Жоспары
1) Кіріспе
2) Негізгі бөлім
1.1. Жеке адам туралы түсінік
1.2. Жеке адамның психологиясы туралы теория
1.3. Адамның негізгі түрткілері
1.4. Темперамент туралы жалпы түсінік
3) Қорытынды бөлім
Кіріспе.
Психология ерте заманнан бері келе жатқан ғылым, мұның даму
Психологияда адамның жан дүниесінің ғылыми негізінде зеттеудің орнына, тек
Негізгі бөлім.
Жеке адам туралы түсінік.
Жеке адам - әлеуметтік қатынастармен санала іс - әрекетті
Адамдарды зерттейтін ғылымдар ішінде психологияның алатын орны айрықша және
Табиғаттағы ақыл – ой мен сана иесі – адамның
Адам бойындағы даралық қасиеттер оның өзгелерге қарым қатынасынан байқалады.
Жеке адамның кісілік қасиеттері мен даралық ерекшеліктері оның іс
Сыртқы нәрселер мен тіршілік ететін орта әлеуметтік жағдай мен
Жеке адамның тұлғалық сипаттарында ерекше байқалатын екі түрлі ерекшелік
Адамның өзіндік психологиялық сипатын зерттеуде ерекше орын алатын іс-әрекет
Ғылыми зерттеулерінде кемшіліктер болғанымен де, З.Фрейдтің адам бойындағы белсенділік
«Жаңа Фрейдизн» ағымы адам тіршілік еткен ортасына тәуелді болып,
«Қажеттілік» дегенді қалай түсінеміз? Қажеттілік – адам белсенділігінің негізгі
1.2. Жеке адам психологиясы туралы теориялар.
Жеке адам, оның мұқтаждықтары туралы теориялар өте ерте кезде,
Француз психологтары мұқтаждық туралы физиологтялық теорияға негіз салды. Бұлар
Сексуалдық теория. Немістің оқымысты психоналистік – психоневрологі З.Фрейд (1856
Адамда екі түрлі күш бар: бірі – биологиялық күш,
Фрейдтің айтуынша, ынтығу іштен туады, ол биологиялық, яғни адам
Неміс психологы Курт Левин (1890 – 1947) адам сыртқы
1.3. Адамның негізгі түрткілері.
А.Мұқтаждық.
Адамның бір мұқтаждығының қанағаттанып, оның орнына басқа мұқтаждық пайда
Қоғамның өндірістік қатынастар мен өндіруші күштері, олардың дәрежесі қоғамның
Рухани мұқтаждықтар материалдық мұқтаждықтарға негізделіп пайда болғанмен, рухани мұқтаждығына
Адам өмір сүруіне керекті жағдайды және негізгі мұқтаждықтарды екіге
Адам - қоғамның жемісі. Адамдар бір – бірімен қоғамдасып,
Жаратынды, яғни табиғи мұқтаждықтар адамда болатын биологиялық өзгешеліктермен, ағымдармен
Адамның мұқтаждықтары бір қалыпты тұрмайды. Қоғамның өзгеруімен бірге адамның
К.Маркс пен Ф.Энгельс «Неміс идеологиясында» адамның материалдық тұрмысы олардың
Адамның мұқтаждықтары адамның әрекетін меңгеріп, басқарып отырады. Егер адамда
Адам қажеттіліктерін бәріне жуығы еңбек арқылы қанағаттандырылады.Еңбек – адам
Балалар мен ересек адамдардың әр алуан іс – қимылы
Дағды мен ептілік. Дағды – адамның белгілі іс -
Адам әрекетіндегі ептілік (бейімділік) – белгілі бір істі атқаруға
Әдет – адамның іс -әрекетіндегі мінез – құлыққа байланысты
Ниет ( мотив) – адамның белгілі қажеттіліктерді қанағаттандырудағы іс
Ә.Ынтығу (құмарту).
Ынтығу, яғни құмарту заттардың адамға тікелей адамға әсер етуінен
Құмарлық – адамның өте зор күшін талап ететін қажеттілігін
Адамның жеке бағыт – бағдары, арманы, құмарлығы, әр –
Б.Қызығу және мүдде, олардың дамуы.
