Мазмұны
Кіріспе 2
1 Компьютерлік вирустар 3
2 Компьютерлік вирустардың түрлері 9
2.1 Классикалық вирустар – паразиттер 11
2.2 Бағдарлама вирустар (W32) 12
2.3 Макровирустар 14
3 Антивирустық бағдарламалар 17
3.1 Касперский антивирусы 18
3.2 DR.WEB 20
3.3 NORTON ANTIVIRUS 21
3.3 “Құрт” вирустарының дәрілері 24
Қорытынды 26
Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 27
Кіріспе
Вирустар – жансыз стихия, ол еш аяуды білмейді,
Алайда бұл қорқыныш, біздің байқағанымыздай, компьютер менгергендердің тең
1 Компьютерлік вирустар
Компьютерлік вирус – арнайы жазылған шағын көлемді (кішігірім)
Өзінің жабысқаның жасыру мақсатында вирустың басқа бағдарламаларды бүлдіру
Вирустың көптеген түрлері ЭЕМ жадында DOS-ты қайта жүктегенше
Вирустың зиянды іс-әрекеттері алғащқы кезде жұмыс істеп
Компьютерде “вирус жұққан” бағдарлама саны көбеймей тұрғанда, онда
кейбір бағдарламалар жұмыс істемей қалады немесе дұрыс жұмыс
экранға әдеттегіден тыс бөтен мәліметтер, символдар, тағы басқа
компьютердің жұмыс істеу жылдамдығы баяулайды;
көптеген файлдардың бүлінгені байқалады және тағы сол сияқты;
Компьютерге вирус жұққанын байқаған кезде кейбір файлдар мен
Вирустардың кейбір түрлерінің кері әсері тіпті одан да
Осының бәрі вирустан дер кезінде қорғанбасақ, оның келешектегі
Вирус программасының байқалмау себебі олардың көлемі кішігірім ғана
Қазіргі кездегі вирустар негізгі екі топқа бөлінеді:
резиденттік (компьютер жадында тұрақты сақталатын) вирустар;
резиденттік емес вирустар.
Вирус жұққан программа іске қосылғанда резиденттік вирустар әсерлене
Дискілерге мәлімет жазу кезінде вирус өзінің жабысуына қолайлы
Компьютерлік вирустар дегеніміз бұл сонда не? Бәрінен бұрын
Бұл өзінің дара еркі бойынша бола беретін бағдарламалар
Бұл – вирустың қызметінің бір жағы. Сонымен қатар,
Алайда, көбеюден басқа да вирустың тағы түрі басқа
Басқалары кез келген бағдарламаларды қоюға үрейлене қорқады ,
Керек болса, өзінің компьютеріне сәнді антивирус қойып алған
Таңқаларлығы, вирустар туралы ақпараттардың орасан зор мөлшері
Бірінші миф. Кез келген вирус компьютерді “құртуға” бейім.
Бұл, шын мәнінде, вирустың пайда болуына жеңіл қарайтындыққа
Вирустық шабуылдың зардаптары ең болжап білмейтіндей, яғни қатты
Бірінші жағдайда вирусты потенциалды жеткізушілер желіден шығып кетпендер
Бірінші жағдайдағы тәрізді Microsoft Office-тің бір қосымшасының құжатымен
Интернет, скринтағы интернет,- немесе былайша аннимациялық файлдағы FLASH!
Көптеген пайдаланушылардың ұйғарымына қарамастан вирустар суреттер сұлбасында, музыкалық
Үшінші миф. Вирустар электронды хаттарды да залалдандыру мүмкін!
Төртінші миф. Компьютердің заладануы онда ең әрі дегенде
Ең соңында, бесінші миф. Компьютердегі кез – келген
Антивирустық бағдарлама өзімен – өзі не жасай алар
Алайда жаңа вирустар әр күн сайын пайда
Бүлінген және вирус жұққан файлдар. Вирус дискідегі кез
Вирустардың мынадай файлдарға жұғуы мүмкін:
Бірден орындалатын файлддарға, белгілі бір іс-әрекет істейтін кеңейтілулері
Операциялық жүйенің жүктеушісі мен қатты дискінің ең басты
Құрылғылар драйверлер, яғни CONFIG.SYS файлының шеткері құрылғылар
Файлдық жүйені өзгертетін вирустар. Соңғы кезде
“Көрінбейтін” және өздігінен өрбитін вирустар.
