Жаңғыз-Тақырсай
1. ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 2
1.1 Жұмыс ауданының климаттық-географиялық жағдайы 2
1.3 Литологиялық – стратиграфиялық қима 3
1.4 Тектоника 8
1.5 Мұнайгаздылығы 9
1.6 Сулылығы 12
1.7 Ұңғыны қазу кезінде кездезеуі мүмкін қиындықтар 12
аймақтары 12
1.8 Керн алу аралықтары 12
2. ТехникалыҚ жӘне технологиялыҚ бӨлім. 13
2.1 Бұрғылау тәсілін таңдап алу 14
2.2 Ұңғы құрылмасын жобалау 15
2.3 Бұрғы тізбегінің құрылымын жобалау, бұрғы құбырлар 24
тізбегін беріктікке есептеу 24
2.3.1 Ауырлатылған бұрғылау құбырларын (АБҚ) есептеу 25
2.3.2 Ауырлатылған бұрғылау құбырлар диаметрін есептеу 25
2.3.3 Негізгі қауіптілік шарты төмендегідей анықталады 26
2.4 Ұңғыны жуу 33
2.4.1 Жуу сұйығының түрін таңдау және оның параметрлерін 33
әр тереңдік аралықтары үшін тағайындау 33
2.4.2 Жуу сұйығының барлық түрі үшін саздың, судың 34
химиялық реогенттердің, ауырлатқыштың және тағы 34
басқа материалдардың шығындарын анықтау 34
2.4.3 Жуу сұйығын дайындау, химиялық өңдеу үшін және үңғы
2.4.4 Ұңғыны жуудың гидравликалық есебі 39
2.5 Бұрғылау қондырғысын таңдап алу 44
2.6.2 Бұрғылау тәсілдеріне байланысты, әр тереңдік аралықтары үшін жуу
2.6.3 Қашауға өстік салмақ пен оның айналу жиілігін жобалау
2.6. Бұрғылау тәртібінің параметрлерін жобалау 53
2.6.1 Өндірістік статистикалық мәліметтер бойынша қашаулар өлшемдері мен моделдерін
2.6.4 Бұрғылау тәртібінің параметрлерін бақылау 60
2.7 Ұңғыны бекіту 61
2.7.1 Шегендеуші құбырлар тізбектерін жобалау және 61
оларды беріктікке есептеу 61
2.7.2 Аралық және пайдалану құбырлар тізбегінің 64
төменгі құрамалары 64
2.7.3 Шегендеуші құбырлар тізбегін түсіруге дайындық 65
жұмыстары және оларды түсіру 65
2.7.4 Цементтеу тәсілін таңдау және тізбектерді 66
цементтеуге есептеу 66
2.8 Ұңғыларды игеру 74
2.9. Еңбекті қорғау бөлімі 76
2.9 Еңбекті қорғау және қоршаған ортаны бүлдіруден және 77
ластанудан сақтау 77
2.9.1. Қауіпсіздік техника шаралары, кәсіп-санитарлық және 77
өртке қарсы сақтық шаралары. 77
2.9.2 Қоршаған ортаны қорғау 85
1. ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Жұмыс ауданының климаттық-географиялық жағдайы
Жаңғыз-Тақырсай ауданы Қазақстан Республикасы Қарағанды облысы Ұлытау ауданының территориясындағы
Жұмыс ауданы шөлді және жартылай шөлді зонаға жатады.
Аудан географиясы бойынша 80 м-ден 135 м-ге дейінгі рельеф
Үстірт шекараларын көтермелер, жарықшақтанған жыралар сипаттайды. Қырлар құрғақ шабындықты
Ауданның климаты үлкен мерзімдік және ауа температурасының тәуліктік өзгерісімен,
(-35 0С-дейін) ал жазда +27 0С (+42 0С-дейін). Желдің
Жобаланған жұмыс ауданынан шығысқа қарай 230 км ара қашықтықта
1.3 Литологиялық – стратиграфиялық қима
Жұмыстық бөліктің геологиялық құрылымында ерте (алғашқы) протерозой фундаментінің желмен
Төменгі протерозой PR1
Іздестіру, параметрлік және профильдік құрылымдың
ұңғылармен ашылған, олар жобаланатын ауданның оңтүстік –батыстың оңтүстігіне қарай
Олар кварцты-флюидті, кварц-хлорит серицитті; жасыл қоңыр, жасыл-сұр, жарық шақты
Мезозой – кайнозой Mz-Kz
Мезозой – кайнозой қабаты екі құрылымдық қабатқа бөлінеді: стратиграфиялық
Юра жүйесі J
Жобаланған жұмыс ауданында ал ортаңғы және жоғарығы бөлімдері ұсынылған.
Ортаңғы Юра J3
Ортаңғы юра жабынында арқаулық шағылу горизонты ІV
көзделеді. Сейсмобарлаудың мәліметтері бойынша және № 1,2 ұңғыларын бұрғылаудың
Дощан свитасы - ол күңгірт-сұр аргилиттердің, алевралиттердің
Жаңғыз-Тақырсай құрылымында күтілетін қалыңдық -60м.
Қарағансай свитасы
Қарағансай свитасының қабаттары Дощан свитасының қабаттарына трансгресивті түрде орналасқан.
Жоғарғы юра J3
Жоғарғы юра қабаты шайылумен орталарының Қарағансай свитасы қабатына орналасады,
Жалпы алғанда Құмкөл свитасының жыныстары көмірді фицирлейтін қалдықтар қосылуын
Ақшабұлақ свитасы Құмкөл свитасы мен үйлесімді
Бор жүйесі К
Жобаланған ауданда бор қабаты барлық жерде таралған және өз
Бор қабаты континентальды (неоком) жағалаулық - континентальдық және теңіздік
Төменгі дауыл свитасы өзгергенде екі горизонтқа бөлінеді оның төменгісі
Қабаттың қалыңдығы 90 м шегінде болады деп күтіледі.
Төменгі дауыл свитасының аймақтық флюид ұстағыш деп табылатын жоғарғы
Күтілетін қалыңдық 120 м шамасында жоғарғы дауыл свитасы К1пс2.
Қабат қызыл түсте саздармен және әлсіз цементтелген құмтастардың қатпарлары
Қарашатау свитасы К1а-аl1-2.
Бұл жастың қабаты төменде стратигарфиялық үйлесімсіздігі көрініп жатқан қүңгірт-сұр
Жобаланған ұңғыда 320 м қалыңдық күтіледі.
Қызылқия свитасы К1-2а-аl3-с
Ол теңбіл түсті (қоңыр, жасыл-сұр, сұр) сазды алевролиттер мен
Балапан свитасы К2t1-sh
Саз сұр түсті қабатымен, алевролит құм және құмтас қатпарларымен
60 м.
Полеоген жүйесі Р
Ол сұр-жасыл, ізбес тасты саздармен, алевролитті және карбонатты құмтастармен
Төрттік қабат.
Олар шектеулі түрде орналасып, құмдармен, құрдастармен гравелиттермен, саздақтармен, құмдақтармен
1.4 Тектоника
Жобаланған барлау ұңғылары оңтүстік-Торғай ойпаты, Арысқұм ойпатының солтүстік бөлігіндегі
Шөгінді тыс табаны бойында барлық грабен-синклиналдар өте үлкен, ал
Бұрын ТГФЭ-ның гоефизикалық жұмыстарымен шөгінді қиманың әр түрлі горизонты
1997 жылы ТГФЭ Жаңғыз – Тақырсай антиклинальды құрылымы жоғарғы
Нақтыланған құрылым пішіні, генезісі және қалыңдығы бойынша жоғарғы және
Жабыны бойынша фундамент бетінің құрылымы жайпақ көтермелер түрінде солтүстік
Құырылымның өлшемдері ОГ- PZ бойынша 7,0х3,0 км 30 м
Арысқұм горизонтының жабыны бойынша (ОГ-Пar) құрылым екі жылжымалы, брохиантиклинальдық
1.5 Мұнайгаздылығы
Арысқұм ойпатының мұнайгаздылығы жөнінде бірқатар мұнай, газды мұнай және
Арысқұм ойпатындағы қима қатнасы бойынша құмтасты коллекторлық қабат, региональды
Оның мұнайлығы Құмкөл кен орнындағы мұнай қабатының шығыумен дәлелденген
Перспективті ұқсас ұстағыштар антиклиналь емес түрі бүйірлік бөлігінде грабен
Мұнайлы қабаттың белгісі (керін бойындағы өткір иіс) ойпаңның әр
Жобаланған ауданға тікелей жақын жердегі ұңғы 30 –с, Жаңғыз
Арысқұм горизонтына жақын зонадағы мұнай белгілерінің бар болуы фундамент
Мұнайлығы
Мұнайдың пайда болуы Арысқұм горизонтында 1120-1190 м аралығындағы мұнайдың
Газдылығы
Газдың пайда болуы 1180-1210 м аралығында газдың еркін дебиті
1.6 Сулылығы
Судың пайда болуы Апт-альб ярусының 520-840 м-ге дейінгі аралығында
1.7 Ұңғыны қазу кезінде кездезеуі мүмкін қиындықтар
аймақтары
Бұрғылау кезінде саз қабаттарының ісінуінен болатын қиындықтар ол 520-750
1.8 Керн алу аралықтары
Керн алу аймағы Арысқұм горизонтында 1100-1120 м аралығында 20
3 рет алынған. Протерозой қабатынан 1550-1570 м аралығында
20 м керн 10 метрден 2 рет алынған.
2. ТехникалыҚ жӘне технологиялыҚ бӨлім.
