Мазмұндама
Кіріспе.........................................................................................................................5
Қаңқасыз жүйелер......................................................................................................9
Қаңқалы жүйелер.......................................................................................................10
Ғимараттардың орнықтылығы.................................................................................11
Өртке қарсы шаралар................................................................................................22
Электрмен қамтамасыз ету.......................................................................................22
Сыртқы қабырғаның жылутехникалық есебі..........................................................23
Кіріспе
Сәулет деп қоғамның әлеуметтік-тұрмыстық және рухани-эстетикалық тұтынушылығын қанағаттандыратын
Жалпы «архитектура» деген сөздің өзі ежелгі грек сөзі,
Сәулет өнерінің даму тарихы қашанда қоғам дамуымен, өндірістік
әлеуметтік-саяси құрылымы, ғылымның
тигізіп отырды. Сол себепті де сәулеттік
кезеңді сипаттайтын, белгілі бір халыққа тән ұлттық нақыштар
Туған еліміз Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғанына көп
Қазіргі заманғы сәулеттік-құрылыстық жоба ғылым мен техника жетістіктері
Әртүрлі көлемдерді біріктіру;
Ашық және жабық жазықтардың алмасуы;
Сәулет композициясының бір әдісі – масштаб.
Масштаб – бұл ғимараттардың өлшемдері емес, ол бізге
Бір және екінші қабаттардың жоспарлары М1:100
Көлденең қима М1:50
Құрылымдық бөлшектері, түйіндері М1:20
Бұл талаптар негізінен бес топқа бөлінеді:
Тағайындалу талаптары, яғни кез-келген ғимарат өзінің тағайындалу мақсатына
Техникалық талаптар, яғни ғимарат берік, қатаң және тұрақты,
Сәулет-көркемдік талаптарға сәйкес ғимарат сырт келбеті эстетикалық талапқа
Экономикалық талаптар – бұл ғимаратты салу кезіндегі экономикалық
Табиғатты қорғау талаптары – бұл өндірістік аудандардағы жобаланатын
Ғимараттардың төзімділігінің 3 түрі бар:
1-дәреже: >100 жылдан артық
2-дәреже: >50 жылдан кем емес
3-дәреже: >20 жылдан кем емес
Ағаштан, металдан, металл-болаттан, темір-бетон, цементтен, плита, блок. Құрылыс
және қима бойымен өтпелі жарықшақ пайда болғанға дейінгі
от әсерәне қарсыласуын атайды. Отқа төзімділік дәрежесі
І дәрежелі отқа төзімділікке ең үлкен отқа төзімділік
V дәрежелі отқа төзімділікке ең кіші отқа төзімділік
І, ІІ және ІІІ дәрежелі отқа төзімділікке кірпіш
ІV дәрежелі отқа төзімді ғимараттарға ағаштан салынып, сырты
Ғимараттың негізгі өлшемдері:
А) ені (қалыңдығы);
Б) ұзындығы (аралығы, қадамы);
В) биіктігі;
ҒКА - ғимараттың конструктивтік элементтерінің біріккен жүйесі болып
Қаңқасыз жүйелер
Жүк көтергіш қабырғалары бойлық орналасқан жүйелер;
Жүк көтергіш қабырғалары көлденең орналасқан жүйелер
Жүк көтергіш қабырғалары бойлық және көлденең орналасқан аралас
Қаңқалы жүйелер
бойлық ригелді толық қаңқалы;
көлденең ригелді толық қаңқалы;
ригелі бір жағынан көтерме қабырғаға, екінші жағынан ұстынға
қаңқасы ригелсіз;
ригелсіз толық емес қаңқалы.
Қаңқасыз – ғимараттар тұрғын, бала-бақша т.б. үйлерде қолданылады.
Қаңқалы - өндірістік ғимараттарда қолданылады.
Ригелді айқас орналасқан қаңқалар – құрылыс сейсмикалық аудандарда
Ригелсіз қаңқа – көп қабатты өндірістік ғимараттарда және
ҒКА мақсаты
1) Әсер ету уақытының мерзімі бойынша барлық жүктемелер
а) тұрақты;
б) уақытша.
2) Жүктемелер сипаттамасы бойынша бөлінеді:
а) статикалық;
б) динамикалық.
3) Берілу түрі бойынша:
а) шоғырланған, біркелкі;
б) тік бағытталған;
в) көлденең бағытталған.
Ғимараттардың орнықтылығы
Оның әсер етуші құбылыстарға кедергі жасау қабілеттілігі және
Қоғамдық құрылымның қайта құру ерекшеліктеріне байланысты және қоғамның
Солардың бірі ғимараттар. Олар өзара байланысты конструктивті элементтерден
а) азаматтық ғимарат;
б) өндірістік ғимарат.
Азаматтық ғимараттардың өзі екі топқа бөлінеді:
а) тұрғын үйлер;
б) қоғамдық ғимараттар.
