МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ........................................................................................................................3
1 ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЛАРЫНЫҢ МӘНІ ЖӘНЕ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Зейнетақы қорларының мәні, мақсаты және оларды мемлекеттік
1.2 Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуындағы зейнетақы қорлары, олардың
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЛАРЫНЫҢ ІСКЕРЛІГІН БАСҚАРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ
2.1 Ұлар Үміт ЖЗҚ АҚ-ның жалпы сипаттамасы мен
көрсеткіштері ...........................................................................................................20
2.2 Ұлар Үміт ЖЗҚ активтері мен тәуекелдерін
3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЛАРЫН ДАМЫТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН
3.1 Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуындағы жинақтаушы зейнетақы қорларын дамыту
3.2 Қазақстан Республикасының зейнетақы жүйесін жетілдіру жолдары ..........31
ҚОРЫТЫНДЫ...........................................................................................................39
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ..............................................................41
КІРІСПЕ
Тәуелсіздік туы желбіреп, ата-бабамыз армандаған егемендігімізге ие болдық.
Тақырыбымызға арқау болып отырған іс-шаралардың ішіндегі маңыздыларының бірі
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Республикамыздың "Қазақстан- 2030" бағдарламасында
Қазақстандық зейнетақы қорларының жүйесінің негізінде Чилидегі зейнетақы қорларының
Қазақстан Республикасының әлеуметтік – экономикалық дамуындағы маңызды рольді
Халықты зейнетақымен қамтамасыз ету мәселесі әр кезде әр
Жұмыстың мақсаты нарықтық экономиканың тереңдетiлген жағдайындағы Қазақстан
Зерттеудiң мiндеттерi. Қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін
- тұрғындарды зейнетақымен қамтамасыз етудiң обьективтi негiздерiн
- елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуының әр-түрлi сатысында тұрғындарды зейнетақымен
- нарықтық экономикасы дамыған елдердегi
- жинақтаушы зейнетақы қорларының қызметтерiне талдау жүргiзу негiзiнде
- келешекте Қазақстан тұрғындарын зейнетақымен қамтамасыз
- зейнетақымен қамтамасыз етудiң сақтандыру тетiктерiн әзiрлеу
1 ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЛАРЫНЫҢ МӘНІ ЖӘНЕ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Зейнетақы қорларының мәні, мақсаты және оларды мемлекеттік
Күнделікті өмірде әрбір адам денсаулығының және тіршілік
Қазақстан зейнетақы реформасының басталғаннан бері 7 жыл асып
Альтернативті үлестіруші жүйе жинақтаушы зейнетақы жүйесі болып табылады.
Жинақтаушы зейнетақы қорлары бір миллиардтан аса АҚШ долларын
Енді мемлекеттік емес жинақтаушы зейнетақы қорларының міндеттеріне тоқталсақ,
Қазақстан Республикасы Үкіметінің белгілеуі бойынша зейнетақы активтерінің төлемдерін
жеке зейнетақы активтерінің қорының есебін жүргізуге;
зейнетақы алушы мен салымшылардың қорлары туралы өздеріне мәлімет
зейнетақы қорының жағдайының мәліметтерін құпияда сақтауға;
зейнетақы қоры заңға сәйкес жүргізілуіне;
зейнетақы алушының өтініші бойынша оның зейнетақы қорын басқа
зейнетақы активтерін инвестициялық бақылау үшін зейнетақы активтерін басқаратын
мемлекеттік емес жинақтаушы зейнетақы қорымен келісімге тұрған азаматтарға
Қазақстан Республикасының “Зейнетақымен қамтамасыз ету туралы” заңы бойынша
Ұлттық банк (ҰБ);
Бағалы қағаздар жөнiндегi ұлттық комиссия (БҚҰК) Бұл мемлекетік
Жинақтаушы зейнетақы қорларының iс-әрекетiн реттейтiн комитет (ЖЗҚIРК) бұл
Ұлттық банк банк-кастодиандардың қызметiн бақылап, оларға лицензия беру
БҚҰК қор биржасындағы бағалы қағаздарға ЗАБК-ң инвестициялау әрекетiн
Жинақтаушы зейнетақы қорларының құқықтары төмендегідей болып бөлінеді:
зейнетақы жарналарын жинауды жүзеге асыруға;
өзінің қызметі үшін комиссиялық сыйақылар алуға;
а) уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес берілетін
ә) зейнетақымен қамсыздандыруға байланысты мәселелер бойынша сот органдарында
зейнетақы шартының ережелеріне сәйкес өзгеде де құқықтарды
Жинақтаушы зейнетақы қорларының мынадай міндеттері қарастырылған:
алушыларға Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен зейнетақы төлеуге;
жинақталған зейнетақы қаражаттары мен төлемдерін жеке есепке алуды
салымшы мен алушыға кемінде жылына бір рет, сондай-ақ
алушының жинақталған зейнетақы қаражатының жай-күйі туралы ақпараттың құпиялылығын
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес ҚР-сының зейнетақы заңдары мен
салымшының (алушының) жинақталған зейнетақы қаражатын бір жинақтаушы зейнетақы
жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін инвестициялық басқару жөніндегі
бұқаралық ақпарат құралдарында уәкілетті органмен келісім бойынша Қазақстан
жинақтаушы зейнетақы қорымен зейнетақы шартын жасасқан азаматтарға тең
салымшымен міндетті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы
салымшымен еріктік кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру
әрбір жеке адамның тұратын жеріне қарамастан олармен зейнетақымен
Салымшылардың құқықтары мен мүдделерін қорғау мақсатында жинақтаушы зейнетақы
1) қызмет түрлеріне және кәсіпкерлік қызметке;
2) өз мұқтаждары үшін сатып алған мүлікті сатып
3) сақтандыру қызметіне;
4) зейнетақы активтерін кепілге беру;
5) акциялардан басқа бағалы қағаздар шығаруға.
