Жоспар
Кіріспе 6
1 Тұтынушылық несиелендіру банктің бөлшек қызметіндегі стратегиялық бағыттардың бірі
1.1 Тұтынушылық несиелендірудің мәні және оның әлеуметтік қырлары 8
1.2 Қазақстанда тұтынушылық несиелендіру жүйесін ұйымдастыру 21
1.3 Тұтынушылық несиелендірудің шетелдердегі ерекшелігі 27
2 «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның тұтынушылық несиелендіру тәжірибесінің бағалануы
2.1 Банк қызметінің сипаттамасы және Қазақстанның банктік жүйесіндегі рейтингі
2.2 «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның ссудалық портфелінің талдануы 41
2,3 Коммерциялық банктердегі тұтынушылық несиелендіру бағдармаларының бағалануы 50
2.4 Тұтынушылық несиені ұсыну механизмі 59
3 Банктік қызмет нарығындағы тұтынушылық несиелендірудің дамуы 63
3.1 Қазақстан Республикасындағы тұтынушылық несиелендірудің дамуының жағымды және жағымсыз
3.2 «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ындағы тұтынушылық несиелендіру механизмін жетілдірудің
Қорытынды 77
Қолданылған дереккөздер тізімі 79
Қосымша А 82
Қосымша Ә 83
Қосымша Б 84
Қосымша В 85
Қосымша Г 87
Кіріспе
Несие - экономика ғылымының басты категориясы болып табылады. Бұл
Қазіргі кезеңде тұрғындарды несиелендіру банктің негізгі қызметі болып табылады.
Берілген тақырыптың өзектілігі: дипломдық жұмыстың басты мақсаты, халықты несиелендіру
Өздерін диверсификациялау қызметінде қазақстандық банктердің тәжірибесінде тұтынушылық несиелендіру көптеп
Бұл дипломдық жұмыстың мақсаты Қазақстан коммерциялық банктеріндегі, оның ішінде
Осы қойылған мақсат барысында жұмыста келесі мәселелер қарастырылды:
ҚР мен шетелдердегі тұтынушылық несиелендірудің теориялық ерекшеліктері;
«Қазақстан Халық банкі» АҚ тұтынушылық несиелендіру жүйесіне анализ жүргізілді;
зерттеу жүргізу нәтижесі бойынша тұтынушылық несиенің мәселелері айқындалды,
Зерттеу нысаны «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның несиелік
Бұл зерттеудің тірегі Қазақстан Республикасы тұрғындарын тұтынушылық несиелендіруде
Жұмыстың орындалуының ақпараттық базасы болып, Қазақстан ғалымдарының еңбектері болып
1 Тұтынушылық несиелендіру банктің бөлшек қызметіндегі стратегиялық бағыттардың бірі
1.1 Тұтынушылық несиелендірудің мәні және оның әлеуметтік қырлары
Кез келген банк қызметіндегі экономикалық білім мәнінен шығара отырып,
Кейбір мамандардың көзқарасы бойынша несиелік қарым-қатынас елдің ішкі айналымында
Тұтынушылық несие елдің тұтынушылық жағдайларын қанағаттандыруға тікелей бағытталған. Ол
Коммерциялық банктің несие саясаты тұрғындармен өзара байланысты, мысалы, несиенің
«Тұтынушылық несие» терминіндегі шарттылықты ескерсек, бүгінде тұтынушылық белгісінен гөрі
Несие берушілер мен қарыз алушылар арасында несиелік өзара
Осылайша, коммерциялық банк несие саясатының зерттеу процесіне ерекше мән
Коммерциялық банктің несие саясаты және тұрғындармен өзара қатынасы мынадай
Сурет 1 - Коммерциялық банктің несиелік саясатының тұрғындармен өзара
Банктің несиелік саясаты мен тұрғындарды өзара байланыстратын құрал тұтынушылық
Өзара байланыс базистік (несие) және құрылым категориясы (коммерциялық банктің
Несие саясатының пайда болуы тұрғындармен өзара байланысының тәжірибедегі көрінісі
Тәжірибедегі көрініс.
Сурет 2 – Тәжірибелік тұрғыдағы несиелік саясаттың тұрғындармен
Тұтынушылық несиесінің басты тағайындалу себебі – тұрғындар
Банк ссудаларының басқа түрлерінен тұтынушылық ссудасының айырмашылығы, өндірістік және
Тұтынушылық ссудалары ұсыну амалдарының қатысына қарай, тікілей және жанама
Ұсынылып отырған тікілей тұтынушылық несиесі берілгенде, банк пен ссуданы
Мұндай жағдайда несие келісімшарты клиент пен дүкендердің арасында банктік
Банктен тұрғындарға берілетін тұтынушылық қажеттілікті өтейтін тікелей және жанама
Тұрғындардың тұтынушылық қажеттіліктерін банктік жанама несиелендіру, банкке тәуекелдік қысқартуға
Клиент көзқарасы бойынша, өте маңыздылары болып мына нәрселер белгіленген:
- ол ссуданы тұтыну қажеттілігі туған сәтте алады. (ұзақ
- осындай тығыз жағдайларда ол үшін банкке ссуданың берілуі
Жанама тұтынушылық несиенің, өтемі жабылмаған тәуекелдіктен қорғауына қатысты амалдары
Коммерциялық банктер үшін тұтынушылық несиенің «қайта өңдеуге құқылысы» ыңғайлы.
Банктің тәжірибесінде дамыған, оның көпбейнелілік түрлеріне қатысты тұтынушылық ссудалар
субьект бойынша несиелік келісім (кредитордың және заем алушыныңбет бейнесі)
несие беруші мен алушылар (кредитор) бойынша - ссудалар, бұл
қарыз алушылар бойынша ссудалар: мекен-жайы бар және пәтерсіз т.б
мақсатты бағыттағы ссудалар ( объектілерді несиелеу немесе қолдану бағытындағы)
тұтынушылық ссудаларды мерзімді несиелендіру екіге бөлінеді: қысқа мерзімді (бір
Банктер ссудаларды бере отырып, әдетте оларды қысқа мерзімді (бір
Қысқа мерзімді ссудаларды келісілген мерзімде (бір жыл ішінде) немесе
Талап етілгенге дейінгі мерзімді ссудалардың жиі қарастыратын мәселесі, заем
қамтамасыздандыру ссудалары, екіге бөлінеді: қамтамасыздандырылмаған, қамтамасыздандырылған;
қамтамасыздандыру ссудаларына мыналар: кепіл, кепілдікті қолдаушы, кепілдікке ұсынушы, сақтандыру
Оған қойылатын негізгі талаптар - кепілге салынуы болып табылады.
қамтамасыздандыру ссуданы жабуға кепілдік бермейді, бірақ тәуекелді азайтады, банк
Ссудалар банктің қатысынсыз мыналарды қамтамасыздандыра алады: қарыз алушының абыройлы
негізгі қарыз әдісі арқылы ссудалар ерекшеленеді, бірмерзімді жабу және
Банктік несиелеу, несиелендіру принциптерін қатаң сақтау арқылы жүзеге асырылады,
Несиелендіру принциптеріне мыналар жатады:
қайтарылымды және жедел несиелендіру;
дифференциялық несиелендіру;
несиені қамтамасыздандыру;
банктік ссудалардың ақылы төлемі;
несиенің мақсатты сипаты.
Осы принциптердің әрқайсысына кейіңірек тоқталайық.
Банктер кәсіпорындар, мекемелер мен тұрғындардың уақытша еркін қаржыларымен қайтарылымды
Қарыз иесіне қаржыны тар уақытты қолдануға, несиелендірудің мерзімі шектеліп
Егер ссуда мерзімі бұзылатын болса, онда несиенің жұмсалу ,
Дифференциялық несиелендіру. Дифференциялық әрекет жан-жақты несие мекемелері мен қарыз
Несиемен қамтамасыздандыру – ссудалардың негізгі тәуекелдік несиесінің бірі
Қаржы жағдайының ссудалық шарттары, қарыз алушы мен заем арасындағы
Кредитор кепілдеме күші арқылы өзінің құқығын алады. Қарыз алушының
Кепілдемеге жылжымайтын мүлік, кепілдіктен бос адамдар қабылданады, Заем алушы
Ақылы банктік ссуда дегеніміз- несие алушылардың өздері үшін уақытша
Бұл принциптің жүргізілуі банк пайызының механизмі арқылы жүзеге асады.
Несие мөлшерінің ақысын қарастырғанда, банктер мына факторларды қабылдайды:
«ҚР ҰБ қайта қаржыландыру ставкасы», орташа пайыздық ставканы өзіне
потенциальдық заем алушылар жағынан несиеге сұраныс ( аз сұраныс
мерзімге байланысты несие сұранымы, несие түрлері, ал оның банк
Елдегі ақша тұрақтылығы; (инфляция қарқыны жоғары, несие үшін ақы
Несие келісім шартында несиенің пайыздық ставкасының тіркелуі мен сырғымалы
Сырғымалы ставкасы ақша нарығының шарттарына байланысты, депозиттер бойынша пайыздар
Тұтынушылық ссудалардың жіктеліс белгілерімен рет-реті бойынша, берілудің түрлері, мекеме
Кесте 1 – Тұтынушылық несиенің жіктелуі
Қамтамасыздандыру:
-қамтамасыздандырылмаған (бланктік)
- қамтамасыздандырылған (кепілмен, кепілдікті қолдау) Формалары бойынша берілу:
- тауар несиесі
- ақшалай несие Мерзіміне дейін берілуі:
- қысқа мерзімді (1 жылға дейін)
- орташа жеделдік (1 ж. - 3-5 жыл)
- ұзақ жеделді (3-5 жылдар)
Жабу әрекеті бойынша:
- тікелей
- жанама
Тұтынушылық несие Мекеме әрекеті бойынша
- ұйымдастырылған
- ұйымдастырылмаған
Әдіс-тәсілі бойынша:
- біртіндеп
- әр түрлі төлеммен
қайта айналым бойынша:
- бір рет
- қайта жаңаланған
Мақсаты:
- тауар сатып алу, шарттарды төлеу:
жөндеу жұмысы мен үйді жаңарту;
- несиелік карта т.б. Несие қатынасының субъектісі бойынша:
- банктік несие
- мекеменің тауарлық несиесі
банкке қатыссыз тип
- жеке тұлғаға ұсынылған тұтынушылық несиесі, Ұстап қалу
- ұсынылған ссуданы % ұстау;
- ссуда төлемінің біркелкі жарнасы %
- ссуданың аннуитенттік төлемі (бір уақыттағы төлемі %)
Соңғы қаржының үлкен көлемді бағасы банк ссудасы үшін алынады.
