Коммерциялық банктер


Кіріспе........................................................................................................................3
1. КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРЕТИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ.
1.1 Стратегиялық басқару теориясының мәні мен
1.2Банк саласындағы стратегиялық басқару теориясының
Коммерциялық банктердегі стратегиялық талдаудың үлгілері ..................30
2.ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ДАМУЫНДАҒЫ СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАСҚАРУ.
Қазақстандағы банк қызметін мемлекеттік реттеу........................................37
«Нұрбанк» АҚ-ның даму перспективалары ..................................................44
«Нұрбанк» коммерциялық банктің талдауы.................................................57
3. ҚР КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДЕГІ СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАСҚАРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ
3.1 Банк ісінің дамуындағы қазіргі заман беталыстары......................................68
3.2 Банк тәжірибесіндегі факторлы талдау әдістері............................................81
Қорытынды...............................................................................................................89
Қолданылған әдебиеттер тізімі...............................................................................92
Кіріспе
Президент Нұрсұлтан Назарбаевтің жолдауында айтылғандай, 2005 жылы
Стратегиялық басқару менеджменттің белгіленген бір түрі ретінде жақында
Әрине, басқарудың бөлек компоненттері бар, оларға қатысты осы компоненттерді
Стратегиялық басқарудың ерекшелігі ондағы рутиналық процедуралардың аздығы мен шығармашылықтың
Әлемдік экономикада дамыған елдерде стратегиялық басқарудың дамуының жетерліктей
Бүгінгі күнде банк жүйесі экономкада жаңа экономикалық қатынастарды ынталандырып
Тақырыптың өңделгендік дәрежесі. Стратегиялық басқару теориясының даму
Жоғары тиімді стратегиялық басқару, ірі корпорациямен басқару мәселелері, олардың
Бірақ, стратегиялық басқару дамуының, әсіресе, республикамыздың коммерциялық банктерінде, зерттеу
Қазақстан республикасының коммерциялық банктерінде стратегиялық басқарудың дамуы мен
Бұл мақсаттарға жету келесі міндеттерді шешуді талап етеді:
әлемдік банк жүйесінің дамуының негізгі беталыстарын зерттеу және анықтау,
Қазақстан республикасының жетекші коммерциялық банктерінің стратегиялық басқарудың дамуын талдау;
отандық банк жүйесінде стратегиялық басқаруды пайдалану мүмкіндіктері мен шарттарын
экономиканың маңызды субъектісі ретінде стратегиялық беталысындағы банк мекемелерінің пайда
өндірістік кәсіпорындармен тығыз байланыстағы коммерциялық банктердің дамуы үшін стратегиялық
Қазақстан республикасының коммерциялық банктерінде стратегиялық басқарудың әрі қарай
Отандық коммерциялық банктерінің мен ондағы стратегиялық басқарудың болашақ даму
Дипломдық жұмыстың пәні Қазақстан Республикасының
коммерциялық банктерінде бәсекелестік ортада тұрақты жұмыс істеуінің маңызды
Дипломдық жұмыстың нысаны Қазақстан Республикасының экономикасында қазіргі замандағы өзгерістердің
Дипломдық жұмыстың теориялық және әдістемелік негізін жасауға экономикалық теорияның
«ҚР банктері және банк қызметі туралы» 1995жылғы 31 тамызында
1. КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАСҚАРУДЫҢ
1.1. Стратегиялық басқару теориясының мәні мен
Соңғы онжылдықта кез-келген жүйеге болашақта бәсекелес күресте өмір сүруге
Бірақ, бірегей әмбебап стратегиялық басқарудың жоқтығы сияқты
«Стратегиялық басқару» және «стратегиялық жоспарлау» терминдері батыс менеджментінің тәжірбиесіне
Отандық тәжірибе үшін қаншалықты жаңа болса, соншалықты таныс –
Стратегиялық басқару бітпейтін бюрократтық «қойылымның» іспеттесі болмау керек. Бәрінен
Стратегиялық басқарудың конструктивті анықтамаларын келтірейік.
Пирс және Робертсон стратегиялық басқаруды «кәсіпорынның мақсаттарына жету үшін
Стратегиялық басқаруды «кәдімгі» басқарудан ерекшелендіретін бірқатар анықтамалары бар.
Сонымен, стратегия түсінігін де анықтау қажет. Мамандар стратегия түсінігіне
Стратегиялық басқарудағы стратегияның екінші түсінігі бойынша стратегия кәсіпорын саласы
Тиімді мақсаттар мен оны жетудегі құралдарды таңдауды білдіретін стратегияны
Қалыптасу және бірлескен стратегияның негізделген бағалау үрдістері едәуір уақыт
Стратегия айтарлықтай шамада мекеменің жоғарғы басшылығымен жасалса, ал оны
жұмыскерлерінің қатысуын қарастырады. Стратегиялық жоспар бір жағынан біртұтас болса,
Жасалған стратегия кәсіпорынға бір бағыттылық әрі ерекшелік, ал
Стратегиялық басқарудың бастапқы ролі үздіксіз зерттеу мен өзгертуден тұрады.
Стратегиялық басқару үрдісінің өзі үш кезеңнен тұрады: стратегиялық жоспарлау,
Стратегиялық басқарудың құрылымдық элементтері
Сурет 1.
Көптеген зерттеушілер ұқсас кезеңдерді көрсетеді, бірақ олардың айырмашылықтары да
Стратегиялық басқарудың ұсынылған тәсілдері бір-біріне қарсы емес, бір-бірін толықтыра
Стратегиялық басқарудың үлгісі қандай болу керектігі жайлы көптеген ұсыныстардың
Олардың және осыларға ұқсас стратегиялық басқарудағы үлгілеу тәсілдеріндегі белгілі
Стратегиялық жоспарлау кезеңі (стратегияны дайындау, стратегиялық талдау және таңдау);
Стратегиялық ұйымдастыру кезеңі немесе таңдалған стратегияға сәйкес (стратегияны енгізу,
Стратегиялық бақылау және реттеу кезеңі (стратегияны бағалау, мониторинг және
Стратегиялық жоспарлау кезеңінде корпорация стратегиясы бәсекелестік артықшылыққа жету, қолдап,
Стратегиялық жоспарлау шеңберінде стратегияны жүзеге асыру кезеңі оны қалыптастырудан
Стратегияны жүзеге асыру ұйымдастыру стратегиялық мақсаттарға жетуге мүмкіндік беруді,
Стратегиялық ұйымдастыру кезеңінде барлық қорлар мен ішкіфирмалық байланыстарды, барлық
Стратегиялық бақылау кезінде қабылданаған стратегияның қаншалықты сәтті екені және
Стратегиялық басқарудың үлгісі (Фред Р.Дэвид бойынша)
Сурет 2.
(Дж.Томпсон бойынша/John L.Thompson. Strategic Management:
Awareness and Change. Chapman & Hall, 1994, p33)
Сурет 3.
Келесі бағытқа В.С.Ефремовтың /6, с.12/ ұсынған үлгісін жатқызуға болады.
Бизнес-идеясы негізінде мекеменің мақсаттық бағдары, яғни соңында өз қызметінің
Осыдан соң, осы кезде өз бизнесінің стратегиялық кеңістігіндегі мекеменің
Қойылған іс-шараларды орындау үрдісінде алынып жатқан нәтижелер мен әсер
Бірақ, аталған әдістеме үлкен компанияның бизнес-бөлімшесіне арналған. Егер компания
Осындай стратегиялық басқарудың үшдеңгейлі үлгісін ұсынған Питер Лоранж стратегия
Өзінің бизнес сипаты бойынша бір ғана өндіріспен айналысатын фирманы
Стратегиялық басқарудың үлгісі /В.С.Ефремов бойынша/
Сурет 4.
Стратегиялық басқару процесінің үшдеңгейлі үлгісі (П.Лоранж бойынша)
Сурет 5
Стратегияны ұйымдастыру түрлі деңгейде қарастырылады. Мысалы, коммерциялық корпорация үшін
аталған корпорация қандай бизнес түрі мен құрамалауды жетілдіретінін анықтайтын
қалай және қандай ықпалдар арқасында бизнестің жеке түрлері дамитынын
кез-келген функциялардың стратегиясын анықтайтын функционалдық стратегиялар.
Әрбір мекемеде түрлі функционалдық стратегиялар: қаржылық, кадрлық, маркетингтік және
Корпоративтік (бірлескен) деңгейде фирма, әдеттегідей, белгілі мамандандырылған бизнес-бөлімшелері бар
Өте төмен шығындар
Өзгешелік сапа
Өте төмен шығындар – фирманың өз қызметін нарықтағы
Өзгешелік сапаға жету – бұл сатыпалушыны жаңа тауар түрінде
Кейде бәсекелестік артықшылыққа өзгешелік сапа мен өте төмен
Компанияның корпоративтік мақсаттарына жетудің амалдарына, жалпы жетеді ме дегенде,
Функционалдық стратегиялар мекеменің қаржы, маркетинг, өндіріс, адамдық қорларымен басқару,
Олардың арналуы – корпоративтік және бизнес-деңгейде қойылған мәселелерді максималды
Кесте 2. Стратегия түрлерінің салыстырмалы сипаты
Корпоративтік стратегиялар Бизнес-стратегиялар Функционалдық стратегиялар
Стратегиялық фокус Капитал Бәсекелестік артықшылық Әсерлілік
Стратегиялық аудан Фирма біртұтас ұйым ретінде Фирма бизнесінің стратегиялық
Стратегиялық қорлар Капитал Ішкі потенциал (мүмкіндік, шама) Жүйе
Таңдау шарттары Капиталдың әсерлілігі Стратегиялық ұстанымдар Табыстылық
Бұл кезде, осындай корпоративтік құрылымдарда синергия әсері байқалады, ол
Сондықтан, жоғарыда аталған жағдай ескерілген стратегиялық басқарудың келесі үлгісін
Компанияны стратегиялық басқару, атап айтқанда банкпен, банктің ұзақмерзімді өміршеңдігін
Сонымен қатар, көптеген казақстандық компаниялар жүйелі стратегиялық басқаруды енгізумен
Стратегиялық басқарудың көп дәрежелі үлгісі
Синергиялық әсер –
стратегиялық артықшылықтар
Сурет 6
Оны әлдебір қалыпты үрдіс ретінде айтылған түсіндірмесінде қорытылған стратегиялық
Сонымен, стратегиялық басқарудың мәселесі келесімен сипатталады:
Мәселенің үлкен көлемділігі.
