Мазмұны
Кіріспе..........................................................................……....3
1. Қолөнер-мол өнер. Қазақ сәндік қолданбалы өнерінің шығу
Қазақ сәндік қолданбалы өнерінің тарихы және
Қазақ кесте өнерінің шеберлері......................................……19
2. Сәндік қолданбалы өнер саласындағы кесте тігу және
Кесте өнері және оның түрлері,қажетті құрал-жабдықтар,тігу технологиясы........………………………………....22
Шығармашылық жұмыс,ізденіс жолдары,жұмыстың орындалу барысы.…………………………………..…………………….35
3. Мектеп оқушыларына үйірме жұмыстарында кесте тігу өнерін
Үйірме жұмысының жылдық-күнтізбелік жоспары.....…..36
Кесте тігу өнерін оқушыларға үйретудің сабақ
жоспары.............................................................................................40
Сәндік қолданбалы өнер саласы бойынша оқушыларға эстетикалық тәрбие беру
Қорытынды........................................................................................49
Әдебиеттер.........................................................................................52
Қосымшалар
Кіріспе
«Шеберлінің қолы-алтын» – деп дана халқымыз айтқандай қайта жаңғырып,жастар
Қазақ қолөнерінің тамаша туындыларын жасаудың қарапайым технологиясын осы күнде
Қазіргі таңда жалпы білім беретін мектептерде «Сәндік Қолданбалы өнер»
Қазіргі кезде біздің елімізде жаппай ұлттық өнерді оқушыларға үйретуге
Тақырыптың көкейкестілігі: өсіп келе жатқан жас ұрпақтың дүние танымын
Дипломдық жұмысымның мақсаты: Оқушыларға сыныптан тыс үйірме жұмыстарында кесте
Дипломдық жұмысымның міндеттері:
- Оқушыларға сыныптан тыс үйірме жұмысы
- Оқушыларға кесте тігу барысында әр
- Толық тігіліп біткен жұмысты безендіру
Зерттеу жұмысының обúектісі: Бейнелеу өнерінен сыныптан тыс үйірме жұмысы.
Зерттеу нысанасы: Бейнелеу өнерінің түрі сәндік қолданбалы өнер саласы
Жұмыстың әдістемелік жаңалығы:
Кесте тігу өнерінің мектептегі сыныптан тыс үйірме жұмысы барысында
Кестеленетін жұмыстың мұражай экспонаты ретінде дайындалуы қаралады.
Практикалық құндылығы: Дипломдық жұмыстың жазба бөлімінде берілген мәліметтер: кесте
1.1.Қазақ Сәндік қолдабалы өнерінің тарихы және түрлері.
Қазақстан көне мәдениет өлкесі. Ерте замандардан-ақ оны мекен етушілер
Қолөнер түрлерінің әр қайсысының талай ғасырлық тарихы бар.Қазақ халқы
«Өресі биік, өрісі кең» өнер атаулының қай саласынан болсын
Қазақтың сәндік қолданбалы өнерінің тамаша үлгілері атадан балаға мұра
Дүние жүзінде әр халық ата-баба мұраларын, халық өнерін сақтап
Қолөнер бұйымдарын дүниеге алып келу көптеген уақытты және еңбекті,
Қолөнердің қайнар көзі-еңбек екенін М.Горькийдің еңбек туралы, оның адамды
Халықтың қолөнеріне әдет-ғұрып жабдықтарымен қатар, аң аулауға, мал өсіруге
Қолөнермен айналысатын адамдарды төрт топқа бөлуге болады.
Шебер-ағаштан әр түұрлі бұйымдар жасайтын адам. Ұста-қару-жарақ, ер-тұрман, сауыт-сайман
Ісмер-ұлттық киімдер тігумен айналысатын, қолынан іс келетін адамдар.
