ЖОСПАР:
Кіріспе.
І. Салық ұғымы, оның мәні
ІІ. Салықтардың түрлері.
ІІІ. Әлеуметтік – экономикалық процестердегі салықтың маңызы.
Қорытынды.
Кіріспе:
Мемлекеттік бюджет түсімдерінің ең
Салық мәлімдемесі салық төлеушілердің
Табыс салығын алу белгілі
Салық саясатын жүргізудегі басты
келеңсіз жағдайлардың шешімі де
Салық салудың әділдігі мен
Негізгі құрал – жабдықтарға аммортизация
Халықаралық тәжірибеге сәйкес, салық
Салық мәселесі мен салық
А. Смит салық салудың төрт
1. Өзіне бекем мемлекет мүмкіндігіне
табысына сай жүзеге асады.
2. Жеке тұлға төлейтін салық
3. Әрбір алынатын салық белгілі
4. Әрбір салық ой елегінен
Салық дегеніміз не? Экономикалық
Салық төмендегідей қызметтерді
фискалды (тіркелген ) немесе жұмылдыру,
бөлу қызметі, мемлекет қаржыны
реттеуші қызметі, мемлекет салықтың
ынталандыру қызметі, мемлекет өндіріс
бақылап – есептеу қызметі, мұнда
Жанама салықтардың келесі бір түрі, ішіндегі ең маңыздысы
Қосылған құнға салық 1958 – шы жылы алдыменен
Бұл салықтың артықшылығы мынада:
Біріншіден, ол жаңа құн жасалынған орын бойынша салық
Екіншіден, төлеушілер үшін де есептеудің салыстырмалы қарапайымдылығымен ерекшеленеді;
Үшіншіден, бағалардың өзгеруіне, төлеушінің қаржылық ахуалына, инфляция деңгейіне
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
аударуды, сондай – ақ Республикасының аумағындағы тауарлар импорты
бюджетке төлеуге тиісті қосылған құнға салық сатылған
төленуге тиісті қосылған құнға салық сомасы арасындағы айырма
ретінде анықталады.
Шот – фактура барлық қосылған құн салығын
шот – фактураның реттік нөмері мен толтырылған күні;
тауарларды беруші мен алушының тегі, әкесінің аты не
өткізілетін тауарлардың атауы;
салық салынатын айналымның мөлшері;
қосылған құн салығының ставкасы;
қосылған құн салығының сомасы;
қосылған құн салығы ескерілген тауарлар құны көрсетіледі.
Егер осындай өзгеше көзделмесе, шот – фактура өткізу
қызмет көрсетулерді, темір жол тасымалдарын, көлік – экспедиторларлық
құқылы. Салық салынатын айналымның мөлшері шот – фактурада
Егер мұндай шот – фактураға өткізілетін
Лизинг беруші өзі беретін лизинг нысанына жазатын
Жүкті жөнелтушілер немесе алушылар үшін жүктерді тасымалдау шот
Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес мағлұмдамалануға тиісті, Қазақстан
Тауарларға қатысты өткізу бойынша айналым:
тауарға меншік құқығын беруді (тауарды сатуды, тиеп жөнелтуді,
тауарларды төлем мерзімін ұзарту шартымен тиеп жөнелтуді, мүлікті
комисия шарттары бойынша тауарларды тиеп жөнелтуді;
қарызды төлемеген жағдайда кепіл берушінің кепілген қойылған мүлкін
Қосылған құнға салығынын алу объектісі болып айналым алымы
Айналым алымы мына жағдайда: салықтан босатылған да
Импорт алымына – импортталған тауар жатады. Тек халықаралық
есептеудің айқын әдістемесі болмады. Қосылған құнның базалық есетеуі
Салық төлеуші мемлекетке оны төлеу нәтижесінде шеккен шығысының
алушыға аударады. Салық салу объектісі материалдық шығындарсыз өндірілген
өнімге кешенді шығыстар, мысалы, жарнамаға жұмсалатын және басқа
Жанама салықтардың бірден бір түрі –
Елімізге импорталған және Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген тауарларға,
Қазақстан Республикасы аумағында акцизделген тауарларды өндірушілер, оны экспорттаушылар
Қазақстан Республикасы аумағында өндірілген немесе біздің елге импорталатын
Акциз әмбебаптық және жеке – дара акциздер деп
салықтарды жатқызуға болады. Жеке – дара акциздер айтарлықтай
және Қазақстан Республикасының аумағына импортталатын тауарлардың тізбесі және
Акциз салығы:
Біріншіден, Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген және
Екіншіден, қызмет түрлеріне салынады.
