Тақырыбы: «Өнеркәсіпте инновациялық инфрақұрылымды қалыптастыру және дамыту»
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1. ӨНЕРКӘСІПТЕ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҮРДІСТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
1.1. Инновациялық қызмет түсінігі, мәні және оның түрлері............................4
1.2. Қазақстан Респупликасындағы инновациялық қызметті ұйымдастыруда мемлекеттің рөлі.....................................................................................................9
2. «HIGH TECH LOGISTIC» КОМПАНИЯСЫНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ БЕЛСЕНДІЛІГІН ТАЛДАУ
2.1. Инновациялық инфрақұрылымның ұлттық экономикада алатын орны...12
2.2. Кәсіпорынның шаруашылық-экономикалық қызметін талдау................. 26
2.3. Кәсіпорынның инноациялық үрдісін бағалау…..........................................29
3. ӨНЕРКӘСІПТЕ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ИНФРАҚҰРЫЛЫМДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ДАМЫТУ
3.1. Ғылыми әлеуетті дамыту...............................................................................33
3.2. Инновациялық инфрақұрылымды дамыту...................................................40
ҚОРЫТЫНДЫ....................................................................................................45
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.....................................................46
КІРІСПЕ
Қазақстан өз азаматтары үшін өмір сүрудің жоғары стандарттарын жасай
Біз бәсекге қабілетті экономиканың үлгісін таңдай отырып, бәсекелестікке қарымы
Биылғы жылдың ортасына қарай біздің қолымызда нарықтық туризм, мұнай-газ
Біз өзімізді жаңа технологиялар мен жаңа экономика әлеміне енгізетін
Индустриялық-иннновациялық дамудың инфрақұрылымы қазірдің өзінде қалыптасты. Мемлелеттік даму институттарын
2004 жылы 204 инвестициялық жоба іске асырылса, соның тең
Біздің стратегиялық міндетіміз – бәсекеге қабілетті елдердің қатарына лайықты
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 5 қыркүйектегі № 903
Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2003 жылғы 17 мамырдағы № 1096
Әлемдік экономиканы жаһандандыру аясында Қазақстан мынадай бiрқатар проблемалармен кезiгедi:
ХХ ғасырдың аяғына қарай ғылыми-техникалық сала ғылымның, білімнің, ғылымды
Сонымен қатар жаһандану процестері және экономикалардың өспелі өзара тәуелдік
.
Курстық жұмыс кіріспеден, 3 тараудан, қорытынды және қолданылылған әдебиеттерден
1. Кәсіпорындағы инновациялық үрдістің теориялық аспектілері
1.1. Инновациялық қызмет түсінігі, мәні және оның түрлері
"Инновация" термині көп ғалымдардың айтуы бойынша XV
ХХ ғасырдың 30-шы жылдарында австриялық ғалым Й. Шумпетер инновация
Әлемдік экономикалық әдебиеттерде, "инновация" жалпы қабылданған термин ретінде
Й. Шумпетер бойынша инновация – тек жаңалық енгізу емес,
Инновацияның эволюциялық әдістемесін Дж. Ст. Милль, К.Маркс және Й.
Й. Шумпетердің айтуы бойынша кәсіпкерлік бұл кәсіп емес,
Ағылшын-орыс сөздігі бойынша "инновация " бұл жаңалық енгізу, жаңашылдық,
Жаңашылдықтар мағынада – интеллектуалды қызметтің нәтижесі, ал кең мағынасында
Егер жаңалықтың экономикалық және әлеуметтік құны болмаса, онда
Инновация – ғылыми-техникалық зерттеу, өндіріс, маркетинг және менеджмент сияқты
Инновация терминіне түсінік қысқаша жалпы редакциясы В.А.Макоренконың "қазіргі кездегі
1.Техника мен технологияның алмастыруды қамтамасыз ету үшін экономикаға жұмсалынатын
Ғылыми-техникалық прогрестің жетістігі болатын жаңа техника мен техноголия
3.Дайын өнім, жаңа ойларды синтездеу, өндіру. Жаңа технологиялар, моделдер
4.Тіл білімінде – жаңа білімнің пайда болуы, морфологиядағы жаңа
Өндіріс факторларының "жаңа комбинацияларын" жүргізу барысында, ол инновацияға алып
- жаңа өнімді шығару, дайындау;
- өндірісте жаңа технологияларды қолдану;
- жаңа өндірісті ұйымдастыруды қолдану;
- жаңа тұтыну нарықтарын ашу;
- жаңа ресурстар көздері мен түрлерін ашу.
Р.Фостердің теориясында инновация – бұл "технологиялық құлдыраудың" жаңа технологияның
Инновация теориясы экономикалық өсу теориясында да қарастырылады. Көптеген ғалымдар
Дәстүр бойынша инновацияны – инновация-өнім, инновация-үрдіс немесе технологиялық және
Өнім-инновациясы ең көп таралған және барлық кәсіпорындарда қолданылады. Біреулерде
Технологиялық инновацияның мақсаты өнім сапасын жоғарылату есебінен бәсекелестік көтеру,
Ұйымдастырушылық-басқару инновациялар фирманың барлық деңгейлерінде қызметкерлер мен бөлімшелерді,
Институтционалды мектептің экономтеория зерттеушілері инновацияларды қоғамдық таңдау теория көмегімен
Бірінші инновацияның типі – қоғамдық игілік. Берілген инновацияны барлық
Екінші инновация түрі – клубтық игіліктер. Ұйым деңгейіндегі
Үшінші инновация түрі – жеке меншік ретінде сипатталады. Өнертабыс
Инновация түсінігін басқа да түрлерін ескеру арқылы кеңірек ашуға
П.Друкер инновациялық идеялардың көздері - тәуекелділік көздерінен басқа келесі
- күтпеген жағдай, күтпеген сәттілік, күтпеген сәтсіздік негізіндегі
- өндіріс үрдістерін қажет етуге негізделген инновациялар;
- сана құрылымы мен нарықтық өзгерістердің нәтижесіндегі инновациялар;
- жаңа білімдерге негізделген инновациялар;
Әлеуметтік мәселелерді шешуге бағытталған инновациялық өнімдер мен технологиялар әлеуметтік
Қоршаған ортаға әсерді білдіретін инновациялар экономикалық инновацияларды білдіреді.