Жинақтаушы зейнетақы қорларының қаржылық орнықтылығын және төлем қабілеттілігін
Жинақтаушы зейнетақы қорының, онымен және оның құрылтайшыларымен аффилиирленген,
Жинақтаушы зейнетақы қорын мемлекеттік реттеу
Жинақтаушы зейнетақы қорлары Қазақстан Республикасының заңдарын бұзған жағдайда
анықталған кемшіліктерді белгіленген мерзімде жою туралы орындалуы міндетті
жинақтаушы зейнетақы қорларының басшы қызметкерлерін қызметтен алу туралы
Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен айыппұлдар салуға және
лицензияны тоқтата тұруға, не қайтарып алуға.
Уәкілетті орган жинақтаушы зейнеақы қорының зейнетақы жарналарын тарту
1) лицензия берілгенде негізге алынған ақпараттың дұрыс болмауы;
2) лицензия берілген кезден бастап жинақтаушы зейнетақы
3) Жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт
4) Жинақтаушы зейнетақы қорының лицензиар белгілеген нормативтерді және
5) Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін,жинақтаушы зейнетақы қорының
6) есептілік пен мәліметтерді табыс етпеу немесе көбінеу
Лицензияның қолданылуын тоқтата тұру жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы
Уәкілетті органның жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы жарналарын тарту
Лицензияның қолданылуын тоқтата тұру себептерін жинақтаушы зейнетақы қорының
Уәкілетті орган өздеріне қатысты ықпал ету шараларын қолданған
Жинақтаушы зейнетақы қорын қайта құру уәкілетті органның рұқсатымен
Жинақтаушы зейнетақы қорының қайта құруды жүргізуге рұқсат алу
1) жинақтаушы зейнетақы қоры акционерлері жалпы жиналысының оны
2) жинақтаушы зейнетақы қорын қайта ұйымдастырудың көзделіп отырған
3) қайта құру нәтижелерінің қаржылық болжамы, соның ішінде
Ұлттық комиссияның зейнетақы жүйесін тікелей реттеу қызметтеріне келісімдер
1) зейнетақы активтерін
2) кастодиандық қызметті
3) зейнетақы активтерін басқару бойынша кампаниялар мен банк-кастодиандардың
4) зейнетақы активтерін басқару бойынша кампаниялар мен
ЖЗҚ-лары үшін тағы бір инвестициялық маңызды мәселе мемлекеттік
Әрине зейнетақы рыногының дамуына ұлттық кампаниялар мен ірі
Сонымен қатар МЖЗҚ-ның капиталындағы қалған акциялардың пакетін сақтау
2006 жылдың күзінде МЖЗҚ халықаралық стандарттардың
Келесі болатын шаралар IBRD, Қазақстан Республикасы үкіметі және
Бұл мәселенің 2010 жылға дейін МЖЗҚ-ның кейбір көрсеткіштерінің
1.2 Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуындағы зейнетақы қорлары, олардың
Қазақстанда жаңа экономикалық қатынастардың қалыптасуы әлеуметтік қамсыздандырудың мемлекеттік
Жинақталған зейнетақы жарналары инфляция мен девальвацияның әсерiне ұшырап,
1) штатында ең кемiнде 3 категориялы квалификацияның куәлiкке
а) басқарушы қызметкерлер (тағайындау Бағалы қағаздар нарығын реттеу
ә) активтердi инвестицияның басқару бөлiмдерiнiң басшылары;
б) инвестициялық шешiмдердi қабылдау мен жүзеге асыруға қатысатын
2) ұйымдық-техника, компьютердiң, бағдарлама құралдары мен телекоммуникациялық құрал-жабдықтардың
3) заңды тұлға құрылтайшыларының қаржылық тұрақтылығын дәлелдеуi қажет;
4) зейнетақы активтерiн инвестициялық басқаруды ұйымдастыратын iшкi ұйымдастырудың
ЖЗҚ-ң инвестициялық iс-әрекетiн қадағалап, бақылайтын ҚР-ң Бағалы қағаздар
пруденциальды норматив, яғни ЖЗҚ-ң меншiк капиталының ең төменгi
ЖЗҚ-ң меншiк қаражатының жеткiлiктiлiк коэффициентi (ЖЗҚ-ң меншiк қаражатының
ЖЗҚ-ң басқаруға алған зейнетақы активтерiнiң әр қор үшiн
а) сол уақыт мезгілінде қызмет етiп жатқан барлық
ә) барлық ЖЗҚ-ң реальды табысы минус екi проценттiк
Бiр заңды тұлғаның бағалы қағаздарына, депозитiне, депозиттiк сертификаттарына
Негiзгi құралдар мен басқадай материалды емес активтерге инвестицияның
Негiзгi және қосымша резервтi капитал. Негiзгi резервтi капитал
ЖЗҚ-ң басқаруға алған зейнетақы активтерiн қандай бағалы қағаздарға
Зейнетақы активтерiнiң 50% кем емес мөлшерi мемлекеттiк құнды
40%-тен артық емес мөлшерi Қазақстан қор биржаларының “А”
10%-н артық емес мөлшерi халықтың қаржы ұйымдарының бағалы
40%-н артық емес мөлшерi банктерге депозитқа салыну мүмкiн
Корпоративтiк құнды қағаздар бойынша қосымша шектеулер бар: Зейнетақы
Кей iстермен ЖЗҚ-ң айналысуына тиым салынған:
1) маржа бойынша мәмiле жүргiзу;
2) қайта сатып алу шарты бойынша бағалы қағаздар
3) қысқа сату жүргiзу (келiсiм уақыты кезiнде инвестицияның
4) заем беруге;
5) зейнетақы активтерiмен кепiлдемелi операция жүргiзу;
6) акциядан басқа бағалы қағаздар шығаруға;
7) гарантия немесе поручительство беру.
