шамдардағы, қуаты 60 вт НБК
лм
Осыдан 9 м биіктікте 12 аралықта екі сызықта 15
h2=15м N2=15
лм
15 НГД-220-100 лампаларын таңдаймыз, ГСХР - химиялық активті орта
N3=6 лампа
ҚОРЫТЫНДЫ
Қоршаған ортаны және түсті металлургия кәсіпорындардың басымды даму аймақтарындағы
Конвертерлердің газ құбырлар желісін басқару мен бақылау жүйесін жетілдіру
Ұсынылған автоматтандырылған жүйе атмосфераға зиянды лақтыруларды елеулі төмендетуге және
Жүйені жетілдіруге бастапқы шығындары 3807450 теңге болғандағы өтімділік мерзімі
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1) Технические расчёты в металлургии тяжелых цветных металлов./Под ред.
2) Технологическая инструкция КИВЦЭТ- ЦС. — Усть - Каменогорск.:
3) Авдеев Ю.П. Создание АСУ КИВЦЭТ- ЦС с использованием
4) КлюевА.С. Проектирование систем автоматизации технологических процессов. /М.: Энергоатомиздат,
5) Глинков Б.В. Проектирование систем контроля и автоматического регулирования
6) Грацевштейн И.М. Экономика, организация и планирование производства в
7) Злобинский Б.М. Охрана труда в металлургии. /М.: Металлургия,
8) Правила технической эксплуатации и правила техники безопасности при