Зергер-алтынмен аптап, күміспен күптеп сырға, білезік, алқа жасайтын адамдарды
Киіз үйдің сүйегі, ағаш кереует, кебеже сандық жасап
Кесте тігу, жиек жүргізу, өрмек тоқу, ши орау, сырмақ
Тері илеу, киіз басу, ши тарту, шом, жазы жасау
ХІХ ғасырда және ХХ ғасырдың бас кезінде қазақ халқының
Өрмек тоқу.Өрмек халық қолөнерінің тоқу ісінде қолданылатын өте қарапайым
Өрмек өрісінің қазықтары;
Күзеу шыбығы – қабатталған шиден. Түзі тобылғыдан, сымнан жасалады;
Адарғы – екі жақ шеті жүздендіре жонылған, ортасы сәл
Есепші немесе кергіш сабау, оны «сару ағаш», «беру жіп»
Қылыш - өзі шынында да қылыш тәрізді, сырт жағын
Арқау шөлмегі (жүгіртпе) екі басының аз ғана ашасы бар
Арқалық – 1-1, 20 метр шамасындағы түзу таяқ (диаметрі
Көтерме немесе мосы – басы біріктірілген 3 ағаштан тұрады;
Екі басын тұяқтап байлататын бақылау жіп (бөлік жіп);
Өрмек жіптер. өрмекке арналып иірілген жіптер істелетін бұйымдарға, жасалатын
Осындай әзір жіптерді мөлшерлеп отырып, екі топқа бөледі. Оның
Екіншісі – күзуге ілінбейтін астыңғы жіптер. Өрмекшілер тілінде үстіңгі
Арқау – бұл ерсі мен қарсы жіптердің арасында көлденең
Күзу – бұл тоқылмайды, тек тоқылатын жіптерді ажыратып, әр
Өрмек жібінің өрісін (ұзындығы) өлшеп, оның неше метр немесе
Өрмек құрушы шеберлердің көз мөлшері, көңіл есебі күшті келеді.
Өрмектің ерсі және қарсы жіптерін екі адам алады да,
Бесінші қазық пен арқалықтың қасында отырған адам өрмек құру
«Өрмек жүгіру» біткен соң қазықтарды суарып тастап өрістегі жіпті
Екінші тұйығынан көлденең бір ағаш өткізеді де, оны тартып
Дұрыс шалынған өрмек жіптері енді екіге бөлінеді. Демек, күзудегі
Осылайша үлкен залдарға, есік пен төр арасына жайылатын төсеніштерді
Түкті кілем. Ою-өрнегі, тоқылу сапасына, бояуның түріне, тұрмыста қолдануына
«Өнерлі өрге жүзер» дейді халық. Кілем тоқуды қолөнердің өзіндік
Енді осы өнердің ел арасында дамыған түрі-түкті кілем тоқудың
Кілемге түк салуға арналған жіп асқан ептілікпен біркелкі, өрмек
Әрі қарай сіңген жіпті салқын сумен 2-3 қайтара шайып,
Тоқылатын кілемнің көзделген көлеміне қарай дайындалатын арқауға, желі мен
Арқау қылшықты жүн немесе ешкінің қылымен аралас иірілсе мықтырақ
Көлемі 4,20х2,30 метр болатын кілем арқауына 4 кг, желі
Күзу байлау өте-мөте мұқияттылықты қажет етеді. Күзу ағаштан ұзындығы
Күзу жібі де кілемнің желі жібіндей ширақ иіріліп, екі
Желі жібі өте мықты болады, өздігінен үзілмейді. Дегенмен әлдеқалай
Кілем тоқу былай басталады: 5-6 арқау бойына түк салынбай
Тегіс тоқылысты әрі қарай түк шалумен жалғастырылады. Түк шалуда
Кілем тоқу басталысында түксіз тоқылыстан соң салынған екі түсті
Кілемге түсірілетін негізгі өрнектер: шатыргүл (қос шатыргүл немесе жеке
Күзу мен тоқылыстың арасы 70-80 сантиметр мөлшерінде сақталады. Ал,
Дайын болған кілемді екі адам екі шетінен (енінең) қарама-қарсы
Қырқылған кілем қағып-сілкіледі. Шаңтозаң, жіп қырқындыларынан тазарған кілемнің екі
Жаңа тоқылған кілемді ұзындығын жоймау үшін қабырғаға керіп іледі.
Кілем жабдықтары: Кілемді жайсаң – төсеніш, ілсең – сән.
