МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 7
1 ШАҒЫН БИЗНЕСТЕГІ САЛЫҚ САЛУ 9
1.1 ҚР-ның салықтар ұғымы және оның әлеуметтік – экономикалық
1.2 Салықтардың түрлері мен жіктелуі 15
1.3. Шет елдердегі шағын бизнестегі салықтардың алатын орыны 20
2 ШАҒЫН БИЗНЕСТЕГІ САЛЫҚТАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫН ТАЛДАУ 25
2.1 Семей қаласының Салық Басқармасының техникасы экономикалық көрсеткіштері 25
2.2 Жергілікті салықтардың өзгеру динамикасын талдау 48
3 ШАҒЫН БИЗНЕСТЕГІ САЛЫҚ САЛУДАҒЫ МӘСЕЛЕЛЕР МЕН ШЕШУ ЖОЛДАРЫ
3.1 Салық салудағы қиыншылықтар 66
3.2 Бюджет пен салық салу механизмін жетілдіру 75
Қорытынды 85
Пайдаланылған әдебиеттер 88
КІРІСПЕ
Қазақстан өз тәуелсізідігін алғалы бері нарықтық механизмді белсенді
Кез-келген мемелекетке өзінің толыққанды тәуелсіздігін алуы үшін және өзін
Салықтар тек қана мемелкеттің қаржылық базасы ғана емес, сонымен
Әр бір мемлекеттің салықтарының жиынтығы, басқа да элементтермен қоса,
Қазіргі кездегі өтпелі кезең ел экономикасының елеулі де шешуші
Нарықтық қатынастардың қалыптасуы жағдайында еліміздің экономикасының еңсесін көтеруіне ықпал
Кез келген мемлекеттің қалыптасып дамуымен қатар қоғамда кез -келген
Кез келген мемлекеттің нарықтық экономикасының қалыптасуы мен дамуы мемлекеттің
Қазақстан Республикасында нарықтық қатынастардың қалыптасуына орай тиімді салық
Өйткені, бюджет пен шаруашылық субъектілерінің арасында қарым қатынасты қалыптастыруда
Салық салудың нәтижелілігі олардың атқаратын роліне тікелей байланысты болады.
Салықтардың көмегімен инвестициялық процесске экономикалық әсер етуді қамтамасыз етуге,
Диплом жұмысының негізгі мақсаты Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің
Аталған мақсатқа жетуде төмендегі мәселелерді қарастыруды жөн көрдік:
Нарықтық қатынастардың қалыптасып, дамуы кезіндегі салық жүйесінің экономикалық мәні
Салық жүйесінің жүзеге асырылу механизмі мен мақсаттық бағыттарын қарастыру;
Қазіргі кездегі салық салу жүйесінің қызмет ету механизміне сипаттама
Мемлекеттің тұрақты дамуының негізі болатын мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлігін
Бюджетке салықтардың толықтай және уақытылы түсуіне салық әкімшілігінің тигізетін
еліміздің салық салу саясатын болашақта оңтайландыру жолдарын қарастыру.
Зерттеу объектісі болып Семей қаласы бойынша Салық Басқармасының қызметі
Жұмыстың фактілік негізі болып Қазақстан Республикасы мемлекеттік бюджеті және
Жұмыстың теориялық және методологиялық негізі болып отандық және
1 ШАҒЫН БИЗНЕСТЕГІ САЛЫҚ САЛУ
1.1 ҚР-ның салықтар ұғымы және оның әлеуметтік – экономикалық
Қазақстан Республикасында республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау жүйесiн
Ұсынылып отырған Тұжырымдама республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау
Қаржы саласындағы мемлекеттiк бақылау жүйесiн жетiлдiру халықаралық талаптарға сәйкес,
Сол сияқты қолданылып жүрген заңнамаларда қаржы саласындағы мемлекеттік бақылау
Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау жүйесiн одан әрi
Салықтар – тауарлы өндіріспен бірге, қоғамның топқа бөлінуімен және
Салықтың экономикалық мәні – шаруашылық субъектілерінен, азаматтардан ұлттық табыстың
Салық – заңды актілерге сәйкес салық төлеушілермен жүзеге асырылатын
Салық дегеніміз – белгілі бір мерзімде және белгілі бір
Салықтар тауарлы өндірістің пайда болуымен, қоғамның класстарға бөлінуі мен
Қазіргі күні біздің мемлекетеміз үшін де салық жүйесі, оны
салық қатынасын реттейтін құқықтық және нормативті база (салық кодексі,
салықты және басқада міндетті төлемдерді жинау және құрау тәсілі.
салық бақылауын жүргізудің түрлері мен формалары (салық есебінің камеральды
Салықты және басқа міндетті төлемдерді жинау қызметі кіретін, ұйымдар
Салық салу - әлеуметтік-саяси проблема, ол мемлекет таңдап алған
Қазақстандағы салық жүйесінің ерекшелігі сонда, ол негізінен шаруашылықтың нарықтық
Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін, ТМД –ның басқа мемлекеттері сияқты
Бірінші кезең 1995 жылдың сәуірінде ҚР «Салық және басқада
2001жылы 16 сәуірде ҚР-ның Сенаты «Салық және басқа да
ҚР-да 1995-2001 жылдағы 6 жыл көлемінде жүргізілген салық жүйесі
Тағы сынауға түрткі болатын: салық жүйесінің артық фискальды сипаты;
Осы көзқарастарды жалпылап, біріктіру мүмкін емес. Бірақ, кейбір айтылған
Өткен жылдарға баға бере отырып, есте ұстайтын жайт,
Мұндай баға жалпы шындықты әділ түрде таразылауға мүмкіндік береді,
Көптеген сыншылардың келісетін пікірі, салық ауыртпалығының болу мүмкіндігі. Бірақ
Тұрғындардың салық мөлшерін төмендетуге деген тілегі дұрыс және түсінікті
Бірақ, салықтарды мөлшерден тыс төмендетуге болмайды. Салықттар тек ынталандырушы
Бірақ, бүгінгі таңда салық жүйесі артта қалмайды. Салық реформасы
ҚР-ның салық жүйесі 24 сәуірде 1995 жылы «салық
1995 жылы қабылданған салық заңы өміршең болды. Бірақ, салық
Ең басты назар “ҚР бюджет жүйесі туралы” заңына енген
Қазіргі кездегі Қазақстанның салық жүйесінің дамуының ең маңызды
1999 жылы тамызда ҚР Президентінің “Салық және бюджетке төленетін
1999 жылы 1 қыркүйекте ҚҚС-ты бөлу механизміне бірнеше өзгертулер
фермер қожалықтары үшін жалпыға бірдей жер салығы енгізілген.
2001 жылдың 1 шілдесінен бастап, 2001 жылдың 3 мамырындағы
Бұл өзгерістер экономикалық әдебиеттердегі, баспасөздегі, ғылымдағы көпжылдық пікір
Қазақстанның салық жүйесінің дамуы мен құрылуының саяси-құқықтық тарихын келесі
І кезең – салық жүйесінің құрылуының басы (1991-1992жж.)
ІІ кезең – салық жүйесінің дамуының тұжырымдамалық және методологиялық
ІІІ кезең – нарықтық экономиканың барлық талаптарына сай жаңа
Қазіргі кезде де салық жүйесінде саяси-құқықтық қалыптастыру процесі жалғасуда.
Салықтың реттеушілік маңызын ұлғайтумен және мемлекетпен шешілетін мәселелерге байланысты
Салық салу бойынша жүргізілетін реформалардың басты мәселесі – жалпымемлекеттік
Өте маңызды өзгерістер қатарына салық жүйесін реформалау жатқызылады. Мұндағы
Бірақ, қазіргі кезде қалыптасқан Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің жағымды
1.2 Салықтардың түрлері мен жіктелуі
Салық және басқа да мiндеттi төлемдер, ресми трансферттер, мемлекетке
Салықтық түсiмдер - Қазақстан Республикасының Салық кодексiнде белгiленген салықтар
Салықтық емес түсiмдер - Қазақстан Республикасының Салық кодексiнде белгiленген,
Мынадай ақшалар негізгi капиталды сатудан түсетiн түсiмдер болып табылады:
1) мемлекеттiк мекемелерге бекiтiлiп берiлген мемлекеттiк мүлiктi сатудан түсетiн
2) мемлекеттiк материалдық резервтен тауарларды сатудан түсетiн ақша;
3) мемлекет меншiгiндегi жер учаскелерiн жеке меншiкке сатудан немесе
4) мемлекетке тиесiлi материалдық емес активтердi сатудан түсетiн ақша.
Ресми трансферттер түсiмдерi - бюджеттiң бiр деңгейiнен екiншісiне, Қазақстан
Кiрiстердiң жаңа түрлерiн енгiзу, қолданылып жүргендерiнiң күшiн жою немесе
Нысаналы ресми трансферттердi қоспағанда, кiрiстердiң нысаналы мақсаты болмайды.
Қайтарылмайтын негiзде бөлiнетiн бюджет қаражаты бюджет шығындары болып табылады.
Бюджет шығындары мынадай түрлерге бөлiнедi:
1) мемлекеттiк мекемелердiң қызметiн қамтамасыз ететiн шығындар;
2) тұрақты сипаты жоқ iс-шараларды ұйымдастыру мен өткiзуге байланысты
3) мемлекеттiк тапсырысқа арналған шығындар - мемлекеттiк саясатты iске
4) жеке тұлғаларға ақшалай төлемдер - қызметкерлерге еңбегi үшiн
5) заңды тұлғаларға субсидиялар - мемлекеттiк мекемелер және қоғамдық
6) ресми трансферттер - бюджеттiң бiр деңгейiнен екiншiсiне, сондай-ақ
7) мемлекеттiң мiндеттемелерiн орындауға арналған шығындардың өзге де түрлерi.
Заңды тұлғаларға субсидиялар нақты саланы немесе қызмет аясын әлеуметтiк-экономикалық
Ресми трансферттердiң жалпылама сипаты да, нысаналы мақсаты да болуы
Қазақстан Республикасының Yкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдардың резервтерi республикалық
Облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң кассалық
Салықтың жіктелуі.
Өндіріп алу тәсілі немесе салықтарды салу объектісі бойынша:
Тікелей салық;
Жанама салық.
Тікілей салық – тікілей табыс, немесе меншік иеленушілерден алынады.
Жанама салық – тауар бағасына қосылады және тауар сатқанда
Жанама салықтардың ауыртпалығы тауарлардың соңғы тұтынұшы – азаматтарға түседі.
Тікелей салықтар: нақты және дербес салықтар болып бөлінеді.
Нақты салықтар деп (ағыл.сөзі real - мүлік) – мүлікке
Мүлік салығы;
Көлік құралдары салығы;
Жер салығы;
Дербес салықтар – (кейде жеке деп аталады) деп –
Корпорациялық табыс салығы;
Жеке табыс салығы;
Жер қойнауын пайдаланушылардағы үстеме пайда салығы;
әлеуметтік салық.
Дербес салықтардың нақты салықтардан айырмашылығы салық төлеушілердің нақты
Салықтарды объектінің экономикалық белгілері бойынша былайша бөлуге болады:
Тұтынуға салынатын салықтар;
Табысқа салынатын салықтар.
Тұтынуға салынатын салықтар – мұнда белгілі бір тауарларға (қызмет
Табысқа салынатын салықтар- салық төлеушілердің әр түрлі табыстарынан түскен
Салық көлемін аңықтау тәсілі бойынша:
Үйлесімді салық – табыс көлеміне қарамастан салық мөлшері өзгеріссіз
Үдемелі салық – салық мөлшері табыстың өсуіне қарай өсіп
Кемімелі салық – салық мөлшері табыс өскен сайын кеміп
Салық сомасы түсетін бюджет деңгейіне немесе салықты алатын және
Жалпы мемлекеттік немесе республикалық салықтар;
Жергілікті салықтар болып бөлінеді.
Жалпы мемлекеттік салықтар:
Заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы;
Қосылған құнға салынатын салық;
Акциздер;
Бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға салынатын салық;
Жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы салығы мен төлемдері.
Жергілікті салықтар мен алымдар:
Жер салығы;
Заңды және жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық;
Көлік құралдарына салынатын салық;
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды және заңды тұлғаларды тіркелгені
Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы үшін алынатын алым;
Аукциондардан алынатын алым.