Бір рет өтелетін несие. Бұған ағымдағы есеп айырысу қатысады,
Бөліп төлеу несиесі, тұтынушылық несиенің негізгі бөлімі, (АҚШ-та –
Тұтынушылық несиенің ерекше дамуына байланысты ол жалпы дағдарыс капитализм
Елдің экономикалық несиесі мына нақты қызметтерді орындайды:
капиталдарды қайта бөлу шаруашылық салалар арасындағы орташа нормалардың жетістігін
жұмысшылар арасында эффектілі ынталандыру;
тауарлардың нарықтығын кеңейту;
тауарларды алу процесін және жетістігін алуды жылдамдату;
орталықтандырылған капиталдың мықты құралы болып табылады;
жинақтау процесімен; теңгермелі капиталды жылдамдату;
ұстау туралы өтініштің қысқартылуын қамтамасыздандыру.
Несие, өндірістің шекаралық дамуын кеңейтуде, қолма-қол ақшаның толыққандылығын атқарады.
Тұтынушылық несие жұмысшылардың эффектілігін ынтасын арттырады. Еңбек ақысын ала
Кейбір адамдар тауарларды несиеге алу тиісті деп ойлайды, бірақ
Көп экономистер мен банк қызметкерлері бұл жоғары деңгейді
Тұтынушылық несиенің тауарлы түрі, сатылу кезінде ұзақ мерзімге берілген
Адамдардың талабы бойынша сатылып алынатын тауарларды бөліп төлеу талдауы
бұл тәжірибеде өте қолайлы форма;
бұндай форманың төлемінің шығыны мен кірісі болады.;
бұл тауарларды төлеу уақыты ұзақ, ақшасын қалыпты аралықпен төлеуге
бұл адамдарға қаржылық материалдарының активтерін сатып алуды да көздейді.
Клиенттердің шешім қабылдауының себебі, тауарларды, персоналды ссуданы пайдалануда, банктік
Клиенттерге бөліп төлеу бойынша келісім жасау, өз орнында оңай
Тұтынушы сатып алу сезімінде олар әр түрлі шарттардың бағасын
Тұтынушылар алған несиелерінің айлық төлемі мен несиенің ұзартылған мерзімін
Сонымен бірге «банктік жүйеден тыс» адамдар да бар, банктік
Бөліп төлеуді сатып алудың жаңа формасы – бұл сауда
Несие карточкалары. 50-жылдары американдықтар, одан соң ағылшындар несиелік карточкалар
Сатып алушының карточкасындағы сома дүкенге банк кезеңі арқылы төлейді.
Егер көрсетілген минималды сомасы төленбесе, онда оған пайыздық өсім
Сондықтан несие карточкаларының компаниясы иесіне бір айдың есебін береді,
Несие карточкалары Visa және Mastercard сияқты карточкалар банктер арқылы
Несиелік карточкалар көптеген себептермен кең таралды:
несие карточкасы арқылы ақшаға тиісті болмайсыз, кез келген жерден
қаржы мағынасында сіз сақтандырылғансыз. Несие карточкасы әр жағдайда өте
егер сіз іс сапарға немесе демалысқа шыққанда, үлкен сомадағы
карточканы жоғалтып алған жағдайда, ұрлап әкеткен де, сіз қазіргі
жаңартылған карточканы сатып алуда сіз айына бір рет түсіндірме
бұл сізге тиімді, өйткені, карточкамен төлеуде, сізге 45-күндік мерзім
сіз нақты ақшаларды қажет еттіңіз? Қиындық жоқ. Несие карточкалары,
Несие карточкалары бойынша төлем – бұл басқа ыңғайлы нұсқа,
Шығыс карточкалары. Шығыс карточкалары American Express және Diner’s Club
Кесте 2 – Несие және шығыс карточкаларының сипаттамасы және
Сипаттама Несие карточкасы Шығыс карточкасы
Шығыстар Тегін шығарылады немесе жыл сайынғы мүшелік жарнасы Кіру
Төлем Ай сайынғы немесе бөліп беру. Алты аптаға жететін
Дереу қайта қалпына келтірілетін ссудалар. АҚШ-тың осы заманғы шарттарында
Мысалы, егер несие алушы өзінің кірісінен ай сайын банк
Қазір көптеген дүкендер клиенттерге дереу қайта қалпына келтірілетін несиелерді
Персоналды ссудалар. Банктің персоналды ссудалары несие қаржылық үйіне және
а) ссудаларды алу мақсаты. Үйді сатып алуды ескертпе жасай
ұзақ мерзімге пайдаланатын тұтынушылық тауарлар алу (мысалы, жиһаз);
автокөлік сатып алу (бұрын қолданған машиналар өте көне болмау
салтанатты тойлар өткізу;
үйдің жөндеу жұмыстарын өткізу;
үй-фургондарын сатып алу;
жеке оқуды төлеу;
ә) ссудалар көлемі (жылжымайтын мүлікті алудан басқа ссудалар және
б) клиенттің капиталы және үлесі. Заем алушының персональды ссудалары
в) төлем көздері және төлемге қабілеттілік. Төлем көздері клиенттің
г) мерзімі көрсетілген ссудалар. Мерзім көрсету ссудалық негіз болып
егер клиент өз шығындарына қаржылыландыру алғысы келсе, несиелеудің ең
үш-бес жыл мерзіміне берілетін жаңа асүйлік ссудалар, үйдің кейбір
автокөлік сатып алу ссудалары екі жылға беріледі.;
ғ) қамтамасыз ету. әдетте қамтамасыз ету персоналды ссудалардан алынады,
Сіздің персональды ссудалар жөнінде ең толық түсінік алуыңызға, олардың
Несие беру мекемелерінің ішінде тұтынушылық несиелендіру екі негізгі түрге
тұтынушының делдалсыз тікілей несие алуы. Германияда банктер клиентерге қарыз
тұтынушыларға сауда фирмаларында кепілдіктермен берілетін несиелер. Банк сауда фирмаларымен
Овердрафттар. Овердрафт – қысқа мерзімді несие формасы, клиенттің қаржысын
Овердрафтқа келесі факторлар тән:
сома. Дебеттар суммасы, банкпен және заём алушымен келісілген лимиттен
маржа. Овердрафтың суммасына пайыз тағайындалады, әдетте маржа секілді
мақсат. Овердрафт әдетте қысқа мерзімді келісімдерді жабу үшін қажет
төлем. Овердрафтар талап ету бойынша төленеді, және әдетте клиентке
қамтамасыз ету. Банк талап еткен, қамтамасыз ету клиентке ұсынылатын
пайда түсіру. Адамдар үшін овердрафттар өте ыңғайлы, олардың шығыны
Скоринг «несиелеуі». Персоналды несиелеудің жоғары көлемділігі және әрбір ссуданың
“Скоринг" – несиелеуі жауапкершіліксіз болып табылады, бірақ іскерлік әңгімелесуге
Әрбір сұрақ максимальды мүмкіндіктегі ұпайлар, мұндай маңызды сұрақтардан жоғары
1.2 Қазақстанда тұтынушылық несиелендіру жүйесін ұйымдастыру
Қазақстан Банктік Жүйесі олигополистикалық болып келеді. Үш ірі банкке
Кесте 3 – Екінші деңгейлі банктердің активтерінің талдауы (мәліметтер
Банк аталымы Валюта баланстары Ликвидті
активтер 1-інші деңгейлі
капитал Обязательства перед клиентами Қаржылық
активтер Материальды
активтер
1 2 3 4 5 6 7
«Казкоммерцбанк» АҚ 286.04 12.62 25.37 359.52 257.72 4.42
«Банк ТуранӘлем» АҚ 228.68 11.50 22.35 335.54 215.17 1.46
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ 219.11 13.45 16.76 333.15 201.10
«АТФ Банк» АҚ 68.00 7.49 5.48 234.40 63.30 1.83
«БанкЦентрКредит» АҚ 59.66 6.75 4.99 233.75 55.41 1.22
3 кестенің аяқталуы
1 2 3 4 5 6 7
«Ситибанк Казахстан» АҚ 29.24 3.13 5.47 215.72 28.19 0.49
«Нұрбанк» АҚ 46.95 11.39 5.70 214.82 44.48 0.65
«ДАБ ABN AMRO Банк Қазақстан» АҚ 29.88 2.36 5.38
«Евразиялық Банкі» АҚ 32.55 2.78 4.32 207.76 30.87 0.28
«Темiр Банк» АҚ 24.22 2.47 3.83 210.59 21.98 1.27
Өзгелері 179.56 14.61 32.46 301.52 162.15 8.89
Қазақстанның банктері жүйесінің активтері, «ТМД елері ішінде» ең үздік
Жағымды макроэкономикалық жағдайлар аясында және ресурсты базаның жалғаса өсуі,
Moody's агенттігі деректері бойынша 2006 жылдың қыркүйегінде Қазақстанның инвестициялық
Кесте 4 – 2004-2007жж. ірі банктердің бірлескен несие портфелінің
01.01.2005 01.01.2006 01.01.2007
Клиент ссудалары Мың USD Позиция Мың USD
«Казкоммерцбанк» 388362 32.1 % 466539 24.2 % 951
«ТуранӘлемБанк» 213555 17.6 % 388 306 20.1 % 756
«Қазақстан Халық Банкі» 160975 13,3 % 356355 18.5 %
«ЦентрКредитБанкі» 63520 5.2 % 86297 4.5 % 145178 4.3
«Ситибанк Казахстан» 8857 0.7 % 68620 3.6 % 101290
«Темірбанк» 40987 3.4 % 61790 3.2 % 96805 2.9
«Нұрбанк» 5786 0.5 % 40179 2.1 % 70855 2.1
«КаспийБанкі» 11896 1.0 % 23022 1.2 % 54700 1.6
«АБН АМРО Банкі» 26917 2.2 % 31803 1.6 %
Ірі банктер бойынша қорытынды 955581 78.9 % 1583172 82.1
Өзге банктер 255306 21.1 % 344 704 17.9 %
Барлық банктік жүйе 1210887 100.0 % 1927876 100.0 %
Басқаша кемшілікке, инспекция активтер сапасын тексергенде жиі кездеседі, кепілдің
Банктің негізгі қарыз алушылары несие нарығының қызметінде корпоративтік клиенттермен
ҚР ЕДБ несие саясаты тексерілген және сенімді қарыз алушылардың
Сурет 3 - 2007 жылдың қаңтарындағы несиенің салалық құрылымы,
Ағымдағы уақытта несиелер, жеке тұлғаларға арналған несие өтініштері, заем
Банкпен қарым-қатынас, яғни, клиенттің несие инспекторының әңгімелесуіне келгенінде қойылады,
Несие инспекторы кредиторлардың қосымша, аталған клиентпен несие қатынастарындағы мәліметтерін
Осылайша, кейбір несиелеу түрлерінің ережелерімен қатар тұтынушылық несиелеудің механизмі
Несиелеудің жаңа механизмі техникалық жағынан бұрынғыдан гөрі қарапайым. Бұрынғы
Осының шегінде, заем алушының несиетөлемін бағалаушы жүйе жасалды. Батыстық
Мұндай мәліметтерге клиентттің кірісі туралы ақпарат қана емес,
Жеке тұлғалардың несиені төлеу қабілеттілігін скорингтік бағалау жүйесі
Осылайша, Қазақстан Республикасы бөлшектік нарық несиелеуі, және кез келген
Бүгінде қазақстандық нарықта ұсыныс кең таныстырылған банк несиелері, трейдерлер,
Бірден үш банктермен, мысалы, республикада атақты автомобильді трейдер –MERCUR
Несиелеудің өте активті ұсыныстары және жылжымайтын мүлік нарығында бақыланады.
