Несиенің экономикадағы қызметтері

 Тақырыбы: Қазақстан Республикасындағы несиелік жүйенің
МАЗМҰНЫ
Кіріспе .............................................................................................. 3-5
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ НЕСИЕ ЖҮЙЕСІНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫ.....................................................
5
1.1 Несие туралы ұғым және несиенің формалары.......................... 5-8
1.2 Несие беру шарттары және оның
1.3 Несие түрлері ............................................................................... 14-20
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЭКОНОМИКА-ЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНДА НЕСИЕ ДАМУЫНЫҢ ӘСЕРІ.......
20
2.1 Несиенің экономикадағы қызметтері ...................................... 20-23
2.2 Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлікті банктік несиелендіру..................................................................................
23-26
2.3 Банктік несиенің экономикаға тигізетін
Қорытынды....................................................................................... 29
Қолданылған әдебиеттер тізімі ..................................................... 31
КІРІСПЕ
Менің курстық жұмысымда Қазақстан Республикасындағы несие
Курстық жұмысты жазудағы мақсатым – жалпы несие туралы
Өйткені јазiргi нарыјтыј экономика жаЈдайында тґрЈындар †з
Республикамызда нарыјтыј јатынастар јалыптасјалы берi, к†птеген экономикалыј-„леуметтiк †згерiстер
Несие нарыЈы ајшаныЎ экономикадаЈы мол †ндiрiсiнен пайда болды.
Банктiк несие экономиканыЎ дамуына Ґлкен „сер тигiзедi. Банктiк
Курстыј жґмыстыЎ мајсаты - ЅР-Јы јазiргi таЎдаЈы банктердiЎ
1. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ НЕСИЕ ЖҮЙЕСІНІҢ
1.1 Несие туралы ұғым және несиенің
Несие- нарықтық экономиканың тірегі ретінде экономикалық дамудың ажырамас
Несиенің пайда болуын өнімдерді өндіру сферасынан емес, олардың
Несие – бұл пайыз төлеу және қайтару шартында
Несие ақшалай капиталдың ссудалық капиталға өтуін қамтамасыз ете
Несие мен ссуданың арасында да өзара айырмашылық бар.
Экономикалық категория ретінде, несие – кәсіпорындар, ұйымдар және
Несиенің экономикадағы орны мен ролі, оның атқаратын
Қайта бөлу;
Айналыс шығындарын үнемдеу;
Айналыстағы нақты ақшалардың орнын уақытша алмастыру;
Капиталдың шоғырлануын жеделдету;
Ғылыми-техникалық прогресті жеделдету.
Несиенің қайта бөлу қызметі кез келген елдің ұлттық
Несиенің формасы – бұл несиелік қатынастар құрылымының, олардың
Несие берушілер мен қарыз алушылар арасындағы байланыстар қалай
Несиенің екі формасы бар: тауарлы және ақшалай. Мұндағы
Қалған несиенің түрлері осы екі форманың тәжірибеде қолдануын
Коммерциялық несие – ол тауар өндірушінің басқа тауар
Дегенмен, каммерциялық несиенің қолдануда біраз шетеулер бар. Олар:
бұл несиенің көлемі сатылуға тиіс тауарлар қорының көлемімен
бұл несиенің көлемі ел экономикасының жағдайына байланысты өзгереді,
бұл несие тек бір бағытта қозғалыста жүреді: оны
Қорыта айтқанда, коммерциялық несиенің банктік несиеден басты ерекшелігі
Коммерциялық несиенің банктік несиеден айырмашылығы мынадай:
- қарыз беруші ролінде банктік мекемелер емес, яғни
- коммерциялық несие тек қана тауар формасында беріледі;
-қарыз капиталы өнеркәсіптік немесе сауда капиталымен байланысты;
-коммерциялық несиенің орташа құны сол кезеңдегі банктік
-қарыз беруші мен қарыз алушы арасындағы несиелік мәміленің
Банктік несие – бұл банктік мекемелерден қарыз алушыларға
Банктік несие - бұл экономикадағы кеңінен тараған
1.2 Несие беру шарттары және оның
Несиенің түрлері коммерциялық және банктік несиеден
Коммерциялық банктер өздерінің клиенттеріне әр түрлі
І Қарыз алушылар категорияларына қарай:
1.Қаржылық институттарға берілетін несиелер:
- мақсатты қорларға;
-банктерге;
- қаржы несиелік мекемелеріне.
2. Қаржылық емес агенттерге берілетін несиелер:
- өнекәсіп салаларына;
- ауыл шаруашылығына;
-саудаға;
- дайындау ұйымдарына;
-жабдықтау – сату ұйымдарына;
- кооперативтерге;
-жеке кәсіпкерлерге.