2 Техникалық және технологиялық бөлім
2.1 Бұрғылау тәсілін таңдап алу
Қазіргі уақыттарда мұнай газ ұңғыларын бұрғылау айналмалы, яғни ротор
Бұрғылау аралықтарында орналасқан тау жыныстары берін болғандықтан, опырылуға бейім,
Құмкөл кен орнының озық тәжірибелі бригадаларымен бұрғыланған ұңғыларына және
2.2 Ұңғы құрылмасын жобалау
Ұңғылардың құрылмасын жобалау үшін төмендегі мәселелер шешімін табу
Өнімді қабатты ашудың әдісін таңдау, кестеде келтірілген қабаттың қысымдарды
Қабат қысымның градиенті.
∆Рқ=
жұту қысымының градиенті.
∆Рж=
мұндағы: Z-ұңғы сағасынан қаралатын нүктеге дейінгі тереңдік, м.
Өнімді қабатты алғаш қазумен ашқанда, қабаттың сұйықтық ұңғыға құйылысын
∆Р=Рг.с.-Рқ
екінші жағынан, қазу кезінде жуу сұйығының қабатқа жұтылмауын қамтамасыз
∆Р=[Р] =0,8*Рж
мұндағы: [Р]-қабаттарды ашу кезінде пайда болатын қысымның
қосымша динамикалық құраушыларының әсерін
ескереді.
Жұту қысымдарының мөлшері жөнінен мөлшері жөнінен мәліметтер болмаған жағдайда
Рж=0,0083*Z+0,66*Рқ (5)
Жоғарыда берілген түсініктеме - ұңғы құрылмасын жобалаудың - қысымдарының
Ұңғылардың құрылмасын жобалаудың екінші әдісінде жатады. Мәндері бойынша қабаттардағы
Ка=
Жұту қысымының индексі (Қж) - ұңғының сағасынан тереңдігіндегі жұту
Кж=
Егер жұту қысымының индексі жөнінен мәліметтер болмаса, олардың ең
Кж= +0,1
мұндаңғы: (б.е. - қазу кезінде жұтылу байқалған жуу сұйығының
тығыздығы;
(с – тұщы су тығыздығы.
Жұту қысымдары жөнінен нақтылы мәліметтер болмаған жағдайда -
Кж =0,83*(+0,66*Ка (9)
Бұрғылау кезіндегі мүмкін қиыншылықтарды болдырмау үшін жуу сұйығының салыстырмалы
Таңдалған (0 мәндері өнімді және перспективалы қабаттарды ашқанда оларды
Жуу сұйығының салыстырмалы тығыздығы төмендегі формулалардан анықталады:
(0 =Rр*Ка
мұндағы: Кр-резервтік коэффициент "Мұнай, газ және газ коденсант кеніштері
1-кесте. Тереңдікке байланысты (Р, Кр мәндері
Қабат тереңдігі, м Резервтік Кр
коэффициент Репрессия, ∆Р, мПа.
0-1200
1200-2500
2500-жоғары 1,10 ( 1,15
1,05 ( 1,10
1,04 ( 1,07 1,5
2,5
3,5
І - аралық 0 -150 м.
Рқ=1,5 мПа.
Рж=2,77 мПа.
∆Рқ= = =1,0*104
∆Рұ=∆Рқ*(1,1 ( 1,15)
∆Рұ=1,0*104*(1,1( 1,15) =(1,1( 1,15)*104
(б= = =(1100 ( 1150) кг/м3
(ж= = =1,85*104
∆Рқ ( ∆Рұ ( ∆Рж
1000 ( 1100 ( 1150 ( 1180
шарт орындалды.
Екінші әдіс бойынша есептейміз.
Ка, Кж, (0 а
Ка= = =1,0
Кж= = =1,85
(0= Ка*Кр=1,0*(1,1( 1,15) =1,1( 1,15
Ка, ( (0 ( Кж
1,0 ( 1,1( 1,15 ( 1,85
шарт орындалды.
(( - аралық 150 – 210.
Рқ=2,1 мПа
Рж=3,88 мПа
әдіс бойынша есептейміз.
∆Рқ= =1,0*104
∆Рұ=1,0*104(1,1 ( 1,15)=(1,1( 1,15)*104
(б= = =(1100 ( 1150) кг/м3
∆Рж= =1,85*104 кг/м3
1000 ( 1100 ( 1150 ( 1850
2 -әдіс.
Ка= =1,0
(0= 1,0*(1,1( 1,15) =1,1( 1,15
Кж= =1,85;
1,0 ( 1,1( 1,15 ( 1,85. шарт орындалды.
((( - аралық 210 – 520
Рқ=5,2 мПа
Рж=9,65 мПа
∆Рқ= =1,0*104
∆Рұ=1,0*104(1,1 ( 1,15)=(1,1( 1,15)*104
(б= =(1100 ( 1150) кг/м3
∆Рж= =1,85*104 н/м3
1000 ( 1100 ( 1150 ( 1850
Ка= =1,0
(0= 1,0*(1,1( 1,15) =1,1( 1,15
Кж= =1,85
1,0 ( 1,1( 1,15 ( 1,85. шарт орындалды.
(V - аралық 520 – 750 м.
Рқ=7,8 мПа
Рж=14,0 мПа
∆Рқ= =1,0*104
∆Рұ=1,0*104(1,1 ( 1,15)=(1,1( 1,15)*104
(б= =(1100 ( 1150) кг/м3
∆Рж= =1,86*104 н/м3
1000 ( 1100 ( 1150 ( 1860 шарт
Ка= =1,0
(0= 1,0*(1,1( 1,15) =1,1( 1,15
Кж= =1,86
1,0 ( 1,1( 1,15 ( 1,86. шарт орындалды.
V - аралық 750 – 1060 м.
Рқ=11,7 мПа
Рж=19,61 мПа
∆Рқ= =1,0*104
∆Рұ=1,0*104(1,1 ( 1,15)=(1,21( 1,26)*104
(б= =(1210 ( 1260) кг/м3
∆Рж= =1,85*104 н/м3
1100 ( 1210 ( 1260 ( 1850 шарт
Ка= =1,1
(0= 1,1 *(1,1( 1,15) =1,21( 1,26
Кж= =1,85
1,1 ( 1,21( 1,26 ( 1,85. шарт орындалды.
V( - аралық 1060 – 1270 м
Рқ=13,97 мПа
Рж=23,49 мПа
∆Рқ= =1,1*104
∆Рұ=1,0*104(1,05 ( 1,1)=(1,15( 1,21)*104
(б= =(1150 ( 1210) кг/м3
∆Рж= =185
1100 ( 1150 ( 1210 ( 1850 шарт
Ка= =1,1
(о=1,1(1,05 ( 1,1) =1,15( 1,21
Кж= =1,85
1,1 ( 1,15 ( 1,21 ( 1,85 шарт
V(( - аралық 1270 – 1370 м.
Рқ=15,07 мПа
Рж=25,34 мПа
∆Рқ= =1,1*104
∆Рұ=1,1*104(1,05 ( 1,1)=(1,15( 1,21)*104 н/м3
(б= =(1150 ( 1210) кг/м3
∆Рж= =1,85*104 н/м3
1100 ( 1150 ( 1210 ( 1850 шарт
Ка= =1,1
(о=1,1(1,05 ( 1,1) =1,15( 1,21
Кж= =1,85
11 ( 115 ( 1,21 ( 1,85 шарт
V((( - аралық 1370 – 1470 м
Рқ=16,2 мПа
Рж=27,19 мПа
∆Рқ= =1,1*104
∆Рұ=1,1*104(1,05 ( 1,1)=(1,15( 1,21)*104 н/м3
(б= =(1150 ( 1210) кг/м3
∆Рж= =1,85*104 н/м3
1100 ( 1150 ( 1210 ( 1850 шарт
Ка= =1,1
(о=1,1(1,05 ( 1,1) =1,15( 1,21
Кж= =1,85
1,1 ( 1,15 ( 1,21 ( 1,85 шарт
(Х - аралық 1470 – 1600 м.
Рқ=17,6 мПа.
Рж=29,6 мПа.
∆Рқ= =1,1*104
∆Рұ=1,1*104(1,05 ( 1,1)=(1,15( 1,21)*104 н/м3
(б= =(1150 ( 1210) кг/м3
∆Рж= =1,85*104 н/м3
1100 ( 1150 ( 1210 ( 1850 шарт
Ка= =1,1
(о=1,1(1,05 ( 1,1) =1,15( 1,21
Кж= =1,85
1,1 ( 1,15 ( 1,21 ( 1,85 шарт
2-кесте. Есептеу мәндерін кестеге түсіреміз.
Бұрғылау аралықтары, м
Ка
Кж
(о
0 – 150
150 – 210
210 – 520
520 – 750
750 – 1060
1060 – 1270
1270 – 1370
1370 – 1470
1470 – 1160 1,0
1,0
1,0
1,0
1,1
1,1
1,1
1,1
1,1 1,85
1,85
1,85
1,86
1,85
1,85
1,85
1,85
1,85 1,1(1,15
1,1(1,15
1,1(1,15
1,1(1,15
1,21(1,26
1,15(1,21
1,15(1,21
1,15(1,21
1,15(1,21
2.3 Бұрғы тізбегінің құрылымын жобалау, бұрғы құбырлар
тізбегін беріктікке есептеу
Бұрғылау тізбегі:
- ротордан қашауға айналым беру үшін;
- қашауға өстік салмақ беру үшін;
көтеріп-түсіру операцияларында, сонымен бірге қосымша ұңғы оқпаның өңдеу, оқпады
Бұрғылау тізбегінің құрамына жетекші құбыр (квадрат) бағаналар, АБҚ (ауырлатылған
Бұрғылау тізбегінің құрылымын жобалау кезінде құбырлар тізбегінің диаметрін есептеу
Бұрғылау тізбегін беріктікке төменгі мәліметтер бойынша есептеу керек.