Көп критериялы.
Талдау жасау мен шешім қабылдауға шектелген уақыт берілген.
Егер қате шешім қабылданған жағдайда кәсіпорын үшін айтарлықтай зардаптар
Шешімдерді талдау және қабылдау кезінде қолданылатын ақпараттың сенімсіздігі мен
Стратегияны жасау кезде түрлі топтардың қарама-қарсы талаптары мен қызығушылықтарын
Кәсіпорынның мүмкін іс-әрекеттер баламалардың көптігі тиянақсыз мақсаттар мен шектеулерді
Мәселе бойынша ақпарат біржола факт/бағыныштылықтардың сандық және сапалық көп
Ақпараттың бөлігі лингвистикалық ауыспалылар күйінде болады.
Стратегияны жасаушылар мен шешім қабылдайтын тұлға (ШҚТ) үшін жоғары
Кәсіпорын мақсаттарын шешім қабылдайтын тұлға (ШҚТ) мақсатарымен ауыстыру мүмкіндігі.
Стратегияны бағалау тек кәсіпорынның іс-әрекеттерінің барлық жақтарын бір мезгілде
Сонымен, біздің ойымызша, стратегиялық басқару мен бизнес-жоспарлаудың тұжырымдамалары мен
Мұндай әдістеме қателік қауіпін біршама төмендетеді және шешімде субъектілік
1.2 Коммерциялық банктегі стратегиялық басқару теориясының ерекшеліктері.
Коммерциялық банктер қаржы делдалдар категорясына жатады. Қаржы делдалдары қоғамға
Жаңа міндеттерді жасау және оларды басқа контрагенттердің мінжеттемелеріне ауыстыру
Қазіргі кездегі несиелік-банктік жүйелер күрделі, көпбуындық құрылымды болып келеді.
Орталық (эмиссиялық банк);
Коммерциялық банктер;
Мамандандырылған қаржы мекемелері (сақтандыру, ипотекалық, жинақ және т.б.).
Орталық банк – банктердің банкі. Ол іскер фирмалар мен
Коммерциялық банктер несие капиталының түрлі секторларында операцияларын жүргізетін көпфункционалдық
«Банк » сөзі «үстел» мағынасын беретін италияндық «banco» сөзінен
Өндірістің дамуына байланысты банктердің жаңа қызметтері пайда болды. Бұл,
Қазіргі күні коммерциялық банк түсінігі тым басқа мағынаны білдіріп,
«Банк» түсінігін ашуға келсек, республикамыздың банк жайлы заңдарында: «Банк
Экономиканың банк секторының маңыздылығы коммерциялық банктердің капиталдық ауысуы үрдісінегі
Банк қызметінің тұрақтылығы елдің экономикасына әсерін тигізеді. Міне, сондықтан
Тек коммерциялық банктер атқаратын қызметтер қандай? Бұл ең алдымен,
D*1/m = M, мұндағы D
M – осының нәижесіндегі ақша жиынтық ұсынысының өсімі
1/m – ықшамдалған ақша мультипликаторы
m – міндетті қорлар мөлшері
Ақша жасау қызметімен қатар коммерциялық банктердің тағы екі өзіндік
Бұл екі қызмет макродеңгейде, яғни нақты шаруашылық қызметтер арасындағы
Бір жола бір-бірімен байланысқан, бірақ мәні бойынша үш түрлі
Негізгі қызметтерді орындаумен қатар банктер клиенттеріне (тапсырыскерлеріне) көптеген тағы
Жалпы депозиттік-есептесу операциялары, несиелік қызмет көрсету және басқа да
Банк экономикалық кәсіпорын ретінде - әрдайым шаруашылық жүргізетін субъект.
Коммерциялық банктер экономикадағы нарықтық өзгерістердің туындысы бола тұра, нарықтық
Солай бола тұра, өзінің ақшалай қаражаттарын, қорларын, салықтардан
Осындай тұжырымның пайдасына келесі жағдайлар дәлелдейді: қазіргі кезде банк
Банктердің «нарықтылық» шарттарының құрылымында екі ұстаным ғана
Коммерциялық банктер қызметінің негізгі ұстанымдарына Г.Т.Калиева сонымен бірге банктің
Және коммерциялық банктердің қызметіндегі соңғы негізгі шарттарына банк қызметтерін
Жоғарыда айтылғандарды қабылдай отыра, біз оның кейбір жақтарымен келіспейміз.
Коммерциялық банкті нарықтың экономикалық субъектісі ретінде қарастырғанда сыртқы емес,
Осылай, біз коммерциялық банктің экономикалық субъект ретіндегі түпкі мәнін
Енді жоғарыда айтылғандардың негінде коммерциялық банктегі стратегиялық басқару ерекшіліктерін,
Банктің миссиясынан бастайық. Миссия кешенді мақсат болып табылады, ол
Миссияны қалыптастыру мынадай пунктерді қамту керек:
Банк мақсаты;
Ішкі концепция(рыноктағы алатын орны және сол рынокта өмір сүрудің
Банктің қызмет көрсету сипаттамасыҒ
Рынок сипаттамасы банктің жаңа клиенттерін анықтайды.
Миссияны таңдау банк мүмкіндігі мен көлемімен анықталады.Өте күрделі
Банк мақсаттары – айтарлықтай ұзақ мерзім ішінде жетуге ұмтылатын
Көптеген авторлар кәсіпорынның мақсаттарының нормативті санын 4-6 деп көрсетеді.
Кез келген мекемені сияқты, банкті де өзіндік мақсаттары бар
жасайтын жеке тұлғаларды немесе біріңғай тұлғалардың топтарын жатқызады. Банк
басқарушылар (басшылық, әкімшілік);
иеленушілер (ірі құрылтайшылар, қазағушылықтары ұзақмерзімді акционерлер, үлескерлер);
орындаушылар (қызметкерлер);
банктің ірі қарызалушылары мен инвестиция алушылары;
басқа категорияның тапсырыскерлері (ұсақ салымшылар, акционерлер, алашақтар және басқа
мемлекет және оның органдары (Ұлттық банкті қоса есептегенде).
Ұсынылған жіктеуді талдаудан мұндай коалиция қатысушыларының мақсаттары бірдей емес,
Сонымен қатар, түрлі қатысушылар түрлі салмаққа ие. Басқа сөзбен
Мүлік иеленушілері үшін ұзақмерзімді перспективада банк өсуіне деген қызығушылық
Басқарушылар үшін мағынасы мен мерзімдері бойынша түрлі мақсаттардың кең
Орындаушылар үшін (қызметкерлер) негізгі мақсатқа айлық түріндегі ағымдағы табыстардың,
Ірі кредиторлармен салымшыларға қатысты негізінен басым екі мақсатты айтуға
Егер ірі қарызалушылар мен инвестиция алушыларды қарастырсақ, олардың мақсаттары
Басқа категорияның тапсырыскерлерін көрсетілетін қызметтердің сапасы мен банк көрсететін
Және, ең соңғы банк қатысушысы – мемлекет және оның
Осылай бола тұра, мемлекет мақсаттарын ұйымдастыру қолданыстағы заңдар нормаларына
Кеңінен таралған мақсаттарға – пайда, табыстарды барынша көбейту, өміршеңдік
Сонымен қатар, осындай мақсаттың кемшіліктерін атап кетуге болады -
Осы мақсатқа тән барлық кемшіліктер бола тұра банктің негізгі
Стратегиялық басқарудың келесі сәтіне сыртқы ортаны бағалау және талдау,
Әңгіме SWOT-талдау (Strenght – күш, Weakness - әлсіздік,
Сонымен бірге көптеген авторлар SWOT-талдауды сипаттаған кезде келесі
SWOT-талдау кезінде (SWOT-ты өткізген кезде) нақты бәсекелеске (бәсекелестер топтарына)
Талдау динамика үстінде өту қажет, себебі жағдайды өзгерту немесе
SWOT-талдау кезінде салыстырмалы бағалауды қандай өлшемдермен жүргізу керектігін көрсететін
Ары қарай стратегиялық баламалардың талдауын жасау қажет. Авторлар \14
Талдауды жүргізу үшін бастапқы ақпаратты әлсіз және күшті жақтарын,
Стратегиялық баламаларды әзірлеу және оларды талдау кезеңі ағымдағы жағдайды
Бұл стартегия үлгілері келесі параграфта кеңінен қарастырылады.
Коммерциялық банк үшін стратегияны таңдап бағалау үшін біз келесі
1. Дәл стратегиямен нені қарастыратынды анаықтау. Бұл үшін қарастырылып
Мүмкін және тартымдылық мақстаттар саны өте көп, бірақ осы
2. Банктің стратегиясы бар екені анықталған соң, таідалған стартегия
3. Бағалаудың келесі қадамы – стратениянарық ұсынатын барлық мүмкіндіктерді
Банк стратегиясын оның қорлары мен мүмкіндіктеріне лайықтау. Корпоративтік стратегияның
5. Банк таңдаған қауіп деңгейі экономикалық жағынан ақталды ма
6. Стратегияны жүзеге асырудың бастапқы кезеңдерінде оның әсерлілігі көрінеді
Стратегия – үнемі бағалау мен бақылануға тиісті ұзақмерзімді бағдарлама.
Бағалауда алынған нәтижелер дұрыс түсіндірілу қажет және стратегияны
Коммерциялық банк үшін жобалық басқару үшін жасалған әдістер мен
Сурет 7
Қабылданған стратегия негізінде және оның анықтайтын бағдары, сол сияқты
Банк жұмысын бағалаудың негізгі мақсаты (және стратегияны бағалаудың) менеджмент
Осылай, біз коммерциялық банктегі стратегиялық басқарудың өзіне тән ерекшеліктерін,
Банктің стратегиялық жолы – банктің тактикалық жолымен толықтырылатын қаржы-несиелік
Коммерциялық банк қызметінің өзіндік ерекшеліктерін ескере отыра коммерциялық банктегі
Сурет 8
1.3 Коммерциялық банктердегі стратегиялық талдаудың үлгілері.
