Аудиторлық қызметті нормативтік-құқықтық реттеу
МАЗМҰНЫ
Кіріспе...............................................................................................................3
Қазақстан Республикасында аудиттік қызметті нормативтік-құқықтық реттеу жүйесі
Қазақстанда аудиторлық қызметті реттеуші нормативтік-құқықтық актілер және ҚР
аудиторлық қызметті реттеуші мемлекеттік органдардың және қоғамдық
Аудиторларды кәсіби аттестациялау және лицензиялау жүйесі және Қазақстанда
Аудит стандарттары мен негізгі принциптері
Қазақстандағы халықаралық аудит стандарттары.......................12-14
Аудиттің фирмаішілік стандарттары............................................15-16
Аудиттің негізгі принциптері – аудит өткізу алдындағы негізгі
III. Қазақстан Республикасында аудиторлық қызметті нормативтік-құқықтық реттеуді
3.1. Қазақстан Республикасы аудиторлық қызмет нарығының институтционалдық негізі.........................................................................26-31
Қорытынды....................................................................................................32
Қолданылған әдебиеттер.............................................................................33
Қосымшалар.............................................................................................34-35
Кіріспе
Қазақстан Республикасында нарықтық қатынастың дамуы шаруашылық әдістерін
Нарық жағдайында бейімделудің қиындығына қарамастан, елде ғылыми-теникалық
Қазақстанда нарықтық қатынастар енгізілуімен бірге экономикалық субъектілердің қаржылық
Бухгалтерлік есепті реформалау жіне аудитті ұйымдасытрудың озық
I. Қазақстан Республикасында аудиттік қызметті нормативтік-құқықтық реттеу
1.1.Қазақстанда аудиторлық қызметті реттеуші нормативтік-құқықтық актілер және ҚР
Аудиторлық тексерудің нәтижелері маңызды
Нормативтік-құқықтық реттеу дегеніміз – бұл, аудиторлық тексеру жүргізу
Қазақстан Республикасында аудиттік қызметті нормативтік реттеу
Кесте 1. Аудиторлық қызметті реттеуші негізгі
№ Құжаттың аты (атауы)
1 2
1 Қазақстан республикасының «аудиторлық қызмет туралы» заңы, 20
2 Қазақстан Республикасының «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы»
3 Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі. 16 шілде
4 Қазақстан республикасының азаматтық кодексі (Жалпы бөлімі)
(өзгертулерімен және толықтыруларымен)
5 «Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет
( өзгертулерімен және толықтыруларымен)
6 ҚР-ның «Сақтандыру қызметі туралы» заңы 18
7 ҚР-ның «Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қорлар туралы» заңы
8 ҚР-ның «Табиғи монополиялар туралы » заңы
№272-I ( өзгертулерімен және толықтыруларымен)
9 ҚР-ның «Шетелдік инвестициялар туралы» заңы. 27 желтоқсан
10 ҚР-ның «Акционерлік қоғамдар туралы » заңы. 13
11 ҚР-ның «Лицензиялау туралы» заңы. 17 сәуір
12 «ҚР-ның жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілікті
13 Аудиторлар палатасының Республикалық конференциясында 2000
14 Қазақстан Республикасы үкіметінің 1999 жылғы 29 маусымдағы
15 Қазақстан республикасы ұлттық банкі басқармасының 2003 жылғы
16 Қазақстан Республикасы қаржы Министрлігінің 1995 жылғы 28
17 Аудиторлар палатасының 1998 жылғы 23 желтоқсанда өткен
18 «Қазақстан Республикасы аудиторларын аттестациялау бойынша Біліктілік комиссиясының
Қазақстан республикасының «аудиторлық қызмет туралы» заңы және аудитті
«Аудиторлық қызмет туралы » заң Қазақстан Республикасында
1-тармақ. Жалпы ережелер (1-4баптар).