Жоғарыдағы айтылған тәсілдерді талдай келе келесі түрде көрсетуге болады:
Радикалды деңгейі бойынша:
- технологияның жаңа кезеңі мен бағыттарын дамытуды қалыптастыру
- ғылыми-техникалық циклдың тұрақты дамуы және таралу фазасындағы шағын
- ескірген техника мен технологияларды ішінара жаңартуға бағытталған псевдоинновациялар;
Қолданылу сипаты бойынша:
- Жаңа өнімдерді өндіру мен жетілдіруге бағытталған өнім-инновациялар;
- Жаңа технологияларды қолдану мен жетілдіруге бағытталған технологиялық-инновациялар;
- Жаңа құрылымдарды жасау мен құрастыруға бағытталған әлеуметтік инновациялар;
Пайда болу стимулы бойынша:
- Ғылым мен техниканың көмегімен пайда болған инновациялар;
- өндірістің қажеттілігімен туындаған инновациялар;
- нарықтық қажеттілігімен туындаған инновациялар;
- жаңа өнімдер мен жеке ғылыми-техникалық потенциалындағы үрдістерді жасайтын
- шетелдік немесе басқа да инновацияларды модификациялайтын "имитация" инновациясы;
Өнім түрі бойынша:
- қоғамдық;
- аралас (клубтық);
- жеке;
Тиімділігіне байланысты:
- экономикалық әсерлерді қамтитын инновациялар;
- әлеуметтік әсерлері бар инновациялар;
- экологиялық әсерлерді қамтитын инновациялар;
- ғылыми-техникалық әсерлерді қамтитын инновациялар. [3]
Инновация - өндірістің және қоғамды басқарудың түрлі салаларына енгізілуі
Инновациялық грант – инновациялық жобаның тәжірибелік – конструкторлық әзірлемелерін
Инновациялық жоба – инновацияларды енгізуге бағытталған және инвестицияны көздейтін,
Инновациялық инфрақұрылым – Қазақстан Республикасы инновациялық қызметінің бір-бірімен өзара
Инновациялық қор – инновациялық жобаларды және инфрақұрылымды қаржыландыру, сондай-ақ
1- сурет. Инновацияның түрлері
Инновациялық қызмет – нәтижелері экономикалық өсу мен бәсекелестік қабілеттілігі
Инновациялық қызметтің мамандандырылған субъектісі – технологиялық бизнес-инкубатор, технологиялық парк,
Инновациялық қызметтің субъектілері – инновациялық қызметті жүзеге асыратын жеке
Инновациялық өнім – түрлі дәрежеде технологиялық өзгерістерге ұшыраған өнім.
1.жаңа (қайта енгізілген) – радикалдық өнімдік инновация;
2.жетілдірілген бұйымдар;
3.жаңа немесе өндірістің елеулі жетілдірілген әдістерінде құрылған бұйымдар -
Инновациялық белсенді кәсіпорындар – кәсіпорындардың инновациялық белсенділігінің деңгейі, яғни
Өнеркәсіпте инновацияның екі түрін бөліп қарастырады: өнімдік инновация және
Өнімдік инновацияға технологиялық жаңа және технологиялық жетілдірілген өнімдерді әзірлеу
Процестік инновацияға технологиялық жаңа немесе өнімдерді табыстау әдістерін қоса
Өнеркәсіпте технологиялық инновацияға мынадай өзгерістер жатпайды:
- өнімдердегі (түсінде, сәнінде және т.б.) эстетикалық өзгерістер;
- оның конструкциялық орындалуын өзгеріссіз қалдыратын, осы немесе басқа
1.2. Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті ұйымдастыруда мемлекеттің ролі
Біздің еліміздің болашағы оның интеллектуалды қоры, ғылым және
Ғылыми-техникалық әлеует кез-келген мемлекеттің ұлттық байлығының негізгі саласы.
Инновациялық прогрестің инновациялық саясатпен тікелей байланысты екендігі ақиқат. Осы
- ірі инновациялық жобаларды іске асыруда белгілі бір уақытта
- Мемлекеттік үйлестірушілік қызметін керек ететін және технологиялық жүйелердің
- Ірі зерттеулерді ұйымдастыру және оларды қоғамның денсаулық сақтау,
Инновациялық саясаттың басты ерекшелігі – оның әрдайым мемлекет назарында
Инновациялық саясатты жүзеге асыру барысында өндіріс өнімінің көлемін
- жоғары бәсекелестікке ұмтылған, шығыны аз, керісінше, пайдаланатын
- елдердің техникалық артта қалуын тоқтатып, жаңа технологияларға қол
- өнім өндірмейтін салалардағы құрылымдық алға жылжу, яғни технологиялық
- мемлекеттің қатысуымен маманданған венчурлік қорлар құру және венчурлік
- инновациялық қызмет субъектілерін мемлекеттік қолдау нысандары мен әдістерін
- инновациялық қызметтің мемлекеттік, салааралық, салалық және өңірлік
- инновациялық сала үшін кадрлар даярлау және қайта даярлау;
- өнеркәсіптің базалық салаларында жаңа технологиялық құрылым қалыптастыру.
2. «HIGH TECH LOGISTIC» КОМПАНИЯСЫНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ БЕЛСЕНДІЛІГІН ТАЛДАУ
2.1 Инновациялық инфрақұрылымның ұлттық экономикада
Инновациялық жүйе әрқайсысы тиiсiнше осындай элементтердi қосып алатын төмендегідей
1. Ғылыми әлеует коммерциялық пайдалану деңгейiне дейiн iргелiк әзiрлемелердi
2. Мемлекеттiк ғылыми ұйым – ұлттық ғылыми орталықтар, ғылыми-зерттеу
3. Ұлттық компаниялар жанындағы ғылыми ұйымдар, iрi кәсiпорындар жанындағы
4. Жеке ғылыми-зерттеу және жобалық институттар;
5. Ғылыми зерттеулермен айналысатын шағын және орта кәсiпкерлiктер;
6. Ғылыми кадрлар және дербес өнер тапқыштар;
7. Материалдық-техникалық база.