Өзін жай көзге сездірмес үшін кейбір вирустар жасырынудың
“Көрінбейтін” вирустар.
Көптеген резиденттік вирустар былай жасырынуды әдетке айналдырған, олар
Өздігінен өрбитін вирустар. Вирустардың жасырыну жолының екінші тәсілі
2 Компьютерлік вирустардың түрлері
Қазіргі кезде 10000 шамасында компьютерлік вирустар белгілі. Оларды
Мөлшері бойынша Жұмыс істеу логикасы б-ша
ЭЕМ желілерінде Жұмыс істеу аумағы
бойынша информациялық Мақсаты
бойынша
“А” 648 байт Ұстауышлар ДЭЕМ-дерде “Бейсауат”
“B” 1701 байт Лог-қ бомбалар Көп машиналы кешендерде
“C” 1808 байт Құрттар Информациялық-есептеу
желілерінде
“D” n байт Троян аттары
“Насихатшы”
“E” 1800 байт Жолбарыстар Есептеу желілерінде
“N” n байт
“Z” n байт
1-сурет. Компьютерлік вирустардың қысқаша жіктелуі
Жұмыс логикасына және мақсатына қарай оларды шартты түрде
“Ұстауыш - вирустар” –бағдарламалық құралдар кешеніндегі қателіктер мен
“Логикалық бомбалар” ( баяу әсер ететін “бомбалар”) –
“Құрттар” – жүйелік программалаушылардың информациялық – есептеу желілерінің
“Троян аттары” – қарапайым қолданбалы бағдарламаларға еніп алып,
Мақсаттарына қарай вирустар мынадай 4 бөлікке бөлінеді:
“Бейсауат” (гуманды) – онша қатты зиянын тигізбейтін вирустар.
“Шантаж жасаушы” – мысалы, белгілі төлемақы берсе,
“Насихатшы” – “өзін көрсету” мақсатында жасалған.
“Мағынасыз” – атынан-ақ әсері түсінікті.
Бізде кең тараған Aids антивирустық бағдарламаларының авторы Д.Лозинскийдің
Іс жүзінде бұл атаудың астарында - өзіндік сауда
Вирустарды әртүрлі классификациялауға болады. Олардың “биологиялық түрі” бойынша
Бар болғаны бірнеше маңызды топтарды ғана атай аламыз.
2.1 Классикалық вирустар – паразиттер
Бұл жағдай көп те емес, аз да емес
Алайда бұл ұзаққа созылмады. 70-ші жылдардың өзінде-ақ көбеюге
Алғашқы “персоналдық” вирустар қарапайым әрі көнбіс тіршілік етті
Классикалық вирустың “алтын ғасыры” он жылға дейін созылды.
2.2 Бағдарлама вирустар (W32)
Уақыт өте келе өзінің кодымен басқа бағдарламалардың денесіне
Ал тіпті жақында ғана 2003 жылдың ортасында желі
Мысалы, 2003 жылдың ең “сәнді” вирустарының бірі –
Бір антивирустық бағдарламаның W32 вирусымен күресу үшін
Жаңа жамауларды алу үшін сізге жаңарту орталығынын Windows
2.3 Макровирустар
“Классикалық” вирустар дәуірінде кез келген азды-көпті сауатты пайдаланушы
Қалай болғанда да, бекер босқа күлгендей еді...