2-тармақ. Аудитор, аудиторлық ұйымдар, аудиторлар палатасы (5-8
3-тармақ. Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау және аудиторлық қызметті
4-тармақ. Аудиторлық қызметті жүзеге асыру (14-16 баптар).
5-тармақ. Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың құқықтары, міндеттері
6-тармақ. Аудиттелінетін субъектілердің құқықтары, міндеттері және
Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы банктер мен банктік қызмет
Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігінің 1995 жылғы 28-маусымдағы №161
Аудиторлық қызметті реттеуші мемлекеттік органдардың және қоғамдық
Заңдар мен нормативтік актілер қаржылық қорытынды есепке қатысы
Аудиторлардың жауапкершілігі
Азаматтық-құқықтық
Азаматтық-құқықтық жауапкершілік. Егер клиенттің зиян шегуіне әкеліп
клиенттің шеккен зияны толық мөлшерде;
қайта тексеру жүргізуге шығарылған шығыстар.
Алайда, аудиторлық қызметтің Қазақстандық тәжірибесінде шетелдерде болып
Аудиторлық ұйым клиенттің бухгалтерлік қорытынды есебінің барлық маңызды
Кәсіби пікірін құрастыру және оны білдіру кезінде
Азаматтық кодексте (9 бап, 4 пункт) «құқығы бұзылған
Бұл жердегі маңызды мәселе – талап етілетін кәсіби
Қылмыстық жауапкершілік. Қылмыстық кодекстің 229-бабында /6/, сондай-ақ, аудиторды
Әкімшілік жауапкершілік. Аудит – қызметтің лицензияланатын түрі, сондықтан
Лицензия беруші орган төмендегі жағдайларда лицензияның қызметін
егер мемлекеттік қадағалаушы немесе бақылаушы органдар лицензия алушының
егер лицензия алушы жіберілген қателіктерді (бұзушылықтарды)жою жөніндегі
Лицензия алушы лицензиялық алымды белгіленген мерзімнің ішінде төлемеген
Қазақстан Республикасының «аудиторлық қызмет туралы» заңының 13-бабында «лицензия
«Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» кодекстің 137-бабында да /3/
250 «Қаржылық қорытынды есеп беру аудиті кезінде заңдарды
Құқықтық талаптардың және операциялық процедуралардың осы талаптары қанағаттандыратындай
Ішкі бақылаудың тиісті жүйесінің құрылуы жне жұмыс істеуі;
Субъект өзінің нақты саласының шеңберінде сақтауға тиісті маңызды
«Аудиторлық қызмет туралы» заңның 183-184 баптарында төмендегі себептер
Аудитордың немесе бухгалтерлік есеп ақпараттарымен жұмыс істеуге рұқсаты
Аудитордың (аудиторлық ұйымның) әдейі күмәнді аудиторлық қорытынды жасағаны
Аудиторлардың азаматтық-құқықтық жауапкершіліктерін сақтандыру.
Аудиторлық тексерудің жоғары деңгейдегі тәуекелдікке ие болуына байланысты
Кәсіби жауапкершілікті сақтандыру ерекшеліктері сақтандыру объектісі, яғни –
Аудиторларды кәсіби аттестациялау және лицензиялау жүйесі және Қазақстанда
ҚазақстанРеспубликасы үкіметінің 1999 жылғы 29 маусымдағы
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі Басқармасының 2003 жылғы 27
Мемлекеттік емес мекеме-аудиторларды аттестациялау бойынша Біліктілік
Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау ережесінің 1.2. параграфында аудиторларды аттестациялау
«Аттестациялау деп - өкілетті орган бекіткен біліктілік талаптарының
/11/. Сондай-ақ, аталмыш құжатта төмендегілер анықталған:
аудиторлыққа кандидаттардың құжатарын тапсыру және сақтау тәртібі;
модульдік емтихан тапсырмаларына қойылатын негізгі талаптар;
ұйымдастыру және бағалау топтары;
аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау процедуралары;
аттестация нәтижелерін рәсімдеу;
аттестацяиның өткізілуіне жауапкершілік және бақылау жасау.
