Кәсіпорынның есептік саясатының аудиті


Мазмұны
Кіріспе ...........................3
1 Есеп саясатының теориялық негізі .....................5
1.1 Есеп саясаты туралы түсінік және оған қойылатын талаптар
1.2 Есеп саясатының мазмұны және негізгі аспектілері.......8
1.3 Есеп саясатын аудиттеуді нормативтік әдістемелік реттеу .....14
2 Есеп саясатын ұйымдастыру тәртібі .................17
2.1 «Атырауинжстрой» кәсіпорынының шаруашылық қызметінің сипаттамасы...........................17
2.2 «Атырауинжстрой» кәсіпорынының есеп саясаты .......20
2.3 Кәсіпорынның есептік саясатының аудиті ....................28
3 Есеп саясатын жетілдіру бағыттары .................32
3.1 Есеп саясатын жетілдіру бойынша ұсыныстар .............32
Қорытынды ...........................33
Пайдаланылған ақпарат көздері................35
Кіріспе
Елімізде нарықтық қатынастар салтанат құрғандықтан, дамыған елдердің тәжірибесіне
Қазақстан Республикасының аймағында әрекет етіп тұрған
Кәсіпорынның бастапқы бақылауын жүзеге асыру үшін таңдап алынған
Аудиторлық тексеруге кіріскенде ең алдымен шаруашылық жүргізуші субъектілердің басшылары
Есептік саясатты қалыптастырудың негізіне шаруашылық операцияларды, активтерді, меншік капиталды,
Курстық жұмыстың мақсаты – ҚР есеп саясаты туралы мәліметтерді
Курстық жұмыстың міндеттері – есеп саясаты туралы туралы түсінікті
1 Есеп саясатының теориялық негізі
1.1 Есеп саясаты туралы түсінік және оған қойылатын
Бухгалтерлік есеп принциптері бойынша кәсіпорынның есеп саясаты деп ұйымның
Бухгалтерлік есепті жүргізу әдістеріне шаруашылық қызмет фактілерін топтау мен
Ұйымның өзінің есеп саясатын өндеу мүмкіндігі мен қажеттілігі бухгалтерлік
- Бухгалтерлік есептің уақытылы және есеп берудің толық
талаптарына сәйкес жүргізілуі;
- Бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізуде қолданылатын синтетикалық және аналитикалық
- Алғашқы есеп құжаттарының типтік нысандары;
- Ұйымның ішкі бухгалтерлік қорытынды есеп құрудағы құжат нысандары;
- Актив пен міндеттемелерді бағалау әдістері;
- Актив пен міндеттемелер түгендеуін (инвентарзациясын) өткізу тәртібі
(реті);
- Құжат айналымы ережелері мен есеп ақпараттарын өндеу технологиясы;
- Шаруашылық операциялары бақылау тәртібі;
- Бухгалтерлік есепті ұйымдастыруға қажетті басқа шешімдер.
Кәсіпорының қабылдаған есеп саясатын сол ұйымдағы бухгалтерлік есептің маңызды
Ұйымның есеп саясатын таңдауы мен негіздеуіне келесі негізгі факторлар
- меншік нысанымен құқықтық-ұйымдастырушылық нысаны (жауапкершілігі шектеулі серіктестік,
- салалық қызметтің түрі (өнеркәсіп, құрылыс, сауда, көлік, ауыл
- қызметінің көлемі (жұмысшылары мен қызметкерлерінің орташа тізімдік саны
- салық салу жүйесімен арақатынасы (әр түрлі салық түрлері
- қаржы-шаруашылық қызметін дамыту стратегиясы (ұйымның экономикалық дамуының ұзақ
- ұйымның ақпараттық қамсыздандыру жүйесі (оның тиімді әрекетіне қажетті
- материалдық базасының болуы (компьютерлік техника мен басқа да
- кәсіпорындағы бухгалтерлік мамандарының (қаржы бөлімі қызметкерлерінің)
Кез келген ұйымның өзінің қызметін іске асыру үшін таңдап
Көрсетілген талаптардың әрқайсының мазмұнын қарастырайық.