Барлық “үйреншікті” вирустардан ерекшелігі жаңалары орындалатын файлдарды
Ларчик жай ғана ашылды: мәтіндік редактор Microsoft Word
Залалданған файлдың ашылуынан соң вирус белсенді бола
Компьютерлік вирустардан сақтанудың негізгі тәсілдері. Компьютерлік вирустар “таза”
Айта кететін жайт, вирустардың кейбір түрлері компьютерге келісімен
Вирустардан сақтану үшін мынадай шаралар қолдануға болады:
информацияны қорғаудың жалпы шаралары – дискіні физикалық зақымданудан
профилактикалық шараларды пайдалану, яғни вирусты жұқтыру мүмкіндігін азайту
вирустан сақтайтын арнайы бағдарламаларды пайдалану;
Жалпы информация қорғау тәсілдері тек вирустан сақтануда ғана
1. Информацияның көшірмесін алып отыру – файлдарды және
2. Керекті информацияңызды басқалардың жиі пайдалануына тосқауыл қою
Жалпы информацияны сақтаудың ортақ тәсілдерінің қажеттілігіне қарамастан, қазіргі
Файлдардың мәліметтердің белгілі бір сипаттамаларын есте сақтайтын антивирустық
Сондай-ақ бұл программалардың тағы да бір кемшілігіне тексеруге
Детектор-бағдарламалар тек бұрыннан белгілі вирус түрлерінен ғана қорғай
Доктор-бағдарламалар немесе “фагтар” вирус жұққан бағдарламалар мен дискілерді
Ревизор- бағдарламалар да алдымен бағдарламалар мен дискінің жүйелік
Доктор-ревизорлар – доктор-бағдарламалар мен ревизорлар арасынан шыққан гибрид.
Сүзгі бағдарламалар – компьютердің оперативтік (жедел) жадында тұрақты
Вакцина-бағдарламалар (немесе иммунизаторлар) компьютердегі бағдарламалар жұмысына әсер
Ең көп тараған антивирус – Д.Лозинскийдің Aidstest бағдарламасы.
Ал егер компьютерде вирус бар деген күмән болса,
Aidstest с: /f
Тек бағдарламалық фалйдарды ғана емес, қалған мәліметтерді де
Aidstest с: /f /g
Бұдан басқа И.Даниловтың қуатты полифаг-антивирустар тобына жататын Doctor
Вирустардың жаңа түрлері күнбе-күн пайда болып жатыр, сондықтан
Компьютерге вирус енгенін сезсеңіз, мына ережелерді мұқият орындаған
Алдымен аспай – саспай, ойланып іске кіріскен жөн
Дегенмен, бір әрекет бірден орындалуы керек – вирустың
Егер компьютерге “жұққан” вирус түрін емдей алатын детектор
Біртіндеп вирус жұғуы мүмкін болған барлық дискілерді тексеріп
Егер дискідегі барлық файлдарыңыздың архивтік көшірмелері болса, онда
Енді компьютерге вирус жұқтыру мүмкіндігін азайтатын және жұққан
Информацияны әркімнің жиі пайдалануын шектеу және оның көшірмесін
Сырттан келген мәліметтерді мұқият тексеруден өткізу.
Вирустан “емдеу аспаптарын” дайындап қою.
Белгілі бір уақыт сайын компьютерді вирусқа тексеріп отыру.
3 Антивирустық бағдарламалар
Сіздің компьютеріңізден вирустарды толығымен “қиып тастау” бола қояр
Сіздің ОС – ыңызды сенімді күзетшілер антивирустық бағдарламалармен
Сіздің шолуыңызды ескерілген іс жүзіндегі барлық бағдарламалар пайдалануға
Көптеген антивирустар дискіні пайдаланушының қалауы бойынша вирустардың мөлшеріне
Пайдаланушылардың басқа топтары беделді батыс баспаларында тест нәтижелеріне
Россиядағы бір ғана нағыз тілдегі батыстық бағдарлама –
Басқа күнделікті антивирустық бағдарламаларға тест жүргізетін тәуелсіз сайт
3.1 Касперский антивирусы
Интернет адресі: http://www.kav.ru
Отандық антивирустардан сөзсіз танымалы әрі қуаттысы осы әрине
KAV Personal Pro версиясы бірнеше маңызды модулдардан тұрады.
Мәселен, егер сіз файлдардың белгіленген типінде ғана вирустардың
Екінші құрастырылатын пакет – Monitor. Бұл бағдарлама автоматты
Монитор автоматты түрде сіздің компьютеріңізге де жіберілген барлық
Инспектор – тіпті белгісіз вирустарды тауып алуға мүмкіндік
Mail Checker – электронды почтадағы мәліметтердің “ұшып шығуын”
Script Checker – вирустың және трояндық скрипталардың аулаушысы.
