ЖОСПАР
Қызыл кітап және Қазақстан қорықтары 2
Қызыл кітап 4
Қазақстанның қызыл кітабы 7
Қазақстан Қызыл кітабындағы сүтқоректілер. 9
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 16
Қызыл кітап және Қазақстан қорықтары
«Қорық» сөзі өте көне, ол сондай
Қазақстан мен Орта Азияның басқа республикаларында
Өкінішке орай, айтылған қорықтардың көпшілігі орман-аңшылық
«Табиғат эталоны» термині - жай бейнелі
Айтылғандарды мына мысал арқылы түсіндіруге болады:
Қорыта айтқанда, республикамыздың барлық территориясының 0,3%-ға
Бұл тұрғыдан қараудың екінші мәні сол,
Қызыл кітап
Светофордың көзі қызыл жанып тұрғанда, көшеден
Жер бетіндегі хайуанаттар мен өсімдіктердің бүкіл
Планета табиттының жұтау қаупі бірден белгілі
Хайуанаттар мен өсімдік түрлері - табиғаттың
Енді бірнеше мысал келтірелік. 19 ғасырда
Тіпті фаунамыздың (жануарлар дүниесінің) кейбір тамаша
Бұл жағдайдан сирек кездесетін және құрып
1979 жылғы жағдай бойынша алғанда, халықаралык,
1978 ж. «СССР Қызыл кітабы» жарық
«СССР Қызыл кітабына» енген түрлер екі
60-жылдардың ортасында, ал біздің елде 1978
Бұл сирек кездесетін түрді территория жағынан
Өте қатал қорғау режимі бар комплексті
Қазақстанның қызыл кітабы
Қазақстанда Қызыл кітаптың бірінші басылымы 1978
1996 жылы жарық көрген үшінші басылымда,
Қазақстан Қызыл кітабының үшінші басылымына тіркелген
Құстар мен сүтқоректілердің сирек кездесетін түрлерінің
Шындығына келгенде, Қорғалжын қорығы тек қоқиқаз
Келешекте ұйымдастырылатын қорықтардың ішінен мыналарды ерекше
Қазақстан Қызыл кітабындағы сүтқоректілер.
Қызыл қасқыр. Қазақстан территориясынан жойылып кетуі
Тянь-Шань қоңыр аюы. Тянь-Шань тауы мен
Қабылан. Бұрын Қазақстанда Үстірт пен Қызылқұмда
Түркістан сілеусіні. Сілеусіннің сирек кездесетін түршесі
Барыс. Қазақстандағы ең үлкен жабайы мысық.
Қарақал. Үстіртте тараған, ертеде Қызылқұмда да
Қызылқұм арқары. Қазақстанда Қызылқұмда мекендейді, бірақ
Қаратау арқары. Тек Қазақстанда Қаратауда ғана
Үстірт арқары. Тек Үстірт пен Маңғыстауда
Алтай арқары. Тек Алтайда ғана кездеседі.
Қазақстан арқары. Орталық Қазақстанның аласа қырат
Тянь-Шань арқары. Тянь-Шань мен Жоңғар Алатауында
Тоғай бұғысы. Жойылып бара жатқан Орта
Түрікмен құланы. Құланның бұл түршесі Үстіртте
Қарақұйрық. Ертеде шөлді аймақта көптеп кездескен,
Орта азия тас сусары. Тянь-Шань, Жоңғар
Орман сусары. Қазақстанда тек Жайық өзенінің
Европа қара күзені. Ертеде Жайық өзенінің
Шұбар күзен. Қазақстанның шөл және шөлейтті
Итаю. Өте сирек кездесетін аң. Қазақстанда
Шағыл мысығы. Аздаған мысықтар тек Үстірт
Сабаншы. Қаспийден Алтайға дейінгі шөлді аласа
Үнді жайрасы. Өзіне тән ерекшелігі бар,
Жалман. Бетпақдаланы, оның шығысында жатқан шөлді
Сары алақоржын. Жылма-жыл саны құрт өзгеріске
Жұпар. Саны удайы азайып бара жатқан
Иконников жарқанаты. Республикамызда тіршілігі белгісіз жарқанаттардың
Қорытынды
Бүгінде экология ғаламшар халқының ең үлкен
Табиғат – тірі дүние. Біз табиғаттан
Еуропа елдері қоршаған ортаны қорғауға көп
пайдаланбайды екен. Орман – оттектің жер
Ол – атмосфералық ауаны тазартушы. Бір
Академик К.И. Тимирязев: «Өсімдік жақсы өссе
Біздің республикамыздың көп аймағы көмекке зәру.
Табиғатқа келтірмеген зиян - өзімізге жасаған
Сонымен, Қызыл кітап белгілі бір түрлердің
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Бейсенова Ә. Самақова А. Экология., Алматы,
“ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚЫЗЫЛ КІТАБЫ”, “Красная книга Казахстана”
“Қ. Қ. к-ның” 3-басылымында тіркелген жануарлар
“Қ. Қ. к-ның” әрі танымдық, әрі
Әдеб.: Красная Книга КазССР. Редкие и
1