Автокөліктерден және жылжымайтын мүліктен басқа, ең масштабты және әзірше
білім алу;
ТНП алу (мысалы, тұрмыстық техника);
қандай да бір жеке қажеттілікке ақша алу (медициналық операция,
жеке ісін ашу үшін ақша алу және өзгелер.
Анықтағанымыздай, тұтынушылық тауарларды несиелейтін коммерциялық банктерге қатысты ұзақ мерзімге
Қазақстан Республикасының бөлшектік несиелеу нарығын осылайша талдасақ, анықтайтынымыз, соңғы
Тенденция үрдісі талдай келе тұрғындарға 2006 жылға банктің несие
Біздің көзқарасымызша несие нарқындағы мұндай жарқыл бәрінен бұрын мынаған
Егер отандық қаржылық нарықтың жағдайын ұқыпты қайта талдаса,
Нарықта ақша көп, және экономика шынайы түрде оларды меңгеру
1.3 Тұтынушылық несиелендірудің шетелдердегі ерекшелігі
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін банктер тұтынушылық несие нарығында негізгі
Соңғы, зерттеулердің көрсетуінше, тұтынушылық несие, банк бере алатын, түсімді
Кейбір тұлғаларға және отбасыларына берілетін, несие түрлері. Шетел тәжірибесінде
Германияда ең көп тараған тұтынушылық несие формасы
АҚШ тұтынушылық ссудалар (соnsumer lоаns) үш топқа бөлінеді:
бөліп төленетін төлем ссудалары;
револьверлі (қайта жаңартылатын) ссудалар;
бөліп төленбейтін төлемді ссудалар.
Тұтынушылық несиенің жалпы сомасынан 80 % жуығы бөліп төлейтін
Револьверлі несиелер мынадай несиелерді кіргізеді, клиенттерге несие карталары бойынша
Бөліп берілмейтін несиелер төлемі маңызды ерекшелігі бар - мұндай
Францияда сол сияқты персональды несиелер бөлінеді - бұл
Ұлыбританияда тұтынушылық несие әртүрлі мақсаттар үшін беріледі:
АҚШта тұтынушылық ссудалардың үлкен бөлігі американдықтарда коммерциялық банктерге (44
Кесте 5 - АҚШ тұтынушылық ссудаларының көрсетілімі
Несие түрі Коммерциялық банктер Қаржылық компаниялар Несие коопе-ративтері Бөлшек
Автомобильдер алу ссудалары 16,4 15,3 5,9 - 1,9
Револьверлі несие (овердрафт, несие картасы бойынша несие) 14,0
Фургон сатып алуға несие (дөңгелекті саяжайлар)
1,6
1,6
-
-
1,3
-
4,5
Барлығы 44,0 23,8 13,9 7,1 10,7 0,6 100,0
Ұқсас тәжірибе батыс Еуропа елдерінде де бақыланады, барлық
Әртүрлі кредиторларды есептегенде тұтынушылық мақсатқа тұрғындарды несиелеудің тура және
Тура банктік несиені ұсынудың қорытындысы банкпен және заем
Тұтынушылық несиелердің әртүрлі бірнеше түрі бар, мұның ізінше АҚШ
Мысалы: жеке тұлғалар және отбасылар несиесінің екі топқа бөліну
Тұрғын үйлерді кепілге алу несиелері. «Тұрғын үйлерді кепілге алу
Тұрғын үй несиелерінен жақсырақ, несиелер. Жеке тұлғалар және отбасыларға
Ұзақ мезгілге бөліп қайтарылатын несие. Ұзақ мезгілге таратылып қайтарылатын
Соңғы жылдары көптеген банктер ұзақ мезгілге таратылып қайтарылатын
Бір мезгілде қайтарылатын несиелер. Қысқа мерзімді несиелер жеке тұлғалар
Револьверлі формасының бірі (қайта орнына келтірілген) тұтынушылық несиесі овердрафт
Несиені ұсыну қазіргі есептегі уақытпен шектелмеген, ол трастовалық болады,
Тұтынушылық несиелерінің сипаттамасы. Банкирлерде тұтынушылық несиелері бүтіндей түсімді
Тұтынушылық несиелері экономикалық циклдарға қатысты болады. Олардың экономикалық өсу
Несие скорингі. Көптеген несие аналитиктері есептеуінше, үлкен болашақты
Скоринг жүйесі әдетте дискриминантты моделдерге негізделеді немесе оларға ұқсас
Несиені ұпаймен бағалаудың негізгі тірек еткен идеясының қорытындысында,
Скоринг несие жүйесі әдетте тұтынушылық несиесіне өтініш кезінде 7-12
Кесте 6 – Несие сапасын анықтайтын, факторлар
Несие сапасын анықтайтын, факторлар Ұпайлары
1 2 3
1 Клиент қызметінің аясы:
Кәсіби менеджер 10
Маман жұмысшы 8
Студент 5
Мамандығы жоқ жұмысшы 4
Жартылай жұмыс күні бар жұмысшы 2
2 Тұрғын үймен қамтамасыз етілуі:
Иелігіндегі үй 6
Үйді жалға алу немесе пәтер 4
6 кестенің аяқталуы
1 2 3
Досымен немесе туысқанымен бірге тұру 2
3 Несие рейтингісі:
өте жақсы 10
Орташа 5
Ақпараттың болмауы 2
Жаман 0
4 Аталған жерде жұмыс істеу уақытының ұзақтығы:
Бір жылдан аса 5
Бір жылға жетпейтін 2
5 аталған мекен-жай бойынша тұру ұзақтығы:
Бір жылдан аса 2
Бір жылға жетпейтін 1
6 Клиенттердің қамқорлығындағы адамдарды көрсету саны:
Жоқ 3
Бір 3
Екі 4
Үшеуден аса 2
7 Банктік есебінің болуы:
Тек қана жинақтау есебі 3
Тек қана чектік есеп 2
Клиенттің жоғарыдағы моделде келтірілген минимальды қорытынды ұпайы
Тұтынушылар несиесінің үлкен бөлігі (ұзақ мерзімде қайтарылатын, сол және
2 «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның тұтынушылық несиелендіру тәжірибесінің бағалануы
2.1 Банк қызметінің сипаттамасы және Қазақстанның банктік жүйесіндегі рейтингі
2008 жылы Қазақстан Халық банкіне 85 жыл толды. Қазақстан
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ Қазақстан Республикасы Жинақтаушы Банкінің
Революциядан кейінгі уақытта, жаңа экономикалық қатынастар кезеңінде, 1923 жылы
60-жылдар басында жинақтаушы кассалар пәтер үшін және басқа да
Қазақстан Республикасы мемлекеттік тәуелсіздігі мен егемендігін алуы қайта құрылудың
Егемендік алғаннан кейін, 1990 жылдың желтоқсанында Қазақстан нарықтық экономиканың
1993 жылы Жинақтаушы Банк Қазақстан Республикасы Үкіметіне жататын «Қазақстан
Және 1995жылы Банк жабық түрдегі Акционерлік қоғамға
1995 жылдың соңында Қазақстан Халық банкі республиканың ірі операциялық
1998 жылдың шілдесінде Банк акционерлерінің Жалпы жиналысы шешімімен «Қазақстан
Дәл осы жылда, Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысына сәйкес, оның
2001 жылы қарашада Қазақстан Республикасы Үкіметі сату бағамында бір
Қазіргі күнде «Қазақстан Халық Банкі » АҚ– өзінің клиенттерінің
Халық банкінің қазіргі тарихы – бұл оның
Бұл Қазақстан Халық Банкінің негізгі міндеттерін қазіргі заманғы ақпараттық
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ және онымен ұялас ұйымдар
Банктің басты қызметтеріне келесілер кіреді:
– займдар мен кепілдіктер беру;
– депозиттерге тарту;
– шетел валюталары мен құнды қағаздары операцияларын жүргізу;
– аудармалар жүргізу;
–ақша құралдары операциялары;
– төлем карточкалары операциялары.