Инновациялық кәсiпкерлiк төмендегілерді қамтиды:
1. Бизнес-серілер;
2. Кәсiпорындар;
3. Инновациялық менеджерлер;
4. Инновациялық қызметтi iске асыру үшiн қызмет көрсететiн және
Инновациялық инфрақұрылым төмендегідей элементтерден тұрады:
1.Ұлттық технологиялық парктер;
2.Өңiрлiк технологиялық парктер;
3.Технологиялық бизнес-инкубаторлар;
4.Ғылым қалашықтары.
Қаржылық инфрақұрылым төмендегідей элементтерден тұрады:
- мемлекеттiк даму институттары;
- венчурлiк қорлар;
- кәсiпорындар;
- жеке кәсiпкерлер;
- екiншi деңгейдегі банктер.
Қазiргi уақытта, өзiнiң коммерциялық қолданысын табуға инновациялық әзiрлемелердi және
Инновациялық дамудың көзқарасы тұрғысынан қаражатты тиiмдi пайдалану, нақты айтсақ
Қазiргі кезде қолданыстағы заңнамаға сәйкес Қазақстан Республикасы Білiм және
Ғылыми зерттеулерді қаржыландыру, осының шеңберінде ғылыми ұйымдар ҒЗТКЖ жүргізуге
Қазiргi заманғы кезеңде бағдарламалық-мақсаттық әдiс шеңберiнде төмендегідей ғылыми
-табиғи және әлеуметтiк жүйелер туралы қағидаттық жаңа бiлiмдердi және
- өнеркәсiптiк-технологиялық және әлеуметтiк экономикалық дамудың бас басымдықтарында ғылыми-техникалық
- ғылыми-техникалық қызметтiң нақты және кешендiк-салааралық бағыттарын, қолданбалы және
- айқындалған басым бағыттар шеңберiнде "тәуекелдiк" пен перспективалық iргелiк
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң жанындағы Жоғарғы ғылыми-техникалық комиссия
Ғылыми зерттеулердiң жоғарыда аталған бағдарламаларын орындауға ғылыми-зерттеу институттарымен қатар
Қазақстанның тәуелсіздiк алғаннан кейiнгі алғашқы жылдары қабылданған ғылыми-зерттеулер мен
Инновациялық кәсiпкерлiк экономикалық қызметтiң ерекше түрi ретiнде инновациялық процестің
Инновациялық кәсiпорынның кәсiпкерлiк қызметi төмендегілерге:
- жаңа ғылыми идеяларды әзiрлеуге немесе iздеуге және оларды
- қажеттi инвестициялық ресурстарды iздеуге;
- жобаны немесе кәсiпорынды басқарудың тиiмдi модельдерiн құруға;
- ақшалай табыс алуға негізделген.
Инновациялық кәсiпкерлiктiң басты функцияларының бiрi ғылыми-техникалық және өндiрiстiк сала
Қазiргi уақытта Қазақстанда негізiнен шетелдiк капиталдың қатысуымен iрi корпорацияларда,
Инновациялық инфрақұрылым субъектілерi орындайтын негiзгі функциялардың тiзбесi:
- инновациялық даму субъектісiн ұйымдық-құқықтық қалыптастыру процесiне жәрдемдесу жөнiндегi
- бизнес-қызметтердiң кешенi (кешендiк консалтинг);
- ақпараттық-коммуникациялық қамтамасыз ету;
- жалпы пайдалану - зертханалық, өндiрiстік жабдығына қол жеткiзудi
- бiлiм беру қызметтер кешенi;
- технологиялар трансфертi;
- өкілдiк қызметтер (серiктестік байланыстар орнату).
Қазiргi сәтте Қазақстанның инновациялық инфрақұрылымын мемлекеттiк бюджет (республикалық, жергiлiктi
- инновациялық әлеуетке ие өңiрлердi аумақтық шоғырландыру және өңiрлердiң
- қолдау инфрақұрылымын салалық та, өңiрлiк инновациялық даму процестер
- Қазақстанның индустриялық-инновациялық дамуының бiрiншi кезеңiндегі, бiр өңiрде инновациялық
- шығындардың орындылық қағидатының қажеттілiгiн және олардың мемлекеттiк бюджеттiң
- инновациялық инфрақұрылым ұйымдарының олар жекелеген функцияларды қайталаумен болдырмау
- ҰИЖ-дың барлық элементтерi мен қатысушыларының өзара iс-қимыл процестерiн
Дамыған инновациялық жүйелерi бар барлық елдердегі инновациялық қызметтi қаржыландыру
- ҒЗТКЖ-ға мемлекеттік гранттар жүйесi, олардың нәтижелерiн патенттеу және
- венчурлiк капитал;
- ҒЗТКЖ-ға арналған корпоративтiк шығындар мен олардың нәтижелерiн енгізу;
- жекелеген инвесторлардың шығыстары.
Қазiргi уақытта Қазақстанның ҒЗТКЖ-ның қаржылық инфрақұрылымы келесідей көздерден
- Ғылым қорын қоса алғанда, ғылыми зерттеулер бағдарламаларына арналған
- ұлттық компаниялар мен кәсiпорындардың қаражаты;
- жеке инвесторлардың қаражаты;
- "Ұлттық инновациялық қор" АҚ-тың қаражаты;
- венчурлiк қорлардың қаражаты.
