МАЗМҰНЫ
КIРIСПЕ
IСКЕРЛIК ТУРИЗМНIҢ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН ҚАЗIРГI
Туризм туралы тусынык
Қазiргi туризм жiктелуiндегi iскерлiк туризмнiң орны
Iскерлiк туризм түрлерi
Iскерлiк турларды ұйымдастыру
IСКЕРЛIК ТУРИЗМ – ҚОНАҚЖАЙЛЫҚ НАРЫҒЫНЫҢ БАСТЫ СЕГМЕНТI РЕТIНДЕ
Қонақ үй таңдаудағы iскерлiк туристердiң қалауы
Iскерлiк саяхатшылардың жiктелуi
Iскерлiк саяхатшылардың қажеттiлiктерiн қанағаттандыру
БАТЫС ҚАЗАҚСТАННЫҢ IСКЕРЛIК ТУРИЗМ ДАМУЫНЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРI МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ
Батыс Қазақстанның облысының iскерлiк туризмнiң мәнi
Атырау облысының iскерлiк туризмiнiң қазiргi жағдайы
Маңғыстау облысының iскерлiк туризмiнiң даму песпективалары
МАҢҒЫСТАУ ОБЛЫСЫН ГЕОЭКОЛОГИЯЛЫҚ АУДАНДАУ
Геоэкологиялық аудандау түсінігі
4.2 Маңғыстау шөл (мал шаруашылық – мұнай өндіру)
4.3 Үстірт шөл (мал шаруашылығы) провинциясы
5 ТУРИСТІК РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ РЕСУРСТАРДЫ БАҒАЛАУ ӘДІСТЕРІ
5.1 Ландшафттарға экологиялық-экономикалық бағалау жүргізу
5.2 Топырақ ресурстарының жағдайы және бағалау әдістері
5.3 Орман ресурстарын бағалау әдістері
5.4 Экономика - достықтың сенімді де берік негізі
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТIЗIМI
КIРIСПЕ
Дипломдық жұмыстың тақырыбын Iскерлiк туризмге байланысты алған себебіміз
Туризм мәдени құндылықтың дамуы мен қозғалуына әсер етедi,
Қазақстандағы туризм жағдайы бұрынғы жеткен туристтiк қызметтер көлемiнiң
Кейiнгi жылдары халықаралық туризмде маңызды рөлдi iскерлiк туризм
Бүгiнгi күнi, мамандар арасында ортақ “iскерлiк туризм” түсiнiгi
Iскерлiк туризм бұрынан берi жұмысын атқарып келедi, тек
Бұл Ассоциация 38 елден 2 мың мүшеден құралған.
Осындай ұйымдар көмегiмен бизнесмендерге әлем бойынша саяхаттау жеңiлдедi,
Туризмнің іскерлік түрін дамытуда еліміздің батыс аймғы қарастырылып
халықаралық туризм жiктелуiндегi iскерлiк туризм орнын;
бұл саланы қалыптасуы мен iскерлiк туризм түрлерiн;
қонақ үй таңдаудағы iскерлiк туристердiң қалауы қарастыру;
іскерлiк саяхатшылардың қажеттiлiктерiн қанағаттандыру;
Батыс Қазақстандағы іскерлік туризм дамуының мәселері мен перспективалары
Дипломдық жұмыста тек қана Қазақстан емес сонымен қатар
Дипломдық жұмыстың негізгі дерек көздері ретінде бүгінгі таңға
1 IСКЕРЛIК ТУРИЗМНIҢ КАЛЫПТАСУЫ МЕН ҚАЗIРГI ЖАҒДАЙЫ
“Busines Travel” (“Iскерлiк туризм”)- тiптi халықаралық өлшеммен қарағанда
Iскерлiк туризм кездесу индустриясы (Meeting Industry)- ұқсас түсiнiктер.
Аббревиатураны жiктесек:
M – “meeting”- кездесулер
I – “incentives”- интенсивтi iс-шаралар
C – “conventions”- конференциялар
E – “exhibitions”- көрмелер
Өкiнiшке орай, бiзде әлi iскерлiк туризм нарығында қалыптасатын
Iскерлiк ресей бизнесмендерi Ресей үшiн iскерлiк туризмнiң өзектiлiгi
Жұмыс кооперация мақсатында құрылады. Iскерлiк Туризм Ассоциациясының миссисы
Iскерлiк туризм инфрақұрылымында орталық орынды қонақ үйлер мен
Тәжiрибелi және болашақты болжайтын басқарушылар, қонақ үй бизнесiнде
Тағы бiр зерттеу “Runzheimer Internatonal” компаниясымен жүргiзiлген. Бұл
1 кесте
Бизнес-саяхаттар үшiн ең қымбат әлем қалалары [34].
Лондон $498
Женева $410
Мәскеу $407
Нью-Йорк $401
Амстердам $393
Сан-Хуан(Пуэрто-Рико) $388
Токио $374
Бостон $358
Сантьяго(Чили) $351
Дели $350
Гамбург $177
Страсбург $175
Сан-Хосе(Коста-Рика) $174
Куала-Лумпур $165
Монреаль $164
Ванкувер $159
Оттава $158
Окланд $154
Аделаида $154
Йоханнесбург $140
Зерттеу әлемнiң 200 қаласында жүргiзiлген. Қымбаттылығы үш күндiк
Мұнда әлемдегi ең қымбат қалалардың жиырмасы келтiрiлген, және
Туризм туралы түсінік
Қазіргі кезде адам қызметінің әртүрлі формалары бар, олар
Туризм тек орын ауыстыру емес, ол көптеген экономикалық
Туризм түсінігіне теориялық және практикалық тұрғыдан нақты анықтама
Көптеген авторлар туризмге толық анықтама беруге тырысты. Әр
1980 жылы Манила декларациясы «Туризм – халықтар өмірінде
Халықаралық туристік Акдемия баспасында берілген анықтамада (Монте
П.Г. Олдактың пікірінше, қазіргі ғылыммен жинақтап айтқанда: «Туризм-
Қазіргі күнге дейін «туризм» түсінігінің көпшілік қабылдаған нақты
Туризмнің әлеуметтік жақтарының басым болуы бақыланып отыр, бұл
Қазір «туризм» терминін кең және терең түрде түсіндіру
Туризмге экономикалық тұрғыдан бірнеше анықтама берілген:
Г.А. Папирян,туризм ол қызметтер жиынтығы,оларды тұтыну барысында ғана
П.В. Шульгиннің ойынша, қазіргі туризм анықтамасы 2 көзқарасты
Біздің ойымызша, туризм дегеніміз – рекреация, емдік, танып
Туризмнің негізгі түсініктерін анықтай отырып оның дамуына себепші
1 сурет. Туризмнің негізгі түсініктерін анықтай отырып оның
Аталған факторлар біздің мемлекетке тән және Қазақстанның әлемдік
Туризмнің дамуына әсер ететін негізгі фактолар статистикалық және
Бұл факторлар жалпыланып айтылған және туризм ңегізгі аспектілерін
Аталған көрсеткіштер тура немесе жанама түрде адамның бос
Экзогенді факторларға:
экономикалық факторлар;
қаржылық факторлар жатады.
Алайда біздің ойымызша, бұл факторлар ерекшелініп тұрады және
Сонымен қатар экзогенді факторларға:
саяси;
құқықтық бақылаудың өзгеруі;
технологиялық өзгерістер;
транспорт инфрақұрылымының және сауданың дамуы;
саяхаттың қауіпсіздік жағдайының өзгеруі жатады.
Ішкі факторлар – бұл факторлар туризм сферасына тікелей
Мысалы, орналастыру орындарының, транспорт, тамақтану, орындары, рекреациялық сфера,
Туризмнің дамуын тежейтін факторлар қатарына төмендегі суретте көрсетілген
2 сурет. Қазақстан Республикасында туризмді дамытуға кедергі ететін
1.2 Қазiргi туризм жiктелуiндегi iскерлiк туризмнiң алатын орны
Бүгiнгi күнi туризм – бизнес саласындағы ең табысты
Туризм барлық шаруашылық салаларымен және адамдар жасайтын iс
Кейiнгi он бес жылда туризм саласы қалыптасып, қызмет
Соңғы елу жылдың iшiнде туристтiк индустрияға кең ауқымдағы
Кейiнгi он жылдықта болған келудiң максималды өсу темпi
Қазақстанда сонымен қатар шетелдiк азаматтарының келуi мен Қазақстан
2 кесте
Қазақстанға келген шетел азаматтары мен шетелге шығушы Қазақстан
Адам 2005 жыл 2006 жыл 2007 жыл
Шетелге шығушы ҚР-ғы резиденттер саны 1246731 2293728 2274702
ҚР-на келушi резидент еместер саны 1682547 2692590 3677921
Қазақстан Республикасының статистика жөнiндегi агенттiгi бұл резидент және
3 кесте
Сапар мақсатына байланысты 2007 жылғы резидент және резидент
Ел атауы Шетелге шығушы ҚР-ғы резиденттер саны ҚР-на
Барлығы,адам(соның iшiнде) 2274702 3677921
Қызмет сапары 344406 397599
Туризм 121807 47461
Жекелеген 1596272 2138369
Транзит 7304 845929
Халықаралық келушiлердiң жалпы көлемi жекелеген мақсаттағы сапарлар үлесiнiң
Жиырмасыншы ғасырдың екiншi жартысы келешектегi даму мен iшкi
Маманданған, ұйымдасқан жұмыс қызметтер тұтынушы мен жеткiзушi лерге
Iскерлiк туризм қазiргi туризм жiктелуiнде басты орында тұр.
