ЖОСПАРЫ
КІРІСПЕ 3
1. ОРТАҚ МЕНШІК ҰҒЫМЫ МЕН ТҮРЛЕРІ 4
2. ОРТАҚ МЕНШІКТІҢ ТҮРЛЕРІ 6
3. ОРТАҚ ҮЛЕСТІК МЕНШІК 7
4. ОРТАҚ БІРЛЕСКЕН МЕНШІК 11
5. ОРТАҚ МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫН ТОҚТАТУ 17
ҚОРЫТЫНДЫ 20
ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 21
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы заң-құқық ұлттық жүйесінің жылдам қалыптасуы, Қазақстан
Заңгерлік мамандықты таңдап алған біздер үшін бұл міндет
Қазақ халқының тарихы өте күрделі кезеңдерді басынан кешкені
Меншік құқығы қазақтардың әдеттегі құқығының ажырамас бөлшегі екенін
Академик С.3. Зиманов қазақтардың әдеттегі құқығында меншік құқығының
1. ОРТАҚ МЕНШІК ҰҒЫМЫ МЕН ТҮРЛЕРІ
Бір затқа меншік құқығы бірнеше меншік иесіне қатысты
Бөлінетін мүлікке ортақ меншік заң құжаттарында немесе шартта
Мұндай жағдайға жекелеген заттардан құралған не жинақталған заттарды
Ортақ меншіктің құқық қатынастары бірқатар заңдық ерекшеліктерге ие
Сондықтан да ортақ меншік жалпы меншік қатысушылары арасындағы
Бірлескен меншік иелерінің арасындағы бір-біріне деген қарым-қатынасының сипаты
Ортақ меншіктің субъектілері жеке және заңды тұлғалар, оның
АК-тің 230-бабына сәйкес жай серіктестік қызметінің негізгі ақшалай
Ортақ меншік құқығы дегеніміз бірнеше тұлғалардың мүлікті бір
Ортақ меншік құқығын субъективті мағынада екі немесе одан
Ортақ меншік құқығы институтының маңызы мен мағынасы ең
2. ОРТАҚ МЕНШІКТІҢ ТҮРЛЕРІ
Ортақ меншік бірлескен (үлесі белгіленбеген) және үлестік меншік
Азаматтық кодекс бойынша әрбір меншік иесіне ортақ меншіктің
Мүлікке ортақ меншік үлестік меншік болып табылады, бұған
Басқа жағдайлардың бәрінде үлестік меншік түрінде көрінеді.
Бірлескен ортақ меншікте оған қатысушылардьщ үлесі болады, бірақ
Мұндай тәртіп ерлі-зайыптылардың некеде тұрған кезінде бірлесіп тапқан
Келісімге келе алмаған жағдайда әрбір меншік иесі сотқа
3. ОРТАҚ ҮЛЕСТІК МЕНШІК
Меншіктің үлестік түрі деп мүлік объектісін қатысушылар арасында
Үлестік меншіктің ерекшелігі оның пайда болу кезінде ортақ
Заңда меншік иелерінің бірінің күшімен мүлікті жақсарту мәселесі
Ортақ мүлікті бөліп алып жақсарту, егер үлесті меншікке
Ортақ мүлікті иелену, пайдалану және билік ету барлық
Үлесті меншіктегі мүлікті иелену және пайдалану оның барлық
Ортақ меншік құқығын жүзеге асыру кезінде иелену, пайдалану
Ортақ үлестік меншікке қатысушылардың әрқайсысы ортақ мүліктен өзінін,
Тәжірибеде мүлікті қатысушылар арасында бөлуде немесе олардың біреуіне
Сот таласқа түскен мәселеге жан-жақты зерттеу жасап, тараптардың
Мұндай ережені бөлінбейтін заттарға да қолдануға болады (мысалы,
Ауылдағы шаруа қожалығына (фермерге) оны қолданбайды. Кейбір жекелеген
Үлес меншігіндегі мүліктерді бөлудің мүмкін еместігі және де
Шарттын, немесе сот шешімі негізінде қозғалмайтын мүліктің бір
Азаматтық кодекстің 214-бабына сәйкес үлесті меншіктегі мүлікті пайдаланудан
Үлесті меншіктегі мүліктердің мазмұны бойынша шығынды қатысушылардың бәрі
Жоғарыда айтып өткеніміздей, өкілеттік билікті жүзеге асырудың өзіндік
Ортақ меншіктің әрбір қатысушысы өз үлесін сатуға құқылы.
