Жоспар
Кіріспе ………………………………………………………………………..3
ОРМАН – ЕЛ ДӘУЛЕТІ, ЖЕР СӘУЛЕТІ………………………………6
Республикамыздың орман қоры.........................................9
Қазақстан Республикасы, топырағы, өсімдіктері, жануарлары.......12
2.1. Рельеф, өсімдік жамылғысы және гидрографиясы...............................19
2.2. Ауа райының қолайсыз құбылыстары..............................19
2.3. Агроорман мелиорациясы..................................................20
3. Орман және аңшылық шаруашылығы...................................22
3.1. Орман шаруашылығы және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы
3.2. Орман шаруашылығы..........................................................25
4. Орман шаруашылығы жұмыстары........................................27
4.1. Орман шаруашылығының негізгі проблемалары ..................................27
Қорытынды............................................................31
Пайдаланған әдебиет............................................32
Қосымша
Кіріспе
Біздің Республикамызда басқаруды дамытудың маңызды міндеттерінің бірі оның табиғи-ресурс
Бұл мәселені шешу тек аумақтың ресурсты потенциалын кешенді меңгеруде
Қолданыстағы заңнамаға сәйкес табиғат ресурстарының есеп функциясы Қазақстан Республикасы
Ресурсты үнемдеуге бағытталған табиғатты пайдалануды басқарудың негізгі элементтері болып
Аталған жүйе Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 25 қыркүйектегі
Қазіргі таңда аталған ақпараттық жүйе қолданыста және өз құрамында
1) Орман кадастрының ішкі жүйесі
2) Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың кадастрының ішкі жүйесі
3) Жануарлар әлемі кадастрының ішкі жүйесі
4) Балық кадастрының ішкі жүйесі
5) Картографиялық деректердің блогы
Орман кадастрының ішкі жүйесі орман шаруашылығы жағдайы туралы ақпараттық
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың кадастрының ішкі жүйесі қорық аумақтарының
- Мемлекеттік ұлттық табиғи парк (2004 жыл – 8
- Мемлекеттік табиғи парк (2004 жыл – 2 нысан);
- Мемлекеттік ботаника бағы (2004 жыл – 2 нысан);
- Мемлекеттік табиғи резерват (2004 жыл – 6 нысан);
- Мемлекеттік табиғи қорық (2004 жыл – 58 нысан);
- Мемлекеттік табиғат ескерткіші (2004 жыл – 53 нысан);
- Мемлекеттік қорық аймағы (2004жыл – 8 нысан);
Ақпарат келесідей түрде ұсынылды:
- «категориялар мен алқаптар бойынша орман қорын бөлу №1
- ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды функционалды аймақтарға және кіші
- ЕҚТА шекераларының картографиялық материалдары
Жануарлар әлемі кадастрының ішкі жүйесі пайдалану, қорғау және өндіріс
Ақпарат келесідей түрде ұсынылды:
- Аңшылық шаруашылық бойынша есептер, АШМ облыстық аумақтық басқармасының
- аңшылық шаруашылық және жануарлар әлемінің тақырыптық карталары
Балық кадастрының ішкі жүйесі су нысандары және балық ресурстары
Ақпарат келесідей түрде ұсынылды:
- балық шаруашылығы қызметінің есептері; балықшаруашылығы су қоймасының паспорты,
- су нысандарының тақырыптық картасы, оларды балықшаруашылығы кәсіпорындарына бөлу
ОРМАН – ЕЛ ДӘУЛЕТІ, ЖЕР СӘУЛЕТІ
Адам денсаулығы көбіне қоршаған ортадағы экологиялық ахуалға байланысты. Ал,
Орманшының жұмыс орнында, орманшы үйінде тұруының тиімділігі оған төрт
Ел Үкіметінің 2002 жылғы қарашадағы қаулысына сәйкес, 2003 жылы
Орман шаруашылығы 2001-2004 жылдар аралығында реформаланып, екі салаға бөлінген.