6.Салықтарды пайдалану ретіне немесе тәртібіне қарай:
Жалпы салықтар;
Мақсатты салықтар болып бөлінеді.
Жалпы салықтар – бір қазынаға түсетін және жалпы бір
Мақсатты немесе арнайы салықтар – бұл, белгілі бір мақсатқа
7. Заттай және ақшалай салықтар:
Заттай салық – салықты затпен немесе тауар түрінде төлейді.
Ақшалай салық – ақша түрінде төленеді. Қазіргі кезде бұл
8.Заңды және жеке тұлғалардың салықтары:
Қазақстан Республикасында заңды тұлғалардың салықтарына жататындар:
Корпорациялық табыс салығы;
Заңды тұлғалардың мүлік салығы.
Жеке тұлғалардың салықтарына мына салық түрлерін жатқызуға болады:
Жеке табыс салығы;
Жеке тұлғалардың мүлік салығы.
9. Салықтардың қолданылу қызметтеріне орай:
Жай салықтар;
Төтенше салықтар деп те болінеді.
Жай салықтар – мемлекеттің күнделікті қызмет барысында қолданылады. Бұған
Төтенше салықтар – мемлекеттік шығындардың деңгейінің көбеюіне орай қосымша
10. Салықты есептеу және төлеу субъектісі бойынша салықтарды:
Қызметақылы;
Қызметақысыз деп бөлуге болады.
Қызметақылы – кезінде салық органдары салық төлеушіге салық сомасын
Қызметақысыз салық – салық төлеушілерде өз алдына есептеледі және
Бұган мысал ретінде корпорациялық табыс салығын алуға болады. Мұнда
1.3. Шет елдердегі шағын бизнестегі салықтардың алатын орыны
Салық жүйесінің теориялық жаақтарын жан – жақты қарастырып және
ҚР-ның салық жүйесін дамыту мақсаты елдегі жағдайды жақсарту, сол
Қазір Республикамызда салық саясаты бірнеше деңгейде өсті. Макроэкономикалық көрсеткіштер
Салық сатысында бірнеше шешілмеген мәселелер бар, бұл мемлекеттік бюджеттен
Салық жүйесінің толық қанды еместігі кәсіпкерлер, шетел инвестициялары, қарапайым
Шетелдерден келген үлкен кәсіпорындар да салық төлеуден жалтарады. Ал
Айтарлықтай бұхгалтерлік қателікті көрсетпеу, салықтан жалтару мақсатында кірістерін жасырушылар
Төлеушілердің уақытылы салық сомаларын төлемеуінен қарызкерлердің көбеюуі, осы қарыздарды
Салық төлеушілердің құқығы әлсіз және сот төрағасының білімі төмен.
Шетелден Қазақстан территориясына өте көп тауар әкелінуі Республиканың экономикалық
Осы мәселелерді шешу үшін бірнеше жұмыс істелу қажет:
Салық жинауды ұтымды түрде ұйымдастырғанда ғана, бюджет кірісі тепе-теңдікке
Салық базасын кеңейту;
Салық жүйесін жұмсарту;
Жергілікті бюджетті қамтамасыз ету қажет.
Салық жүйесін қатаң сақтау төлем тәртібін жоғарылатады деп айтуға
салық жүйесінің тұрақтылығын қамту керек;
бюджет жағдайын ЖІӨ 30% жеткізу керек;
салық жүйесін бір жүйеге келтіру;
кәсіпорындардың сыртқы экономикалық қызметін мемлекеттік бақылау.
Барлық өзгерістер тек бюджеттің құрамымен өтуі қажет. Мемлекеттік бюджетке
Енді, шет елдік тәжірибеге, оның артықшылықтары мен кемшіліктеріне көз
Салық салу ғылымының отанында салық жүйесі 19 ғасырда дамып
Табыс салығы жылдық жиынтық табысты құрайтын заңмен белгілеген жеңілдік
Мұрагерлікке салынатын салық алғашқы 150 мың фунт стерлингке салынбайды,
Қосылған құн салығы жанама салықтардың ішінде бірінші орынды алып
Акциздер жанама салықтардың ішінде екінші орынды алып отыр. Акцизді
Одан басқа жанама салықтарға кеден баждары, гербтік алымдар, ойын
АҚШ-ның салық жүйесі 200 жыл бойы даму мен жетілу
АҚШ федералды бюджетінің кіріс бөлігін келесі салықтардың 5 түрі
Жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы. Табыстардағы олардың үлесі 45%
әлеуметтік сақтандыру қорларына аударымдар. Олардың үлесі 36-37%.
Корпорация табысына салынатын салықтар. Олардың үлесі 8-10%.
Акциздер – 4-5%
Кеден баждары - 1%.
Әлеметтік сақтандыру қорларына аударымдар – федералды бюджетінің екінші үлкен
Корпорациялар табысына салынатын салықтардың ставкасы - 34%, . Алғашқы
Жергілікті салықтар АҚШ-да жеке роль атқарады. Мемлекет тек белгілі
Францияның салық жүйесі өте қызықты, өйткені осы елде алғаш
Францияда алынатын салықтардың негізгі ірі 3 топқа
Табыс салығы – табысты алған кезде салынады,
Тұтынуға салынатын салықтар – осы табысты жұмсаған кезде салынады;
Капиталға салынатын салықтар – мүліктен алынып отырады.
Бюджеттік жүйенің негізгі көзі - қосылған құн салығы
Францияда қосылған құн салығының негізгі 4 ставкасы қызмет етеді.
Табыс салықтары жеке тұлғалармен және кәсіпорындармен де төленеді. Кәсіпорындарда
Францияның бюджетіне елеулі табысты мүліктен алынатын салықтар әкеледі.
Жергілікті салықтар жүйесінде мына төрт салықты алға шығаруға болады:
Францияның басты салықтық басқарма Экономика және қаржы Министрлігінің құрамында.
Жапондық салық жүйесі 19 ғасырда-ақ қалыптасқан болатын. Екінші Дүниежүзілік
Барлығы Жапонияда 25 мемлекеттік және 30 жергілікті салық бар.
жеке және заңды тұлғаларға салынатын тікелей салықтары;
мүлікке салынатын тура салықтар;
тура және жанама тұтыну салықтары.
Бюджеттің негізгі бөлігін тура салықтар алып отыр.
Мемлекетке ең көп табыс әкелетін жеке және заңды тұлғаларға
Тұтыну салықтарының ішінде қосылған құн салығына ұқсас 3% ставкамен
Одан басқа бюджет мына салықтар есебінен толықтырылады: автокөлік иелеріне
Сонымен, жоғарыда қарастырылған кейбір дамыған елдердің салық жүйесін қарастыра
Сонымен бірге, Жапония сияқты елдердегі жанама салықтар ставкасының төмен
Тағы да айта кетерлік жағдай, қосылған құн салығы бойынша,
Сондай-ақ, басқа елдердегі салықтық құқық бұзушылыққа қолданылатын шаралардың қаталдығы,
2 ШАҒЫН БИЗНЕСТЕГІ САЛЫҚТАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫН ТАЛДАУ
2.1 Семей қаласының Салық Басқармасының техникасы экономикалық көрсеткіштері
Салық Басқармасы жұмысының ұйымдастырылуымен танусы, салық Басқармасы құрлымының
1.ҚР Қаржы министірлігінің Салық Басқармасы (бұдан әрі - Басқарма)
2.Басқарма өз қызметін ҚРның Конституциясына және заңдарына, ҚРның
3.Басқарма мемлекеттік мекеменің ұйымдастыру-құқықтық нысанындағы заңды тұлға болып табылады,
4.Басқарманың облыстар, Астана және Алматы Қалалары бойынша салық департаменттері,
Салық Басқармасының құрылымымен жалпы танысу.
Практиканың алғашқы күндерінде мен Семей қаласы бойынша Салық басқарамасының
Ақпарат қабылдау, өңдеу, есепке алу және талдау бөлімі:
Тіркеу бөлімі:
Ақпараттық жүйелерді әкімшіліктендіру, жүргізу және қолдау бөлімі:
Заңды тұлғалармен құмыс жүргізу бөлімі:
Жеке кәсіпкерлермен жұмыс жүргізу бөлімі:
Өндірістік емес төлемдер бөлімі:
Түсіндіру бөлімі:
Жанама салықтар бөлімі:
Заңды тұлғалардың аудиті бөлімі:
Жеке тұлғалардың аудиті бөлімі:
Өңдіріп алу бөлімі:
Ұйымдастыру бөлімі:
Заң бөлімі:
Құықтық бөлім:
Семей қалысы бойынша салық басқармасының құрылымын 1-қосымшадан көруге болады.
Ұйымдастыру-құық жұмыстар бөлімі
Кадр жұмыстар бөлімі
Алғашқы орынбасары келесі бөлімдерді басқарады:
Жеке тұлғаларды тексеру бөлімі
Жеке тұлғалармен жұмыс жасау бөлімі
Салықты әкімшіліктендірудің ақпараттық технологиясы бөлімі.
Екінші орынбасары келесі бөлімдерді басқарады:
Заңды тұлғалармен жұмыс жүргізу бөлімі
Жеке кәсіпкерлермен жұмыс жүргізу бөлімі.
Өндіріп алу бөлімі
Халықаралық салықтандыру және түсіндірі бөлімі
Бухгалтерлік есеп және мемлекеттік сатып алу бөлімі
Үшінші орынбасары келесі бөлімдерді басқарады:
Заңды тұлғаларды тексеру бөлімі
Есеп және жиынтық талдау бөлімі
Жанама салықтар бөлімі
Өндірістік емес төлемдер бөлімі
Ақпаратты қабылдау және өңдеу бөлімі
Бақылау-касса машиналарымен жұмыс жүргізу бөлімі
Әрбір бөліммен ережелер әзірленген, онда бөлімнің негізгі міндеттері және
Ақпарат қабылдау және өңдеу бөлімі.
Берілген бөлім үш сектордан тұрады:
ЭФНО тіркеу және қабылдау сеторы
Талдау сеторы
Ақпараттарды қабылдау және өңдеу секторы
Ақпараттарды қабылдау және өңдеу бөлімінің негізгі міндеттері келесідей:
Салықтық есеп берушіліктің, өтініштер, басқа мемлекеттік тіркеумен байланысты құжаттарды
Салық төлеушілермен салықтық есептілікті, оның ішінде электрондық түрде және
Салық төлеушілер тіркеу сипатындағы құжаттарды алу процесін жылдамдату.
Бөлімнің негізгі функциялары:
Бюджетке салықтар мен төлемдер бойынша түсімдердің толықтығын қарастыратын заңдылықтың
Бөлім қызметкерлері салық төлушілердің құықтарын сақтауға, мемлекет мүддесін қорғауға,
Заңды тұлғалар және жеке кәсіпкерлерден алынған ақпаратты қабылдау және
Заңдылыққа сәйкес салық төлеушілерді тіркеуді жүзеге асыру
Күн сайынғы, апта және ай бойынша жасалған жұмастар туралы
Сондай – ақ бөлім қызметкерлері заңдылықпен бекітілген тәртіпте салықтық
Берілген бөлім салық комитетінің басқа бөлімдерімен салықтар және басқа
Бөлім қызметінің ұйымдастырылуын және жетекшілігін өзінің міндеттері шегінде бөлім
Бөлімше жалпы жетекшілік етеді, бөлім қызметкерлері арасында міндеттер таратады.
Бөлім құрылымын жетілдіру бойнша ұсыныстарды өндейді.
Семей қалысы бойынша Салықбасқарамасының басшылығына салықтар және төлемдерді әкімшіліктендіруді
Ақпаратты қабылдау, өңдеу, есептеу және талдау бөлімі мүлік салығы,
Тіркеу бөлімі.
Салық төлеушілерді тіркеу бөлімі Семей қаласы бойынша Салық басқарамасының
Рейдтік тексерулер секторы.
Салық төлеушілерді тіркеу секторы.