Қазақстанда аудитордың білім алуы
Қазақстан Республикасының «Аудиторлық қызмет туралы» заңының 3-тармағының
Жоғарыда айтылғандардың аудиторлық қызметпен айналысуға қойылатын негізгі талаптардың
Аудитор алуға тиісті білімінің негізгі элементтері
негізгі ( базалық) білім;
жұмыс тәжірибесі;
арнайы кәсіптік білім.
Негізгі білімге экономикалық немесе заңгерлік жоғары
Практикалық жұмыс тәжірибесі тиісті жылдар санымен және
Арнайы кәсіптік білім беруге аудиторларды
Аудитор өзінің кәсіби біліктілік деңгейін мынадай жолдармен
заңдық құжаттарды, стандарттарды, ереже-нұсқауларды оларға енгізілген өзгертулер
семинарға, конференцияға қатысу арқылы;
аудит өткізудің әдістемесі және оны ұйымдастыру бойынша
II. Аудит стандарттары мен негізгі принциптері
Қазақстандағы халықаралық аудит стандарттары
Аудит стандарттары дегініміз – аудитке қойылатын бірегей
Аудит стандарттары аудиторлар палатасының Республикалық конференциясында
Аудит стандарттарының маңызын төмендегілер айқындайды:
жоғары сапалы аудиторлық тексеруді қамтамасыз етеді;
аудит өткізудің барлық кезеңдері (сатылары) бойынша регламентті
аудиторлық тексеру нәтижелері дұрыстығының құқықтық кепілдігін қамтамасыз етеді;
Қазақстан аудитінің деңгейін көтереді және оны
Аудит өткізу және оның нәтижелерін рәсімдеу мәселелеріне
Аудиторлық тексеру іс-тәжірибесінде жаңа ғылыми жетістіктерді
Ақпаратты пайдаланушыларға аудиторлық тексеру жүргізу процесін түсінуге
Кәсіптің қоғамдық беделін құрайды;
Мемлекет тарапынан бақылауды жояды;
Аудиторға клиенттермен келіссөз жүргізуге көмектеседі;
Аудит өткізу процесінің жекелеген элементтерінің байланысын қамтамасыз етеді.
Жалпы стандарттар – аудитор өзінің алдында тұрған міндеттерді
Жұмысшы стандарттар – аудиттің алдында тұрған міндеттерде (жоспарлау
Қорытынды есеп және аудиторлық қорытынды жасау стандарттары
Халықаралық аудит стандарттарын (ХАС) дайындаған – халықаралық аудиторлық
Бухгалтерлердің халықаралық федерациясының мүшесі болу автоматты түрде, Лондон
Аудиторлық іс-тәжірибе жөніндегі халықаралық комитет аудит пен
Қазіргі кезде қолданыста жүрген халықаралық
Аудит стандарттары аудиттің сапасы мен сенімділігіне қойылатын
Республикамызда халықаралық бірлескен фирмалар қызметінің дамуына ,
«Қазақстандағы Халықаралық аудит стандарттары» версиясы бухгалтерлер мен аудиторлардың
Осы стандарттардың құрылымын қарастырамыз. (Стандарттардың қысқаша мазмұны
Тексеру жүргізу кезінде аудитор өзінің қызметін ел
Мысал үшін, өздерінің ұлттық стандарттары бар, АҚШ,
2.2.Аудиттің фирмаішілік стандарттары
Аудиттің халықаралық стандарттары тек оны өткізудің
Жоғары сапалы қызмет көрсетуді қамтамасыз ету
Аудиттің ішкі стандарттары белгілі бір аудиторлық
Әдетте, ішкі стандарттарға оларды жасаушылар қол
Фирмаішілік аудиторлық стандарттарды үш блокқа біріктіруге болады
аудиторлық фирмалардың құрылымы және оның қызметін ұйымдастыру
заңдар мен стандарттардың талаптарын жүзеге асыру бойынша
тексеру жүргізу әдістемесі;
Бірінші блоктың құжаттары аудиторлық фирма жұмысының ерекшелігін ,
Үшінші блокқа қатысты әдістемелер келесі бағыттар бойынша
бухгалтерлік-клиенттің бухгалтерлік есебінің жекелеген бөлімдері бойынша
заңдық-клиент қызметінің құқықтық жағынан қамтамысыз етілуін тексеру әдістемелері
арнайы –ортақ арнайы белгілерді иеленуші кәсіпорындар
Бұл стандарттардың әрқайсысында төмендегілер болуы мүмкін:
тексерудің мақсаты мен міндеттері ;
тексерілетін бөлімдер көрсетілген аудит өткізу юбатексерудің
тексерілетін бөлімдер көрсетілген аудит өткізу бағдарламасы;
нормативтік-құққытық құжаттар;
клиенттің бухгалтерлік және басқа құжаттары (қаржылық есеп
есептің осы участогы бойынша болуы мүмкін бұзушылықтарды топтастырушы
аудиторлық процедуралардың орындалу реті;
аудитордың жұмыс құжаттарының жасалынған нысандары (үлгілері).