Мұнан басқа, Банк зейнетақы мен жәрдемақыларды филиал тораптарында төлейтін
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ және оның қаржылық топтары
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ Грузия мен Монғолияда ұялас банктерін
«Қазақстан Халық Банкі » АҚ 2007 жылдағы қызметінің нәтижелері:
– банктің таза табысы 49 % -ға көбейді, 2006
– 2007 жылында таза табыстың өсуінің негізгі факторы
– 2007 жылы таза пайыздық маржа 6,7 %-ды құрады;
– құнсыздану резервінде (cost-to-income ratio) операциялық кірістің операциялық шығынға
– клиенттердің нетто қарызы 74 %-ға
– жалпы активтер 61 % -ға өсті, 2007 жылы
– жеке тұлғалар салымы 70 %-ға, 2006 жылғы
– клиенттер құралдары 56 %-ға өсті, 2007 жылы
– банк капиталы 33 %-ға өсті, 2006
– клиент займдарының Банктегі клиент құралдарымен арақатысы 1,00 коэффициенттен
– активтердің жалпы активтерге арақатысы 2007жылдың соңындағы жағдай бойынша
– жылдық ROAA (орта активтердің қайтарылуы) 3,2 %-ды құрады,
– Қазақстан Ұлттық Банкінің Статистикалық Жинағында жарияланған мәліметтерге сәйкес,
Несие комитетінің құрамы (несие комитеттері) Банк Басқаруымен жүреді. Қызмет
Сурет 4 – «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ қаржылық тобының 2008-2010 жылдарға арналған
Клиенттер. Қаржылық топ заңды тұлғаларға да, жеке тұлғаларға да
Өнімдер мен қызмет түрлері. Банктің барынша кең таралған филиалдар
Географиялық аумағы. Қаржылық топ өз қызметімен Қазақстан аумағын түгелдей,
Акция құнын арттыру. Қаржылық топ акция құнын арттыра түсуді
Сату арналары. Қаржылық топ үшін Қазақстан бойынша негізгі сату
Стандарттар. Стратегиялық серіктеспен бірлесе отырып, 2010 жылдың 1 қаңтарына
Қызметкерлер. Қаржы капиталы мен беделді былай қойғанда, Топтың негізгі
Негізгі міндеттері:
а) «Халық банкінің» көпшілікке белгілі атауы мен танымалдық имиджін,
қаржылық топтың бәсекелестік басымдығы айқын білінетін сегменттерде (төлем карточкалары,
кешенді қаржылық қызметтерді түйіспелі жолмен сатудың тиімді жүйесін құру,
дәл қазіргі сәтте бәсекелестердің қолында жоқ жаңа өнімді іске
ә) корпоративтік клиенттерге қызмет көрсету тұрғысынан алғанда корпоративтік және
аса ірі клиенттер мен экспорттық кәсіпорындарға арналған жергілікті және
қазіргі уақытта кредитке мұқтаж емес клиенттерге ерекше көңіл бөлу
шағын және орта кәсіпкерлік саласындағы клиенттер мен бөлшек бизнестегі
б) қолайлы экономикалық жағдайдың қалыптасуы, сондай-ақ халықтың жоғары және
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ Басқарма Төрағасының орынбасары Дәурен Қарабаевтың
Халық банкінің ақпараттық хабарына сүйене отырып берілген «Қазақпарат» хабарына
2007 жылғы 7 қарашада Fitch агенттігі Халық банкінің рейтингін
2.2 «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның ссудалық портфелінің талдануы
Жалпы банктің негізгі кіріс көзі дегеніміз, оның пайыздық кірісі
Ссудалық портфельдің сапалы агрессивтік өсімі бірден бір кез келген
«Қазақстанның Халық Банкі» АҚ-на бұл ерекшелік тән емес.
Республикамыздың ішкі нарығында сауда өндірісі мен әлеуметтік бағытының мазмұндылығымен,
Банктің қаржылық тұрақтылығын қамтамасыздандыруда қарыз алушының сенімділігі өте қажет.
Филиалдық желінің жеткілікті пайдалана отырып, банк Қазақстанның аймақтарындағы жеке
Банктің несиелік әрекеті несиелік саясатпен реттеліп беріледі және несиелік
Сондықтан ссудалық портфельдің сапасын бақылау, қабылданған стандарттар мен мақсаттардан
Портфельдің ссудалық талдауы несиелік портфельдің сапасының бағасына, берілген несиелер
Несиелендіру стандарттарын жеңілдеткеннен, ерекше көңіл бөлу несиелерінің пайда болуынан,
Банктің позитивтік несие операциясы дамуының негізгі себептері, ссудалық портфельдің
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ клиенттеріне берілген несиелердің динамикасы. 5-ші
Сурет 5 – Банктің ссудалық портфелінің динамикасы
Осы динамикадан ерекшелеп айтсақ, 1 қаңтар 2008 жылғы үлесі
Кесте 6 - «ҚХБ» АҚ-ның ссудалық портфелінің үлесі
Көрсеткіштер 01.01.2007 ж. 01.01.2008 ж.
Екінші деңгейлі банктердің барлық ссудалық портфелі, млрд. тенге 5991,8
ЕДБ-дің жалпы көлем активтеріндегі үш банк активінің үлесі, %
Үш ірі банктердің ссудалық портфель үлесі, % 58,3 61,4
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның ссудалық портфелі, млрд. тенге 619,8
ЕДБ ссудалық портфеліндегі «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның ссудалық портфелінің
Үш ірі банктер ссудалық портфеліндегі «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның
Осылайша, динамиканы талдай отырып «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның
Төмендегі 7-ші кестеде клиент қарыздарын көрсетілген.
Кесте 7 – Клиенттер несиелері
Көрсеткіш 01.01.2008 ж. 01.01.2007 ж.
Клиенттер қарыздары 1087372 625566
Овердрафтар 4300 2743
Қарапайым векселдер 5298 1561
Қарыздардың құнсыздануы қорының алымы (56697) (33654)
Клиенттерге берілген қарыздардың барлығы 1040273 596216
01.01.2008 жылда банктің жылдық пайыздық мөлшерлемесі 8 %-дан
31.11.2007 жылы банк 10 ірі қарыз алушылардың концентрацияланған қарыздар
Кесте 8 – Кепілмен қамтамасыз ету несиелерінің
Қарыздар 01.01.2008 01.01.2007
Жылжымайтын мүлік немесе оның иелену құқығы 623396 379069
Тауарлы – материалды қорлылығы (қор) 16811 5522
Корпоративті акциялар 28953 54
Құрал-жабдықтар 3648 5012
Ауылшаруашылық өнімдері 20526 2
Транспорт 16711 606
Ақшалық қаржы 71749 98759
Өзгелері 206543 109303
Қамтамасыз етілмейтін займдар 108633 31543
Қарыздардың құнсыздануы қорының алымы (56697) (33654)
Клиенттерге берілген қарыздардың барлығы 1040273 596216
2007 жылы банк экономика секторлары бойынша несие портфелінің диверсификациялау
Кесте 9 – Банктің экономика салаларындағы клиентке
Экономика салалары 01.01.2008 ж. Үлес салмағы, % 01.01.2007 ж.
Бөлшек займдар,оның ішінде: 322274 - 197181 -
ипотекалық займдар 160663 15 110274 17
Тұтынушылық несиелер 161611 15 86907 14
Көтерме сауда 223549 20 113510 18
Құрылыс 147908 13 70064 11
Ауылшаруашылығы 67112 6 47474 8
Бөлшек сауда 87650 8 42098 7
Жылжымайтын мүлік 40141 4 14896 2
Мұнай және газ 30289 3 13532 2
Транспорт 9679 1 11503 2
Тамақ өнеркәсібі 16439 1 10359 2
Энергетика 6236 1 14745 2
Үй бизнесі 10122 1 5811 1
Металлургия 29913 3 5638 1
Таулықазбалы салалар 9343 1 4835 1
Машинақұрылысы 7296 1 2194 0,1
Тұтыну тауарлары және автокөліктер 9683 1 4639 1
Байланыс 1323 0,1 1888 0,1
Зерттеу және құрастырмалар 505 0,1 2444 0,1
Өзгелері 17587 1 43846 7
Қорытынды 1096970 100 629870 100
Алайда, 2007 жылы аталған секторларда жалпы займдар сомасының үлес
1 %-ға (оның ішінде ипотекалық займдар 2 %-ға, тұтынушылық
Жалпы соңғы жылдарда қысқа мерзімді несиелердің үлесі көбейген (
Басымды бағыт теңгемен несиелеу болып табылады. Оны біз 6-ші
Сурет 6 – Мерзім бойынша несиенің динамикасы мен құрылымы
Сурет 7 – Ссудалық портфелдің валюталық түрі ( %
Бұрын белгіленгендей, банк үшін маңызды болатыны көрсеткіштер, оның ссудалық
Кесте 10 – мерзімі өткен төлемдер және жойылған қарыз
Несиелер, млрд. тенге Оның ішінде, мерзімі өткен несиелер Несиелер,
сумма, млрд. тенге доля
619,8 29,5 4,77 % 11,8 1,9 40,0 6,5
Банктің несие портфелінің қарастырылатын мерзімінде стандартты несие
Сурет 8 – Банктің ссудалық портфелінің сапасы бойынша 1.04.08
Осылайша, 10-шы кестеде берілген мәліметтер және 9-шы суретте құрылған
Сурет 9 – Банктің 1.01.08 жылға ссудалық портфелінің сапасы
провизия көлемінің өсуін белгілейді. Ал, сенімсіз қарыздардан, негізгі
Кесте 10 – Ссудалық портфелдің сапа динамикасы
Ссудалық портфелдің сапа динамикасы 01.01.08 01.04.08
Негізгі қарыз сомасы, мың. тенге Қорытын-дысында, % Негізгі қарыз
Барлық ссудалық портфель 1069603396 100,00 1687680275 100,00
Стандартты қарыздар 262587634 24,55 836583112 49,57
Күмәнді 1-ші категория 571168214 53,40 584949983 34,66
Күмәнді 2-ші категория 158301303 14,80 180413021 10,69
Күмәнді 3-ші категория 47918232 4,48 46073672 2,73
Күмәнді 4-ші категория 5134096 0,48 8438401 0,5
Күмәнді 5-ші категория 4064493 0,38 4894272 0,29
Сенімсіз қарыздар 20429425 1,91 26327812 1,56
Төменгі кестеде банктердiң халыққа тұтыну мақсатына берген несиелері
Сурет 10 - Банкте құрылған провизия динамикасы
\Кесте 11 – Банктердiң халыққа тұтыну мақсатына берген
Несиелер 12.05 12.06 03.07 06.07 09.07
Мерзімі өткен берешектер, барлығы:
оның ішінде:
- қысқа мерзiмдi несиелер бойынша: 3 295
1 943 5 267
2 524 7 870
3 676 10 759
4 764 14 099
5 967
- ұзақ мерзімді несиелер бойынша: 1 352 2 742
Жеке тұлғалардың несиелері бойынша:
оның ішінде:
- қысқа мерзiмдi несиелер бойынша:
3 022
1 907
5 219
2 505
7 813
3 657
10 594
4 722
13 954
5 953
- ұзақ мерзімді несиелер бойынша: 1 114 2 715
Жеке тұлғалар – шағын кәсіпкерлік субъектілерінің несиелері бойынша:
оның ішінде:
- қысқа мерзiмдi несиелер бойынша:
273
36
47
20
57
18
165
42
145
14
- ұзақ мерзімді несиелер бойынша: 237 27 38 123
Келесі суретте Қазақстан Республикасының аймақтары бойынша, соның ішінде Павлодар
Сурет 11 – Банктердiң халыққа тұтыну мақсатына берген
берілген. Ал 2008 жылдың басында 1 млн. 458 мың
Сурет 12 – Банктердiң халыққа тұтыну мақсатына берген
Сурет 13 – Банктердің жеке тұлғалар-шағын кәсіпкерліктің субъектілеріне тұтыну
Банк өзінің қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында сенімді қарыз
Бірақ,көрсетілген талдаулардан,тәуекелділіктегі ссудалық активтердің несиелік портфель құрылымының үнемі мерзімі
Сонымен бірге, 2008 жылдың 1 қаңтарына дейінгі уақытта ресми
2,3 Коммерциялық банктердегі тұтынушылық несиелендіру бағдармаларының бағалануы
«Казахстан Халық Банкі» АҚ-ы ұсынатын тұтынушылық мақсатқа берілетін несиелер
«Жеке тұрғын үй салуға және үйді жөндеуге» деген бағдарламасының
«Алғашқы несие желісі», желіні бір рет ашқан соң,
«Зейнетақылық несиелер» бұл бағдарламаны қолданушылар болып тек қана «Казахстан
Кесте 12 – «Казақстан Халық Банкі» АҚ-ның тұтынушылық
Бағдарлама аты Мақсатты топ Мерзімі Валютасы Сыйақы мөлшерлемесі
1 2 3 4 5 6
«Ипотека lights» ҚР-ның резиденті болып табылатын жеке тұлғалар 20
«Жеке тұрғын үй салуға және үйді жөндеуге» ҚР-ның резиденті
а) негізгі қамтамасыз ету – қолда бар
б) қосымша қамтамасыз ету – банк салымы, оның сомасы
«Алғашқы несие желісі» ҚР-ның резиденті болып табылатын жеке тұлғалар
12 кестенің аяқталуы
1 2 3 4 5 6
«Зейнетақылық несиелер» ҚР-ның резиденті болып табылатын жеке тұлғалар 2
«Кезек күттірмейтін мұқтаждық үшін - light’s» ҚР-ның резиденті және
теңге
а) негізгі қамтамасыз ету - жеке тұлғаларға тиесілі коммерциялық/
б) қосымша қамтамасыз ету - банк салымы
Бұдан басқа банкте келесі несие түрлері ұсынылады.