3. Тұтыну мақсатына берілетін несиелер.
ІІ. Мерзіміне қарай:
-қысқа мерзімді (1 жылға дейін);
- орта мерзімді (1 жылдан 3-5 жылға дейін);
-ұзақ мерзімді (5 жылдан жоғары).
ІІІ. Тағайындалу және пайдалану сипатына қарай:
-негізгі қорларға жұмсалатын;
-айналым қаражатына жұмсалатын.
IV. Қамтамасыз ету дәрежесіне қарай:
Қамтамасыз етілген:
-кепілхатпен,
- кепілдемемен;
-кепілдікпен;
Сақтандырылған.
Қамтамасыз етілмеген:
-сенім (бланктік) несиесі.
V. Қайтарылу дәрежесіне қарай:
1) Стандартты несие – қайтарылу уақыты жетпеген, бірақ
2) Күмәнді несиелер – қайтарылу уақыты кешіктірілген,
3) Үмітсіз несиелер – қайтару уақыты кешіктірілген, мерзімі
VI. Валютамен берілуіне қарай:
ұлттық валютамен;
шетел валютасымен
VII. Берілу шартына қарай:
Тұтыну несиесі – бұл жеке тұлғаларға тұтыну тауарларына
Ипотекалық несие- бұл қозғалмайтын мүліктерді (тұрғын үйді, өндіріс
Овердравт несиесі – клиенттінің шотынан қаражатты шегеру, дебеттік
Овернайт несиесі - өтімділікті қолдау мақсатында бір түнге
Онкольдық несие – кредитордың алғашқы талабы бойынша өтелетін
Банкаралық несие - банктердің бір-біріне беретін несиесі.
Ломбардтық несие – тез іске асатын бағалы заттарды
Лизингтік несие – құрал-жабдықтарды жалға алумен байланысты
Рамбрустық несие - шикізаттарды ішке алып
Сенім несиесі – банктің сеніміне кірген, төлем қабілеті
Маусымдық несие – жабдықтаушының қаржыландыру уақыты мен
VIII. Несиелеу объектісіне қарай:
меншікті айналым қаражаттарын толықтыруға;
материалдық қорлар жиынтығы мен өндіріс шығындарына;
сыртқы экономикалық қызметке байланысты тауарларды экспорттау мен
азаматтардың жеке қызметтері үшін шикізаттар, материалдар, құралдар және
ломбардтық, кепілдік және ссудалық операцияларға;
театрлар және демалыс үйлерінің кірістері мен шығыстары
күрделі жұмсалымдарды қаржыландыруға;
тез өтелетін тиімділігі жоғары шараларға.
Сонымен қатар жоғарыдағы банктен тұтыну несиенің алуға қажетті
Қарыз алушының анкетасы.
Жеке куәлігі (көшірмесі).
СТТН (көшірмесі).
Соңғы 12 айға бөлініп көрсетілген жалақы және
Жұмыс стажы туралы жұмыс орнынан анықтама.
Отбасы құрамы туралы анықтама (№3 форма).
Некеге тұрғандығын растайтын құжаттар (неке туралы
Кепілге қоятын мүліктің құжаттары.
Келесі бір дамып отырған несиеге ипотекалық несиені
- Несие мөлшері:
85%-на дейін.
- Бастапқы жарна: жылжымайтын мүліктің бағалау
15% - ға дейін.
-Несие үшін төлем: айына: 1,3% (АҚШ долл.),
- Несие валютасы: АҚШ долл. Немесе теңгемен
- Несие мерзімі: 10 жылға дейін.
- Қамтамасыз ету түрі:
тұрғын үй.
Қазақстанда ипотекалық несиенің дамуын қолдау мақсатында соңғы жылдары
Несие жүйесі – жалпы банктердің (Ұлттық және коммерциялық)
Несие жүйесі ұғымы банк жүйесіне қарағанда кеңірек, яғни
Ломбардтар – бұл жылжитын мүліктерді кепілге ала отырып,
Тарихта ломбардтар өсімқорлық несие беретін жеке меншік
Несиелік серіктестік - өз мүшелеріне несие-есеп айырысу қызметін
Несиелік одақтар – бұл белгілі бір жеке тұлғалардан
Өзара несие қоғамдары – шағын және орта бизнеске
ҚР Ұлттық Банктің 1997 жылғы 29
Ондай операцияларға мыналар жатады:
ломбардтық операциялар: тез іске асырылатын бағалы қағаздар
Бағалы металдардан (алтыннан, күмістен, платинадан, платина тобындағы
Сейфтік қызметтер: клиенттердің бағалы қағаздарын, құжаттарын, құндылықтарын
Келісімшарт мерзімі ішінде жалға берілген мүлікке жалға
Заң талаптарына сәйкес кепілге алынған мүлікті сату.