Сондай-ақ аудиторлық стандарттардың болуы аудитордың фирма
2.3. Аудиттің негізгі принциптері – аудит өткізу алдындағы
1995 жылғы шілде айында аудиторлар палатасының кезектен
Аудиторлар палатасының Кеңесі бұл кодекстің нормативтік
Этика – адамзаттың таңдау мәселелерін, адамдар басшылыққа
Этиканың 3 элементі :
шешімдерді таңдау мәселелері;
моральдық принциптер;
шешім қабылдаудың салдарлары.
Қазақстанда қабылданған этикалық кодекс төмендегілерді белгілейді:
аудиторлардың мінез-құлық стандарттарын;
жалпы мақсаттарға қол жеткізу үшін аудиторлар сақтауға
Кодекстің кіріспе бөлімінде қоғамның қажеттіліктерін
Аудитордың алдында тұрған мақсатқа қол жеткізу
Адалдық. Аудитор өзінің кәсіби мндеттерін орындауда
Әділдік(объективтілік). Аудитор әділ болуға және жоқ нәрсеге
Кәсіби біліктілік. Аудитор қызмет көрсетуге келісерде,
Аудитор кәсіби қызметін үлкен ықыласпен , жетік
Құпиялықлықты сақтау. Тексеру нәтижесін меншік иесіне немесе
Кәсіби мінез-құлық . аудитор өз кәсібінің беделін түсіретін
Кәсіби стандарттар. Аудитор кәсіби қызмет көрсетуді заңдық және
Ұлыбританияның аудиторлық іс-тәжірибе жөніндегі кеңесі аудиттің негізін қалаушы
Ой-пікір. Аудитор сенімді кәсіби ой-пікірлерді қолдануға тиісті.
Есеп беруге міндеттілік. Аудитор сол мезгілде шаруашылық
Коммуникация (қатынас). Аудиторлар өздерінің ой-пікірлерін білдір үшін мәселені
Қазақстан Республикасының «Аудиторлық қызмет туралы» заңында аудитордан қандай
Аудитор үшін этикалық нормалар ережелер жинағының, аудит стандарттары
Аудитор мен клиент – тапсырыс берушінің арасындағы
Тексеру жүргізу бойынша аудитордың шығындары келісім-шартқа сәйкес төленеді.