- ұңғы.
- Бұрғылау аралығы 0 – 1600 м.
- ұңғы құрылмасы 324 мм сағалық тізбек.
0 – 80 м.
245 мм. аралық тізбек 0 –750 м.
168 мм. пайдалану тізбегі 0 – 1600 м.
- бұрғылау тәсілі
- қашау диаметрі
- бұрғылау ерітіндісінің тығыздығы. 1220 кг/м3.
- қашауға түсірілетін өстік салмақ 20 т.
2.3.1 Ауырлатылған бұрғылау құбырларын (АБҚ) есептеу
2.3.2 Ауырлатылған бұрғылау құбырлар диаметрін есептеу
Бұл тізбек орнын диаметрі 295,3 мм қашаумен, қашауға өстік
Есепті ауырлатылған бұрғылау құбырының диаметрін анықтаумен бастаймыз.
dабқ=(0,65 ( 0,7)*Dқ=(0,65 ( 0,7)*295,3=(191 ( 206) мм (13)
dабқ=203 мм деп қабылдаймыз.
dабқ / dабқ= = 0,5 < 0,7 шарт
lабқ2= =(1,2 ( 1,25)=(1,2 ( 1,25)
lабқ=100 м. деп қабылдаймыз.
АБҚ-ның жалпы салмағын анықтаймыз:
Qабқ= 16404+214600=0,23 МН.
Мұндай АБҚ үшін шектік жүктеме Qшек= 85 кН, яғни
Qк=lа*qа=20*2146=42920 м
m= = =3,8
2.3.3 Негізгі қауіптілік шарты төмендегідей анықталады
nт= ( ( nт (
мұндағы:
((-1)D – бұрғылау құбырларының симметриялық циклді иілу кезіндегі төзімділік
(в – беріктік шегі, мПа.
(а – иілу кереуінің ауыспалы амплитудасы, мПа.
(m – тұрақты иілу кернеуі, мПа.
[nт] – беркітік қорының шектік коэффициенті, [nт]=1,5
(а =
мұндағы: Е – сертімділік модулі (Е=21*106 н/см2),
J – бұрғылау құбырлар қимасының өстік инерция моменті. ми.
W - бұрғылау құбырлар қауіпті қимасының өстік кедергі
моменті, м3.
f – иілу жебесі, f = (Dу-Dқ)/2 =(0,324-0,146)/2=8,9 см
L – иілген бұрғы құбырлары тізбегі жартылай толқынның
ұзындығы, м (L ( 12 м).
L = = =12,9 м
L = 12 деп қабылдаймыз.
Иілу кернеуінің ауыспалы амплитудасы:
(а= =36,7 мПа
Демек.
(m=2*(а=36,7*2=73,4 мПа (21)
“Бұрғылау құбырларын есептеудің жалпы ұсыныстары” бойынша
((-1)* D=105 мПа
Олай болса, бұдан (6=0,1 ((6) D=6
((6) D =0,1/6=0,016
n = = =2,76>1,3 (22)
Бұрғылау құбырлар тізбегін беріктікке қалыпты және жанама кернеулер әсерін
nсыр = (( nсыр(=1,15
мұндағы: Рсыр - қаралатын қимадағы сыртқы артық қысым, мПа/
Ршек – бұрғы құбырларындағы шектік қысым 53 мПа.
( nсыр( - бұрғы құбырларындағы сыртқы қысымға беріктік
қорының коэффициенті,
nсыр= = =2,12(1,15
=Qш/1,04*n=1,00/1,04*1,45=0,66 МН (25)
БҚ-ң шектік ұзындығын табамыз.
l1= =2115 м (26)
БҚ-ң нақты ұзындығын анықтаймыз.
l1=L - lабқ =750-100=650 м
БҚ-ң салмағын анықтаймыз.
Q1=650*q1= 650*241=0,156 МН (28)
Бұрғылау тізбегін көтеріп түсіру кезіндегі ұстауыш сналардағы беріктік қорын
nұ.с.= = =1,64( 1,1 (29)
Бұрғылау құбырлар тізбегіндегі созу кереуінің мәнін есептейміз:
(соз= (30)
мұндағы: өткізу қимасының ауданы, м2 Fn=79,0 см2. Q1 -
(соз(
беріктік қорының коэф-тін анықтаймыз.
nсөз= = =2,2> 1,35 жеткілікті
0 – 750
Бұрғылау тізбегіне кететін қуатты анықтаймыз.
Nқу=13,5* *l*d2* *Dұ*(бе
Nқу=13,5* *650*0,1142*1001,5*0,310,5*1,15=7,3 кВт.
Қашауға кететін қуатты анықтаймыз.
Nқаш=6, *398*n* *
Nқаш=6, *398*100*295*30,4*0,21,3=8,78 кВт.
Бұрғылау тізбегінің айнымалы кезіндегі қарсыласу күшін анықтаймыз.
Wкр= = =1,3* м3
Бұрғылау тізбегіндегі жанама кернеуді анықтаймыз.
(= = =11,8 мПа
Беріктік қор коэффициентін анықтаймыз.
nр= = = 2,3(1,45
шарт орындалды.
2 – аралық 0 – 1600 м.
Бұл тізбек орнын диаметрі 215,9 мм қашау қолданған, қашауға
Есепті ауырлатылған бұрғылау құбырының диаметрін анықтаумен бастайды.
dабқ =(0,75 ( 0,85)*2159=161,9(183
dабқ1 =178 мм. qабқ1 =1560 Н
dбқ/ dабқ = =0,64 < 0,7
шарт орындалмайды, сондықтан қашау үстіне Dабқ=203 мм,
qабқ2 =2146н. ұзындығы l=6 м. абқ қойып, оның үстіне
lабқ1= (1,2 ( 1,25) =151 ( 157 м
lабқ1=150 м деп қабылдаймыз.
АБҚ-ң жалпы салмағын анықтаймыз.
Qабқ=12876+234000=0,247 мм
Gқ210 кн Gшек=57,8 КН
Gқ >Gшек шарт орындалма сондықтан аралық тіректер қою керек.
Qқ=20*1560=31200 н=31,2 КН
m= =6,03, m=6 деп қабылдаймыз.
Бұрғылау құбырлар тізбегін төзімділікке есептеу.
Иілген бұрғы құбырлар тізбегін жартылай толқының ұзындығы.
L= =12,9 м.
Иілу жебесі: f=0,5(1,1*0,2159-0,146) =4,5 см.
Иілу кернеуінің ауыспалы амплитудасы.
(а= =18,5 мПа
Демек
(а=2*18,5=37 мПа.-
Беріктік қор коэффициентін есептейміз ((а-1) D=105 мПа,
(К()* D=6, ((=0,1
((()*D=0,1/6=0,016
n= =5,4>1,5 жеткілікті.
Бұрғы құбырларының қысымға беріктік қор коэффициенті.
nсыр= = =2,12>1,15 шарт орындалды.
мұндағы Р шек=53
Р сыр=25
МН
БҚ-ң шектік ұзыдығын табамыз.
БҚ-ң нақты ұзыдығын есептейміз.
l1=1600-150=1450 м.
БҚ-ң жалпы салмағын анықтаймыз.
Q1=1450*241=0,349 МН.
Бұрғылау тізбегін көтеріп түсіру кезіндегі ұстауыш сыпалардағы беріктік қорын
nұс=
Бұрғылау құбырлар тізбегіндегі созу кернеуінің мәнін табамыз.
Демек
шарт орындалды.
Бұрғылау тізбегіне кететін қуатты анықтаймыз.
Nқұ=13,5*10-4*1450*0,1142*1001,5*0,2260,5*1,12=14,75 кВт.
Қашауға кететін қуатты анықтаймыз.
Nқаш=6,95*10-4*398*100*215,90,4*0,211,3=36,4 кВт.
Бұрғылау тізбегінің айналымы кезіндегі қарсылау күшін анықтаймыз.
Бұрғылау тізбегіне берілетін айналым моментін анықтаймыз.
Майн=9550 =3490 Н*м
Бұрғылау тізбегіндегі жанама кернеуді анықтаймыз.
Беріктік қөр коэффициентін анықтаймыз.
3-кесте. АБҚ, БҚ өлшемдері.
Көрсеткіштері АБҚ Бұрғылау құбыры
Диаметрі, мм.
қабырға қалыңдығы, мм беріктік тобы
секция ұзындығы
1 м салмағы, Н
секция салмағы, МН
49
D
150
1560
0,247 114
8
D
1450
241
0,349
2.4 Ұңғыны жуу
Бұрғылау кезінде ұңғыны жуу ең маңызды технологиялық процестердің бірі
2.4.1 Жуу сұйығының түрін таңдау және оның параметрлерін
әр тереңдік аралықтары үшін тағайындау
Ұңғыны бұрғылау кезінде жуу сұйығының параметрлі қабат қысымыда ескеріле
Бұрғылау ерітіндісінің құрамы бентонитті сазды ұнтақ - 10%
(aCl.
Ерітіндіні өңдеу кезінде су бергіш тігін төмендету үшін құрама
КССБ-2+КМЦ-500 5:1 қатнаспен пайдаланылады. РН көрсеткішін төмендету үшін бұрғылау
- КССБ-2-4%.
- КМЦ-500-0,5%.
- (aОН –0,6%.
- триксон –0,05%.