Бөлімнің негізгі міндеттері болып келесілер табылады:
Семей қаласы бойынша Салық комитетінің «Әрекеттестік туралы» бұйрығымен бекітілген
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын қаланың шаруашылық субъектілеріне рейдтік тексерулер жүргізу;
Ұйымның іс-қағаздарына істерді қалаптастыру және дайындау бақылауды қамтамасыз ету;
ҚР-ң Ұлттық архивтік қордан мемлекеттік сақтауға бекітілген талаптарды
Бөлімнің негізгі қызметтері:
Бюджетке төлемдер мен салықтардың түсу толықтылығын қарастыратын, заңдылықтың сақталуын
ҚР-ң Қаржы министерлігінің ШҚО бойынша Салық басқармасының және Семей
Бекітілген талаптарға сәйкес өңделген Семей қаласы бойынша Салық комитетінің
Істерді сақтауға қабылданған есептің жүзеге асырылуы және толық сақталуын
Архивтің ғимаратындағы жұмыс үшін қызметтік және ғылымдық қолдану мақсатында
Белгіленген тәртіпте шеттегі ұйымдардың сұратуларын және азаматтардың өтініштерін орындау,
Бөлімнің қызметкерлері міндетті:
Салық төлушілермен салықтық міндеттемелерді орындауға салықтық бақылауды , сономен
Қатаң ұйғарым боынша салықтық тексерулерді жүргізу.
Салық төлеушінің құқығын сақтау және мемлекеттің мүддесін қорғау.
Салықтық құпияны сақтау.
Атқарылған жұмыстар туралы күнделікті, апта сайын және ай сайын
Мемлекеттік мүліктің сақталуын қамтамасыз ету.
ҚР-ң ИНИС бағдарламасына деректерді енгізу және өндеуді сапалы және
Бөлім қызметкерлерінің келесідей құқықтыры бар:
Салықтық бақылауды жүзеге асыру, заңдылықпен бекітілген тәртіп бойынша көрсетілген
Бөлім қызметін және негізгі тапсырмаларын жүзеге асыру үшін қажетті
Салық төлеушілердің есептеріне, нақты ақшаларына, сметаларына, бағалы қағаздарына, есеп
Бөлімнің міндетіне қатысты сұрақтар бойынша мемлекеттік органдармен және өкілетті
Бөлім ҚР-ң заңдылық актілерімен қарастырылған басқа да құықтары бар.
Бөлім өзіне берілген тапсырмаларды орындайды және Семей бойынша Салық
Салықты әкімшіліктендірудің ақпараттық технологиясы бөлімі.
Бөлімнің негізгі міндеттері мен функциялары:
Компютерлік жүйелік және серверлік жабдықтарды техникалық қолдану.
Жер бнтіндегі баланс каналдар мен олардың сапалық жағдайын бақылау.
Электронды пошта бойынша ақпаратпен алмасу жағдайын бақылау.
Салық комитетінің компьютерлік, жүйелік және серверлік жабдықтарды үзіліссіз энеогиямен
Шығыс Қазақстан облысы Салық басқармасымен бекілілген есеп берушілігін құру
Жаңа бағдарламалық қамтамасыз етуді енгізу, ҚР СОБЖ клиенттер бөлімін
ҚР СОБЖ қолданушылар тобын анықтау.
ҚР СОБЖ жұмыстарын атқаруына құықтарын тарату
ҚР СОБЖ жүйесінің қауіпсіздігін басқару (пароль тарату мен айырбастау,
ҚР СОБЖ жүйесінің берілгендер қорын транзакция журналына үнемі көшірмелеу,
Сервер дискісінде бос орын қалдыруына үнемі тексеру; операциялық жүйедегі
Санкциясыз тұлғалар серверлерге енуіне шек қою.
Компьютерлік жабдық пен серверлік орында тәртіп пен тазалықты сақталуына
Алгоритм және бағдарламалар қорын уақытында толықтыру мен жаңартуына бақылау.
Квалификацияны жоғарлату және кадрларды дайындау бойынша жұмысты ұйымдастыру, қызметкерлердің
Мәселелік міндеттер кешенін құру бойынша техникалық тапсырмаларды құруға тікелей
Салық органдардың міндеттердің бүкіл кешенін ұйымдастырушылық, математикалық, бағдарламалық және
Типтік блоктарды құру және ендіру бағдарламалық қамтамасыз етумен байланысты
Бағдарламалық кешендерде бекіту, тәжірибелік тексеру, эксплуатацияға енгізу бойынша жұмыстарды
Бағдарламалық кешендер, жұмыстардың сапалығын және беріктілігін арттыру бойынша шараларды
Бағдарламалық кешендерді енгізу бойынша қызметкерлерге әдістемелік көмек көрсету.
Белгіленген уақытта белгіленген форма бойынша жасалған жұмыс туралы есептерді
Өз жұмыс уақытын рационалды талдау.
Практикадан өту барысында бұл бөлімде мен ИНИС, ЭФНО бағдарламаларын
Заңды тұлғалармен жұмыс жүргізу бөлімі.
Бөлімнің негізгі міндеттері болып өз мүмкіндіктері шегінде бюджетке төленетін
Бөлімнің негізгі функциялары келесілер:
- салықтар және төлемдердің келесідей түрлері бойынша бюджетке түсу
Жеке кәсіпкерлермен жұмыс жүргізу бөлімі.
Бөлімнің негізгі міндеттері:
-бюджетке түсетін салықтар мен төлемдердің толық түсуін өз компетенция
-салық төлеуші мен салық міндеттерінің атқарылуына салықтық бақылау жасау.
Бөлімнің негізгі функциялары:
-бюджетке түсетін салықтар мен төлемдердің толық түсуін келесі түрлері
-бюджеттің кіріс бөлігін жоспарлауына қатысу;
-бюджетке міндетті төлемдерді есептеу және жинауға өкілетті Қазақстан Республикасының
-ҚР Қаржы Министрлігінің Салық басқармасының бұйрықтары мен нұсқауларын атқару
-салық төлеушілердің салық салу обьектісі мен салық салуға байланысты
-бюджетке салықтар мен басқа төлемдердің уақытында есептеу және төлеуіне
-заңды тұлғалардың хаттары мен шағымдарын қарастыру; салық міндеттерінің пайда
-тағы басқа.
Өндірістік емес төлемдер бөлімі.
Берілген бөлімнің негізгі міндеттері болып өз мүмкіндіктері шегінде бюджетке
Бөлімнің негізгі функциялары келесілер:
- өндірістік емес төлемдердің бюджетке түсу толықтығын қарастыратын заңдылықтың
- бюджеттің кіріс бөлігін болжамдауға қатысу;
- берілген тапсырмалар мен бұйрықтардың орындалуын қамтамасыз ету;
- өндірістік емес төлемдерді әкімшіліктендіру сұрықтары бойынша нұсқаулардың орындалуын
Бөлім жұмысшыларының міндеттері:
- салық төлеушілердің құқықтарын сақтау, мемлекет мүддесін қорғау;
- салық төлеушілерге қанша салық сомасы есептелген, қаншасы төленгендігін,
- есептелген салық міндеттемелерінің орындалуына салықтық бақылауды жүзеге асыру;
- салық салу обьектілерінің есебін жүргізу;
- салық төлеушілерге салық міндеттемелерін орындау бойынша хабарламалар ұсыну,
- жасалған жұмыс туралы есептерді ұсыну;
Бөлім жұмысшыларының құқықтары:
- салықтық заңдылыққа байланысты бұзушылықтарды жою бойынша талаптар қою;
- салық төлеушілердің бухгалтерлік құжаттарын, декларацияларын, басқа да салықтық
- табыс алуға пайдаланылатын салық салу обьектілерін зерттеу, салық
- аймақтық өкілетті органдарда өндірістік емес төлемдердің алыну толықтығы
- мемлекеттік меншікке берілген мүлікті бағалау, сақтау, өткізу тәртібінің
- өндірістік емес төлемдер бойынша болжамдық көрсеткіштердің атқарылуын өамтамасыз
Түсіндіру бөлімі.
Бөлімнің негізгі міндеттері болып резидент емес тұлғалармен төленетін салықтардың
Бөлімнің негізгі функциялары:
- конвенция шарттары негізінде ҚР резидент еместерді салық салуға
- резидент емес салық төлеушілер, салық салу обьектілер есебін
Сонымен қатар бюджеттің кіріс бөлігін болжамдауға қатысу, ҚР Қаржы
Бөлім құқылы:
- салықтық бақылауды жүзеге асырады, айқындалған бұзушылықтарды жою бойынша
- резидент емес салық төлеушілердің бухгалтерлік құжаттарын, декларацияларын, есеп
- салық төлеушілерге әкімшілік айыппұлдар салады, салықтық міндеттемелердің орындалуы
Бөлім қызметкерлері берілген барлық тапсырмаларды сапалы және уақтылы орындауға,
Түсіндірулер бөлімі өз қызметін жүзеге асыру барысында ұйымдастырушылық –
Бұл бөлім салық төлеуші заңды және жеке тұлғаларға, жеке
Жанама салықтар бөлімі.
Жанама салықтар бөлімінің негізгі міндеттері: бюджетке төленетін салықтар және
Бөлімнің негізгі функциялары:
- жанама салықтар бойынша бюджетке түсімдерінің толықтығын қарастыратын заңдылықтың
- бюджеттің кіріс бөлігін ағымдағы болжамдауға қатысады; жанама салықтар,
- акциздік алым маркаларының сақталуына бақылауды жүзеге асырады.
Бөлім қызметкерлерінің міндеттері болып салық төлеушілердің құқықтарын сақтау және
Заңды тұлғаларды тексеру бөлімі.
Бұл бөлім Қазақстан Республикасының Салық Кодексіне сәйтек нұсқама бойынша
Жеке тұлғаларды тексеру бөлімі.
Жеке тұлғаларды тексеру бөлімі салық төлеушімен салық міндеттерін атқарылуына
Бөлімнің негізгі міндеттері:
Бюджетке түсетін салықтар, алымдар және тағы басқа міндетті төлемдерді
Жергілікті салық органдардың сұраныстары бойынша тексерулерді өткізу;
Салық төлеушілермен декларацияларды өткізуден жалтаратын және тіркелмейтіндерді ұстау бойынша
Тексеру актілері бойынша қайта есептелген салық сомаларын және штафтық
ҚР Қаржы Министрлігі Салық басқарамасының және ШҚО бойынша қатаң
Бөлім құықтары болып:
Салық бақылауларын жүргізуі;
Белгіленген заңдылыққа сәйкес айқындалған бұзушылықтарды жою бойынша талаптар қою;
Жеке кәсіпкерлер – салық төлеушілерді ҚР заңдылық актілеріге сәйкес
Өндіріп алу бөлімі.
Бөлім: компетенциясына кіретін сұрақтар заңдылықты қолдану пректикасын жинақтайды, оны
Ұйымдастыру бөлімі.
Бөлімнің негізгі тапсырмалары болып өзінің құзыретті шегінде бюджетке түсетін
Бөлімнің негізгі функциялары болып салық комитетінің бөлімдері жоғарғы органдар
Жергілікті салықтар түрлерін талдау
Бюджеттiң қалыптасуында салықтар үлкен маңызға ие. Сонымен ҚР
корпорациялық табыс салығы;
жеке табыс салығы;
әлеуметтiк салық;
жер салығы;
көлiк салығы;
акциздер;
қосылған құн салығы;
мүлiк салығы;
жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдерi.
Төмендегi кестеден мемлекет бюджетiндегi салықтардың түсiмiнiң көлемi мен әрбiр
Кесте-1 Қазақстан Республикасы салық жүйесiндегi салықтардың орындалуы
Мың тенге
Салықтар Жылдар
2008 2009 2010
Корпорациялық табыс салығы 10107922,5 4951686,0 7276365,1
Жеке табыс салығы 1590348,4 2043308,2 2656696,5
Әлеуметтiк салық 5044295,1 5862455,4 6456900,5
Жер салығы 338337,5 338359,3 331144,0
Көлiк салығы 366554,0 376910,0 305750,0
Акциздер 3127972,2 2920483,1 6155958,4
Қосылған құн салығы 3242333,1 4435230,2 5782774,2
Мүлiк салығы 494640,4 570755,1 782773,7
Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдерi
24048,1
45891,8
65032,2
Барлығы: 24336451,3 21545079,1 29813394,6
Жоғарыдағы кестедегi мәлiметтер бойынша салықтардың жалпы көлемi
- корпорациялық табыс салығы - 7276365,1 мың тенгенi
- жеке табыс салығы - 2656696,5 мың тенгенi
- әлеуметтiк салық - 6456900,5 мың тенгенi
- жер салығы - 331144,0 мың тенгенi
- көлiк салығы - 305750,0 мың тенгенi
- акциздер - 6155958,4 мың тенгенi
- қосылған құн салығы - 5782774,2 мың тенгенi
- мүлiк салығы - 782773,7 мың тенгенi
- жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдерi
Корпорациялық табыс салығын төлеушілер және салық салу объектілері.