Кәсіпорын басшысы мен басқадай лауазымдық тұлғалардың аудиторлық
аудиторлық фирманың жұмыскерлеріне аудиторлық тексеруді өз уақытында
аудиторлық тексеру жүргізу процесінде анықталған бухгалтерлік есеп жүргізу
Аудиторлық тексеру жүргізу кезінде анықталуға жататын сұрақтардың шеңберін
Аудитор (аудиторлық фирма) төмендегі құқықтарға ие бола
республикалағы заң актілерінің, аудит стандарттарының , сонымен бірге
кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметі бойынша құжаттарды, қаржылық құралдардың, бағалы
тексеру жүргізілген шаруашылық жүргізуші субъект талап етілген құжаттармен
аудиторлық тексеруді жүзеге асыру үшін қажетті мәліметті жазбаша
Аудитордың міндеттері:
келісілген жұмыс жоспары және келісім шарттарға сәйкес аудиторлық
аудиторлық тексеруді жоғары деңгейде өткізу, сондай-ақ басқа да
аудит өткізілген субъектіден алынған және аудит өткізу кезінде
аудиторлық жұмыстардың көлемі үлкен болған жағдайда оған
Тексерілетін кәсіпорын аудитордан аудиторлық тексеру жүргізуге қатысты заңның
Аудиторлық тексеру төмендегі жағдайларда жүргізіле алмайды
егер аудитор тексеру жүргізілетін шаруашылық
егер аудитор немесе аудиторлық фирма
егер тексеру жүргізілетін субъект аудиторлық фирманың
Аудит өткізу алдындағы міндетті процедуралар
Халықаралық аудит стандарттарына сәйкес аудитордың міндетіне
Аудиторлардың тағайындалуы. Ірі кәсәіпорындарда аудиторларды акционерлердің жиналысы,
Тағайындаудың алдында клиент аудиторларды дұрыс іріктеу (таңдау) критерийлерін
Конкурстық комиссияны құру.
конкурс туралы ережелер дайындау және барлық қажетті
Кішігірім тізімге қатысты дайындау – 10 фирманың шегінде
Конкурсқа шақыру жіберу;
Өзінің ұсыныстарын беруге дайындарға техникалық тапсырмалар жіберу.
Ұсыныстарды бағалау.
Келіссөздер жүргізу, келісім-шарт жасау.
Тіркемелерде конкурс өткізу үшін қажетті негізгі құжаттардың үлгілері
конкурс туралы ереже;
қызығушылық білдіруші шақыру-хаттары;
конкурсқа қатысушыларды шақыру қағазы;
бағалау комиссиясының есебі;
бағалау қағазы;
конкурс жеңімпазына хабарлау хаты;
конкурс қатысушыларына хабарлау хаты;
техникалық тапсырманың үлгісі;
Конкурсты өткізу кезінде техникалық тапсырманы құрау қатысушылар
Көлемі кіші кәсіпорындарда аудиторларды қабылданған жарғыға байланысты көпшілік
Тағайындау жөнінде ұсыныс алған кезде аудитор:
тағайындауды қабылдамау керектігін анықтайтын қандай да бір
аудиттің масштабына қатысты келісімдірге қол жеткізу мақсатында клиентпен
клиентке аудиттің масштабын айқындаушы келісім-хат жіберуіне болады;
клиенттен келісім-хатты алғандығын растауды және оның келісімшартқа
Аудиторлық тексеруді қайта жүргізу кезінде аудиторға
Келісім-хатты дайындау, құру және қайта қарау. Клиент аудитке
Аудитор осы хаттың негізінде, аудитті дұрыс жоспарлау үшін,
Келісім-хат дегеніміз – бұл, кез-келген жаңа аудиторлық тексеру
Келісім-хаттың клиент үшін тек ақпараттық сипаты болуы
Келісім хатта аудиторлық тексерудің мақсаты, қаржылық қорытынды есепті
Аудитордың қызмет көрсетуден бас тартуы . егер аудитордың
Аудиторлық қызмет көрсету тәжірибесі жетілген өркениетті
Мұндай жағдайлар акционерлердің келісімінсіз орынсыз себептермен
Жұмыстан бас тартатын болса, аудитор кәсіпорынға