Қазір облыс бойынша 4,3 млн. гектар орман қорын 425
Ағымдағы жылы мекеме бойынша өз қаржыларынан 19 орманшы үйін
“Жасыл ел” мемлекеттік бағдарламасының аясында мекемелер 288 гектар орман
Жыл сайын тұқымбақ шаруашылығын одан әрі дамыту, өсірілетін көшеттердің
Тұтынушы сұранысына ие, өтімді көшеттердің түрін көбейту мақсатында тұқымбақтарда
Ел Үкіметінің 2007 жылғы 31 мамырдағы қаулысы бойынша 1
“Өрт – тілсіз жау” деп тегін айтылмаған. Өрттің шығу
Орман күтуші-қорықшылардың, орманшылардың бір-бірімен байланысы жақсарып, өртті дер кезінде
Кесте1. Обыстағы жaсыл aймaқтapды енгізy қapқыны
Көрсеткіштер 2008 2009 2010 2011
Жыл бoйындa oтыpғызылғaн opмaн, гa 4500 4700 5100 5000
Жaсыл aймaқтың ayмaғы бapлығы, гa 10173,8 11357,4 13904,2 15723,4
Республикамыздың орман қоры
Жер планетасының ғасырлар бойғы барлық жануарлар дүниесі мен адамзат
Қазақстан аумағының 3,8 %-ын орманды жер алып жатыр. «Қазақстан
Кейінгі жылдары республикамыздың орман қоры аумағында 2257 орман өрті
Өрт 4 млн. текше метрге жуық ағашты жойды. Ірі
50 мың гектар орман алқабында зиянкестер мен ағаш аурулары
Қазақстан солтүстігінде өзенді жағалай өскен ормандары мен оңтүстігіндегі тоғайлары
Барлық таулы жерлердегі ормандардың топырақ пен су қорғауға тигізетін
Қазақстандағы орманның жалпы көлемі «Қазорман» шаруашылығының мәліметі бойынша 1998
Соңғы жылдары орман шаруашылығын қаржыландырудың қысқаруынан, орманды күтіп ұстаудың
Бақылау қызметінің қысқаруынан және қазіргі техниканың көптеген орман қорғау
Орманның азып-тозуы антропогендік және табиғи факторлардан туындайды. Мысалы, Қызылқұм
Республика ормандарында қалыптасқан экологиялық нашар ахуал және тозу процестері
1993 жылы қабылданған жаңа Орман кодексі Қазақстан Республикасының құқықтық
Халық шаруашылық маңызы бойынша Қазақстан ормандарын үш топқа бөлуге
Бірінші топқа жататын ормандар 18,7 миллион гектарды алып жатыр.
Қазақстан ормандарының басым көпшілігі – Тянь-Шаньнің таулы ормандары, Ертіс
Екінші топқа су қорғауына алынған ормандар, аз орманды, орташа
Үшінші топқа орманды жерлерде орналасқан барлық ормандар кіреді. Бұл
Ағаш қоры мен көлемі бойынша Шығыс Қазақстанның қылқанжапырақты ормандары
Орман шаруашылығының ғылыми-зерттеу институтының есептеулері бойынша Қазақстанның облыстарында болашақ
Қазақстан Республикасы, топырағы, өсімдіктері, жануарлары
Қазақстанда өзге елдерде кездесетiн топырақ түрлерiнiң түгелдей дерлiгi тараған.
Солтүстік Қазақстандағы Батыс Сiбiр ойпатынан оңт-тегi Алатау өңiрлерiне дейiнгi
Жазық алқап топырағы. Ауд. 235 млн. га. Қазақстанның жазық
3) Республиканың оңт. бөлiгiндегi шөлдi белдемге дейiнгi орт. аймақты
4) Шөл дала белдемiнiң аум. 119,4 млн. га, немесе
Биiк таулы аймақтың топырағы республиканың оңт.-шығысын алып жатыр. Аум.
Өсiмдiктерi. Қазақстанда өсiмдiктердiң 15 мыңдай түрi бар. Оның 2
Республикамыздың қазiргi флорасы эоцендiк субтропиктiк (36 — 58 млн.
Өсiмдiктердiң Қазақстан жерiнде таралуы, түрлер мен эндемиктердiң топтасуы, табиғи
Қазақстанның жазық бөлiгi орманды далалық, дала, шөлейт және шөл
Далалық аймақ елiмiздiң жер аумағының 28%-ын алып жатыр, аум.