Тұрғын үйлер құрылысы - адамдардың тұрақты немесе белгілі
а) пәтерлік тұрғын үй;
ә) қонақ үй;
б) жатақхана және тағы басқалар.
Барлық ғимараттар бір-бірінен көлемдік-жобалау өзгешеліктеріне қарамастан санаулы элементтерден
Іргетастар – барлық көтергіш конструкциялардан келетін жүктемелерді өзі
Таса қабырғалар дегеніміз – бөлмелерді бөліп тұратын және
Аралық жабын (перекрытие) дегеніміз – ғимараттардың тік конструкциясында
Жамылғы (кровля) – ең жоғарғы су өткізбейтін қабықша.
Ғимарат элементтерін екі негізгі топқа бөлуге болады:
- көтерме конструкциялар: үй жабдықтарынан, қар, жел, ғимарат
- қоршаушы конструкциялар: бөлмелерді сыртқы атмосфералық жағдайдан қорғау
Ғимараттардың беріктігі және орнықтылығы негіздікті дұрыс жабумен және
Іргетас – құрылыстың негізгі жүк көтергіш арқауы болып
әрекетіне төзімді, үнемді, индустриалды болу керек. Іргетастың төменгі
Топырақ – түйіршіктерден және қуыстардан құралған жердің жоғарғы
Түйіршіктерінің ірілігі 0,5мм-ден асса, яғни 50% болса –
Қабырғалар – ғимараттың тік конструкциялары.
Қабырғалар ғимаратта әр түрлі функцияларды атқарады. Көтерме
құрайтын экономды болу керек. Қабырғаларды сыртқы және ішкі
Жаппалы қабырғалар көлденең және тік элементтерде болады. Көлденең
Аралық қабырға – ғимараттың есік немесе терезе ойықтарының
Маңдайша (перемычка) – арқалық немесе арка түрінде келетін
Пилястр – қабырғаның тік жағынан жуандау келетін көлденең
Уақ элементтерден тұратын қабырғалар. Мұндай қабырғаларға керамикалық және
Уақ блоктардан салынған қабырғалар. Бұндай қабырғалар орташа қабатты
Блоктардың материалы табиғи тастар, әктас, ұлутас т.б. болуы
Сыртқы қабырға блоктарын әдемі етіп сылайды, ал ішкі
дайын болуы керек.
Ұсақ элементтерден тұратын қабырғалар. Мұндай қабырғаларға керамикалық және
Бөлме аралық қабырғаларға қойылатын талаптар:
а) беріктік;
б) үнемділік;
в) дыбыс өткізбеу қабілеті;
г) ылғал, бу, газ өткізбеу қабілеті.
Бөлме аралық қабырғалар – аты айтып тұрғандай бөлмелерді
Бөлмеаралық қабырғалар әр түрлі құрылыс орнына байланысты әрқалай
Ал бөлме аралық қабырғаларды панельді, қаңқалы панельді, қаңқасыз
Тұрғын ғимараттарда ішкі қабырғаның ауданы еден ауданынан екі
Санитарлыгигиеналы, эстетикалық талаптарға сай ішкі қабырға беті жылтыр,
Пәтераралық тасалар бөлмеаралық тасаларға қарағанда дыбыс өткізбейтін қасиеті
Кірпішті ішкі қабырғаларды транспортты және
Кірпіш тек беріктік емес, жылу техникалық қасиетіне байланысты
Төбе жабындары көтерме және қоршауыш қызметтерін қатар атқарады.
Көлбеулі шатырларға, физикалық және құрылыстық қасиеттеріне байланысты, әртүрлі
Қалыңдығы 0,4-0,5 мм болатын жалтыратылған немесе қаңылтырылған төбе
Асбестцементтік төбе жабындары толқынды, жартылай толқынды қаңылтырдан және
Қалыңдығы 5,5мм қарапайым профильді қаңылтырлы төбе жабынды кеспектен
бұралмалы шегелер және мырышпен жалатылған шеге арқылы бекітіледі.
Тақтай төсемесіне жабылған төбежабын қарақағазы бірқабатты және екіқабатты
Едендер уақ элементтерден немесе орама материалдардан, сондайақ бір
- беріктік;
- аз жылу өткізгіштік; төзімділік;
- ылғалдылығы жоғары бөлмелерде су өткізбеушілігі;
- тұрғын үйлерде гигиеналық талаптарға сай болуы.
Еден конструкциясын құрайтын элементтер:
- көтергіш жабын;
- су өткізбейтін қабат;
- тегістеуші қабат.