Стратегиялық талдаудың әдістеріне нарық тартымдылығы тұрғысынан нарықтың қазіргі жағдайы
БКГ үлгісі.БКГ (Бостон консалтинг групп) матрицасы классикалық қоржынның үлгісі
БКГ үлгісі 4 квадранттан тұрады:
Нарық өсуінің жоғары қарқындары/ Бизнес саласының нарықтағы жоғары қатыстық
Нарық өсуінің төмен қарқындары/ Бизнес саласының нарықтағы жоғары қатыстық
Нарық өсуінің жоғары қарқындары/ Бизнес саласының нарықтағы төмен қатыстық
Нарық өсуінің төмен қарқындары/ Бизнес саласының нарықтағы төмен қатыстық
БКГ үлгісі
Нарық өсуінің қарқындары, %
жұлдыздар
қиын балалар
сауын сиыры
Ит
жоғары
Сурет 9.
Жұлдыздар.Әдетте осы топқа тез өсіп келе жатқан нарықтың көпшілік
Сауын сирылары .Бұларға бұрынғы кезде нарықтың үлкен үлесін алған
Қиын балалар.Бұл бизнес-салалар өсіп жатқан бағыттарда бәсекелеске түседі,
Иттер.Бұл бизнес-салалар ақырын дамып келе жатқан салаларда нарықта аз
БКГ үлгісін пайдаланған кезде нарық өсуінің қарқыны мен осы
БКГ үлгісінің негізгі аналитикалық құндылығы оның көмегімен банк бизнесінің
Банк қызметінде БКГ үлгісі банк қызметінің түрлі нарығында стратегиялық
И.Ансоффттың «өнімдер-нарықтар» үлгісі.
И.Ансоффттың матрицасы төрт балама стратегияларын өткізуді сақтау және/немесе жоғарылату
(1) Қызметті жетілдіру стратегиясы банк жұмыс істейтін мақсатты нарықты
Табыс жүзеге асырылып жатқан операцияларды тиімділеу арқылы қамтамасыз етіледі.
Банктің ықтимал өсу стратегиялары (И.Ансофф бойынша)
Өнім/нарық Ескі нарық Жаңа нарық
Ескі өнім Қызметті жетілдіру Нарықтың даму стратегиясы
Жаңа өнім өнімдерді әзірлеу Әртараптандыру стратегиясы
Сурет 10.
Банк жарнама арқылы дәстүрлі операциялардың, өз тапсырыскерлеріне қосымша қызметтерді
(2) Жаңа қызметтерді әзірлеу немесе қолданыстағы қызметтерді жетілдіру.
(3) Нарықты дамыту стратегиясы жаңа нарықты және банкпен игерген
(4) Әртараптандыру стратегиясын қолдану операциялар мен қызметтерді әзірлеу және
Әртараптандырудың негізгі себептеріне қауіпті азайту және қаржылық олжа болып
М.Портердің бәсекелес стратегиясының негізгі варианттары.
Бәсекелес күштерге қарсы әрекеттер жасау және басқа банктерге қарағанда
1. Шығындар бойынша абсолютті жетекшілік.
2. Айырымдау
3. Фокустау
Кейбір кезде, банк бірден жоғары тәсілнамаларды сәтті қолдана алады.
1.Шығындар бойынша абсолютті жетекшілік.Стратегияның бірінші варианты арнайы осы мақсатқа
2.Айырымдау.Екінші негізгі стратегия – бұл банк ұсынатын өнім немесе
Айырымдауды жүзеге асыру кейде нарықтың жоғары үлесіне жетуге кедергі
Бірақ, әдеттегідей, айырымдау төмен шығындар ұстанымдарына мүмкіндіктер береді, себебі
3.Фокустау. Үшіші негізгі стратегия – арнайы тапсырыскерлердің бір тобына,
Үш негізгі стратегиялар арасындағы айырмашылықтар 9.3. суретте көрсетілген.
Фокустау стратегиясын жүзеге асыратын банк банк жүйесінде орташа пайдадан
СТРАТЕГИЯЛЫҚ АРТЫҚШЫЛЫҚ
Тұтынушы қабылдайтын
өнімнің бірегейлігі
АЙЫРЫМДАУ
ШЫҒЫНДАР БОЙЫНША АБСОЛЮТТІК ЖЕТЕКШІЛІК
ФОКУСТАУ
Сурет 11.
Фокустау стратегиясы әрдайым нарықтың елеулі үлесіне ие болу мүмкіндіктерін
Бәсекелес талдау тұрғысынан қазақстандық банктерді 4 топқа бөліп қарастыруға
Отандық банк нарығында 40-тан астам коммерциялық бантер қызмет көрсетеді.
Орташа банктердің стратегиясы осыған ұқсайды. Аталған банктер – нарықтағы
Отандық банктерге қарағанда, шетелдік банктер, әлемдік қаржы бизнесінде бас
Сонымен қатар байсалды және ілгерішіл банк имиджін саналы қалыптастыруындағы
Ұсақ банктер олардың тұрақты тіршілік етуге мүмкіндік беретін өзінің
Банк көрсеткіштерінің өсу серпіні қолданылып жатқан стратегияның әсерлілігінің деңгейі
2. ҚР КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРІНДЕГІ
2.1. Қазақстандағы банк қызметін мемлекеттік реттеу
Кеңес үкіметі тұсында Қазақстанның өз банк жүйесі болмады,өйткені республика
КСРО-ның банк жүйесі оның қаржы саясатына, баға белгілеу механизіміне
КСРО-ның банк жүйесіне: КСРО-ның Мемлекеттік Банкі, Күрделі салымдарды қаржыландырудың
КСРО-ның банк жүйесінде,оның ішінде, Қазақстанда 70 жыл бойы
Ақша-несие қатынасының қалыптасқан іс-тәжірибесі нарық қатынасы тудырған шарттармен
Социалистік жүйе ғасырлар бойы қалыптасқан қаржы нарығының институттары
1990 жылдың желтоқсанында Қазақстан Республикасы егемендікке қол жеткізгеннен
Республикалық Мемлекеттік банк Қазақстан Республикасы Ұлттық банкісі боп қайта
1989 жылдан бастап алғаш рет коммерциялық , аралас, кооперативтік,жеке
Қазақстаннның егемендік алған кезінде 1993 жылдың 14 сәуірінде «Қазақстан
1992 жылдан бастап 1994 жылдың аяғы банк жүйесінің қалыптасуының
1995 жылдың қаңтар айынан бастап банк жүйесінің сандық азаюы
Банк жүйесі дамуының жаңа беталысын ескере отырып, 1995 жылдан
Банк жүйесі қызметінің сапалық жақұсаруымен қатар, оның қаржы жағдайы
Осылай, бірнеше мемлекеттік банктердің қайта құрылуынан басталған Қазақстандағы банк
ҚР Ұлттық Банкісімен жүзеге асырылып жатқан Банк жүйесінің әлемдік
Республикамызда байқалған банк капиталының шоғырлануының өсу және орталықтану қарқыны,
Шет ел банк тәжірбиесі көрсеткендей банк жүйесінің тұрақтылығы мен
Қазіргі даму кезеңінде банктер өзінің еншілес мекемелері арқылы
ҚР Ұлттық Банкі депозиттерді сақтадыру жұйесін, ең алдымен, жеке
Банқ қадағалауын жетілдірудің негізгі міндетіне банкке біріккен қадағалау жүйесін
Банкке біріккен қадағалауды ендіру банк жүйесінің қаржы тұрақтылығының өсуіне
Жоғарыда айтылғандай, Қазақстанның банк жүйесінің дамуы өндірістің, ауыл шаруашылығының,
Қазіргі кезде банктер өзінің стратегиялық дамуын негізінен әлемдік тәжірбиеде
Әлемдік стандарттарға көшумен байланысты банктің өзіндік капиталын өсіру бойынша
Активтерді басқару және олардың сапасын сақтау саласында банктер
Қазақстанда экономиканы ұзақмерзімді несиелеу мәселелерін шешу бойынша шаралар қолданылып
Соңғы жылдарда Қазақстандағы банк ісі өз қызметінің алаңын біршама
Қазақстанда банктердің аймақтық орналасуы әрқалай - банктердің 75
Бәсекелес жағдайында қаржылық қызмет көрсету саласында қызығушылықтардың теңгеріміне жету
Соңғы кезде банктер көбінесе еншілес тұлғаларғадың ірі топтарының, оның
Банк қызмет көрсетуінің нарығы шетелдік банк құрылымдары үшін тартымдылығын
Бүгінгі күні Қазақстанның банк жүйесі ТМД елдерінің арасында ең
Сонымен қатар, Қазақстанда жеке тұлғалардың депозиттерін ұжымдық кепілдеу
Кесте 2. Активтердің көлемі бойынша ҚР-ның ең ірі банктері.
Рейтингтегі орны Банк Активтер, мың теңге Өзіндік капитал,
01.07.2005 01.07.2004
1 шілде 2005 1 шілде 2004 өзгеріс, %
(01.07.2005)
1 1 Казкоммерцбанк 761 952 196 498 589
2 2 ТуранАлем Банкі 736 557 889
3 3 Халық банкі 498 015 138 291
4 4 АТФ Банк 267 014 896 146
5 8 Альянс Банк 225 540 341 62
6 5 ЦентрКредит Банкі 224 444 694 120
7 6 Нұрбанк 114 407 313 81 140
8 9 "Каспийский" Банкі 104 280 457 56
9 7 Евразийский банкі 88 777 707 69
10 11 Валют-Транзит банкі 66 217 110 38
11 10 АБН АМРО Банк Казахстан 55 792 284
12 12 Темирбанк 49 492 870 31 835
13 13 HSBC Банк Казахстан 36 695 927
14 15 Цеснабанк 24 870 455 15 690
15 14 TEXAKABANK 22 514 473 17 415
16 16 ДБ "Альфа-банк" 13 073 042 11
17 20 Эксимбанк Казахстан 5 721 265 2
18 17 Демир Казахстан Банк 5 698 990
Осылай, бүгінгі күні ҚР коммерциялық банктердің қызметін жалпы жағымды
2.2 «Нұрбанк» АҚ-ның даму перспективалары.