2009 жыл – жинақтаушы зейнетақы жүйесі үшін ең
2010 жылғы 1 қаңтардағы мәліметтер бойынша Қазақстанда 14
1) “Қазақстан Халық Банкінің ЖЗҚ”;
2) “Мемлекеттік Жинақтаушы Зейнетақы Қоры”;
3) “Ұлар Үміт” ЖЗҚ;
4) “БТА Қазақстан” ЖЗҚ;
5) “Грантум” ЖЗҚ;
6) “Сенім” ЖЗҚ;
7) “Валют-транзит Фонд”;
8) “Атамекен” ЖЗҚ;
9) “НефтеГаз-Дем” ЖЗҚ;
10) “Қазақмыс” ЖЗҚ;
11) “Капитал” ЖЗҚ;
12) “Отан” ЖЗҚ;
13) “Қорғау” ЖЗҚ;
14) “Д.А. Қонаев атындағы ЖЗҚ”.
Енді олардың жергілікті жерлердегі филиалдар, бөлімшелер санына және
Бұл мәліметтер бойынша ең көп филиалы бар ЖЗҚ
Кесте 1 – 2010 жылғы 1 қаңтардағы ҚР-ғы
№
ЖЗҚ түрлері Филиалдар және бөлімшелер саны
Кастодиан банктерінің атауы
1 “Капитал” ЖЗҚ - АТФБанкі
2 “Қазақстан Халық Банкінің” ЖЗҚ 17 АТФБанкі
3 “Ұлар Үмiт” ЖЗҚ 17 Қ Халық Банкі
4 “Отан” ЖЗҚ 2 БанкЦентрКредит
5 “Сенiм” ЖЗҚ 16 Еуразиялық Банк 6
7 “Валют-транзит Фонд” ЖЗҚ 34 Темірбанк
8 “Корғау” ЖЗҚ 2 БанкЦентрКредит
9 “Д.А. Қонаев атындағы ЖЗҚ» 2 АТФБанкі
10 “Казахмыс” ЖЗҚ - Қ Халық Банкі
11 “БТА Қазақстан” ЖЗҚ 20 Темірбанк
12 “Атамекен” ЖЗҚ 14 Қ Халық Банкі
13 “Грантум” ЖЗҚ 10 ДБ HSBC Қазақстан Банкі
14 “Мемлекеттік ЖЗҚ” 18 ҚР Ұлттық Банкі
15 Барлығы 155
Әрбір Жинақтаушы Зейнетақы Қорының өзіндік жарғылық капиталы және
Кесте 2 – Жинақтаушы Зейнетақы Қорларының жарғылық капиталының
№
Жинақтаушы Зейнетақы Қорларының атауы 2010 жылғы 1 қаңтардағы
1 “Капитал” ЖЗҚ 500000
2 “Қазақстан Халық Банкінің” ЖЗҚ 1000000
3 “Ұлар Үмiт” ЖЗҚ 1005000
4 “Отан” ЖЗҚ 500000
5 “Сенiм ЖЗҚ” 600000
6 “НефтеГаз-Дем” ЖЗҚ 800000
7 “Валют-транзит Фонд” ЖЗҚ 900000
8 “Корғау” ЖЗҚ 400000
9 “Д.А. Қонаев атындағы ЖЗҚ» 300000
10 “Казахмыс” ЖЗҚ 300000
11 “БТА Қазақстан” ЖЗҚ 1004000
12 “Атамекен” ЖЗҚ 200200
13 “Грантум” ЖЗҚ 150000
14 “Мемлекеттік ЖЗҚ” 500000
Кестеде көріп тұрғанымыздай ең жоғарғы жарғылық капитал “Ұлар
Кесте 3 – Жинақтаушы Зейнетақы Қорларының меншік капиталының
№
Жинақтаушы Зейнетақы Қорларының атауы 2010 жылғы 1 қаңтардағы
1 “Капитал” ЖЗҚ 621865
2 “Қазақстан Халық Банкінің” ЖЗҚ 6470598
3 “Ұлар Үмiт” ЖЗҚ 6389652
4 “Отан” ЖЗҚ 788147
5 “Сенiм ЖЗҚ” 5698321
6 “НефтеГаз-Дем” ЖЗҚ 3659847
7 “Валют-транзит Фонд” ЖЗҚ 2987652
8 “Корғау” ЖЗҚ 654602
9 “Д.А. Қонаев атындағы ЖЗҚ» 589620
10 “Казахмыс” ЖЗҚ 421126
11 “БТА Қазақстан” ЖЗҚ 3296470
12 “Атамекен” ЖЗҚ 400635
13 “Грантум” ЖЗҚ 842631
14 “Мемлекеттік ЖЗҚ” 4099190
Меншік капиталы бойынша бірінші орынды “Қазақстан Халық
Енді Қазақстан Республикасының Жинақтаушы Зейнетақы Қорларының инвестициялық қоржынының
Кесте 4 – ҚР-ң ЖЗҚ-ң инвестициялық қоржыны
№ Қаржылық инструменттер млн.тенге % үлесі