Толықтылық. Кәсіпорынның таңдап алған есеп саясаты оның есептеу жолын
Уақыттық. Кәсіпорының шаруашылық әрекетінің фактілері бухгалтерлік есеппен беруде уақытында
Сақтық. Қолданылатын есеп әдістері бухгалтерлік есепке алынуға тиісті кірістер
Қарама-қайшылықсыздығы. Есептің таңдалынған әдістері әр айдың соңғы күнтізбелік күніне
Орындылық. Кәсіпорынның есеп саясаты бухгалтерлік есепті орынды және үнемді
Кәсіпорынның есеп саясаты сол кәсіпорында қолданылатын бухгалтерлік есеп жүйесінің
Есеп саясатының әдістемелік жағына мына элементтер кіреді: мүлік пен
Осылайша белгіленген заңға сәйкес кез келген заңды тұлға болып
Негізгі құралдарына амортизациялық аударым сомасын есептеу әдістері.
Материалдық емес активтеріне амортизациялық аударым сомасы есептеу
және оларды есептеп шығару жолдары.
Шығындарды топтау мен өндіріс шығындарына жатқызу (апару)
әдістері.
Өндіріс шығындарын және өнімнің өзіндік құнын есептеу, яғни
калькуляциялау жүйесі.
Жанама шығындарды анықтау және оларды объектілер арасында тарату
әдісі.
Дайын өнімдерді кіріске алудың есебі.
Аяқталмаған өндірісті анықтау және бағалау жолдары.
Материалдық қорларды бағалау әдістері.
Негізгі құралдарды жөндеу бойынша шығындар есебін ұйымдастыру.
Курстық айырманы есептеу.
Өндірістік шығындарды есептеу мен өнімнің өзіндік құнын есептеу, яғни
Нормативтік әдіс (нормативный),
өндірістік өңдеу сатысы (попередельный),
тапсырыстық әдіс (позаказный),
Жанама шығындарды калькуляциялау объектілері арасында тарату әдісі. Жанама (қосымша)
өндірістік жұмысшылардың еңбекақысын төлеуге байланысты тікелей
(прямые) шығындар;
тікелей шығындардың жалпы сомасы;
материалдық шығындардың сомасы;
сметалық мөлшерлеме;
өткізілген (шығарылған) өнім көлемі.
Аяқталмаған өндірістің бағалануы. Жаппай және сериялы өндірісте аяқталмаған өндіріс
нақты немесе нормативті (жоспарланған) өндірістік құн бойынша;
тікелей шығындар бойынша;
жұмсалынған шикізаттар мен материалдардың құндары бойынша [12].
Өнімнің бір ғана түрін өндіретін кәсіпорындардың бухгалтерлік балансында аяқталмаған
«Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» ҚР-ның заңы
1.2 Есеп саясатының мазмұны және негізгі аспектілері
Кәсіпорынның есеп саясаты осы ұйымның құрылған уақытша дайындалады. Оны
Бұйрықтың құрамында есеп саясатын есеп беру жылына қабылданған
Кәсіпорынның есеп саясатына енгізілген өзгертулер осы ұйымның басқару
− Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру
− бухгалтерлік есеп бойынша нормативтік актілердің өзгеруі салдарынан;
− жаңа бухгалтерлік есеп стандартына көшуге байланысты және т.б.