1.3 Несие түрлері
Несие қатынастарының нақты көрінісін несиенің формалары мен түрлері
Банктік несие – ол банкте шоғырланған қаражат қорынан
Біріншіден, коммерциялық несие тауар түрінде берілсе, ал банктік
Екіншіден, коммерциялық несие мен банктік несие бір-бірінен, субъектілер,
Үшіншіден, коммерциялық несиенің шектеулері банктік несие берумен жойылады,
Төртіншіден, бұл екі несиенің динамикасы (өсуі) да біркелкі
Банктік несиені экономиканың кез келген салалары пайдаланады: өндірістің
Несиенің негізгі екі формасының – коммерциялық және банктік
Тұтыну несиесі – ол төлемін кейінге қалдырып тұтыну
Лизинг несиесі – ол тауар түрінде берілетін несие.
Ауыл шаруашылық несиесі – ол ауыл шаруашылығындағы негізгі
Шаруашылықаралық несие – бұрынғы КСРО-да кең қолданылған несие
Шаруашылықаралық несиенің басқа несиелерден айырмашылығы: бұл несие субъектілері,
Соңғы уақытта шаруашылықаралық несиенің тауарлы түрі дамуда. Мысалы,
Ипотекалық несие – ол жылжымайтын мүліктерді – жерді,
Мемлекеттік несие – ол мемлекет пен жергілікті үкімет
Заемдар мемлекетке уақытша қосымша табыс түсіргенмен, кейін қарызды
Халықаралық несие - мерзімді белгілеу, процент төлеу
Әлемдік шаруашылық қатынастардың интернационалдануына, халықаралық еңбек бөлінісіне және
Халықаралық несие қатынастарына несие беруші және қарыз алушы
Несиенің түрлері – ол ұйымдастыру – экономикалық нышандарына
Несие түрлері төмендегі жағдайларға байланысты жіктеледі:
несиемен қамтамасыз етілетін үдайы өндірістің сатысына. Өнім өндіретін
экономиканың салаларында қолданылуына. Өнеркәсіп мекемесіне берілген несие өнеркәсіптік
несенің қамтамасыз етілуіне. Тікелей қамтамасыз етілген несиеге, мысалы,
несие үшін төлем. Несие ақылы және ақысыз болып
Дегенмен, бұрынғы және қазіргі тарихта ақысыз несие берілетін
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЭКОНОМИКА-ЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНДА НЕСИЕ ДАМУЫНЫҢ
2.1 Несиенің экономикадағы қызметтері
Әрбір экономикалық категорияның мәні оның атқаратын қызметінен көрінеді.
Айырбас процесінде уақытша бөлініп шыққан құнды кейін өзінің
Сонымен, несиенің қайта бөлу қызметіне құнды бөлу қасиеті
Қайта бөлуді несие ресурстарын пайдаланушы субъектілердің әр түрлі
Несиенің қайта бөлу қызметінің бірсыпыра айырықша белгілері бар:
несиенің қатысуымен қоғамның тек бір жылда өндірген
несиенің қытысуымен тек ұлттық жалпы өнім ғана емес,
несиенің қайта бөлу қызметінің елеулі белгісі – уақытша
несиенің қатысуымен уақытша бөлініп шыққан құнды беру делдал-банктер
Несиенің келесі атқаратын қызметі – нақты ақшаны несие
Нақты ақшаны несие операцияларымен алмастыру үшін бірсыпыры алдын
дамыған банк жүйесі мен төлем айналымын ұйымдастынуды оның
экономикада төлем тапсырмасы немесе міндеттемесі бар төлем құжаттарының
орталық банктердің несие ақшаларын эмиссиялауы (шығаруы).
Несиенің қызметтерін айта келіп, кейбір экономистер оның бақылау
Несиенің экономиканы дамытудағы маңызы деп несиені қолдану әдістерін
Несиенің маңызы, сонымен бірге оны қолдану аясы елдің
Акционерлік компаниялардың пайда болып, олардың акциялар шығаруы, бюджеттің
2.2 Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлікті
банктік несиелендіру
Қазақстан кәсіпкерлікті банктік несиелендіру бойынша даму жолында тұр.