Табысқа салынатын салық - салық төлеушілердің әр түрлі
Қазақстан Республикасында корпорациялық табыс салығы салықтардың ішіндегі ең күрделі
Заңды тұлғалар екі топқа бөлінеді:
Коммерциялық ұйымдар;
Коммерциялық емес ұйымдар.
Коммерциялық ұйымдар дегеніміз – белгілі бір табыс көзі бар
Корпорациялық табыс салығын төлеушілер:
ҚР-ның резидент заңды тұлғалары (Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен
ҚР-да қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе ҚР-дағы
Корпорациялық табыс салығы бойынша салық салу объектілеріне:
Салық салынатын табыс;
Төлем көзінен салық салынатын табыс;
ҚР-сында Қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес
1. Салық салынатын табыс.
Корпорациялық табыс салығын төлеуші заңды тұлғалар ең алдымен салық
Салық салынатын табыс = Жылдық жиынтық табыс – Шегерімдер
ССТ = ЖЖТ- Ш түзету
Ал, енді жылдық жиынтық табысқа тоқталайық. Резидент заңды тұлғаның
ШЕГЕРІМДЕР.
Салық төлеушінің жылдық жиынтық табыс алуымен байланысты шығыстары салық
Шегерімдерді жылдық жиынтық табысты алуға байланысты шығыстарды растайтын құжаттары
Мемлекетік бюджетке енгізілуге тиістілерін қоспағанда, жылдық жиынтық табыс табуға
Жеке табыс салығын төлеушілер және салық салу объектілері.
Жеке табыс салығын – салық салу объектілері бар жеке
Резидент емес жеке тұлғалар жеке табыс салығы бойынша салықты
Жеке табыс салығы бойынша негізінен екі салық салу объектілері
төлем көзінен салық салынатын табыстар;
төлем көзінен салық салынбайтын табыстар.
Төлем көзінен салық салынатын табыстар.
Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынатын табыстары жеке тұлғалардың
қызметкердің табысы;
біржолғы төлемдерден алынған табыс;
жинақтаушы зейнетақы қорларынан берілетін зейнетақы төлемдері;
дивидендтерсыйақылар, ұтыстар түріндегі табыс;
стипендиялар;
жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табысы жатады.
Қызметкердің табысы.
Қызметкердің жұмыс беруші есептеген, көзделген салық шегерімдері сомасына азайтылған
Сонымен қатар қызметкердің табыстарына:
жұмыс беруші материалдық, әлеуметтік игіліктер немесе өзге де материалдық
жұмыс беруші төлейтін ақшалай немесе заттай нысандағы кез келген
Біржолғы төлемдерден түскен табыс.
Біржолғы төлемдерден түскен табысқа - өздерінің қызметіне байланысты
Жинақтаушы зейнетақы қорларынан берілетін зейнетақы төлемдері.
Төлем көзінен салық салынатын зейнетақы төлемдеріне салық төлеушілердің зейнетақы
Төлем көзінен салық салынатын дивидентер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі табыстар.
Жеке табыс салығының сомасы жеке тұлғаларға төленетін дивидендтер, сыйақылар,
Стипендиялар.
Білім беру ұйымдарында оқитындарға ҚР-сының заңдарына белгіленген мемлекеттік стипендияларға
Төлем көзінен салық салынатын, жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табыс.
Жеке тұлғаның жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табыстарына:
жинақтаушы зейнетақы қорларындағы зейнетақы жинақтары есебінен;
жеке тұлғаның жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша өз пайдасына енгізетін
жұмыс берушінің жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша жұмыскерлердің пайдасына енгізетін
Жеке тұлғалардың жинақтаушы сақтандыру шартты бойынша табысына осындай шарттар
Жеке табыс төлем көзінен салық салынбайтын табыстар.
Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынбайтын табыстарына, табыстардың мынадай
мүліктік табыс;
жеке кәсіпкержің салық салынатын табысы;
адвокаттар мен жеке натариустардың табысы;
өзге де табыстар жатады.
Төлем көзінен салық салынбайтын табыстар бойынша жеке табыс салығын
Адвокаттар мен жеке нотариустардың табыстарын қоспағанда, төлем көзінен салық
Салық төлеушіде төлем көзінен салық салынбайтын табыстардың бірнеше түрі
Мынадай резидент жеке тұлғалар жеке табыс салығын аванстық төлемдерді
арнайы салық режимдерін қолданатындарды қоспағанда, жеке кәсіпкерлер,
резидент болып табылатын және табысты Қазақстан Республикасындағы төлем көзінен
салық агенттері болып табылмайтын тұлғаларға Қазақстан Республикасында қызметтер көрсетуден,
Салық төлеуші Салық кодексінде белгіленген жағдайларда енгізілген аванстық төлемдерді
1. Әлеуметтік салықты төлеушілер және салық салу объектілері.
Әлеуметтік салық Қазақстан Республикасындағы негізгі салықтардың бірі болып табылады.
Ол 1999 жылдан бері бұған дейін қолданылып келген әлеуметтік
Әлеуметтік салықтан түсетін түсімдер мемлекеттік бюджеттің 15-16 пайызын құрайды.
Әлеуметтік салықты төлеушілер:
Қазақстан Республикасының резиденті – заңды тұлғалар;
бюджетпен есеп айырысуды біржолғы талон негізінде жүзеге асыратындарды қоспағанда;
жеке нотариустар, адвркаттар.
Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекемелер, филиалдар мен өкілдіктер арқылы
заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшелері.
Әлеуметтік салықтың салық салу объектілері:
ҚР-ның резиденті – заңды тұлғалар, ҚР-сында қызметін тұрақты мекемелер,
Жұмыс беруші материалдық, әлеуметтік игіліктер немесе өзге де материалдық
жеке кәсіпкерлер және жеке нотариустар мен адвокаттар үшін олардың
қызметкер саны.
Жоғарыда аталған жеке тұлғалардың салық салынбайтын табыстарынан және төменде
мемлекеттер, мемлекеттердің үкіметтері және халықаралық ұйымдар желілері арқылы берілетін
Қазақстан Республикасының Президенті, Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін мемлекеттік сыйлықақылар,
спорт жарыстарында, байқауларда, конкурстарда жүлделі орындар үшін белгіленетін ақшалай
ұйым таратылған немесе жұмыс берушінің қызметі тоқтатылған, қызметкерлердің штат
пайдаланылмаған еңбек демалысы үшін жұмыс берушіның қызметкерлерге төлейтін өтемдер;
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жинақтаушы зейнетақы қорларына қызметкерлердің міндетті
Қосылған құн салығын төлеушілер және салық салу объектілері.
Қосылған құнға салынатын салықты 1954 жылы М.Лоре (Франция) енгізіп,
Тұтынуға салынатын салықтардың ішіндегі ең күрделісі – 1992 жылы
Салық төлеуші мемлекетке осы салықты төлеу нәтижесінде шеккен шығысының
Бұл салықтың ерекшелігі мынада – оның салық салынатын объектісі
ҚҚС дүниежүзінің 40-тан астам елдерінде, соның ішінде Еуропа экономикалық
Біріншіден, ол жаңа құн жасалынған орын бойынша салық төлеушілердің
Екіншіден, төлеушілер үшін де есептеудің салыстырмалы қарапайымдылығымен ерекшеленеді;
Үшіншіден, бағалардың өзгеруіне, төлеушінің қаржылық ахуалына, инфляция деңгейіне қарамастан
Қосылған құн салығы дегеніміз - тауарларды (жұмыстарды, қызмет
Салық салынатын айналым бойынша бюджетке төленуге тиісті қосылған құн
ҚР-сында қосылған құн салығы бойынша есепке тұрған мынадай тұлғалар
Жеке кәсіпкерлер.
Заңды тұлғалар (мемлекеттік мекемелерді қоспағанда).
Қызметін ҚР-сында тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент еместер.
Заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшелері.
ҚР-ның кеден заңдарына сәйкес тауарларды ҚР-ның аумағына импорттайтын тұлғалар.
Қосылған құн салығының негізгі салық салу объектілері:
салық салынатын айналым.
салық салынатын импорт.
2.Салық салынатын айналым және салық салынатын импорт.
1. Тауарларды өткізу бойынша айналым.
Тауарға қатысты өткізу бойынша айналым:
тауарға меншік құқығын беруді, оның ішінде:
тауарды сатуды;
тауарды тиеп жөнелтуді, оның ішінде басқа тауарларға алмастыруды,
тауар экспортын;
тауарды тегін беруді;
жарғылық капиталға жарна төлеуді;
жұмыс берушінің жалдамалы қызметкерге жалақы есебінен тауар
беруін;
тауарды төлем мерзімін ұзарту шартымен тиеп жөнелтуді және мүлікті
қаржы лизингіне беруді;
комиссия шарттары бойынша тауарды тиеп жөнелтуді;
қарызды төлемеген жағдайда кепіл берушінің кепіл ұстаушыға кепілге қойылған
кәсіпкерлік қызмет мақсаты үшін сатып алынған тауарды кәсіпкерлік
қызметке жатпайтын шараларды өткізу үшін, сондай-ақ қосылған құн
салығын төлеушінің не оның жалдамалы қызметкерлерінің,
қатысушылардың немесе басқа да тұлғалардың жеке тұтынуы үшін
пайдалануын;
бір заңды тұлғаның қосылған құн салығын дербес төлеушілерді болып
табылатын бір құрылымдық бөлімшесінің екінші құрылымдық
бөлімшесіне тауар жөнелтуін;
бұрын экспорт режимінде шығарылған тауарды кері импорт режимінде
қайтаруды білдіреді.
Акциз салығын төлеушілер және қызмет түрлері.
Жанама салықтардың бірі – акциз салығы. Акциздер – бағаға
Акциз әмбебаптық және жеке-дара акциздер деп бөлінеді. Әмбебаптық акциздер
Акциз салығы:
ҚР-ның аумағында өндірілген және ҚР-ның аумағына импортталатын тауарларға;
Қызмет түрлеріне салынады.
Акциз салығын төлеушілер:
ҚР-ның аумағында акцизделетін тауарлар шығаратын жеке және заңды тұлғалар;
акцизделген тауарларды ҚР-ның кедендік аумағына импорттайтын жеке заңды тұлғалар;
ҚР-ның аумағында бензиннің (авияциялық бензинді қоспағанда) және дизель отынын
егер ҚР-ның заңдарына сәйкес бұрын ҚР-ның аумағында аталған тауарлар
ҚР-ның аумағында қызметтің акцизделетін түрлерін жүзеге асыратын жеке және
резидент емес заңды тұлғалар және олардың құрылымдық бөлімшелері.
Акцизделетін тауарлардың тізбесі мынадай:
спирттің барлық түрлері;
алкоголь өнімі;
темекі бұйымдары;
құрамында темекі бар басқа бұйымдар;
бензин (авиациялық бензинді қоспағанда) және дизель отыны;
жеңіл автомобильдер (арнайы мүгедектерге арналған, қолмен бақарылатын автомобильдерден басқа).
Қызметтің акцизделетін түрлеріне:
ойын бизнсі;
лотереяны ұйымдастыру мен өткізуді жатқызуға болады.
Акциз ставкалары.
Акциз ставкаларын ҚР-ның Үкіметі бекітеді және тауар құнына пайызбен
1. Жер қойнауын пайдаланушыларға салық салудың тәртібі.
Жер қойнауын пайдаланушылар - ҚР-сының аумағында, мұнай
Жер қойнауын пайдаланушылар мынадай салықтары мен арнайы төлемдерді төлейді:
үстеме пайда салығын;
жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы төлемдері;
бонустар (қол қойылатын және коммерциялық табу);
ә) роялтиді;
б) өнімді бөлу бойынша ҚР-сының үлесі,
в) қызметін өнімді бөлу туралы келісімшарт бойынша жүзеге асыратын
Пайдалы қазбалар өндіруді жер қойнауын пайдалануға келісімшарт жасалғанға дейін
Жер қойнауын пайдалану бойынша операцияларды жүргізу жөніндегі қызметке салық
Өнімді бөлу туралы келісімшартта белгіленетін салық салу шарттары келісімшартқа
Салық сараптамасы жүргізілген күн мен өнімді бөлу туралы келісім-шартқа
Өнімді бөлу туралы келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалануды бірнеше
Бұл кезде:
осындай келісімшарт аясында жүзеге амырылатын қызмет бойынша салық төлеушілер
бер келісімшарт бойынша қызметті жүзеге асыратын резидент емес жер
Жер қойнауын пайдаланушы келісімшарт аясында жүзеге асырылатын қызмет бойынша
Осы ереже кең таралған пайдалы қазбалар өндіру және жер
Жер қойнауын пайдаланушыларға салық салу екі үлгіге бөлінеді:
бірінші үлгі - өнімді бөлу бойынша ҚР-сының үлесін қоспағанда,
екінші үлгі – жер қойнауын пайдаланушының өнімді бөлу бойынша
экспортталатын шикі мұнайға салынатын рента салығы;
газ конденсатын қоса алғанда, шикі мұнайға салынатын акциз;
үстеме пайда салығы;
жер салығы;
мүлік салығы қосылмайды.