Адарғы тарақ – кілемнің өрнегіне келтіріліп шалынған түсті жіптерді,
Тарақтың тістері темірден жасалып, ағаштың кеңдеу шетіне, әр тістің
Кесермен пышақ – кілемнің өрнек тізбе жіптерін арқауға шалып
Ұстараны ұзынынан иіп, ортасынан сындырып, бір бөлігін әлгі қаңылтырдың
Қайшы – кілем түгін тегістеп қиюға пайланылатын жабдық. Кілем
Отырғыш – қалыңдығы 4-5 сантиметр қарағайдан немесе қайың ағашынан
Отырғышты кілемді тіке тұрып тоқығанда пайдаланады. Кілемді әдетте 2-3
Отырғыш жерге жатқызып тоқылатын түкті кілемге де пайдаланылады.
1.2Қазақ кесте өнерінің шеберлері.
Ерте заман тарихынан сыр шертіп, ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып келе
Ел іші он саусағынан өнері тамған өнерпазтігінші, кестеші әжелеріміз
Он саусағынан өнері тамған Солтыбекова Секер әжеміз-1904 жылы қазіргі
Шешесі Шекеден 13 жасында шеберлікті үйреніп, күнделікті тұрмысқа қажетті
Қазіргі таңдағы қолөнер шеберлері Фатима Зауырбекова, Айман Саудагерова, Сағындықов
1995 жылдан бастап қаламыздағы №65 Ы.Алтынсарин атындағы гуманитарлық эстетикалық
Негізгі мамандығы өнер саласымен 1986 жылдан бастап айналысып келеді.
Сондай-ақ «Қыз еркем-кестесімен көркем» атты үйірме жұмысын ұйымдастырып оқушыларға
Саудагерова Айман-жоғары санатты мұғалім, Қазақстан Республикасының Білім беру ісінің
Мектептің қоғамдық жұмыстарының ұйымдастырушысы. өз ісін сүйетін, білікті кәсіби
Айман апай бірнеше рет облыстық Білім департаментінің құрмет грамотасымен
Шығармалары:
«Бақыт құсы» -кесте, «көкпар»-кесте, «Табиғатты аялау»-аралас техника, «Көктем» «қызғалдақтар»,
Ізбасарова Жұмагүл Сатыпалдықызы-1960 жылы 27 тамызда Жамбыл облысы Талас
1984ж. Шымкент педагогикалық институтын бітірген мамандығы «Бейнелеу өнері, сызу
1982 жылы бастап №65 Ы.Алтынсарин атындағы гуманитарлық-эстетикалық гимназия мектебінде
ЮНЕСКО-ның ұйымдастырушымен өтетін Республикалық балалар шығармашылық көрмесіне оқушыларының жұмыстары
Ә.Қастеевтің 100 жылдығына байланысты шығармашылық жұмыстарын қойып дипломмен марапатталды.
Сурет еңбек пәндері бойынша облыстық өнер байқауы көрмесіне қатысып
Шығармашылық жұмыстары:
«Киелі қобыз»-былғары, «Оңтүстік Аруы»-кесте, «Наурыз» «Натюрморт» «Ескінің көзі» «Бөзінген»
2. Сәндік қолданбалы өнер саласындағы кесте тігу және көркемдеп
2.1 Кесте өнері және оның түрлері, қажетті құрал-жабдықтар,
Қазақ қол өнері өзінің төлтума бітім қасиетімен, көркемдік мән-мағынасымен,
Көне заманнан бері, б.з.д. V-VІғасырдан кестелеу өнері жалғасып келеді.
Қашанда кесте өнерінің түр-түсі, үйлесімділігі, әдемілігі, қайталанбастығымен ерекшеленеді. Ол
Біздің еліміздің тарихы арыда жатыр, ата-бабаларымыз киімдеріне, ат-әбзелдеріне, үй
Хроматикалық-түсті, және ахроматикалық-түссіз. Хроматикалық түске ашық түстер жатады: негізгі-қызыл,
Ахроматикалық түстер ашық немесе аққа жақын түстер емес, сонымен
Ертеден келе жатқан қолөнердің бір түрі ң кесте
Кесте және көркемдеп тігу ою-өрнекті әшекейлеудің ертеден келе жатқан
Сондай-ақ кесте тігу деп – мата,тері,киіз т.б.материалдардың бетіне әртүрлі
Кесте өнері қазақ халқына ертеден енген өнер екндігін тарихтан
«Кестені көңіл сызады, қол тігеді,көз сынайды» , «адам өнерімен
Кесте тігу үшін жіп, мата, ине, оймақ, қайшы, кергіш
Кестелеу кезінде жіпті түйіншектеуге болмайды. Кестелеуді бастар алдында жіпті
Халықтың кесте тігу өнері мен өрмек тоқу дәстүрі тым
Еркін кестелеудің – бұл түріне мата бетіне түсірілген суретті
Шым кесте – сурет бойынша кестелеудің бірнеше түрі бар.
