Мазмұны
Кіріспе....................................................................................................................3-4
1-ТАРАУ. Солтүстік Америка материгінің табиғатының қалыптасуы және жер
1.1. Геологиялық даму тарихы және пайдалы қазбалары..................................5-10
1.2. Жер бедерінің негізгі ерекшеліктері..........................................................11-17
ІІ- ТАРАУ Топырағы, өсімдігі және жануарлар дүниесі
2.1.Топырағы және өсімдігі.................................................................................18-21
2.2.Жануарлар дүниесі.........................................................................................21-22
2.3.Адамы..............................................................................................................22-23
2.4.Физикалық географиялық аудандалуы........................................................23-24
Қорытынды......................................................................................................25-26
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.........................................................27
Кіріспе
Курстық жұмыстың көкейкестілігі: Солтүстік Америка – солтүстік жарты
Континент Оңтүстік Америкамен Орталық Америка таулы аймағының мойнағы
Материктің жағалық сызығы күшті тілімденген: түбектері де көп,
Солтүстік Америка материгінің негізінде ежелгі платформа жатыр. Солтүстік-шығыста
Солтүстік Америка материгі Солтүстік
Солтүстік Американы Еуразиядан бөліп
Солтүстік Америка жағалаулары
күшті тілімденуге ұшырады, қазірдің
Солтүстік Америка табиғатының
Материктің ашылу және
Курстық жұмыстың міндеттері:
- геологиялық даму тарихы және пайдалы қазбаларын зерттеу;
-жер бедерінің негізгі ерекшеліктерін анықтау;
-топырағы және өсімдігі, жануарлар дүниесін зерттеу;
-физикалық географиялық аудандалуы;
1-ТАРАУ. Солтүстік Америка материгінің табиғатының қалыптасуы және жер
1.1.Геологиялық даму тарихы және пайдалы қазбалары
Протерезой дәуірінің аяқ кезіне қарай қазіргі солтүстік америка
Солтүстік Америка платформасының жоғарғы көл аймағы мен Гренландияның
Канада қалқанынан иоңтүстікке қарай шөгінді жыныстардың төмен түсуі
Кордильер геосинклинальдық белдеуінің жер қыртысы қатпарының түзілуі мен
Ежелгі платформаны солтүстік-шығыс, шығыс және оңтүстік-шығыс жағынан
Сөйтіп палеозойдың аяғы мен мезазойдың басында Солтүстік Америка
Солтүстік Америка қазіргі табиғат жағдаларының маңызды болған үлкен
Шөгінді жыныстардың тереңге ойысып батуынан және мол жиналуынан
Оңтүстік-шығыс пен солтүстіктегі ларамилік қозғалыстар аймағы платформаның шеткі
Сөйтіп, кайназойдың бас кезінде Солтүстік Американың геосинлинальдың орнында
Солтүстік Американың платформалық бөлігі кайназой дәуірінің бас кезінде
Солүстік Американы оңтүстік материкпен жалғастырған құрлық алқабы солтүстік
Бордың аяқ кезі мен палеоген дәуірінде платформа мен
Олигоцен дәуірінен басталып, осы уақытқа дейін созылып келе
Кордильердің өзге бөлігінде орасан зор территориялардың күмбезденіп көтерілуі
Сонымен қатар тектоникалық әрекет жанар таулардың өте күшті
Олигоцен дәуірінде бұған дейін тегістелген Аппалач аймағында жоғары
Солтүстікте төмендеудің орын алуы салдарынан архипелагтар пайда болды.