1 ҚР-ң мемлекеттік бағалы қағаздары, оның ішінде: 254857
1.1 ҚР-ң еурооблигациясы 2516 0,51
1.2 ҚР-ң қаржылық министрлігінің бағалы қағаздары 108740 21,90
1.3 ҚР-ң Ұлттық Банкінің бағамы 143435 28,89
1.4 Жергілікті атқарушы органдардың бағалы қағаздары 166 0,03
2 Екінші деңгейлі банктерге салымдар 57109 11,50
3 Халықаралық қаржылық ұйымдардың бағалы қағаздары 3460 0,70
4 Шетелдік эмитенттердің мемлекеттік бағалы қағаздары 2337 0,47
5 Шетелдік инвестициялық қорлардың пайлары 128 0,03
6 ҚР-ң эмитенттерінің мемлекеттік емес бағалы қағаздары, оның
6.1 Акциялар 30956 6,23
6.2 Облигациялар, оның ішінде: 138554 27,90
6.2.1 АҚШ долларымен көрсетілгені 130204 26,22
6.2.2 Тенгемен көрсетілгені 8350 1,68
7 Шетелдік эмитенттердің мемлекеттік емес бағалы қағаздары, оның
7.1 Акциялар 7207 1,45
7.2 Облигацииялар 1961 0,39
Барлығы 496569 100,0
Инвестициялық қоржынды талдайтын болсақ, онда оның ең көп
Қазiргi кезде Қазақстанда 14 Жинақтаушы Зейнетақы Қорлары бар.
Кесте 5 – 2010 жылғы 1 қаңтардағы ҚР-ғы
№
ЖЗҚ түрлері
Салымшылар саны, (адам) 1салымшыға шаққан-
дағы зейнетақы жинағы
1 “Капитал” ЖЗҚ 264239 74751
2 “Қазақстан Халық Банкінің” ЖЗҚ 1709422 147446
3 “Ұлар Үмiт” ЖЗҚ 1304131 122756
4 “Отан” ЖЗҚ 169041 115835
5 “Сенiм ЖЗҚ” 244872 144658
6 “НефтеГаз-Дем” ЖЗҚ 294783 72372
7 “Валют-транзит” ЖЗҚ 714872 49239
8 “Корғау” ЖЗҚ 135645 93952
9 “Д.А. Қонаев атындағы ЖЗҚ" 64690 65666
10 “Казахмыс” ЖЗҚ 113977 176172
11 “БТА Қазақстан” ЖЗҚ 712667 117615
12 “Атамекен” ЖЗҚ 268660 85125
13 “Грантум” ЖЗҚ 198511 296270
14 “Мемлекеттік ЖЗҚ” 2377323 68857
15 Барлығы 8572833 1630714
Бұл кестеден көріп тұрғанымыздай салымшылар саны жағынан ең
Жоғарыда көрсетiлген барлық ЖЗҚ-р, 2009 жылдың 1 сәуiрiндегi
инақтаушы зейнетақы қорлары қызметі көп қырлы, сондықтан да
(1)
Мұндағы:
А – жыл сайынғы жинақ сомасы;
В – зейнетақы салымы;
R – инвестициялық кіріс қойылымы;
I – зейнетақы жинағының қалыптасу мерзімі (еңбек стажы).
Жинақтаушы зейнетақы қорларын таңдай отырып, әрбір салымшы тәуекелділікке
Сурет 1 - 2010 жылғы 1 қаңтардағы
Ескерту:
ЖЗҚ-ң iс-әрекетiнiң талдауын аяқтай келе, 2009 - 2010
Сурет 3 – ҚР-ң 2009 жылғы Жинақтаушы Зейнетақы
Енді қаржы нарығындағы зейнетақы қорларының үлесі және қазіргі
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЛАРЫНЫҢ ІСКЕРЛІГІН БАСҚАРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ
2.1 Ұлар Үміт ЖЗҚ АҚ-ның жалпы сипаттамасы мен
"Ұлар Үміт" қоры №1 мемлекеттік лицензиясы негізінде зейнетақы
"Ұлар Үміт" қоры ірі институционалдық инвестор болып табылады.