Қазiргi бизнесте белсендi ақпарат алмасу, жаңа технологияны игеру,
Iскерлiк туризм отандық ұлттық экономика дамуына үлкен үлес
Iскерлiк халықаралық сапарлар саны 3 есе 564 млн-нан
Iскерлiк туризмнен түскен табыс 5 есеге 399 млрд.
Мұндай табыстар динамикасының өсуi iскерлiк туризмде әлемдiк нарықта
Сонда да iскерлiк туризм халықаралық туризмдегi басты салалардың
Шығу конференция, семинар, тренингтер – жақсыны пайдалымен қосу
Бiрнеше туристiк фирмалар жаңа нарықты игеру, сауда келiсiмдерiне
Iскерлiк сапарлары нарығын анализдеу белгiлi бiр елдер немесе
Iскерлiк кездесулердiң ең атақтысы – бiрiншi класстағы бiр
Бiздiң елiмiзде кiру iскерлiк туризмi инфрақұрылымының құрылуына аз
Осы ақпаратөа сүйене отырып, қазақстандыј iскер адамдарға олардан
1.3 Iскерлiк туризмнiң түрлерi
Iскерлiк туризм көп салалы. Жоғарыда айтылғандай, мамандар “бизнес
1) Жеклеген iскерлiк сапарлар, олар бүгiнгi күнi iскерлiк
2) Конференция, семинарлар – 12,6%;
3) Көрмелер – 10,3%;
4) Конгресстiк туризм – 3,3%;
5) Интенсив – туризм – 2%.
Бiрақ ТМД – да экперттердiң ойынша, басқаша. Iскерлiк
Конференция, семинарлар – бұл шараларға қатысу алдын –ала
Ал көрмелерге қатысу керiсiнше, алдын – ала ойластырылмаған
Париждегi көрмеге сапардың бағдарласының үлгiсi
ұзақтығы:
6 күн(5 түн)
700 евродан(4* қонақ үй)
1-күнi
Парижге келу. Гидпен трансфер әуежайдан қонақ үйге. Қалаланың
2-күнi
Қонақ үйдегi таңғы ас. Көрмеге қатысу (күнi бойы),
3-күнi
Қонақ үйдегi таңғы ас. Көрмеге қатысу (күнi бойы),
4 күнi
Қонақ үйдегi таңғы ас. Көрмеге қатысу (күнi бойы),
5 күнi
Қонақ үйдегi таңғы ас. Бос күн. Қосымша экскурсиялар,
6 күнi
Қонақ үйдегi таңғы ас. Шығарып салушымен әуежайға трансфер.
Құнына кiретiндер:
Франция визасын дайындау үшiн шақыру қағазын алу;
Қонақ үйде екi орынды номерде таңғы асымен ,швед
Көлiк қызметi;
Париж қаласы бойынша шолу экскурсиясы (3 сағат);
Көрмеге кiретiн билет;
Құнына кiрмейтiндер;
Халықаралық әуе айналымы;
Виза және сақтандыруды дайындау үшiн шығындар;
Қосымша тамақтану (қонақ үйдегi таңғы астан басқасы).
Қосымша қызметтер:
Жарты күнге аудармашы (4 сағат) 275 евро, бiр
Қарсы алушы мен шығарып салушы қызметтерi 50 евро
Кешкi ас бiр күнге бiр адамға –
Конгресстiк туризм.
Конгресстiк қызмет көрсету – туристтiк қызмет көрсету түрлерiнiң
Сонымен қатар, конгресстiк туризм басқа саяхат түрлерiне қарағанда
конгресстiк туризм – материалдық базаны маусымаралыө немесе маусым
конгреске қатысушылар үшiн орынды броньдау шара өткiзiлер алдында
Осы сияқты конгресс және басқада шаралар тиесiлi материалдық
Экперттiң бағалауы бойынша ТМД-дағы конгресстiк және интенсив-туризмнiң болашағы
1.Мәскеу, Санкт-Петербург, Ресейдiң басқа қалалары және ТМД-да басқа
2.Бiздiң мәдениетiмiз, көне ескерткiштер, мұражайларға әлем бойынша қызығушылық
3.Кейiнгi жылдары ТМД-да көптеген бiрiншi классты қонақ үйлер
Оларда әрине, барлық қажеттi құрал-жабдықтармен конгресс-орталықтар қамтылған. Сондықтан
Айта кететiн жайт – конгресстiк туризм екi адамзат
4 кесте
Форумға қатысуды ынталандыру [43].
Ынталандыру 2010 жылға болжам
Ақпаратқа қажеттiлiк 34,8
Маманданған келiссөздер 23,9
Халықаралық келiссөздер 13,8
Оқуға деген қажеттiлiк 406
Туризм 10,1
Талқыланған мәселеге қызығушылық 7,3
Достық келiссөздер 5,5
100
Тек жоғарыда келтiрiлген ынталандырулар сол немесе басқа форумге
Барлық осы сұрақтардың шешiмiн табуға форум ұйымдастырушы компанияға
Кездесу индустриясы тез қарқынмен дами бастағанда, 1963 жылы
Кейiнгi онжылыдықта конгресстiк белсендiлiктiң ең жоғарғы шегi 2004-2005
Мәскеудегi конгресстiк туризм. Бұдан 7-10 жыл бұрын туристтiк
Инсентив – туризм (ағылшын incentive – стимул, мадақ)
Инсентив турлар – компания басшылығының қызметкерлерге алғыс айту,
Қалай инсентив – бағдарлама құруға және одан максимум
Бiрiншi жағдай. Адамды жұмыс iстетуден басқа күрделi мәселе
Кез-келген деңгейдегi басшы бұның қиындығын түсiнедi. Он жылғы
Екiншi жағдай: адамды сатып алуға мәжбүрлеу. Тоталитарлық дифицит
Сәттi ендегi кәсiпкерлердiң бiрi, “Планета фитнес” спорттық–сауықтыру клубтарының
Сондықтан бiз топ менеджменттi ојимыз, тренинг жүргiземiз, ұсыныс
Исентив-тур тапсырыс мотивi анық – ол қызметкерлер өндiрiс
Сапалы инсентив-бағдарламалар:
Ең “жақсы” қонақ үйлерден басталады және олар ерекшелену
Негiзгi көлiк 5* автобус-кондиционер, ТВ, дәретхана, стюардессамен болса,
Инсентив-бағдарламаларды ұйымдастырушылар өздерiнiң туристерiнiң саяхаттарында әрқашан қатысады, олардың
Бұндай-бағдарлама ұсақ – түйегiне дейiн ойластырылу керек, өйткенi
Қарапайым ұжымдыј турсапар тек керемет жағдай сюрприз, фантазия,
Инсентив-бағдарлама – бұл талантты режиссердiң тек бiр қарату
Кенеттен ұжымдағы рөл ауысымы болуы мүмкiн, өйткенi, экстремалды
Сапар кезiнде ерекше мәселе, садақпен ату, аңшылық немесе
ОАР топты Столовая тауына әкелген, одан барлық Кейптаун,
Жапонияда қызметкерлер барлық корпоративтiк шараларға қатысуға және бас
Инсентив-бағдарламалар олардың қатысушылары өздерiн көрсету үшiн қызмет еттi.
Инсентив-бағдарламалар ұйымдастырушылары да, тапсырыс берушiлерде бұндай сапарларға басты
Инсентив-бағдарламалар эффективтiлiгiн бiрнеше ай бойында бағалауға болады. Ерекше
Бұл инсентив-проект кинотүсiрiлiм стилiнде орындалады: оның қатысушыларын жасанды
Сәттi сапар қызметкерлердi үлкен жiгермен қойылған мақсатқа жетуiне
Ресей туроператор фирмалары корпоративтi туризммен көбiсi әлi айналыспайды.
Халықаралық туристiк бизнесте incentive destination – түсiнiгi бар.