Банктің негізгі акционерлерінің арасында ірі отандық мұнай өндіруші компаниялар,
салалары бойынша несие портфелінің құрылымы экономиканың тамақ
өнеркәсібі, көтерме және бөлшектік сауда-саттық, мұнай және газ өндіру,
Банктің отандық нарықтағы банктік қызмет көрсету позицияларын сақтау
Банк акционерлері үшін банк құнының өсуі;
Отандық және шетелдің стратегиялық инвесторларын белсенді тарту және алынатын
Банк клиенттерінің қажеттіліктерін анықтау негізінде депозит және
Депозиттік операцияларды, төлем карточкаларымен болатын операцияларды, кассаларды несиелеу секторы;
Клиенттердің шоттарынан төлем және аударым секторы;
Валюталық операцияларды жүргізу секторы.
Бухгалтерлі есеп және есептілік секторы;
Әрі қарай бақылау секторы.
Жалпы бөлім;
Ақпараттық технологиялар бөлімі;
Несиелік әкімшілік бөлімі;
Қауіпсіздік қызмет болімі;
Заңгерлік сектор;
Есептік-Кассалық Бөлім .
3) ФРОНТ-ОФИС:
- Кіші және орта бизнесті несиелеу бөлімі;
- Операциондық қызмет көрсету болімі;
- Несиелеу (розничное)
- Банк қызметтерін сату секоры.
Банк қызметінің негізгі түрлері.
1)Есеп –кассалық қызмет көрсету.
"Нұрбанк" АҚ өз клиенттеріне, заңды тұлғаларға, резиденттерге және резидент
Заңды тұлғалардың шоттарымен жүргізілетін операциялар
Сейфтік қызметтер
Электрондық клиент
Аударымдар
Кассалақ операциялар
Шетел валютасын конверсиялау
1.Заңды тұлғалардың шоттарымен жасалатын операциялар.
Сіз банк шотынан келесі операция түрлерін атқара аласыз:
теңгемен және шетел валютасымен есеп айырысу операцияларын;
қолма-қол емес шетел валютасын конверсиялау (сатып алу/сату);
қолма-қол ақшамен операциялар (ағымдағы шотқа қаражаттар аудару және ағымдағы
Осы операцияларды жүргізу үшін қажетті шарт – Банкте шоттың
Заңды тұлғалар үшін ағымдағы банк шоттарын ашу.
«Нұрбанк» АҚ Клиентке теңгемен және шетел валютасымен ағымдағы шоттар
қолма-қол емес есептесу;
ұлттық валютада және шетел валютасында қолма-қол емес ақшамен операциялар(ағымдағы
шетел валютасын конверсиялау (сатып алу/сату).
2.Сейфтік қызметтер.
Сейфтік депозитарий – өркениетті қауіпсіздік. Нұрбанктің сейфтік депозитариінде құндылықтарды
сенімді: тәулік бойғы күзет, кодталған құлып, жеке ұяшық.
қауіпсіз: сейф кілті клиетте ғана, бұл санкциясыз кіруге мүмкіндік
мүмкін: ұяшық жалының оңтайлы құны. Сейфтің ішіндегісі – клиенттің
Нұрбанктің сейфтік депозитарийлері еуропалық стандарттардың талаптарына жауап
береді. Клиентке қолайлы болу үшін құндылықтардың әртүрлі сақтау мерзімдері
Нұрбанктің сейфтік депозитарийлері – бұл шынымен де ыңғайлы әрі
Ірі мәмілелер жасау кезіндегі сенімді әріптес. Ірі мәміле жасап
«Нұрбанк» АҚ келесілерге кепілдік береді:
қауіпсіздік: қолма-қол ақша Банк аумағында беріледі.
сенімділік: ұяшықта ақшаның сақталатындығына қам жемесе де болады.
сенушілік: Банкте ақша купюраларының түпнұсқалығын тексеруге болады.
Сейфтік ұяшықтарда ақша, құжаттар, зергерлік бұйымдар, өзіңіз үшін құнды
3.Электрондық клиент.
«Нұрбанк» АҚ Клиенттеріне компьютерлік модем байланысын қолданып, қолма-қол емес
Өз клиенттерімізге дәстүрлі банк қызметтерінің алдында бірнеше басымдылықтарға ие
Ақпарат беру: клиенттердің шоттарының жай-күйі туралы және басқа қаржы
Жылдам: алынған ақпараттың негізінде жылдам шешім қабылдап, шынайы уақыт
Қолайлылық: офистен шықпай-ақ төлем жүргізу мүмкіндігі;
Ресурстарды үнемдеу: жұмыс уақытын тиімді пайдалану, көлік шығындарын азайту;
Жоғары қауіпсіздік: бірнеше электронды қолдар жүйесін қолдану.
«Банк-Клиент» жүйесі ұсынатын банк қызметтер кешені келесілерді қамтиды:
Теңгедегі және шетел валютасындағы төлемдер мен аударымдар;
Зейнетақы қорына төлемдер;
Шетел валютасын конверсиялау (сатып алу/сату);
Қызметкерлердің еңбекақысын жеке және карточкалық шоттарға аудару;
Шоттың жай-күйі туралы үзінді жазбалар алу (шығыс, кіріс қалдық,
Валюта бағамдары туралы және басқа қаржы-анықтамалық ақпарат алу.
«Банк-Клиент» қызметтерін ұсыну үшін қажетті шарттар:
Банкте ағымда шоттың болуы;
Компьютерлік-модем байланысын пайдаланып, банк қызметтерін көрсету туралы шарт жасау;
Офисте автоматтандырылған жұмыс орны - «Клиенттің жұмыс орнының» болуы.
Автоматтандырылған жұмыс орны - «Клиенттің жұмыс орнын» ұйымдастыру үшін
4.Аударымдар.
Есеп айырысу операциялары.
Банк теңгемен және шетел валютасымен келесідей есеп айырысу операцияларын
-Төлем құжаттарына сәйкес клиенттердің ағымдағы шоттарына келіп түсетін қаражаттарды
-Шот иегерінің нұсқауы бойынша тауарлар, жабдықтар, шығарылған өнімдер, орындалған
-Төлемдер бойынша міндеттемелерді Бюджетке аудару;
-Жинақтаушы Зейнетақы Қорларына төлемдер.
Төлемді орындау ұзақтығы (валюталандыру күні):
-Банк шегінде - "күнбе-күн"
-Банктан тыс - 1 бастап 3 күнге дейін белгіленген
Төлемдер бойынша комиссия Банктің белгіленген тарифтеріне сәйкес алынады.
-Банкте шоттың болуы;
-Төлем құжатының болуы (төлем тапсырымдары, валютаны аударуға өтініштер);
-Қазақстан Республикасының резиденттері мен резидент еместерінің арасында валюталық төлемдерді
5.Кассалық операциялар.
Заңды тұлғалар үшін кассалық операцияларды жүргізу.
«Нұрбанк» АҚ шаруашылық қызметінен болған кірістері мен қолма-қол ақшаларды
6.Шетел валютасы конверсиясы.
«Нұрбанк» АҚ конверсиялау бойынша – қолма-қол емес валютаны сатып
Конверсиялау шұғыл және алдын-ала болады:
Шұғыл конверсиялау кезінде клиент конверсиялау және ақшаны шотқа аудару
Алдын-ала конверсиялау кезінде клиент конверсиялау және қаражаттарды аудару күніне
Конверсиялау операциялары бойынша комиссиялық сыйақы бекітілген тарифтерге сәйкес жүзеге
2)Несиелеу.
Клиенттерге несиелеудің барлық түрлері ұсынылады:
1.айналымдағы қаражаттарды толтыру үшін несииелеу;
2.инвестициялық мақсаттар үшін несиелеу;
3.сауда қаржыландыру (аккредитивтер мен кепілдіктер шығару);
1.Айналымдағы қаражаттарды толтыру үшін несииелеу (қысқа мерзімді заемдер)
-Валюта: KZT, USD, EUR.
-Мерзімі: 1 жылға дейін.
-Сыйақы мөлшерленесі: USD, EUR - 15% жылдық*, KZT -
-Мақсатты мәні: компанияның айналымдағы капиталын толтыру, шикізат пен материалдарды
-Өтеу: негізгі қарыз – теңдей тоқсандық/жарты жылдық төлемдермен, %
-Қамтамасыз ету: клиенттің қалауымен (жылжымалы және жылжымайтын мүлік, шоттарға
Сыйақы мөлшерленесінің мөлшерлері – алдын-ала, қосымша талқылануға тиіс.
2.Шағын және орта бизнесті кредиттеу.
"Нұрбанк" АҚ кредиттік саясатының басым бағыттарының бірі шағын және
Несиелеу шарттары:
Несиелеу мерзімі 1 айдан 10 жылға дейін (кредит мақсатына
Несие сомасы 100 АҚШ долларынан және одан да жоғары
Несие валютасы: АҚШ доллары, теңге, еуро
Қамтамасыз ету ретінде жылжымайтын мүлік, автокөлік, ТМҚ, үйлестірілген -кепіл,
Несиені өтеу графигі әрбір клиенттің бизнес ерекшеліктеріне сәйкес жеке-жеке
Несиелер жұмыс істеп тұрған бизнесті дамытуға және кеңейтуге беріледі
"Нұрбанк" АҚ шағын және орта бизнесті дамыту субъектілерін Несиелеу
"Нұрбанк" АҚ республикалық және жергілікті мәндегі несие ресурстарын бөлуші
3.Сауда қаржыландыру.