ҒЗТКЖ-ды бюджеттік қаржыландыру республикалық бюджеттiң, Ғылым қорының қаражатынан жүзеге
Венчурлік қорлар венчурлiк инвестициялаудың негізгі тетiгi болып табылады. Венчурлік
Венчурлiк инвестициялау - идеяларды жаңа өнiмнiң тұсаукесер үлгiлерiн құруға
Венчурлiк қор - венчурлiк инвестициялауды жүзеге асыру мақсатында заңды
Венчурлiк қордың компаниясын басқарушы (менеджер) - инвестициялардың объектiлерiн таңдау
Шығу - инвестордың оның иелігіндегi акциялардың пакетiн/қатысу үлесiн сатудағы
Венчурлiк инвестициялауды дамытудың бұл кезеңiнде келесідей сәттердi ескеру қажет:
- бүкіл әлемдегi венчурлiк қаржыландыру 2000-2001 жылғы дағдарыстан кейiн
- дамыған елдердегi венчурлiк қор менеджерлерiнiң басым көпшiлiгi инвестициялаудың
- барлық қор менеджерлерiн бiрiншi кезекте елдегi венчурлiк кәсiпкерлiктi
- кейбiр басқарушы компаниялар бiрiншi қадам ретiнде жобаларды ғылыми-техникалық
- көптеген қорлармен және венчурлiк қорлардың активтерiн басқару жөнiндегi
Қазақстанда ҰИЖ-ды қалыптастырудың негiзгi қағидаттары:
- мемлекеттiң ҰИЖ-ны қалыптастыру мен дамыту процесiндегi белсендi рөлi;
- мемлекеттің жеке капиталмен серiктестiгi;
- жүйенiң ашық сипаты.
Мемлекеттің белсендi рөлi бiрiншi кезекте ҰИЖ-ды қалыптастыру үшiн қажет.
Ақпараттық алмасу дамыту процесiнiң және әсiресе, бiлiмдердi, технологияларды, ақпараттарды
"Виртуалдық технопарк" БАЖ сапасын және оның қойылған мiндеттердi орындауды
- ҰИҚ субъектілерi қызметiнiң ақпараттандыру дәрежесi;
- ҰИҚ арқылы субъектілер арасындағы өзара iс-қимылдың деңгейi.
2005 жылы "Виртуалдық технопарк" БАЖ-дың техникалық-экономикалық негiздемесi әзiрленетiн және
Қазақстандағы ҰИЖ-нiң қаржы инфрақұрылымдарын дамыту.
Венчурлiк инвестициялауды дамытуда мемлекеттiк саясаттың ұлттық инновациялық жүйесiнiң төмен
Венчурлiк капиталдың ұсынысын мемлекеттiк ынталандыру мынадай жолмен жүзеге асырылатын
- венчурлiк қорларды құруға қатысу;
- институционалдық инвесторлар мен қаржы институттары венчурлiк инвестициялауда қатысу
- дербес инвесторлар желiсiн ("бизнес қамқоршысы") құруға жәрдемдесу;
- венчурлiк инвестициялардың өтiмділiгін қамтамасыз ету;
- ҒЗТКҚ және инновациялық жобаларды қаржыландыруда жеке капиталмен әрiптестік;
- инновациялық жобаларды iске асыруда инвестицияларды мемлекеттiк сақтандыру жүйесiн
- инновациялық менеджментi, оның iшiнде венчурлiк қорлардың менеджмент қызметiн
Егер бастапқы кезеңде мемлекеттiк ынталандыру жоғарыда көрсетiлген шаралардың барлығын
Венчурлiк қорлар венчурлiк инвестициялаудың негiзгi тетігі болып табылады. Оларды
- венчурлiк қорлар қызметiнiң нормативтiк негiзiн бұл ретте, олардың
- заңды тұлғаны құру жолымен және құрмастан, венчурлiк қорларға
- шетелдiк қорларға ҰИЖ мамандарын тағылымдамаға жiберуге, олардың акционерлерiмен
Инновациялық қызметті дамыту үшін жаңадан құрылған өндірістегі немесе жақсартылған
Зияткерлiк меншiк объектiлерiнiң құнын оларды шаруашылықтық айналымға (компанияның жарғылық
Бағалауды жүргізудiң нәтижесiнде зиян келтiру салдарынан туындаған бағалаушының азаматтық-құқықтық
Мемлекет, инновациялық қызмет саласындағы мамандардың дамуына бағытталған негiзгi шаралар
- мемлекеттiк бiлiм беру стандарттарында көрсетiлген мамандықтарды енгiзуге байланысты,
- менеджменттiң білiктiлігін арттыру, сондай-ақ қазiргi заманғы әдiстемелiк қабылдаулар
- басқарушылық және кәсiпкерлiк мәдениеттi дамыту;
жоғарғы оқу орындары мен жоғарғы оқу орындарынан кейiн оқып-үйрететiн,
Ұлттық инновациялық жүйенiң тиiмдi ұзақ мерзiмдi жұмыс iстеуiнiң негiзгi
ҰИЖ-дiң элементтерi мен олардың жинақтамалары ақпараттардың еркiн ағымын, бiлiм
ҰИЖ-дi қалыптастырудың желiлiк қағидаты инновациялық процестерге жаңа қатысушыларды тартудың
Осы көзқараспен алғанда мемлекет бастапқы кезеңде ҰИЖ-i қатысушыларының ашықтық
Ақпараттық қамтамасыз ету оның барлық iшкi элементтерi мен қоршаған
а) - инновациялық жүйелер элементтерiнiң объектілерi болып табылатын ұйымдар:
- ғылыми ұйымдар;
- инновациялық кәсiпкерлiк;
- технологиялық және ғылыми парктер, технологиялық бизнес-инкубаторлар;
- қаржылық ұйымдар.
б) - инновациялық жүйелердiң объектiлерiне тыстан ықпал ететiн ұйымдар:
- бiлiм беру жүйелерi және кадрларды дайындау;
- мемлекеттiк органдар;
- инновацияларды талап етудi айқындайтын рынок;
- Қазақстан қатысып отырған әлемдiк инновациялық жүйе.
