МАЗМҰНЫ
Кіріспе 2
І Тарау Социологиялық зерттеулердің мәні мен
ІІ Тарау Бағдарлама жасаудың функциясы 6
ІІІ Тарау Социологиялық зерттеу әдістері 10
Қорытынды 15
Пайданылған әдебиеттер тізімі 16
Кіріспе
Қоғамдық өмірдегі нақты фактілерді жинау және
Социологиялық бағдарлама бүгінгі таңда қоғамдық өмірдегі
І Тарауда социологиялық зерттеулердің мәні
ІІ тарауда бағдарлама жасаудың функциясы айқындалады.
ІІІ Тарауда социологиялық зерттеудің әдістері мен
Қорытынды бөлімде өзімнің ойым көрсетіледі.
І Тарау Социологиялық зерттеулердің мәні мен
Социологиялық зерттеу – нақты теориялық және
Социологиялық зерттеуде ғылыми өызметтің элементтері бар:
зерттеу объектісі - әлеуметтік шындық процестері
зерттеу субъектісі;
социологиялық зерттеу белгілі бір мақсатқа жетуге
міндетті шешу құралдары - әдістер, қйымдастыру
Социология зерттеу түрлері мыналарға байланысты:
Мақсаты және теориялық бағдары. Мұнда олар:
статистикалық;
тәжірибелік;
типологиялық;
тарихи;
кейбір таңдамалы оқиғаларды зерттеу мақсатында жүргізілуі
Социологиялық зерттеудің екінші бір түрі –
Барлау(сынау, пилотажды, зондажды);
Сипаттамалық (сарапшылардың сауалнамасы, мақсатты сипаттама, объект
Талдамалық (себептік байланыстарды сипаттау және анықтау)
Барлау арқылы зерттеу – нақты социологиялық
Сипаттамалық зерттеу нақты социологиялық зерттеудің күрделірек
Талдама зерттеу – социологиялық талдаудың ең
Үшінші түрі зерттеудің динамикасы мен статикасынан
Бір жолғы, нүктелік;
қайталама, оның арасында панельді деп аталатындар
лонгитюдті (объектіні ұзақ уақыт кезең-кезеңмен бақылау).
Зерттеу объектісі – танымдық қызмет бағытталған
Социологиялық зерттеуді табысты жүргізу үшін зерттеу
Зерттеу мәні ретінде зерттеуге тұратын объектінің
Проблеманы, социологиялық зерттеудің объектісі мен мәнін
Анықталған зерттеу объектісі сандық жағынан үлкен
Социологиялық зерттеу жүргізуде ұғымдық аппараттарды, яғни
Ғылыми талдау және теориялық бағалау нәтижелері,
ІІ Тарау Бағдарлама жасаудың функциясы
Нақты социологиялық зерттеу арнайы құжатқа –
Бағдарлама – кезең-кезеңмен бағдарламаудан және ғылыми-тәжірибелік
Бағдарлама мыналарды түсіну мен білуді көрсетеді:
Не істеу керек;
Ойлаған нәрселерді немен орындау керек;
Ойлағандарды қалай орындау керек.
Бағдарламаның функциялары:
Теориялық-әдістемелік функция, ол ғылыми проблеманы анықтауға
Әдістемелік функция, ол деректерді жинау тәсілдерін
Ұйымдастыру, ол зерттеушінің қызметін жұмыстың барлық
Оны жасауға кірісуден бұрын мыналарды істеу
Зерттеуге жататын жағдайа диагностика жасау (мысалы,
Проблематизация жүргізу – дәл осы сәттегі
Егер тапсырыс беруші бар болса, алдын-ала
Есеп беру формасын анықтау;
Зерттеу тақырыбын тұжырымдау.
Зерттеу тақырыбы – проблемалардың ішіне кіру,
Әдеттегідей, жиналған ақпарат қандай да бір
Проблеманы тұжырымдау кезінде мынадай жағдайлар туындайды:
Проблеманы қою процесінде мынадай екі негізгі
Проблемалық ахуалды пайымдау;
Проблеманы тұжырымдау (әзірлеу);
Проблемалық ахуал – бұл әлеуметтік шындықта
Проблемалық ахуалды алдын-ала талдау:
Сырттай бақылау;
Проблемалық ахуал қатысушыларымен еркін интервью;
құжаттарды, оның ішінде ведомостволық құжаттарды, алдыңғы
сарапшылармен (мысалы, Білім министрлігінің қызметкерлерімен) еркін
Тұжырымдалған проблема проблемалық ахуалды пайымдаудың нәтижесі
Проблема нақты сұрақтар немесе қойылым түрінде
Қойылым: осының және осының шешу тәсілдерін
Проблема қандай да бір әлеуметтік құбылыстан
Проблемадан бағдарламаға ауысатын болсақ, социологтар
Басты және репрезентативті іріктеулер бөліп көрсетіледі.
Басты – осы зерттеуге “қажет”, қажетті
Іріктеуді анықтау – социологиялық зерттеу кезіндегі
Іріктелген жиынтық – берілген ережеге сәйкес
Іріктеме мақсатты болуы да мүмкін, мұнда
Басты жиынтыұтың сипаттамасынан анық ауытқулардан қашқан
ІІІ Тарау Социологиялық зерттеу әдістері
Социологияның өз саласында әр түрлі тұрғыда
Эмпирикалық ақпаратты жинау мынадай әдістер арқылы
Құжаттарды талдау. Құжат – мәтінде, таспада,
Құжаттарды талдау кезінде ресми құжаттардың ресми
Құжаттарды талдау әдістері былайша бөлінеді: дәстүрлі
Дәстүрлі талдау ретінде “құжатта белгілі бір
Қалыпқа келтірілген әдіс – сапалы ақпаратты
Мәтін (құжат) мазмұнына контент-талдау немесе ғылыми
Мәтін және оның мазмұны – контент-талдаудағы
Контент-талдау рәсімі талдау мәнін анықта удан
Бақылау – оқиға куәгерінің өтіп жатқан
Социологиялық ақпаратты жинаудың ең бір ерекше
Социологияда табиғи эксперименттерді пайдалану адамдардан тұратын
Ойша социологиялық эксперименттер барынша кең таралған,
Дәлелдеменің логикалық құрылымы бойынша гипотеза сызықтық
Осылайша, социологиялық зерттеулердің нақты әдістерін пайдалану
Қорытынды
Социологиялық зерттеу жүргізуді ұйымдастыру зерттеудің мақсатына
Социологиялық зерттеу қоғамда қазіргі заманда кең
Қорыта айтатын болсам, менің ойымша социологиялық
Пайданылған әдебиеттер тізімі
Бутенко И.А. Анкетный опрос как общения
Рабочая книга социолога. М., 1989. Современная
Социология: Учебник для вузов/ под.ред.проф. В.Н.Лавриненко.
Ядов В.А: социологические исследование: методология, программа,
Ядов В.А Стратегия и методы качественного
2