Кәсіпорынның бухгалтерлік есепті жүргізу жолдары ұйымның есеп саясатының
бухгалтерлік есеп жолдарын жүргізуіне, яғни басқа есеп саясатын
Бас кәсіпорын қаржылық қызметінің бөлімшелерінің
Ұйымдардың түсініктеме жазуларына (пояснительная записка) жыл
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің есеп саясаты
Қазақстан Республикасының аймағында әрекет етіп тұрған
Кәсіпорынның бастапқы бақылауын жүзеге асыру үшін таңдап алынған тәсілдер
Бухгалтерлік есеп жүйесін жүргізудің жалпы қағидасы мен ережесі нормативтік-құқықтық
Оларды жүзеге асыру барысында нақты кәсіпорынның есептік саясаты келесідей
- кәсіпорын өз мүлкімен өзімен-өзі болушылығы (кәсіпорын өз балансында
- толассыз қызметі (есеп саясатының мәселесі бойынша қандай да
- есеп саясатын пайдаланудың жүйелілігі (шаруашылық операциясын көрсету әдісінің
- шаруашылық қызметіндегі фактілердің мерзімділік анықтылығы (әр фактілердің түскен
Пайдаланатын есеп саясатының басты міндеті мен негізгі арналымы —
Ол есеп процесінің барлық тараптарын қамтуы керек: әдістемелік, техникалық,
Әдістемелік аспектісі деп кәсіпорында өнімнің өзіндік құнын есептеу, амортизацияны
Есеп саясатының әдістемелік бөлігі нақты шаруашылық ахуалынан, олардың қолдану
Кәсіпорын бухгалтерлік есептің келесідей ережелерін өз бетінше шешуіне болады:
- келіп түскен негізгі құралдар объектісін бағалау — бухгалтерлік
- негізгі құралдың амортизациясы - бухгалтерлік есептің №6-шы
- негізгі құралдарды жөндеу — жөндеу жұмысын жүргізудің кезеңдігі
- материалдық емес активтердің амортизациясы - әрбір материалдық емес
- болашақ кезеңнің шығыстары — кезеңдері нақты анықталмаған жағдайда,
- алдағы шығыстар мен төлем резервтері - кәсіпорын қандай
- күмәнді қарыздар бойынша резервтері - кәсіпорын түгендеу мәліметтерінің
- қаржылық инвестиция - кәсіпорын ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияны
Еншілес, тәуелді және бірлесіп бақыланатын шаруашылық серіктестіктерінің инвестициясын есептеудің
- табысты тану - №5 "Табыс" деп аталатын
- тауарды сату бойынша - субъектінің сатып алушыға меншік
- көрсеткен қызметі бойынша — есептік күнге жасалған мәміленің
- дивидендтер, пайыздар түріндегі табыстар — пайыздар активтерден алынатын
Есеп саясатының техникалық бөлігін әзірлеген кезде келесідей мәселелер қарастырылуы
- негізгі құралдарды жөндеу есебі. Негізгі құралды жөндеу бухгалтерлік
- материалдардың есебі. Өндіріске жатқызылатын (немесе өндіріске есептен шығарылатын),
- басқарушы есеп. Есептің бұл түрі сыртқы пайдаланушылардың кең
- өндіріске кеткен шығындар мен өнімнің өзіндік құнын калъкуляциялау
Таңдап алынған әдістердің жинақ есебі шалафабрикаттық немесе шалафабрикатсыз нұсқасымен
- үстеме шығыстарын есептеу және тарату. Кәсіпорын №7
- мүліктер мен міндеттемелерді түгендеу. Міндетті түгендеумен қоса, құндылықтардың
- бухгалтерлік есеп нысаны. Кәсіпорын бухгалтерлік есеп нысанын өзі
- нақты (іс жүзінде) пайдаланатын шоттар жоспары. Кәсіпорын шоттардың
- өндіріс ішіндегі есеп беру. Ішкі есеп беруді жүргізудің
1.3 Есеп саясатын аудиттеуді нормативтік әдістемелік реттеу
Ең алдымен есеп саясаты «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік
1. Бухгалтерлiк есеп дара кәсiпкерлер мен
2. Есеп саясаты Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен
3. Операциялар мен оқиғалар бухгалтерлiк есеп жүйесiнде көрсетiледi,
1) бухгалтерлiк жазбаларды бастапқы құжаттардың түпнұсқаларына сайма-сай бекiту және
2) операциялар мен оқиғаларды хронологиялық тәртiппен және уақтылы тiркеу;