Инновациялық дамытудың бiрыңғай ақпараттық жүйесi ҰИЖ-i элементтерi арасындағы сияқты,
Сонымен қатар ақпараттық алмасу жүйелерiн қалыптастыра отырып, оның тұрақты
Елдiң инновациялық дамуын тиiмдi басқаруды қамтамасыз ету үшiн мемлекеттiк
1) ғылымның ел экономикасының инновациялық дамуының ғылыми-техникалық қамтамасыз етуiнiң
2) орта және жоғарғы оқу орындарын қоса алғанда кәсiптiк,
3) инновациялық өнiмдердi шығаратын кәсiпорындарды қоса алғанда, инновациялық инфрақұрылымды
4) отандық өндiрiстiң ішкi және сыртқы рыногына жоғары технологиялық
5) инновациялық даму үшiн тікелей әсер ету, оның iшiнде,
Инновациялық қызметтi дамытуға арналған қаражаттан басқа ғылыми-техникалық бағдарламалардың және
Қолданбалы ғылыми зерттеулердiң шығыстары 2005 жылы 7972,4 млн. теңгенi
Осы ретте, республикалық бюджеттен инновациялық инфрақұрылымды дамытуға, инновациялық жобаларды
Бағдарламаларды iске асырудан күтілетiн нәтижелер
Бағдарламалар іс-шараларын іске асыру экономиканың барлық салаларында инновациялық процестерді
Бұл ретте 2015 жылы:
- ғылыми және ғылыми-инновациялық қызметтің 2005 жылы ЖІӨ 0,8%-дан
- Қазақстанның инновациялық және ғылыми-зерттеулер қызметiнiң тiкелей шетелдiк инвестицияларын
- ҒЗТКЖ-ның қолданбалы бюджеттiк қаржыландыру жүйесiн оңтайландыруға қол жеткiзiлетiн
Қаржылық инфрақұрылымның мынадай негiзгi элементтерi қалыптастыра бастайды:
- берілетін гранттардың жүйесiн кеңейту;
- озат шетелдiк венчурлiк қорларды инвестициялау үшiн отандық, дәл
- венчурлiк қорлар мен жас технологиялық компаниялардың (IРО рыногы)
Инновациялық инфрақұрылымның негiзгі элементтерiн қалыптастыру келесілерден құрылатын және
- ұлттық технологиялық парктер мен аймақтар құру: ақпараттық технологиялар
- 7 өңiрлiк парктер құру;
- iрi технологиялық университеттер мен технопарктер жанынан 12 технологиялық
ҰИЖ-iң құрамына кiретiн құрылымды дамыту тиiмдiлiгiн талдау, инновациялық даму
1. Адам ресурстары. Адам ресурстарының саны мен сапасы жаңа
2. ҒЗТКЖ инвестициялары. ҒЗТКЖ қаржыландыру экономиканы құруда басты орынды
3. Ғылыми және технологиялық өнiмдiлігі. Инновациялық жүйенi дамытудың көрсеткiшi,
4. Экономиканың бәсеке қабiлетiне және жұмыспен қамтуға ҒЗТКЖ-ның ықпалы.
Осындай мақсатты индикаторлардың негiзiнде елдiң өндiрiстiк әлеуетiнiң барынша жылдам
Сонымен қатар экономикалық қызмет түрi бойынша инновациялық қызметтiң ерекшелiгiн
2.2 Кәсіпорынның шаруашылық-экономикалық қызметін талдау
Мен өзімнің тақырыбымды талқылауда «High tech logistic» атты компаниялар
«High tech logistic» компаниясын қарастырайық. Компанияның қызмет көрсету деңгейі
Компанияның үлкен, кең көлемді ғылым базасы мен бай тәжірибесі
«High tech logistic» - бұл Ресей мен Қазақстанның ең
Компания ҚР-ң кеден заңдылықтарын қатал нормаларына сай жұмыс атқарады
- толық кедендік құжаттау;
- қоймалық терминалдар территориясында кеден бекеті жұмыс істейді;
- тауарлық сертификаттарды қабылдау;
- рұқсат берілген құжаттарды қабылдау (ветеринарлық және фитосанитарлық бақылау);
- тауар партияларына кедендік құжаттау жүргізуге арналған персоналды менеджерлер
- дәрілік препараттарды СВХ және кедендік қоймаларда сақтау;
- кеден заңдылықтары, кедендік құжаттаудың практикалық сұрақтары мен сыртқыэкономикалық
Кәсіпорынның технико-экономикалық көрсеткіштері
КӨРСЕТКІШТЕР Өлшем бірлігі
2006 ж.
2007 ж.
(+;-)
%
Өнімді өткізуден түскен табыс мың тг. 147851,2
Өткізілген өнімнің өзіндік құны мың тг. 108569,2 135363,4 26794,2
Жалпы табыс мың тг. 39282 60994,9 21712,9 155,3
Кезең шығындары мың тг. 36942,4 58687,5 21745,1 158,9
Негізгі қызметтен түскен табыс мың тг. 2339,6 2307,4 -32,2
Негізгі емес қызметтен түскен табыс мың тг. 14455,6 12654,6
Салық салғанға дейінгі жиынтық табыс мың тг. 16795,2 14962
Таза табыс мың тг. 11756,6 10473,4 -1283,2 89,1
Өткізілген өнімнің 1 тг кеткен шығындар
Өнім рентабельділігі % 2,15
Сату рентабельділігі % 7,95
Өндіріс рентабельділігі % 0,14
Жұмыскерлер саны адам 347 386 39 111,2
с.і.: жұмысшылар адам 275 362 87 131,6
Бір жұмысшының еңбек өнімділігі Мың тг. 537,6 542,4 4,8
Жұмыскерлердің еңбек ақы қоры Мың тг. 51289,4 69631,7 18342,3
с.і.: жұмысшылардың еңбек ақы қоры Мың тг. 47786,3 61302,0
Бір жұмыскердің орта айлық еңбек ақысы
Бір жұмысшының орта айлық еңбек ақысы
Негізгі құралдардың орта жылдық құны Мың тг. 148796,1 166257,1
Амортизация мөлшері % 15,1
Айналым құралдарының орта жылдық құны Мың тг. (86,4%)
128559,8 (88,9%)
147802,6 19242,8 115
Бір айналым ұзақтылығы күн 313 271
Айналымдылық коэффициенті
1,15 1,33 0,18 115,6
Қор қайтарымдылығы Тг. 0,99
Қор сиымдылығы Тг. 1,1
Қормен қарулану Мың тг. 541,1 459,3 -81,8 84,9
Амортизация сомасы Мың тг. 22468,2 29427,5 6959,3 131
Кестенің мәліметтеріне сәйкес кәсіпорынның өткізілген өнімнен түскен табысы 2007
2.3 Кәсіпорынның инновациялық үрдісін бағалау
«High tech logistic» компаниясының жаңа проектілері.
