МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1-ТАРАУ. АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНЫҢ ГЕОГРАФИЯЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ 5
1.1. Қаланың географиялық орны мен табиғаты, тарихы 5
1.2. Алматы - рекреациялық экскурсиялық өлкетануы 6
2-ТАРАУ. ТУРИСТІК ЭКСКУРСИЯЛЫҚ ӨЛКЕТАНУ 10
2.1. Рекреациялық және экскурсиялық объектілер 10
2.2 Алматы ауасын тазарту өзекті мәселе 14
ҚОРЫТЫНДЫ 22
Пайдаланылған ғылыми әдебиеттер тізімі 23
КІРІСПЕ
Алматы Іле бойы жазығы оңтүстігін ала Тянь-Шань тау
Алматы қаласы өзінің рекреациялық және экскурсиялық объектілерге молдығымен
Алматы – еліміздегі аса ірі қалалардың бірі. Табиғат
Қазақстанның табиғи ортасының табиғат жағдайлары мен экономиканы дамыту
Алматы экологиясына тоқталар болсам. Алматыға бізден бұрынырақ ат
Қоршаған орта мен ауа бассейнінің ластануы бүгінгі таңда
Эколог мамандарының бұл мәселеге байланысты пікірлері мынадай. Соңғы
“Ауруды жасырғанмен өлім әшкере етеді” демекші, біз төндіріп
Жұмыстың мақсаты: Рекреациялық және экскурсиялық объектілерге шолу. Алматы
Міндеті:
Тарихи кезеңдерді саралай келіп, туризмдегі орнын айқындау;
Рекреациялық-экскурсиялық объектілерге шолу жүргізіп, оларды мәндік сипатына қарай
Аулалардағы, көшелердегі негізгі ластаушыларды анықтау.
1-ТАРАУ. АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНЫҢ ГЕОГРАФИЯЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ
1.1. Қаланың географиялық орны мен табиғаты, тарихы
Қазақстанның оңтүстік астанасы – Алматы қаласы, Іле бойы
Жер бедері. Алматы төңірегінде негізінен таулы келеді. Оңтүстігінде
Үлкен және Кіші Алматы өзенінің аралығы дөңбектасты-малтатасты шөгінділерден
Климаты. Алматыда континенттік климат қалыптасқан. Климаттық жағдайы –
Алматы қаласының тарихына тоқталамыз. Алматы қаласының ресми түрдегі
Алайда қала тарихының тамыры тереңге кеткен. 16 ғасырдың
Бүгінгі Алматы – жеңіл өнеркәсіп пен тамақ өнеркәсібінің
Тарихи шолуда Алматының байырғы кезеңнен бері қала болып
Табиғаттың осындай әсемдігіне ата-бабаларымыз өткен ғасырларда-ақ назар аударған.
Бұл аймақтағы денсаулықты сауықтыру, емдік мақсатындағы рекрациялық объектілердің
Екінші тарауда біз рекрациялық және экскурсиялық объектілерге тоқталып,
1.2. Алматы - рекреациялық экскурсиялық өлкетануы
Алматы қаласы өзінің рекреациялық және экскурсиялық объектілерге молдығымен
“МЕДЕУ” - жасанды мұз айдыны бар, дүние жүзіндегі
Сайран бөгені – Үлкен Алматы өзенінің арнасындағы жасанды
Орталық мәдениет және демалыс паркі. Қаланың шығыс жақ
Осындай қиын кезеңде, яғни 1882 жылы бақтың меңгерушілігіне
Бұл күнде парк – еліміздегі аса көрікті және
Жиырма сегіз гвардияшы панфиловшылар атындағы парк, Гоголь мен
“Түркісіб” санаторийі. Қаладан 8 км, Іле Алатауының бөктерінде
“Каменское плато” - қымыз және ауа райымен
“Алмаарасан” курорты. Іле Алатауының көркем табиғатты алқабына, теңіз
Орталық стадион ірі спорт комплексі. 1955 – 1967
Стадионның спрот аренасы футбол алаңы мен 400 және
2-ТАРАУ. ТУРИСТІК ЭКСКУРСИЯЛЫҚ ӨЛКЕТАНУ
2.1. Рекреациялық және экскурсиялық объектілер
Қаладағы экскурсиялық объектілердің өзі түрлі мәнде сипатталады. Экскурсиялық
Алматының экскурсиялы объектілері кімді болса да қызықтырып қоймайды.
Орталық мемлекеттік музей – табиғи, тарихи, меатериалдық және
19 ғ-дың 30 жылдары Орынбор қаласындағы Неплюев әскери
1929 жылы, майда Орталық музей Орынбордан Алматыға көшірілді.
Қазақтың ұлттық музыка аспаптар музейі. 1980 жылы ұйымдастырылды.
А.Қастеев атындағы Қазақстанның өнер музейі. 1976 жылы ашылды.
Ағаш, сүйек, тері ұсақтау және тоқымашылық секілді қазақ
Геология музейі, Қазақстанның Қ.И.Сатпаев атындағы геологиялық ғалымдар институтының
Музейдің аумағы ұлғайып, 1945 жылы 300 м болды.
Музейдің ең ірі экспозициясы – Қазақстан жерінде көп
Археология музейі. Қазақстанның ғалым академиясы археологиялық музейі 1973
1-бөлім тас дәуірінің ескерткіштеріне: төменгі және жоғарғы палеолитке
Әуезов музейі. М.О.Әуезовтың әдеби-мемориалдық музей үйі, 1969 жылы
Музейдің мемориялдық бөлімі, әсіресе жұмыс кабинеті өте қызықты.