«Авто light's» деген бағдарламада мақсатты топ болып - ҚР-ның
Сақтандыру:
жеке басын сақтандыру;
мүліктік (кепілзатты) сақтандыру;
кәсіпкерлік тәуекелді сақтандыру (бастапқы берілген қарыздың 30 %-ы көлемінде).
Сақтандыру барысында автосалон қызметкері Банк белгілеген сақтандыру компаниясының агенті
«Білім алуға ақы төлеу үшін берілетін қарыз» деген бағдарламасы.
Бұл бағдарламада мақсатты топ болып - Банктің жалақы жобасына
Қарызды қамтамасыз ету ретінде мыналар қабылдануы мүмкін – жеке
Жобаға мынадай сараптама жасау қарастырылған:
заң қызметінің сараптамасы;
қамтамасыз етуді бағалау;
қауіпсіздік қызметінің сараптамасы.
Сақтандыру - жеке басын (кездейсоқ бақытсыздық жағдайларынан, еңбек ету
Қарыз беру тәртібі, бір уақытта, кредит желісін ашу жолымен,
«Автокөлік сатып алу үшін» деген бағдарламасы
Мақсатты топ - ҚР-ның резиденті болып табылатын жеке тұлғалар,
Бағдарламаны іске асырудың жолдары:
серіктестің/агенттің қатысуымен кредит беру. Бұл ретте міндетті түрде Банк
серіктестің/агенттің қатысуынсыз кредит беру.
Қолданылу мақсаты болып – қарыз сауда ұйымдары мен арнаулы
Жобаға жасалатын сараптама – жобаға мынадай сараптама жасау қарастырылған,
Қарыз беру тәртібі банк тарифтерімен қарастырылған комиссияны бір уақытта,
«Кезек күттірмейтін мұқтаждық үшін» деген бағдарламасы.
Мақсатты топ - ҚР-ның резиденті және бейрезиденті болып табылатын
Қарыз бойынша қарастырылған қамтамасыз ету:
коммерциялық/ коммерциялық емес сипаттағы жылжымайтын мүлік;
банк талаптарына сәйкес келетін қолда бар автокөлік.
Жобаға жасалатын сараптама - жобаға мынадай сараптама жасау қарастырылған:
қарызды қамтамасыз ету ретінде жылжымайтын мүлік ұсынылатын болса, -
қамтамасыз етуді бағалау;
қауіпсіздік қызметінің сараптамасы.
Сақтандыру - жеке басын (кездейсоқ бақытсыздық жағдайларынан, еңбек ету
«Халықтық» бағдарламасы. Мақсатты топ - ҚР-ның резиденті болып табылатын
Қарыз бойынша қарастырылған қамтамасыз ету:
жеке тұлғаның, Банктің жалақы жобасына қатысушының, Банктен зейнетақы алушының
қарызгердің болашақта түсетін ақшасы.
Жобаға сараптама жасау қарастырылмаған. Сақтандыру қарастырылмаған. Кредиттік өтінімді қарастыру
«Кезек күттірмейтін мұқтаждық үшін - light’s» деген бағдарламасы
Мақсатты топ - ҚР-ның резиденті және бейрезиденті болып табылатын
а) қарызды берудің негізгі шарты - қамтамасыз етудің екі
1) негізгі қамтамасыз ету - жеке тұлғаларға тиесілі коммерциялық/
2) қосымша қамтамасыз ету - банк салымы, оның сомасы
Жобаға жасалатын сараптама – жобаға мынадай сараптама жасау
заң қызметі;
қамтамасыз етуді бағалау;
қауіпсіздік қызметінің сараптамасы.
Сақтандыру: жеке басын (кездейсоқ бақытсыздық жағдайларынан, еңбек ету қабілетін
«Зейнетақылық несиелер» бағдарламасы
Несие тұтыну мақсатында беріледі. Валютасы – теңге, берілетін мерзімі
Қазақстан Халық Банкі шағын бизнесті қолдауымен «Бизнес Lights 3»
Несие келесі мақсаттарға беріледі:
айналым қаражатын толықтыру;
жылжымалы мүлік сатып алу;
коммерциялық мақсаттағы ғимараттар мен үй-жайларды жөндеу;
коммерциялық жылжымайтын мүлік құрылысын салу үшін жер телімі мен
Теңге мен АҚШ долларында берілетін несиелендіру мерзімі – 15
құжаттар саны барынша азайтылған;
табысты дәлелдеу қажет емес;
несие жаңадан басталған және әрекет етіп тұрған бизнеске беріледі;
бизнес-жоспар талап етілмейді;
басқа банктегі қарызыңызды қайта қаржыландыруға болады;
жаңғыртылмалы кредит желесін алу мүмкіндігі бар.
Қамтамасыз ету кепілдігі болып – жылжымайтын мүлік табылады.
Бұдан басқа «Қазақстан Халық Банкі» АҚ «Шағын кәсіпкерлікті дамыту
несие 1 250 000 теңгеден 88 285 714 теңгеге
несие берілетін мерзім – жеті жылға дейін;
несие берілетін валюта – теңге.
Бағдарлама бойынша сыйақы мөлшерлемесі жылдығы 12 %-дан басталады. Тиімді
«Шағын бизнес» шағын несие беру бағдарламасы. Бизнестің дамуы үшін
тауарайналымын ұлғайту, өндірісті немес көрсетілетін қызмет көлемін кеңейту;
мүлікті сатып алу;
коммерциялық мақсаттағы ғимараттар мен орындарды жөндеу;
жер телімдері мен жылжымайтын мүлікті сатып алу;
коммерциялық мақсаттағы құрылыс.
Несиенің сомасы 7 500 000 теңгеге дейін, ең ұзақ
жылжымайтын дүниемүлік;
автокөлік;
жабдықтар (өндірістік, офистік, сауда);
жеке бас мүлкі;
айналымдағы тауарлар.
Кесте 13 – Жылға берілетін несие бойынша ай сайынғы
Несие сомасы, теңге Ай сайынғы жарна, теңге
7 500 000 148.965-тен бастап
5 000 000 99.310-нан бастап
2 000 000 39.724-тен бастап
1 000 000 19.862-ден бастап
500 000 9.931-ден бастап
«Бизнес-Ипотека Lights» - салынып жатқан коммерциялық жылжымайтын мүлікке несие
Пайдалану топтары болып, шағын және орта бизнеспен айналысатын заңды
«Бизнес SMALL 2» бағдарламасы. Несие жеті жылға дейін айналым
Тиімді жылдық сыйақы мөлшерлемесі - min 18,3 %, max
Есептік шотты ашу үшін, кассадан қолма-қол ашқа беру және
Несие беру мерзімі - 15 жылға дейін, оның ішінде
«Бизнес MEDIUM» бағдарламасы – орта бизнеске үлкен несие. Бұл
Бағдарламаның негізгі шарттары:
несие беру мерзімі: жеті жылға дейін;
несие сомасы: 7000000 АҚЩ долларына дейін;
басқа банктен алынған қарызды қайта қаржыландыру мүмкіндігі (мерзімі өткен
айналым қаражатын толықтыру мақсатындағы несиеге қол жеткізу кезеңі, несие
негізгі борышты өтеудің жеңілдетілген кезеңі – үш айдан 12
Несиені қамтамасыз ету, жылжымайтын мүлік, сатып алынатын құрал-жабдық, компаниялар
Кәсіпорындарға овердрафт нысанымен қысқа мерзімдік несие беру бағдарламасы.
Овердрафт – бұл Банк клиенттерінің аз уақыттағы қосымша айналым
Негізгі талаптары:
мерзімі - 30 күнге дейін;
қол жетімді кезең - 12 ай;
берілетін кредит лимитінің ең көп мөлшері - орташа айлық
қажетті құжаттар пакеті азайтылған;
қаржылық жағдайына талдау жасалатын кезең - соңғы есеп берілген
өтеу кестесі - овердрафт мерзімінің аяғында немесе әрбір 10
қаржылық құрал - жаңғыртылатын, жаңғыртылмайтын, бір жолғы овердрафт;
өтінімді қарастыру мерзімі - екі күн;
банк қызметін пайдалану кезеңі - екінші деңгейдегі кез келген
Еуропалық қайта құру және даму банкінің (ЕҚДБ) несие желісі
ЕҚДБ технологиясымен жұмыс істеу әдістері несиелік өтінімдерді ресімдеу рәсімін
ЕҚДБ бағдарламасы шеңберінде үш түрлі банк қарызы ұсынылады:
жедел шағын (микро) несиелер - (100-ден 2000-5000 АҚШ долларына
Micro несиелер (10 мың АҚШ долларына дейінгі сомаға) -
Small несиелер (10 мыңнан 30 мың АҚШ долларына дейін)
Алған қарыз сомасын қарызгер мынадай қызметке пайдалана алмайды:
әскери қару-жарақ өндіруге немесе сатуға;
жоғалып бара жатқан аңдар түрін немесе терісін өндіруге және
темекі өндіруге;
күшті ішімдіктер өндіруге;
казиноға;
валюталық алыпсатарлыққа;
елдің экологиялық жағдайына зиян келтіретін қызметке;
кез келген түрдегі қауіпсіздікке инвестиция салуға.