750-1600 м аралығында бор, неоком, Юра шөгінділері сұр алевролиттер
2.4.2 Жуу сұйығының барлық түрі үшін саздың, судың
химиялық реогенттердің, ауырлатқыштың және тағы
басқа материалдардың шығындарын анықтау
Жобаланған ұңғыны қазуға қажетті саз ерітіндісінің көлемін қашау диаметрімен
Алдымен қазылатын ұңғының жалпы көлемін анықтаймыз.
Vұңғы= (38)
мұндағы: D1, D2,… Dn - қашау диаметрлері.
l1, l2,… ln – осы қашаулармен қазылған бұрғылау аралықтары,
Vұңғы=0,785*0,2272* 750+0,785*2252*850=64,1 м3
Ұңғыны толық бұрғылауға қажетті саз ерітіндісінің көлемі.
Vс.е.= Vқ.қ+ Vқ.ж+a* Vұң
мұндағы: Vқ.қ- қабылдау қамбасының көлемі, м3.
(Vқ.қ=40 м3)
Vқ.ж-науа жүйесі сыйымдылығы, м3.
(Vқ.ж=6 м3)
a - бұрғы ерітіндісінің қорын ескеретін коэффициент.
(a =1,5).
Vс.е.= 40+6+1,5*64,1=142,15 м3.
Бұрғыланатын саз жыныстарының көлемін төмендегідей анықтаймыз.
Vс.ж.= 0,785 (40)
Vс.ж.=0,785(0,412*40+0,312*450+0,225*580) =46,5 м3
1 м3 саз ерітіндісін дайындауға қажет құрғақ саз массасын
qсаз=
мұндағы: (т.с-табиғи саздың тығыздығы, кг/м3.
(б.с-бұрғылау сұйығы тығыздығы, кг/м3.
(с-судың, техникалық су тығыздығы, кг/м3.
qсаз= кг/м=0,226т/м.
Vсаз= qсаз /(т.с= =0,102 м3/ м3
1 м3 кариерлік саз ерітіндісін дайындау:
кг/м3=0,291т/ м3
м3/ м3 (43)
Егер қазу кезінде бұрғыланған саздың 70(-і саз ерітіндісіне айналса,
м3 (44)
Vс < VТ.саз, яғни кариерден саз тасмалдау қажет емес.
КСП-15-3 рецептурасы бойынша ылғалдығы 20% қоңыр көмірдің және каустикалық
Р= т (45)
мұндағы: q-құрғақ көмірдің рецептурасы бойынша мөлшері;
n-қоңыр көмірдің ылғалдығы.
V-дайындалатын реогенттің қажет көлемі, м3.
Саз ерітіндісін алғаш өңдегенде КСР 0,1; 0,2; 0,3;м3, әрбір
Саз ерітіндісін алғаш өңдеу үшін қажет. Химиялық реогент көлемі
м3 (46)
Қосымша өңдеуге қажет мөлшері;
м3 (47)
1м3 химиялық реогент дайындау үшін каустикалық сода көлемі, м3
м3 (48)
мұндағы: R-реогенттегі каустикалық соданың мөлшері, %
V-дайындалатын реогенттің қажет мөлшері, м3.
m-сода ерітіндісінің құрғақ каустикалық соданың %-к мөлшері.
1м3 саз ерітіндісін дайындауға қажет судың мөлшері;
м3 (49)
Жалпы саз ерітіндісін дайындауға қажетті судың мөлшері:
м3 (50)
Жалпы саз ерітіндісін дайындауға қажетті ылғалды қоңыр көмір мөлшерін
(51)
Барлық саз ерітіндісін дайындауға қажет каустикалық сода.
м3 (52)
Химиялық өңдеуден кейінгі саз ерітіндісінің жалпы көлемі.
м3 (53)
Аралықтардағы химиялық реогенттер шығыны.
І-аралық 80-750 м.
Бентонит=26,0 кг/м.
КСР =15,5 кг/м
Na2CO3=1,04 кг/м
Графит=6,28 кг/м
ІІ- аралық 750-1600 м.
Бентонит=12,7 кг/м.
КСР =7,65 кг/м
Na2CO3=0,5 кг/м
КМЦ-300=3,05 кг/м
NaОН=0,25 кг/м
2.4.3 Жуу сұйығын дайындау, химиялық өңдеу үшін және үңғы
Қазіргі кезде берілген материалдарға қарай бұрғылау ерітіндісін дайындау үшін
Механикалық саз араластырғыштар химиялық реогенттер дайындауда, қысқа уақыт ішінде
Қондырғыны дұрыс дайындау үшін саз ұнтағының көлемін, ылғалдығын және
Бұрғылау ерітіндісін тазалау тиімді бұрғылаудың негізгі шарттарының бірі болып
Қазіргі уақытта бұрғы ерітіндісін механиалық жолмен тазалауда: дірілдеткіш елек,
Біз жобалап отырған ұңғыда сазды ерітінді бұрғылауға қатыссыз бұрғылау
Бұрғыланған жыныстардан саз ерітіндісін тазалау ВС-1 дірілдегіш елегінде жүзеге
Құмайырғыштың ПГ-45 маркасы және дегозатордың DВС-11 маркасын қолданамыз.
Ұңғы сағасын сақылаусыздандыру үшін арнайы тізбектерді байланыстыратын жабдық және
2.4.4 Ұңғыны жуудың гидравликалық есебі
Ұңғыны жуудың гидравликалық есебін жүргізу үшін мынадай мәліметтер қажет:
- Ұңғы диаметрі, dс=0,225 м.
- Бұрғылау құбырларының диаметрі d=0,114 м.
- АБҚ диаметрі dабқ=0,178 м.
- ішкі диаметрі АБҚ, dабқ=0,08 м.
- БҚТ қабырға қалыңдығы (=8 мм.
- АБҚ ұзындығы, ℓабқ=150 м.
- ұңғы тереңдігі ℓтер=1600 м.
- Жуу сұйығының тығыздығы (бе(1120 кг/м3.
- Оның иілімді тұтқырлығы, ((0,016 Па*с.
Есептеуді бұрғыланған тау жыныстары бөлшектерін тасмалдауға қажетті жуу сұйығының
(54)
мұндағы: Dy-ұңғы диаметрі, м;
dабқ- бұрғылау құбырлары тізбегінің сыртқы диаметрі, м;
(с.к.- сақиналы кеңістіктегі жуу сұйығының көтерілу жылдамдығы, м/с ((с.к=0,6(1,2)
м3/с.
Айналым жүйесіндегі элементтер қысым шығындарын анықтау үшін жуу сұйығының
Бұрғылау құбырлары үшін:
(55)
(56)
мұндағы: ( -жуу сұйығының пластикалық тұтқырлығы, Па*с.
(0-динамикалық ығысу кернеуі, Па;
( және (0 мәндері белгісіз жағдайларда төмендегідей
анықтаймыз.
((0,33*10-4*1150-0,022(0,016 Па*с
(0(85*10-4*1150-7,0(2,77 Па
Егер Vбқ немесе Vсқ жылдамдықтары шектік ағу жылдамдығынан (Vш)
VБҚ( турбулентті.
Vш( .
VБҚ > Vш, яғни ағу режимі турбулентті. Бұл ағу
а) Бұрғылау құбырларының ішіндегі:
(57)
б) сақиналы кеңістік үшін;
(58)
мұндағы: (-бұрғы құбырларының ұзыдығы, м;
dБҚ, dі –бұрғы құбырларының сыртқы, ішкі диаметрі, м.
мПа
АБҚ-ның ағу режимдерін анықтаймыз.
м/с
шектік ағу жылдамдығы:
м/с
Vаб > Vш, яғни бұл аралықтада ағу режимі турбулентті
мПа
Ұңғы қабырғасымен бұрғылау құбырлары арасындағы кеңістіктегі қысым кедергісін анықтаймыз.
м/с (59)
=3,48 м/с
Vб.к(с.к) < Vш(с.к), яғни ағу режимі ломинарлы. Бұл жағдайда
(60)
мұндағы: Вс.к-Сен-Венон саны бойынша алынатын коэффициент.
Сен-Венон саны сақиналы кеңістік үшін төмендегідей анықталады:
Вс.к=0,5
мПа
Енді осы әдістер бойынша ауырлатылған бұрғылау құбырларымен ұңғы қабырғасы
м/с
=3,4м/с
Вс.к=0,35
мПа
Бұрғы құбырлары құлпытарындағы қысым кедергісін анықтаймыз:
Сақиналы кеңестіктегі қысым шығыны
мПа
Бұрғы құлыптарымен ағып өткен бетіндегі қысым шығыны.
мПа
Жер үсті жабдықтарындағы қысым шығыны:
(61)
мПа
мұндағы: (с – монифольд жолындағы гидравликалық кедергі
коэффициенті;
(ш – бұрғы шлангасындағы;
(в – вертлюгтегі;
(ж – жетектеуші құбырдағы;
Қашаудағы қысым шығынын есептемегендегі жалпы қысымды анықтаймыз.
мПа (62)
(2,689+0,03+0,019+0,317(3,05 мПа
Бұрғы қашауындағы қысым шығынын анықтау.
Рк(0,8*Рсор- (0,8*14,5-3,05(8,55 мПа (63)
Рк(8мПа деп қабылдаймыз.
Рк-бойынша жуу сұйығының гидромониторлылық әдісін анықтауға болады. Ол үшін
м/с (64)
мұндағы:
(-тұтыну коэффициенті, (((0,92(0,95); Егер Vк ( 80 м/с болса,
Рқ=
м (66)
мм (67)
қашаудағы сұғындама 3х9 деп қабылдаймыз.