Кесте түрлері
Кесте санап тігілетін: жіпті санап отырып кестелеу және еркін:
Жай тігістер. Сабақты кесте. Кестенің бұл түрін тігу үшін
Барқыт тігісі. Кестенің бұл түрімен балалардың киімін әшекейлейді. Оның
Біз кесте. Кестенің бұл түрімен кейбір контурлы ою-өрнектер немесі
ңШнурокң және ңвелюшкаң тігісті кестелер. Бұл тігістермен көйлектің қалтасын,
Санап кестелеу деп аталатын кестені жіп оңай суырылатын матаға
Терме тігісті өрмектің бір шетінен келесі шетіне дейін, жіптерін
Қиғаш тігіс матаның көлденеңінен 2 жібін, тігінен 4 жібін
Айқас тігіс. Кестенің ең көп тараған түрі. Бұл тігілуі
Жартыкеш айқас тігіс. Бұл кестенің екі жарты тігісі болады,
Санап тігілетін кесте. Бұл кестені матаның жібін санап отыру
Өткерме тігісті кесте. Кестенің бұл түріне мережкалар жатады. Мережка
Діңгек мережкасы: матаның 3-4 жібін суырып алу керек. Кесте
Мережка ңжучокң. Алдымен діңгек мережкасын жасап алады. Сосын жіппен
Мережка ңпанкаң. Жалпақ мережканың ортасына суырылмаған 3-4 жіп қалдыру
Мережка ңполотнянкаң. ңПанканыңң үстіңгі қатарын тігіп болып, астыңғы қатарын
Торлау арқылы жасалатын мережка. Алдымен діңгек мережкасын жасап аламыз.
ңӨрмекшің. Кесте тігетін жіпті шаршы бойымен қиғаштай тартып, сосын
Торлау. Жолаң қабатты торлау деп тор көздері көлденеңінен және
2.2. Шығармашылық жұмыс, ізденіс
Менің негізгі шығармашылық жұмысымның тақырыбы ңӘженің өрнегің деп аталады.
Шығармашылық жұмыстың екі жағын қазақ халқының ұлттық өрнегімен көмкердім.
Түстік шешімде Азияға тән, әсіресеҚазақстан мемлекеті, Оңтүстік облысының ауа-райына
Көбінесе жылы түсте анық, өзіміздің ұлттық кілем, киіз түстері
Дипломдық жұмысымның шығармашылық бөліміне көптеген ізденіс жолдарымен айналыстым. Оларды
Шығармашылық жұмыстың орындалу барысына және қажетті құрал-жабдықтарына келер болсақ:Қажетті
Жасалған нобайдың түстік шешіміне қарай отырып қажетті жіп түстерімен
Жұмыс соңында тепшелетін жерлерді тепшіп шығамыз, қажетті жерлеріне моншақтарды
Жұмыс біткен соң оған багет яғни рама кигізіп безендіреміз.
Дипломдық жұмыста бұл тақырыпты алған себебім: келер жас ұрпақтың
3. Мектеп оқушыларына үйірме жұмыстарында кесте тігу өнерін оқытып,
3.1 Үйірме жұмысында кесте тігудің жылдық-күнтізбелік жоспары.
Р/с Сабақтың тақырыбы Сағат саны Теориалық мәлімет Көрнекі құралдар
байланыс
1.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
І Бөлім Бейнелеу өнері және оның түрлері.
Бейнелеу өнерінің түрлерімен таныстыру.