Мұндай жағдайда аудитор келісім-шартты бұза алады, ал клиент
Кейде есеп немесе аудит принциптеріне қатысты мәселелер бойынша
Аудиторлардың міндеттері мен құққытары. Аудитор өз қызметінің
Аудитордың міндеттері. Қазақстан Республикасының «Аудиторлық қызмет туралы» заңына
Аудиторға берілген құқықтар оның өз міндеттерін орындауын қамтамасыз
ұжымның кез-келген жалпы жиналысын өткізуге қатысты барлық хабарлама
барлық жалпы жиналыстарға қатысуға және кез-келген
өз міндеттерін орындау үшін аудиторға жиналыста не болып
Сондай-ақ, аудитор:
Клиентінен өзін қызметінен босату немесе орнын ауыстыру жайындағы
Директорлардан өз жұмысынан бас тартуы жайында жалпы
Жоғарыда атап көрсетілгендей, аудиттің маңызы – мүдделі жақтардың
Әр түрлі мүдделі жақтардың арасындағы өзара қарым-қатынастар
Әрбір тапсырыс беруші агент жалдағанымен, ол агенттің бірінші
Мүдделік келіспеушіліктердің туындау мүмкіндігіне қарамастан, агенттік теориясы, егер
Мысалы, ірі компаниялардың басшылары өздерінің адалдығына бәрінен бұрын
Басшы да акционер де бір тұлғаның өзі болып
Аудитор клиентке кеңес бергені үшін сыйақы алған кезде
Клиенттердің арасында дау-жанжал бар болған кезде .
Ондай келіспеушлік егер екі клиент тендерге бір ғана
III. Қазақстан Республикасында аудиторлық қызметті нормативтік-құқықтық реттеуді
3.1. Қазақстан Республикасы аудиторлық қызмет нарығының институтционалдық
Аудиторлар өзінің кәсіби қызметінде кімнен болмасын тәуелсіз. Алайда
Әлемдік тәжірибеде аудиторлық қызметті реттеу концепциясы әрқилы.
Біздің елде, ТМД елдерімен салыстырғанда, өзін-өзі реттеуге көбірек
Қазақстанда аудиторлық қызметті реттеу процесіне келесі мемлкеттік органдар
Қазақстан Республикасы қаржы министрлігінің бухгалтерлік есеп және
Ұлттық Банкі
Аудиторлар палатасы
Аудиторлыққа кандидаттарды аттестаттау жөніндегі біліктілік комиссиясы.
Жоғарыда көрсетілген өклетті органдардың өзара байланысы төменлегі схемада
Аудиторлық қызметті реттеу
Мемлекеттік реттеу
Өзін-өзі реттеу
Ұлттық банк Бухгалтерлік есеп және аудит методологиясы департаменті
Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау жөніндегі біліктілік комиссиясы
Схемада мемлекеттік және өзін-өзі реттеуді жүзеге асыратын ұйымдардың
ҚР Қаржы министрлігінің бухгалтерлік есеп және аудит методологиясы
Департаменттің негізгі функцияларына:
Өзінің құзыреті шеңберінде аудиторлық қызметті реттейтін нормативті –
Аудиторлық қызметтің стандарттарын бекіту;
Қазақстан Республикасы заңнамаларында көрсетілген реттелікте аудиторлық
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың лицензиялық талаптар мен шарттардың
Аудиторларға қойылатын сапалық талаптарды бекіту;
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың стандарттарды орындауын бақылау;
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың тізімін жүргізіп отыру;
Бұқаралық ақпарат құралдарына лицензия беру, оның жұмысын
Аудиторлардың, аудиторлық ұйымдардың, аудиттен өтетін ұйымдардың ұсыныстардың қарау
ҚР Ұлттық Банкінің негізгі функциясына банк және сақтандыру
ҚР аудиторлар палатасы – коммерциялық емес, тәуелсіз, кәсіби,
Қазақстанда республикалық және аумақтық аудиторлар палатасы қызмет жасайды.