Әрi халықаралық компаниялар ресей нарығына келгенде өздерiмен
Ерекше атаққа ие:
Демалыспен экскурсиялық бағдарламалар (мәселен, Венада 4 күн+7 күн
Семинар+демалыс(Чехия,Австрия,Германия,Франция);
Семинар+кәсiпорын аралау(демалыс бағдарламасымен);
Шетелде емдiк;
Оқу туралы;
Стандартты конференция пакетi:
Әуе айналымы;
Қонақ үйде орналастыру;
бағдарлама бойынша тамақтану;
бағдарлама бойынша көлiк;
конференц-залды жалға алу;
кофе-брейктер;
конференц-залға арналған құрал жабдықтар;
тiлмаш қызметтерi;
кешкi шаралар;
экскурсиялық бағдарлама;
сақтандыру;
виза қызметтерi.
Қосымша қызметтер:
қарсы алулар мен шығарып салушылар;
басқа қалалардан келушiлердi орналастыру;
әуежайда VIP-қызметтер;
iскерлiк кездесулердi ұйымдастыру;
қосымша конференц-залдарды жалға алу;
жарнамалық компанияны өткiзуге көмектесу;
жайлы демалыс.
1.4 Iскерлiк туризмдi ұйымдастыру
Iскерлiк туризмдi ұйымдастыру Қазақстанда, оның iшiнде Батыс Қазақстан
Төменде туристiк фирмалар ұсынған толық қызметтер кешенi келтiрiлген:
- “Габриель”, ”Амадеус”, ”Сирена-2000” броньдау жҐйелерi бойынша офисте
- Әуетасымалы маршрутының уақыты мен құны бойынша ең
- Келiсiлген маршрут, самолет типi және бәсекелестiкке төзiмдi,
- Қазақстанның және шетелдiң кез-келген нүктесiне әуебилеттер броньдау;
- Әлемнiң 50 елiнде “on-line” режимiнде бiрнеше секундта
- Келiсiлген бағадан төмен бағадағы қонақ үйлердi таңдау;
- Қосалқы қызметтердi броньдау, автокөлiктi жалға алу, трансфер,
- Ұйымдағы арнайы қатысулардың бiрге жүруi;
- Шетелде аудармашы қызметiн броньдау;
- Әуежайда VIP-қызметтерiн ұйымдастыру;
- Шетелге шығу үшiн загранпаспорт дайындау;
- Конгресс және көрме шаралары сапары жағдайында, конгрессте
- Көрмеде - өзiнiң стендi алаңқайының жалға
Көрмеге қатысу жағдайында сұрау формасын толтыру қажет:
- Ф.И.О;
- Компания атауы;
- Заңды мекен-жайы;
- Қала, облыс, пошталық индексi;
- Телефон, факс, e-mail;
- Көрме өтетiн ел және қала;
- Көрме аталуы;
- Сапарға қатысушылар саны;
- Виза дайындау;
- Билеттер;
- 2, 3, 4, 5* қонақ үй,
- Күндер саны;
- Аудармашы;
- Трансфер.
- Қосымша қызметтер - танымдық бағдарламалар, демалыс,
2 IСКЕРЛIК ТУРИЗМ – ҚОНАҚЖАЙЛЫҚ НАРЫҒЫНЫҢ БАСТЫ СЕГМЕНТI
2.1. Қонақ үй таңдаудағы iскерлiк туристердiң қалауы
Туристік бизнесті шектеуші елеулі факторлардың бірі туризм индустриясы
Қазақстан Республикасының Статистика агенттігінің мәлімтеттері бойынша соңғы бес
Талдау көрсеткеніндей, туристік санаттағы қонақ үйлердің (2-3 жұлдызды
Қазақстанға қызығушылықтардың бірін әлемнің әйгілі қонақ үй
Ең жоғарғы класстағы барлық қонақ үйлер Алматы қаласында
Iскерлiк саяхатшыларды қабылдаумен байланысты бiздiң қонақ үйлердегi
Бүгiнгi күнi қонақ үйлер әртүрлi формадағы жекеменшiкте болғандықтан,
2.2. Iскерлiк саяхатшылардың жiктелуi
Қонақ үй кәсiпорнынан қашықтықта iскерлiк серiктестердi өзiне тартатын
әртүрлi компаниялар офистерi тiзiмi;
коммерциялық ұйымдар тiзiмi;
жергiлiктi газеттер мақалалары;
мемлекеттiк және аймақтық ақпараттық баспа материалдары.
Ұлттық шеңберде iскерлiк саяхатшыларды тарту үшiн компания аты
iскерлiк баспасөздер мен директорияларынан;
саяхат өзектiлiгi баспасөзiнен;
мемелекеттiк салалық көздерiнен;
Ұлттық Ассоциациялар тiзiмiнен.
Осылай алынған мәлiметтер шығынмен байланысты қаралған шаралар шешiлмей
Сату бойынша басқа да көптеген операциялар сияөты ең
Сонымен қатар, компания менеджерлерi, секретарьлар клубтары, туроператорлар турагенствосы
Компанияның көлiк менеджерлерi өз фирмасының қызметкерлерiне сапаралар ұйымдастырумен
Тағы бiр тиiмдi әдiс – хатшылар клубы арқылы
2.3 Iскерлiк саяхатшылар қажеттiлiктерiн қанағаттандыру
Iскерлiк саяхатшылар қажеттiлiктерiн қанағаттандыру нарық сегментiн құруда басты
1. Қызмет көрсетудiң жоғарғы стандарты.
Көптеген компаниялар (“Американ экспресс” бағалауы бойынша) өздерiнiң қызметкерлерiнiң
5 кесте
Әртүрлi деңгейдегi менеджерлер үшiн таңдалған қонақ үй категориялары
Қонақ үй категориясы Директорлар Кеңесi мүшелерi Аға менеджерлер
5*
4*
3*
2*
Басқалары 49
28
11
2
10 14
39
33
3
11 4
17
42
13
24
2.Бизнес жүргiзу құралы.
Iскерлiк саяхатшылар үшiн қонақ үй саяхат кезiнде офиске
3.Ең көп қолданылатыны – байланыс. Зерттеу бойынша 68%
4.Сауықтыру құралдары.
Сауықтыру орталықтары мен спорт алаңқайларынан басқа қонақ үйде
5.Тамақтануды ұйымдастыру.
Iскерлiк саяхатшылар жеке тамақтанғанды жақсы көредi. Кейбiр қонақ
Мини-барлар Еуропа қонақ үйлерiнде көп жылдар бойы қызмет
Тұрақты iскерлiк саяхатшылар үшiн бағдарламалар – жеңiлдiктер, премия,
Толық кешендi қызметтерi бар қонақ үйлер iскерлiк саяхатшыларға
АҚШ-та жүргiзiлген сұраныс бойынгша iскерлiк саяхатшылар арасында турды
Өндiрiстiк iстер саяхаттаушы адамдар әртүрлi көлiк түрлерiн јоданады.
жылдамдық;
комфорт;
жайлылық;
жиiлiк;
сенiмдiлiк.
Әуе жолаушылары жиi ұшақтың мұрын бөлiгiндегi – бiрiншi
6 кесте
Әртүрлi менеджмент деңгейi үшiн қолданылатын әуе айналымы класстарының
Әуе айналымы класстарының түрлерi Директорлар Кеңесi мүшелерi Аға
1 2 3 4
Қысқа айналымда
Бiрiншi класс
Бизнес-класс
Эконом-класс
Басқалары
12
44
36
8
2
34
56
8
1
18
73
8
1 2 3 4
Ұзақ айналымдар
Брiншi класс
Бизнес-класс
Эконом-класс
Ауыспалы
23
45
14
18
6
45
29
20
8
32
41
25
Қонақ үйдегi iскерлiк қонақтарға қызмет көрсету олар келер
Қонақ үйдегi бөлмелер iскерлiк кездесулер талабын толық қанағаттандыратындай
Сонымен бiрге, iскерлiк саяхатшыларға факс, персоналды компьютер, принтер,
Қосымша қызметтер – жаттығу залы мен жабық бассейндер
Қонақтар кетер кезде портье қызметi аэропортпен сөйлесiп, ұшудың
Жалпы, қызметтер тұтынушылары қонақ үй компанияларынан бәсекелiкке төзiмдiлiгiн
Көптеген компаниялар менеджерлерiне орналасуға – көлiк тасымалы тарифiнiң
Корпоративтi қызмет көрсету кейбiр компания қызметiнiң басты бағыттарының
Корпоративтi қызмет көрсету екi бағыттан тұрады:
Бизнес-қызметтер – iскерлiк саяхатпен байланысты сапарларды корпоративтi клиентке
2.Басшы, компания қызметкерлерi мен олардың жанұясына жеке
Корпоративтi қызмет көрсету үшiн шартқа отыру партнерге
жеке менеджер –куратор бөлiп беру;
туризм саласында кез-келген сұрақ бойынша кеңес беру маманы
арнайы ұсыныстар туралы ақпараттар беру;
офиске тегiн құжаттарды жеткiзу;
есептесу үшiн депозит енгiзу мүмкiндiгi;
саяхаттар бойынша есеп беру.