Ботаника бағы. Қазақстанның Ғылым академисының Бас ботаника бағы
Кафедралық собор – архитектуралық ескерткіш. Инженер, әрі архитектор
Даңқ мемориалы (28 гвардияшы – панфиловшылар атындағы парк)
Мүсіндік компазициясы алдыңдағы алаңға мәңгілік шырақ қойылып, оның
М.О.Әуезов атындағы қазақ драма театры. Театрға 1961 жылы
2.2 Алматы ауасын тазарту өзекті мәселе
Ауаның тіршілік үшін қаншалықты қажет екендігі, оның ластануы
Келбетті қаламыздың ауасы негізінен ірілі-кішілі жылу жүйелерінің трубаларынан
Қазгидрометтің деректері бойынша, Алматы ауасының ластану деңгейі өте
Автокөліктер ауаны көбінесе көшелердің қиылысындағы бағдаршамдардың алдында және
Алматы қаласы ой-шұңқырда орналасқандықтан және жел соқпағандықтан ауаның
Өндіріс орындары ауаны жақсартудың технологиялық тиімді жолдарын қарастырса,
Автокөліктер шығаратын улы газдар мен күрес жүргізу өте
Ірі қалаларда негізінен электрокөліктерді, метро, троллейбус пен тромвайды
Ауаны тазартудың келешектегі проблемасын шешудің жолы - өндірістің
Қазірдің өзінде-ақ адамзат табиғатқа жасаған қатыгездігінің зардаптарын тартуда.
Осыдан екі жүз жылдан асатын уақыт бұрын, 1783
Соңғы уақыттарға дейін осы қалалықтар, шындығында бұлардың басым
Тағы бір айта кететін нәрсе, қала мен қала
Қала ішіндегі көшелердің бойындағы парктер мен скверлердегі және
Мәселен, осыдан қырық жылдан астам уақыт бұрын АҚШ-та
Сонымен, қорыта келгенде айтарымыз, өзіміз дем алатын ауаны
Бізде де оңтүстік астананың жасыл қорын сақтап, көбейту
Алматы экологиясына байланысты “Таза ауа – жанға дауа”
Автокөлік мәселесі. Қала көшелеріндегі автокөліктерден бөлінген зиянды заттар
Қалаға жылу беретін кәсіпорындардан бөлінетін зиянды қалдықтардың алдын
Қаладағы тұрғын үйлерден, жылу орталықтарынан бөлінетін тұрмыстық қалдықтар
Су мәселесі. Осы күні қала тұрғындары ішіп отырған
Жасыл желек мәселесі. Расында біздің тұрып жатқан аймақтын
Жасыл желек мәселесіне ағаш отырғызу да кіреді. Ағаш
Қала салу мәселесі. Бұл мәселені сөз еткенде қала
Қоршаған ортаны қорғауға өз үлестерін қосқан шағын және
Мониторинг және кадастр, яғни үздіксіз бақылау жүргізіп отыру.
Оқу-білім, ағартушылық арқылы экологиялық мәдениет қалыптастыру. Жалпы, мұндай
Осы күні Алматыда нақты емес деректер бойынша 230-240
Көліктерге арнайы түтін сорғыштар орнату, бұл химиялық заттарды
Ерекше қорғалатын аймақтарға автокөліктерді аз жіберу.
Қала ішіндегі көліктердің жүру ережесін қайта құру. қорыта
ҚОРЫТЫНДЫ
Туризмді дамытудың географиялық сипаттама беруден басталуы заңды. Себебі,
Алматы қаласы тұрғындары және оңтүстік астана қонақтары ұсынылып
Алматы рекреациялық және экскурсиялық объектілерге бай болғандықтан, оларды
Қорытынды жасай отырып, мынадай тұжырымдарға келдік:
Алматының рекреациялық объектілерінің дамуына табиғи факторларының қолайлығын
Тарихи кезеңдерді саралай келіп, туризмдегі орнын айқындадық;
Рекреациялық-экскурсиялық объектілерге шолу жүргізіп, оларды мәндік сипатына қарай
Объектілерді туризмнің неігзгі функциясы ретінде қарастырып, маңыздылығын ашып
Қала объектілерінің алдағы уақытта өрістеуі үшін насихат пен
Қала экологиясындағы негізгі мәселелер анықталып, болашақты шешу жолдарын
Олай болса, келешекте қаламыздың экологиясын – реакциялық экскурсиялық
Пайдаланылған ғылыми әдебиеттер тізімі
Алматы баурайында Алматы тұр.\\Егеменді Қазақстан, 1998-48, 4б.
Алма-ата – столица Казахстана, Алма-Ата, 1968г.,295с
Байдал М.Х. Календарные особенности климата Алма-Аты, Алма-Ата, 1976г.,36с.
Бейсенова Ә.С. Қазақстан табиғатын зерттеу және физикалық география
Ердавлетов С.Р. География туризма Казахстана. Алма-Ата, 1948г., 18с.
Бейсеева Г. Адам экологиясы. Алматы, 2001, 5-10 бет
Бейсеева Г. Экология және табиғат. Алматы, 2001, 10-12
Құрманов Қ. Жасыл әлем. Алматы, 1977, 102 бет
Алматы ақшам газеті. Алматы №5, 14 қаңтар 2003
Алматы ақшам газеті. Алматы №108, 2002 жыл 26
2