"Нұрбанк" АҚ инвестициялық жобаларды қаржыландырады. Біз өндірісті кеңейту жөніндегі
-құрылыс индустриясында ;
-мұнай-газ секторында ;
-ауыл шаруашылығында;
-кен өндіру өнеркәсібінде;
-телекоммуникациялық салада;
-электроника, тұрмыстық техника өндірісінде ;
-энергетика ;
-тамақ өнеркәсібінде ;
-қызмет көрсету және көңіл көтеру саласында ;
-металл өңдеу ;
-баспа ісі ;
-медициналық қызмет ;
-жарнама ;
-теледидар;
-алкогольді өнімдер өндірісінде;
-жолаушы және жүк тасымалдары;
-қонақ үй бизнесі;
-сауда-саттық ;
-ағаш өңдеу өнеркәсібі.
Әрбір инвестициялық жоба қайталанбас болып табылады, сондай-ақ еліміздің экономикасы
Импорт – экспортты қаржыландыру.
«Нұрбанк» АҚ сыртқы сауда тәуекелдерін ең төменгі мөлшерге дейін
«Нұрбанк» АҚ пайдасына сыртқы сауданы қысқа мерзімді қаржыландыру мақсатында
Стандарт төлем құралдары: құжаттық аккредитивтер;
банктік кепілдіктер.
Сауда-саттықты қысқа мерзімді қаржыландыру құралдары (720 күнге дейінгі мерзімге):
резервтік аккредитив;
банктік акцепт;
«Нұрбанкпен» авальданған жай вексель
Шетелдік Экспорт-импорттық агенттіктердің (ЭИА) сақтандырылған орнын толтыруға жабдықтар импортын
Экспорт алды қаржыландыру.
Банк клиенттері үшін қаржы тарту жөніндегі кеңесші ретінде әрекет
-әзірлеу – банктің кредиттік бөлімшесімен бірге – жалпы қаржыландыру
-банк клиенті және шетелдік банк-кредиторы үшін ақпараттық меморандумды әзірлеу;
-ипорттық келісім-шарт бойынша және кредиттік құжатнаманы әзірлеу бойынша келіссөздерге
-клиенттің банктік қосалқы шығындарын аз шамаға азайтуға мүмкіндік беретін
-заем қаражаттарын беретін қаржы институттарында клиенттің мүддесін таныту;
-қаржыландыруды ұйымдастыратын компанияларды іздеу, қызметінің заңдылығына талдау жасау, соның
Нұрбанк АҚ артықшылықтары:
қолайлы тарифтер (стандартты және жеке тарифтер);
экспорт пен импортты қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді қаржыландырудың
жақын және алыс шетелдегі бірінші санатты банктермен қалыптастырылған корреспонденттік
әрбір клиенттің қажеттіліктері мен талаптарын есепке ала отырып, жекеше
алдыңғы қатарлы банктермен және әлемнің қаржы институттарымен мойындалған сенімді
Еуропаның алдыңғы қатарлы банктерінде стажировкадан өткен және шетелдік орталықтарда
3). ДЕПОЗИТТЕР
«Максимум Капитал» - Депозит шағын, орта және ірі
«Максимум Корпоративный» - - Еркін ақшаны ұзақ мерзімге
«Максимум Универсальный» - Толықтыруға және төмендетілмейтін қалдық шегінде
«Максимум Капитал» - Депозит шағын, орта және ірі айналымдары
«Максимум Капитал» салымының ерекшелейтін өзгешелігі: осы депозит шағын, орта
«Максимум Корпоративный».
«Максимум Корпоративный» - Еркін ақшаны ұзақ мерзімге орнықтыру үшін
«Максимум Корпоративный» салымының ерекшелейтін өзгешелігі: жақын арада жұмсау қажеттілігі
4)Бағалы қағаздар.
1)Облигациялар
2)Акциялар
3)Қазақстандық эмиттенттердің корпоративтік облигациялары
MONEY EXPERTS АҚ Нұрбанк АҚ мақсаты Қазақстанның бағалы
MONEY EXPERTS бизнестің бірнеше бағыттарын дамытады:
1. Брокер-дилерлік операциялар
2. Андеррайтинг
3. Қаржы консалтингі
4. Активтерді сенімді басқару
Брокерлік қызмет және дилингтік операциялар Клиенттердің бағалы қағаздарды
Андеррайтинг Бірінші рынокта корпоративті эмитенттердің бағалы қағаздарын орнықтырумен
Қаржылық консалтинг Міндеттемелерді қайта құрылымдау мәселелерін шешумен, қосумен
Зерттеулер Қазақстан экономикасының, жекелеген салалары мен компнияларының дамуына
Бизнестің соңғы екі бағыты әзірше тұрақты сұранысқа ие емес,
Visa Electron
Банкоматтарда және POS – терминалдарда қолма-қол ақша алуға, сондай-ақ
Visa Classic
Орнықты адамдарға арналған, карточка арқылы кредит алуға, банкоматтарда және
Visa Gold
Дәулеттіліктің белгісі – мәртебеңіздің қолдаушысы. Карточкамен кредит алуға, сауда
Беделді пластикалық карточкалар. Gold карточкасы әрқашан бедел мен табыстың
Gold карточкалары Classic карточкасынан банк көрсететін қосымша қызметтерімен ерекшеленеді.
Visa Business
Іскер адамдарға арналған корпоративті өнім. Карта компанияның сенімді қызметкерлері
Эквайринг.Банк компанияның сауда желісінде өз жабдығымызда тауарлар мен қызметтердің
Ұйым немесе кәсіпорын үшін эквайрингтің артықшылықтары:
-банктік карта ұстаушыларын тарту есебінен клиенттік база кеңейеді;
-Клиенттерге алуан түрлі төлем үлгілерін ұсыну есебінен бәсекеге қабілеттілік
-Есептесу қауіпсіздігі қамтамасыз етіледі;
-Сауда айналымы ұлғаяды: карта ұстаушылар қолма-қол ақша санымен шектелмеген,
-Статистика растағандай – кредиттік карталармен есептесуге мүмкіндік беретін арнайы
-Қолма-қол ақша қаражаттары инкассациясына шығындар қысқарады;
-Қолма-қол ақша қабылдаумен байланысты тәуекелдер азаяды.
-Тауарлар немесе қызметтер сатылымын есептеу және бақылау оңтайландырылады. -Кәсіпорынның
Атап айтқанда Нұрбанкте эквайринг қызметтерінің артықшылықтары:
-Барлық қажетті жабдықтар (POS-терминалдар және импринтерлер) тегін орнатылады;
-Қызмет үшін оңтайлы комиссия;
-Ақша қаражаттарыңыз қысқа мерзім ішінде ұйымның есеп айырысу шотына
-Шығын және жарнама материалдарын тегін беру;
-Ұйымыңыздың қызметкерлері карта ұстаушыларына қызмет көрсету және карталарды қолданып,
-Операцияларды рәсімдеу кезінде қиындықтар туындаған жағдайда шұғыл кеңес береді.
Банк сауда-сервистік кәсіпорындарға тауарлар мен қызметтердің төлеміне карталарды қабылдау
-Слиптерді (карталар бойынша арнайы төлем чектерін) рәсімдеуге арналған механикалық
-POS-терминалды - процессингтік орталыққа шынайы уақыт режімінде қосылған электронды
2.3 «Нұрбанк» коммерциялық банктің салыстырмалы талдауы.
Банктің активтік операциялары
2005 жылы банктің активтері 283,7%-ға өсті, ал өсу динамикасы
ҚРҰБ-гі касса мен қаражат мөлшері.
2005 жылдың соңындағы деректер бойынша ҰБ-гі касса (шетел валютасын
Есепті кезеңде шетел қаражатын сату операцияларының көлемі 1,5 есе
Пайдалы қағаздар және акцияларға салымдар
Пайдалы қағаздар портфелі ҰБ қайта қаржыландыруға қабылдайтын тәуекелі төмен
ҚРҰБ-нің басқа банктерге берген қарыздары мен қаржы мөлшері
Басқа банктерге берген қаржы мөлшері, сондай-ақ оның ішінде басқа
2005 жылы банктің корреспонденттік жүйесін кеңейту ары қарай дами
Батыс банктерінің сенім артуы мен халықаралық мойындау Dresdner Bank,
2005жылы банк «Казкоммерцбанк» ААҚ-ы сияқты қазақстандық банктер мен бірқатар
Несиелік операциялар.
«Нұрбанк» АҚҚ-ның 2005жылғы несиелік саясаты келесі негізгі міндеттермен айқандалады:
айналмалы және инвестициялық капиталда Банктің корпоративті және тағы басқа
Банктің қаражаттың пайдалылығын жоғарылатып орналастыруын қамтамасыз ету;
Банктік несие портфелінің сапасын жоғарылату;
несие үрдісінің ұйымдастырылуын дамыту, несие бойынша жұмыскерлердің біліктілік деңгейін
Есепті жылда Банктің қор базасының айтарлықтай өсуі экономиканың шынайы
Ұлттық экономика салалары бойынша несиелік портфельдің құрылысы.
Есепті жылда Банк экономика салалары бойынша несие портфелін диверсификациялау
Валюталар бойынша несие портфелінің құрылысы
Орта және ұзақ мерзімді, сондай-ақ қысқа мерзімді несиелердің негізгі
Төлену мерзімдері бойынша несие портфелінің құрылысы
2005 жылы қысқа мерзімді несиелеумен қатар, орта және ұзақ
2005 жылы несиелеу басымдылығы көбіне корпоративті клиенттерге берілді. Олар
Қамтамасыз ету түрлері бойынша несиелеу портфелінің құрылысы
Банк несие портфелінің қамтамасыз етілу мәселесіне консервативті
қарайды. Негізінен қамтамасыз ету есебіне жылжымайтын мүлік,
қондырғылар, қаржы және бағалы қағаздар жатады. Олардың бағасы несие
Банктің ақпараттық технологиялары
Жаңа технологиялар біздің өмірімізге жыл сайын терең енуде. Қазіргі
Даму қарқындылығын жоғарылата отырып, «Нұрбанк» ААҚ-ы 2005 жылы өзінің
Ақпараттық жүйесінің кеңейтілуі, сөзсіз, Банктің клиенттерімен, серіктестерімен жұмысының сапасын,
2005жылы Банктің ақпараттық жүйесінің дамуының нәтижесінде банктік операциялар толық
2005 жылғы Банк жұмысының нәтижелері
Табыстар.