Төлем формасы. Көрсетiлген қызметтер төлемi кез-келген формада жүргiзiледi:
Қолма-қолсыз есеп алуда компаниялар корпоративтi клиентке толық көрсетiлген
Кейбiр консалтингтiк компаниялар “офистен бөлек” корпоративтi шытырман оқиғалар
белсендi технологиялар қолдану арјылы корпоративтi шаралар енгiзу;
корпоративтi мәдениеттi дамыту үшiн жаңа ойлар құру, өңдеу;
қала сыртында спорттыј жарыстар мен мерекелiк сценарийлерiн жасау;
компания персоналына қызықты турлар мен мотивациялық экпедициялар жүргiзу;
команда құру мен бiрлiгi үшiн шаралар жүргiзу;
орта басқарушы звено персоналына активтi тренингтер өткiзу;
саяхат және экстремалды спорт түрлерiне байланысты кино және
3 БАТЫС ҚАЗАҚСТАННЫҢ IСКЕРЛIК ТУРИЗМ ДАМУЫНЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРI МЕН
3.1 Батыс Қазақстанның облысының iскерлiк туризмнiң мәнi
Батыс Қазақстан облысының делегациясы жұмыс сапарымен Шотландия және
Бұндағы батысқазақстандық делегацияның мақсаты Абердин қаласымен Батыс Қазақстан
Сапар барысында Нұрғали Әшімов Германияның бірнеше алпауыт корпорацияларының
Бұл сапар ресми келіссөздердің аясымен шектеліп қалған жоқ,
Батыс қазақстандықтар мұнан кейін МАН корпорациясының екінші бір
3.2. Атырау облысының iскерлiк туризмiнiң қазiргi жағдайы
Атырау облыстық туризмді дамыту бөлімінен алған мәліметтерге сүйенсек,
Әрине, берілген көрсеткіштер былтырғы облыстың туризм саласындағы келім-кетім
Соңғы жылдары, мұнайлы өңірдің туризміндегі дами бастаған кей
Ал жыл санап жанданып келеді дейтін бұл саланың
http://ag.atyrauakparat.kz/wp-content/9-03-17.jpg Облыстағы туристер үшін тартымды нысанның бірі –
Ресей еліне біртабан жақын орналасқан бұл керемет көркем
Алайда, облыс көлемінде сырттан келген ағайын-туыстан бастап алыс
Осы орайда оңтүстік облыстарда жол бойына жағалай киіз
Атырау қаласындағы туризмді сөз еткенде Сарайшықты айналып өтуге
«KOIKA» агенттігі Қазақстанның жалпы саны 8 жобасына қатысып
Кездесуге келгендер белсенді қатысып, көкейлеріндегі сұрақтарын іркілмей, батыл
Жалпы алғанда, облыстың ішкі туризмін жандандыруға мүдделі азаматтардың
3.3. Маңғыстау облысының iскерлiк туризмiнiң даму песпективалары
Маңғыстау облысын дамытудың негізгі үш бағыты бар деп
Көлік-логистикалық қызметтерді дамыту барысында Маңғыстау облысы тоғыз жолдың
Қазақстан–Иран инвестициялық форумында Иран Ислам Республикасының Мұнай вице-министрі
Бұдан кейін облыс әкімінің кеңесшісі Н.Годунова Маңғыстау облысының
Іскер қауым өкілдері бас қосқан форумда Иран Ислам
Екі мемлекеттің үкіметаралық келісімі шеңберінде өткізіліп отырған іскер
Біздің елдеріміздің арасында жоғары сенім мен өзара түсіністік
Біздің еліміздің экономикасы негізінен жеке меншік кәсіпкерлерге барынша
Қазірде Қазақстан - Иран инвестициялық форумы секциялардағы жұмыстарға
Иран Ислам Республикасының инвестициялық жобаларының көрмесі мен Бірінші
4 МАҢҒЫСТАУ ОБЛЫСЫН ГЕОЭКОЛОГИЯЛЫҚ АУДАНДАУ
4.1 Геоэкологиялық аудандау түсінігі
Геоэкологияның (ландшафттық экологияның) маңызды мәселесі – адамзат қоғамы
Табиғи-антропогендік ландшафттардағы экологиялық жағдай түрлі факторларға байланысты: табиғи
Басқа жағынан қарасақ, ландшафттардың экологиялық қасиеттерін қалпына келтіруге
Осы жағдайлар экологиялық проблемаларды кеңістіктік- аумақтық тұрғыдан, яғни
Геоэкология табиғи-антропогендік жүйелердің экологиялық жағдайын физикалық-геоэкологиялық провинциялар, аудандар,
Экологиялық жағдайы зерттеліп отырған аймақтардың табиғат қасиеттерінің бірдей
Физикалық-географиялық аудандаудың жалпыға белгілі мақсаты – барлық табиғи
Физикалық-географиялық аудандаудың геоэкологиялық мақсатта қолданылатын ең объективті критериі
Азоналық қатардағы ең жоғарғы (ірі) таксондық бірлік –
Ландшафттық зонаның ерекшелігі – жылулық және ылғалдану жағдайларының,
Елдер ішінде физикалық-географиялық провинциялар бөлінеді. Олардың маңызды қасиеттері
Физикалық-географиялық аудандаудың ең төменгі және ең негізгі бірлігі
Геоэкологиялық аудандау, әдетте, физикалық-географиялық аудандаудың жоғарыда аталған таксондық
Фактілік деректердің аздығы, геоэкологиялық аудандау әдістемесінің жеткілікті зерттелмеуі
Қазақстанның ұсынылып отырған геоэкологиялық аудан-далуының ең төменгі бірлігі-геоэкологиялық
Сонымен, геоэкологиялық аудандау белгілі бір аумақтағы қоршаған ортаны
Табиғатты пайдалану мәселелерін шешуде геоэкологиялық аудандаудың маңызы зор.
Геоэкологиялық аудандау. Қазақстанның табиғат жағдайларының басқаға ұқсамайтын күрделілігі
Геоэкологиялық аудандау негізіне Қазақстанның Б.А.Федорович /12/, Н.А. Гвоздецкий
Авторлар аймақтар атауларына елеулі өзгерістер, шекара-ларына, табиғаты мен
Геоэкологиялық аудандау схемасының арнайы мазмұнының негізінде Қазақстанның белгілі
Қазақстанның геоэкологиялық картасының негізіне салынған экологиялық ақпаратты кешенді
Қазақстанның геоэкологиялық аудандау схемасының әрбір геоэкологиялық провинциясы экологиялық
Экологиялық бұзылуды бағалау критериін таңдау геожүйелерді ранжирлеуді жалғастыруға,
1 кесте – Қазақстанның геожүйелерінің экологиялық бұзылу деңгейлері
№ Экологиялық бұзылу деңгейі Табиғи ортаның экологиялық
бұзылу критериі Балл
1 Апаттық Табиғат компоненттерінің қөпшілігінің терең, қалпына келмейтін
2 Қауіпті Табиғат компоненттерінің көпшілігі-нің терең, бірақ қалпына
3 Шиеленіскен Табиғаттың кейбір компоненттерінің елеулі, бірақ
4 Қанағаттанарлық Табиғаттың құрамдас бөліктерінің құрылымының
5 Қолайлы Келеңсіз экологиялық өзгерістердің болмауы 1
Жоғарыда аталған ұстанымдарға сәйкес Қазақстанның геоэкологиялық аудандау схемасында
Қазақстанның геоэкологиялық провинцияларын талқылайық. Провинциялар мен геоэкологиялық анклавтардың
2 кесте – Қазақстанның геоэкологиялық аудандастырылуы
Физикалық-географиялық Геоэкологиялық провинция
Ел зона таулы аудан
1 2 3 4
А. Шығыс-Еуропалық
(Орыс жазығы) дала
1.Еділ-Сырт құрғақ дала (шаруашылық жер өңдеу).
2.Орал-Елек құрғақ дала (шаруашылық жер өңдеу – урбоөнеркәсіптік).
шөлейт
3.Еділ-Жайық шөлейт (мал шаруашылығы)
4.Жайық алды шөлейт (мал шаруашылығы - мұнай өндіру).
шөл
5. Каспий маңы шөл (мал шаруашылығы-мұнай өндіру).
Б.Орал таулы елі
I.Оңтүстік-Жайық 6. Мұғалжар таулы-дала (мал шаруашылығы – кен
7. Жайық сырты дала (шаруашылық жер өңдеу).
В.Батыс Сібір жазығы орман
8. Есіл орманды дала (шаруашылық жер өңдеу).
9. Тобыл маңы дала (шаруашылық жер өңдеу-кен өндіру).
10. Шағыл-Ертіс дала (шаруашылық жер өңдеу).
11. Ертіс маңы құрғақ дала (шаруашылық жер өңдеу-урбоөнеркәсіптік).
12. Барама дала (шаруашылық жер өңдеу).
13. Құлынды құрғақ дала (шаруашылық жер өңдеу).