1997 жылы ҚР Үкіметінің "ҚР зейнетақымен қамтамасыз ету
2003 жылдың 6 тамызында акционерлер елдің 2 ірі
Бұл қорды біріктірудегі мақсат қуатты қаржы және әлеуметтік
2007 жылы 12 майда жаңа жарғының қабылдануына байланысты
Республикадағы зейнетақылық қызмет нарығындағы қордың алдына қойған мақсаты
2004 жылдың мәліметі бойынша қор салымшыларының саны 811636
2008 жылы "Ұлар Үміт" ЖЗҚ-ның салымшыларының зейнетақы қоры
Қор жұмысының жүйелене түсуінің екінші себебі – бұл
Қор ең алдымен салымшылардың шынайы нақты ақпаратқа, қызмет
4-сурет. ҰларҮміт АҚ-ның инвестициялық портфель құрылымы.
"Ұлар Үміт" өз салымшыларына көрсетілетін қызметтің үздік
Төлем жасаушыдан келген белгілі кезеңдегі төлемдік тапсырыстар тізімі;
Кезең ішінде қордың қате аударылған сомаларды қайтаруы:
Қорға жіберілген, бірақ зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттік орталық
Қор салымшылары үшін келесі қызметтер көрсетіледі:
зейнетақымен қамтамасыз ету туралы шарт жасасу;
жинақтаушы зейнетақы жүйесі сұрақтары бойынша кеңес беру;
интернет жүйесіне қосылған кез-келген компьютер немесе ұялы телефон
несие рәсімдеу үшін салымшының жеке зейнетақы шотының жағдайы
салымшыларға жеке зейнетақы шотының жағдайы туралы электрондық почтальон
5-сурет. "Ұлар Үміт" жинақтаушы зейнетақы қоры АҚ-ның зейнетақылық
6-сурет. "ҰларҮміт" жинақтаушы қоры АҚ-ның салымшылары санының өсімі.
Біз, «Ұлар Үміт» жинақтаушы зейнетақы қоры» АҚ (бұдан
Көрсетілген қаржылық есеп берудің Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына
39 Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарты (IAS) құнсызданудың
Егер осы құнсыздану 2010 жылғы 31 қаңтардағы жағдай
Кесте 7 - «Ұлар Үміт» жинақтаушы зейнетақы қоры»
Ескертпе 2010 жыл
мың теңге 2009 жыл
мың теңге
Комиссиялық кіріс 4 2,767,970 3,095,222
Пайыздық кіріс 5 417,496 270,403
Шетел валюталарымен болған операциялар бойынша таза шығын
2,691
(14)
Сатуға арналған қолда бар активтермен болған инвестициядан таза
5
(1,809)
Басқа кірістер (шығыстар)
7,943
3,196,105 3,363,269
Операциялық шығыстар 6 1,688,981) (1,348,094)
Салық салуға дейінгі пайда
1,507,124 2,015,175
Табыс салығы бойынша шығыстар 7 (350,183) (578,915)
Таза пайда
1,156,941 1,436,260
Осы қаржылық есеп беру басшылықпен 2009 жылғы 16
Кесте 8 - «Ұлар Үміт» жинақтаушы зейнетақы қоры»
2010 жыл
мың теңге 2009 жыл
мың теңге
ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРДЕН АҚШАЛАЙ ҚАРАЖАТ ҚОЗҒАЛЫСЫ
Салық салуға дейінгі пайда 1,507,124 2,015,175
Түзетулер:
Тозу және амортизация 80,275 108,662
Негізгі қаражат шығарудан шығын (пайда) 890 (687 )
Дисконт амортизациясы, нетто (305,692) (173,754)
Есептелген сыйақының өзгеруі, нетто (30,142) (51,139)
Операциялық актвтердің (ұлғайуы)/төмендеуі
Банктердегі салымдар (30,000) (550,000)
Алуға есептелген комиссиялық сыйақы 40,897 1,033,614
Басқа активтер (5,637) (169,461)
Операциялық міндеттемелердің ұлғаюы/(төмендеуі):
Төлемге салықтар (15,973) 38,303
Басқа міндеттемелер 13,144 8,729
Салық салуға дейін операциялық қызметтерден таза ақшалай қаражат
2,259,442
Төленген табыс салығы (296,645) (773,026)
Операциялық қызметтерден ақшалай қаражат
ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРДЕН АҚШАЛАЙ ҚАРАЖАТ ҚОЗҒАЛЫСЫ:
Сатуға арналған қолда бар активтерді сатып алу (49,524,462)
Сатуға арналған қолда бар активтерді іске асырудан түсім
Өтеуге дейін ұсталатын инвестицияны сатып алу (857,116) -
Негізгі қаражаттарды сатып алу (250,022) (68,849)
Негізгі қаражат объектілерін іске асырудан түсім
Материалдық емес активтерді сатып алу (158,207) (16,122)
Инвестициялық қызметтерден ақшалай қаражаттарды пайдалану
(4,460,170)
(1,943,734)
ҚАРЖЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРДЕН АҚШАЛАЙ ҚАРАЖАТТЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ:
Акциялар шығаралымынан түсім 3,600,399 512,771
Қаржылық қызметтерден ақшалай қаражаттың таза түсімі 3,600,399 512,771
Ақшалай қаражаттың және олардың баламаларының таза ұлғайуы
98,452
55,453
Ақшалай қаражаттың және олардың баламалары жыл басында
61,919
6,466
Ақшалай қаражаттың және олардың баламалары жыл соңында
160,371
61,919
2010 жылғы 31 қаңтардағы жағдай бойынша Қор
Қор зейнетақы активтерін басқару нәтижесінде алынған таза инвестициялық
Қордың заңды мекен-жайы: Қазақстан Республикасы, Алматы қ-сы, Әуезов
2.2 Ұлар Үміт ЖЗҚ активтері мен тәуекелдерін
«Ұлар Үміт» Жинақтаушы зейнетақы қоры» акционерлік қоғамы (бұдан
Қор Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын
Қор зейнетақы активтерін инвестициялық басқаратын ұйымдардың және жарнаның
Қордың негізгі қызметі зейнетақы жинақ ақшаларын мемлекеттік бағалы
ҚЕХС «Қаржылық есептілікті беру» (2009) жіті қаралған стандарты
Әртүрлі «ҚЕХС желілдіру» бөлектіктің әрбір стандартына сәйкес қаралады.