Қазақстанның таулы экожүйелерiнiң аум. 18,6 млн. га, яғни республика
Жануарлары. Қазақстан жерiнде сүтқоректiлердiң 180, құстың 500, бауырымен жорғалаушылардың
Едәуiр бөлiгiн Жайық өз-нiң аңғарындағы орман алып жатқан далалық
Сазды және қиыршық тасты шөл дала жануарларынан Қазақстаннан басқа
Зайсан қазаншұңқырынан оңт-ке қарай созылып жатқан тауларда [Сауыр, Тарбағатай,
Кең байтақ Қазақстан жерiн мекендеген жабайы жануарлардың тәжiрибелiк маңызы
Жануарлар түрлерiнiң қазiргi сипаты бiрқатар жағдайларға байланысты, олардың аралығында,
2.1. Рельеф, өсімдік жамылғысы және гидрографиясы
Физикалық – географиялық ерекшеліктері, соның ішінде, өсімдік жамылғысы
Шаруашылық территориясының өсімдік жамылғысы әртүрлі. Егістіктегі мәдени дақылдардың арамшөппен
Оңтүстікке қарай өсімдік жамылғысы қалыңдайды, оның себебін ылғалмен қамтамасыз
Ауа райының қолайсыз құбылыстары.
Облыс климатының қолайсыз факторларына жататындар: көктемгі және ерте күзгі
Қуаңшылық облыстың ауыл шаруашылығына үлкен нұқсан келтіреді. Ол барлық
Агроорман мелиорациясы
Климаты жоғары континенталдығымен ерекшеленеді, яғни ауаның температурасының күрт өзгергіштігі,
Облыс территориясы топырақ-климат жағдайларының ерекшелігіне байланысты далалық, құрғақ далалық
Қарқынды вегетация кезеңі ішінде гидротермиялық коэффициент (ГТК) 0,5-0,6 құрайды.
Көктемгі кезеңі қысқа, салқын және желді келеді. Жауын-шашын аз
Жаз мезгілі жоғары температурамен, салыстырмалы ауа ылғалдылығының төменділігімен сипаталады.
Күз біртіндеп ауа температурасының төмендеуімен басталады. Алғашқы аяздар қыркүйектің
Орман және аңшылық шаруашылығы
Орман шаруашылығын дамытудың болашағы орман шаруашылығын жүргізудің тиімділігін арттыруға
Бағдарламаны іске асыру ормандарды қорғауды, күзетуді және молықтыруды ары
Облыстағы бірегей тұқымдарды сақтау үшін жалпы көлемі 1,7 млн.
Облыста аңшылық шаруашылығын жүргізу үшін 24 аңшылық шаруашылығы жұмыс
Қызметінің бағыты:
Жамбыл облыстық орман және аңшылық шаруашылығы аумақтық басқармасы
Штаты - 26 адам.
Орман шаруашылығы және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы реттеу
Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы реттеу
Қаржы және ұйымдастыру жұмысы бөлімі – 4 адам.
Облыс шегінде бағынысты мемлекеттік мекемелері, филиалдары жоқ.
3.1. Орман шаруашылығы және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы
Бөлімнің негізгі міндеттері:
- орман қорын, орманды молықтыру мен орман өсірудің жай-күйіне,
- орман қорының мемлекеттік есебін, мемлекеттік орман кадастрын, ормандардың
Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы реттеу
Бөлімнің негізгі міндеттері:
- аңшылық ресурстарын, жануарлар дүниесінің басқа ресурстарын мемлекеттік реттеу
- жануарлар дүниесі ресурстарын күзетуге, қорғауға, молықтыруға және пайдалануға
Негізгі аңшылық пайдаланушы Аңшылар мен балық аулаушылардың Жамбыл
Аумақтық инспекцияның жұмысы ҚР АШМ Орман және аңшылық шаруашылығы
Қаржы және ұйымдастыру жұмысы бөлімі
Бөлімнің негізгі жұмысы инспекция жұмысын ақпараттық-талдау және ұйымдық-құқықтық қамтамасыз
Қызметкерлердің саны - 22.
Орман шаруашылығы және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы реттеу
Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы реттеу
Қаржы және ұйымдастыру жұмысы бөлімі – 5.