3) әрбiр айдың бiрiншi күнiндегi жағдай бойынша синтетикалық (қорытынды)
4. Операциялар мен оқиғалар ұйымдардың уәкiлеттi орган және (немесе)
Операциялар мен оқиғалардың талдамалық есебiн
5. Жеке кәсiпкерлер мен ұйымдар мемлекеттiк тiлде және
Есеп саясаты, бухгалтерлік есеп бағалауларындағы болатын өзгерістер
Есеп саясаты – бұл ұйым қаржы есептілігін
2 Есеп саясатын ұйымдастыру тәртібі
2.1 «Атырауинжстрой» кәсіпорынының шаруашылық қызметінің сипаттамасы
Еліміздегі экономикалық өзгерістерге сәйкес, 1995 жылдан бастап, “Алматықұрылыс” холдинг
- бас мердегірлік қызмет көлемі 188.3 млрд.теңге, оның ішінде
- басқа қызметтер көлемі 39.3 млрд.теңге, оның ішінде –
- жалпы түсім – 147.1 млрд.теңге, оның ішінде 39.8
Алматыинжстрой құрамында керекті зауыттар, теміржол торабтары, қоймалар еліміздің әр
Алматыинжстрой ілгері экономикалық даму жолындағы Маңғыстау, Атырау, Батыс Қазақстан,
Қазіргі мерзімде Атырауинжстрой уақытқа сай керекті техника, құрал-жабдықтармен толық
Компания есептік саясатты өздеріне арнап әртүрлі есептік саясаттар қолданылуы
Компания есептік саясатты тек келесі жағдайларда ғана өзгертеді, яғни
а) стандартпен немесе түсіндірмелеумен қажет етіліп отырса;
б) компанияның қаржылық жағдайының транзакциялардың, оқиғалардың немесе жағдайлардың, компанияның
Есеп саясатының әдістемелік бөлігі нақты шаруашылық ахуалынан, олардың қолдану
Есеп саясатының ұйымдастырушылық бөлігі келесідей мәселелерді қарастырады:
- бухгалтерлік қызметтің құрылымы мен ұйымдастырушылық нысаны. Кәсіпорын құрылымдық
- есепті орталықтандыру деңгейі. Кәсіпорынның нақты қызметінің жағдайына байланысты
- ішкі өндірістік бақылау. Кәсіпорын ішкі өндірістік бақылау жүйесінің
Есеп саясатын негіздеу және таңдау кезінде барынша жалпы танылған
Есеп саясатын құрудың негізгі қағидалары мен талаптары №1 БЕС
Атап айтқанда, есеп саясатын әзірлеген кезде кәсіпорын өз мүліктері
- шаруашылық қызметінің барлық фактілерін бухгалтерлік есепте толығымен көрсету;
- сақтық жағдайын ұстау керек, яғни бухгалтерлік есепте жоғалту
- шаруашылық нысанының басымдылық мазмұнын, яғни шаруашылық қызметінің барлық
- қайшылықсыз деп әрқилы есеп түрлерінен қалыптасқан мәліметтердің сәйкестілігін,
- ұйымдылық (рационалдық) кәсіпорынның көлемімен, оның қызмет масштабына лайықты
Аталған қағидалар мен талаптар кез келген кәсіпорынның есептік саясатын
2.2 «Атырауинжстрой» кәсіпорынының есеп саясаты
«» Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестігінің есептік саясаты
«» Жауапкершілігі шектеулі Серіктестік (бұдан әрі ЖШС) есептік
«»ЖШС – тің жалпы сипаттамасы
Заңды мекен жайы: Қазақстан Республикасы, Атырау қаласы, проезд Тупикова,
Серіктестіктің мемлекеттік тілдегі толық атауы: «Атырауинжстрой» жауапкершілігі шектеулі
Серіктестіктің орыс тілінде толық атауы: Товарищество с огрониченной ответственностью
«» ЖШС-нің құрылтайшысы: Қазақстан Республикасының Азаматы, Оразбаев Серік
Серіктестіктің қызмет мерзімі – шектеусіз. Жарғылық капитал 97100 мың
«» ЖШС-нің есеп саясаты бухгалтерлiк есеп және есеп
1-сызба. Есеп саясатын өңдеуде қажетті нормативтік құжаттар
Жалпы ережелер
ЕС алдын ала қаржылық есеп беруді мен бухгалтерлік есепті
Есептің қалыптасу негізіне мынадай қағидалар алынған: аударым және қызметтің
Қағидалар:
Аударым. Бухгалтерлік есептегі операциялар мен оқиғалар болған кезде қаржылық
ЖШС – тің есеп беретін кезеңі күнтізбелік жыл болып
Есептік саясаттың қалыптасуына ЖШС- нің директоры жауапты.
Бухгалтерлік есеп жүйесі мен қаржылық есеп берудің ашып көрсетілуі.
Табыс және шығын туралы есеп беру.