14. Көкшетау дала (шаруашылық жер өңдеу – рекреациялық).
15. Атбасар құрғақ дала (шаруашылық жер өңдеу).
В.Батыс Сібір жазығы дала
16.Теніз құрғақ дала (шаруашылық жер өңдеу – урбоөнеркәсіптік).
17.Ерейментау-Баянауыл құрғақ дала (мал шаруашылығы-урбоөнеркәсіптік).
Г.Сары-арқа (Қазақ ұсақ шоқылығы) шөлейт
18.Ұлытау шөлейт (мал шаруашылығы).
19. Сарысу-Қызылжар шөлейт (мал шаруашылығы-кен өндіру)
20.Қызылтас шөлейт (мал шаруашылығы)
21.Шынғыстау шөлейт (мал шаруашылығы)
шөл
22.Солтүстік-Балқаш маңы, шөл (мал шаруашылығы-урбоөнеркәсіптік).
Д.Тұран жазығы дала
23.Солтүстік-Торғай құрғақ дала (мал шаруашылығы-жер өңдеу).
шөлейт
24.Оңтүстік-Торғай шөлейт (мал шаруашылығы).
шөл
25.Маңғыстау шөл (мал шаруашылығы-мұнай өндіру).
26.Үстірт шөл (мал шаруашылығы).
27.Солтүстік Арал маңы шөл (мал шаруашылығы).
28.Бетпақдала шөл (мал шаруашылығы).
29.Мойынқұм шөл (мал шаруашылығы –урбоөнеркәсіптік).
30. Балқаш маңы – Алакөл шөл (мал шаруашылығы
31. Төменгі Сырдария шөл (мал шаруашылығы – жер
32.Сырдария маңы шөл (жер өңдеу-урбоөнеркәсіптік).
33. Солтүстік Қызылкұм шөл (мал шаруашылығы).
Е.Алтай таулы елі
II.Алтай 34.Батыс Алтай таулы (урбоөнеркәсіптік-кен өндіру).
35.Оңтүстік Алтай таулы (рекреациялық-мал шаруашылығы).
Ж.Сауыр-Тарбағатай-Жетісу
III.Сау-ыр-Тар- бағатай 36.Зайсан тауаралық шөлейт (мал шаруашылығы).
37. Сауыр таулы (мал шаруашылығы-рекреациялық).
38.Тарбағатай таулы (мал шаруашылығы- рекреациялық).
39.Барлық-Майлы таулы (мал шаруашылығы).
Ж.Сауыр-Тарбағатай-Жетісу
IV.Жетісу 40.Жетісу Алатауы таулы (мал шаруашылығы- рекреациялық).
41.Батыс-Жетісу таулы (мал шаруашылығы - рекреациялық).
З.Тянь-Шань таулы
V.Сол-түстік – Тянь-Шань 42.Шу-Іле таулы (мал шаруашылығы).
43.Іле тауаралық шөл (мал шаруашылық-жер өңдеу).
44.Іле сырты таулы (урбоөнеркәсіптік-рекреациялық).
45.Қырғыз жотасы таулы (мал шаруашылығы-рекреациялық).
46.Қаратау таулы (мал шаруашылығы кен өндіру).
VI. Батыс Тянь- Шань 47.Өгем-Талас
4.2 Маңғыстау шөл (мал шаруашылық – мұнай өндіру)
Маңғыстау таулы қыратын, Маңғыстау және Кендірлі Қаясан үстірттерін
Климаты: құрғақ, шөлдік. Қаңтардың орташа температурасы –2-6°С, шілденікі
Сазды және тасты шөлдер басым, құмды және сортаңды
Табиғи ресурстары мен экономикасы:
Табиғи ресурстардың негізгі түрлері – мұнай мен табиғи
Экологиялық табиғи факторлар
а) экологиялық шиеленісуді тежейтін – тасты топырақызаның басымдылығы,
ә) экологиялық шиеленісуді күшейтетін – климаттың шұғыл континенттігі
Қазіргі экологиялық жағдайы:
Экологиялық орнықсыздану деңгейі – шиеленіскен. Эко-логиялық шиеленісу көздері
Экологиялық шиеленісу аймақтары
Ақтау қаласының урбоөнеркәсіптік кешені. Дамыған химиялық өнеркәсібі бар
Қошқар Ата қалдық сақтауышы. Ақтау қаласының солтүстік шығысынан
Жаңа Өзен мұнай кәсіпшілігі. Жаңа Өзен, Жетібай мұнай
Каспий теңізінің Маңғыстау жағалауы. Каспий теңізінің Қазақстандық
Қаражанбас мұнай кәсіпшілігі. Форт-Шевченко посел-кесінің оңтүстік шығысында орналасқан.
Қорықтық нысандар:
а) қазіргі бар – мемлекеттік Үстірт қорығы. Маңғыстау
ә) ұсынылатын – ландшафттық қорықшалар:
Қарақия ойысы. ТМД аумағындағы теңіз деңгейінен 132 м
Ақтау таулары. Бұл таулардың өзіне тән ерекшелігі –
Үстірттің солтүстік қалқаны мен Қайдақ шығанағы жағалауы. Үстірттің
Ақтау-Бозащы Ұлттық табиғи паркі. Солтүстік және Оңтүстік Ақтау
Фауна мен флораның жоғалып бара жатқан түрлері:
сүтқоректілер – шұбар күзен, итаю, шағыл мысығы, сабаншы,
құстар – қоқиқаз, сұнқылдақ аққу, жыланжегіш қыран, қарақұс,
балықтар - еділ майшабағы, каспий албырты, ақбалық;
өсімдіктер – сүттіген туысы, парсы шырмауық туысы, берік
4.3 Үстірт шөл (мал шаруашылығы) провинциясы
Үстіртте – Каспий және Арал теңіздері аралығындағы кең
Үстірттің тегіс жазықтары ірі сорлары (Асмантай-Матай) мен құмды
Климаты: шөлдік, құрғақ. Қаңтардың орташа температурасы –5-10°С, шілденікі
Табиғат ресурстары мен экономикасы.
Негізінен жайылым ретінде қолданылады (көктемгі-күзгі жайылымдар). Мұнай мен
Экологиялық табиғи факторлар:
а) экологиялық шиеленісуді тежейтін – табиғи өсімдігі мен
ә) экологиялық шиеленісуді күшейтетін – табиғи антропогендік шөлдену
Қазіргі экологиялық жағдайы:
Экологиялық шиеленісу деңгейі – қолайлы. Экологиялық шиеленісу көздері
Экологиялық шиеленісу аймақтары
1. Транзитті газ құбырларының әсер ету жолағы. Үстірт
Қорықтық нысандар:
а) қазіргі бар – Үстірттің оңтүстік батысындағы Үстірт
Жұбайұшқан зоологиялық қорықшасы – Үстірттің Батыс қалқанның бір
Қызылсай зоологиялық қорықшасы Каспий маңы ойпатымен шектелген, жырасайлармен
ә) ұсынылатын – Мыңсуалмас ландшафттық қорықшасы. Сортаңды ойпаңдары,
Фауна мен флораның жоғалып бара жатқан түрлері:
сүтқоректілер – шұбар күзен, итаю, шағыл мысығы, сабаншы,
құстар - жыланжегіш қыран, қарақұс, бүркіт, жұртшы, ителгі,
өсімдіктер – кәдімгі жұмсақ жеміс туысы, берік сүттіген
Экономика - достықтың сенімді де берік негізі
Қазақстан мен Ресейдің іргесі сөгілмеген достықтың қаншалықты тиімді
Бұл жоба толық жүзеге асырылуы үшін қуаты жылына
Қазірдің өзінде мұнда Қазақстан мен Ресейдің азаматтары тізе
Бұл, әсіресе, “Ресей мыс компаниясы” ЖАҚ және оның
Форумда жалғыз бұл ғана емес, көптеген оңтайлы ойлар
Қарапайым халықтың кедергісіз араласуына тосқауылдарды жоюға байланысты ұсыныстар
Юрий КОРОЛЬ, “Ақтөбе мыс компаниясы” ЖШС директоры .Ақтөбе
Ежелден көршілік хақы сақталған мұнайлы өңірдің Астрахань облысымен
Ресей өңірлерімен әріптестік мұнайлы өңірде өндірілетін отандық өнімдердің
– Екі ел арасындағы баянды байланыстардың бастауын Қазақстан-Ресей
Әрине, Ресеймен арадағы екі жақты байланыстардың арқауы ежелден
Қазақстан-Ресей қарым-қатынасының шекаралас облыстарда қарқын алуына былтыр Қиғаш
5 ТУРИСТІК РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ РЕСУРСТАРДЫ БАҒАЛАУ ӘДІСТЕРІ
5.1 Ландшафттарға экологиялық-экономикалық бағалау жүргізу
Рельефті, геологиялық құрылым, ландшафтың абиотикалық бөлімін литогенді орта
Тауар – ақша қарым – қатынастардың экологиялық тауарлар
Пайдалы қазбалардың қоры, зерттеу дәрежесіне, сандық анықтығы бойынша
А – қор көлемі мен орын шекараларының нақты
В – қор көлемі мен орын шекаралары белгілі
С1 – экстраполяция арқылы есептелінген қорымен
С2 – алдын ала бағаланған қорлар
Бұл қорлардың барлығын балансты дейді, пайдалануды экономикалық целесообразно,
Пайдалы қазбалар кендерін эксплуатациялау, жерді алумен ластау, топырақтың
Минералды шикізат ресурстардың табуы мен реализациялау экологиялық бизнестің
Қара және түсті металлдар қалдықтарын жинау мен қайта
Ландшафты геоморфологиялық зерттеп білу инженерлік құрылыс жұмыстарынның өте
Бұзылған жерлерді рекультивациялау – осы сфераға жататын экологиялық
Гидроклиматогенді орта. Ландшафтың абиотикалық компоненттерін, яғни атмосфералық ауа,
Су ресурстарының бағасы су – шаруашылық мақсаттарымен өндірістік,
Ландшафтың жер-топырақ орта сферасындағы экологиялық маркенинг. Ландшафт құрамының
Топырақ температурасы, ылғалдылығы, физикалық, химиялық құрамымен сипатталады. Бұлар
Экологиялық маркетингтің маңызды сферасы – жер өнімділігін сақтап
Топырақ бонитетінің негізгі критерийлері оның өнімділігі, ауыл шаруашылық
Жер-топырақ ресурстарынан төлем ақысы болып жер рентасы, аренда
Мелиорация деп – топырақтың физикалық, химиялық қасиеттерін, өнімділігін,
Ол топырақтың физикалық күйін жақсарту су, ауа, жылу
Топырақтың химиялық мелиорациясын айтып өтсек, топырақтың химиялық, физикалық
Минералдар және органикалық тыңайтқыштар енгізуде топырақтың өнімділігі көтеріледі.