мұнда: n-қашаудағы сұғындамалар саны. Сонымен айналым жүйесіндегі жалпы қысым
Рж( +Рк-(3,05+8(11,05 мПа
2.5 Бұрғылау қондырғысын таңдап алу
Бұрғылау қондырғысының сипаттамаларының негізгі параметрлеріне-ілиектегі шектік салмақ немесе бұрғылау
Бұрғылау қондырғысының түрлерін таңдап алу кезінде мынадай жағдайларға:
ең ауыр тізбектердің,
шегендеу тізбектерінің, қашаудың, бұрғылау құбырларының диаметрлері,
бұрғылау тәсілі,
климаттық жағдайларға,
рельефтік беттік жағдайларға,
қондырғы жинақтығы,
бұрғыланатын тау жыныстарының түрлеріне,
монтаждау мен делонтан бұрғылау қондырғыларында тез және жеңіл болуы
Бұрғылау қондырғысын таңдап алуды көтеру түйіндерінің жұмыстарынан бастаймыз: Бұрғылау
номинальды;
максимальды.
Номинальды бұрғылау тізбектерінің салмақтары мен шегендеу тізбектерінің салмақтарына, ол
Мұнара биіктігін төменгі тірек фундаменттерінен жоғарғы балконға орнатылған бағана
Мұнара түрін таңдап алу үшін максимальды тік салмақты мына
Q= Qкр+Pоб+Рлк+Рнк+qкр (69)
мұндағы: Qкр –ілмектегі шектік салмақ,
Pоб-таль жүйесінің төменгі бөлігінің салмағы (таль
арқаны, таль блогы, ілмек, элеватор) 0,5 мн тең
деп аламыз.
(70)
Рлк-таль арқанының жүріс шегінің тартылу күші.
Q-ілмектегі шектік салмақ.
(т.с-таль жүйесінің пайдалы әсер коэффициенттері
(4х5 (т.с (0,55).
n-таль жүйесін жабдықтаудың жұмыс пернелерінің
саны, n(8
м
Рнк-таль арқанының қозғамайтын шетінің тартылу
күші.
(71)
кН
qкр – кранблок салмағы, qкр(25 кН.
Q(0,415+0,05+0,106+0,032+0,025(628 кН.
Q(628 кН. бойынша бұрғылау қондырғысын МЕСТ-16293-82
БУ-75 БрД бұрғылау қондырғысын таңдап аламыз. (жүк көтергіштігі 75
Техникалық сипаттамасы кестеде көрсетілген.
4-кесте. БУ75БрД-70 бұрғылау қондырғысының техникалық сипаттамасы.
Көрсеткіштер БУ75БрД
Ілмектегі шектік салмақ, кН
Шартты бұрғылау тереңдігі, м
Жалпы қондырғының қуаты, кВт
Тал жүйесінің жабдықталуы
Таль арқанының диаметрі, мм
Жетек түрі
Күш агрегаттары
Шығыр, ротор, сараптар жетегі
Жетектегі қозғалтқыштар:
Шығыр
Сорап
Ротор
Шығыр 1000
1600
600
4х5
2,5
диз. гидравл.
САТ-4м.
Топты
(Д(25
(Д(25
(Д(25
БУ75Бр.
4-кестенің жалғасы
Көрсеткіштері БУ75БрД
Көтеру жылдамдықтарының саны
Бұрғы сорабы
Сорап саны
Сораптың қуаты, кВт
Сораптың берілісі, мПа
Ротор
Ротор столындағы өту тесігінің (-і,мм
Ротор жетегінің қуаты, кВт
Ротордың статикалық жүк көтергіштігі, т
Ротордың жылдамдық саны
Ұршық
Ұршықтың статикалық жүк көтергіштігі, м
Мұнара
Мұнара биіктігі, м
Кранблок
Кранблоктың жүк көтергіштігі, т
Мұнараның жүк көтергіштігі, т 4
БРН-1
2
450
20
Р-450
450
150
100
2
БУ-75
100
СБО(В/БУ75Бр
37,2
БУ-75
110
100
2.6.2 Бұрғылау тәсілдеріне байланысты, әр тереңдік аралықтары үшін жуу
Алғашқы мәліметтер:
Бұрғылау аралығы – 80-750 м.
Бұрғылау тәсілі – роторлы.
Қашау диаметрі – 295,3 мм.
Бұрғылау құбырлары –
а) АБҚ: диаметрі – 203 мм.
ұзындығы – 100 м.
б) БҚ: диаметрі – 114х8 мм.
ұзындығы – 650 м.
5. Жуу сұйығының тығыздығы – 1150 кг/м3.
Жуу сұйығының тұтыну мөлшерінің монифольді мәнін анықтаймыз.
(78)
м3/с (79)
Qmax=Fтүбі*(0,57(0,65).
мұндағы: Fтүбі -ұңғы түбінің ауданы.
Fтүбі=
Fтүбі =0,785*0,312=0,075 м2
Qmax=0,075*0,57=0,042 м3/с
2 Жуу сұйығының тұтыну мөлшерінің оптимальды мәнін
анықтаймыз.
(81)
мұндағы:
Рн- бұрғы сорабындағы қысым, (Па(.
а(- монифольд линиясымен АБҚ-дағы гидравликалық кедергі коэффициенті.
а(=ам+аабқ*(абқ=5900*100+6,51*105=12,41*105 (82)
мұндағы: ам –жер үсті қондырғыларындағы гидравликалық кедергі коэффициенті.
аабқ-АБҚ-ғы кедергі коэффициенті.
(абқ-АБҚ-ң ұзындығы, м.
В-бұрғылау құбырлар тізбегі және ұңғы қабырғасымен құбырлар тізбегі арасындағы
В= вбқ+ всқ=1820+500=2320 (83)
L- бұрғылау құбырлары тізбегінің ұзындығы, м.
L= Lу- Lабқ=750-100=650 м (84)
м3/с
Qmax > Q > Qmіn
0,042 > 0,0392 > 0,039.шарт орындалды. Мұндай шығынды төлке
Жуу сұйығының қашау сұғындамаларына ағып өту жылдамдығын анықтаймыз.
м/с (85)
V0 > 80 м/с, демек гидромониторлық тиімділік қамтамасыз етіледі.
Қашау сұғындамаларының қимасының жалпы ауданын анықтаймыз.
, м2 (86)
Қашау сұғындамаларының диаметрін анықтайыз.
(87)
dс= 11 мм деп қабылдаймыз.
fc мен Qmіn мен анықталған мәндердегі шектік бұрғылау тереңдігін
(88)
мұндағы:
Рсор – сораптағы қысым, Па.
ақ - қашау сұғындамаларының кедергі коэффициенті, (ақ=0,51м2).
-2236 –534 = 778 м.
2.6.3 Қашауға өстік салмақ пен оның айналу жиілігін жобалау
Роторлық бұрғылау тәсілінде тау жыныстарының көлемдік талқандалуына қажетті өстік
Gmіn=(*F*Рш
мұндағы:
( -ұңғы түбінің жағдайын ескеретін коэффициент ((=0,3(1,59).
Рш – тау жыныстарының қаттылығы, мПа.
F- шарошка тістерінің ұңғы түбіндегі бастапқы түсү ауданы, м2.
м2 (90)
мұндағы:
В – шарошка тістерінің бастапқы мұқалу мәні (В=1,5*10-3) 2.4-кесте.
( -ұңғы түбін жабу коэффициенті.
(91)
((-шарошкадағы барлық тістер ұзындығы 2.4 кесте.( (
Gmіn=1,0*2,02*10-4*500*106=101000Н=101 КН
Роторлық бұрғылау тәсілінде оптимальді өстік салмақтың мәні төмендегі теңсіздік
Gmіn < Gопт* Gmах.
мұндағы:
Gопт-өстік салмақтың оптимальді мәні, кН.
Gмах-өстік салмақтың шекті мәні, кН.
Gмах=392 кН, 3-кесте ( (.
Роторлық бұрғылау тәсілінде оптимальді өстік салмақтың мәні АБҚ-ң салмағына
Gопт= КН (92)
Gmіn ( Gопт < Gmах;
101 < 185,25 < 392.
Қашаудың айналу жиілігін анықтау.
Қашаудың айналу жиілігі оның шекті айналу жиілігінен аспауы керек.
(=(5-7)*10-3 сек
айн/мин (93)
Dш-шарошка диаметрі, м Dш=0,62*
Dқ-қашау диаметрі, м.
z-қашау тістерінің саны, 24 кесте [ ].
айн/мин.
Бұрғылау құбырларының беріктігін ескеріп n=100-120 айн/мин деп қабылдаймыз.
2.6. Бұрғылау тәртібінің параметрлерін жобалау
2.6.1 Өндірістік статистикалық мәліметтер бойынша қашаулар өлшемдері мен моделдерін
Құрастырылған механикалық бұрғылаудың уақыт бойынша өзеруін бейнелейтін графиктегі 3
1) 0-80 м аралығы барлық үш ұңғы бойынша ІІІ–393,7
n 1 2 3
х 3,3 3,7 6,6
х м/сағ
(R(6,6-3,3(33
Сенім аралығының шекарасы:
х+(*(R (4,5+1,48*3,3(9,3 (73)
х-(*(R (4,5-1,48*3,3(0,38 (74)
Барлық мәндер сенім аралығына кіріп тұр.
Сондықтан сағ
һқ(Vмех*tм(4,5*10,3(46,5 м (75)
0-80 м аралығын бұрғылайтын қашау сапын анықтаймыз.
n қ=
Tж=tM*hқ
nқ=
Тж(10,3*2(20,6 сағ
nқ=2 қашау
ІІІ–393,7 МГВ 2 қашаудың таңдап аламыз;
ІІ 80-250 аралығында ІІІ–295,3 мм МГВ қашаулары
қолданған.
n 1 2 3
х 5 5,4 14,16
n/сағ.