Сәндік қолданбалы өнер жайында мәлімет беру және оның түрлері
Ою өрнектер туралы мәлімет Ою өрнектерді қағаз бетіне стилизациялап
Ою-өрнектерден композиция құрастыру
ІІ Бөлім Бейнелеу өнерінің саласы Сәндік қолданбалы өнерінің түрі
Кесте тігу өнерінің шығу даму тарихы.
Кесте түрлері.
Кесте тігуге арналған құрал-жабдықтар
ІІІ Бөлім. Кесте тігуге
дайындық және кесте тігу жолдары
Кесте тігуге арналған құрал-жабдықтарды дайындау (кергіш, мата, жіп, ине
Кесте тігуге композиция дайындау. Графикалық тәсілді және түрлі-түсте (акварель,
Дайындалған нобайды мата бетіне түсіру.
Оқушыларға құрал-жабдықтарды дұрыс пайдалануды үйрету, техника қауіпсіздігі
Кестені тігуге кірісу және тігілу жолдары (айқас тігу, тепшіп,
Жұмысты аяқтап безендіру. (моншақтар қадау безендіру.)
2
2
6
4
2
2
2
4
4
2
2
8
4
Бейнелеу өнерінің түрлерін айтып шығу
Сәндік қолданбалы өнерінің түрлерін айтып шығу
Ою-өрнек түрлерін айту, стилизация жайында
Байланыстыру, үйлестіру;
Кесте өнері жайында айту.
Кесте түрлерін көрсету
құрал-жабдықтар туралы мәлімет
қажетті құрал жабдықтарды айту мата түрлері жіп түрлері
композиция құрастыру бір ортаға бағындыру.
нобайды мата бетіне түсіру туралы мәлімет
техника қауіпсіздігін айту
тігіс, түрлері жайында мәлімет беру
моншақтарды қадауды айту. қайыс губка пайдаланады айту.
Суреттер, плакаттар
Суреттер.
Ою-өрнек суреттері
Композиция суреттері
Плакаттар, суреттер таблицалар
суреттер
тігіс түрлері бар суреттер
Еңбек
Композиция
еңбек
Түстану. композиция
математика
еңбек
Үйірме жұмысында кесте тігудің тақырыптық жоспары.
Барлығы: 44 сағат.
Теориялық: 12 сағат
Практикалық: 32 сағат.
Р/с Тақырыбы Жалпы сағат саны Теориялық Практикалық
1.1
1.2
1.3
1.4
2.1
2.2
2.3.
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
І Бөлім. Бейнелеу өнері және оның түрлері.
Бейнелеу өнерінің түрлерімен таныстыру.
Сәндік қолданбалы өнер жайында мәлімет беру және оның түрлері
Ою-өрнек туралы мәлімет және ою-өрнектерді қағаз бетіне стилизациялап түсіру.
Ою-өрнектерден композиция құрастыру.
ІІ Бөлім Бейнелеу өнердің саласы Сәндік қолданбалы өнерінің түрі
Кесте тігу өнерінің шығу, даму тарихы
Кесте түрлері.
Кесте тігуге арналған құрал-жабдықтар.
ІІІ Бөлім Кесте тігуге дайындық және кесте тігу жолдары.
Кесте тігуге арналған құрал-жабдықтарды дайындау (кергіш, мата, жіп, ине
Кесте тігуге композиция дайындау, графикалық тәсілде және түрлі-түсте. (акварель,
Дайындалған нобайды мата бетіне түсіру.
Оқушыларға құрал-жабдықтарды дұрыс пайдаланауды үйрету, техникалық қауіпсіздігі.
Кестені тігуге кірісу және тігілу жолдары. (айқас тігу, тепшіп
Жұмысты аяқтап безендіру. (моншақтар қадау, безендіру).
2
2
6
4
2
2
2
4
4
2
2
8
4
2
2
2
-
2
2
-
-
-
-
-
-
-
-
-
4
4
-
-
-
4
4
2
2
8
4
3.2 Кесте тігу өнерін оқушыларға үйретудің сабақ жоспары.
Сабақтың тақырыбы: Кесте тігу.