Акциз салығын төлеушілер:
Қазақстан Республикасының аумағында акцизделетін тауарлар шығаратын жеке және
акцизделген тауарларды Қазақстан Республикасының кедендік аумағына импорттайтын жеке
Қазақстан Республикасының аумағында бензиннің (авияциялық бензинді қоспағанда) және
көтерме, бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын жеке және
Егер Қазақстан Республикасының заңдарыны сәйкес бұрын Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасының аумағында қызметтің акцизделетін түрлерін жүзеге
резидент емес заңды тұлғалар және олардың құрылымдық бөлімшелер
Акцизделетін тауарлардың саны мен көлемі жыл өткен сайын
1995 жылы 24 сәуірде Салықтар және бюджетке төленетін
тағамдық шикізаттан жасалған ішуге арналған этильді спирт пен
арақ
ликер – арақ өнімдері
күшейтілген сусындар, күшейтілген шырындар иен бальзамдар
шарап
коньяк
шампан шарабы
сыра
шарап өнімдері
темекі өнімдері
құрамында темекі бар басқа да өнімдер
бекіре жәіне қызыл балық, бекіре жәіне қызыл балық
алтыннан платинадан немесе күмістен жасалған зергерлік бұйымдар
өңделген немесе өңделмеген мех терілері (көртышқан, қоян,
мехпен жұрындалған пальто, келте пальто, жакеттер, жамылғылар (көртышқан,
таза былғарыдан тігілген киімдер
хрусталь бұйымдар, жарық беретін хрусталь приборлар
бензин (авиациялық бензинінен басқасы) және дизель отыны
жеңіл автомобильдер
атыс және газ қарулары (мемлекеттік өкімет органдарының мұқтажы
Қазақстан Республикасының 1999 жылы 16 шілдедегі 440 –
спирттің барлық түрлері
арақ
ликер – арақ өнімдері
күшейтілген сусындар, күшейтілген шырындар мен бальзамдар
шарап
коньяк
шампан шарабы
сыра
шарап өнімдері
темекі өнімдері
құрамында темекі бар басқа да өнімдер
бекіре жәіне қызыл балық, бекіре жәіне қызыл балық
алтыннан платинадан немесе күмістен жасалған зергерлік бұйымдар
хрусталь бұйымдар, жарық беретін хрусталь приборлар
бензин (авиациялық бензинінен басқасы) және дизель отыны
жеңіл автомобильдер
атыс және газ қарулары (мемлекеттік өкімет органдарының мұқтажы
өңделген мұнай, газ конденсатын қоса алғанда
электр қуаты.
Салық кодексі қабылданғалы бері акцизделетін тауарлардардың тізбесі мынадай:
спирттің барлық түрлері
алкоголь өнімі
темекі өнімдері
құрамында темекі бар басқа да өнімдер
бензин (авиациялық бензинді қоспағанда) және дизель отыны
жеңіл автомобильдер (арнайы мүгедектерге арналған, қолман басқарылатын автомобильдерден
шикі мұнай, газ конденсаты.
Қызметтің акцизделетін түрлеріне:
ойын бизнесін
лотереяны ұйымдастыру мен өткізуді жатқызуға болады,
Акциз ставкалары.
Акциз ставкаларын Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді және тауар
Алкоголь өнімдерін өндіру үшін өткізілетін спиртке акциз
бизнесі объектілеріне акциздің базалық ставкасының ең жоғары және
белгілейді.