Несие тек әрекет етуші бизнеске (жұмыс істеп тұрған өндіріске)
Осы ұсынылған бағдарламалардың әр қайсысы тиімді болып келеді. Заңды
«Бизнес-Ипотека Lights» бағдарламасында несиеге берілетін сома 130 000
2.4 Тұтынушылық несиені ұсыну механизмі
Тұрғындарды несиелеу процессіне бірнеше этаптар кіреді. Банк практикасына негіздей
Клиенттің несиетөлемін төлеуге қабілеттілігін талдау несие келісімін қорытындылаудың алдын
Несие қызметкері заем алушының несиетөлемін төлеуге қабілеттілігін анықтауда клиенттің
жалақыдан келетін кіріс;
жинақтаудан және капитальды жинаудан келетін кіріс;
басқа да кірістер.
Қарыз алушының басқа да шығысына есептелетіндеріне мыналар жатады: жұмыс
Несие туралы мәлімет құжаттарының тізімі мемлекеттік ұйымдар өкілеттілігінің талаптары
қарыз алушы-клиент туралы ақпараттық есеп, үнемі қайта қаралады және
қарыз алушы тарапынан заем алуға берілген өтініштің түпнұсқасы;
қарыз беруді мақұлдаудың құжаттары;
Банк қызметкерлерінің есептері, заем алушының қарызын төлеу
қарыз алушының идентификациялық құжаттары (мекемелік құжаттар – заң. тұл.
қарыз алушының немесе его оның өкілінің кез келген Банкпен
қарыз алушының қаржылық құжаттары (баланс, түсім және шығын туралы
басқа банктердегі заем алушы-клиент туралы ақпараттық есеп келтірілген займдар
несие келісімшартының түпнұсқасы (заң кеңесшісі тексерген және Филиал
кепіл және басқа да құжаттармен қамтамасыз етудің;
қаржы құжаттарының және барлық келісімдердің ағылшын тіліндегі аудармасы.
Банкте қарыз жөніндегі тәуекелділікті дұрыс бағалауы үшін клиент
Кепіл құжаттарының түпнұсқасы, меншіктілік туралы құжаттарды қосқанда, жабық конверттерде
Несие туралы мәлімет бұл, конфиденциальды ақпарат сақтаған, Банктен тыс
Жыл сайын мониторинг Бөлімдері кездесетін барлық несие қатынастарының құжаттар
Мұндай жыл сайынғы тексеріс өзіне қолда бар құжаттардың талдауын,
Несие құжатының тексерісі және несие шолуы аудиторлармен өткізіледі,
Активтердің классификация Комитеті активтер туралы ақпарат қарайды, классифицияланған шығындары
180 күндей мерзімі өткен міндеттемелер;
сумманың негізгі қарыз қайтаруды кешіктіру немесе 90 күндей сыйақы
кепілді жоғалту;
сумманың негізгі қарыз төлеуді кешіктіру немесе 90 күндей сыйақы
қаржылық жағдайдың жалпы төмендеуі шарттары бойынша ( дебиторлік қарыздың
заем алушының банкроттығын хабарлау;
форс-мажорлы және қаржылық зиян тигізетін басқа да жағдайлар;
рұқсат етілмеген қызметті жалғастыру.
Классифицияланған актив болғанда жоғарыда көрсетілген категориялардың біріне түседі, Классифицияланған
Хатталған қарызды шығарып тастау шешімінде төмендегі ақпаратты кіргізуі керек:
қарыз алушының есімі (заңды тұлғалар үшін – мекеменің толық
банктік қарыздың берілуі туралы келісім күні және нөмері және
ұзартылған қарыздың шығарылған қарыз сомасын есеп-шотқа бөлу;
қарыз тіркелген баланс есебінің нөмірі.
Ұзартылған займды баланс ведомосынан шығару Банктің инкассация қарызы
«Кешірім жасау» - Банк келісіміндегі займ қайтарымында кіші көлемдегі
Кез келген “кешірім” банктік талаптың 10000 АҚШ долларына
Банк Саясаты негізгі сумманы жедел алу /дебеттеуді қарастырады, пайыздарды
Есеп беру дайындығына жауапты, заем алушының қиын мәселелерін көрсететін,
Аталған бөлімнің қорытындысына келсек, ескерілетін нәрсе мынадай( қазіргі уақытта
Банк арнайы несиелеу шарттарын құрастырды: займды қайтарудың ыңғайлы шарттары,
3 Банктік қызмет нарығындағы тұтынушылық несиелендірудің дамуы
3.1 Қазақстан Республикасындағы тұтынушылық несиелендірудің дамуының жағымды және жағымсыз
Тұтынушылық несиелендіруге қатысты негізгі мәселе басты жетістіктен, нақты айтсақ
Корпоративтілікпен салыстырмалы негіздегі несие портфелін алу корпоративтерге қарағанда тұтынушылық
Егер корпоративтік несиені бірегей дара жұмыспен салыстыруға
Соңғы зерттеулердегі айтылған мәселелерге қарамастан, тұтынушылық несие банк
Қазіргі уақытта тұтынушылық ссуда әр түрлі коммерциялық банкілермен және
Бұл және көптеген басқа да факторларды банк
Әрбір нақты жағдайдағы шарттар жоғарыда келтірілгеннен аз айырмашылыққа ие::
Тұтастай алғанда кеңінен ұсынылған тұтыншылық несие ғажап болып көрінеді:
Мұның бәрі қуанышты жағдайлар. Бірақ біз барлығымыз өзгермейтін құбылысқа
Сөзсіз, отандық «орта класстың» көптеген өкілдері, ай сайынғы табыстары
«Экспрес » рейтинг қызметкерлеріне кішкене тәжірибе өткізілген болатын:
Тұрғын үй несиелендіру экспериментінде де осындайц ұқсаса
Almaty Real Estate риэлторлік агенттігінің басшысы Зухра Назарованың
Бірақ бұл жағдай шапшаң түрде өзгеріп отырады. Өсіп
Біздің байқауымызша, кең және жылдам ұсыныстар өсіп тұрғанда, Қазақстанда
Несие алудағы негізгі мәселелердің бірі - ол
Тұрғын үй несиелендірумен айналысатын ешқандайда компания, барлық алынатын
Банк тәуекелдері несиелерді қайтармаудан болады, кепілге салынған
Тағы бір мәселе ресми мәлімделмейтін ақшалардың айналдыруының қатысумен байланысты,
Бұл сұраққа қайта оралайық, неліктен біздің елде өмір сүру
Риэлторлар және банк қызметкерлерінің Қазақстанда объективтік нарық дамуының қалыпты
Жалпы нарықтық несиенің «кері жағы» толық айтылуда, кең
Егер отандық нарықтағы қаржыландыру жағдайын дұрыс талдасақ,
Қазақстандық нарықта тұтынушылық несиелендіру нарығы Ресейден бірнеше жылға қалуда.
«Халықтың» ауқымның ТНП- алып қарайық: Тұрмыстық техникалық дүкендермен несиелік
Керекті негізгі несиенің нұсқасы еркін болып көрінеді. Ресей қалашықтарының
Ресей банкінің қалыпттағы несие өнімдері соңғы үш жылда
Ресей нарығында тұтынушылық несиелендіруді өзінің өмір сүру уақытында шынайы
Сұрақ, не істеу керек, бұл жерде актуалды және қиын.
Қазақстанда жеке клиенттерге несиелендіру, тәжірибиелік талдау жасау, келесі қатарда
несиелендіру процесінің кемшіліктері;
ссуданы берумен өтеудегі ақша құралдарының жиынтығын қолдану;
экономикалық негізделген пайыздық саясаттың болмауы;
заңдық сипаттағы мәселелер;
тұтыну ссуда түрлерінің салыстырмалы тар спекторы.
Нарықты талдау, тұрғындардың табыс деңгейімен байланысты, сатып алу қабілеттілігі,
Зерттеулердің көрсетуінше, қазіргі қазақстандық тәжірбиеде жек тұлғаларға несиені тұтынушылар
3.2 «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ындағы тұтынушылық несиелендіру механизмін жетілдірудің
Тұрғындармен несиелік қатынастарды кеңейту, банктің ресурстық базаларын жасау кірістерді
Тұрғындардың банктермен несиелік қарым-қатынастарын әрі қарай жетілдіру мен
ссуданың жаңа түрлерін ендіру және қолданылуын жетілдіру;
тұрғындарға банктік қызмет көрсету сапасын жоғарылату;
берілетін ссуданың түріне қолднау мерзіміне, қарыз алушының кіріс
несиенің қолданылуы мен рәсімдеу тәртібінің бір ретке келтіруі т.б.