Келісімшарт шеңберінде жүзеге асырылатын қызмет бойынша салық міндеттемелерін орындау
Өніміді бөлу туралы келісімшарттарда белгіленген салық салу шарттары тараптардың
Салық заңдарындағы өзгерістер нәтижесінде жер қойнауын пайдаланушыға салық салу
Өнімді бөлу туралы келісімшартта көзделген салық және бюджетке төленетін
Салық сараптамасы – құзыретті орган жасаған өнімді бөлу туралы
Жер қойнауын пайдалану жөніндегі барлық келісім-шарттарға қол қойылғанға дейін
Салық сараптамасының нәтижелері бойынша белгіленген салық салу шарттары өнімді
2.2 Жергілікті салықтардың өзгеру динамикасын талдау
Салық төлеушілерді бойынша бөлімнің жұмыстары
Заңды тұлғалармен жұмыс секторы
Аймақтық мекеме әр бір салық төлеушіге тіркеу номерін
Заңды және жеке тұлғалар өздернің тіркеу нөмірлерін барлық
Қазақстан Республикасының барлық аймағында СТН жүзеге асады.
СТН арналған:
-СТН есепке алу реті және жүйеге келтіру;
-мәліметтерді компьютерлік өңдеу қамтамасыз ету;
-салық мекемелерінің мәліметтер алысуының оперативті қамтамасыз ету;
-салықты толық жинақтауды және бюджет төлемдерін қамтамасыз ету.
СТН салық төлеушіге бірінші тіркеден кейін бір рет қана
Тіркеу формасын қабылдауға байланысты толтырылған реквизиттерінен басқа қажет құжаттар:
Зағды тұлғалар үшін:
-құрылтай құжаттарының көшірмесі;
-мемлекеттік тіркеуді өткенін мақұлдайтын құжат көшірмесі;
-статистикалық мекемеден берілген құжаттың көшірмесі.
2010 жылы салық комитетінде мемлекеттік тіркеуді өткендер, сонымен қатар
2010 жылы мемлекеттік тіркеуге тұргандар саны 202, тіркеуден алынғандар
ҚҚС тқлеуші ретінде тіркеуге тұрғандар -128 заңды жіне жеке
2010 жылғы аналогиялық мерзімде ҚҚС төлеушілер,137 заңды тұлғалар және
1)Жеке тұлғалар үшін:
-жеке басты куаландыратын құжаттың көшірмесі;
-мекенжай анықтамасы;
-үй кітабының көшірмесі.
2010 жылы мекен-жай бойынша қою туралы 001,00-36023 формасы бойынша
Салық төлеушінің куәлігінің төлқұжаты 1080 данасы беріледі.
Жеке тұлға салық төлеуші тіркеу туралы өтініштерінде СТН көрсетуі
Резидент еместерге басқа елдегі мекен - жайы, туған
Жеке кәсіпкерлер үшін жеке кәсіпкер ретінде мемлекеттік тіркеуге тұрғаны
Халыққа салықтық мәдениетті, құндылық бағыттарды салық төлеуші ретіндегі
-Бұқаралық түсіндірме жұмысы бойынша ақпарат Салық қызметінің
-Мұнай және газды сатуға қатысты және қайта өңдеу, сақтау
-Бонустардың түсу және жер қойнауын пайдаланушылардан тарихи
-Жер қойнауы бойынша ақпараттарды қолдану үшін төлем;
-Артық төленген сома бойынша ақпарат;
2010.31.12 жағдайы бойынша құжаттарды тексеруді максималды қамтамасыз ету
Б) Жеке тұлғалармен жұмыс секторы
Жер салығы бойынша салық мөлшерлемесі жердің санатына байланысты тағайындалады,
Ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерге;
Елді мекендер жерлеріне ;
Өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзгеде ауыл
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлеріне, сауықтыру, реакциялық және
Орман қорлары жерлеріне;
Су қорының жерлеріне;
Қордағы жерлер салық салуға жатпайды.
Елді мекендер жерлері салық салу мақсаты үшін мынадай
Тұрғын үй қоры соның ішінде олардың жанындағы құрлыстармен ғимараттар
Жердің томендегі санаттары:
ерешше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
орман қорының жерлер;
су қорының жерлер;
Қордағы жерлер салық салуға жатпайды.
Жер салығының мөлшерлемелері ауылшаруашылық мақсатындағы жерлердің, елді мекендердің жерлерінің
Жер телімі бойынша жер салығын төлеуші болып
Елді мекендердің жалпы қолданысындағы жер телімдері;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша тоқталып қалған объектілерге жұмсалатын
Жер салығын есептеу бойынша мысалдар.
Мысал: Жеке тұлғаның Семей қаласында жер телімі бар. Жер
Тұрғын үйдің алып жатқан ауданы -200м.кв.
Үй іргесіндегі жер телімінің ауданы -1300 м.кв.
Тұрғын үй бойынша жер салығы :200*0,39=78 теңге
Үй іргесіндегі телім бойынша: 100*0,20 =200 теңге
300*0,6 =1800 теңне
Барлығы : 78+200+180 = 2078 теңге
Осы сома бойынша заңды тұлғалар декларасиясын табыс етеді.
2010 жылы салықтық тіркеуде 97708 үй құрылысы
2кесте -Семей қаласы бойынша 2009-2011 жылдар аралығында жер салығының
2009 ж 137746 млн теңге
2010 ж 142233 млн теңге
2011 ж 154427 млн теңге
3кесте-2009-2011 жылдар аралығында мүлік салығының түсімдері.
2009 ж 298880 млн теңге
2010 ж 313277 млн теңге
2011 ж 348569 млн теңге
2009-2011 жылдар көрсеткіші бойынша мүлік салығының өсіуі байқалады.
Көлік құралдары салық төлеушілеріне меншік құқығында салық салу объектілері
Төмендегі тұлғалар:
1.Қазақстан Республикасының үкіметі белгілейтін көлік құралдарына
2.Мемлекеттік мекемелер;
3.Салық салу объектісі болып табылатын 1 автокөлік бойынша-Ұлы Отан
4.Салық салу объектісі болып табылатын 1 автокөлік құралы бойынша-меншігінде
5.Салық салу объектісі болып табылатын 1 автокөлік құралы
6.Ауылшаруашылық құрылымына шығу нәтижесінде пай ретінде алынған, пайдаланған
Уакілетті органда мемлекеттік тіркеуге жататын және
Жүк көтерімділігі 40 тонна және одан жоғары карьерлік автосамосвал-дар;
Айлық есеп көрсеткішінде көрсетілген мөлшерлеме бойынша салық
Бюджетке салықты төлеу салық салу объектісінің тіркеу орны бойынша
4кесте-Көлік құралдары салығына түскен салықтың динамикасы
Салық түрі 2009 ж 2010 ж 2011 ж Өсу
2010 ж 2011 ж
Мың.тг % Мың.тг %
Көлік құралдарның салығы 6780,1 7275,6 8511,5 1731,4 +25 1235,9
2009-2011 жылдар арасында көлік құралдары салығының өсуі байқалады, ол
3 Салық аудит бөлім жұмыстарының ұйымдастырылуы.
Заңды тұлғалармен жұмыс секторы
ҚҚС төлеуші ретінде тіркелген заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер-дің
2011 жылы барлық тексерулер бойынша: тақырыптық тексеру-19, қарсы
-Тақырыптық тексеруде маңызды көңіл салық төлеушінің өтініші бойынша
Қарсы тексеріс санының азаюы былай түсіндіріледі, ҚҚС аудиттеу (тексеру)
18.Акцизді әкімшілендіру бөлімі.
Акциздер деп Қазақстан Республикасы территориясында өндірілген
Қазақстан Республикасының аумағында акцизделетін тауар
Акцизделген тауардарды Қазақстан Республикасының кедендік аумағында
Қазақстан Республикасының аумағында бензиннің ( авиациялық бензинді
Тәркіленген, иесі жоқ акцизделетін тауарларды, сондай-ақ мұрагерлік
Қазақстан Республикасының аумағында қызметтің акцизделетін түрлерін жүзеге
Қаланың бюджеттік кіріс бөлігін толтыратын қайнар көздердің бірі акциздер
2010 жылы өткен жылмен салыстырғанда (131 372,6 мың
2010 жылы арақ /105202/ акциз бойынша болжамда 78252.0 мың
Акт тексерісін азайту нәтижесінде, берілген акциз
Сыра акцизі /105207/ бойынша болжам 2010 жылы 4248.0 мың
Осы жылдың басында ойын бизнесін /105223/ іске асыруды акциздік
Бензин акцизінің /105296/ болжамы бойынша 2010 жылы 23000.0 мың
Дизельдік жанармай /105297/ акцизінің болжамы бойынша 2010 жылы
Кестеден көріп отырғандай, артық төлем төлеген төлеушілердің
Арақ акцизі/105202/ бойынша артық төлемнің өсуі 28510.7
Акциздерді әкімшілендіру және мобильді топ бөлімдері 2010 жылдың қортындысы
8 хронометражды тексеру жүргізілді оның арасында 5 сыра өндіруші-лермен,
Жыл бойы жаңармай материалдарын жолдама хаттарды қабылдау,
Акциз жөніндегі салық декларациясы салық органдарына салық кезеңі-нен кейінгі
Заңды тұлғалардың салықтық аудит бөлімі Семей қаласы
Ол өзінің қызметінде Қазақстан Республикасының Заңдарына, Салық кодексіне,
Бөлімнің негізгі қызметі мен міндеттері:
-Қазақстан Ресрубликасы Салық кодекісіне сәйкес алдын-ала жазылған
-Алдын-ала жазылған өнімдерді тексеру жүргізу үшін
Корпорациялық табыс салығын төлеушілер қатарына заңды тұлғалар жатады-Қазақстан
-Арнайы салық режимін қолданатын заңды тұлғалар, корпоративтік табыс салығын
-салық салынатын кіріс;
-салық салатын төлеу көздерінен кіріс;
-заңды тұлғаның таза кірісі.
-Салық салу табысы жылдық жиынтық табыс пен шегерімдер арасындағы
-Заңды тұлға –резиденттердің жылдық жиынтық табысы Қазақстан
-Заңды тұлға-бейрезиденттердің жылдық жиынтық табысы Қазақстан
-Жиынтық жылдық табысқа салық төлеуші табысының барлық түрлері
- 1)Тауарларды өткізуден түсетін табыс(жұмыстарды,қызмет көрсету).
- 2)Үйлерді, ғимарат, құрылыстарды, сондай-ақ амортизациялауға
- 3)Міндеттемелерді есептен шығарудан түсетін табыстар.
- 4)Күмәнді міндеттемелер бойынша түсетін табыстар.
- 5)Мүлікті жалға беруден түсетін табыстар.
- 6)Банк провизияларының мөлшерін азайтудан түсетін табыстар.
- 7)Борышты талап етуді басқаға беруден түсетін табыстар.
- 8)Кәсіпкерлік қызметті тоқтату немесе шек қоюға келісім
- 9)Шығып қалған тіркелген активтер құнының ішкі топтың
- 10)Кен орындарын игеру зардаптарын жою
- 11)Ортақ үлестік меншіктен түсетін табысты бөлу
- 12)Бұрын негізсіз ұсталып, бюджеттен қайтарылған айыппұлдардан
- 13)Бұрын жүргізілген шегерімдер бойынша алынған өтем-ақылар.
- 14)Өтеусіз алынған мүлік, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер.
- 15)Дивидендтер.
- 16)Таза табысты бөлген кезде алынған және әрбір
- 17)Сыйақылар.