Office Guard – Microsoft Office жүктелетін құжаттының әрбірін
Басқару Орталығы – Касперский антивирусының барлық бағдарламалық кешенінің
Алайда “Касперскийді” үйге арналған идеалды антивирус деп атауға
3.2 DR.WEB
Интернеттегі адресі: http://www.drweb.ru
Бұған 6-7жыл кейін, DOS дәуірінде Dr.Web россиялық антивирустардың
KAV сияқты Dr.Web-те модулдық принципке құрылған: дискіні сканирлеумен
3.3 NORTON ANTIVIRUS
Norton Antivirus тұтастай ұстанымдар қатары бойынша өзімен-өзі ғана
Әрине, почталық вирустарды залалсыздандыруды басқа да вирустар жасай
Бағдарламаның идеологиясының өзінің антивирустық мұрынын өзін жүйелілік ресурстардың
Барлық осынау процестер пайдаланушыға көрінбеу үшін ағып өтетін
Norton AntiVirus (Norton Utilities және Norton Clean
Norton Antivirus программасы жедел жадыда 4 Мбайт, дискіде
орынды талап етеді. Орындайтын функциялары:
вирустарды табу
файлдарда және дискінің жүйелік аумақтарында өзгерістерді табу және
Архивтік файлдардағы (ZIP форматы файлдарда) вирустарды іздеп табу
Вирустарды эвристикалық танып білу
Дұрыс емес әрекеттерге бақылау жасау
Norton Antivirus мынадай ситуацияларда хабар шығарады:
ЖЖ-да вирус болған жағдайдаж
Файлда, архивтік файлда, жүктеуші жазбаларда немесе қатты дискіні
Файлда өзгеріс болған жағдайдаж
Жаңа файлдарпайда болғандаж
Компьютерлік вирустан сақтанудың тәсілдері:
Вирустан сақтану үшін мынадай шаралар қолдануға болады:
ақпаратты қорғауды жалпы шаралары – дискіні физикалық зақымдаудан
профилактикалық шараларды пайдалануж
вирустан сақтайтын арнайы программаларды пайдалану.
1-сурет. NAV-қа кіру
Norton AntiVirus бағдарламасына кіру үшін 1-суретте көрсетілгендей Пуск→Все
Менің ойымша, Norton AntiVirus ең ыңғайлы антивирустық бағдарлама.
Configure Norton AntiVirus-ке кіріп, антивирустық бағдарламаның жұмыс графикасын
3-сурет. NAV-тың қалай жұмыс істеп тұрғаны көрсетілген.
Norton AntiVirus-қа жұмыс кестесіне кірсек, бұл жерде
Auto-Protect – антивирустық бағдарламаның автоматты түрде вирусты анықтап,
Егер компьютерде Virus Definition деген хабар шықса, программның
3.3 “Құрт” вирустарының дәрілері
Clrav
Әрине толық құнды әрі сенімді антивирус – ең
Бағдарламадағы интерфейс ең күй талғамайтыны дәлірек айтқанда, ол
Clrav толық құнды антивирустарды тіпті күнделікті жіберуге пайдалы
Ұмытпаңдар, кәдімгі антивирус тәрізді Clrav күнделікті жаңаланады –
Қорытынды
Компьютерлік вирустар дегеніміз бұл сонда не? Бәрінен бұрын
Бұл өзінің дара еркі бойынша бола беретін бағдарламалар
Вирустардың әсерін жоятын антивирустық бағдарламаларды үш негізгі топқа
файл мәліметтерінің бақылауға арналған олардың қосындыларын есте сақтауға
программаға немесе операциялық жүйеге вирус жұққан кезде оларды
вирустар жұқтырылғаннан кейін олардың бар екендігін анықтайтын бағдарламалар.
Бұл курстық жұмыста вирустар туралы және де антивирустық
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
Информатика: Оқулық/ Н.В. Макарова, 1997.
Как защитить компьютер (вирусы,хакеры,реклама) /В.П.Льонтьев /Москва/ Олма-пресс Образование/2004
Компьютерные вирусы и антивирусы/ Денис Морозов AKA Lucyfer
30 сабақ/ Балапанов Е.Қ., Бөрібаев Б. /Алматы“Джагамбек и
Компьютерные вирусы /Безруков Н.Н. –М: Наука, 1999
Современные технологии борьбы с вирусами /Мостовой Д.Ю.- :М:
8