Сабақтың мақсаты: Оқушыларды қол тігістері
Сабақтың көрнекілігі: Технологиялық карта, сөз-жұмбақ, қол тігістің түрлері, кесте
Қажетті құрал-жабдықтар: Бір түсті мата, түсті кесте жіптер, ине,
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру, сабақ
өтуге дайындау, сынып кезекшілігін дайындау, қауіпсіздік ережесін сұрау және
Жаңа сабақты өту:
Өрнек- бұл қандай да бір зат немесе бұйымдарды сәндеуге
бір элементті бір ырғақпен қайталай отырып құрастырылған немесе бүтін
Кесте өрнек құрастыру кезінде суретші нұсқаға қарап нобайлар жасайды.
Кестеленетін кестенің қай түрімен немесе қандай жіппен тігуіне байланысты
Өрнекпен бұйымның барлық жері тегіс немесе оның жеке бөліктері
Қазақ кестелері негізінен симметриялы болып келеді. Өрнектің орналасуы бұйым
Түс
Кестеленетін бұйымға жіптерді дұрыс таңдау үшін түстердің үйлесімділігін, олардың
Мата мен жіп таңдау.
Мата мен жіпті болашақ бұйымның түріне, өрнекке және
Ойма кесте орындау үшін негізгі жібі мен арқау жіптері
Салынған өрнектің сызығы бойымен кестелеу үшін лен , жібек,
Кесте тігу үшін лен, мулине, жүн, штапель, жібек, синтетикалық
Мулиенің бумасын ашып, оны түйінделген жерінен қияды. Жіп жазып
Кесте тігуге дайындық.
Бұйымға кестені пішімі кесілмей тұрып немесе кесілген пішімге
Дастарханның жиектерін көркем тігіс түрлерімен кестелеуде матаға түзу сызықты
Суретті матаға көшіру.
Бірінші кезекте түп нұсқадағы өрнек жақсы ұшталған қаламмен калька
Суретші көшірме қағаздың көмегімен түсіру. Алдын ала үтіктелген матаны
Сызықпен немесе іші толтырылған (сабақты, бір жақты шым) кестеге
Өрнек сызылып боялған соң, көшірме қағазды алып тастап, кальканың
Геометриялық өрнектерді ( есептеп тігетін жіптер үшін) де осылай
Мата мен жіп кірлемес үшін бұрын пайдаланылған көшірме қағазды
Тігіс түрлері.
Жай тігістер: қаю, көктеу, бүгу, тепшу, жапсырма қауыстыру, қабу,
Көркем тігістер: айқас тігіс, алтындап тігу, бедерлеп тігіс, кесте
Жаңа сабақтың тақырыбын ашу мақсатында сөз жұмбақ пайдалану.
Практикалық жұмыс.
Бұйымды қол және кесте тігістерімен тігу.
Жаңа сабақты пысықтау.
Оқушылардың жаңа сабақты қалай меңгергендігін тексеру үшін тақырыпқа
Жаңа сабақты қорытындылау.
Оқушылардыңбілімін ескеріп, жасаған практикалық жұмыстарын тексеріп бағалау.
Үйге тапсырма.
Практикалық жұмысын /сәндік жастықшаға кесте тігу және қол
3.3 Сәндік қолданбалы өнер саласы бойынша оқушыларға эстетикалық тәрбие
Жүргізілетін сабақ тек білім беру шеңберімен шектеліп қана қойса
Бейнелеу өнері – тәрбиелік өрісі өте кең пән. Ол
Бейнелеу өнерінің эстетикалық талғамды қалыптастырудағы орны ұшан теңіз. П.Г.×ернышевский
Психология ғылымы сезім мен тебіреніс бірге жүрген жерде, ой-жүйесінің
Эстетикалық сезім құдіреті затты көру ғана емес, сезімді де
Эстетикалық қабылдау құбылыстың сырт бейнесі мен ішкі сырын, шындықты
Эстетикалық талғам ерекшеліктерінің бірі – адамның тарихи мұраға, халық
Халық өнерін оқып, оны өмірмен ұштастыра білген адамның жан
Халық өнері арқылы оқушылар өз елінің өнерімен және оның
Эстетикалық қабылдау толып жатқан эмоциялар туғызуы мүмкін.Мәселен, өмірдегі немесе
Сурет сабақтары 1-6 сыныптар аралығында барлық сыныптарда оқытылады. Оқушылар
Эстетикалық қызмет өнер шығармаларын жасауды да,эстетикалық жағынан тартымды заттармен,бұйымдар
Қорытынды.