Үлесін сатушы оның бағасын және оны сатудың басқа
Үлес сатып алудың басым құқығы бұзыла отырып, сатылған
Азаматтық кодекстің 216-бабында үлесті жария саудамен сату жайы
Азаматтық кодекске үлесті айырбас шарты бойынша басқа біреуге
Кондоминиумде өз үлесіне билік етудің арнайы белгіленген жүйесі
4. ОРТАҚ БІРЛЕСКЕН МЕНШІК
1. Ортақ бірлескен меншік ортақ меншіктің бір түрі
Заңда ортақ бірлескен меншіктің мынадай түрлері қаралған: 1)
Заңда жаңа құқықтық қатынастардын, пайда болуына орай ортақ
Азаматтық кодекстің 219-бабы, 1-тармағында ортақ бірлескен меншіктің түрлері
Бірлескен меншіктің қатысушылары, егер олардың арасындағы келісімде өзгеше
Егер барлық қатысушылардьщ келісімінен өзгеше туындамайтын болса, бірлескен
Егер Азаматтық кодексте немесе өзге де заң құжаттарында
Ортақ бірлескен меншікте үлес болмайды деп есептеледі, яғни
2. Ерлі-зайыптылардың ортақ меншігі ерекше мәртебеге ие. Азаматтық
Жұбайлардың бірлескен меншігі деп олардың некеде тұрған кезде
Ерлі-зайыптылардың бірінің міндеттемелері бойынша жаза өз меншігіндегі мүлікке
Жұбайлардың бірлескен меншігіне жұбайлардың әрқайсысының еңбекпен немесе кәсіпкерлік
Ерлі-зайыптыларға некеде тұрғанға дейін тиесілі болған, сондай-ақ олардың
Қымбат бағалы және басқа өсемдік заттарын қоспағанда жеке
Жұбайлар ортақ бірлескен меншікке иелену, пайдалану және билік
Балалар ата-анасының мүлкіне иелік жасай алмайды. Алайда олар
3. Шаруа (фермер) қожалыгының ортақ меншігінің құқықтық ерекшеліктері.
Шаруа (фермер) қожалығы мынадай нысандарда болуы мүмкін: 1)
Шаруа қожалығына отбасының барлық мүшелері, оның ішінде кәмелетке
Заңда бірлескен шаруашылық меншігі құқықтарының объектілері де анықталған.
Шаруа (фермер) қожалығы мүшелерінің жалпы мүлкіне сондай-ақ жемісті,
Шаруа қожалықтарының мүшелерінде ортақ бірлескен меншіктен басқа жұбайлардың
4. Азаматтық кодекстің 227-бабына сәйкес ортақ бірлескен меншіктің
Ортақ бірлескен меншіктің мұндай түрі Қазақстан Республикасының "Тұрғын
Мемлекеттік тұрғын үй қорының жайларында тұратын азаматтарды қалауы
Сол үйде тұратын жұбайлар мен олардың балалары меншік
Үй иесінің отбасы мүшесі айрықша жағдайларда басқа адам
1 Қазақ КСР Министрлер Кеңесі мен Қазақ кеңес
Кәмелетке жасы толмаған отбасы мүшесінің меншік құқығы ата-аналары
Азаматтық кодекстің 188-бабына сәйкес жекешелендірілген тұрғын жайдың меншік
Тұрғын үйді жекешелендіру тәртібі бойынша сатып алынған соң
Егер үйдің меншік иесінің бірі өз үлесін сатқысы
5. Жай серіктестіктің ортақ меншігі. Кәсіпкерлік кызмет кезінде
Шартқа қатысушылардың ақшалай немесе өзге де мүліктік жарналары,
Бірлескен қызметтің нәтижесінде болған шығындар мен тапқан табысты
Егер шартта мұндай тәртіп кезделмесе, ортақ шығындар мен
Азаматтық кодекс шартқа қатысушылардың мүлкіне ортақ үлесті меншік
Бірлескен қызмет туралы шартқа жай серіктестік шартына қатысушы
Бірлескен қызметке катысушылардың қайсы біреуінің қатысудан бас тартуы
6. Ортақ, бірлескен меншікті құрудың басқа да жағдайлары.