(R(14,16-5(9,16.
8,1+1,48*9,16(11,98
8,1-1,48*9,16(5,4.
1.3-і мәні сенім аралығына сыймайды.
х(5,4 м/сағ, tм(24, һқ(5,4*24(129,6 м.
nқ(
Бұл аралықта ІІІ–295,3 мм МГВ 2 қашауын таңдап аламыз.
ІІІ–250-750 м аралығында ІІІ–295,3 мм МГВ қашаулары қолданған.
n 1 2 3 4 5
х 3,12 7,1 10,7 11,76 15, 6
(R(15,62-3,12(12,5
((0,53
9,66+0,53*12,5 (16,28.
9,66-0,53*12,5 (3,0.
сағ.
Һқ(9,66*14,8( 142,9 м
nқ( қашау
Тж(14,8*4(59,2. Бұл аралықта ІІІ–295,3 мм МГВ қашаулары 4-қашауын таңдап
ІV – 750 – 860 м аралығында ІІІ–215,9 мм
қолданған.
n 1 2 3 4
х 1,3 2,9 4,2 4,5
м/сағ
(R(4,5-1,3(3,2. ((0,77
3,22+0,77*3,2(5,68
3,22-0,77*3,2(0,75
сағ
Һқ(3,22*16( 51,52 м.
nқ( қашау.
Тж(16*3(48 сағ. бұл аралықта ІІІ–215,9 м МГВ қашаулары 3-қашауын
V – аралық 860-1220 м GT-1 ІІІ–215,9 мм.
Хюз-Кристенсон қашаулары қолданған.
n 1 2 3 4 5 6
x 4,06 5,2 5,4 6,3 7,77 8,18
м/сағ.
(R(8,18-4,06(4,12.
6,15+0,41*4,12(7,83.
6,15-0,41*4,12(4,4.
1.6 мәндер сенім аралығына кірмейді.
n 1 2 3 4
x 5,2 5,4 6,3 7,77
м/сағ.
(R(7,77-5,2(2,57. ((0,77
6,16+0,77*2,57(8,13
6,16-0,77*2,57(4,18
сағ
Һқ(6,16*20,75( 127,75 м
nқ( қашау
Тж(20,75*3(62,25. бұл аралықта ІІІ–215,9 м GT-1 қашаулары 3-қашауын таңдап
VІ – аралық 1220-1445 м ІІІ–215,9 мм.
GT-1 қашаулары қолданған.
n 1 2 3 4 5 6
x 2,9 4,6 4,7 5,3 5,7 5,8
м/сағ.
(R(5,8-2,9(2,9.
4,8+0,41*2,9(5,9.
4,8-0,41*2,9(3,6.
1 мәндер сенім аралығына симайды.
n 1 2 3 4 5
x 4,6 4,7 5,3 5,7 5,8
м/сағ
(R(5,8-4,6(1,2.
((0,53.
5,2+0,53*1,2(5,8.
5,2-0,53*1,2(4,5.
сағ.
Һқ(5,2*11,9(61,88 м.
nқ( қашау
Тж(11,9*4(47,6. сағ. ІІІ–215,9 мм GT-1 4-қашауын таңдап аламыз.
VІІ – аралық 1445-1600 м аралықта GT-1 қашаулары
n 1 2 3 4 5 6
x 3,52 3,75 3,8 4,3 4,6 5
м/сағ
(R(5-3,52(1,48
4,16+0,41*1,48(4,7
4,16-0,41*1,48(3,55
1,6 мәндері сенім аралығына кірмейді.
n 1 2 3 4
x 3,75 3,8 4,3 4,6
м/сағ.
(R(4,6-3,75(0,85.
((0,77.
4,11+0,77*0,85(4,76
4,11-0,77*0,85(3,45
сағ
Һқ(4,11*18,55(76,5 м
nқ( қашау
Тж(2*18,55(37,1.сағ.
ІІІ–215,9 мм GT-1; 2-қашауын таңдап аламыз.
5-кесте Есептеу нәтижелерін кестеге түсіреміз.
№ Аралықтар,
м. Қалың-дығы, м. Қашау диаме-трімен түрі, мм. Орташа мех-қ
М/сағ. қашау өтімділігі, м.
Һқ(м қашау саны,
дана
nқ Мех-қ бұр-ң жалпы уақыты сағ.
1
2
3
4
5
6
7 0-80
80-250
250-750
750-860
860-1220
1220-1445
1445-1600 80
170
500
110
360
225
155 ІІІ-393,7 МГВ
ІІІ-295,3 МГВ
ІІІ-295,3 МГВ
ІІІ-215,9 МГВ
ІІІ-215,9 GТ-1
ІІІ-215,9 GТ-1
ІІІ-215,9 GТ-1 4,5
5,4
9,66
3,22
6,16
5,2
4,11 46,5
129,6
142,9
51,52
127,75
61,88
76,5 2
2
4
3
3
4
2 20,6
48
59,2
48
62,25
47,6
37,1
2.6.4 Бұрғылау тәртібінің параметрлерін бақылау
Бұрғылау процесі өте күрделі және де бұрғылау бригадасы мүшелері
Қазіргі кезде бұрғылау жұмыстарында төмендегі бақылау-өлшеу приборлары қолданады:
ГИВ-6 бұрғылау аспабының салмағын өлшеуіш гидравликалық салмақ индикаторы.
УП-11м-жуу сұйықтарын қабылдау қанбаларындағы сұйық деңгейін өлшеуіш.
СНД-1 пвз - ұңғы ішіндегі жуу сұйығының деңгейін өздігінен
Негізгі бақылау өлшеу приборларының бірі ГНВ-6. Ол бұрғылау тәртібінің
Гидравликалық салмақ инд торының негізгі бөлігі-трансформатор. Қысым трансформаторы арқанға
ГИВ-6 индикаторының комплектісіне төмендегілер кіреді: қысым трансформаторы арқанға бекітіледі.
ГНВ-6 индикаторының комплектісіне төмендегілер кіреді: қысым трансформаторы, сағат механизмі
2.7 Ұңғыны бекіту
2.7.1 Шегендеуші құбырлар тізбектерін жобалау және
оларды беріктікке есептеу
Мұнай ұңғысы үшін диаметрі 168,3 мм пайдалану шегендеу тізбегі
Тізбекті түсіру тереңдігі, L=1600 м.
Н=800 м.
(ц(1830 кг/м3.
(б(1200 кг/м3.
(о.с(1010 кг/м3.
к(0,25.
(і(800 кг/м3.
Шегендеуші тізбектер сыртқы және ішкі қысымдардың максимальді мәндері бойынша
Пайдалану тізбегін есептеу үшін біріншідіен есептеу схемасы таңдалынып алынып
Жобаланған ұңғыда пайдалану тізбегі ұңғы сағасына дейін цементтеледі. Сондықтан
1
Н2
L
3
3-сурет.
Арнаулы нүктелердегі (пайдаланудың ақырғы сатысындағы сыртқы артық қысымдарды анықтаймыз).
Ұңғы сағасынан есептелетін қимаға дейінгі арақашықтық, z.
z=0, Рс.а.z=0
z=Н, Рс.а.н=10-6*g*(ц*Н (1-к) (94)
Рс.а.н=10-6*9,81*1830*800 (1-0,25) =1077 мПа
z=L, Рс.а.L =10-6*g((ц* L*(і(L-Н)(*(1-к) (95)
Рс.а.L =10-6*9,81(1830* 1600*-800(1600-800)(*(1-0,25) =16,8
АВС эпюрін тұрғызамыз.
Арнаулы нүктелердегі құбыр тізбегін саңылаусыздыққа сынау кезіндегі ішкі артық
а) z=0; Рі.а.z=(Рқ-10-6*(і* S*L)*1,1 (96)
Рсағ=Рқ-10-6*(і*S*L (97)
Рсағ=17,9-10-6*800*9,81*1600=5,3432 мПа
мұндағы: Рқ-L тереңдіктегі қабат қысымы, мПа.
z=0; Рі.а.z=1,1*(17,9-10-6*800*8,81*1600)=5,8 мПа.
немесе, Ріаz = Рос, 168,3 мм шегендеуші пайдалану тізбегіне.
б) z=L; Рі.а.z={1,1*5,87-10-6*9,81/(1830+1010)1600/}(1-0,25)=-2,15;
Рі.а.z=-2,15;
АВ эпюрін тұрғызамыз.
Төменгі бірінші бөлік nі, РсаL-көбейтіндісін есептен критикалық артық қысымның
Ркр=nі*РсаL=1,15*16,8=19,32 мПа (98)
(=8 мм, Ркр=20,2. Маркасы Д МЕСТ 632-80 деп аламыз.
(=7 мм, Д маркасы Ркр=15,3 мПа
Рсағ= мПа
Lд7=1180 м, (1=L-Lд7=1600-1180=420 м
Q1=420*287=0,12 мН
(=6,5 мм, Д маркасы Ркр=13 мПа
Рсағ= МПа
L6,5д=885 м
(2= Lд7- L6,5д =1180-885=295 м
Q2=295*268=0,07 МН
Q1+Q2=0,12+0,07=0,19 МН (101)
(=7 мм, маркасы Д Ркоз=0,8 мН, q7=287 Н
(3= м (102)
бізге қажетті.
(3=L-(1-(2=1600-420-295=885 м.
(3-тің ұзындығы 885 м деп қабылдаймыз.