Табыс және шығын туралы есеп беру №3 БЕБС –на
ЖШС – тің есеп берген кезеңіндегі табыс, шығын туралы
Негізгі қызметтен түскен табыс көрсетілген қызметтерді іске асырудан, тауарлық
Жасалған жұмыс, қызмет, көрсетілген шығындарды орындауға тікелей байланысты деректі
Жалпы көлемдік табыс көрсетілген қызмет, жасалған жұмыстың қаржылық нәтижесі
2-сызба. Сапалық сипаттамалар
Кезең шығындары – дайын өнім (тауар, жұмыс, қызмет) өндірістік
жалпы әкімшілік шығындары,
өткізу шығындары;
сыйақы шығындары.
Негізгі қызметтен табыс (шығын) қаржылық нәтиже және жалпы
Негізгі емес қызмет табысы (шығыны) негізгі емес қызметтен қалдықты
Қарапайым қызметтен салық салуға дейін олардан қалдық нәтиже ретінде
Жеке табыс салығы «Жеке табыс туралы есеп беру» бойынша
Салық салудан кейін қарапайым қызметтен түскен табыс төмендегідей көрсеткіштер
Қалдық нәтижесі (таза табыс, шығын) ЖШС – ке есеп
Алдыңғы өткен кезеңдегі қаржылық есеп беруде жіберілген маңызды қателіктер
Есептік саясатта өзгертулер нәтижесінде пайда болған алдыңғы кезеңдерге қатысты
егер қорытынды түзетулер анықтауға мүмкін болса, ретроспективтік әдіспен
қорытынды түзетудің сомасы анықталмаса есеп беру кезеңіндегі таза табыс
Ақша қозғалысы туралы есеп беру
Ақша қозғалысы туралы есеп беру ЖШС – тің қаржылық
Операциялық қызмет – ЖШС – тің табыс табу немесе
Инвестициялық қызмет – ұзақ мерзімді активтерді алу немесе сату,
Қаржылық қызметі – ЖШС –тің қызметі, оның нәтижесінде, акциялар
Төтенше жағдайлардан ақша қозғалысы сипатына қарай операциялық, инвестициялық және
Түскен немесе төленген пайыздар мен дивиденділерден ақша қозғалысы
Бухгалтерлік есепті автоматтандыру
Бухгалтерлік есеп бухгалтерлік бағдарламаны (1С Бухгалтерия) пайдаланумен автоматты түрде
Негізгі құралдарды есепке алу
Негізгі құралдарды есепке алу №6 «Негізгі құралдарды есепке алу»
Негізгі құралдардың түсімі
Кіріске алу кезінде ЖШС-інің негізгі құралдары, негізгі құралдарды сатып
Негізгі құралдарды қайта бағалау
Белгілі бір мерзімге қолданыстағы бағалар сәйкес негізгі құралдар нысанын
Негізгі құралдарды қайта бағалау ЖШС өз бетімен инфляция деңгейі
Активтерді пайдалануына қарай қайта бағалау сомасы өтелімді есептеу қолданушы
Қайта бағалаудың барлық сомасы бөлінбеген табысқа аударылуы активтің шығуы
Негізгі құралдарды сату, кепілді несие алу және т.б мақсаттарда
Негізгі құралдарының өзгеруі мен шығарылуы
Негізгі құралдар нысандары бухгалтерлік баланс есебінен төмендегідей жағдайларда шығарылады:
1) физикалық және моральдық істен шығуы;
2) шаруашылық қызметте қолданбайтын нысандарды өткізу;
3) Басқа субъектілерге Жарғы капиталына жарна есебінде өткізу;
4) Басқа заңды және жеке тұлғаларға өткізу;
5) Нысандарды ұзақ мерзімді (қаржыландырылатын) жалға беруге тапсыру;
6) Есебіне жетпеу, стихиялық апаттар т.б.