Палеоген дәуірінің аяқ кезі мен неоген дәуірінің климат
Таулы жерлерде күшті жоғары көтерілудің біршама тыныштық кезеңімен
Кордильер таулары плиоценнің аяқ кезі мен плейстоценнің бас
Плиоцен дәуірінің өзінді-ақ климаттың суытуына байланысты Солтүстік Америкада
Солтүстік Американы неоген дәуірінің өзінде-ақ Гренландияда басталған мұз
Тап Еуразиядағы сияқты Солтүстік Америкада да мұз басуы
Байырғы ағаш өсімдіктер мен ежелгі далалар енді материктің
Мұз басу мен климаттың ылғалдануы қатар жүрді. Су
Соңғы мұз басудың кейін шегінуі жағалаулардағы ойпаң жазықтарды
Мұз басу Еуразиядағы сияқты мұнда да жер бедерінің
Тау жүйелері жер бедерінің қалыптасуына таудағы мұз басу
Висконсин мұздығы екі үлкен алапқа-Лабрадор және Киватин алаптарына
Солтүстік Америка пайдалы қазбаларға
Миссисипи ойпатында мұнай мен
« алтын безгек » деп
1.2. Жер бедерінің негізгі ерекшеліктері
В. Е. Хаиннің пікірі бойынша, Солтүстік Америка өзге
Ежелгі Солтүстік Америка платформасы Европа платформасы сияқты осы
Платформаның мейлінше түрақты бөлігі — Канада кристалды қалқаны.Оның
Гренландияда және Канада архипелагы аралдарында қалқанның етегінде жатқан
Гудзон шығанағының бүрыннан қалган орасан зор қазан шұң-қырларьшың
Қалқаннан оңтүстікке қарай жатқан территория Орталық жазық деп
Солтүстікте кристалды қалқанның жиегіндегі аймақта, тығыздығы әр түрлі
Сейтіп, Орталық жазықтың морфоқұрылымының негізгі түрлері қалың қабаттардан
Жазықтың солтүстік жартысының жер беті муздықтардың жүріп еткен
Жазықтын, оңтүстік жартысындағы морфоқұрылым ушін езен лоне жыра
Платформаның батыс бөлігінде, Кордильер тауларымен шектес аймақта Үлы
Платформаның қойнауында пайдалы казбалардың едәуір қоры бар. Қалқан
Жоғарғы көл ауданында, Америка Қүрама Штаттары мен Канада
Орталық жазык алабында платформаның тұнба шөгінділерінің жамылғы қабатында
Ежелгі платформаны солтүстігінен, шығысынан және оңтүстік- • шығысынан
Гренландняның және Элсмир, Мелвнлл аралдарының солтүстігінде 3000 м
Платформаның ендігі бір жүйесі палеозой дәуірінде көмкерілген Шығыс
Шығыс Гренландия тауларынан оңтүстікке қарай платформа-иыц қатпарлы таулар
Аппалач тауларының оңтүстіктегі үлкен бөлігі каледон-герцин дәуірінің қурылымына
Оңтүхтік Аппалач таулары геологиялық түрғыдам алғанда да, геоморфологиялық
Аппалач тауын жер бедерінің алғашқы түрініц бүзылуы (Аппа-лач
Сслтүстік Американыц онтүстік-шығыс және оңтүстік шеткі аймақтары палеозой
Флорида түбегі, Багам аралдары жэне Юкатан түбегі аймақтарындағы
Миссисипи ойпатын аллювиалды түнбалардың (ағын су іыц орекетінен
Атлант мұхнтының жағалауы ойпаң болып келеді, онымен жарыса
Пайдалы казбалардың едәуір қоры палеозой дәуірінде пайда болған
Голф-Костың мезозой-кайнозой дәуіріндегі шөгінді жамылғысынан құралған қалың қабаттарыпда
Материктін. Аляскадан Панама мойнағына дейінгі бүкіл батыс жағы,
Қазіргі Кордильер тау жүйесінің ені 800—1600 км, ал
Кордильердегі тау жүйесінің құрылуы негізінен юра дәуірінің аяқ
Кордильер тау жүйесі ете күрделі тау күрылымы ретінде
Кордильердің морфологиялық құрылымының негізгі түрлері жақпар тасты және
Кордильер тау жүйесінде алуан түрлі пайдалы казбалар жнынтығы
ІІ- ТАРАУ Топырағы, өсімдігі және жануарлар дүниесі
2.1.Топырағы және өсімдігі
Солтүстік Американың басым көпшілігі болып табылатын солтүстік бөлігі
Бор дәуірінің аяғынан бастап палеогеннің ақырына дейін бұл
Ол кезде материктің орталық бөлігін теңіз суы басып
Солтүстік Американың өсімдіктер дүниесінің ішкі өзгешеліктері климаттың өзгеруіне
Солтүстік Американың қиыр оңтүстігіне палеоген дәуірінің бас кезінде
Неогеннің аяқ кезінде ауа райының бірте-бірте суытуы субтропикалық
Мұз көшкіні материктің көплілік бөлігінде өсімдіктердің жабының жойып
Мұз көшкіненнен кейінгі климаттың өзгерістері мен қазіргі жағдайлардың
Солтүстік американың топырақ өсімдік жабының бірнеше түрге бөлінуінің
Тундра, орманды тунда және тайга орманы материктің солтүстік
Солтүстік американың орографиясы мен көлімдегі ірі - ірі
Грендландияның басым көпшілігін, Элсмир аралының Орталық бөлігінің кейбір
Тундра шығысқа қарай солтүстік ендіктің 55-54 дейін созылып
Оның солтүстік жағында мүк және қына өсетін және
Аляскадағы жазық тундра Скандинавия түбегіндегі сияқты тау беткейіндегі
Солтүстік Американың орасан зор территориясын қоңыр салқын алқапты
Лабрадордың жағалауынан бастап Аляска тауларының шығыс беткейіне дейінгі
Әдетте Гудзон тайгасы деп аталатын шығыс тайгасында биік
Қылқан жапырақты ормандағы кеңінен тараған жапырақты ағаштың түрлері
Батыс жағалаудың ылғалды әрі жұмсақ климаты, ормандардың өсіп-өнуіне
Материктің шығыс бөлігінде қылқан жапырақты ормандар бірте-бірте аралас
Солтүстік Американың аралас ормандарында қылқан жапырақты ағаштармен
Аппалач орманы өзінің байырғы түрінде сақталмаған. Ол түрлі
Ішкі жазық алабында топырақ пен өсімдік дүниесі шығыстан
Прериялар батысқа барған сайын кәдімгі құрғақ далаларға айнала
Орталық Американың барлық жерінде өсімдік жамылғысы адам әсерімен
2.2.Жануарлар дүниесі
Солтүстік Американың үлкен бөлігінің зоогеографиялық жағдайы Евразия жақын
Солтүстік Америка Евразиядан бөлініп қалқандықтан қазір оның территориясында
Солтүстік және Оңтүстітік Америка арасында приоцен кезеңінен бері
Материктің Голартика аймағына енетін бөлігінің алабында жануарлардың қай
Кәсіпшілік үшін поляр түлкісінің зор маңызы бар. Кемірушілер
Американың солтүстігіндегі жағалаудың суларындағы жануарлар дүниесі бай келеді.