Облыс аумағында сүтқоректілердің 94 түрі, құстардың 335 түрі, бауырымен
Біз осылардың біреуіне біраз тоқталайық. Жалман – селевиния,
3.2. Орман шаруашылығы
Орман шаруашылығы– экономиканың бір саласы. Ормандарды зерттеу; есепке алу;
Орман қоры
Қазақстан жер ресурстарына бай болғанымен, орманға бай емес. Қазақстанның
Осы аймақтағы ормандарда орман жемістері мен жаңғақтары айтарлықтай көлемде
Орман шаруашылығы геогрографилық ерекшеліктері
Қазақстан аумағының орман шаруашылығы геогрографилық ерекшеліктеріне ] қарай үлкен
шығыстағы Алтай таулы ормандары (бағалы қылқан жапырақты орман);
солт-тегі орманды дала (қайың, көктеректен тұратын шоқ ормандар және
оңтүстік-шығыстағы Тянь-Шань тауындағы және Іле Алатауындағы шыршалы орман;
оңтүстіктің шөлейтті жеріндегі сексеуілді орман. Сонымен қатар ірі өзендер
Орман шаруашылығы жұмыстары
Қазақстанда Орман шаруашылығы жұмыстарын Ауыл шаруашылығы министірініңнің Орман және
Орман шаруашылығының негізгі проблемалары
Қаржыландырудың жоқтығына байланысты орман шаруашылығын материалды-техникалық жарақтандыру қанағаттанғысыз жағдайда,
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 25 маусымдағы № 632
Орман шаруашылығы Самар, Өскемен, Малая Уба мемлекеттік мекемелерін орналастыру
Облыстың аумағында тұрақты жер пайдалануға құқық беретін мемлекеттік актілердің
Облыс әкімінің қарауына орман шаруашылығы мемлекеттік мекемелерін берген кезде
Алдын ала есептеулер бойынша актілерді толық ресімдеу үшін қосымша
Жамбыл облысының 2008-2010 жылдарға арналған орта мерзімді әлеуметтік-экономикалық даму
Бұнымен қоса қазіргі кезде орман шаруашылығы мемлекеттік мекемелерінің қызметкерлерінің
Мемлекеттік орман қорында орман шаруашылығына тағайындалған 5 мың шақырымға
“Жасыл ел” бағдарламасында өртке қарсы іс-шаралар үшін департаментке 2007
Салыстырсақ, сол 1 гектар үшін “Семей Орманы” мемлекеттік орман
Тәжірибе көрсеткендей, бөлінетін қаражаттың көлемі орман шаруашылығының мекемелері бойынша
Өрттерді өшіруге қатысатын орман күзеті қаржының жоқтығынан арнайы киіммен
Облыстың аумағы таулы бедерлермен және көлік желісі жетілмеген аудандарымен
Даладағы өртті бақылау бойынша патруль жасау қажеттілігі жиі болады,
Жамбыл облысының аумағында екі тексеріс кезеңінде орман орналастыру жұмыстары
Жамбыл облысының коммуналдық меншігіне берілген орман шаруашылығы мемлекеттік мекемелерінің
Қорытынды
Дегенмен, кәсіпорын қызметкерлері өз жұмысына жауапкершілікпен қарамай, жеке бастарының
Талап пен талғам арасындағы жанды байланыс нәтижесінде соңғы жылдары
Қоғамдағы жаңалыққа үн қосу, оны жұмыста жүйелі пайдаланудың маңыздылығын
Еліміз бойынша алғашқылардың қатарында 17 орман шаруашылығы мемлекеттік мекемесі
Бюджеттен бөлінген қаражаттан басқа, орманшылар Орман кодексінің 109-бабының 3-тармағына
Орман ресурстарын қысқа мерзімге (10 жылға) және ұзақ мерзімге
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
а) Негізгі әдебиеттер
Н.Ә. Назарбаев «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында
Бекмаганбетов Р. «Экономико-экологические факторы и механизмы их развития в
Кажымуратова А. «Влияние экологического фактора на уровень жизни населения
Айтуғанова З.Ш. «Экологиялық қауіпсіздіктің экономикалық мәселелері» дисс. жұмыс. 2003
Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздігі туралы" Заңы, 1998
«Қала мен Дала» газеті, «Экологияның өзекті мәселелері» атты мақала,
Ақиқат журналы, «Экологияның экономикалық залалдары» атты мақала, 2006 ж
Айтуғанова З.Ш. «Экологиялық қауіпсіздіктің экономикалық мәселелері» диссерт. 2003ж. 45
Қазақстан Республикасының «Қоршаған ортаны қорғау туралы» заңы, Алматы. Юрист,
Қазақстан Республикасының Конституциясының 31-бабы
Айтуғанова З.Ш. «Экологиялық қауіпсіздіктің экономикалық мәселелері» дисс. жұмыс. 2003
Қазақстан және оның аймақтары. Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі.
Н.Ә. Назарбаев «Сындарлы он жыл». Алматы: Атамұра, 2003. —
Нарибаев К.Н. Научно-технический прогресс и занятость: современные мировые тенденции.
Энгельс Ф. Табигат диалектикасы. - Алматы: Қазақстан, 1982. -
Назарбаев Н.Э. Қазақстанның болашағы – қоғамның идеялық бірлігінде //Халық
Қазақстан Республикасының Парламент Жаршысы ақпараттық бюллетені, 1992 жыл №
3