Негізгі құралдар пайдалану салдарынан жарамсыз жағдайларға түсіріп, жойылуы тиісті,
Негізгі құралдарды өткізу және басқа да шығарулар «Қазмұнайгаз» ӨБ
Негізгі құралдардың шығарылуынан шығын немесе табыс өткізу құны мен
Өтелімді есептеу
ЖШС өтелімді істен шыққан активтердің қызмет мерзіміндегі өтелім құнының
Мұнай және газ өндіруге байланысты емес негізгі құралдарды есепке
ЖШС-нің ұзақ мерзімді жалға берілген (қаржыландырылған) негізгі құралдарын басқа
Қолданысқа қайта енгізілген негізгі құралдар өтелімін есептеу енгізілген айдан
Кейінгі капитал салымдары
Негізгі құралдарға капитал салымдары пайдаланудан болашақ экономикалық табыстың өсуі
Негізгі құралдар нысандарының алғашқы құнын өсіруге капитал салымдардан нысандар
Негізгі құралдар пайдалы қызмет мерзімін өсіру капиталды салымдардан кейінгі
Еңбек және еңбек ақы
ЖШС-пен қызметкерлер арасындағы еңбек қатынастары ҚР-ның Еңбек туралы заң
ЖШС-де еңбегіне төлеу ҚР Еңбек туралы заңы, Жарғы және
ЖШС-нің қызметкерлерін негізгі еңбегін төлеу штаттық кесте болып табылады.
ЖШС-те жеке құрамының есебін жүргізу кадр қызметіне жүктелген. Жұмыс
ЖШС жұмысшыларының еңбек ақысы жеке карточкалар есеп шоттарына аударылады
Дебиторлық берешек
Дебиторлық берешек шоты және тауарды өткізу мен қызмет көрсету
Дебиторлық берешекке жалға беру мен төлемдері, пайыздар, алымның есеп
Төлеу мерзімдері туралы келісім – шартқа сәйкес қойылған мерзімде
Қорға аудару ЖШС орындаған жұмыс (көрсетілген қызмет) өткізу көлемінен
Меншікті капитал
ЖШС-інің меншікті капиталы жарғылық капиталдан, қосымша төленген және төленбеген
Түгендеу
Қаржылық есеп беру мен бухгалтерлік есеп мәліметтерінің нақтылығын, сақталуын
ЖШС-індегі түгендеу міндетті түрде өткізіледі:
1) материалдық жауапты тұлғалар ауысқан кезде (істерді тапсыру-қабылдап алу
2) Тауарлық-материалдық қорлардың бүлінуі, теріс пайдалану немесе ұрлану фактілері
3) қайта ұйымдастырылған немесе жойылған кезде
4) басқа да төтенше жағдайларда
Мүліктерді түгендеу жөніндегі комиссия ЖШС-і директорының бұйрығымен тағайындалады. Түгендеу
Бухгалтерлік құжаттамаларды сақтау мен қалыптастыру және бухгалтерлік ақпараттың құпиялылығы
Барлық шаруашылық операциялар мен оқиғалар бухгалтерлік жазбада көрініс табады.
Алғашқы құжаттар, бухгалтерлік есептің тіркелімдері коммерциялық құпияны құрайтын ақпараты
Алғашқы құжаттар, бухгалтерлік есептің тіркелімдері қағаз және электрондық тасымалдау,
Алғашқы құжаттарға келісім-шарттар, ерекшеліктер, хаттамалар, сенімхаттар, шоттар, шот -
Жұмысқа Салық кодексінде көрсетілген ақпараттан құралған шот-фактуралар қабылданады. ЖШС-і
ЕС-на толықтырулар мен өзгерістер
«» ЖШС-інің ЕС мынадай жағдайларда өзгеруі мүмкін:
1) мемлекеттік өкілетті органның талабы бойынша;
2) егер осындай өзгертулер қаржылық есептерге дұрыс ақпараттарды ұсынуға
2.3 Кәсіпорынның есептік саясатының аудиті
Аудиторлық тексеруге кіріскенде ең алдымен шаруашылық жүргізуші субъектілердің басшылары
Есептік саясатты қалыптастырудың негізіне шаруашылық операцияларды, активтерді, меншік капиталды,
1) материалдық емес активтер мен негізгі құралдар құндарының орнын
2) өндірістік қорларды аяқталмаған өндірісті, тауарларды және дайын өнідерді
3) өнімдерді (тауарлар, жұмыс, қызмет) өткізуден түскен табысты мойындау
Есеп әдістерін білмейінше қаржылық есептемелерді пайдаланушылар мүліктік және қаржылық
Жоғарыда айтылғандарға орай кәсіпорынның есептік саясаты бойынша бұйрықта
- негізгі құралдар бойынша тозулардың және материалдық емес активтер
- өндірістік қорларды бағалау әдісі (орташа безбенделген өлшенімді құн,
- тауарлы-материалдық қорлардың есеп әдісі (нормативті, қайта бөлістік, тапсырыстық
- жанама шығындарды бөлу тәсілі;
- аяқталмаған өндіріс пен дайын өнімді бағалау әдісі;
- өнімді өткізуге байланысты үстеме шығындарды бөлу әдісі;
- негізгі құралдарды жөндеуді есептеу және қаржыландыру тәртібі;
- дайын өнімдерді (тауарлар, жұмыс, қызмет) өткізуден түскен табысты
- бухгалтерлік есеп шоттарының жоспары мен формаларын таңдау;
- мүліктер мен міндеттемелерді түгендеу тәртібі және т.б. [15].
