Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім:
Радиолардың технологиясы..................3-10
Ақпарат таратудың спутниктік жүйесі..................11-12
Хабардағы режиссер қызметі.............13-15
Радиохабардың қоғамдағы алатын орны..............16-18
Радиохабар тарату міндеттері............19-23
Интернет желісі...............24-25
ІІІ. Қорытынды
Кіріспе
Радио – халыққа жаңалық жеткізу, хабар-информация беру жолындағы ең
Радиоинфомацияның бір ерекшелігі – оның документальдылығы. Бұған адамның дауысын,
Бүгінгі заман адамдары үшін информация көздері көп-ақ. Олардың қай-қайсысы
Радио өзінің ағартушылық, насихатшылық қызметін сонау ХХ ғасырдың басынан
Радиохабар тарату арқылы радиожурналистер жылдам ақпарат таратып отырады, себебі
Сонымен қатар ХХ ғасырдың орта шенінде келіп қосылған, ал
Басқа ақпарат құралдарынан радионың ерешелігі ол өзіне аса көп
Радиохабарлардың технологиясы
Аса маңызды, салауатты хабарлар мен жаңалықтарды тыңдаушыларға жеткізуде радиохабардың
Өзіне қажетті радиотолқынды ұстап отырған тыңдарман сан алуан
Осы радиохабарларын тыңдау жеңіл болғанымен, оның жасалу технологиясы, яғни
Өмірде болып жатқан сан-салалы оқиғалардың, жаңалықтардың үрдісіне ілесе отырып,
Көздеген межеден шығып, жазылатын хабардың өз дәрежесінде болуына, объектінің
Егер радиожурналист мұндай шеберлік көрсете алмаған болса, онда әрине,
Хабарды жазбас бұрын сол жерде дыбыстың сапалы, бірқалыпты жазылуын
Хабар жазу кезінде дауыстың неғұрлым табиғи жазылғаны дұрыс. Алдын-ала
Таспаға жазылып әкелінген хабарды эфирге шығарудың сан түрлі жолдары
Үнтаспаға алдын ала жазылып әкелінген хабарды эфир алдында өңдеу
Қарадүрсін немесе механикалық монтаж үнтаспаның қажетсіз деген бөлігін кесіп
Электронды монтаж – бір магнитофоннан екінші магнитофонға көшіру арқылы
Компьютерлік монтаж – компьютер арқылы жасалатын монтаж. Мұнда ешқандай
Радиохабар технологиясын жүзеге асыруда оператордың ролі маңызды. Магнитофондармен жұмыс
Баспасөз журналистерінің құралы қалам мен қағаз болса, радиожурналистің қаламы
Радио сөзі кескін, бейнені, ой образын сөз өрнегімен, тіл
“Радиохабарға барлық дауыс бірдей жарай бермейді. Дауыста қандай да
Көп жағдайларда диктор қызметінің қажеті жоқ, оның орнын журналистер,
Комментатор - өз логикасы, болжамы арқылы пікір, ой айта
Ал, бүтін ел барша халық құлақ түріп отыратын соңғы
Әлемнің көптеген елдерінде радиохабарларының ақпарат бөлімін, соңғы жаңалықтарды дикторға
Әлеуметтік-саяси өміріміз бен рухани-мәдени көзқарастарға, келелі пікірлерге толып, күнделікті
Текст пен текстің арасын, пауза мен текстің арасын, немесе
Радиохабарының тағдырына бастан аяқ жауап беретін, тартымды шығуына ат
Мемлекеттік радиолар мемелекеттік бюджеттен қаржыландырылады. Сондықтан да, мемлекет жүргізіп
Радио – қай жерде жаңалық болып жатқанымен таныстырып қана
Ақпарат таратудың спутниктік жүйесі
1931 жылдың 4 мамырынан бастап жүйелі түрде қазақ және
1992 жылы ең алғашқы коммерциялық радиостудиялар – “Радиомаксимум” және
Қазақстан Республикасының территориясында 67 аса қуатты, 844 аз қуатты
Қазақстанда қазір хабар таратудың үш түрі пайда болды: мемлекеттік,
Хабардағы режиссер қызметі
Радиожурналистиканың негізгі өнімі, шығармашылық жемісі – үнтаспаға жазылған материалдар.
Радиотуынды журналисттік мәтіннен және музыкадан құралады. Тыңдаушының қабілетін әспеттеу,
”Таспаға жазылған материалдың басты компоненттері – дауыс, оқиғаның дыбыстық
Режиссура – барлық өнерді тоғыстыратын күрделі тетік. Ол ән,
қиялға бай, яғни фантазиясы мықты болуы шарт;
білмді, білікті, өресі жан-жақты болғаны абзал;
өмір құбылыстарының кез-келген саласынан хабардар болуы керек;
тіл білімін, грамматикалық заңдылықтарды білуі қажет;
музыкалық қабілетінің, білімінің болғаны жөн;
адам психологиясының қыр-сырын жетік білуі жде керек \ хабар
Мұндай қасиеттерді талап етудегі басты себеп – режиссер өз
Белгілі қаламгер, көрнекті қайраткер Жүсіпбек Аймауылұлының:”Адам - өзінің ыңғайымен,
қызметке икем болып туады, басқаша айтқанда бір нәрсеге талап,
Радиодағы хабарлар жанры жағынан әртүрлі болған сайын режиссер еңбегі
Заман талабына орай қазіргі хабарлар алдын-ала таспаға жазылмай, тікелей
Сонымен, режиссер – хабар жасау кезінде авторға ой салып,
Радиохабардың қоғамдағы алатын орны
Адамдар арасындағы қарым-қатынаста сөйлеу мен естудің маңызы айрықша. Осы
Бұқаралық ақпарат құралдары ретінде де радио табиғаты осы табиғи
Радионың бірінші табиғи қасиеті – жеделдігі. Қалыптасқан БАҚ жүйесінде
Радио тыңдарман үшін аса қолайлы болып табылады және бұл
Радионың үшінші бір қасиеті – тыңдарманына психологиялық әсері,
Жаћандану мен нарық жағдайында адамдар тұрмыста болсын, жұмыс
Радиохабар таратудың міндеттері
Радиохабарларын таратудың міндеттері (функциясы) дегенде бұқараралық ақпарат құралдарына ортақ
Радиохабарын тарату ісі бір мезгілде бірнеше міндетті қатар
атқарады, яғни ол көп функционалды.