«Икар» кедендік-қоймалық терминалы.
Көлемдері мен технологиялары:
- көлемі – 25000 паллето орын;
- жүктерді қораптар мен паллетерде өңдеу;
- жүктерді биіктігі 2 метр болатын паллеттерде сақтау;
- теміржол рампасы;
- 150 жүк машиналарын сыйдыратын автотұрақ;
- қоймаларды басқару жүйесі (Warehouse management system);
- жүк сақтаудың негізгі режимдері бір шатырдың астында: СВХ,
дәріхана қоймалары.
«Первомайский» кедендік-қоймалық терминалы
Көлемдері мен технологиялары:
- көлемі – 35000 паллето орын;
- 7 ярус;
- жүктерді қораптар мен паллетерде өңдеу;
- жүктерді биіктігі 2 метр болатын паллетерде сақтау;
- 13 вагонды бірден қабылдау мүмкіндігі бар теміржол рампасы;
- офистер ауданы 500 шаршы метр;
- қоймаларды басқару жүйесі (WMS);
- бейнебақылау жүйесі;
- климатты бақылау жүйесі;
- тәулігіне 2500 паллетті өңдеу;
- паллеттелген жүктің бір тракын түсіру және жүктеу уақыты
Ал, енді «Даму» индустриалды-логистикалық орталығын қарастырайық.
«Даму» индустриалды-логистикалық орталығының байланыстары.
«3А» стратегиясы – бұл Қазақстанның үш ең ірі транспорттық
«Даму-Алматы» инновациялық-логистикалық орталығының қоймалары ауданының 500000 куб метрінің барлығы
- биіктігі – 10 метр;
- өндірістік аудандар территориясы – 120 гектар;
- өрт сөндіру жүйелері;
- автоматты есіктер, гидравликалық аппарельдер;
- әрдайым 18-20 с температуралық режимін сақтап отыратын, автоматты
- шлифтелген шаң отырмайтын едендер;
- қойманы басқару жүйесі.
Орталық келесідей инфрақұрылым объектілерінен құралған:
- газ құбыры (4000 куб м/сағ);
- канализация;
- шашыранды оптикалық телекоммуникациялық байланыстар ( сандық телефондық байланыс,
- жеке локомотив депосы (3 локомотив), вагонжуғыш құралдар;
- кіріс пен шығысқа арналған 3 теміржол линиясы;
- маневр паркі;
- теміржол рампалары;
- контейнерлік алаң;
- СВХ қызметі;
- кеңсе мекемелері;
- тазалау құралдары;
- автономдық резервтік электрстанциясы;
- насостық станция;
- өрт сөндіру резервуарлары;
- орталықтың периметрі мен қойма ішіндегі бейнетаспалар;
- жеңіл автомобильдер (500 орын) мен ауыр автомобильдерге арналған
«High tech logistic» компаниясының қоймалары жаңашыл технологияларды, қойма есебінің
Осылай «High tech logistic» компаниясының көрсететін қызметтерін пайдалану арқасында
Қызмет көрсету:
- кедендік қоймаларда жүк сақтау, СВХ және тауарлық қоймаларда
- арнайы температуралық жағдайларды қажет ететін тауарларды сақтау;
- жүктеу, тиеу жұмыстары;
- жалдауларға сортировка жасау және комплекттау;
- жалдаушылардың арнайы талаптары бойынша тәулік бойы тауарларды өңдеу
- қоймадағы тауарлар қимылының есебін беру;
- штрихкодтау;
- қаптау және маркировка;
- инвентаризация;
- WMS-тің ( қоймалық есептеу жүйесі ) тұтынушылар жүйелерімен
- жарнамалық пакеттер құру.
Жүк сақтау режимдері.
Фармацевтикалық қоймалар:
- дәрілік препараттармен жұмыс істеу үшін арнайы технологиялары бар
- Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі мен батыс стандарттарына
- сертификаттау.
Тоңазытқыш, мұздатқыш камералар:
- тоңазытқыш камерада жүк сақтаудың температуралық режимі +2 +6
- қатал гигиеналық талаптарға сай келетін, суық қоймаларға үйренген
- тоңазытқыш қойма мемлекеттік стандарттар талап ететін өнімді сақтау
Алкоголь өнімдерін сақтау:
- есептік-бақылаушылық маркалары бар тауарларды, соның ішінде алыс және
- есептік-бақылаушылық маркаларымен жұмыс істеу, қабылдау және штрихкодтау;
- алкоголь өнімдерінің лицензирленген қоймаларының жұмысы.
Жүктерді транспорттау қызметі.
Транспорттық логистика – логистиканың ең маңызды бөлімі. Компанияның сенімді,
- әсерлі транспорттық-логистикалық шешімдерді қабылдау;
- «есікке дейін» принципі арқылы Алматы және Алматы облысы
- авто және теміржол транспорттары көмегімен тауарларды Қазақстанның барлық
- жүктердің қай жерде тұрғанын немесе келе жатқаны туралы
- жүктің қауіпсіздігін және жеткізілуін қамтамасыз ету;
- жүк тасымалын кедендік бақылау арқылы ұйымдастыру;
- әрбір тұтынушыға қызмет көрсетуші персоналды менеджерлердің болуы;
- консалтингтік қызметтер;
- кең агентті байланыс;
- экспорт және импорт жүктерін «есіктен есікке дейін» жеткізу
- қызмет көрсету сапасын бақылау жүйесі.
Кедендік құжаттау.