Осы келтірілген кәсіпорынның есептік саясатының ықтимал элементтерінің тізбесі мұнымен
Шаруашылық жүргізуші субъектінің таңдап алған есептік саясаты бір есептік
Кәсіпорынның есептік саясатындағы өзгерістер мынадай жағдайларда орын алуы ықтимал:
1) меншік иелері ауысқанда;
2) кәсіпорынның қайта құрылуы;
3) бухгалтерлік есептің нормативтік реттеу жүйесінде немесе заңдарда өзгерістер
4) бухгалтерлік есептің жаңа тәсілдері әзірлегенде.
Есептік саясат қаржылық есептерге түсіндірме хатта бірінші болып ашып
Нақты талап қойылмаған жағдайда басшылық қаржылық есептілікте төмендегідей ақпараттың
– шешім қабылдау кезінде пайдаланушылардың қажетсінулері үшін қисынды;
– төмендегідей тұрғыда сенімді болатын:
компанияның нәтижелері мен қаржылық жағдайын шынайы түрде көрсетеді;
оқиғалар мен операциялардың заңды пішімін ғана емес, сондай-ақ экономикалық
бейтарап, яғни теріс түсініктен бос;
алды-артын байқайтын;
барлық елеулі түрғыдан алғанда толық болып келетін.
Қаржылық есептіліктің нақты халықаралық стандарты мен түсіндірмелеу жөніндегі тұрақты
Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарындағы ұқсас немесе байланысқан мәселелерді қозғайтын
ҚЕХС Қаржылық есептілікті әзірлеу мен құрастыру принциптерінде белгіленген активтерді,
Есептік саясаттың бұл ішкі бөлімінде есептік саясат, есептік баға
Компания Есептік саясатты тек келесі жағдайларда ғана өзгертеді, яғни
стандартпен немесе түсіндірмелеумен қажет етіліп отырса;
компанияның қаржылық жағдайының транзакциялардың, оқиғалардың немесе жағдайлардың, компанияның қаржылық
Қаржылық есептілікті пайдаланушылар компанияның қаржылық есептілігін уақыт ағымымен салыстырып
ҚЕХС-ны жаңадан қабылдаған кезде Есептік саясатта орын алып отыратын
Есептік саясатты өзгерту шарасы ретроспективті түрде қолданылып отырады, бұл
Компанияда бухгалтериялық есепті жүргізудің төмендегідей әдістері қолданылып отырады:
1) бірыңғай мәліметтер қорын қолданумен автоматтандырылған, дербес компьютерлермен –
2) автоматтандырылмаған, қағаз тасымалдаушыларында (қолмен) – шаруашылық операцияларды жасасу
Автоматтандырылған есепті жүргізу кезінде компания төмендегілерді қамтамасыз етеді:
1) бухгалтерлік есептің ай сайынғы мәліметтерін қағаздық тасымалдағыштарға
2) мәліметтерді рұқсат етілмеген қатынаудан магниттік тасымалдағыштарға көшірумен қорғау;
3) әр айдың соңындағы есептік мәліметтер жазылған дискетаның (CD)
4) электронды қолдарды қолданған жағдайда – электронды қолдарды пайдалану
Бухгалтерлік есептің бастапқы құжаттары мен тізілімдерінің мазмұны коммерциялық құпияны
3 Есеп саясатын жетілдіру бағыттары
3.1 Қазақстан Республикасында есеп саясатын жетілдіру бойынша ұсыныстар
Елбасы «Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына
Бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жүйесін дамыту
Есеп саясатын және аудит саласын дамыту тұжырымдамасының міндеті Қазақстан
Тұжырымдаманы іске асырудан күтілетін нәтиже дегеніміз, Қазақстанның әлемдік экономикаға
Есептілікті пайдаланушылардың барлығында қаржылық есептілік жөніндегі ақпарат нені қамтитынына