Бұзылған жерлерде рекультивациялаумен қайта көтеру шаралары, техногенді әсер
Биотикалық орта. Ландшафтың биотикалық ортасы тірі табиғаттың күрделі
Экологиялық товар разрядында ландшафт биомассасын атап кетсек болады,
Орман, шабындық-жайылымдықтардың өсімдік массасының биоөнімділігі экологиялық нарықта товар
Өсімдік әлемінің маңызды бөлігі – орман. Ол үш
су қорғау, санитарлы-гигиеналық, емдік, қорықтар мен ұлттық парк
тұрғындардың тығыздығы жоғары жерлер, транспорттың қалың жилігі.
эксплуатационды маңызы бар көп орманды аудандар.
Ағашты дайындау жүйесінде:
Орманның нарықтық сипатамаларына көлемі, ағаш саны, өнімділігі кіреді.
Орман мен орман өңдеу өнеркәсіп - табиғатты пайдалану
Ландшафтың биотикалық орта сферасында экологиялық маркетингтің маңызды бөлігі
Аңшылық кәсіб – жабайы аңдарды ату мен дайындау,
Тауар ретінде жеміс-жидек, саңырауқұлақ, жаңғақ дайындау мен өткізу.
Экологиялық қызмет сферасында бұзылған геожүйелерді қайтадан қалпына келтіру
Өсімдік пен жануарлардың жаңа түрлерін енгізу қызметі (интродукция).
Жануарларды акклиматизациялау, яғни жануарлардың бір түрін жаңа орынға
Реакклиматизациялау, яғни жануарлардың жоғалып кеткен түрін бұрынғы орнына
Әуесқой ауыл шаруашылық пен балықшылық балық ұстау, аң
Өсімдіктер мен жануарлардың экзотикалық түрлерін өсіру саласы бар.
Ландшафтың биотикалық ортасы қорғалатын табиғи аймақтарда да қамтиды,
5.2 Топырақ ресурстарының жағдайы және бағалау әдістері
Бұрынғы ҚСРО-да жерді бағалау жұмыстары тек 1958-1959 жылдары
1954-1960 жылдары партияның осы шешімдері нәтижесінде бүкіл елімізде
Қазақ ССР ғылым академиясының тоырақтану институтының директоры, республикамыздағы
Сол кездегі талапқа сай, жерлерді тез игеруді жеңілдету
Жыртуға жарамды сапасы жақсы жерлер.
Жыртуға жарамды сапасы орта жерлер.
Жыртуға жарамды сапасы ортадан төмен жерлер
Жыртуға жарамды сапасы нашар жерлер
Жоғарғы айтылған екі зонаның жыртуға жарамды сапасы жақсы
1) Жыртуға жарамды сапасы жақсы жерлер қатарына мынадай
а) Ортагумусты (кәдімгі) қара топырақтар.
б) Аздап сортаңданған кәдімгі қара топырақтар.
в) Шалғынды - қара топырақтар.
г) Аздап сортаңданған шалғынды-қара топырақтар.
д) Сортаңданған және аздап сортаңданған кәдімгі қара топырақтар
е) Сортаңданған және аздап сортаңданған шалғынды-қара топырақтар терең
2) Жыртуға жарамды сапасы орта жерлер қатарына:
а) Сортаңданған және аздап сортаңданған ортагумусты қара топырақтар
б) Сортаңданған және аздап сортаңданған шалғынды қара топырақтар
в) Құмдақ ортагумусты қара топырақтар.
г) Құмдақ ортагумусты қара топырақтар терең сортаңдармен 25%-ға
3) Жыртуға жарамды сапасы ортадан төмен жерлерге:
а) Қатты сортаңданған ортагумусты қара топырақтар.
б) Қатты сортаңданған ортагумусты қара топырақтар сортаңдармен 25%-ға
в) Сортаңданған және аздап сортаңданған ортагумусты қара топырақтар
г) Қатты сортаңданған шалғынды-қара топырақтар сортаңдармен 25%-ға
4)Жыртуға жарамсыз жайылымдық жерлерге: қатты сорланған зоналық топырақтар
Тура осындай принциптер құрғақ даланың азгумусты қара топырақтары
Сонымен Қазақстан шындығында тың игеру науқанының алғашқы үш
Жыртуға жарамды сапасы жақсы жерлер.
Жыртуға жарамды сапасы орташа жерлер.
Жыртуға жарамды сапасы орташадан төмен жерлер.
Механикалық құрамы жеңіл жерлер.
Игеруге қиын жерлер.
Игеруге, жыртуға тіпті жарамсыз жерлер.
Келтірілген тізімнен көрініп тұрғандай, бұрынғы бағалау нұсқасына қосымша
Жылдар өтіп жатты. Уақытпен бірге тәжірибе де жиналды,
Агроөндірістік маңызы мен басты пайдалану бағыты жөнінен Қазақстан
А - Жыртуға сөзсіз жарамды басым түрде егіншілікке
Б - Басым түрде шабындыққа жарамды жерлер;
В - Басым түрде жайылымдық жерлер;
Г - Басым түрде ормандық жерлер;
Д - Ауыл шаруашылығына да және орман шаруашылығына
Сонымен А, Б және В категориялары ауылшаруашылық жерлерін
Топырақ жамылғысының ерекшеліктеріне, табиғи өнімділігіне байланысты әртүрлі зоналар
Категориялар мен жартылай категориялар
А - егіншілікке басым түрде жарамды жерлер. Зоналық
Б – басым түрде шабындық жерлер. Шалғынды, шалғынды-далалы
В – басым түрде жайылымдық жерлер. Негізінен шөл-дала,
ВІ – бұл категория жерлер арасында да егіншілікке
Г – басым түрде орман шаруашылығына жарамды жерлер.
Д - Ауыл шаруашылығына да және орман шаруашылығына
А - Категорияларындағы зоналық топырақтар топтары.
Тұрақты суарылмайтын егіншілік жерлері - орманның сұр топырағы,
Салыстырмалы тұрақты суарылмайтын егіншілікті жерлер - құрғақшылығы шамалы
Құрғақтау даланың аса тұрақты емес суарылмайтын егіншіліктің оңтүстік
Құрғақ даланың тұрақсыз суарылмайтын егіншіліктің күңгірт қара-қоңыр топырақтары.
Құрғақ даланың өте тұрақсыз суарылмайтын егіншіліктің қара-қоңыр топырақтары.
Тау баурайлары мен етектеріндегі (негізінен Тянь-Шань тауларының) суармалы
Тянь-Шань аймағындағы таулы-далалы, тау аралығы ойпаттары мен тауетегі
Б - Категорияларындағы зоналы топырақтар
Қара топырақты зонаның шалғынды, шалғынды-далалы топырақтары.
Қара-қоңыр топырақты зонаның шалғынды, шалғынды-далалы топырақтары.
Құба және сұр-құба топырақты шөл зонасының шалғынды топырақтары.