3. ӨНЕРКӘСІПТЕ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ИНФРАҚҰРЫЛЫМ ЭЛЕМЕНТТЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ДАМЫТУ
3.1 Ғылыми әлеуеттi дамыту
Ғылыми әлеуеттi дамыту жөнiндегi шаралар қолданбалы ғылымның өндiрiске, бизнеске
1. ҒЗТКЖ-ды гранттық негiзде қаржыландыру;
2. ҒЗТКЖ-ды жеке сектормен тете қаржыландыру;
3. Ғылыми-техникалық сараптаманың тәуелсiздiгi;
4. Қолданбалық ғылыммен айналысатын ҒЗИ-дi жекешелендiрудi қоса алғанда, ұйымдық
Инновациялық қызметтi жандандыру үшiн бiрiншi кезекте қолданбалы ғылыми-техникалық бағдарламаларды
- ғылыми-техникалық бағдарлама мақсатының, мiндетiнiң және мазмұнының нақтылығы;
- зерттеулер нәтижелерiнiң ашықтығы;
- Қолданбалы ҒЗТКЖ-ны және ғылыми-техникалық бағдарламалар шеңберiндегi жобаларды қаржыландырудан
Олар үшiн қаржыландыру схемасы келесілерді көздейтiн болады:
1. Жобаларды жекелеген, сол сияқты конкурстық негiздегi ғылыми-техникалық бағдарлама.
2. Қолданбалы ғылыми зерттеулердi жеке капиталмен тең қаржыландыру. Бұл
Елдiң ғылыми әлеуетiн дамыту үшiн сараптама жүргiзу үшiн ұлттық
Мемсектордың құрамына мемлекеттiк басқаруға және бюджеттiк салаға (денсаулық сақтау,
- әлемдiк деңгейде ғылыми зерттеулер жүргiзу бойынша әлеуеттiң болуы;
- мұндай зерттеулердiң Қазақстанның ағымдағы және келешектегi экономикалық дамуы
Әлемнiң барлық индустриялық дамыған елдерiнде көптеген өнеркәсiп компанияларының бұл
Қазақстанда қазiргi кезде қолданбалы зерттеулер мен тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстарды орындайтын
Қолданбалы ҒЗТКЖ-ны, әсiресе мемлекеттiк қаржыландыру есебiнен жүргiзiлетiндердi үйлестiру қажет.
2005 жылдың iшiнде мемлекет есебiнен жүргiзілген немесе жүргізiлiп жатқан
2005-2006 жылдарда жүргiзiлген зерттеулердiң нәтижелерiне мемлекеттің зияткерлiк меншігі құқықтарын
2005 жылы Дүниежүзiлiк банкпен бiрлесiп Озық технологиялар орталықтарын құру
Әлемнiң дамыған елдерiндегі инновациялық саясатты қалыптастыру кезiнде жүйелiк әдiсті
1. Сапалы адамдық капитал үшiн бәсекесi әлемдiк инновациялық дамудың
2. Білімдi тарату процесiндегi ақпараттық технологиялардың рөлi инновациялық белсенділiктiң
3. Жаһандану компанияларды технологиялардың мейлiнше жоғары деңгейлерiне бәсекелесуге мәжбүрлейдi
Инновациялық саясат жүргiзуге жүйелік әдiс тұжырымдамасын iске асырған елдер
Мысалы, соңғы жылдардағы ғылыми-техникалық саланы жылдам кеңейткен өңiрлерi Оңтүстiк
Ғылымға деген "мемлекеттiк тапсырысты" тұрақтандыру немесе қысқарту жағдайында ұлттық
Көптеген дамушы елдерде ғылыми зерттеулер мен әзiрлемелердi бюджеттен тыс
Бюджеттен тыс қаражаттың бас көзi - iрi ұлттық және
Қазақстанның инновациялық дамуының проблемалары және оны талдау
Жиырмасыншы жүз жылдықтың 90-жылдары ғылыми-технологиялық әлеуеттi әлсіретуге, ғылымды қажетсiнетiн
Инновациялық процестердi басқаруға кешендiк, жүйелiк әрекет етудiң болмауы елдің
Шешiм таппауы отандық инновациялық әлеуеттiң дамуына терiс әсер ететін
1. Оларды тұтынушылардың талап етуі үшiн оларды рынокқа шығару
2. Технологиялық жаңа ендірмелерді енгiзудiң және оларды рынокқа шығарудың
3. Инновациялық жобаларға жәрдемдесетiн, технологиялық парктер және мамандандырылған бизнес-инкубаторлар,
4. Ішкі рынокта озық технологияларға және өнеркәсіптік жаңа ендірмелерге
Инновациялық жүйе қалыптастыруға жүйелiк әрекет жасауды iске асыру үшiн
Осы бағдарлама шеңберiнде мемлекет инновациялық кәсiпорындар жүйесiн қалыптастыру және
Осыған байланысты жақын перспективада инновациялық кәсiпкерлiктi дамытудың маңызды бағыттары
Бағдарламаны iске асыру шеңберiнде Бiлiм және ғылым министрлiгi, Индустрия
Инновациялық кәсіпкерлік саласында кадрларды дайындау және қайта дайындау үшiн
Мемлекеттiң инновациялық кәсiпкерлiктi ынталандыру жөнiндегi күш-жiгерi келесі бағыттарға
- меншiк нысанына және қаржыландыру түрлерiне қарамастан барлық субъектiлердiң
- бiлiмдердiң мамандандырылған желiлерiн құруға және олардың жаңа технологияларды
- инновациялық қызмет үшiн iскер және ақпараттық қызметтердi дамытуға
- инновациялық қызметтiң басым бағыттарын дамыту саласындағы шетелдiк мамандарды
- кәсiпкерлiктiң тиiмдi түрлерiнiң бiрi ретiнде инновацияны насихаттау;
- шетелдiк инвесторлармен бiрлескен инновациялық кәсiпорындар құруды ынталандыру;
- монополияны реттеу және адал бәсекенi қамтамасыз ету саласындағы
- өнер табыстарды патенттеу рәсiмдерiн оңайлату;
- мемлекет пен жеке бизнес арасындағы диалогты оңайлатуға жәрдемдесетiн
- инновациялық инфрақұрылым элементтерiн құруға пайдаланылмаған өндiрiстiк алаңдарды және
- жабдықты қайта бөлу үшiн инфрақұрылымдарды құру (ақпараттық және
- өнiмдердi стандарттау және технологиялық процестердi, тауарлар мен қызметтердi
- мемлекеттiк сектордан технологияларды мемлекеттiк емес секторға берудiң тиiмдi
- инновациялық тәуекелдердi сақтандырудың тетiгiн құру;
- басқармалық және кәсiпкерлiк мәдениеттi дамыту;
- зияткерлiк меншiк құқығын қорғау бөлiгiнде заңнаманы жетiлдiру жөнiндегi
3.2 Инновациялық инфрақұрылымды дамыту
Қазақстанның ҰИЖ инновациялық инфрақұрылымының негiзгi ұйымдық институттары ұйымдық құрылымы
Шетелдiк тәжiрибе көрсететiндей инновациялық саладағы шағын және орта кәсiпкерлiк
Шағын инновациялық кәсiпорындарды дамыту мен қолдаудың пәрмендi тетiктерiнiң бiрi
Технологиялық бизнес-инкубаторлар дербес бiрлiк және технологиялық парктердiң бөлiгі ретiнде
1. Жаңа технологиялық компанияларды ұлғайту және оларды "Start-up" кезеңiнде
2. Компания иелерiн инновациялық менеджмент негіздерiне оқыту.