Аумақтық аудиторлар палаталары төмендегідейқызмет атқарады:
Аудиттің дамуына, оның тиімділігін арттыруға аудиторлар мен аудиторлық
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың уәкілетті мемлекеттік орган бекіткен
Аудиторлардың, аудиторлық ұйымдардың жіне аудиттелетін субъектілердіңаудиторлық қызметті жүзеге
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдарды аудиторлық қызметті жүзеге асыруға
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың жұмыс тәжірибесіне талдау жасайды,
Мемлеттік, қоғамдық, шетелдік және халықаралық ұйымдарда аудиторлар мен
Заңдарға және халықаралық шарттарға қайшы келмейтін өзге де
Республикалық аудиторлар палатасы:
Аудиторлар палаталарының қызметін жарғы негізінде үйлестіруді жүзеге
Мемлекеттік органдарда, қоғамдық бірлестіктерді, шетелдік және халықаралық ұйымдарда
Халықаралық практика негізінде аудит стандарттарын әзірлейді және аудиторлар
Аудиторлардың аудиторлық ұйымдардың және аудиттелетін субъектілердің аудиторлық қызметті
ҚР аудитор палатасы еліміздегі салыстырмалы түрде жаңа
Елімізде халықаралық бухгалтерлер федерациясына толық мүше жылғыз йым
Қазіргі таңда палата құрамына 450ден астам аудиторлар және
2000 жылы Эдинбургте өткен Халықаралық бухгалтерлер мен
Өткен жылдарда Аудиторлар Палатасы әлемнің көптеген елдерінің
2006 жылы Палата Аудиттің халықаралық
Қазақстан Республкасының «аудиторлық қызмет туралы» заңындағы 2006 жылғы
Оның негізгі мақсаттары : аудиторлардың аудит принциптерін сақтауын
КӘҰ «аудиторлар коллегиясының» Қазақстан кәсіпкерлер форумының, қазақсатнның салық
Оқыту, аудиттің халықаралық стандарттарын қолдана отырып арнайы курстар
Қаржылық есептілікті қолданушылар арасында есептілікті түсіну
Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарын және қаржылық есептіліктің ұлттық
Құзыретті мемлекеттік органдармен, басқа да мемлекеттік
Аудиторлық ұйымдар мен аудиторларға қойылған шектеулерді алып тастау;
Аудиторлық қызмет туралы заңға сәйкес басқа да
Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау жөніндегі біліктілік комиссиясы оның құрылтайшылары
Біліктілік комиссиясының қызметін қаржыландыруды, материалдық-техникалық қамтамасыз етуді оның
Біліктілік комиссиясың құрамына :
Жалпы санының үштен екісінен аспайтын, әр аудиторлық палаталарының
Жалпы санынынң үштен бірінен кем емес, Қазақстан Республикасының
Біліктілік комиссиясының негізгі функциялары:
Біліктілік талаптарына сай жасалған емтихандар өткізу арқылы аудиторлыққа
Аудиторлардың жеке мөрін және «аудитор» біліктілігін тағайындау туралы
Біліктілік күәлігін жою туралы шешімдер қабылдау және бұл
Аудиторлыққа кандидаттарды аттестациялау жөніндегі біліктілік комиссиясының құрамындағы
Аудит секілді қолданушылары әрқилы деңгейдегі қызмет үшін стандарттар
Тиісінше, әр палата өз қызметі барысында
Қандай да болмасын саланың жақсы дамуы үшін қызметін
Қорыта айтқанда Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет нарығын реттеу
Қорытынды
Қазақстанда нарықтық қатынастар енгізілуімен бірге экономикалық субъектілердің қаржылық
Қандай да болмасын саланың жақсы дамуы үшін қызметін
Заңдар мен нормативтік актілер қаржылық қорытынды есепке қатысы
Қорыта айтқанда Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет нарығын реттеу
Қолданылған әдебиеттер:
Абдыкалыков Г.А., Сатмурзаев А.А. Основы бухгалтерского учета
международные стандарты аудита, т. 1 стандарт 250 «Рассмотрение
ҚР «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» Кодексі – 30
Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі.