Q3=885*287=0,25 МН
(Q=Q1+Q2 +Q3=0,12+0,07+0,25=0,44 МН (103)
6-кесте. Есептеу мәндерн кестеге түсреміз
құрыш-тық
беріктік
тобы қабырға қалыңдығы, (-мм. құбырды түсіру аралығы,м. Бөліктің ұзын-
дығы 1м құбыр салмағы
q,Н Бөліктің салмағы
МН.
Д
Д
Д 7
6,5
7 1180-1600
885-1180
0-885 420
295
885 287
268
287 0,12
0,07
0,25
0,44
0
800
1600
10,7 16,8 Рс.а
а) сыртқы артық қысым.
4-сурет
2.7.2 Аралық және пайдалану құбырлар тізбегінің
төменгі құрамалары
Пайдалану тізбегін және басқада шегендеу тізбектерін түсіру, пайдалану бекіту
Аралық және пайдалану құбырларының төменгі шектері БП-245; БП-168,3 башмактары
Пайдалану тізбегі төменгі бөлігі шойын тығыны бар башмакпен жабдықталады,
2.7.3 Шегендеуші құбырлар тізбегін түсіруге дайындық
жұмыстары және оларды түсіру
Ұңғы басына жеткізілген шегендеу құбырларында стандарт талаптарын сәйкестілігін анықтаушы
Ұңғыны бекітуге арналған барлық құбырларды жинақ тізімі бойынша сыртынан
Шегендеу құбырларының бір-бірімен жалғануы, момент өлшеуіш көмегімен тексерілгені жөн.
Шегендеу құбырларын түсірер алдында ұңғы тереңдігі анықталып, башмак қойылатын
Шегендеу тізбектерін ұңғыға түсіру, оларды цементеу ұңғы құрылыс циклындағы
Шегендеу тізбегін ұңғыға түсіру барысында оның ұсталынып қалуын болдырмау
Шегендеу тізбектерін түсіріп болғаннан кейін, оның отыру ұзындығының дәлдігі
2.7.4 Цементтеу тәсілін таңдау және тізбектерді
цементтеуге есептеу
Тампонаж материалдарын таңдап алу үшін геологиялық техникалық жағдайларды ескеру
Жобаланған ұңғы үшін тізбектің башмак бөлімінде "сақын" ұңғы үшін
Есептеуге керек мәліметтер:
Ұңғы тереңдігі, L=1600
Шегендеу тізбек диаметрі, Dn=168,3 мм.
Қашау диаметрі, Dқ=215,9
Ұңғы диаметрі, Dұ=235
Цемент ерітіндісінің тығыздығы,
Жуу сұйығының тығыздығы, (б(
Қабат қысымы,
Жұту қысымы,
Тұщы су тығыздығы.
h=15 м.
Цемент ерітіндісі сағаға дейін көтерілген. Цементтеу тәсілі 1 сатылы.
Vц=(V- Vк)+0,785* *h
мұндағы: V-цементтеу аралығындағы ұңғы оқпанының көлемі, м3. dі- цемент
V=0,785* +Нц=0,785*0,2352*1600=69,36 м3 (105)
һ-цемент стаканының биіктігі, м.
Vк=0,785* Нц * =0,785*1600*0,16832=35,57 м3 (106)
Vц=(69,36-35,57)+0,785*0,15032*15=34,05 м3
1м3 ерітінді дайындауға қажетті бітегіш материалдар көлемін анықтаймыз.
кг/м3 (107)
кг/м3 (108)
Құрғақ тампонаждық материалдар саны былайша анықталады. (Кц=1,03 ( 1,05).
G=Кц*q*Vц=1,05*1220*34,05=43619,39 кг (109)
Барлық бітегіш материалдарға керекті судың көлемін анықтаймыз.
м3 (110)
мұндағы: Кс-цементтеу жұмысы жүріп жатқан кездегі шығыны ескерілетін коэффициент
1 м3 цемент ерітіндісін дайындау үшін кететін судың көлемі.
м3 (111)
Басып айдау сұйығының көлемін (Vбс) құбыр сыртындағы кеңістігі тасмалдау
Vбс=0,785*Кс* (L-һ); м3
Vбс=0,785*1,05*0,1502(1600-15) =29,39 м3
1м3 цемент ерітіндісін дайындауда қолданатын суды өңдеуге қажетті химиялық
qхр=10 *а=10*0,61*0,001=0,0061 кг (113)
мұндағы: а=0,001 реогенттердің құрғақ тампонаж материалы массасына қатынасының проценттік
Gх.р=qх.р*Vс=0,0061*23,99*103=146,3 кг (114)
Буферлік сұйықтың көлемін анықтаймыз.
Vбуф=18
Vбуф=18 м3
мұндағы: һ-буферлік сұйық ағыны қозғалатын каналдың ұзындығы бойынша орташа
Lс- буферлік сұйық айдалатын құбырлар тізбегі (lқ) мен
Vс-ұңғыға айдалатын тампонаждық және басып айдау (бұрғылау) ерітінділерінің
Буферлік сұйықтың тығыздығын табамыз.
г/см3.
(буф( 0,87 г/см3(870 кг/м3.
(116)
(117)
Цементтеудің гидравликалық есептеуі.
Шегендеуші құбырлар тізбегін түгел жіберіп бір сатылы цементтеу-мүмкіндігін төменгі
1) Gшқ+Gб( [Gб.қ]
2) Тт ( mіn [Ро], [Р1]
3) Р2 ( [Р2]
5) Ртүб ( [Ртүб]
мұнда: Gшқ, Gб – шегендеу құбырлар тізбегі мен бұрғылау
[Gб.қ] - бұрғылау қондырғысының жүк көтергіштігі.
Тт - құбырлар тізбегін жинау және түсіруге қажет уақыт.
[Т] - ұңғы оқпанының шегендеу құбырын түсірмей тұрған кездегі
[Ро] - түсірілетін шегендеуші құбырлар үшін ішкі шектеу қысымы,
Р1[Р1] – цементтеу қақпақшаларындағы есепті және мүмкін қысым, мПа.
Р2[Р2] – цементтеу агрегаттары сораптарындағы есепті және мүмкін қысымдар.
Ртүб[Ртүб] – ұңғы түбіндегі есепті және мүмкін қысымдар.
Осы шарттардың орындалуын тексереміз.
Gшқ+Gбт( [Gб.қ];
БУ-75-БрД. [Gб.қ] (0,75 МН
Q(L*q (1600*35 ( 0,56 МН.
0,75 > 0,56 шарт орындалды.
Т(1,2* *10(1600/60(26 сағ
26 < 48 шарт орындалды.
[Т] - ұңғы оқпанының шегендеу құбырларына түсірмей тұрған кездегі
[Т] (30 сағат.
Р1(соsх*g(Нц((ц-(б)(+Рg мПа
Рg (12*105+8*(бе*L*Q2( ( мПа (119)
Q – цементтеу аяқтау кезіндегі сораптың беру күші.
Q( Qmіn ((3(6)10-3 м3/с.
dс,dі шегендеу тізбектерінің ішкі және сыртқы диаметрі.
Рg (12*105*1200*0,0062
(1,2 мПа
соs((1 болған кезде.
Р1(1*9,81(1600(1830-1200)(+12(9,88 мПа
[Ро]6,5д(29,6 мПа. 9,88 ( 29,6 шарт орындалды.
[Р1](30 мПа. 9,88 < 30 шарт орындалды.
Цементтеу процесін жүргізу үшін тізбектік ұшын таңдап алу.
Коэффициент n2(1,5
n2*Р1(1,5*9,88(14,8 (119)
Рм- монифольд қысым шындары.
Р2 [Р2]- цементтеу агрегаттары сораптарындағы есепте және мүмкін қысым.
Рм(7*105+106*(б* Q2(7*105+106*1200*0,0062(0,74 мПа (120)
Р2( Р1+ Рм(9,88+0,74(10,62 мПа (121)
цементтеу процесінің соңындағы ұңғы түбіндегі қысымды анықтаймыз.
Ртүб( g *соsх* Нц*(ц+Ргдс мПа
Ргдс – шегендеу тізбегі сыртындағы кеңістіктегі гидродинами-
калық қысым кедергісі.
Ргдс(Ргд/(1+ ) мПа (123)
Ргдс(1,2/(1+ )(0,019 мПа;
Ртүб(9,81*0,006(195,9*870+1600*1830+1200*1585)+
+0,019*106(26,8 мПа.
26,8 < 37 шарт орындалды.
Басып айдау кезіндегі бітегіш ерітіндінің орташа берілуі төменгіше анықталады.
Qба(г* *(D-d)(D2-d2)
г-коэффициент (75(105).
Qба(105* *(0,235-0,1683)(0,2352-0,16832) (0,024 м3/с;
Цемент ерітіндісінің басып айдаудың бастапқы кезіндегі цементтеу агрегаттары сораптарының
Qmах(2*Qба-Qmіn( 2*0,024-0,006 (0,042 м3/с (125)
Рс.с( g*соsх*(бе*Нце(9,81*0,996*1200*1600(18,7 мПа (126)
Рс.қ( g*соsх*((буф*Нбе+(це*Нце) (127)
Рс.қ( 9,81*0,996*(870*195,9+1600*1830) (30 мПа
Ұңғы түбіндегі қысым.
Ртүб( g*соsх*(Нце+(бе*Qба) мПа (128)
Ртүб( 9,81*0,996*(1600*1200+0,024) (18,75 мПа
Цементтеудің ұзақтығы цемент ерітіндісін дайындау және айдау процестерінің уақыттарының
а) Айдау процесінің ұзақтығы.