Тәжірибе көрсететiндей, технологиялық инкубаторлар кәсiпорындарға кез-келген басқа жерде бастайтын
Жетекшi технологиялық жоғары оқу орындары жанынан бизнес инкубаторлар мен
Инновациялық процестi басқарудың көзқарасынан технологиялық бизнес-инкубаторлардың желiсiн құру:
- технологиялық бизнес-инкубаторлардың аумағында жоғары технологиялық кәсiпорындардың ҰИЖ гранттық
- инновациялық циклдың ұзақтығын қысқартуға мүмкiндiк беретiн басқару шешiмдерiн
- инфрақұрылымды ұстап тұруға жүк-құжаттама шығыстарының деңгейiн азайтуға;
- инвестициялық шешiмдердi қабылдауда бюрократиялық рәсiмдердiң санын қабылдауға;
- инновациялық кәсiпорындардың басқару құрылымын оңтайландыруға;
- инновациялық жүйеде бiлiмдi алмастыру және беру үшiн жағдай
Бизнес-инкубаторларда жұмыс үшiн компаниялар мен инновациялық кәсiпорындарды iрiктеу өтiнiш
Технопарктердi деңгейлер бойынша олардың ҰИЖ элементтерi мен қатысушыларына бөлу
- ұлттық ғылыми-технологиялық парктер;
- өңiрлiк технологиялық парктер.
Ұлттық ғылыми-технологиялық парктер нормативтiк құқықтық актілердiң ережелерiне сәйкес әлеуметтік-экономикалық
Өңiрлiк технопарктер инновациялық әлеуеттi, өңiрдiң инновациялық қабiлеттiлiгiн айқындау, ашу
Таяудағы екi жыл "Ақпараттық технологиялар паркi" арнайы экономикалық аймағын
Арасында Биотехнологиялар паркi, Ядролық технологиялар паркi, Жаңа материалдар паркi,
Осы немесе өзге салалардың басымдықтарының негiздемелерi технологиялық дамудың әлемдiк
Ұлттық ғылыми-технологиялық парктердi дамытудың нақты бағыттарын айқындау, оларды технологиялық
Ұлттық және өңiрлiк деңгейдегi барлық технопарктер үшiн 2006-2007 жж.
- технопарктердi дамытудың анағұрлым тиiмдi нысандарын айқындау жөнiндегi қажетті
- физикалық инфрақұрылымды, оның iшiнде құрылыс, зертханалық, зерттеу базаларын
- технопарктердегi жобаларға жәрдемдесудiң ұйымдық жүйесiн қалыптастыру, оның iшiнде
- технопаркке жобаларды тарту, енгiзу, дамыту жүйелерiн құру, оның
- оның аумағында технопарктер мен жобаларды дамыту процестерiнiң ақпараттық
- бiлiм беру орталықтарын ұйымдастыру, олардың қызметiнiң әдiстемелерiн әзiрлеу,
- технопарктердiң тиiмдi дамуын қамтамасыз ететiн отандық және шетелдiк
- өңiрлiк технопарктер желiлерiн құру және дамыту жөнiндегi қызметін
Мемлекеттiк бюджет (республикалық, жергiлiктi бюджеттер, мемлекеттiң қатысуымен ұйымдардың қаражаты)
ҚОРЫТЫНДЫ
Біз бәсекге қабілетті экономиканың үлгісін таңдай отырып, бәсекелестікке қарымы
Әлемдік экономиканы жаһандандыру аясында Қазақстан мынадай бiрқатар проблемалармен кезiгедi:
ХХ ғасырдың аяғына қарай ғылыми-техникалық сала ғылымның, білімнің, ғылымды
Қазiргi уақытта, өзiнiң коммерциялық қолданысын табуға инновациялық әзiрлемелердi және
Елдiң ғылыми әлеуетiн дамыту үшiн сараптама жүргiзу үшiн ұлттық
Қазақстан Республикасының инновациялық жүйесін дамыту үлкен және өте маңызды
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Крылов Э.И. Анализ эффективности
2. Серикбаева Б.
3. Комилов С.
4. Научное издание Наука и инновации в
5. Н.А. Барлыбаева
6. Оқу құралы Қ.Сарбасова
7. Қазақстанның ғылымы және инновациялық қызметі
8. Қазақстанның ғылымы және инновациялық қызметі
9. К.Өмірзақов Қазақстанның ғылымы
10. Николаева
11. Т.И. Исахметов 2007-30с.
12. Астапов К. Инновации промышленных предприятий и
13. www.google.kz/
14. www.htl.kz/
15. www.damucenter.kz/
1
Стимулы бойынша
Қолданылу сипаты бойынша
Радикалды деңгейі бойынша
Инновация түрлері
Псевдоним акциялар
Базалық
Өндірістің қажеттіліктері
Жақсартатын
Өнімді
Ғылым мен техника
Технологиялық
Ғылыми техникалық әсері
Жеке
Инновация - имитация
Өсіру инновациясы
Өнім түріне байланысты
Пайда болу көзіне байланысты
Әлеуметтік
Нарық қажеттілігі
Тиімділік түріне байланысты
Қоғамдық
Аралас
Экономикалық әсер
Әлеуметтік әсер