2006 жылы 1 қаңтардағы көрсеткішетр бойынша Банктің жылдық табысы
Банктің таза табысы 2005 жылы 744,5 млн.теңге құрады, ол
.
Шығын.
2006 жылы 1 қаңтардағы көрсеткіштер бойынша Банктің шығыны 1.872.3млн.теңге
Банк қарқынды дамуда, сондықтан бөлімшелер жүйесін салуға, қызметкерлердің біліктілік
3. ҚР КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДЕГІ СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАСҚАРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ
3.1 Банк ісінің дамуындағы қазіргі заман беталыстары.
Бүгінгі күнгі банк ісіндегі өзгерістер айтарлықтай елеулі екендігі жөнінде
Ақпараттық-коммуникациялық төңкеріс(АК-төңкерісі).ХІХ ғасыр мен ХХ ғасырдың шебінде коммуникацияда бұрын
Әдетте, АК-төңкерісінің екі түрін көрсетеді: біріншісі – автоматталған банк
Қазіргі кездегі АБЖ –лар банк масштабында орталықтандырылған бухесепті шұғыл
1960 жылы пайда болған пластикалық карточкалар айтарлықтай шамада тауар
Соңғы жылдары дамыған елдерде автоматтандыру тұрғындармен дәстүрлі банк операцияларын,
Банк қызметтерін сату үшін, сондай-ақ, телефон, интернет және мобильдік
Интернет-бинкинг – Интернетке шығу арқылы банк қызметтерін алу жүйесі.
Мобильдік банкинг – ұялы телефон немесе желісіз байланыс технологиясын
Интернет-консалтингте пайда болып қарқынды дамып келе жатқан жаңа құбылысы
Интернет-консалтингте 4 кезең болады:
Оның мазмұнына пайдаланушы әсер ете алмайтын статикалық сайт. Тапсырыскерлер
Ақпаратты динамикалық ьүрде жеткізу. Тапсырыскерлер интерактивті сұраным жасай алады,
Сайттың дербестелуі. Тапсырыскерлерді дербестендіру технологияларының арқасында банк сайты тапсырыскердің
Тапсырыскерлерге түрлі кестелер негізінде несиелерді өтеу бойынша қызметтер жөнінде
Интерактивті онлайндық кеңес беру. Шамамен барлық қаржылық қызметтер шынайы
Футурологтардың болжамдары бойынша ақыр аяғында банкирлердің өз тапсырыскерлерімен кездесу
Виртуальды банк банк қызметтерін өткізудің тұрақты филиалдық жүйесінен
Бизнес-үрдістердің реинжинирингі.АК-технологиялары мағлұматтар ағындарының елеулі қайта құрылуын ғана емес,
Қайта реттеу.АК-төңкерісі және қаржылық инжиниринг іс жүзінде банк қызметіне
Бәсекелстіктің өсуі.Қаржы саласының ғаламдануы банк қызметі саласындағы бәсекелестікті шиеленістірді.
Жаңа жағдайда өмір сүру банктер ұшін акционерлер, тапсырыкерлер
Мұндай корпоративті басқару құрылымдарды құру банктерді жаңа даму деңгейіне
Бәсекелестік банктердің нарықтың капиталға айналуы мен әсерлі корпоративтік басқаруға
Пайыздық табыстардың төмендеуі.Қайта реттеу және бәсекелестіктің өсуі көптеген банктердің
Банк секторының бірігуі.
АК-төңкерісі, қайта реттеу және банк табыстарының азаюына банктер өзінің
Соңында барлық дамыған елдерде банк секторы қазіргі экономикада жоғары
Қызметтердің жаңа түрлердің өсуі және дәстүрлі қызметтердің төмендеуі.Бәсекелестік
Осылай, банк бизнесінде тапсырыскерлердің сапалы өзгерген сұранымдарына жауап беретін
Мұндай беталыс банктердің пайыздық шығындарын азайтады және қаржылық
Баланстан тыс қызметтердің өсуі ақпараттық қызметтердің өсуімен де
Банк өнімдері мен қызметтерінің, сол сияқты қазіргі АК-технологиялар негізіндегі
Инвестициялық банкинг.Банктің корпоративті тапсырыскерлерімен қатынастарының жаңа түріне инвестициялық банкинг
Инвестициялық банкинг сол сияқты екінші рынокта құнды қағаздармен сауда
Инвестициялық банкингке бірігу және сатып алу бойынша келісімдерді ұйымдастыру
Инвестициялық банктерде бір айналысып жатқанда таза табыс көрсеткіші: кішігірімдерде
Халықаралық банк қызметтерінің өсуі.Халықаралық банк қызметтеріне тапсырыскердің сыртқыэкономикалық қызметіне
1. Ағымдағы шоттарға қызмет көрсету. Жетекші трансұлттық банктер корреспонденттік
корреспондеттік шоты және өздерінің филиалдары арқылы шетелдік серіктестермен есептесуді
тапсырыскердің шотындағы қаржыларды халықаралық ақша рыногының қысқамерзімді құралдарына инвестициялау;
«автоматтандырылған овернайт», яғни корреспондеттік шоттағы үстеме лимиттік қалдықтарды табысты
тапсырыскердің сыртқы сауда келісімдерін жүзеге асыру кезінде қауіптерді талдау
2. Тапсырыскердің халықаралық бизнесіне қызмет көрсету кезінде қауіптерді
Тапсырыскердің халықаралық бизнесіне байланысты қауптерді хеджирлеу (сақтандыру) бойынша банктің
тапсырыскердің шетелдік мекемемен келісімге отыру кезіндегі оңтайлы шарттар мен
тапсырыскердің шетелдік бәсекелестердің банктерін сыртқы сауда контракттардың міндеттемелерін орындауын
валюта бағамының өзгеруі бойынша контракт бойынша түсімдер мен төлемдердің
валюталық және пайыздық қауіптерді хеджирлеу (сақтандыру) құралдарын таңдау бойынша
аккредитив пен кепілдіктерді растау.
Қауіптерді басқару бойынша халықаралық банк қызметтерін ұсынған кезде
3. Сыртқы сауданы несиелеу бойынша қызметтерді кеңейту.
Қазіргі тәжірибеде тапсырыскердік экспорт-импорт келісідерін несиелеу бойынша банк қызметтерін
шот бойынша овердрафты ұсыну;
шетелге шығарушы-шеттен әкелушіге несиелік желілерді есептеу;
шетелге шығарушы қойған трат не балнктік несиеге қарсы
қарыз алушыға инкассалық құжаттарына қарсы кері талап құқымен несиелеу;
бірінші класстық банкісі шығарған құжаттық аккредитивке қарсы шетелге шығарушыны
3-айға дейін қысқамерзімді несиеле беру;
капиталды тауарларды жеткізудің 1-жылдан 3-жылға дейін несиелеу;
шетелге шығарушы жазып берген траттарды акцепттеу;
шеттен әкелушіні несиелеу (бланктік несиелеу);
контракт міндеттемелерін орындауды несиелеу;
шетелге шығарушы немесе шеттен әкелушіні үшін банк синдикатын ұйымдастыру.
4. Халықаралық синдикатталған несиелеу
Синдикатты қарыз қазіргі күнде, әдетте, трансұлттық банктердің синдикатымен беріледі.
кредиторларын клубын ұйымдастыру;
қатысушылар арасында рөлдерді тарату (құжаттаманы жүргізу, төлем агент қызметін
басқарушы синдикат тобын қалыптастыру;
несиелік келісімді дайындау;
ақпараттық меморандумды дайындау және оны синдикаттың әлеуетті қатысушыларына тарату;
несиелік келісім мәтініне сәйкес синдикат қатысушылары арасында жауапкершілікті тарату;
қаражаттарды шоғырландыру және аудару, синдикат қатысушылары арасында комиссиялар мен
5. Банк несиелерін секъюриттеу. Қызмет синдикатты қарыздарға ұқсас
CLO-ның мәні жобаларды қаржыландыруға берген несиелер пулын (әдетте, үш-төрт
CLO рыногының тез дамуы бұл механизм инвесторлар үшін елеулі
операциялардың анықтығы;
инвестициялардың әртараптануы (CLO-лар қарыз міндеттемелер пулының негізінде шығарылатындықтан, олар
қауіпсіздік (қарыз міндеттемелері егжей-тегжейлі қауіпті талдау мен бағалауға түседі);
Қарыз алушыға да CLO жобасы өте маңызды, себебі пулда
Сонымен қатар, ол қарызды жалғыз жобаны қаржыландыру жағдайына қарағанда,
6. Халықаралық корпоративтік қаржылар саласындағы қызметтер. Банктің бұл қызмет
Халықаралық корпоративтік қаржылар саласындағы қаржылық кеңестер келсі қызметтерді ендіреді:
Жекешелендіру жайлы қаржылық кеңес беру бойынша қызметтер 40 аптада
дайындық кеңестік банк қызметтерін көрсету, ол: міндеттерді қою, құқықтық
әлеуетті инвесторды таңдау, яғни әлеуітті стратегиялық инвесторларды талдау, олардың
келісімнің құрылымын қалыптастыру және жүзеге асыру, ол сыртқы қатысушыларды
Корпорацияның жарғылық капиталын көбейту мақсатымен акцияларды шығару мен орналастыруға
Бөлшек банкингі.Терең қайта құрылу жеке тұлғаларға дара қызмет көрсетуіне
Жеке тұлғаларға қызмет көрсетудің сапасы мен шығындарды қысқарту арасындағы
Өткізу қызметтері мен әзірлемеге кететін банк шығындарын азайтумен бірге
Белорусь тұрғындары табыстарының өсуі мен қажеттіліктерінің өсуін озып кеткен
Әдетте, жекеленген (бөлшек) несиелеудің 3 сегментін бөліп көрсетеді: жаппай
Несиелерді ағымдағы өтеулімдер бойынша стандартты банк қызметтері көбінесе банкомат
Нәтижесінде АБЖ арқылы өткізілетін операциялар көлемі көбейіп, тапсырыскерлерге кеңес
Жоғары деңгейдегі – баспаналық несиелеуге, мүлікті сенімді басқару, сақтандыруға
СRM технологиялары (тапсырыскерлермен байланысты басқару) .