(АК-тің 219-бабының 2-тармағы). Соның бірі жай серіктестіктің түріне
Консорциум — бірлескен шаруашылық қызмет туралы шарт негізінде
Консорциумға қатысушылар өздерінің шаруашылық дербестігін сақтап қалады және
Консорциумға қатысушылар арасындағы қатынастар шарт негізінде құрылады. Консорциумды
Консорциум өз қызметін, алдына қойған міңдеттерін орындағаннан кейін
5. ОРТАҚ МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫН ТОҚТАТУ
1. Меншік құқығын тоқтатудың жалпы негіздерінен басқа ортақ
Ортақ меншікті бөлу және қатысушылардың талабы бойынша одан
Ортақ үлесті меншікті бөлу және қатысушылардың талабы бойынша
Ортақ меншікті бөлу кезінде барлық қатысушылардың құқығы тоқтатылады,
Әрбір қатысушы өзінің үлесін ортақ мүліктен бөліп беруді
Үлесті меншікке қатысушылар ортақ мүлікті бөлу немесе біреуінің
Егер үлесті заттай бөліп беруге заң құжаттарында жол
2. Ортақ меншікті бөлу немесе одан үлесті бөліп
Жұбайлардың бірлескен қызметі нәтижесінде ортақ меншікке айналған мүлік
Егер жұбайлардың біріне бөлінген заттын құны оған тиесілі
Шаруа қожалығының барлық мүшелерінің шығып кетуіне байланысты немесе
Шаруа (фермер) кожалығы мүшелерінің бірі одан шыққан кезде,
Бірлескен меншік құқығындағы шаруа (фермер) қожалығы мүшелерінің, егер
Егер қожалықтың қызметін жалғастырғысы келетін бірде бір қожалық
Шаруа (фермер) қожалығының серіктестікке қатысушылары немесе кооператив мүшелері
Жеке пәтер күйіндегі жекешелендірілген тұрғын үйге ортақ бірлескен
Қазақстан Рсепубликасының "Тұрғын үй қатынастары туралы" Заңының 29-бабына
Сот тұрғын үйге ортақ бірлескен құқықты тоқтату жөніндегі
Азаматтық кодекстің 218-бабына сәйкес ортақ мүлікті бөлу ісін
Сот жекешелендірілген үйді бөлу жөніндегі дауды қарай отырып,
ҚОРЫТЫНДЫ
Қортындылай келе айтайын дегенім мынау. Меншік құқығы ең
Кеңестік дәуірде бұл салаға мүлде көңіл аударылмады десе
Қазіргі кезде нарықтық қатынастар кезеңінде меншік құқығы өсіп
ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Нормативтік құқықтық актілер
Қазақстан Республикасының Конституциясы 30.08.1995ж. (өзгертулер мен толықтырулар 07.10.98ж.)
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Жалпы, Ерекше бөлімдері. Алматы,
"Тұрғын үй қатынастары туралы" Заң Алматы: Жеті-Жарғы. 2002
Арнайы әдебиеттер
1. Төлеуғалиев Ғ. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы, оқулық,
2. Жайлин Ғ.А. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы, Ерекше
3. Сулейменов М.К.
4. Зиманов С.З, Состояние и задачи разработки проблем
Зиманов С.З, Состояние и задачи разработки проблем обычного
Ресей Федерациясының Жоғарғы Төрелік Соты Пленумының 1996 жылғы
2 Ресей ФедерациясыныңЖоғарғы Соты мен Жоғарғы Төрелік Соты
ҚР-сы Жоғарғы Соты Пленумының 1997 жылы 18 шілдеде
Әдебиетте мұндай шарттың ерекше сипаты көрсетіледі. Мысалы, С.И.
3