Қазақстан Республикасы Ғылым және Білім министрлігі
Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті
Филология факультеті
Журналистика кафедрасы
Журналистикаға кіріспе
«Интернет-журналистиканың этикасы»
Орындаған: Томашева М.К.
ҚЖ-11
Тексерген: Төлепбекова А.
Қарағанды
2008
Мазмұны
Кіріспе .................................................................................................. 3-4
Негізгі бөлім
Интернет-журналистиканың негізгі түсінігі ............................ 5
Интернет-журналистиканың этикасы дегеніміз не? .............. 6-8
3. WEB-тың журналистикаға қосқан жаңалықтары …….…...… 9-11
4. Интернет-журналистиканың этикалық қағидалары ............... 12
5. Қазақ тілді интернет-журналистика ......................................... 13-19
Қорытынды ........................................................................................ 20-21
Қолданылған әдебиеттер тізімі ....................................................... 22
КІРІСПЕ
Соңғы уақыттарда футурологтардың бір кісілік пікірлері бойынша, болашағымыз
Бұл еңбегім – желілердің одасы емес, ал интернет-журналистиканың
Адам үшін ақпараттың құндылығы - өзінің жеке басының
Журналистердің құзіреті – ақпарат болса, онда олардың негізгі
Соңғы кездері журналистер интернеттегі ақпаратты жай пайдаланып қоймай,
Қазақстандағы бұқаралық ақпарат құралдары аумағындағы хал-жағдай идеалдағыдай емес.
Тақырыптың зерттелу дәрежесі: Интернет-журналистика – журналистиканың ең жас
Жалпы, курстық жұмысымның мақсаты: Интернет-журналистиканың этикасын насихаттау, зерттеу.
Міндеттері:
«Интернет-журналистика» ұғымына нақты түсінік беру;
Интернет-журналистика этикасын анықтау;
Қазақ тілді журналистердің интернеттегі жұмысының дайындығы жөніндегі қиыншылықтарды
Негізгі этикалық нормаларды көрсету;
Интернет-журналистиканың негізгі түсінігі
Қазіргі өмірде журналистканың рөлі артуда, оның біздің өмірімізге
Интернет-журналистканың баспасөзден айырмасы, ол толықтай редакцияның көзқарасын емес,
Офлайнды және онлайнды журналистика тез қабылдауға, түрлі білім,
Сонымен қатар, компьютерлы технологиялар – бұл орта және
Интернет-жуналистика – бұл жаңа сапалы мәдениет және өркениет
Интернет, сонымен қатар массмедияны өркениетті даму мен мәдениет
Желілер мен желілердегі журналисттік қызмет аса қиын құбылыс
Интернет-журналистиканың этикасы дегеніміз не?
Бұл принциптер жақсы жазушы мен публицистті желідегі алаяқтар
Интернет-журналистиканың этикасы мен кәдімгі журналистиканың этикасының аса үлкен
Міне, жақсы автордың бойында табылып, интернетте қолдану керек
Сіз мүмкін байқаған боларсыз, қолжазба – қиын еңбек.
Біреудің еңбегін ұрламаңыз.
Бұл ұрлықтың түрі – п л а г
Егер сізге материалды басқа бетке көшіру керек болса,
Бастысы, толық ақпарат беріп отырыңыз.
Оқырмандарға ақпаратты қалай алғныңызды және оны жариялауға не
Кімге жұмыс істейтініңізді және сайтты қолдаушы ақша ағымының
Көптеген жаңалықтар агенттіктері өзінің жазушыларына мақала мен басқа
Егер сіз өзіңіздің жалдаушыңыз жайлы жазсаңыз, ол үшін
Жазушылар дереккөзден ақша алмау керек, және сұрамау керек.
Егер сіздің сайтыңыз брендтердің жарнамаларымен айналысса, адамдарға сатып
Жарияланым біреу жазғаннан кейін ғана «шындық» деп саналмау
Оқырмандарға басқа жазушылармен расталған, шынайы ақпарат беріңіз. Ақпаратты
Біреудің ой-пікірлерін ғана емес, өзіңіздің жазбаңызды нақтыландыратын факт
Егер сіз біреу туралы жазсаңыз, соның пікірін алу
Егер сіз сатиралық немесе күлкілі бірдеңе жазғыңыз келсе
Оқырманға бұның «өтірік», «жалған» екенін түсінетіндей қылыңыз. Сенімсіздік
Сұрақтар қойылмай жатып, жауап беріңіз.