ҚР-ның Азаматтық Кодексі (Жалпы бөлім)
ҚР «лицензиялау туралы» Заңы
ҚР «аудиторлық қызмет туралы» Заңы
Правила лицензирования аудиторской деятельности
«об утверждении инструкции о требованиях, предъявляемых к заявителю,
«Положение негосудартсвенного учреждения Квалификационной комиссии по аттестации аудиторв
«О порядке аттестации кандидатов в аудиторы» Приказ №25
Суйц В.П., Ахметбеков А.М., Дубровина Г.А., Аудит :
аудит, учебное пособие, проект по развитию предпринимательства в
Кодекс этики аудиторв РК
Адамс Р, Основы аудита., М, «ЮНИТИ» , 1995
Пятенко С.В. Выбор аудитора и консультанта, М. ФБК-пресс,
междунарродные стандарты аудита, т.1 Стандарт 500 «аудторское доказательство»
Кочинев Ю.Ю. аудит : теория и праткика –
Ержанов М.С. Аудит-1.-Алматы: Бастау,2005ж.
Новости в области учета и аудита //журнал «евразийский
об итогах деятельности ПАО «палата аудиторов РК» журнал
kz-adviser.kz
audit.kz
Сәтмырзаев А.А.,Укашев Б.Е. Аудит теориясы –алматы,2000ж.
Қосымшалар
Қосымша -1. ХАС-ның құрылымы
№ Стандарт
100-199 Кіріспе аспектілер
100 Аудиттің халықаралық стандарттары мен жалғас қызметтерге кіріспе
110 Терминдерге Глоссарий
120 Халықаралық аудит стандарттарының концептуалдық (тұжырымдамалық) негіздері
200-299 Жауапкершілік
200 Қаржылық қорытынды есеп беру аудитінің мақсаты және
210 Аудит жөніндегі келісім шарттары
220 Аудиторлық жұмыстардың сапасын бақылау
230 Құжаттау
240 Алаяқтық және қателер
250 Қаржылық қорытынды есеп беру аудитін өткізу
300-399 Жоспарлау
300 Жоспарлау
310 Бизнес туралы білім
320 Аудиттегі маңыздылық
400-499 Ішкі бақылау
400 Тәуекелдікті бағалау және ішкі бақылау
401 Компьютерлік ақпараттық жүйе жағдайындағы аудит
402 Қызмет көрсетуші ұйымдардың қызметін пайдаланушы субъектілердегі
500-599 Аудиторлық дәлелдеулер
200 Аудиторлық дәлелдеулер
501 Аудиторлық дәлелдеулер – нақты баптарға қатысты
510 Алғашқы келісімдер – бастапқы сальдо
520 Талдамалық процедуралар
530 Аудиторлық таңдау және басқа таңдалған тестілеу
540 Бухгалтерлік бағалаулардың аудиті
550 Байланысқан тараптар
560 Кезекті (кейінгі)оқиғалар
570 Үздіксіз қызмет теу
580 Субъект басшылығына тапсыру
600-699 Басқалардың жұмыстарын пайдалану
600 Басқа аудитордың жұмысын пайдалану
610 Ішкі аудит қызметінің жұмыстарын қарастыру
620 Сарапшының жұмысын пайдалану
700-799 Аудитордың қорытынды пікірлері және қорытынды
700 Қаржылық есеп беру бойынша аудитордың
710 Салыстырмалы көрсеткіштер
720 Ішінде аудиттелінген қаржылық қорытынды есеп
800-899 Мамандандырылған салалар
800 Арнайы мақсаттағы аудит өткізуге жасалынған
810 Келешек қаржылық ақпарттарды тексеру
900-999 Аудитке жалғанбалы қызметтер
910 Қаржылық есеп беруге шолу жасау бойынша келісімдер
920 Қаржылық ақпарттарға қатысты келісілген процедураларды
930 Қаржылық ақпараттарды компиляциялау (құрастыру) бойынша келісімдер
35