Қызмет көрсетудің жоғары мәдениетіне жету үшін көптеген стратегиялар мен
СRM-ның негізгі ғибраты тапсырыскерлерді өзіне тарту және бұл тапсырыскерлер
Неліктен бұрынғыдан келе жатқан тапсырыскерлерді өзінің тапсырыскері ретінде ұстап
Көптеген СRM жүйелерінің негізгі функционалдық блоктарына:
МА – (Marketing Automation) – Маркетингті автоматтандыру
SFA - (Sales Force Automation) – Сауда өкілдерінің
CSS - (Customer Service & Support) – Тапсырыскерлерді қолдау
МА – (Marketing Automation) – Маркетингті автоматтандыру.
Маркетингтік белсенділік дәстүрлі телемаркетинг саласынан Интернет пен электронды поштаға
Сонымен қатар, маркетингтің қазіргі әдістері бұрынғы қатынастар туралы мағлұматтар
Максималды әсерге жету үшін маркетингтің кампаниясының нәтижесіндегі барлық шаралар
SFA - (Sales Force Automation) – Сауда өкілдерінің
Сату үрдісі түрлі интерфейстер арқылы басқарыла алады және банктің
Банк үшін менеджерлер ақпараттың негізгі көзі болып табылады. Бір
SFA функционалдылығына:
Сатылымдарды болжау, сатылым айналымын талдау, есеп беруді қалыптастыру үрдісі;
Қатынастарды басқару (Contact management);
Тапсырыскерлермен жұмыс (Account management);
Тапсырыскерлік базаларын қалыптастыру үрдісі;
Прайс-қағаздарын қалыптастыру үрдісі;
Табыстар мен шығындарды талдау.
CSS - (Customer Service & Support) –Тапсырыскерлерді қолдау және
Қазіргі қызмет көрсету тұжырымдамасы телефон бойынша сұрақ қойып және
Тапсырыскерлермен қатынасу дерекқоры – қай тапсырыскер қызмет көрсету қызметіне
Сұранымдардың өту мониторингі - өтініштер мен сұранымдарды өңдеу үрдістерін
Әдеттегі пайда болатын мәселелер мен оларды шешу құралдары туралы
Тапсырыскерлер сұранымдарын басқару құралдары.
Call-центрлері .
Call-центрлер соңғы кезде тапсырыскерлермен қарым-қатынасқа түсудің негізгі бөлігі өтетін
Call-центр терминінің дәстүрлі аудармасы – телефон шақыруларының орталығы
Мәні бойынша, Call-центр белгілі оператор орындарына есептелген, сандық телефондарымен
Call-центрге сұранымдар телефон арқылы сияқты, электронды пошта немес әдеттегі
Қазіргі кездегі компютерлік телефония мүмкіндіктері бар Call-центр – бұл
Банк тәжірибесіндегі факторлы талдау әдістері.
Банк қызметінің қаржылық нәтижелерін талдау оның жұмысының маңызды бағыттарының
Көлденең талдау – бұл есеп беру кездегі көрсеткіштерді оның
Тік талдау – бұл қорытынды көрсеткіштерде жеке баптардың салмағын
Трендтік талдау кезінде базистік жыл деңгейінен
Ситуациялық талдау осы мезеттегі банктің жағдайын көрсетеді.Банктің алдына қойған
Алайда, нарықта банктердің бәсекелестігінің өсуі, қиыншылықтарының қарқынды өсуі және
Осылай банк қызметін талдаудың қазіргі уақытта кең қолданылатын әдістері
Банк қызметінің көрсеткіштеріне өзара байланысты факторлардың тізімі әсер ететіні
Өз кезегімен,экономикалық тиімділік белгілі бір қызметтің шығындары мен нәтижелерінің
Қандай да бір негізгі фактор, мысалы, есепке алынбаған жағдайда,басқа
Парето қағидасы(ережесі, «20/80»заңы) – жүйені талдау кезінде барлық факторлардан
Сондвқтан ең маңызды факторларды анықтау үшін олардың банк қызметінің
Сыныптама негізінде, мысалы, келесі белгілер жатуы мүмкін:пайда болу орны
Осыған байланысты, банктік өнімдердің (қызметтердің) тізімінің табыстылығын төмендеуінің
Факторлық талдау сәйкес келетін шоттар және түсініктердің мазмұны өзгерген
Талдауды жүргізу кезінде банк қызметінің қаржылық көрсеткіштерін екі сыныпқа
Бірінші сыныпқа нормативтік мәндер анықталған көрсеткіштерді жатқызады.Оған өтімділік және
Екінші сыныптың көрсеткіштеріне нормативтік мәндер белгіленбейтін көрсеткіштер жатады.Ол:рентабельділік ,
Факторлық талдау банктің қаржылық жағдайы көрсеткіштерінің өзгерісіне және факторлардың
1)Тізбекті қою әдісі бойынша - шот және түсініктер
2)Үлестік қатысу әдісі бойынша – шоттар топтамасы бойынша
Талдаудың сызбасы келесідей болуы мүмкін.Банктің қаржылық жағдайының қорытынды көрсеткіші(оның
Тізбекті қою әдісінің мәні факторлардың базистік мәндері фактілік көрсеткіштермен
Талдаудың келесі қадамы кезінде талданған фактордың нақты мәндерін сақтайды,ал
Талдау қадамының саны фактор санына тең болу керек.
Тізбекті қою әдісінің артықшылығына ыңғайлылықты, көрнекілікті , кәдімгілікті жатқызуға
Факторлардың әсер ету дәрежемін толығырақ анықтау үшін үлестік әдісі
1.Активтердің рентабельділік факторлардың әсерін талдау (ROA) және өзіндік капиталға
Банк қызметінің тиімділігін мінездейтін негізгі көрсеткіштердің бірі болып капитал
ROE=Дч/СК=ROA/К ,
ROA= Дч/A,
К=CК/А.
Мұндағы ROE - өзіндік капиталдың рентабельділігі ;
Дч – банктің таза табысы;
СК - өзіндік капитал;
ROA – активтердің рентабельділігі ;
К – активтегі өзіндік капиталдың үлесі.
Активтер рентабельділігінің факторлар әсерін талдау (ROА) және өзіндік капиталдың
Бастапқы берілгендер(бірлік бөлшекте)
Фактор атауы Коэффициенттер 01.04.06 01.05.06 Өзгеріс
Активтердің рентабельділігі ROA 0,0135 0,0163 0,028
Активтегі өзіндік капиталдың үлесі. К 0,182
0,177 -0,004
Өзіндік капиталдың рентабельділігі ROE 0,0743 0,0919
1.1.Тізбектеп қою әдісі.
Активтердегі өзіндік капитал үлесі – бұл сандық фактор, ал
Активтердегі өзіндік капитал үлесінің өзгерісі ықпалындағы ROE өзгерісі:
D ROE=0.0135/0.177-0.0135/0.182=0.076-0.074=0.0018;
Активтер рентабельділігінің өзгерісі ықпалындағы ROE өзгерісі:
D ROE=0.0163/0.177-0.0135/0.177=0.0919-0.07611=0.015786;
Қарастырылған факторлардың сомалық әсері:
0.0018+0.015786=0.01767
Нәтижесінде активтердегі өзіндік капитал үлесінің 0,004 төмендеуі өзіндік капитал
Содан активтер рентабельділігі 0,028 өсуі нәтижесінде өзіндік капитал
Қорытындылағанда қарастырылатын факторлар ықпалындағы капитал рентабельділігі 0,0176 немесе 1,76%-ға
1.2. Үлестік қатысу әдісі.
Факторлардың алдын ала әсер етуі:
активтер рентабельділігі:
D ROE=0.0163/0.182-0.0135/0.182=0.0897-0.0743=0.01541;
активтердегі өзіндік капитал үлесінің өзгерісі:
D ROE=0.0135/0.177-0.0135/0.182=0.07611-0.0743=0.00181.
Факторлардың сомалық алдын ала әсер етуі:
0.01541+0.00181=0.017223
Қалдық: 0.0176-0.017223=0.000376
Қалдық алдын ала көлемдерге пропорционалды реттеледі:
активтер рентабельділігінің өзгерісі ықпалындағы өзіндік капитал рентабельділігінің өзгерісіне:
0.01541+0.00181=0.017223
0.01541+0.000376*0.01541/0.017223=0.015747
активтердегі акционерлік капитал үлесінің өзгерісі ықпалындағы өзіндік капитал рентабельділігінің
0.00181+0.000376*0.00181/0.017223=0.0018531
Қорытынды көрсеткіш: 0.015747+0.0018531=0.0176
Осылай активтердегі өзіндік капитал үлесінің 0.004 төмендеуі өзіндік капитал
Алайда активтер рентабельділігінің 0.0028 өсуі нәтижесінде өзіндік капитал рентабельділігі
Қорытындылағанда өзіндік капитал рентабельділігі 0.0176 (1.76%-ға) өсті.
2. Банктің жалпы табыстарындағы таза табыс үлесі факторының әсерін
Қойылған тапсырманы шешу үшін бастапқы теңдеу ретінде:
ROA=Дч/А=(Дч/Двал)*(Двал/А)=Rопер/Коб
мұндағы Двал – банктің жалпы табысы
Дч – банктің таза табысы
Rопер=Дч/Двал – банктің жалпы табыстарындағы таза табыс үлесі
Коб=А/Двал – активтердегі банктің жалпы табысының айналымдылық коэффициенті.
Бастапқы берілгендер
Фактор атауы Белгісі 01.05.05. 01.06.05. Фактор өзгерісі
Жалпы табыстардағы таза табыс үлесі Rопер 0.3327 0.3183 -0.0144
Активтердегі банк табысының айналымдылық коэффициенті Коб 24.642 19.530 -5.1119
Активтер рентабельділігі ROA= Rопер/Коб 0.0135 0.0163 0.002796
Активтердегі банк табысының айналымдылық коэффициенті және жалпы табыстардағы таза
Факторлардың алдын ала әсері:
Жалпы табыстардағы таза табыс үлесінің өзгерісінің ықпалындағы ROA өзгерісі:
D ROA=0.3183/24.642-0.3327/24.642=0.012917-0.013501=-0.000584.