Әрі қарай жеке тұлғаны алымшымен несиені ұйымдастыруда біршама мәселелер
өздері беретін несие ғана қарастырылады. Тұтынушылық несиенің келешектегі бағытын
Банктік жүйедегі тұтынушылық несиенің барлық түріндегі берілу концентрациясын бекітуді
Ол үшін берілетін барлық қарыз түрлерін кеңітіп, тұтынушыларды біліміне,
Жеке қарыз алушыларды несиелендіруді дамытудың жағымды тиімділігі:
суданың жаңа түрлерінде тұрғындардың қажеттілктерін анықтау мақсатында маркетингтік зерттеу
жеке тұтынушыға банктің жаңа несиесі және қызметі жайлы ақпарат
тұтынушы қызығушылығының есебін жүргізіп, несиелеу кезінде жеке түрде қарым-қатынас
Тұтынушыларды банктің несиелік қатынасымен жетілдіру бұл деген тек қана
Тұтынушыны несиелендіруді жүзеге асыруда банктер арасында бәсекелестік туады,
Көптеген жеке алымшылармен жұмыс істеген кезде олардың төлеу қажеттіліктерін
Мекеме қызметкерін несиелендіруде банк қызметкерінде белгілі бір толық қарастырылған
Бизнес – пайыздың әр бөлігінде персоналдың әрбір әрекетін тізіп
Басқа сөзбен айтқанда, банк үшін шамадан тыс алымшылармен
Несие беру әрі төлеу, пайызын төлеу, баланстан тыс есебі,
ТМД елдерінің ішінде Қазақстан банк қызметі ең прогрессивті әрі
Біздің қарқынды дамып келе жатқан заманда банк секторларының барлық
Сонымен қатар несиелеуде, ақша аударымы да, төлем карточкасын ашуда
Толығымен алғанда қызметі мен қызмет көрсету үлгісінің ұқсастығына байланысты
Қалыптасқан жағдайдағы туған екінші бір тиімді кезең үстеме пайыздағы
Ақпараттарға бәрінің қолы жеткілікті болу үшін тек қана жарнаманың
Жалпы алғанда жарнама бұл сенімді ақпарат көзі емес, керісінше
Әр банк ерте болсын, кеш болсын төленбеушілік тәуелкеліне
Көптеген жағдайда, қалыптасқан дәстүр бойынша банк басшылары бұл істі
Бұл тәсілдің жақсы жағы – кәсіби кәсіби жинақталған қызметті
Жақсы дайындалған, арнайы дағдылармен, технология, мамандандырылған бағдарламамен қамтамасыздандыратын ұзақ
Әлемдік тәжірбиемен аналогияны жалғастыра берсек, онда жинақталған бизнестегі дамудың
Тұтынушылық несиелендірудің әрі қарай дамуы Қазақстан нарығында шетелдіктер басымдық
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ң белсенділігіне кері әсер ететін фактор
«Қазақстан Халық Банкінің» өкілеттілері басқару төрағасының орынбасары Құсайынов Асқар
«Қазақстан Халық Банкінің» АҚ-на автоматталған басқару жүйесін
SAP –ды шешуге көмек бола алатын таңдалуы оның кең
Қазіргі күнде халық банкінің ғана емес, сондай-ақ
SAP ERP шешімдерін енгізі жобасы 2005 жылдың маусым айының
Жобаны жүргізу кезеңі бойынша жасау және енгізу – компанияларының
Қорытындысына келесі нәтижелерге қол жеткізілді:
бизнесс – процестердің оптимизациясы;
мәлімметрдің және есепке алу жүйесімен бірдей мәліметтер базасын
банктің қызметінің жедел талдауының мүмкіндігі;
басқару шешімдерін қабылдауға уақыттың азайтылуы;
Банктің құрылымдық бөлімшелерінде еңбектенуші 600 тұтынушыдан астам;
бизнес – шешімдердің 377 моделін жасау;
банк имиджімен инвестициялық тартымдылығының артуы.
Жақын уақыттағы жүйенің даму жоспарында бюджеттеу және SAP BPS
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ң ұсынатын қызмет спектрінің өсуіне байланысты
Қандай да болмасын ірі қаржылы ұйымның тоқтаусыз жұмысына ұқсас
«Қазақстан Халық Банкінде» ақпараттық жүйенің көптеген түрлері қолданылады.
АБС және ERP жүйесіндегі несие модульдерінің санына қарамастан дистрибьютерлер
Несие тапсырыстарын қарастыру уақытын азайту үшін және банк менеджерлерінің
Тұтынушылық несиеленудірудің кеңінен дамуы Банк жүйесіне қосымша жаңа филиалдар
«Ақпарат жүйесін модернизациялау мақсатын өз алдына қоя отырып ««Қазақстан
Сөз жоқ, бұл ережелер АБС және ERP-жүйе банктері шегінде
«Қазақстанның Халық Банкіне» қажетті шешім бірнеше қарапайым қадамдардан тұрады:
- банк несиелік тапсырысты қабылдауды талап етеді;
- несиенің толық формадағы көрсетілімі мен дұрыстығы шешімі;
- АБС және ERP- жүйелерінің мәлімметтерін өлшемінде тапсырыстарды мәліметтер
- банк жүйеден тапсырыстарды өндеу нәтижесімен оларды сауда өкілдіктеріне
Қазақстанның Халық Банкінің қызметкерлері арасында қойылған зерттеу нарық бағдарламасын
«Қазақстанның Халық Банкіне қатысты екі мәселе: Oracle BPEL жүйесі
Несие беру формалары біріншілік тексерісті веб-сайтта өткізеді және толықтырады.
Толыққанды өтінімдер веб-сервистер көмегімен BizTalk серверіне жібереді. Маршрутизациялық және
«Қазақстанның Халық Банкінің» Астана және Алматы филиалдарындағы жобасының 1
Қазірде процедура мынадай: менеджер алдын-ала төлемді несие калькуляторында өткізеді,
Қазірде автосалонға сұраныс тек екі қалада ғана. «Қазақстанның Халық
Өкілетті тұлғаға «Қазақстанның Халық Банкі» жеткілікті түрде оның автосалон
«Қазақстан Халық Банкінде» бизнес-процестер кіші филиалдарда жиі көрсетілген банктермен
BizTalk Server 2006 негізінде дәлелденген шешім банкке жылдам және
Несиелік өтінімнің қайта өңделуі көбірек шыңдалуда. «Қазақстан Халық Банк»
Автосалонға берілетін несиенің қайта өңдеуі қысқартылуда,бұл қазіргі жобаға бас
Жоба көрсеткішінің енгізілуінде таңқаларлық артық жерлері бар. Қазірде «Қазақстан
Ендірілген шешімнің арқасында «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ы клиентермен бәскелестік
Қорытынды
Сонымен дипломдық жұмысымның негізгісі, тұтынушылық несиелендіру банктің бірден бір
Сондықтан бірнеше қазақстандық банктер жеке қарыз алушыларды несиелендіруді дамытуда.
Қазірде қазақстандық банктер жеке тұлғаны несиелендіру бағдарламасын қабылдаған. Сонымен
Тұтынушылық несиелендіру банк қызметтері мен банк басқармасында үлкен қызмет
Бүгінде жеке тұлғаны несиелендіру бағдарламасы тұрмысқа қажетті тауар сатып
Жұмыстың екінші бөлімінде «Қазақстанның Халық Банкісінде» тұтынушылық несиенің әдістемесі
Қазақстанда кейінгі кезде тұрғындарды сауда мекемелері арқылы несиелендіру аса
Сонымен қатар несие алушының несиені төлеу қабілеттілігін бағалудың жаңа
ҚБА-нің деректері бойынша 2007-2008 жылдары нағыз тұтынушылық дағдарыс болады
Сондықтан қазақстандық банктерге қойылатын талаптардың негізгісі болып – банктердің
Сонымен қатар басқа да маңызды мәселе бар, ол кейбір
Дамыған елдерде тұтынушылық несиелендіру мен ипотекалық несиелендіру банктер ұсынатын
Қазіргі кезде қазақстандық тәжірибеде жеке тұлғаларды тұтұнушылық мақсатта несиелендіру
Қолданылған дереккөздер тізімі
Қазақстан Республикасындағы банктар және банк қызметі туралы: 1995 жылғы
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы: 30.03.1995 ж. № 2155
Қазақстан Республикасындағы кредиттік бюро және кредиттік тарихтарды құру туралы:
ҚР Басқару Агенттігінің 2005 жылғы 30 қыркүйектегі қаржылық
Шарттар туралы және минималды талаптар туралы ережелер ақпаратты ұсыну
Қазақстан Республикасының Қаржы рыногы мен қаржы ұйымдарын реттеу және
Ақпарат берушілердің ақпарат беру жағдайлары және ақпарат беру тәртібіне
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің 2006 жылы ҚР банк секторының
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Активтер мен шартты міндеттемелерді
О государственной программе жилищного строительства в Республике Казахстан на
S&P Banking Industry Country Risk Assessments: Global Annual Roundup
Ақша. Кредит. Банктер / Г. С. Сейткасимовтың редакциясымен. –
Антонов А.Г. Денежные обращения. Кредит и банки. – М.
Ачкасов А. И. Активные операции коммерческих банков / Под
Травкин А.А. Способы обеспечения исполнения кредитных обязательств / А.А.
Банковские операции: учебное пособие / Под ред. О. Лаврушина.
Гольцберг М. А., Хасан-Бек Л. М. Кредитование. –
Долан Э. Дж., Кэмпбелл Р. Дж. Деньги, банковское дело
Лаврушин О. И. Организация и планирование кредита. – М.
Липсиц И. В. Экономика без тайн. – М. :
Мак Нотон Д. Банковские учреждения в развивающихся странах. //
Питер Роуз Банковский менеджмент. – М. : ЮНИТИ, 2005.
Сейткасимов Г. С. Банктегі бухгалтерлік есеп және есеп беру.
Травкин А. А. Способы обеспечения исполнения кредитных обязательств /
Чацкис Е. Д. Толковый словарь финансово-бухгалтерских терминов и понятий.
Банки и банковское дело / Под ред. Е.Ф. Жукова.
Банковское дело: учебное пособие / Под ред. В. И.
Введение в банковское дело. Учебное пособие / Под ред.
Щиборщ К. Потребительский кредит: западный опыт и перспективы развития
Ширинская Е.Б. Операции коммерческих банков и зарубежный опыт –
Попова Г. С. Кредитная политика коммерческого банка. – М.
Хе Олег Народный банк увеличивает объемы потребительского кредитования //
Акимова И. Преимущества электронной очереди // Мир финансов. –
Исина С. Переход от корпоративного кредитования к розничному //
Капалина К. А. Покупка в рассрочку // Банки Казахстана.
Грибанова С. Естественный отбор // Эксперт Казахстана. – 2007.
Сулейменов А.К. Развитие банковской системы в РК // Вестник
Камзина Д. Ш. Регулирование за банковской деятельностью // Банки
Спрысков Д. Управление рисками розничного кредитования путем построения скоринговых
Батищева Т. Теория против практики// Эксперт Казахстан. – 2005.
