ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ
ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті
кафедрасы
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Фирмадағы пайданы барынша молайту
Орындаған:
Қабылдаған:
Түркістан 2007
МАЗМҰНЫ
Кіріспе...........................................................................................3
І-тарау Фирма экономикасының теориялары.....................5
1.1. Микроэкономикалық теориясындағы фирманың
экономикасы..................................................................................5
1.2. Фирма стратегиясының теориясы және оның шаруашылықты
ІІ-тарау Фирма пайдасы.........................................................10
Шығындар мәселесі, олардың құрылымы мен фирма
пайдасын көбейту.......................................................................10
2.2 Фирмашілік жоспарлау теориясы..............................................17
2.3 Шағын кәсіпкерлік
дамытудың маңызды шарты.......................................................19
Қорытынды................................................................................23
Пайдаланған әдебиеттер..........................................................26
Ұсыныстар
Кіріспе
Нарықтық қатынастар көптеген адамдардың «өз ісіне» деген табиғи
Кәсіпкерлік дегеніміз — адамдар мен олар құрган бір-лестіктердің
Кәсіпкер қабылданған заңға қайшы келмейтін қызметтің қандай да
Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметтің субъектілері мыналар бола алады:
• Қазақстанның азаматтары;
• шетел мемлекетінің азаматтары;
• адамдардың бірігуі (кәсіпкерлер ұжымы).
Құқығы, міндеті, жауапкершілігі және кәсіпкерлердің кепілдіктері ұлттық заңдармен
• кәсіпкерлік
• барлық
• меншік
•. кәсіпкерлердің мүліктерінен заңсыз
• кәсіпкерлік
• нарықтық
ФИРМА ЭКОНОМИКАСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛАРЫ
МИКРОЭКОНОМИКА ТЕОРИЯСЫНДАҒЫ ФИРМАНЫҢ
ЭКОНОМИКАСЫ
Микроэкономика бойынша теоретикалық және практикалық экономикалық әдебиеттің көп
Теория мен практикада "косіиорын" және "фирма" түсініктеріп жиі
"Фирма" - көп профилді өндіріс. Мысалы, Италия фирмасы
Фирма экономикасы курсының мазмұны мен мәні туралы көзқарастардың
Жекелеген авторлардың айтуынша, оның теориясы мен практикасының одан
Осының бәрі оны зерттеу нәііінің айкын шекарасынын жоқ
Біздің көзқарасымызда, фирма экономикасынын теориясы қатаң рыноктық бәсеке
ФИРМА СТРАТЕГИЯСЫНЫҢ ТЕОРИЯСЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ
ШАРУАШЫЛЫҚТЫ ЖҮРГІЗУДЕГІ НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕСІ
ХІХ-ғасырдың басында француз эксжомисті Жап Батист Сэй (1767-1832
Фирманын стратегиялық мақсаты сатуда бағаларды және өндіріс шығындарын
Осы дәуір, еркін бесеке дәуірі теориякалық экономикаға баға
Осы бойынша америка ғалымы, экономист, америка жоғары оку
Қазіргі жетілмеген бағалық емес бәсеке жағдайында өңдірістің шығындарын
Әлемдік қауымдастықтың қазіргі экономикасы өтпелі экономика ретінде сипатталады
Ақпараттық дәуірде түтынушылардың муқтаждықтары мен сүраныстары көп қырлы
Фирма, егер ол нарықта үлгеруге үмтылса, мына ережені
Жалпы кабылданғандай, фирма басшысы білімді және жан-жақты болса
Макроэкономика саласындағы мамандардың бағалануына кез-келген фирма үшін кез-келген
Біріншідеп, үлкен икемділігі өнім ассортиментін тез өзгерту және
Екіншіден, фирма жаңа технология мен өндірісті ұйымдастырудың жаңа
Үшіншіден, фирмаға өзінің өнімінің сапасын және сатудан кейінгі
ФИРМА ПАЙДАСЫ
ШЫҒЫНДАР МӘСЕЛЕСІ, ОЛАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН
Фирманың шаруашылық қызмет процесінде өндірістік тұрақты шығындар құрылымында
Қоғамдық ұйымдар-өнімді өнгізу мен өндірістің болатын түрақты
Неғүрлым шаруашылық қызметінің тоқтау уақыты ұзайған сайын. Бұл
Старттық шығындар-өндірісті қайта қосумен жөне өнімді өткізумен байланысты
Старттық шығындар-өндіріс пен өткізу кемемдері өзгермегенде өзгермейтін болуы
Осылайша, "тұрақты шығындар" түсінігі-салыстырмалы, өндіріс пен өткізілу өзгеруінің
Фирманың шаруашылық қызмет процесінде өзгермелі шығындар өндіріс көлемі
Фирманың өндіріс пен өнім өткеруінің өзгеруіне байланысты өзгермелі
Пропорционалды өзгермелі шығындар-өндіріс пен өнім откеру иропорциясына қатысты
Прогрессивті шығыңдар-өндіріс пен өнім откеруге қарағанда көп деңгейде
Дегрессивті шығындар-өндіріс пен өнім өткерілуіне карағанда салыстырмалы түрде
Өзгермелі шығындар өндіріс пен өнім өткерілу көлемдері өсуі
Бірақ та, белгілі бір сәтте, шаруашылық қызмет тиімділікке
Фирманың шаруашылық кызметінің тиімділігі туралы шығындар кұрылымының басқа
Егер А және В екі фирмалардың жалпы шығындары
А
өзгермелі шығындар
тұрақты шығындар
жалпы шығындар
Осыдан олардың құрылымы өзгеше деп қөрытынды жасауға
А фирмасында еңбекті төлеуге көп шығындардың болуы, осы
Өңдіріс шығындары құрылымы қазіргі жағдайда айтарлықтай өзгерді. Жаңа
Пайданы көбейтуде мынандай теориялар мен моделдер болады.