Кесте 9 - Комиссиялық кірістер
2010 жыл,
мың теңге 2009 жыл, мың теңге
Зейнетақы активтер бойынша инвестициялық кірістен болған комиссиялық кіріс
1,545,605
2,142,238
Зейнетақы активтер бойынша комиссиялық кіріс 1,222,365 952,984
2,767,970 3,095,222
Қор 2010 жылы зейнетақы активтерін басқару нәтижесінде алған
Кесте 10 - Пайыздық кіріс
2010 жыл,
мың теңге 2009 жыл,
мың теңге
Сатуға арналған қолда бар активтер 263,787 173,754
Банктердегі салымдар 80,253 68,940
Өтеуге дейін ұсталатын инвестиция 68,570 -
«Кері» РЕПО мәмілелері бойынша дебиторлық берешек
4,886
27,709
417,496 270,403
Ағымдағы салық бойынша Қор қолданатын салық мөлшерлемесі 30%
Кесте 11 - Қолданыстағы салық мөлшерлемелерін салыстыру
2010 ж.
мың теңге
% 2009 ж.
мың теңге
%
Салық салғанға дейінгі пайда 1,507,124 100 2,015,175 100
Қолданыстағы салық мөлшерлемесі бойынша есептелген табыс салығы
452,137
30
604,553
30
Тұрақты салық айырмашылығының ықпалы (101,954) (7) (25,638) (1)
350,183 23 578,915 29
Дивиденттердің мөлшері Қормен төленген болуы мүмкін, және Қазақстан
3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЛАРЫН ДАМЫТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН
3.1 Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуындағы жинақтаушы зейнетақы қорларын дамыту
Қазақстан Республикасында зейнетақыменен қамтамасыз ету реформасы зейнетақымен қамтамасыз
Зейнетақы 1-2 жылдың ішінде жинақтаушы зейнетақы қорларының қажетті
Осы уақыттарда зейнетақы реформасының мақсаты бағытты біреу-ақ қарттарды
Қазақстан Республикасында зейнетақы реформасының үкімет қабылдаған концепциясы үш
Оның ішінде мемлекеттік емес зейнетақымен қамтамасыз ету жүйесі
Мемлекеттік емес зейнетақы қорлары халықтың қартайған шағында, жұмысқа
Зейнетақы қорларының активтері кәсіпорындар мен ұйымдардың міндетті зейнетақылық
Жинақтау зейнетақы қорлары қызметінің ерекшелігіне байланысты ұзақ мерзімді
Нарық экономикасы дамыған зейнетақы қорлары ең қуатты, сенімді
Мемлекеттік емес зейнетақы қорларының инвестор ретіндегі қаржы нарығындағы
- ол енгізілген активтерге қалай әсер етсе, инвестициялардан
- ел экономикасын мемлекеттік емес зейнетақы қорларының қаражаттарын
Мемлекеттік емес жинақтау зейнетақы қорларының активтері ұзақ мерзімді
Осыдан барып мынадай қорытынды жасауға болады: зейнетақы қорлары
Зейнетақы төлемдері бағалы қағаздарға инвестициялауға зейнетақы активтерін басқару
Мемлекеттік емес жинақтау қорлары мен мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы
Ашық зейнетақы қорының құрылтайшылары заңды және жеке тұлға
Тікелей қызметі бойынша зейнетақы жарналарына бір пайыздық және
Зейнетақы активтерін басқару компаниясы Акционерлік қоғам нысанасында
Мемлекеттік емес зейнетақы қоры - коммерциялық ұйым, оның
Мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы қорларынан мемлекеттік емес жинақтау зейнетақы
Мемлекеттік емес жинақтаушы зейнетақы қорларының активтерінің негізгі бөлігі
Қазақстан жинақтаушы зейнетақы қорларының қаржы нарығының жеткіліксіз дамуы
Жалпы жинақта зейнетақы қорының инвестициялық қызметі инфляция жағдайында
Мемлекеттік емес жинақтау зейнетақы қорларының инвестициялық қызметінің ерекшеліктерін