- 18)Әлеуметтік сала объектілерін пайдалану кезінде алынған
- 19)Бағамдық оң айырма.
- 20)Роялти.
- Амортизацияға жатпайтын активтер:
- 1)Жер телімдері.
- 2)Құрылысы аяқталмаған объектілер.
- 3)Онатылмаған құрал.
- 4)Құнды қағаздар.
- 5)Заңды тұлға ретінде кез-келген ұйымдастырушылық-құқықтық формадағы консорциумдарда
- Корпорациялық табыс салығының бөлігі-20%.
- Жер өндірістің негізгі құралы болып табылытын
- Корпоративтік табыс салығы үшін салық мерзімі
- Корпорациялық табыс салығын төлеушілер декларацияны көрсету
Салық тексеру жұмысын жүргізу үшін келесі реквизиттерден тұратын күні
1)Салық органдарында күні бұрын берілген ұйғарым тіркеу
2)Күні бұрын берілген ұйғарым берген салық
3)Салық төлеушінің толық аты-жөні;
4)Салық төлеушінің тіркеу нөмері;
5)Тексеру түрі.
6)Қазіргі Кодекске сәйкес тексеруші тұлғалардың қызметі, тегі,аты-жөні;
7)Тексеру өткізу уақыты;
8)Құжаттық тексеру кезінде тексерілетін салық кезеңі.
Рейдтік тексеру кезінде күні бұрын берілген ұйғарымда тексерілетін жердің
Рейдтік тексеру кезінде салық төлеушіге күні бұрын берілген ұйғарымның
Салық тексерісінің аяқталуы бойынша көрсетілген қортындының
2010 жылдың 9 ай бойынша мобильді топ бөлімінен
Кассалық тәртіпті бұзған тұлғалар бойынша:
- Кассалық тәртіпті бұзғаны үшін 311
- Өткен жылы кассалық тәртіпті бұзғаны үшін
Салық заңнамасының басқа да бұзушылықтары үшін 34 салық
-Бұзушылықсыз рейдтік тексеру актісінің саны 95 тексермені құрайды;
-Өткен жылы рейдтік тексеру актілерінің саны 130 тексерімнен
5 хронометражды тексеру өткізілген, нәтижесінде 39862,4 мың теңгеге
Барлығы 2010 жыл бойынша жеке кәсіпкерлермен жұмыс
Өткен жылдың сәйкес кезеңінде есептелген салықпен төлемақы өсімі 1062016,1
2010 жылы есептелген сома 980120,3 мың тенгеге төмендеген, ол
2010 жылы салынған әкімшілік айыппұлдардың жалпы сомасы 135
Салынған айыппұлдардың төмендеуі былай түсіндіріледі, 2010 жылы өткізілген
Орташа бір оперативті жұмыкерге 2010 жылдың 12 айында 10
2 заңды тұлғаға 1048,4 мың тенге сомасында, өндіріп алу
6 қызметкер тұлғаға 157,4 мың тенге сомасында, өндіріп алу
2010 жылы 12 айында өткізген 38 тақырыптық тексерудің 36-да
Салық тұрғысында есептеу және өндіріп алудың құрылымы.
-ҚҚС бойышша салық төлеушілердің саны-38. Осы салық
-Экономика тұрғысында кәсіпорынды тексеру тау-кен өндірісі, барлығы осы сала
-Қайта өндеу өндірісі бойынша барлығы 12 тексеру жұмыстары жүргізілген,
-Сауда бойынша барлығы 15 тексеру жұмысы өткен,48889,4 мың
-Жылжымайтын мүліктің жүргізген операция жол және кәсіпорын қызметі,
-Акциздер, салықтың бұл түрінен салық төлеушілер -3, заңды тұлға-3
-Жалпы айналымның едәуір болуы;
-Сыртқы экономикалық қызмет бойынша операциялардың болуы;
-Акциздік тауарларды сату және өндіру бойынша операциялардың болуы;
-Камеральды бақылау негізінде салық заңнамасын бұзу фактісін анықтау.
2011 жыл бойынша «Заңды тұлғалардың салығы»
Ең ірі есептеу корпоративтік табыс салығынан болды, ол 154288,4
Мысалы: қызметкерлерге жалақы төлеу бойынша жұмыс берушінің шығындары 1200
Әлеуметтік салық =1200х20%=240000 тенге.
Жұмысқа уақытша жарамсыздығы бойынша әлеуметтік жәрдемақылар сомасы 400 мың
Төлемге арналған әлеуметтік салық=252-100=152 мың тенге.
Әлеуметтік салық жөніндегі декларация салық органдарына есепті тоқсаннан кейінгі
5кесте- Әлеуметтік салықтың түсу динамикасы
Салық түрі 2009 ж 2010 ж 2011 ж Өсу
2010 ж 2011 ж
Мың.тг % Мың.тг %
Көлік құралдарның салығы 88564,4 674647 65745,6 25042,2 +30,6 24563,6
Есеп беру кезеңінде 633 тексеру өткізілді.Оның 633 құжаттық
Тексеру түрлері 2009 жылдың 12 айында өткізілген тексерістердің
Барлығы тексеру, санымен қатар: 1151 633 55%
Кешенді 389 211 54%
Тақырыптық 439 81 18%
Қарсы 323 341 106%
Салық түрлері бойынша салыстырсақ кешенді тексеруде 178 тексеруге
2010 жылдың 12 ай бойынша жүргізілген құжаттық тексерудің нәтижесінде
Б) Жеке тұлғалармен жұмыс секторы
Жеке табыс салығын төлеушілерге салық салу объектісі бар
Салық салу объектілері: төлем көзінен салық салынатын табыстар; төлем
Табыстардың төмендегідей түрлеріне жеке табыс салығы салынбайды:
-Енбекақы төлеуге байланысты төлемдерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңдарында
-Балаларға және асырауларындағы адамдарға алынған алименттер;
-Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қызметкерге еңбек міндеттерін орындау
-Жеке тұлғалардың Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің лицензиясы бар банктер
-Мемлекеттік бағалы қағаздармен жасалған операциялардан түскен табыстар;
-Әскери қызметкерлер мен ішкі істер органдарының қызметкерлері әскери
Жәке табыс салығының мөлшерлемесі-10%.
6кесте-2008ж-2010ж аралығындағы Семей қаласы бойынша жеке табыс салығының түсімі
2009 ж 1025440 млн теңге
2010 ж 1253534 млн теңге
2011 ж 1493905 млн теңге
4 Салықты міндеттеп алу бөлімі
Өндіріп алу бөлімі Семей қаласы бойынша Салық басқармасының құрылымдық
Ол өзінің қызметінде қазақстан республикасының Заңдарына, Салық кодексіне, Конституциясына
Бөлім екі сектордан тұрады:
Салықтық міндеттемесін мәжбүрлеп орындату секторы;
Дәрменсіз және әрекетсіз салық төлеушілермен жұмыс жүргізу секторы;
Бөлімнің негізгі міндеттері:
Өзінің құзырлығына байланысты салық және бюджетке түсетін басқа да
Салық заңнамасының дамуы бойынша ұсыныстарды өндеу;
Ұсыныстарды енгізу жолдарымен Семей қаласы бойынша Салық бақармасы және
Бөлімнің негізгі міндеттері:
Қазіргі кодекске сәйкес салықтық міндеттемелерін орындауды қамтамасыз етудің әдістерін
Берешек бойынша, өсу және кему бойынша талдау жүргізу;
Мүлік тізімдемесін өткізіп, мәжбүрлеп өндіріп алуда қолданылатын іс –
Семей қаласы прокурорының міндетті санкциясымен банктік шот бойынша шығу
Салық тіркеуінде тұрған салық төлеушілер бойынша салық және бюджетке
Заң қызметіне актілер мен декларация бойынша берешек сомасын үмітсіз
7 кесте – Берешек құрылымының талдауы, мың теңге
Аты Өсу/ кему 31.12.09 ж.(сома,%)
Факт Жоспар
Бюджетке төленетін салық пен басқа да міндетті төлемдер бойынша
( 1,6% ) 1951862,2
( 20%) 1795205,2(18,4% )
ЖЗҚ МЗС негізгі төлемдері бойынша қарыз 22676
(14,8% ) 26146,2
( 20%) 3470,2
(5,2% )
Әлеуметтік салық бойынша негізгі төлемдер қарызы +6298 1181,2
( 20%) 7479,2
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша
жылы - 9759311 мың теңгені құрады, 2010 жылы –
8 – кесте 2009-2010 ж. Салық және бюджетке төленетін
Берешектің классификациясы 31.12.2009 31.12.2010
сома сома ауытқу (+өсу; -
Проблемалық 7648295 91511012 1502717
Сонымен қатар мемлекеттік коммуналды мекемелер 49368 102733,4 53365,4
Үмітсіз 2054474 4137714 1640760
Барлығы, ағымдағы 56542 37928 -18614
Сонымен қатар мемлекеттік мекемелер 1273 568,5 -704,5
Барлығы 9759311 9602654 -156657
2010 жылдың басынан мынадай проблемалық салық төлеушілер бойынша берешек
Жоғарыда көрсетілген борышкерлердің берешегінің тіркеуінсіз 155028 мың теңге немесе
2009 жыл бойынша берешек сомасы – 9759311 мың теңге,
Жалпы Салық басқармасында 2010 жыл қорытындысы бойынша мәжбүрлеп алу
2010 жылы бюджет қарызын төмендету мақсатында 501 салық төлеушінің
9 – кесте Әлеуметтік салымдар бойынша қарыздар, мың теңге
Әлеуметтік салымдардың қарыздары бойынша классификациясы
сома сома ауытқу ( +өсу;-төмендеу)
01 02 03 04
Проблемалық 5831 12112,2 6281,2
Сонымен қатар емлекеттік коммуналды мекемелер 3500,3 8486,1 4985,7
Үмітсіз 0 0
Барлығы, ағымдағы 75 91,8 16,8
Сонымен қатар мемлекеттік коммуналды мекемелер 157,5 22,2
Барлығы 5906 12204 6298
34 талап өтінішті қарастыруға қатысты және оның жалпы сомасы
- толық көлемде қанағаттандырылған – 6 арыз 9 617,6
- жартылай қанағаттандырылған – 4 арыз 88 910,7 мың
- қанағаттандыру қабылданбады – 2 арыз 5973,7 теңге сомасында;
- қарастырусыз қалған – 2 арыз 89 094,3 мың
- өндіріс тоқтатылған – 1 арыз бойынша 1399,5 мың
- қарастыру кезеңінде – 4 арыз 19 066,9 мың
Салық төлеушілердің банкроттықты мойындау туралы 6 арызы, оның ішінде:
қанағаттандырылған – 4 өтініш 86 863,6 мың сомасында;
қарастырусыз қалған – 1 арыз 23 164,2 мың теңге
қарастырылмаған – 1 арыз 55 523,6 мың теңге сомасында;
А) Салықтарды міндеттеп алу секторы
Дәрменсіз және әрекетсіз салық төлеушілерімен жұмыс жүргізу бөлімі Семей
Ол өзінің қызметінде Қазақстан Республикасының Заңдарына, Салық кодексіне, Конституциясына
Бөлімнің негізгі міндеттері:
Өзінің құзырлығына байланысты салық және бюджетке түсетін басқа да
Салық заңнамасының дамуы бойынша ұсыныстарды өңдеу;
Ұсыныстарды енгізу жолдарымен Семей қаласы бойынша Салық бақармасы және
Бөлімнің негізгі міндеттері:
Қазіргі кодекске сәйкес салықтық міндеттемелерін орындауды қамтамасыз етудің әдістерін
Берешек бойынша өсу және кему бойынша талдау жүргізу;
Мүлік тізімдемесін өткізіп, мәжбүрлеп өндіріп алуда қолданылатын іс –
Семей қаласы прокурорының міндетті санкциясымен банктік шот бойынша шығу
- Салық тіркеуінде тұрған салық төлеушілер бойынша салық және
- қарастырусыз қалған – 2 арыз 89 094,3 мың
- өндіріс тоқтатылған – 1 арыз бойынша 1399,5 мың
- қарастыру кезеңінде – 4 арыз 19 066,9 мың
Салық төлеушілердің банкроттықты мойындау туралы 6 арызы, оның ішінде:
қанағаттандырылған – 4 өтініш 86 863,6 мың сомасында;
қарастырусыз қалған – 1 арыз 23 164,2 мың теңге
қарастырылмаған – 1 арыз 55 523,6 мың теңге сомасында;
Салық басқармасының арыздық өтініштері бойынша:
2008 жылы салық басқармасымен 88 арыз және жалпы сомасы
Жалпы сомасы 3 937 778,4 мың теңге болатын салық
- Жалпы сомасы 3 775 984,6 мың теңге болатын
- Жалпы сомасы 22 719,6 мың тенге болатын БАҚ
Жалпы сомасы 7 701,0 мың теңге болатын салық қарызын
Жалпы сомасы 4 613,0 мың теңге болатын 6 арыз
Жалпы сомасы 466,6 мың теңге қанағаттандырылған екі арыз.