Пайданы көбейтудің дәстүрлі моделі. Дәстүрлі модель мына әдістерге
- статистикалық әдіс, өңдіріс
- экспериментті әдіс, өңімнің
- эксперттік баға әдісі, өндіріс
Менеджерлік теория және пайданы ұлғайту моделі.
Осы теорияға келіссек нарықтың түскен жағдайында қатаң бәсекелестін
Практика көрсеткендей, осында осы немесе басқа фирманың сайланған
Сайланған басшылар өздерін жұмыста уақытша сезініп, пайданы ұлғайтуды
Ірі фирмалардың контракты бойынша сайланған басшылары, сайланған басшылар
Маржиналды теория және пайданы көбейтудің моделі.
Осы теория шекті табыс және шекті шығындар тепе-тендігінде
Шекті табыс - фирманың қосымша өндірілген өнімнің әр
Шекті шығындар - әрбір қосымша өнімнің бірлігінің өндірісімен
Шекгі табыс - шекті шығындар жағдайы фирма жұмысы
Осымен қатар осында мыналарды есепке алу керек:
- жетілген бәсеке жағдайында
- жетілмегеін бәсеке жағдайында фирмалар
Пайданы көбейтуде мынандай теориялар мен моделдер болады.
Пайданы көбейтудің дәстүрлі моделі. Дәстүрлі модель мына әдістерге
- статистикалық әдіс, өндіріс
- экспериментті әдіс, өнімнің
- эксперттік баға әдісі, өндіріс
Практика көрсеткендей, осында осы немесе басқа фирманың сайланған
Сайланған басшылар өздерін жұмыста уақытша сезініп, пайданы ұлғайтуды
Ірі фирмалардың контракты бойынша сайланған басшылары, сайланған басшылар
Шекті табыс - шекті шығындар жағдайы фирма жүмысы
Осымен қатар осында мыналарды есепке алу керек:
- жетілген бәсеке жағдайында
- жетілмеген бәсеке жағдайында фирмалар
- Пайданы кобейтумен айналыспайтын
ФИРМАШІЛІК ЖОСПАРЛАУ ТЕОРИЯСЫ
Жалпы экономикалық теория фирма ішілік жоспарлаудың мәніне, міндеттеріне,
Сондықтан оның жүзеге асуының жалпы қабылданған негізгі элементтеріне
Жоспорлау - белгілі бір болашақта фирманның мақсаттарын анықтау,
Оның негізгі элементтері қатарына мына элементтер кіреді:
— болжам жасау, мемлекеттік денгейде жасалған ұлттық экономиканың
- жалпы міндеттерді қалыптастыру, бүл фирманың
- фирманың әрбір бөлімшесімен жоспарды нақты
— фирмалар бөлімшесінің арасында ресурстарды бөлу фирманың
— осының негізінде фирманың әрбір бөлімшесінің функциялары, оларды
— аяқтаушы кезек - фирманың төменгі буындарына
Фирма ішін жоспарлауды ұйымдастыру бойынша екі теоретикалық көз
- жоғарыдан төменге жоспарлау. Осы схема бойынша жұмыс
— төменнен жоғарыға қарай жоспарлау.
Шағын кәсіпкерлік - үлттық экономиканы дамытудың маңызды шарты
Кәсіпкерлік, жоғарыда айтылғандай, кәсіпорынның эко-номикалық дамуының маңызды факторы.
Шағын кәсіпорынның ел экономикасындағы рөлі аса үлкен. Біздің
2000 жылдың 1 қаңтарындағы мәлімет бойынша республикадағы 372
Шағын бизнес өкілдері 2000 жыл ішінде 532,6 млрд.
Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылгы 7 мамырдағы Жарлығымен
Бағдарламаның міндеттері оның мақсатымен айқындалған және олар мыналар:
• халықтың жұмыспен
• қоғамдық
• шағын
• шағын
Шағын кәсіпорындардың ең басты маңыздылығы — бұл әлеуметтік
Сонымен, жоғарыда баяндалғандай экономиканың жаңа жағдайындағы рынокқа өтуінде
Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерлікті реттейтін негізгі заңдық актілер
• ҚР
• «Шағын
• «Жеке
• «Жұмыстардың
• «Шағын
• «Адамдар мен
• «КР
• «ҚР
• «Шағын кәсіпкерлік
• «Шағын
Қорытынды
Шағын және орта бизнестің ортақ әрі жалпылама анықтамасының
Мысалы, жалпы елімізде және оның жекелеген аймақтары мен
Бизнесті ұйымдастырудың кеңінен таралған түрі ретінде біріккен кәсіпорындарды
Сондықтан кәсіпкерлік қызметпен айналысатын кез келген кәсіпорынның табысқа
Сол себептен кәсіпкерлік қызмет субъектілері жұмысқа кіріспестен бұрын
Сонымен, шағын және орта кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау кезінде
Пайдаланған әдебиеттер
Фирма табиғаты: тууы, эволюциясы және дамуы.- Алматы, 1998.
Мырзалиев Б.С. және бас. Экономикалық теория.-Түркістан, 2006.
Мейрбеков А.Қ., Әлімбетов Қ.Ә. Кәсіпорын экономикасы.-Алматы, 2003.
Бусыгин А.В. Предпринимательство.-М., 2000.
Малые предприятия в Казахстане.-Алматы, 1999.
Предпринимательство.-М., 1999.
Экономика предприятия.-М., 2000.
Экономический анализ.-М., 2000.
Сәбден О. ХХІ ғасырға қандай экономикамен кіреміз.-Алматы, 1997.
1