Адам айналасындағы сан алуан заттарға ерекше көңіл бөліп, қызығып
Адамның қызығуын оның әдеттерімен салыстыруға болмайды. Адам бір әрекетті
Қызығу – адамның саналы әрекеті. Адам алдына мақсат қойып,
Қызығу туралы психологтар арасында бірнеше теориялар бар. Олардың ең
У.Мак Дугалл (1871-1938). Адамның қызығуларын соқыр сезімдерге алып барып
Қызығу оқу – тәрбие жұмысында өте керекті шарттар болып
Қызығу нақтылы қоғамдық жағдаймен байланысты. Балалардың қызығуы өз бетімен
Қорытып айтқанда, баланы ел – жұрт байлығымен, туған жер
Қызығудың дамуында балалар өздерінің күшіне сенетіндей болып, өздерінің атқаратын
Мектеп жасына дейінгі балалардың қызығулары ойын әрекетіне байланысты болғандықтан,
Қызығу – адамның танымдық қажеттіліктерді сезіп, олардың мән –
1.4. Темперамент туралы жалпы түсінік
Темперамент деп психикалық процестер ағысының жылдам, не баяулығы, қимыл
Жоғарыдағы айтылған негізгі шарттарға сүйене отырып, бұл темпераменттердің әрқайсысына
Темпераменттердің осы 4 түрінің біреуі жақсы, біреуі жаман деп
Холериктің өте жігерлі болуы жағымды болса, көңілінің өте қатаң
Физиолог И.П.Павловтың айтуынша, осы айтылған төрт темпераменттің қосындысынан тағы
1. Негізгі жүйке процестері (қозу, тежелу) күшті, әлсіз болуы.
2. Қозу және тежеу жүйке процестерінің бір – бірімен
3. Қозу және тежелу жүйке процестерінің жылдамдылығы. Мұны анықтау
Міне, осы жоғарыда айтылған үш негізгі жүйке саласының белгісіне
1. Қозу мен тежелу процестері тең, күшті және жылдам
2. Қозу, тежелу процестері тең, бірақ, олары баяу алмасады.
3. Қозу мен тежелу процестері тең емес, қозуы басым,
4. Қозу, тежелу процестері қай жағынан да өте
Темперамент туралы теориялар
Темперамент туралы ілім ерте кезде пайда болған. Ежелгі Греция
Гиппократ өзінің дәрігерлік тәжірибесінде адамдардың қимыл - әрекеттерінің бірдей
Гиппократтың пікірінше, адамның тәнінде заттардың біреуінің көп, кейбіреулерінің аз
Неміс психологі В.Вундт та темпераменттерді екі топқа бөлді: 1)
Эмоциялы әлсіз темпераменттерге сангвиник және флегматик темпераменттер жатады. Сангвиниктің
ХХ ғасырда темперамент туралы теориялық пікір айтқан ғалымның бірі
Адамның дене құрылысын осылайша сипаттай келе, Кречмер темпераменттерді екіге
Кречмер темперамент балаға ата – анасынан балаларға тұқым, нәсіл
Темпераментті зерттеу әдістері
Темпераменттерді лабораториялық жағдайда зерттеу қиынға соғады, ал жай байқаулар
Жеке адамның психологиялық құрылымы
Жеке адам санасы мен ақылы арқылы дараланады. Оның дыбысты
Жеке адам психологиялық құрылымы мен ерекшеліктері төрт түрлі жағынан
Ұстаздар мен тәлімгерлер, жетекшілер мен тәрбиешілер балалар мен жастардың
Адамды танып білу үшін оның қоғам мүшесі ретінде қандай
Жалпы, адамның азаматтық бағыт – бағдарының сапалары мынадай ерекшеліктерімен
Жеке адамның бағыт – бағдар түрлерін қарастырғанда өзекті мәселе
Қажеттіліктерді қанағаттандыруда адамның көңіл – күйінің ерекшеліктері айқын байқалады.
Жеке адамның қатынастары ең алдымен оның қоғамдық өмірі мен
3 – топқа тән ерекшеліктер өзгелермен қарым – қатынас
Жеке адам психикасындағы қатынастардың сыры адам мінезіндегі мақсатты ниет
Қорытынды
Психологияда адамның жан дүниесінің ғылыми негізінде зеттеудің орнына, тек
Жеке адамның кісілік қасиеттері мен даралық ерекшеліктері оның іс
Адамның мұқтаждықтары адамның әрекетін меңгеріп, басқарып отырады. Егер адамда