Халық бұрын ғылым мен білімге қолы жетпесе де, сұлулықпен
Халқымыздың сонау арғы кезеңдердегі мәдени өміріне көз жүгіртіп көрсек
Біздің ата-бабаларымыз өздерінің қандай рухани қазынаға мұрагер екенін жете
ңөнегелі елден өнерлі, өнегелі бала туарң-дейді халық мақалы. Көне
Мемлекетіміздегі қолөнер шеберханаларының өнімдерінің саны мен сапасының жақсаруы-оның бірден-бір
Біздің қаламызда өнерге байланысты жалпы мектептердегі тереңдетілген сыныптар, арнайы
өнерге деген құштарлыққа тәрбиелеуде оқушылардың эстетикалық талғамын дамыту үшін
Сонымен бірге дипломдық жұмысымда оқушылардың өнерге деген қызығушылығын арттыру
Дипломдық жұмыстың зерттеу нысаналарының бір жағы балалардың шеберлігін ескере
Осы төңіректе зерттеу жұмысын жүргізе отырып мынандай қорытындыға келдім.
Біріншіден бүгінгі заман ағымына сай кесте түрлерін тігуді үйрене
Мұнда аралас техниканы, яғни қайыс, табиғи заттарды (ағаш бұтақтары,
Екіншіден, оқушыларға кесте тігуді оқытып үйрету барысында көрнекілік, лабораториялық,
Үшіншіден, нәтижеде оқушылардың сәндік қолданбалы өнердің бір түрі кесте
Дипломның қосымша бөлімінде кесте тігудің жолдары, оның түрлері, нобайлар,
Дипломдық жұмыс кесте түрлерінің барлығын жасап үйренуді қамтымаса да
Қазақстанның сәндік қолданбалы өнері-біздің мәдениетіміздің құрамды бөлігі. Оны дамыта
Пайдаланылған әдебиеттер.
Әбдуәлиева Ш. Халық қолөнері.
Алматы 1992ж.
Қасиманов С.Қазақ халқының қолөнері.
Алматы «Қазақстан» 1995ж.
Марғұлан А.Х. Казахское народное прикладное искусство. Алматы «өнер» 1986ж
Нұрғалиев Н. Шаңырақ-үй тұрмыс энциклопедиясы. Алматы 1989ж.
Рондели Л.Д. Народное декоративно-прикладное искусство. Алма-Ата 1984г.
Әмірғазин Қ. Қолданбалы көркем өнер.
Алматы «Рауан» 1992ж.
Қазақстан мектебі. Халықтың қолөнер туралы.
Алматы 1991ж №7 63-65 беттер.
Ералина А. Халық шеберлері шығармашылығын оқу-тәрбие жұмыстарында қолдану.
Шымкент 1997ж.
Тәжімұратов Шебердің қолы ортақ.
Алматы
Арғынбаев.Х. Қазақ халқының қол өнері ғылыми зерттеу еңбектері.
Алматы. Өнер 1987 ж.128 бет.
Әбдіғаппарова Ү.М. Қазақтың ұлттық ою өрнектері. (оқу құралы)
Алматы.Өнер. 1999ж 152 бет.
Еспенбетов.Б. Оқушыларды халықтың қолданбалы өнеріне баулу.
Бастауыш мектеп. № 9; 10 бет. Алматы 1988ж.
Еспенбетов.Б. Ұрпағымыз ұмытпасын.
Бастауыш мектеп. № 1; 27-28 бет. Алматы 1990ж.
Еспенбетов.Б. Халықтың қол өнері туралы.
Қазақстан мектебі № 7 63-65 бет. Алматы 1991 ж.
Народное декоративно-прикладное искусство казахов.
Под.ред. Н.Б.Нурмухамедова. Аврора 1970 г. 207 стр.
Казыханова Б. Эстетическая культура Казахского народа.
Алматы; Қазақстан 1973 г. 223 стр.
52