Су өткізбейтін қабат бір немесе екі қабат төселген
Тегістеуші қабат цементтен жасалған ерітінді (10-15мм) тартпа түрінде
Топырақ бетіне жамылғыны жүктемені негіздерге беретін төсегіш қабатқа
Жабындар үстіне еден орнатқанда жабынның көтерме бөлігі негіз
Басқа да конструкциялар секілді едендер экономды, индустриалды болуы
Құрылыс ауданы бойынша жобалауға қажетті негізгі мәліметтер:
Жобаланатын құрылыс нысаны – бірқабатты екі пәтерлі тұрғын
Құрылыс ауданы: Алматы қаласы
Қалыпты қар жүктемесі: II аудан =
Қалыпты жел қысымы: III район
Температуралық – ылғалдылық жағдайы: қалыпты;
Қоршаған ортаның зияндылық дәрежесі: агрессивті емес;
Пайдалану шарты: жылытылатын ғимарат;
0.000 шартты белгісі ретінде бірінші қабат
Көлемдік-жобалау шешімдерінің негізі сәулеттік-құрылыс пен технологиялық
шешімдер байланысына, сондай-ақ қала құрылысын мен экономикалық талаптар
Ғимараттың жобадағы өлшемі – 8,4 х 20,4 м.
Ғимарат бөлмелерінің экспликациясы (атаулары мен шаршы метрлері көрсетіліп)
Сыртқы және ішкі әрлеу жұмыстары жоғары сапалы отандық
Ғимараттың конструктивтік элементтері жөніндегі қысқаша мәлімет:
Іргетастар – шой тастарды қолдану арқылы жасалған құйма
Сыртқы қабырғалар – цементті- құмды ерітіндідегі кәдімгі балшықтан
Ішкі көтерме қабырға - қалыңдығы 380 мм кірпіш,
Төбе жабыны – көтергіш конструкциясы ағаш арқалықтар, қимасы
Жамылғы – екі еңісті стропилды ағаш конструкциянға орнатылған
Маңдайшалар – сериялық өндірістегі типтік өлшемдегі құрама темірбетоннан
Есік- терезе ойықтарының мен кіреберіс есіктердің толтырылуы –
Есіктер және олардың өлшемдері бөлмеаралық қатынасты тиімді қамтамасыз
Инженерлік қондырғылар бойынша шешімі
Ғимарат жылыту жүйесімен, ауа айналысы, ауыз су және
Өртке қарсы шаралар
Өртке қарсы шаралар ҚНжЕ 2.01.02-85 «Ғимараттар мен имараттарды
Электрмен қамтамасыз ету
Ғимарат электр тогын қабылдаушылардың сенімділік дәрежесі бойынша ІІІ
2. Сыртқы қабырғаның жылутехникалық есебі
Құрылыс ауданы – Алматы қаласы.
Қабырғалық материал ретінде тығыздығы γ0=1800 кг/м3 кірпіш алынған
Қабырғалардың сыртқы жағы қалыңдығы 2см цементті-құмды ерітіндімен сыланған,
Шешуі. ҚР ҚНжЕ 2.04-03-2002 «Құрылыс жылу техникасы» құжатынан
Қабырғаның есептік сұлбасы - барлық қабаттары, әр қабаттардың
Кірпіш қабырға қабаттары:
1 - әкті-құмды сылақ, t = 1,5
2 – пенополистирол ( МСТ-21880-94*) γ =
t =2,0 см;
3 – кірпіштің анықталатын қалыңдығы, δ3 =
4 – цементті-құмды ерітінді, t
Санитарлық-гигиеналық және жайлылық шарттарына сәйкес келетін қоршаушы құрылымдардың
(1)
Мұнда n – 3* - кесте бойынша сыртқы
tв – МСТ 12.1.005.88* - ге сәйкес ғимараттар
tн – ҚР ҚНжЕ 2.04 – 2001 бойынша
н – 2* - кесте бойынша алынатын,
в – 4* - кесте бойынша алынатын қоршаушы
в = 7,6
R = 1 ( 18 +
4 • 7,6
Қоршаушы құрылымның жылу таратуға кедергісін R0,
R0 =
Мұнда в – (1) формуладағыдай;
RК - қоршаушы құрылымның жылулық кедергісі,
RК =
Мұнда - қабат қалыңдығы, м:
- 3* - қосымшаға сәйкес алынатын қабат материалы
есептік коэффициенті, Вт/(м );
- 6* - кесте бойынша алынатын қоршаушы құрылымның
RК-ны анықтағанда, сыртқы ауамен желдетілетін ауа қабатшасы мен
1 - әкті-құмды сылақ
2 - пенополистирол ( МСТ-21880-94*) λ =
3 – кірпіш
4 – цементті-құмды ерітінді
R0 = 1 + 0,015
7,6 0,70
бұдан:
= ( 1,3 – 0,65 ) • 0,70
Есептің шешімдері негізінде кірпіш қабырғаның толық қалыңдығы мынаған
0,015 + 0,02 + 0,455 + 0,02
Қаланған кірпіштердің унификациясына сәйкес (0,38м) сыртқы қабырғалардың қалыңдығы:
0,015 + 0,02 + 0,380 + 0,02