Жалпы сомасы 2 621,5 мың теңге 8 арыз бойынша
Б) Тіркелмеген және декларация бермеген салық төлеушілермен жұмыс секторы
Тіркелмеген салық төлеушілерді анықтау бөлімі Семей қаласы бойынша Салық
Ол өзінің қызметінде Қазақстан Республикасының Заңдарына, Салық кодексіне,
Салық комитетінде кәсіпкерлік қызметте тіркеусіз жүргізіп жүрген тұлғалар бойынша:
-Кәсіпкерлік қызметті салық комитетінде жеке кәсіпкер ретінде тіркелмеген 56
-Өткен жылы салық басқармасында тіркеусіз кәсіпкерлік қызметпен айналысқаны үшін
-Рұқсат беретін құжатсыз кәсіпкерлікпен қызметпен айналысқан тұлғалар бойынша:
-Рұқсат беретін құжатсыз кәсіпкерлік қызметпен айналысқан 3 салық төлеуші
-Өткен жылы кәсіпкерлік қызметпен лицензиясыз қызмет атқарғандар бойынша
3 ШАҒЫН БИЗНЕСТЕГІ САЛЫҚ САЛУДАҒЫ МӘСЕЛЕЛЕР МЕН ШЕШУ ЖОЛДАРЫ
3.1 Салық салудағы қиыншылықтар
Қазіргі кезде де салық жүйесін саяси-құқықтық қалыптастыру процесі жалғасуда.
Салық салу бойынша жүргізілетін реформалардың басты мәселесі – жалпымемлекеттік
Сонымен бірге, салық жүйесінің негізгі элементі ретіндегі салық әкімшілігін
Мемлекет басшысы ҚР Үкіметіне бизнеске әкімшілік жүктемелерді жеңілдету мен
«Мемлекет кәсіпкер» арақатынасы процесстерін жетілдіру мақсатында жұмыс істеп
Кесте 10 Бизнесті жүргізудегі қарапайымдылық бойынша Қазақстанның рейтингі
Көрсеткіштер Рейтинг
Бизнесті жүргізудегі қарапайымдылықтың жалпы рейтингі 71
Көрсеткіштер бойынша
1)Компаниялар ашу 57
2)Лицензия беру (құрылыс салуға) 173
3)Қызметкерлер мен жұмысшыларды жалдау 22
4)Меншікті тіркеу 72
5)Кредит алу 48
6)Инвесторлардың қызығушылығын қорғау 51
7)Салық төлеу 44
8)Халықаралық сауда саттықты енгізу 178
9)Келісім шарттарды орындауды жүзеге асыру 28
10)Компанияларды жабу (банкрот) 100
Ескерту –дерек көзі: *«Doing Business 2008» Әлемдік банкінің есеп
Бизнесті ашу немесе тіркеу (ҚР 57 орын алады).
Салық төлеу (44орын)
Құрылысқа рұқсат алу (173 орын)
Меншікті тіркеу (72 орын)
Бизнесті жабу (100 орын)
Қазіргі уақытта бірінші этапта Үкіметтің басқаруымен 5 ұсыныстың
Кесте 11 Салықты төлеу мен есептеу бойынша рейтинг нәтижесі
№ Көрсеткіштердің құрамдас позициялары Қазақстан Аймақ Европа Рейтингтегі орны
1 Төлем (саны) 9 46,3 15,1 15
2 Уақыт (сағат) 271 451,5 183,3 105
3 Жалпы салықтық ставка
(пайда % бен) 36,7 50,8 46,2 58
«Салық төлеу» көрсеткіші бойынша Қазақстанның рейтингі 44
Ескерт-дерек көзі:«Doing Business 2008» Әлемдік банкінің есеп беру мәліметтері
Заңды тұлғаларды тіркеу;
Меншікті тіркеу;
Лицензиялау (құрылыс салуға рұқсат беру), ал қалған 2 этап
Атап өту қажет, ҚР ҚМ Салық комитеті осы рейтингтердің
«Салық төлеу» бөлігінің берген есебі бойынша Қазақстан
Сурет 3 Салық төлемдерінің саны бойынша мемлекеттердің рейтингі
Ескерту-дерек көзі:«Doing Business 2008» Әлемдік банкінің есеп беру мәліметтері
Келесі кезекте салық заңнмасында орын алған салық ставкаларының орташа
Бізге айтарлықтай түрде көрсеткіштерді жақсартатын сала – бұл салық
Осы сұрақ бойынша жұмыс жүргізу негізгі үш бағытта іске
Нормативтік құқықтық базаны жетілдіру;
Ақпараттық технологияларды енгізу;
Мониторинг пен бизнес процестерді жетілдіру.
Жоғарыда айтылғандай жаңа Салық кодексін жасау аясында нормативтік
Салық жүйесін жан – жақты қарастыруды қорытындылай келе, оның
Өте маңызды өзгерістер қатарына салық жүйесін реформалау жатқызылады. Мұндағы
Сонымен қатар, қазақстандық салық саясатының шегінде ұлттық ерекшеліктер проблемасына
Біріншіден, Қазақстан - әртүрлі табиғи аймақтары бар ұланғайыр ел
Екіншіден, аумағының үлкендігіне байланысты Қазақстандағы өнімдерді келікпен тасымалдаудың өзіндік
Үшіншіден, Қазақстан әлемдегі табиғи ресурстары өте бай елдердің бірі.
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, Қазақстан Республикасының салық жүйесін әрі
негізгі керсеткіштер бойынша өндірісті аймақтың белуді, сондай-ақ табиғи және
әлемдік деңгеймен салыстырғанда келіктік жеңілдетілген ставкалар есебінде отын-энергетикалық ресурстар
Мемлекеттің болашақ экономикасын құруға бағытталған ынталандырғыш факторлары да міндетті
Бәріне ұнамды салықтық заңнама жоқ және болмайды да. Кез-келген
Ресейлік экономистер айтқандай, Ресейде салықтық ауыртпалық үлестірілуі біркелкі емес.
Мәселені оңға қарай жылжыту үшін ең алдымен ендірістік орта
Қабылданған салықтық саясат мемлекетте экономика дамуының жоғары дәрежесінде ғана
Азаматтарға салық салу аясында ең алдымен азаматтардың минималды қажетті
Салық бойынша жеңілдіктер жалпы жеңілдіктер үшін емес, экономикалық процестерге
Мемлекет салықтық жеңілдіктерден бет бұра отырып экономикаға әсер ету
Алайда, кейбір пікірлерде салықтық жеңілдіктерді біркелкі қысқарту саясаты ұсынылады,
Соның өзінде, нарықтық экономикасы дамыған барлық елдерде жеңілдіктер қолданылатыны
Біздің ойымызша, салықтық жеңілдіктерді жою саясатын жүзеге асыру -
Салықтық жеңілдіктерді жаппай алып тастау емес, олардың жіктелуін, олар
Дұрыс қойылған салықтық жеңілдіктер бюджеттің жұмсалатын белігіне жүктемені азайта
Сонымен, жоғарыда қарастырылған кейбір дамыған елдердің салық жүйесін қарастыра
Сонымен бірге, Жапония сияқты елдердегі жанама салықтар ставкасының төмен
Тағы да айта кетерлік жағдай, қосылған құн салығы бойынша,
Сондай-ақ, басқа елдердегі салықтық құқық бұзушылыққа қолданылатын шаралардың қаталдығы,
Экономика дамуының бүгінгі деңгейі шаруашылық субъектілерді орнын барып кешенді
Осындай белгілердің саны өте көп, менің ойымша, оларға келесілерді
берілген салық төлеушіде салық жүктемесі нақты саладағы шаруашылық субъектілері
бухгалтерлік және салықтық есептілікте бірнеше салықтық кезеңдер мерзіміндегі шығындардың
салықтық есептілікте белгілі бір кезеңдегі қомақты сомалардың алынуларын сипаттау;
тауарларды (қызметтерді, қызмет көрсетулерді) айналымға салудан түскен табыстың өсу
бір қызметкерге төленетін орташа айлық жалақы Қазақстан Республикасы субъектін-де
жеке кәсіпкердің күнтізбелік жылда алған табысының сомасына максималды
Осылайша, салық ставкаларының төмендеуі болжамды кезеңде осы салықтардың келіп
Алдағы жылдары аталған салықтардың келіп түсу жылдамдығының әрі қарай
Жалпы саясат ЖТС пен КТС бойынша ставкаларды бекіту белімінде
Атап айтқанда, ірі кәсіпорындарға қарағанда азғантай табыс алатын кіші
Патент негізіндегі арнайы салық тәртібі немесе қарапайым декларациялар негізіндегі
Негізгі себеп шығындық белікті анықтау үшін бухгалтерлік есепті жүргізудің
Нарықтардағы кәсіпкерлік қызметті іске асырудағы ешбір есептің болмауы нарықта
Ауыл шаруашылық өнім өндіруші-шаруалық (фермерлік) және заңды тұлғалар үшін
Ауыл шаруашылық енімді өндіретін занды тұлғалар үшін езге арнайы
Аграрлық сектор субъектілері үшін арнайы салық тәртібінің тартымдылығы аталған
Аграрлық сектор субъектілеріне арнайы салық тәртібін қолдану кезеңінің ұзақ
ҚР экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігінің мәліметтері бойынша бүгінгі
Келесі кезекте Есіл аудандық салық басқармасының қызметінде кездесетін кейбір
Өйткені, жеке шоттарды бір ауданнның салық басқармасынан екінші салық
Салық есептілігін қабылдау жағдайының өсуі Есіл ауданы бойынша салық
01.01.2011 жылғы жағдай бойынша 2010 жылдың 12 айы бойынша
Қазіргі кезде салық төлеушілер барлық бағдарламалармен қамтылған 20 жаңа
3.2 Бюджет пен салық салу механизмін жетілдіру
Кез келген мемлекетті салық сферасындағы құқықтық білімнің маңызы зор
Кейбір экономистердің пікірінше “салық саясаты – бұл салықтық қатынастардың
Мемлекеттің нарықтық экономикаға әсер ету кезінде саяси және экономикалық
Экономикадағы реформалар, оның нарықтық экономикаға көшуі, әрине, Қазақстанда
Осы мақсаттағы жаңа салық кодексі заңнамасының баса назар аударылған
1. Салық салу мәселелері бойынша салықтық міндеттемелерді атқару барысында
2. Корпоративтік табыс салығы (КТС) бойынша реформалауда тұжырымдалған тәсілдің
Заңнамада корпорациялық табыс салығы 20-15 пайызға дейін төмендетілген. Ставкалардың
Жаңа инвестициялық преференциялар КТС бойынша ғана берілетін болады. КТС
АЭА-ның барлық аумағында қызмет талаптарын, атап айтқанда инвестициялық салық
Инвестициялық ахуалдың тұрақтылығын қамтамасыз ету қажеттігін мойындай отырып, АЭА
3. Жаңа Кодексте бірлескен қызметке қатысушыларға, туынды қаржы құралдарына
4. Қосылған құн салығы бойынша, ҚҚС бойынша қазіргі жеңілдіктер
Алкогольге және темекі өніміне акциздердің ставкалары үш жыл ішінде
5. Шағын бизнеске салық салуды реформалау бөлігінде айтарлықтай өзгерістер
6. Жер учаскелерінің ауданы мен аумағына қарай бірыңғай жер
7. Жеке табыс салығының бірыңғай ставкасы 10 процент деңгейінде
8. Заңнамада мүлікке салынатын салықты алу тәртібін өзгерту көзделіп
9. Жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық бойынша жылжымайтын мүлікті
0,5 проценттен 1 процентке дейін ұлғайтылды.