Хабар тарату тәжирбиесінде алға қойған мақсаттарына кері нәтиже беретін
Кез келген бұқаралық ақпарат құралы, соның ішінде радиохабар
таратушылар да, әр түрлі үгіт-насихаттық ағымдар мен жарнамалық ықпалдан
Жекеменшіктік қатынастың орнығуы кейбір радиостанцияларда қожайындарға жалтақтық психологиясының орын
Сонымен бірге, мемлекеттік ұстанымдар мен әлеуметтік, адамгершілік ахуал да
Қоғамдық дамудың демократиялық жолын таңдаған егемен Қазақстан
жағдайында радиостанциялар шынайы сөз бостандығын алды, цензура жойылды, жекеменшіктік
Радиохабар таратудың сан қырлы міндеттерін үшке топтастыруға
болады:
І. Ақпараттық міндеті: Барлық ақпарат құралдарының ең негізгі басты
Кез келген адам үшін әлеуметтік мәні бар ақпаратты ұдайы
қазіргі өмірдің қажеттілігіне айналған, сол арқылы қоғамдық процестерге де
Нарықтық экономика жағдайында Қазақстанда осыған байланысты
ақпаратқа сұраныс артты. Көп адамдар шағын және орта бизнес
ІІ. Қоғамды әлеуметтік топтастыру міндеті: Тұрғындарға қолайлы
ақпараттық қызмет көрсететін радио сол қоғам мүшелерін әлеуметтік басқаруың
Радиохабар тарату басты мақсат-мұраты – аудиторияның ортақ
құндылықтарын қалыптастыру, жалпыадамзаттық, ұлттық, жалпы қалалық немесе аймақтық құндылықтарға
Радионың аудиториясы үлкен болған сайын, оның жауапкершілігі де
өседі. Тыңдармандардың ақпараттық сұранысы дегенде жас ерекшелігін, әлеуметтік жағдайын,
Радионың қоғамдық пікірді білдіру мен қалыптастыру міндеті көбіне саяси
ІІІ. Мәдени-ағартушылық міндеттері: Радиохабар тарату көп қырлы
мәдени-ағартушылық мақсатты жүзеге асыруда бірнеше кешенді міндеттерді қатар орындайды.
Радиожурналистиканың үздік үлгілері эстетикалық талапқа жауап беріп, мәдениеттіліктің бір
2. Радио өмірге келген кезден бастап өнердің әр саласын:
3.Аудиомәдениеттің үздік үлгілері жылдар бойы қалыптасты және оның өзіндік
Радио қай уақытта да болмасын білім мен таным көзі,
Көп радиостанциялар музыкалы, ойын-сауықтық форматта жұмыс істейді және ол
INTERNET желісі
Әлеуметтік пенде болғандықтан адам әрқашанда өзі сияқтылармен араласу тәсілдерін
Интернет желісін алғашқы дүниеге келтіруге себеп болған 70 жылдар
Оның қарапайым желілік нүктелері өкімет мекемелерінде, университеттерде, коммерциялық фирмаларда,
Интернет-тің бір ерекшелігі оның құрамындағы көптеген компьютерлер нақты BBS
Интернет информация магистралына өте ұқсас, институт, мектеп терминалы арқылы
Интернет желісін сипаттау үшін оны телефон жүйесімен салыстыру қалыптасқан.
Интернет-ті пайдаланудың нақты себептері өте көп. Оның басты себебі
Қосылып тұратын тікелей байланыстар (кіру жолдары) ;
Тұрақты қосылып тұрмайтын байланыстар (кіру жолдары) ;
Почталық байланыстар.
Ерекшеленген немесе тұрақты тура байланыс тек ірі компаниялар мен
Қорытынды
Радио қай уақытта болмасын білім мен таным көзі, әлемдік
Радио – қай жерде жаңалық болып жатқанымен таныстырып қана
Радиохабар тарату басты мақсат-мұраты – аудиторияның ортақ құндылықтарын қалыптастыру,
Ал, бүтін ел барша халық құлақ түріп отыратын соңғы
Радио ақпарат тарату арқылы қоғамның дамуына ықпал ететін іс-әрекеттерге
Пайдаланылған әдебиеттер
Н. Омашев “Радио журналистика” Алматы, 2005ж.
К.Қабылғазина “Аудиотехника және радиохабарларының технологиясы” Алматы,
Балапанова Е.Қ. Бөрібаев Б. “Информатикадан 30 сабақ”
Дәулетқұлов А.Б. “ Жаңа информациялық технологиялар” Алматы, 2004ж.
Сағындықов “ Алматыдан сөйлеп тұрмыз”
// ҚазҰҮ хабаршысы. Журналистика сериясы 2002 ж. №2
7. Н. Омашев “Ұзын құлақтан қазақ радиосына дейін” Алматы
2