(129)
Qце-цемент араластырғыш машинаның өнімділігі nа–мәнін төмендегіше анықтайды.
Qmах/qоп(0,042/0,0144(2,9.
nс(mіn
Gmіn/Gс (43619,39/20000(2,1.
nс(3 деп аламыз.
мұндағы: Gс –СНМ бункерінің сыйымдылығы, (Gс (20 т).
Qце( qоп*n(0,0144*3(0,0432 (131)
сонда мин.
басып айдау процесінің ұзақтығы.
мин (132)
Vш(0,785*0,152(L-һ)(0,785*0,152(1600-15)(27,9 м3 (133)
Цементтеудің жалпы ұзақтығы.
Тц(tай + tба + tце + t0
мұндағы: tце -қосымша жұмыстарға жұмсалатын уақыт, мин (tце(10-15 мин).
t0- орталандырғыш ыдысты пайдалануға кететін уақыт мин (t0(20 мин),
tұст( Тц/0,75(67,53/0,75(90,04 мин (135)
Цементтеудің техникасын таңдау.
nснм( , nснм(3
Цементтеу агрегаттардың максимальді саны.
nца1(2* nснм(2*3(6
Араластыратын суды сақтайтын ЦА саны.
nца2(
Тампонаж ерітіндісін басу бағдарламасын қамтамасыз етуге қажет ЦА санын
nца3(
мұндағы: Nца-ца қуаты (5,52*104 Вт).
N-цементтеу барысында қажетті максимальді қуат, кВт N-нің мәнін төмендегі
а) цементтеудің соңында:
Nmах ( mах* * Qоп
б) басып айдаудың бас кезінде:
Nmах (Р2* Qmах
(142) Бұл жағдайда Р2 мәні теңдеуінен анықталады. (Q(Qоп болғанда).
Есептеулерге сәйкес; Рg(1,2 мПа.
Р1(9,88 мПа Р2(10,62 мПа; Рм(0,74 мПа
а) N(10,62*26(27,6*104 Вт
б) N(1,2*46(5,2*104 Вт
сонда nца3( (5
барлығы: 6 ЦА және 3 СМН қажет.
2.8 Ұңғыларды игеру
Ұңғыны игеру процесі, ұңғы бұрғыланып біткеннен кейін, қабатты сынау
Өнімді қабат пен ұңғы арасын байланыстыру үшін ұңғы қабырғасы
Соңғы кездерде перфорация жұмыстары қабатқа түсетін қысымды талендетіп жүргізу
Қабатқа түсірілген гидростатикалық қысым 2-3 қабат қысымынан 2-5 мПа
Қабаттан сұйықты шақыру тәсілдерін таңдап алу мынадай мәліметтерге байланысты:
Қабаттан сұйықты шақыру тәсілін төрт топқа бөлуге болады: 1)
Құмкөл кен орнында немесе жобаланған ұңғыда кумулетивтік перфораторлар қолданған.
2.9. Еңбекті қорғау бөлімі
2.9 Еңбекті қорғау және қоршаған ортаны бүлдіруден және
ластанудан сақтау
2.9.1. Қауіпсіздік техника шаралары, кәсіп-санитарлық және
өртке қарсы сақтық шаралары.
Қазақстан Республикасының халық шаруашылығының дамуын негізгі кезеңінде экономикалық саясат
Осыған орай Қазақстан Республикасының "Еңбекті қорғау" заңының 4-бабы бойынша
Осы тұрғыдан қарағанда, терең ұңғыларды бұрғылау тәжірибесінің көрсеткендей біздің
Климат жағдайлары
І-бөлімде көрсетілгендей, бұрғылау жұмыстарының ауданы жоғарғы температурамен сипатталады: жазда
Географиялық факторлар
Ауданның географиясы І-бөлімінде сипатталған. Жердің бедері құмды барханды, сай-салалы,
Мұндай зиянды факторлардан қорғау үшін алаңды теңестіру, отырудан сақтайтын
Тау жыныстарының физико-механикалық қасиеттері.
І-бөлімде көрсетілгендей геологиялық тілмен күрделі: құмды, құмдақ, сазды және
Жобаланған ұңғының бұрғылау газ бен мұнайға жүргізіледі. Бұл жағдайда
газдың байқалуы және оның артынша жалындап атылуы, бұрғылау ерітіндісінің
Бұл факторлардан сақтандыру үшін бұрғылау ерітіндісі мен атқылауға қарсы
Тәжірибе көрсеткендей, сәтсіз жағдайлардың бір себебі жетілмеген, құнсыз техника
Бұл техниканың көмегімен жасалатын жұмыстардың механизациясының деңгейін мына формула
(143)
мұндағы: Км- механикаландырылған операциялар саны.
Квр- қолмен жасалатын операциялар саны.
7-кесте
№ Жұмыстың
Аты Техника, құрал-жабдықтар Операция
лардың
жалпы
саны Оның ішінде М,%
Км Квр
1 Тасымалдау С-100 3 3 - 100
2 Монтаж С-100
ПВ 2-45
5
3
2
60
3 Бұрғылау Бу-75
БрД
Сораб
Брн-1
УКР-6-270
УТБ-5-225
11
7
4
63
4 Бекіту ЦА-320
СМН-20 4 4 - 100
7-кестенің жалғасы
№ Жұмыстың
Аты Техника, құрал-жабдықтар Операция
лардың
жалпы
саны Оның ішінде М,%
Км Квр
5 Демонтаж-дау С-100
ПВ-2-45
4
1
3
25
6 Жұмыс айналымы (циклы) бойынша
(18 (9 66
Кестеден көрінгендей, жобаның шешімі жекеленген жұмыстардың механизациясын 25-100(-тен, ал
проблемасын шешудің бір факторы – еңбекті ұйымдастыру, жұмысшылардың тұрмыс
Желдің басым
бағыты.
200
Б
19
О
1-тұрғын бөлмесі
2-қызыл бұрыш
3-шебер вагоны
4-асхана
5-тұрмыстық бөлме
6-душ
7-әжетхана
8-қоқыс төгетін орын
9-котельная
10-бұрғы қондырғысы
11-жанар, жағармай қоймасы
Желдету мен желдеткіштердің түрлерін таңдау төмендегі кестеде көрсетілген.
8-кесте
Тұрмыс орны, аты Осы бөлменің жалпы көлемі, м3
Тұрғын бөлме 30 4 1,7 Табиғи Терезе
Қызыл бұрыш 18 10 1,8 Табиғи Терезе
Шебер вагоны 9 3 3 Табиғи Терезе
Асхана 18 6 3 Табиғи Терезе
Тұрмыс-тық бөлме 18 3 6 Жасанды Кондици-онер
Монша 18 2 9 Жасанды Винтиля-тор
Бұл кестеде көрсетілгендей әрбір адамның үлестік көлемі 1,7-9 м3/ад
Жобаланған объектіні іске асыруда пайда болатын жасырын технологиялық, қоршаған
Келесі ұңғыға көшкенде, мұнай-газ білінуі кезінде жер қыртысын техникалық
9-кесте
Жұмыс түрінің аты Осы жұмыс істегенде орындалатын операциялар-дың аты
Орындауға көмектесетін жабдық Осы операция кезінде туатын қауіп-тілік
зияндылық Осы қауіппен зиянның пайда болу себептері Осы себептерді
Тасымал-дау Тіркеу ҚАЗ-254 Ілінген жүк үзіліп, травма болады Жүк
Тексеру ГАЗ-66
ЗИЛ-131
КрАЗ-254
С-100 Жоғары шығарда ауда-рылуы Жолға дұрыс шықпаған Жолға тіке
§ 2,3,4,5.
Түсіру Тиенгіндегі-мен бірдей
ПР және ГР
§ 2,3,5
Көшіру С-100 Арқан үзілуі, блок аударылуы Арқанды нашар бекіткен,
Монтаж Электро дәнекер, трактор, кілт Арқан үзілу, кілт
ақауы Арқан бекітілуін тексеру, қорғау құралдары қосымша §2,
5,6
Бұрғылау ТКО АКБ-3М2
БрИ, УМК
Күш жетегі. құрал құлау таль арқанының үзілуі Санасыз трос
2.9.2 Қоршаған ортаны қорғау
Бұл факторлардың барлығы өсімдік әлеміне, ауа бассейініне, жер бетіне,
Ластануды болдырмау үшін бұрғы қондырғысы жанынан арнайы амбар қазылады.
Техникалық және тұрмыстық суларды жинау жерлік амбарда өтеді. Жұмыс
Химреагенттер және басқа да зиянды материалдар арнайы қоймада сақталады.
Жобаланған объектіні іс жүзінде пайдаланғанда пайда болатын қоршаған ортаны
Жер бетіне май, дизель отыны және де басқа жанар
материалдарының түсуі.
Ұңғыны бұрғылау кезінде мұнай-газ білінуі мүмкін.
Химреагенттер мен басқа да зиянды заттардың жерге түсуі.
Осы келтірілген факторлардың қоршаған ортаға зиянын келтірмей бұрыңғы қалпына
Бұрғы қондырғысының маңайына құм сеуіп, жерлік амбарлар қазылып, маңайды
Тампонаж ерітіндісінің РУСТ-1 реагент концентрациясына байланысты, статикалық ығысу кернеуінің-ұстасу
60
Ұстасу уақыт ұзақтығы t,мин.
0
0
1
11
10
2
3
4
5
9
6
7
8
Ñòàòèêàëûº û¹ûñó êåðíåói ìã/ñì2
160
140
120
100
80
60
40
20
0%
0,5%
1,0%
2,0%
Òñûí=400Ñ