10. Көлік құралдарына салынатын салық бойынша ескі жеңіл, жүк
11. жер қойнауын пайдаланушыларға салық жүктемесін ұлғайтуға мүмкіндік беретін
- роялти төлемін өндіру көлемі мен әлемдік баға есептеу
-2009 жылғы 1 қаңтардан бастап ТШО келісім-шартынан басқа (Қазақстан
-жеке салық есебін жүргізудің базалық қағидаттарын белгілеу;
-қол қойылатын бонустың бастапқы мөлшерін айқындау;
-үстеме пайда салығының әдістемесі өзгертілді және салық алынатын таза
Жаңа Салық кодексі экономиканың орнықты дамуы және оны жаңғырту
Бұл жерде әңгіме бір жағынан мемлекет және екінші жағынан
Бұл жөнінде айтар болсақ, заңнаманы Үкіметте талқылағанда жұмыс тобына
Батыс Еуропада, АҚШ-та салық жүйесі жақсы дамығандықтан, біз олардың
Жаңа кодекс шағын және орта кәсіпкерліктің дамуына тұсау салатын
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары Ербол Орынбаев Алматыда 3-ші Қазақстандық
Қазақстанның жаңа Салық кодексін жүзеге асырудағы негізгі міндеттердің бірі
Жаңа Салық кодексін жүзеге асырудағы негізгі міндеттердің бірі –
Шикізаттық емес сектордағы салықтық жүктемеде корпоративті табыс салығының көлемі
Сонымен қатар еліміздің орта мерзімді фискалды саясатында да бұл
Фискалдық саясат саласында экономиканың теңгерімді және сапалы өсу мақсаттарына
елді дамытуға тапсырылған көрсеткіштерге қол жеткізу, сондай-ақ жағдайлардың өзгеруіне
бұдан әрі салық және бюджет заңнамаларын жетілдіру;
негізгі әлеуметтік-экономикалық бағыттар бойынша бюджет шығыстарының нақты басымдықтарын белгілеу;
орта мерзімді кезеңге арналған даму басымдықтарымен өзара байланысты мемлекеттік
Экономикалық өсуді басқаруға көшу жағдайларында бюджет шығыстарының экономиканың өсуі
Мемлекет Басшысының 2008 жылғы 6 ақпандағы «Қазақстан халқының әл-ауқатын
Жаңа Салық кодексі:
- тікелей әсер ететін заң қағидаттарын іске асыруды;
- экономиканың шикізат емес секторына түсетін жалпы жүктемені азайтуды;
- экономиканы жаңғырту мен әртараптандыруға ықпал ететін жағдайлар жасауды;
- салықтық әкімшілендіруді жетілдіру және салық рәсімдерін жеңілдету есебінен
Мына нормалар Салық кодексінің негізгі аса маңызды және тұғырнамалық
- корпорациялық табыс салығының ставкаларын кезең-кезеңмен төмендету, атап айтқанда
- инвестициялық салық преференциялары тек корпорациялық табыс салығы бойынша
Сонымен бірге, залалдарды ауыстыру мерзімі 3 жылдан 10 жылға
- қосылған құн салығының ставкасы 2009 жылдан бастап 12
тең болады. 2009 жылдан бастап сатып алушыларға төленген ҚҚС
Әлемдік қаржы дағдарысының салдарынан экономиканы тұрақтандыру жөніндегі бүгінгі жағдайда
Атап айтқанда, 2009 – 2011 жылдар кезеңіне левередждің (жеткілікті
7-ден 9-ға, өзге де заңды тұлғалар үшін 4-тен 6-ға
Шағын кредиттік ұйымдарға салық кезеңі ішінде берілген кредиттер сомасының
Жер қойнауын пайдаланушыларға салық салу жүйесі реформаланды.
Жер қойнауын пайдалану бөлігінде роялти төлеуді пайдалы қазбаларды өндіруге
Ал Ресейде бүгінгі таңда корпоративтік табыс салығы – 24
Мамандардың айтуынша, өндіруші сектордағы салық жүктемесін арттыруда роялти, пайдалы
Әлеуметтік салықты реформалау шеңберінде 13-тен 5 %-ға дейінгі ставкалары
Сондай-ақ, Салық кодексінде мүлік салығын реформалау көзделген, мысалы, мүлік
Мемлекет Басшысы Қазақстан халқына Жолдауында салықтық әкімшілендіруді Қазақстан дамуының
2009-2013 жылдарға арналған мемлекеттік бюджет кірістері жаңа Салық кодексінің
Кірістер есебінде мемелекеттік басқару және мемлекеттік мекемелер қызметкерлерінің жалақыларын
Жергілікті салық басқармаларында проблемаларды шешу барысында да көптеген жұмыстар
Салық төлеушілердің жеке шотына өзгертулер және артық енгізілген салықтарға
Бөлімнің негізгі міндеттері салық төлеушілерге көрсетілген салық қызметтерінің сапасын
өндірістік емес төлемдер бойынша жоспардың орындалуына жағдай жасау;
салық салу режимі бойынша қызмет ететін жеке кәсіпкерлердің қызметіне
өндірістік емес төлемдер бойынша салық базасын қалыптастыру жұмыстарын жетілдіру;
Қабылданған салық есптілігінің нысандары бойынша бақылау мен талдауды жүзеге
Астана қаласы СД және басқа да мемлекеттік органдар алдындағы
Қызметкерлердің кәсіби деңгейін көтеру бойынша үнемі жұмыстар жүргізіп отыру
Жоспарға сәйкес уәкілетті органдарға тексеру жүргізу;
Салық, бюджетуке төленетін басқа да міндетті төлемдер және міндетті
Қарызы бар салық төлеушілер, салық агенттерінің санын мейілінше қысқарту;
Астана қаласы салық Департаментінің тапсырмасын уақытында және бұлжыытпай орындау;
Заңды және жеке тұлғалардың жүгінген сұратқарына уақытылы және сапалы
Салық жүйесін жан – жақты қарастыруды қорытындылай келе, оның
ҚР-ның салық жүйесін өзгерту мақсаты елдегі жағдайды жақсарту, қысқа
Қазір Республикамызда салық саясаты бірнеше деңгейде өсті. Макроэкономиканың көрсеткіші
Салық сатысында бірнеше шешілмеген мәселелер бар, бұл мемлекеттік бюджеттен
Салық жүйесінің толық қанды еместігі кәсіпкерлер, шетел инвестициялары, қарапайым
Шетелдерден келген үлкен кәсіпорындар да салық төлеуден жалтарады. Ал
Айтарлықтай бұхгалтерлік қателікті көрсетпеу, салықтан жалтару мақсатында кірістерін жасырушылар
Төлеушілердің уақытылы салық сомаларын төлемеуінен қарызкерлердің көбеюуі, осы қарыздарды
Салық төлеу мерзімін қысқарту қажет, себебі, салық қызметі органдарының
Салық төлеушілердің құқығы әлсіз және сот төрағасының білімі төмен.
Шетелден Қазақстан территориясына өте көп тауар әкелінуі Республиканың экономикалық
Осы мәселелерді шешу үшін бірнеше жұмыс істелу қажет:
Салық жинауды ұтымды түрде ұйымдастырғанда ғана, бюджет кірісі тепе-теңдікке
Салық базасын кеңейту;
Салық жүйесін жұмсарту;
Жергілікті бюджетті қамтамасыз ету қажет.
Салық жүйесін қатаң сақтау төлем тәртібін жоғарылатады деп айтуға
салық жүйесінің тұрақтылығын қамту керек;
бюджет жағдайын ЖІӨ 30% жеткізу керек;
салық жүйесін бір жүйеге келтіру;
кәсіпорындардың сыртқы экономикалық қызметін мемлекеттік бақылау.
Барлық өзгерістер тек бюджеттің құрамымен өтуі қажет. Мемлекеттік бюджетке
Қорытынды
Мемлекет нарықтық экономиканың дамуын жүзеге асыратын көптеген экономикалық
Сондықтан, жоғарыда жұмысты жаза келе келсі тұжырымдар жасауға болады.
Салықты қолдану-басқарудың экономикалық әдістерінің бірі және ведомоствалық бағынуы мен
Салықтық жүйе-жүзеге асырып жатқан экономиканың ең күрделі мәселенің бірі.
Өте маңызды өзгерістер қатарына салық жүйесін реформалау жатқызылады. Мұндағы
Салық заңын қабылдау алдында салықтық жүйенің кемшіліктері бірден көрінеді.
Кейбір дамыған елдердің салық жүйесін қарастыра келе, түйіндегеніміз олардың
Жергілікті деңгейде салық жүйесінің қызмет етуін бағалау аудандық салық
Қазіргі кезде салық төлеушілер барлық бағдарламалармен қамтылған 20 жаңа
Жоғарыдағы айтылғандардың барлығын қорытындылай келе, айтарымыз, салық саясаты экономикалық
Салықтық құқық бұзушылықтар бойынша заңнамаларды бір жүйеге келтіру заңға
Салық заңдарын жалпыға ортақ түсінуге оңай, қарапайым етіп жасау
Салық заңнамасының тиімділігі арттыру үшін заңнаманың түсінуге оңайлығына байланысты
Салық заңнамасына қатысты салық төлеушілер мәдитін көтеру үшін барлық
Салыққа қатысты заңнамаларды басқа да заңдармен және нормативтік актілермен
Салық жүйесінің тиімділігін арттыруда автоматтандырылған жүйені одан әрі жетілдіру,
Салық заңнамасының негізінде толтырылатын салық есептілігінің қарапайымдылығын арттырып, санын
Салық төлеушліердің салық қызметіне қанағаттану деңгейін арттыру қажет;
Салық қызметі органдарындағы қызметекерлердің кәсіби деңгейін арттыру қажет;
Аталған, тұжырымдар жүзеге асырылып жататын болса, салық базасы артып,
Пайдаланылған әдебиеттер
Нұрымов А.А., Шоиымбаева С.А. Салық және салық салу: Оқу
Канто Е.Джеймс Д.. Лаффер А. Экономика ұсынысының негіздері, Нью-Йорк,
Д.Г.Черник. И.А.Майбуров. Налоги. Учебник для студентов вузов. -3-е изд.-М.:ЮНИТИ,
Нурумов А.А. Бекболсынова А.С. Налоги и налогообложение. Учебное пособие.
Под ред. Д.Г. Черника «Финансовые аспекты рыночной экономики».
А. Смит. Исследование о природе и причинах богатства народов.-М.,
Нурумов А. О становлении налоговой службы Республики Казахстан Налоговая
Сейсенова Н. Современная тенденция развития налоговой политики в РК.//Евразийские
Ахметов Н.Н. Развитие налоговой системы Республики Казахстан.//Аль-Пари.№1.2005ж.
Карагусова Г.К. Налоги сущность и практика использования. Алматы: «Қаржы-қаражат»,
А.Сейсенова. Современные тенденции развития налоговой политики в РК.// Евразийские
Идирисова Э.К.Налоговое регулирование предпринимательской деятельность. Алматы.Қаржы-қаражат, 1999ж.19-21 беттер.
Қ.Қ.Ілиясов. С.Құлпыбаев. Қаржы.: Оқулық. – Алматы: 2011ж. 221-222 беттер.
Черник Д.Г., Починок А.П., Морозов В.П. «Основы налоговой системы»:
Тютюрюков Н.Н. «Налоговые системы зарубежных стран: Европа и США»
С.Құлпыбаев. Интыкбаева С.Ж. Мельников В.Д. Қаржы.: Оқулық. – Алматы.2010ж.
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы»
Семей қаласының Салық Басқармасының есептері.Ф-1Н
ҚР ҚМ Статистикалық бюллетені.2010.№12.
Есіл аудандық салық басқармасының есептілігі Ф-2Н.
Н.Рахметов. Стратегия развития налоговой службы РК и приоритеты на
Р.Баталов. Что нам готовит грядущая налоговая либерализация?// Exclusive.4/49/04.2008г.
Қазақстанның жыл сайынғы статистикалық мәліметтері: /Статистикалық жинақ/-Алматы: ҚР Статистика
Ж.Адилова. С.Конакбаев. Сравнительные особенности налоговых систем в современной смешанной
А.Нурумов. Влияние налоговой нагрузки на экономический рост Республики Казахстан.//
Д.Ергожин. Результаты работы НК не только за прошедший год
А.Кипшаков. Новый Налоговый Кодекс и упрощение административных барьеров.// Вестник
ҚР Үкіметінің 2009 – 2013 жылдарға арналған әлеуметтік-экономикалық дамуының
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі қызметінің 2008 – 2010 жылдарға
7