Кіші бизнесті несиелендірудің өзінде әр түрлі айырмашылықтар
Бұл банк, барлық банктер сияқты, кіші бизнес субъектілерінің
10 000 АҚШ доллорға дейін кредиттер 4 жылға
Кәсіпкерлікке жедел кредиттер кепілдіксіз 5000 АҚШ долл. көлемінде,
Банк коммерциялық кәсіпкерлерді жылжымайтын мүлкін кепілдікке алып, 200
Кәсіпкерлікті дамыту жолында Қазақстан банктері өз несиелерін жеңілдету
Ұлттық валютадығы несиелер 8,9 пайызға өсті және 860,6
Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді банктердің несиелерінің өсу
Банктер барлық жағдайда өз несие алушыларға барлық қолайлы
Банктiк несиенiЎ принциптерi несиелеу жҐйесiнiЎ негiзгi элементiн јґрайды.
Банктiк несиелеудiЎ принцитерi тґрајты болады. Олар тек несиенiЎ
НесиелеудiЎ принциптерi несие мазмґнымен байланысы (осыдан олардыЎ объективтiлiгi)
Банктiк несиенiЎ јазiргi кездегi нарыјтыј јатынастардыЎ јалыптасуы мен
2.3 Банктiк несиенiЎ экономикаЈа тигiзетiн ыјпалы.
Ѕазiргi уајытта ЅазајстандаЈы банк сферасы-бґл экономиканыЎ еЎ динамикалыј
Ѕазiргi банктер клиенттерi кеЎ аујымда јызмет
Шаруашылыј жҐргiзудiЎ нарыјтыј жаЈдайында несиенiЎ негiзгi нысаны болып
Банктiк несие – бґл банктiЎ јарыз берушiмен немесе
БанктiЎ несие м„мiлесiне јатысуы несиенiЎ ајшалай нысаныныЎ дамыЈанын
Банк несиесi саласында несиелiк јатынастардыЎ субъектiсi к„сiпорындар, ґымдар,
Ајшалай нысанда ґсынылЈан банк ссудасы банк пен јарыз
Республикада банктердiЎ јызметi тҐрлi факторлардыЎ „серiнен јалыптасјан јиын
Нарыјтыј јатынастардыЎ дамуымен байланысты ж„не Ѕазајстан экономикасыныЎ салыстырмалы
Несиенi јамту ретiндегi депозиттердiЎ јолданылуы 2001 жылы
Кепiлдiктер бґрынЈыдай банктерде Ґлкен сенiмге кiрмеген: 01.09.2000 жылЈы
Халыјтыј тґтыну тауарларыныЎ Ґлесi тез к†бейiп кеттi: 2000
Қорытынды
Қорыта келгенде, Қазақстан Республикасында банктер несиелік ресурстардың
Қазіргі нарық экономикада және кәсіпорындарының жұмыс істеуі мен
Қорыта айтқанда, әлемдік банктік іс-тәжірибеде несиенің басқа көптеген
Сонымен қатар несиенің коммерциялық және банктік несиелері бар.
Банктік несие – ол банкте шоғырланған қаражат қорынан
Несиенің экономиканы дамытудағы маңызы деп несиені қолдану әдістерін
Несиенің маңызы, сонымен бірге оны қолдану аясы елдің
Сонымен коммерциялық банктердің активінің бұрыннан қалыптасып және қазіргі
Пайданылған әдебиеттер тізімі
Кошенова Б. А. Ақша. Несие. Банктер. Валюта қатынасатары.
Мақыш С. Б. Ақша айналымы және несие: оқу
Тасыбаева А. А. “Банкілік құқық” / Алматы 1999ж
Ақша, несие банктер: Оқулық. Жалпы редакциясын басқарған Ғ.С.Сейітқасымов
Банковское кредитование малого предпринимательство в РК //Банки Казахстана
Статистический ежегодник Казахстана: статистический сборник / Смаилов редакциясында-
Развитие банков / Банки Казахстана № 11(253)
Состояние в финансовой свере в РК // Банки
Ерлен Жангелдин Қазақстанның банк секторы: даму кезеңдері және
Әбдіәзиз Алдаберген Саудагер кәсіпкер емес немесе банктерге құлаққағыс
2030 стратегиялық даму /12-13 ноябрь
2
Қазпошта
Екінші деңгейдегі банктер
Ломбардтар
Несиелік серіктестіктер
Сақтандыру
Қоғамдары
Инвестициялық
Компаниялар
Ипотекалық
компаниялар
Қазақстан Ұлттық банкі
ҚҰБ-ның Алматы
Қалалық филиалы
ҚҰБ-ның облыстық
(14) басқармалары
Пошта-жинақ
жүйесі
Банктер емес
мекемелер
Эмиссиялық емес банктер
Эмиссиялық
банктер
Парабанк жүйесі
Банк жүйесі
ҚР-ның несиелік жүйесі