Жергілікті өкілді органдар ойын бизнесі объектілеріне белгіленген базалық
Қазақстан Республикасының кеден заңдарына сәйкес жеке тұлғалар оңайлатылған
тауар құнына пайызбен (адвалорлық) және заттай нысандағы өлшем
төлем құрамына қосылуы мүмкін, ал оның мөлшері Қазақстан
Қазақстан Республикасында өндірілетін және Қазақстан Республикасының кеден аумағына
Акциз салығының ставкалары
ЕурАзЭҚ
СЭҚ ТН
Тауарлардың атауы
Салық базасы
Өндірілетін тауар және құмар ойын
Әкеленетін тауарларға арналған акциз ставкалары
1 2 3 4 5
2207- ден**
80 айн. % немесе одан жоғары спирт
лицензиясы болған кезде, алкоголь өнімін, емдік және фармацевтикалық
өндіру үшін сатылатын,
сондай-ақ белгіленген квоталар шегіне мемлекеттік
медициналық мекемелерге
берілетін спирттен басқа)
физ. көлемі
400 теңге/л
3 ЕВРО*/л
2208- ден**
80 айн. % -дан төмен спирт концентрациясы бар
физ. көлемі
475 теңге/л
100% спирт
3.75 ЕВРО*/л
100% спирт
Қазақстан Республикасында өндірілетін, өткізілетін акцизделетін
Мыналар салық салу объектісі болып табылады :
акциз төлеушінің өзі жасап шығарған, өндірген және ыдысқа
акцизделетін тауарларды өткізуі;
акцизделетін тауарларды алыс – беріс негізінде ұқсатуға беруі;
алыс – беріс, оның ішінде акцизделетін шикізат пен
жарғылық капиталға жарнасы;
заттай ақы төлеген кезде акцизделетін тауарларды пайдалануы;
тауар өндірушінің акцизделетін тауарларды өзінің құрылымдық бөлімшелеріне тиеп
тауар өндірушілердің жасап шығарған, өндірген және ыдысқа құйылған
бензин (авиациялық бензинді қоспағанда) және дизель отынын көтерме
бензин (авиациялық бензинді қоспағанда) және дизель отынын бөлшек
тәркеленген немесе иесі жоқ, мұрагерлік құқығы бойынша мемлекетке
ойын бизнесі саласындағы қызметті жүзеге асыруы;
лотереяларды ұйымдастыру және өткізуі;
акцизделетін тауарлардың, акциздік маркалардың бүлунуі, жоғалуы.
Мыналарға акциз салынбайды:
- белгіленген талаптарға сай келсе, акцизделетін тауарлардың экспортына;
- этил спиртін өндіруді және оның
тауар өндірушіде аталған өнімді өндіру құқығына Қазақстан Республикасының
мемлекеттік медицина мекемелеріне
Операция жасалған күн болып саналады:
Барлық жағдайларда акцизделетін тауарларды алушыға тиеп жөнелтілген немесе
тауар өндіруші өзі өндірген акцизделетін тауарларды өзінің құрылымдық
акцизделетін алыс – беріс тауарларын беру кезінде аталған
алыс – беріс тауарларынан акцизделетін тауарлар әзірленген кезде
акцизделетін тауарлар өздерінің өндірістік қажеттеріне пайдалынған кезде аталған
лотерея ұйымдастырған және өткізген жағдайда салық органында
акцизделетін өнім, акциздік маркалар бүлінген жағдайда бүлінген
шығару туралы акт жасалған күн немесе оны
акцизделетін тауарлар, акциздік маркалар жоғалған жағдайда акцизделетін тауарлар,
Салық базасы
Тұрлаулы акциз ставкасы белгіленген акцизделетін тауарлар бойынша салық
Спирттің барлық түріне әр түрлі акциз ставкалары белгіленген
Алкоголь өнімін өндірушілер базалық ставкадан төмен акцизбен сатып
Осы ережелер емдік және фармацевтік дәрі – дәрмек
Осы спирт бойынша емдік және фармацевтік дәрі –дәрмек
Төтенше оқиғалар салдарынан болған жағдайларда қопағанда, өндірілген акцизделетін
Осы ереже одан әрі өткізу үшін атып алынған
Акцизделетін тауарлардың бүлінуі дегеніміз – тауарлардың барлық немесе
Акциздік маркалардың бүлінуі, жоғалуы.
Акциздік маркалар жоғалған, бүлінген кезде акциз мәлімделген ассортимент
Маркада сауыттың көлемі белгіленген жағдайда бүлінген немесе жоғалған
Акциздік маркалар жоғалған, бүлінген кезде мынадай жағдайларда акциз
акциздік маркалар төтенше жағдайлар салдарынан бүлінсе, жоғалса;
бүлінген акциздік маркаларды салық органдары жоюға жасалған есептен
Қорытынды.
Жанама салықтар – бұл мемлекет бір жақты тәртіппен
Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық – экономикалық құрылысы
Салық салық төлеушінің әрқайсысының табысына сәйкес алынады (әділеттілік
Салықтың мөлшері мен оны төлеу мерзімі алдын –
Әрбір салық салық төлеуші үшін неғұрлым қолайлы уақытта
4
Бұл қағидаттарды пайдалану салық салуда зорлық – зомбылықты
Қазақстан Ресубликасының Конституциясында 35 – бабында: заңды түрде
Қолданылған әдебиеттер :
Қ.Ілиясов, С.Құлпыбаев «Қаржы» Алматы, 2005ж.
Ө.Қ.Шеденов «Жалпы экономикалық теория» Алматы, 2002ж.
А. Д.Үмбетәлиев, Ғ. Е. Керімбек «Салық және салық
Ғ. Е. Керімбек «Салық және салық салу», әдістемелік
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
2