Қорытынды
Есеп саясатын негіздеу және таңдау кезінде барынша жалпы танылған
Есеп саясатын құрудың негізгі қағидалары мен талаптары №1 БЕС
Атап айтқанда, есеп саясатын әзірлеген кезде кәсіпорын өз мүліктері
Менің курстық жұмысымның тақырыбы – «Есеп саясатын аудиттеу». Аудиторлық
Есептік саясатты қалыптастырудың негізіне шаруашылық операцияларды, активтерді, меншік капиталды,
Атап айтқанда, есеп саясатын әзірлеген кезде кәсіпорын өз мүліктері
Пайдаланатын есеп саясатының басты міндеті мен негізгі арналымы —
Пайдалынған ақпарат көздері
1. Қазақстан Республикасындағы « Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік
2. Қазақстан Республикасы 1998 жылғы 20 қарашасындағы №304-І Аудиторлық
3. 8 ХҚЕС (IFRS) стандарты, Алматы, 2005 ж
4. Әбдіманапов Ә.Ә.\\ «Бухгалтерлік есеп теориясы мен принциптері»\\ Алматы,
5. Қаржылық есептілікті ХҚЕС сәйкес құрастырушы ұйымдарға арналған бухгалтерлік
6. ХҚЕС қолдану бойынша әдістемелік нұсқаулар жиынтығы. Бухгалтер анықтамасы
7. Сейдахметова Ф.С.Особенности международной организации учета, Алматы, LEM. 2001.
8. Әбіленов Д.О Аудиттің негіздері 149 бет, Алматы
9. Тулешова Г.К. «Финансовый учет и отчетность по международным
10. Төлешова Г.Қ. Дамыған қаржылық есеп.-Алматы: Экономика, 2005ж.
11. В.Л.Назарова «Шаруашалық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп», Алматы 2005
12. В.Кирьянова, «Теория бухгалтерского учета» Москва, 1998
13. Абленов Д.О. Қаржылық бақылау және басқарушылық аудит: теориясы,
14. Әбдішүкіров Р.С.,Мырзалиев Б.С. Кәсіпкерлік қызметте бухгалтерлік есепті ұйымдастыру:
15. Әбдішүкіров Р.С.Бухгалтерлік есеп:Алматы, 2008
16. Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.И., Ғабдуллин
17. Сәтмырзаев А.А., УкашевБ.Е.Аудит теориясы: Алматы ,2000
18. «Атырауинжстрой» кәсіпорынының есеп саясаты
19. Кәсіпорынның шаруашылық қызметі
33
Жұмыс тақырыбы «Есеп саясатын аудиттеу»
Есеп саясаты төмендегi нормативтiк құжаттар негiзiнде өңделген:
- «Бухгалтерлiк есеп және есеп беру жөнiндегi» Қазақстан Республикасының
- бухгалтерлiк есеп және халықаралық есептеме стандарттары және ондағы
- бухгалтерлiк есеп және халықаралық есептеме стандартына әдiстемелiк
- бухгалтерлiк есептiң типтiк шоттар жоспары және ондағы өзгерiстер
- өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлген Қазақстан Республикасының Заңды және
- өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлген серіктестік Жарғысы
Сапалық сипаттамалар
1)Түсініктілік
Қаржылық есеп берудегі мәлімет барлық тұтынушыларға түсінікті болуы керек;
2)Сыйымдылық
Мәлімет шешім қабылдаушы тұтынушыларға сыйымды болуы керек, өткен және
Мәліметте маңызды қателер мен бұрмалау болмай, тұтынушы оны шынайы
3) Сенімділік
Мәліметтің сенімдігін қамтамасыз ету үшін жағдайларды шынайы көрсету
Шынайы көрсету
Бейтараптық
Қаржылық есеп берудегі мәлімет сенімді болу үшін болжамды болмауы
Байқампаздық
Активтер мен табысты асыра бағалап, міндеттемелер мен шығындар кем
Қаржылық мәлімет пайдалы және мазмұнды болу үшін оны бір
4)Салыстырма-лылық