Оқырмандарыңызға жақын болыңыз. Ол үшін жазбаларыңызда жасырын ой
WEB-тың журналистикаға қосқан жаңалықтары
WORLD WIDE WEB (www) немесе Әлемдік тор:
Интерактивті;
Дербес бағдарлы (персонально-ориентированный);
Ақпарат орталығы;
Жылдам;
Ауқымды;
Икемді;
Өзара байланыстық
Интерактивтілік:
«Диалогтік», «интерактивтік» www технологиясының өзіне бағынған. Бұл журналистканы
Дербес бағдарлы:
Оқырманның немесе оқырман топтарының қалаулары мен әдеттерін ескеру
Ақпарат орталығы:
Енгізілген мүмкіндік негізгі мазмұнды керек емес сөздермен жүктемей,
Жылдамдық:
Интернет желілеріндегі ақпараттың берілу жылдамдығы үнемі өсуде және
Өлшемі:
Желілерде арнайы құралдар бар, (мысалға, қатысу счетчиктері). Бұлар
Икемділігі:
Материалды ең мәнді образда хабарлауға мүмкіндік беріп, оның
Өзара байланыс:
Гипермәтіндік тілдің тамырын монахтық мәтіндермен байланыстырады. Компьютерлік дәуірде
Үнемділік, Тиімділік:
Үлкен емес веб-парақ – интернетке қосылардағы провайдердің тегін
Жоғарыда айтылған интернет, web және веб-журналистиканы интернетте жұмыс
Интернет-журналистиканың мынадай этикалық қағидаларын ұсынамын:
Сөз бостандығын, айқындығын және шапшаңдығын құрметтейді;
Өз елінің заңын сақтайды;
Адамдардың ар-намысын құрметтейді. Тіл тигізуге мүлдем жол берілмейді;
Интернеттің барлығына ашық екенін және балалардың бар екенін
Тек шынайы ақпарат таратады;
Авторлық құқықтарды құрметтейді, плагиатқа жол жоқ.
Ана тілінің тазалығын қадағалап, сақтайды;
Рухани құндылықтар мен мәдениетті құрметтейді;
Спамдармен және желілік шабуылдармен күресте беріктігін танытады;
Қателіктерін мойындап, тез арада жөндейді;
Адамдардың интернет желісіне деген сенімін нығайтады.
Қазақ тілді интернет-журналистика
Қазақ тілді журналистердің жұмыстарының ерекшеліктері әрбір кезеңдерінен байқаймыз.
Сөйтіп, қазақ тіліндегі және қазақ тілі үшін жасалған
Бұл журналистің жұмысына кірмеуі тиіс (айтатын болсақ, орыс
Әдетте, бұл жағдайдың бетін алу үшін журналистерге арнайы
Дәл осылайша, оқытуға арналған қазақша шығарылымдар аса толық
Сонымен, тіпті егер материал журналистпен табылған, жиналған, дайындалған
Байқасаңыздар, орысша жазулар да кіріп кетіпті... Немесе мынау:
Бұл жерде де қазақ тілді сайттың толық, жақсы,
Қарымды журналистердің алғашқы кезде газет бетіне шығып жүрген
http://kaz.gazeta.kz/
http://www.aikyn.kz/
http://qazaq.kz/arhiv/?act=readarticle&id=2764
http://www.zhasalash.kz/
http://dmk.kz/
http://qazaq.kz/
http://anatili.kz/
http://www.turkystan.kz/page.php
http://www.egemen.kz/
http://www.solai.de/index.php?name=News
http://www.massagan.com/news.php
http://kazakstan.kz/kaz/tv/about
http://www.khabar.kz/kaz/
Қорыта келсек, егер мынау проблема қазірден өз үйлесімді
Қазақ тілді интернет-журналистиканың функцияларының сұрақтары көбірек глобальды және
Сұрақтар көбінесе бүгінгі күннің қазақ тілді аудиториясының
Мынау процестер бір-біріне әрекет қылған және өзара шарттасқан.
Сұрақтар қатарының шешімі - технологиялық, әлеуметтік, тіл зерттеулердің
ҚОРЫТЫНДЫ
Нәтижесінде, этикалық нормалардың ролі туралы және барлық интернетке
Көптеген мемлекеттердің үкіметі соңғы кезде дүние жүзілік өрмекшінің
Біріншісі, көптеген пайдаланушылар, интернетті қаржыландырудың тоқтауына қарамастан, қосуларға
Сауда аспектісі, өз кезегінде, қалай мынау интернетке қабылданған
Қорыта келсек, еліміздің ақпараттық кеңістігінде қазақ тілі енді
Дегенмен қазақ тілді сайттардың жағдайы өте нашар. Оның
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Бұл жұмыстағы әдебиеттер орыс тілінен аударылды.
Калмыков А.А., Коханова Л.А., Интернет-журналистика, М., "ЮНИТИ-ДАНА", 2005
Кихтан В.В. ИНФОРМАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ЖУРНАЛИСТИКЕ. -РН/Д:ФЕНИКС,2004.-160С.-(ВЫСШ.ОБР.)
http://www.journalistu.ru/eticheskie-aspekti/chto-takoe-etika-internet-gurnalistiki
http://www.abcnet.kz/jusnalist.htm
www.e-tatar.ru .
http://mediart.ru/blog/okazivai-vliyanie/746-1-plagiat-v-internet-smi-pravovoi-i-eticheskii-aspekt.html
http://www.inethics.com/ru/
http://www.artgraphics.ru , http://www.artgraphics.ru/subscribe/07.html