Тайганың жануарлар дүниесі бұдан да зор алуан түрлілігімен
Жыртқыш аңдардың да түрлері көп. Олардың көпшілігі терісі
Аралас ормандар мен жалпақ жапырақты ормандардың жануарлар дүнеиесі
Жапырақты ормандарда қанаттылар отряды өте көп. Ол құстардың
Солтүстік американың ашық кеңістіктерінде – прериялар мен Кордильердің
Антиль аралдары жануарлар дүниесінің мейлінше жұтандылығымен ерекше көзге
2.3.Адамы
Солтүстік Америка халқы өзінің шығу тегі жағынан, антропологиялық
Америкада архантроп тұрпатты адамның арғы тегінің сүйек қалдықтары
Солтүстік Американың байырғы халқының ерекше бір тобы –
Орталық Америкада, әсіресе оның аралдарында негірлер өте көп.
Солтүстік Американы жаппай отарлау басталғанға дейін европалықтар материкті
2.4.Физикалық географиялық аудандалуы
Солтүстік Америка солтүстік жарты шардағы барлық климаттық белдеулерді
Бір жағына далалы және биіктігі орташа тау жоталары
Бұл екі бөліктің әрқайсысының шеңберіндегі ендік аймақтық ерекшеліктер,
Солтүстік американың Арктикалық аралдарымен оларды бөліп жатқан су
Қорытынды
Солтүстік Американың басым көпшілігі болып табылатын солтүстік бөлігі
Солтүстік Американың үлкен бөлігінің зоогеографиялық жағдайы Евразия жақын
Солтүстік Америка Евразиядан бөлініп қалқандықтан қазір оның территориясында
Солтүстік және Оңтүстітік Америка арасында приоцен кезеңінен бері
Солтүстік Америка халқы өзінің шығу тегі жағынан, антропологиялық
Солтүстік Америка солтүстік жарты шардағы барлық климаттық белдеулерді
Бір жағына далалы және биіктігі орташа тау жоталары
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Власова Т.В. Материктердің физикалық географиясы А.: Қазақ
2. Рябчикова А.М. Физическая география материков и океанов
3. Власова Т.В. Физическая география материков М.: ТУГК,
4. Притула Т.Ю. Физическая география материков и океанов
5. Мильков Ф.И. Основные проблемы физической географии М.:
6. Власова Т.В. Физическая география частей света М.:
7. Терехов Н.М. Малый атлас мира М.: Дизайн,
8. Залогин Б.С. Моря М.: Мысль, 1999.
9.Физико-географический атлас мира М.: МГУ, 1964№
10. Соловьев А.И., Карпов Г.В. Словарь справочник по
11.Баяндин “Географиялық ашулар” А. 1970 жыл 125-141бет аралығы.
12.“Қазақ совет энциклопедиясы” Бас редакторы: М. Қ. Қаратаев
13. “Жалпы гидрология” Ж. Достайұлы. А 1996жыл “Білім”
14. “Жалпы жертану” Ж.Н. Мұқашев Алматы 2002 жыл.
15. Филонец П. П Озёра Казахский ССР Вестник
16. Қалиев М. “Жалпы жертану” Алматы. 1989 жыл.
17. Физико − географический атлас
18. Ланге П.В « Континент
19. Власова Т.В. « Физическая география
20. Большая Советская Энциклопедия 2
21. Кинг Л « Морфология
22. Власова Т.В. « Материктердің
23. Қазақ Совет энциклопедиясы А.,
24. А.В.Рябчиков « Физическая география
25. Виноградов З. К « Практикум
АННОТАЦИЯ
Менің курстық жұмысымның тақырыбы «
І Тарауда Солтүстік Америка материгінің табиғатының қалыптасуы мен
ІІ Тарауда Солтүстік Америка материгінің топырағы,
Солтүстік Америка материгінің негізінде ежелгі платформа жатыр. Солтүстік-шығыста
21