Зейнетақы қорлары клиенттерінің сенімділігін көбейту үшін ірі қаражатты
3.2 Қазақстан Республикасының зейнетақы жүйесін жетілдіру жолдары
Қазақстандағы зейнетақы жүйесін реформалаудың бастапқы кездерінде көптеген мәселелерге
Бірақ ол ақшалар Мемлекеттік Жинақтаушы Зейнетақы Қорларында қала
Ол кездегі орын алған тағы бір мәселе ол
Бұл жағдай мемлекеттік емес зейнетақы қорларының мәртебесін төмендете
Зейнетақы жүйесінде тағы бір кезіккен қиындық ол зейнетақы
Жинақтаушы зейнетақымен қамтамасыз ету әрбір азаматтың зейнетақы жинақтарын
1) Зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарын уақытында аударуды
2) Зейнетақыны жоғарылату механизмін өңдеу. Еліміздегі жүргізілген өзгертулер
елеулі түрде жоғарылату кезеңдері негізінде жоғарылап отырды. 2009
Егер жалақы өсімі көптеген обьективті факторлармен шектеулі болса,
3) Әлеуметтік сақтандыру принциптерін енгізу. Сенімді, тиімді сақтандырумен
а) Салымшыға оның алғысы келген уақыттағы зейнеткерлік жасы
ә) Зейнетақымен сақтандыруды өзінің қызметкерлерімен келісім шарт жасау
б) Салымшыға келісім шарт мерзімі аяқталмай тұрған кезде
в) Алғашқы зейнетақыны зейнеткерлікке шыққан кезден бастап немесе
Әлеуметтік сақтандыру жүйесі халықтың жұмысқа қабілетті мүшелерін өзінің
4) ЖЗҚ-лар арасында бәсекелік ортаны қалыптастыру. Қазіргі уақытта
5)Халықты ЖЗЖ-сі туралы ақпаратпен қамтамасыз ету. Негізгі проблема
аса маңызды болып табылады, себебі жұмыспен қамтылған халықтың
Зейнетақы қорларының салымшыларға сапалы қызмет көрсетуі де аса
Болашақта зейнетақы қорлары инвестициялық тәуекел деңгейіне бейімделуі тиіс,
6) Зейнетақымен қамтамасыз ету жүйесіндегі аймақтық саясат. Әлеуметтік
- зейнетақымен қамсыздандыру жүйесінің қызметіне ғылыми әдістемелік жұмысты,
- әлеуметтік қорғау мекемелерінің тәжірибесін талдау;
- жобаларды, әлеуметтік нормалар мен нормативтерді өңдеу;
7) Зейнетақы активтерін экономиканың нақты секторына белсенді инвестициялау.
Жинақтаушы зейнетақы қорлары қалыптасып жұмыс жасағаннан бері соңғы
Мемлекеттік бағалы қағаздарға салынған зейнетақы активтері зейнетақы қорларының
Соңғы кездері мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы қорды жекешелендіру туралы
-мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы қорының жекешелендірілуі аяқастынан болмауы тиіс;
- мемлекеттік жинақтаушы зеинетақы қорының салымшыларына 3
- мемлекеттік жинақтауыш зейнетақы қорының салымшылары
ойластырылған таңдау жасауы үшін жекешелендіру іс-шаралары жарияланған және
егер қазіргі таңда мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы қоры жинақтаушы
мемлекеттік жинақтауышы зейнетақы қоры жекешелендіру фактісі
Зейнетақы активтерін басқаруды зейнетақы активтерін басқару бойынша компанияға
Мемлекеттік реттеуші органның басшылары жинақтаушы зейнетақы қорының қызметін
Құқықтық инфрақұрылым жағдайы мен байланысты ;
Жұмыс берушілермен міндетті зейнетақы жарналарын төлемеуі және өз
Өмрлік төлем сызбасын ендірумен байланысты;
Зейнетақы активтерін орналастыру үшін қаржы қүралдарының жеткіліксіздігімен байланысты
Осы мәселелерді шешу мен байланысты мынадай ұсыеныстар қарастырылған.