Әлем мемлекеттерінің банктік жүйелерінің елдік тәуекелдер бағасы: жылдық қортындыны
Кайкиева Ж. Анализ проблем ипотечного кредитования в РК //
www.halykbank.kz
www.kase.kz
www.nationalbank.kz
www.dn.kz
www.expert.ru
www.kursiv.kz
Қосымша А
(міндетті)
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның шоғырландырма бухгалтерлік балансы
31-желт-07
(аудиттелмеген) 30-қырк-07
(қайта саналған) 31-желт-06
(aудиттелген) 31-желт-052
(aудиттелген) 2007/06 3Q07/YE06 2006/05
( млн.теңге) ( %)
АКТИВТЕР
Ақша қаражаты және оның эквиваленттері 247,855 172,744 127,799 57,102
Міндетті резервтер 87,268 80,814 55,106 8,632 58 47 538
Пайда немесе шығын арқылы шынайы құн бойынша бағаланатын қаржы
Кредиттік мекемелердегі қаражат 10,789 4,974 2,049 2,777 427 143
Сату үшін қолда бар инвестициялық бағалы қағаздар 107,839 144,518
Клиенттерге займдар 1,040,273 905,102 596,216 411,097 74 52 45
Материалдық емес активтер және іскерлік бедел 29,919 24,918 21,215
Сақтандыру активтері 3,886 5,666 5,626 - (31) 1 -
Басқа активтер 23,046 21,229 6,993 6,218 230 204 12
АКТИВТЕРДІҢ ЖИЫНТЫҒЫ 1,595,471 1,407,998 991,359 559,665 61 42 77
МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Клиенттердің қаражаты 248,002 222,167 118,719 107,284 109 87 11
Кредиттік мекемелердің қаражаты 935,133 767,169 597,935 323,515 56 28
Шығарылған берешек бағалы қағаздар 224,492 239,853 134,413 58,814 67
Резервтер 1,875 1,284 3,021 2,280 (38) (57) 33
Мерзімі ұзатылған салық міндеттемелері 3,809 2,645 2,530 425 51
Сақтандыру міндеттемелері 7,389 8,827 7,535 - (2) 17 -
Басқа міндеттемелер 13,928 13,112 6,579 2,903 112 99 127
МІНДЕТТЕМЕЛЕРДІҢ ЖИЫНТЫҒЫ 1,434,628 1,255,057 870,732 495,221 65 44 76
КАПИТАЛ
Жарғылық капитал 65,476 65,483 60,684 29,016 8 8 109
Эмиссиялық табыс 2,001 2,001 2,183 2,192 (8) (8) -
Сатып алынған меншікті акциялар (42) (42) (38) (16) 11
Бөлінбеген пайда және басқа резервтер 92,053 84,498 56,736 32,806
Азшылық үлесі 1,355 1,001 1,062 446 28 (6) 138
КАПИТАЛДЫҢ ЖИЫНТЫҒЫ 160,843 152,941 120,627 64,444 33 27 87
МІНДЕТТЕМЕЛЕР МЕН КАПИТАЛДЫҢ ЖИЫНТЫҒЫ 1,595,471 1,407,998 991,359 559,665 61
Қосымша Ә
(міндетті)
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның шоғырландырма табыс пен шығыстар есебі
Мына уақыт мерзімінде
31-желт-07
(аудиттелмеген) 30-қырк-07
(қайта саналған) 31-желт-06
(aудиттелген) 31-желт-05
(aудиттелген) 2007/06 2006/05
(млн.теңге) ( %)
Пайыздық табыстар 132,566 89,331 80,647 52,385 64 54
Пайыздық шығыстар (61,565) (39,706) (34,184) (21,156) 80 62
Құнсыздануға резервтерді есепке алғанға дейінгі таза пайыздық табыс 71,001
Құнсыздануға резервтерді есепке алу (22,107) (13,481) (8,331) (11,970) 165
Таза пайыздық табыс 48,894 36,144 38,132 19,259 28
Қызметтер және комиссиялар бойынша таза табыс 23,906 16,504 21,135
Пайыздық емес табыстар 17,265 14,798 5,305 4,419 225
Пайыздық емес шығыстар (39,143) (24,689) (28,971) (19,559) 35 48
Салық салуға дейінгі пайда 50,922 42,757 35,601 19,367 43
Табыс салығы бойынша шығыстар (10,438) (10,313) (8,442) (3,539) 24
Табыс салығын төлегеннен кейін таза пайда 40,484 32,444
Азшылық үлесі (428) (239) (500) (200) (14) 150
Таза пайда 40,056 32,205 26,659 15,628 50 71
Қосымша Б
(міндетті)
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның негізгі қаржы және операциялық көрсеткіштері
Мына уақыт мерзімінде
31-желт-07 30-қырк-07 31-желт-06 31-желт-05
Клиенттер депозиттері / міндеттемелер жиынтығы 65.2 % 61.1 %
клиенттер несиелерінің клиенттер қаражатына ара қатынасы 1.11x 1.18x 1.00x
Өтімді активтер/ активтер жиынтығы 31.2 % 32.0 % 36.4
Провизиялар / кредиттер жиынтығы брутто 5.2 % 5.0 %
1-ші деңгейлі капиталдың жеткілікті коэффициенті (Қаржы нарығын реттеу
2-ші деңгейлі капиталдың жеткілікті коэффициенті (Қаржы нарығын реттеу
Филиал мен бөлімшелердің саны 670 665 617 578
Банкоматтар саны 1,166 998 697 585
POS-терминалдар саны 3,375 3,245 2,851 1,976
Шығындардың тиімділік коэффициенті (cost-to-income) 34.9 % 30.5 % 39.7
Орташа меншікті капиталға қайтарымдылығы (ROAE) 32.8 % 38.2 %1
Орташа активтерге қайтарылымдық (ROAA) 3.2 % 3.8 % 3.5
Таза пайыздық маржа 6.7 % 6.8 % 7.0 %
Таза пайыздық спред 6.7 % 6.8 % 6.8 %
Қосымша В
(міндетті)
Сурет В.1 - «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның ұйымдастырылу
Қосымша Г
(міндетті)
Графикалық бөлімі
Сурет Г.1 - «Қазақстан Халық Банкі» АҚ ссудалық портфелінің
Сурет Г.2 – «Қазақстан Халық Банкі» АҚ ссудалық портфелі
Кесте Г.1 – «Казахстан Халық Банкі» АҚ-ның тұтынушылық несие
Бағдарлама аты Мақсатты топ Мерзімі Валютасы Сыйақы мөлшерлемесі
«Ипотека lights» ҚР-ның резиденті болып табылатын жеке тұлғалар 20
«Жеке тұрғын үй салуға және үйді жөндеуге» ҚР-ның резиденті
а) негізгі қамтамасыз ету - қолда бар
б) қосымша қамтамасыз ету - банк салымы, оның сомасы
«Алғашқы несие желісі» ҚР-ның резиденті болып табылатын жеке тұлғалар
«Зейнетақылық несиелер» ҚР-ның резиденті болып табылатын жеке тұлғалар 2
«Кезек күттірмейтін мұқтаждық үшін - light’s» ҚР-ның резиденті және
теңге
а) негізгі қамтамасыз ету - жеке тұлғаларға тиесілі коммерциялық/
б) қосымша қамтамасыз ету - банк салымы
Сурет Г.3 – Тұтынушылық несиелендірудің негізгі мәселелері және оны
2007 жылдың 30 қыркүйегінде аяқталған 9 айдың қайта есептелген
3 жылдың аудиттелген шоғырландырма қаржы есебінің мағлұматтарынан
1 жылдығы
7
Тұтынушылық ссудасы
Несиелік категорияның өзара тұрғындармен өзара байланысы.
(субкатегория)
Тұтынушылық
(субкатегориясы)
Несиелік саясат
(құрылым категориясы)
Несие
(экономикалық категория)
Құрылымы
Базис
Коммерциялық банктің несиелік саясатының тұрғындармен өзара арақатынасы
Тасымалдаушылық; Банктік
Коммерциялық; тұтынушылық
Банктік;
Тұтынушылық;
Ипотекалық;
Жеке/ меншік;
Халықаралық;
Несие -(экономикалық категория)
Құрылымы
Несие түрлері
( субъект арқылы жасалған несие )
Базис
Акционерлердің жалпы жиналысы
Директорлар Кеңесі
Басқару Төрағасы
Орта бизнесті сату департаменті
Шағын бизнесті сату
департаменті
Маркетинг және жарнамалар
департаменті
Карталық өнімдерді басқару
Бөлшектік сату департаменті
Бөлшектік сауданы сату департаменті
Бөлшектік бизнесті сату
департаменті
Кеңсе
Бөлшектік бизнес әкімшілігі
департаменті
корпоративті клиентермен жұмыс департаменті № 1
корпоративті клиенттерімен жұмыс департаменті № 2
несиені талдау
департаменті
Бас ухгалтер
Қаржылық
департаменті
Операционды басқару бастығы
Ақпараттық жүйе
департаменті
Ресурстар департаменті
Карталық орталық
Қиын несиемен жұмыс департаменті
Қауіпсіздік
департаменті
Кепіл мүлкімен жұмыс департаменті
Несиелік тәуекел департаменті
Заң департаменті
Халықаралық қатынастар департаменті
Қарыз алушының төлемге қабілеттілігін анықтау шараларын одан әрі дамыту,
Қарыздардың қайтарылмауы немесе күмәнді несиелердің көбеюі
Несиелік тәуекелді басқаруға, мониторинг жасауға қажет бағдарлама жабдықтарының аздығы
Осы мәселелерді шешуге жаңа технологияларды пайдаланып, бақылау бағдарламаларын еңгізу
Акционерлердің жалпы жиналысы
Директорлар Кеңесі
Басқару Төрағасы
Орта бизнесті сату департаменті
Шағын бизнесті сату
департаменті
Маркетинг және жарнамалар
департаменті
Карталық өнімдерді басқару
Бөлшектік сату департаменті
Бөлшектік сауданы сату департаменті
Бөлшектік бизнесті сату
департаменті
Кеңсе
Бөлшектік бизнес әкімшілігі
департаменті
корпоративті клиентермен жұмыс департаменті № 1
корпоративті клиенттерімен жұмыс департаменті № 2
несиені талдау
департаменті
Бас бухгалтер
Қаржылық
департаменті
Операционды басқару бастығы
Ақпараттық жүйе
департаменті
Ресурстар департаменті
Карталық орталық
Қиын несиемен жұмыс департаменті
Қауіпсіздік
департаменті
Кепіл мүлкімен жұмыс департаменті
Несиелік тәуекел департаменті
Халықаралық қатынастар департаменті
Заң департаменті
Суданың жаңа түрлеріне тұрғындардың қажеттілктерін анықтау мақсатында маркетингтік зерттеу
Тұтынушылық несиелердің жаңа түрлеріне қажеттілік
Тұтынушылық несиелендірудің негізгі мәселелері және оны шешу жолдары