Активтердегі банк табысының айналымдылық коэффициентінің өзгерісі ықпалындағы ROA өзгерісі:
D ROA=0.3327/19.530-0.3327/24.642=0.017035-0.013501=0.003534.
Факторлардың сомалық алдын ала әсер етуі:
-0.000584+0.003534=0.00295
Қалдық: 0.002796-0.00295=-0.000153.
Қалдық алдын ала көлемге пропорционалды реттеледі:
жалпы табыстарда таза табыс үлесінің өзгерісі ықпалындағы активтер рентабельділігінің
D ROA(Rопер)=-0.000584+(-0.000153)*(-0.000584)/0.00295=-0.000554.
активтердегі банк табысының айналымдылық коэффициентінің ықпалындағы активтер рентабельділігінің өзгерісіне:
D ROA(Коб)=0.003534+(-0.000153)*0.003534/0.00295=0.03351
Қорытынды көрсеткіш: -0.000554+0.03351=0.002796.
Осылай жалпы табыстардағы таза табыс үлесі 0.0144 төмендеуі активтер
Алайда активтердегі банк табысының айналымдылық коэффициенті 5.1119 төмендеуі нәтижесінде
Қорытындылағанда активтер рентабельділігі 0.002796 өсті.
3. Филиалдардың қаржылық бизнесінің ROA құрылымдық талдау үлгісі.
Құрылымдық талдау тік талдау арқылы жүргізіледі, ол өзіне табыстардың
Филиалдардың қаржылық бизнесінің ROA құрылымдық талдауфилиалдар желісінің активтерінің жалпы
Филиалдардың активтерінің жалпы рентабельділігі (ROA) келесі түрде көрсетуге болады.
ROA=[(Дп-Рп)+(Дн-Рн)+(Дп.н-Рп.н)]/А
Мұндағы Дп – пайыздық табыстар
Рп – пайыздық шығындар
Дн – пайыздық емес табыстар
Рн – пайыздық емес шығындар
Дп.н – басқа да пайыздық емес табыстар
Рп.н – басқа да пайыздық емес шығындар
А – активтер
Бастапқы ақпарат (банктің филиалдар желісі бойынша) есептеу үлгісі үшін:
№ Көрсеткіш атауы Мөлшері, млн. тенге
Активтер 150 000
Пайыздық табыстар 18 000
Пайыздық шығындар 12 500
Пайыздық емес табыстар 1 400
Пайыздық емес шығындар 2 500
Басқа да пайыздық емес табыстар 1.5
Басқа да пайыздық емес шығындар 0.5
Филиалдар активтерінің жалпы рентабельділігі (ROA) келесідей анықталады.
ROA=[(18000-12500)+(1400-2500)+(1.5-0.5)]/150000=0.029(2.9%).
Осылай қарастырылатын банктің филиалды желісі активтерінің жалпы рентабельдігі 2.9%
Пайыздық табыс әкелетін операциялар рентабельділігі (ROAп) құрылады:
ROAп=(18000-12500)/150000=0.0366(3.6%);
Пайыздық емес табыс әкелетін операциялардың рентабельділігі (ROAнп) құрылады:
ROAнп=(1400-2500)/150000=-0.0073(-0.73%);
Басқа да пайыздық емес табыс әкелетін операциялар рентабельділігі (ROAпнп)
ROAпнп=(1.5-0.5)/150000=0.0000007(0.0007%).
Банктің филиалды желісі активтерінің жалпы рентабельділігін факторлар және оның
Факторлы талдау әдісін қолдану:
банк қызметінің көрсеткіштерін талдауды сандық қана емес, сондай-ақ сапалық
негізгі факторларды анықтауға және банк қызметі нәтижесіне әсер ету
таза табысты ұлғайтудың негізгі резервтерін анықтауға және банк қызметінің
Қорытынды.
Соңғы онжылдықта кез-келген жүйеге болашақта бәсекелес күресте өмір сүруге
Стратегиялық басқару мен жоспарлаудың дәстүрлі әдістемелері олардың бір-біріне маңыздылығы
Сонымен, стратегиялық басқарудың мәселесі келесімен сипатталады:
Мәселенің үлкен көлемділігі.
Көп критериялы.
Талдау жасау мен шешім қабылдауға шектелген уақыт берілген.
Егер қате шешім қабылданған жағдайда кәсіпорын үшін айтарлықтай зардаптар
Шешімдерді талдау және қабылдау кезінде қолданылатын ақпараттың сенімсіздігі мен
Стратегияны жасау кезде түрлі топтардың қарама-қарсы талаптары мен қызығушылықтарын
Кәсіпорынның мүмкін іс-әрекеттер баламалардың көптігі тиянақсыз мақсаттар мен шектеулерді
Мәселе бойынша ақпарат біржола факт/бағыныштылықтардың сандық және сапалық көп
Ақпараттың бөлігі лингвистикалық ауыспалылар күйінде болады.
Стратегияны жасаушылар мен шешім қабылдайтын тұлға(ШҚТ) үшін жоғары талаптар.
Кәсіпорын мақсаттарын шешім қабылдайтын тұлға (ШҚТ) мақсатарымен ауыстыру мүмкіндігі.
Стратегияны бағалау тек кәсіпорынның іс-әрекеттерінің барлық жақтарын бір мезгілде
Біздің ойымызша, стратегиялық басқару мен бизнес-жоспарлаудың тұжырымдамалары мен қағидаларының
Мұндай әдістеме қателік қауіпін біршама төмендетеді және шешімде субъектілік
Коммерциялық банк үшін стратегияны таңдап бағалау үшін біз келесі
1. Дәл стратегиямен нені қарастыратынды анаықтау. Бұл үшін қарастырылып
Мүмкін және тартымдылық мақстаттар саны өте көп, бірақ осы
2. Банктің стратегиясы бар екені анықталған соң, таідалған стартегия
3. Бағалаудың келесі қадамы – стратениянарық ұсынатын барлық мүмкіндіктерді
Банк стратегиясын оның қорлары мен мүмкіндіктеріне лайықтау. Корпоративтік стратегияның
5. Банк таңдаған қауіп деңгейі экономикалық жағынан ақталды ма
Банк жұмысын және стратегияны бағалаудың негізгі мақсаты менеджмент
Осылай, біз коммерциялық банктегі стратегиялық басқарудың өзіне тән ерекшеліктерін,
Банктің стратегиялық жолы – банктің тактикалық жолымен толықтырылатын қаржы-несиелік
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
1.2006 жылғы Қазақстан Республикасы Президентінің халқына жолдауы.
2. «ҚР-дағы банктер және банктік қызметі туралы» 1995жылғы 31
3.Бюшген .Теория банковского учреждения. – М.,1991. – 227с.
4.Гапоненко А.Л.,Панкрухин А.П.Стратегическое управление:Учебник. –
5. Тулембаева А.Н. Банковский маркетинг.Завоевание рынка:Учебное пособие . –
6.Ефремов В.С. Стратегия бизнеса. – М.:Финпресс,1998. -138с.
7. Б.Карлоф. Деловая стратегия\пер.с англ. – М.: Экономика,
8.Ауесбаева А.Т.Развитие стратегического управления в коммерческих банках РК. –
9.Сейітқасымов Ғ.С.Ақша,несие,банктер:Оқулық. – Алматы: «Экономика»,2005.- 416 бет.
10.Бор М.З.,Пятенко В.В.Стратегическое управление банковской деятельностью. – М.: «СТРИКС»,1995.
11.Белоглазова Г.Н. Коммерческие банки в условиях формирования рынка. –
12.Калиева Г.Т. Коммерческие банки в Казахстане и проблемы обеспечения
13.Котлер Ф. Основы маркетинга Пер.с англ. – М.:прогресс,1990. –
14.Ансофф И.Стратегическое управление. – М.:Экономика, 1989. – 520с.
15.Мескон М.Х.,Альберт М., Хедоури Ф.Основы менеджмента. –М.:Дело,1993. – 702с.
16.Нысанбаев С.Н.,Тулембаева А.Н.Банки Казахстана и маркетинг. – Алматы,1998. –
17.Тосунян Г.Банковское дело и банковское законодательство в России:опыт,проблемы,перспективы. –
18:Шаяхметова К.О. Теоретические и практические аспекты развития банковской системы
19.www.bankclub.ru
20.www.nurbank.kz
21.Годовой отчет за 2005год «Нурбанка».
22.Ковалев М.Современные тенденции в развитии банковского дела.\\Банки Казахстана.-
23.Рустам Али. «Нурбанк»намерен вдвое увеличить свою рыночную долю\\Деловая неделя
24.Нигмат Рамазанов.Банки наращивают капитал\\Деловая неделя. – 2005. - №42(4
25.Приоритетное развитие финансового сектора как основа экономического роста\\Департамент исследованиий
26.Лисак Б.И., Ким А.Б.Об использовании методов факторного анализа в
27.Финансовый надзор о состоянии финансового рынка и финансовых организациий.\Банки
Ауесбаева А.Т.Развитие стратегического управления в коммерческих банках РК. –
www.bankclub.ru
13
47
Стратегиялық жоспарлау
Міндеттер мен мақсаттарды анықтау;
СВОТ-талдау;
Стратегияны дайындау.
Стратегияны
жүзеге асыру
Ұйымдастырушылық құрылым;
Ақпараттық жүйе;
Мәдениет;
Кадрлар.
Стратегиялық
бақылау
Бақылаудың межесі (өлшемі) мен көрсеткіштері;
Мониторинг;
Талдау;
Бенчмаркинг.
Корпоративтік деңгей
Дивизионалдық деңгей
Функционалдық деңгей
жоғары
төмен
Өз сала шеңберінде
Бөлек сегмент шеңберінде
СТРАТЕГИЯЛЫҚ МАҚСАТ