Таулы аймақтардың шалғынды және шалғынды-далалы шабындықтар топырақтары.
В - категориядағы зоналы топырақтар
Шамалы құрғақтау және құрғақтау далалық жайылымдар топырақтары.
Шамалы құрғақ және құрғақ далалық жайылымдар топырақтары.
Шөл-дала зонасының жайылымдық топырақтары.
Шөл зонасының жайылымдық топырақтары.
Тау етегіндегі шөл-дала белдеуінің жайылымдық топырақтары.
Тау етегі мен тауаралық дала зонасының (белдеуінің) жайылымдық
Таулы жайылымдар, бұған негізінен таулы субальпілік, альпілік белдеулер
Агроөндірістік топтар мен топтар бөлімшелері. Агроөндірістік топтарға сол
А - категориясы бойынша
Арнайы жақсарту шараларын керек етпейді.
а) кәдімгі зоналық агротехника қажет.
б) бөлектенген, арнайы агротехника қажет.
Топырақты жел эрозиясынан сақтауды қажет етеді.
Топырақты су эрозиясынан сақтауды қажет етеді.
Топырақтың сортаңдануымен күресті қажет етеді.
а) сортаңданудың зиянды қасиеттерімен күресу.
б) сортаң таңдақтармен күрес.
5. Топырақ эрозиясымен және сортаңданумен күресу.
6. Суаруды және екінші рет тұзданумен күресу қажет.
Б - категориясы бойынша
БІ - егіншілікке таңдаламалы жарамды жерлер.
Топырақтың ылғал тәртібі реттеуді қажет етеді.
а) топырақтың артық жербеті немесе жерасты ылғал болған
б) топырақты су эрозиясынан қорғау қажет.
Суаруды және екінші тұзданумен күресу қажет.
БІІ - егіншілікке өте аз, немесе тіпті жарамсыз
Басым түрде жер бетін жақсартуды қажет етеді.
Басым түрде күрделі жақсартуды қажет етеді.
В - категорясы бойынша
ВІ - егіншілікке таңдамалы түрде жарамды жерлер
Топырақты жел эрозиясынан қорғау қажет.
Топырақты су эрозиясынан қорғау қажет.
Топырақтың сортаңдануымен күресу қажет.
Топырақ эрозиясымен және сортаңданумен күресу қажет.
Суаруды және екінші сорланумен күресуді қажет етеді.
ВІІ - егіншілікке жарамсыз, немесе өте аз жарамды
Топырақ бетін жақсартуды қажет етеді.
Топырақты күрделі жақсартуды қажет етеді.
Топырақ бетін және күрделі жақсартуды қажет етеді.
Міне сонымен Ө.Оспановтың бұл негізінен суарылмайтын егістіктер мен
Тәуелсіз Қазақстандағы жер бағалаудың жаңа кезеңі. Тәуелсіз алған
Бұл кодекстегі басты жаңалық - ауыл шаруашылығы мақсатындағы
Қазақта ‘’иелі жер - киелі’’ деген әдемі сөздер
Жоғарыда қабылданған республикамыздың жаңа жер кодескіне сәйкес тәуелсіз
4-кесте – Жер учаскесінің жеке меншікке құрылыс салуға
Елді мекендер 1 ш.м үшін теңгемен төлемақының базалық
Астана қаласы 1180
Алматы қаласы 717
Ақтау қаласы 145
Ақтөбе қаласы 137
Атырау қаласы 123
Қарағанды қаласы 190
Көкшетау қаласы 114
Қостанай қаласы 123
Қызылорда қаласы 129
Павлодар қаласы 114
Петропавл қаласы 114
Талдықорған қаласы 137
Тараз қаласы 181
Орал қаласы 114
Өскемен қаласы 145
Шымкент қаласы 181
Облыс орталығы ставкаларының пайызы
Облыстық маңызы бар қалалар 85
Аудандық маңызы бар қалалар 75
Кенттер. Ауыл елді мекендер
Далалық орманды, далалық және құрғақ далалық,
жартылай шөлейт және шөлейт,
тау бөктеріндегі – шөлейт – далалық,
субтропикалық - шөлейт аймақтарда
орналасқан елді мекендер
25
18
30
15
10
18
Ескеретін жай, Қазақстанның жаңа Жер кодексі қабылданған 1,5
Қазақстан топырақтарының экологиясы. Қазір ғылыми-техникалық үдеу заманында адам
Белгілі Америка экологы О.Одумның (20) бағалауы бойынша адамға
Қазақстанда бүкіл Д.И.Менделеев кесте жүйесіндегі элементтердің барлығына жуығы
Ескеретін жай, республикамызда мұндай қазба байлықтарды алған кезде
Біздің шамалауымызша ол жерлердің кемінде жартысы бүлінген және
Бұзылған, шаңы шыққан жерлер қатарына жайылым жерлерді де
Өнімділігі көп кеміп, бүлінген жерлер қатарына біздер тағы
Ескеретін тағы бір жай, жерді қайта құнарландыру объектілеріне
Қазақстандағы дағдарыс аймақтарын айтқан кезде территориясы түгелдей Қазақстанда
Бүлінген жерлерді қалпына келтіру. Өркениеттің үдемелеп дамуына байланысты
Баршаға мәлім, соңғы жылдары үкіметіміз біздің сарқылмас алтын
Жерді қайта культивациялауда Украинада, Москва аймағында, Грузияда, Оралда,
Қазақстанда жерді қайта культивациялау бағытында бүкіл республика көлемінде
Біздің республикамыз – үлкен құрылыс алаңы. Оған көп
Министрлік жанында кезінде жерді қайта культивациялау жөнінде тәжірибе-әдістеме
Бүлінген жерлерді қайта культивациялаудың дайын жобалары министрлікте баршылық,
Қазіргі кезде республикамызда бүлінген, "жарақаттанған" жерлерді культивациялау негізінен
Мұндай дәлелді тәжірибе жұмыстарынсыз өндіріске жерді қайта культивациялау
Бұл бағыттағы ғылыми-тәжірибе жүмыстары Қазақстандағы жерді қайта культивациялау
Бүлінген жерлер Қазақстанның оңтүстік немесе шығыс облыстарында ғана
Топырақты тыңайту мәселелері. Егілген егіннен мол өнім алу
Егістіктердің топырақ құрамынан қаншалықты мөлшерде қоректік заттар алатынын
Бұл жөнінде республикамыздың барлық облыстарында жүмыс істейтін агрохимиялық
Республикамыздың білім министрлігі - Ғылым академиясының Ө.О.Оспанов атындағы
1. Қазақстанның барлық топырақтары табиғи жағдайдың өзінде калиймен
2. Қазақстанның барлық топырақтары фосфорлы тыңайтқыштарды керек етеді.
3. Қазақстанның топырақтары азотты тыңайтқыштарды да көп қажетсінеді.
4. Қазақстан топырақтары микроэлементтермен - жылжымалы бормен және
Минералды тыңайтқыштар, әсіресе фосфор тыңайтқыштарын өндіруде республика ТМД-да
Минералды тыңайтқыштарды
Біз жоғарыда тек минералды тыңайтқыштар туралы сөз еттік.
Органикалық тыңайтқыштарды күрделі немесе кешенді тыңайтқыштар деп те
5.3 Орман ресурстарын бағалау әдістері
Орман халық шаруашылығына қажетті құнды материал – ағаш
Қазақстан орман қорының жері 21,2 млн.га, оның ішінде
Ағаш халық шаруашылығының барлық саласында қолданылады дуге болады.
Қазақстан орман қорына бай емес. Ағаш және ағаш
Орман қорын қорғаудың және тиімді пайдаланудың басты
Екінші мәселе – ағаш даярлау (кесу, тасымалдау) жұмыстарын
Үшінші мәселе – орман қорын кешенді пайдалану. Орманды
Төртінші мәселе даярланған ағаш қорын кешенді пайдалану, ағаштың
Кешенді пайдаланған әрбір ағаш ағаш кесуді қысқартуға, сөйтіп
Орман қоры өздігінен қалпына келетін табиғат ресурсы болса
Таяу уақыттарға дейін орман қорын экономикалық бағалау тежеліп
Орман ағаштарымен қатар, құндылық тудыратын орман қорының жері
орман қоры ұлттық байлық;
орман шаруашылығы материалдық өндірістің жеке саласы. Онда орман
орман жерлерінің сапасына, орналасу аймағына байланысты оның өнімділігі
орман шаруашылық шығындары соның нәтижесінде алынған өнімдер арқылы
орман қорын өсіруді, қорғауды және тиімді пайдалдануды экономикалық
Орман ағаштарын эконимакалық бағалау, оған такса белгілеу басқа
Орташа алынатын табыс бойынша, оның ішінде:
таза табыспен немесе;
ә) жалпы табыс мөлшерімен.