жауаптылығы декларациялық сипатқа ие. Зейнетақы жинақтарын толық
Зейнетақы қорларының инвестициялық қызметі жөнінде айтқан кезде
Жинақтаушы зейнетақы жүйесі туралы халақтың төмен мәлімет алмауы
Төлейтін кәсіпорындар мәселесін шешуге мынадай ұсыныстар жасауға болады:
- зейнетақы қорларын аударуды міндетті төлемдер қатарына жатқызу
- салық органдарына төлемейтін кәсіпорындардан зейнетақы
Қазақстаннаң жинақтаушы зейнетақы жүйесінің дами бастауынан-ақ салымшының жинақтаушы
Қазақстан Республикасының жағдайындағы экономикасының дамуы, мемлекеттің әлеуметтік-
Қазіргі мемлекеттердің барлығында дерлік, азаматтарды экономикалық қиыншылықтан
Әлеуметтік теңдіктің деңгейі ең алдымен табыстар жүйесіне байланысты
2009 жылы тұрақтандыру жоспарының аясында мемлекет деңгейінде қамтамасыз
Осыған сәйкес үстіміздегі жылы 5785 жоба жүзеге асып,
Жыл ішінде Үкімет басымдық беретін екінші маңызды мәселе
2009 жыл – жаңа үш жылдық бюджет аясында
Мұның сыртында төменгі зейнетақы көлемі базалық зейнетақыны қоса
Үшінші маңызды бағыт – шағын және орта бизнесті
Казіргі жағдайда халықты әлеуметтік қорғау жүйесі одан ары
Жолдауда зейнеткерлерді қолдау көлемін ұдайы арттырып келе
Әлеуметтік құрылым нығайып отыр. 2009 жылы ғана республика
Жолдауда келесі атқарылуға тиісті шаралар қарастырылған:
мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылардың және арнаулы мемлекеттік жәрдемақылардың мөлшерін
сәби бір жасқа толғанға дейін күтіп-бағуға берілетін ай
бюджет саласы қызметкерлерінің жалақысын кезең-кезеңмен өсіру арқылы 2012
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстандағы экономиканың тұрақтала бастаған жағдайындағы ЗЖҚ қаржы нарықтарында
Бірақ өткен жалғы есеп беруде кейбір зейнетақы қорларының
Жалпы мемлекеттік емес жинақтаушы зейнетақы қоры – салымшылардың
Альтернативті үлестіруші жүйе жинақтаушызейнетақы жүйесі болып табылады.Мұнда әрбір
Жақын арада кейбір жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін
Зейнетақы қорларының инвестициялық қызметі жөнінде айтқан кезде мынадай
Реформаның негізгі мақсаты мемлекеттік зейнетақы берудегі,- мелекеттік бюджетке
Ынтымақтастық зейнетақы жүйесі 1,5 миллион азаматтарды зейнетақымен қамсыздандырудың
Өзінің қартаюын ойлау және азаматтардың еңбек етуі барысында
Қазақстанның жинақтаушы зейнетақы жүйесі де тыс қалған жоқ:
Қазіргі кезде 6,7 миллионнан астам жеке зейнетақы шоты
Қорыта келгенде, зейнетақы реформасының тәжірбиесі біздің елімізде қарқынды
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 ҚР-сының «ҚР-да зейнетақымен қамтамасыз ету туралы» Заңы
2 Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына жолдауы «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік
3 Н.Ә. Назарбаевтің «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты
4 Н.Ә. Назарбаевтің «Қазақстан-2030» даму стратегиясы
5 Экономическая теория. Под. ред. Грязновой. //М.-1989.-с.415-416
6 Қонысбаев А. Н Реформирование системы пенсионного
7 Нурмуханбетов.Е Пенсионное страхование и пенсионный аннуитет
8 Карагусова Г.Д Пенсионная система РК: опыт
9 Адамбекова.А. Анализ пенсионного рынка Казахстана //Финансы Казахстана.-2007.-№5.с77-82
10 Бекбердиев Б.Д ҚР-да зейнетақымен қамтамасыз ету
11 Аманжолов С.А Накопительная пенсионная система в Казахстане:
12 Алибаев.А Накопительная пенсионная система необходимый поиск эффективных
13 Брежнева Н.А Перспективы совершенствование и оптимизации накопительной
14 Джумабеков А. Накопительная пенсионная система Республики Казахстан
15 Сүлейменов Ж Пенсионная система: настоящее и
16 Нурмуханбетов Е Рынок пенсионных услуг в
17 Исахова П Халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің әлеуметтік-экономикалық
18 Шибутов Д.Х Проблемы развития Накопительной пенсионной системы
19 Отаров А.К, Алиева З.А Мергенбаева А.Т Негосударственные
20 Мергенбаева А.Т Математикалық әдісті қолдану арқылы жұмысқа
21 Нурмуханбетов Е Анализ пенсионного рынка Казахстана по
23 Молдағалиев Н.Ы Жинақтаушы зейнетақы жүйесі: жағдайы мен
24 Сыздыкова Э.Ж Пенсионная система как элемент социально-трудовой
25Алдашев С Зейнетақымен қамтамасыз ету мәселелері //Заң және
26 Отарбекова Э.А Инвестиционное управление пенсионными активами как
27 Борисенко Н.Ю Основные направления совершенствования государственной системы
28 Акишева А.С Теоретическое основы организации развития системы
29 Қарағұсова Г.Д Зейнетақы реформасы: тәжірибе және табыс
Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру мемлекеттік саясаттың басты мақсаты»
Қазақстанның қысқаша статистикалық жылнамалығы.-Алматы: Қазақстан Республикасы статистика агенттігі,
Уровень жизни населения. Агенство РК по статистике информирует
Республика Казахстан. Статистический ежегодник. 2009 г. Алматы: АС
3
2005
31 390
2006
46 350
2007
63 036
2008
85 685
2009
117 600
2010
149 750
зейнетақы активтері
2005
771 061
2006
811 636
2007
916 422
2008
1 028 899
2009
1 129 984
2010
1 275 133
салымшылары саны