Нақты табыс мөлшерімен;оның ішінде:
аймақтағы сұранысты есепке алып;
ә) дайындалған ағаш санына қарай.
Орман шаруашылық табысын ауыл шаруашылық табыспен салыстырып бағалау.
Орман қорын экономикалық бағалау оның бірнеше ерекшеліктерін ескеруі
Орманның негізгі ресурсы ағаштарды өсіруге, қорғауға шығындар жұмсалатын
Орман жер бетінде бір қалыпты тегіс орналаспаған. Орманды
Орман қорын экономикалық бағалау оның потенциалды өнімділігіне сүйенуі
Кадастрлық жас ағаш түріне, ағаш өсетін аймақтың жағдайына
Орман қорын тек қана шикізаттық табиғат ресурсы –
Аталған ерекшеліктер орман қорын ренталық қағиданың негізінде экономикалық
Орман қорының экономикалық бағасы деп оны тиімді, кешенді
Бағалау белгісі ретінде орман қорын тиімді пайдаланғанда алынатын
Шеткі шығын шамасын барлық аймаққа бірдей немесе ондай
Сонымен қатар шеткі шығын шамасына кейбір афторлар ұсынғандай,
Сонымен әр орман аймақтарындағы шеткі шығын шамасы табиғи
Шеткі шығын шамасы орман шаруашылық шаралардың қалыптасқын, түбірімен
Орман ағаш қорының экономикалық бағалануы:
мұнда: Ma – кесімге жарамды ағаш қоры;
ra - 1 м3 кесілген ағаштан алынатын
T - ағаштың кесімге жарамды жасы;
t - ағаш қорын бағалау жасы.
Негізгі кесімге дейін санитарлық тазарту, күтіп-баптау,сирету кесімдері жүргізіледі,
Орман жерін бағалағанда, оны тиімді пайдаланғанда үздіксіз өнім
мұнда: Mb – 1га орман жеріндегі жылдық ағаш
rb - 1 га орман жерінен алынатын
Егер бағаланатын орман алқабынан жылма-жыл бірдей ағаш дайындауға
орман жері ағашы пісіп жетілгенше пайдаланылмайды;
жылдық ренталар тең;
уақыт факторын есептейтін дисконттау коэфициенті тұрақты.
Орман қорын жанама пайдаланудың кәсіптік маңызы болғанда ол
мұнда: Vi – жанама пайдаланудан алынатын;
i - өнім шамасы;
ri - өнімнің бір
Кейбір қосалқы орман өнімдері, мысалы ағаш шайыры, аралығына
мұндағы: t1 – бағалаудың алдындағы шайыр дайындалған жыл.
Орман қорының жалпы жиынтық бағасы осы бағалаулардың қосындысы
Жалпы орман қорын бағалағанда мәліметтер толық болмағандықтан экологиялық
мұнда: Vi – i дақылдың қозғалатын алқапта өнімділігінің
Si – дақыл егілген жер ауданы, га;
Ci – келтірілген шығын, тг/ц;
SЛ –орман жерінің ауданы,га;
Е= 0,02.
Орманның эрозияға қарсы қызметін болдырмаған шығын шамасымен анықтауға
мұнда: Rj – j дәрежесінде шайылған жердің кадастырлық
Sj – j дәрежесінде шайылған жер ауданы ормандылығы
Sj – сондай жер ормандылығы нөлге тең шамада,
SЛ – орман аумағы, га.
Ауыл шаруашылық жерлерінің кадастырлық бағасы болмаған жағдайда:
Шартты белгілері жоғарыдағы формулаларға сәйкес.
Орманның су қорын қалыптастыру қызметі су қорының құндылығының
мұнда: Cz – топырақтың ылғалдылығының артуы, м3/га;
Z – суға аймақтағы шеткі шығын, тг/м3;
S – су қоры қорғалатын жердің ормандылығы, есептелген
Орманның сауықтыру рекрияциялық қызметі сондай ормандағы шеткі шығынмен
мұнда: Cn - шеткі шығындық орман бөлігіндегі
Ci – бағаланатын орман бөлігіндегі орман шаруашылық келтірілген
Pi – сауықтыру орманын жылдық пайдалану шамасы (мысалы,
Осылай орманның әр түрлі экологиялық қызметтері қажет болғанда
Орманды қалпына келтіру (өсіру, жаңғырту) құнын анықтаудың өзіндік
Эл=Э3+Эд жердің құны мен ағаш қоры құнының қосындысы
Ауыл шаруашылық жерлерін қалпына келтіру құнын анықтау формуласына
мұнда: CHCи – 1 м3 тақтайдың халық шаруашылық
Пр – 1 га орманды ағаштың жылдық өсімі;
Еа – тиімділік коэфициенті қабылданған тұрақты шама.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазір дүние жүзінің көптеген елдері өздерінің әсем де
Ал Батыс Қазақстанға келетiн болсақ, қазiргi кезде Каспий
Шетел мемлекеттерінің үкіметаралық келісімі шеңберінде өткізіліп отырған іскер
Бүкіләлемдік туристік ұйымның Іс-шаралар күнтізбесіне енгізілген KITF –
Туристік бизнес кәсіпкерлері үшін гранттар, техникалық көмек және
Менiң болжамым бойынша, Батыс Қазақстан болашақта Нью-Йорк сияқты
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТIЗIМI:
Александрова А. Ю. Международный туризм. М.,2001
Аверьянов Е. К. Реклама туристских маршрутов и услуг.
Биржаков М. Б. Введение в туризм. М.-СПб.,2001
Волошин Н. И. “Международный туризм. Правовые акты” М.,2000
Волков А. А. Гостиничный и туристский бизнес.
Газета “Travel Trade Gazette”- Мәскеу, Қыркүйек, 2003
География инновационной сферы мирового хозяйства.М.,2000Волошин Н. И. “Международный
Гуляев В. Г. Организация туристской деятельности. Оқулық. М.,1996
Ердавлетов С.Р. География туризма: история, теория, методы, практика.
Квартальнов В. А. Иностранный туризм. М.1993
Ильина Е. Л., Штыхно Д. А. Маркетинг бизнес-путешествий.
Cоколова М. В. История туризма.
Иоронкова Л. П. История туризма.
“Газета для путешественников” 22.01.2001, Мәскеу.
Жукова М. А. Индустрия туризма. Менеджмент организации.
Журналдар “Business Travel & Expense Mene Management
Мәскеу үкiметiнiң үкiмi: ”Комплексная программа развития туризма в
Маңғыстау облыстық қоғамдық газеті. [№154. 4
Пасечный П. С. Туризм для всех. М.,1986
Папирян Г. А. Международные экокономические отношения: Экономика туризма.М.,2000
Сенин В. С. Организация международного туризма. Оқулық. М.,1999
Романов А. А. География туризма. Оқулық. М.,1998
Статистикалық жинақ. 2002 жылғы Қазақстан Республикасының туризмi. ҚР
Чудновский А. Д. Гостиничный и туристский бизнес. Оқулық.
Х. Монтанер Монтехано.Струкрура туристического рынка. Оқулық (испан тiлiнен
Янкевич В. С., Безрукова Н. Л. Маркетинг в
Қазақ Совет Энциклопедиясы, 6-том,Алматы.
Қазақстан Республикасының туризм даму концепциясы. Туризм және спорт
ҚР-сының туристтiк iс-әрекет туралы заңы. 212 – 2,
2005 жылға арналған ҚР-сы Президентiнiң Халыққа жолдауынан.
D.Beel. Frequent Travelers Speak Out, Lodging Hospitality. February,
J. Moulsdale. What do women business travelers want?
U.S. Travel Data Survey of Business Travelers; Lodging,
S.Bard. Spesial Report women travelers sold on safely,
Trends in the Hotel Industry,USA Edition, 1992 ,PFK
www.businesstour.ru/biznes-turizm/php – Бизнес-туризм – лекарство от
www.rbta.ru – Iскерлiк Туризм Ассоциациясы. Конференция (13.11.2002) М.
www.travelgazette.ru/pressconf/deltur.htm Деловой туризм – феномен
www.narod.ru/geogr –Халықаралық туризм. Туризм географиясы.
www.rambler/WEBSERdesign/ru – Мәскеу-бизнес-саяхаттарға арналған ең қымбат қалалардың iшiндегi
www.mosoblpress.ru – Газетi: Серхуповские Вести. (31.05.2001).
www.ratanews.ru/news/news 11.03.2003.-Ресей iскерлiк туризм глобусында. Конференциялар.
www.travelgazette.ru/pressconf/deltur.htm Деловой туризм – феномен 20-го века.
www.yandmarkup?cluster – Туризм географиясы.
www/utsmow.ru/business/.- Iскерлiк туризм.
www.turist_ru – Ресейдегi бизнес-туризм – мүмкiншiлiктерi мен перспективалары(08.08.2003).
www.rambler.ru – Пиллигрим-94: бизнес-туризм, iскерлiк саяхаттар.
81