Ұңғыманы жуу

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ………………………………………………………………………....... 5
1.ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ……………………………………………………........... 6
1.1 Әдеби шолу………………………………………………………………….… 6
1.2 Кен орнына жалпы шолу……………………………………………………. 10
1.2.1 Кен орнының кеніштерін игеру кезеңдері………………………………... 11
1.2.2 Тұз үсті қабаттарында ұңғылар тілмесін игеру жүйелеріне бөлу……….
1.2.3 Тектоникасы…………………………………………………………………15
1.2.4 Стратиграфиясы…………………………………………………………….16
1.3 Қабаттағы мұнай мен газдардың және судың құрамы мен
1 4 Мұнай-газды қабатттардың колллекторлық қасиеттері…………………….23
2 ТЕХНИКАЛЫҚ-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ………………………………. 26
2.1 Кеңқияқ тұз үсті кенішінде өндіру ұңғысын пайдалану тәсілдері…………26
2.2 Кеңкияқ кен орнының ұңғыларда кездесетін қиыншылықтар
2.3 Ұңғыманы күрделі жөндеу технологиясы…………………………………..32
2.3.1 Ұңғыны күрделі жөндеуге дайындау жұмыстары………………………...32
2.3.2 Құбырларды дайындау……………………………………………………...35
2.4 Құмды тығындардың пайда болуы…………………………………………..36
2.5 Ұңғыманы құм тығынынан тазалау жұмыстары…………………………….37
2.5.1 Ұңғыманы жуу……………………………………………………………….37
2.5.2 Ұңғыны БӘЗ қосылған аэрозольді сұйықтықпен жуу…………………….41
2.5.3 Ұңғымаларды көбікпен тазарту…………………………………………….43
2.6 Ұңғыдағы құм тығындарын жуу есебі……………………………………….46
2.7 Ұңғыға құмның келуін алдын алатын шаралар……………………………..48
2.7.1 Якорьлер қолдану……………………………………………………………50
2.7.2 Фильтрлерді қолдану және олардың түрлері……………………………...53
2.7.3 Ұңғы түп аймағын химиялық әдіспен бекіту……………………………...57
3 ЕҢБЕК ПЕН ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ, ТЕХНИКA
3.1 Нысанада еңбек ету жағдайы ……………………………………………......61
3.2 Ұңғыны жер асты жөндеу жұмысы кезінде қауіпсіздік техникасы…….....62
3.3 Санитарлық- гигиеналық іс-шаралар………………………………………..62
3.4 Электр қауiпсiздiгi…………………………………………………………..63
3.5 Өртке қарсы іс-шаралар……………………………………………………...64
3.6 Қоршаған ортаны қорғауға негізгі қойылатын талаптар…………………..65
3.7 Ластаушылардың сипаттамасы……………………………………………...66
3.7.1 Атмосфераны қорғау……………………………………………………...67
3.7.2 Гидросфераны қорғау………………………………………………………69
3.7.3 Литосфераны қорғау……………………………………………………….70
4 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ………………………………………………….71
4.1 "Кеңқияқмұнайгаз" МГӨБ-н ұйымдастырудың сипаттамасы…………….71
4.1.1 Негізгі және көмекші өндірісті ұйымдастыру …………………………....71
4.1.2 "Кеңқияқ МГӨБ-да" еңбекті ұйымдастыру және жалақы алу ерекшеліктері……………………………………………………………………...72
4.2 Кенқияқ кен орнының техникалық басшылық органдары…………………73
4.3 Кеңқияқ кен орнын игерудің негізгі техника-экономикалық
4.4 Жаңа техника-технология енгізудегі жылдық өндірістік
шығындарды есептеу…………………………………………………………….76
4.5 Күрделі жөндеу жұмысы кезінде экономикалық тиімділікті есептеу……..76 ҚОРЫТЫНДЫ…………………………………………………………………….84
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР……………………………………………86
КІРІСПЕ
Дипломдық жобаның тақырыбы Кенкияқ кен орнында өндіру ұңғылар жұмысына
Кеңқияқ мұнай кен орыны Қазақстан Республикасының солтүстік-батысындағы ірі кен
Жобада осы мәселені шешу үшін,құмның ұңғыға келуін азайтатын немесе
1 ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Әдеби шолу
Дипломдық жобаның тақырыбы: «Кеңкияқ кен орнында өндіру ұңғылар жұмысына
Дипломдық жобаны жазу барысында бірқатар ғылыми әдебиеттер, интернет жүйесінен
Ұңғыны пайдалану кезінде туындайтын негізгі қиыншылықтар қатарына ұңғы түбінде
Кеңқияқ кен орны терригенді тау жыныстарынан құрылғандықтан және қазіргі
Мұнай ұңғыларын тереңдік сораптармен пайдалану мұнай кәсібіндегі негізгі және
Батырмалы бұрандалы электр сорабы мұнай ұңғыларынан жоғары тұтқырлы қабат
Егер кен орында басқа қондырғыларды қолдану тиімсіз немесе мүмкін
Ұңғының қалыпты жұмыс жасауы қабаттан құмның келуінен бұзылуы мүмкін.
Құмды тығындарды жою үшін оларды бұрғылау ерітіндісімен, сумен, мұнаймен,
Ұңғыларды қиын жағдайда штангілі сораптармен пайдаланған кезде арнайы қорғаушы
Құмның зиян әсерінен сақтау үшін негізгі технологиялық шаралар:
Ұңғыдан алынатын сұйықтықтың мөлшерін реттеу;
Арнайы типті плунжері бар сораптарды қолдану;
3. Сұйықтық ағысындағы құмның концентрациясын азайту. Бұл мақсатта сақиналы
Құбырлы штангілілерді қолдану.
Технологиялық шаралармен қоса сепарациялық (якорьлер) және фильтрлеуші (фильтрлер) әдістер
Көп сатылы якорь бұл параллель жұмыс жасайтын, қарапайым, бір
В. Ф. Троицки және В. В. Сазонов жасаған тарелкалы
Фильтрлер жасалу әдісі бойынша 2 топқа бөлінеді:
1. Жер бетінде жасалып, ұңғыға дайын күйінде түсірілетін
Құрылысы бойынша фильтрлер 2 негізгі типке бөлінеді:
1. Ұзындығы немесе ені бойынша орналасқан тесікті саңылаулары бар
2. Қорғаушы торы бар тығындармен жабдықталған немесе арнайы сыммен
Бірінші типті фильтрлер саңылаулары құбырдың ені немесе ұзындығы бойынша
Сурет 1. Сымды фильтр
Екінші типті фильтрлердің құрылымына келесілер жатады:
1. Сымды фильтрлер, бұл 5-8 мм диаметрлі саңылауы бар
2. Әр түрлі өлшемде тігінен орналасқан тіліктері бар дөңгелек
Қазіргі кездегі жаңа фильтрлер қатарына, PMC, PPK және т.б.
Мысалы, PPS ұңғылық фильтрі мұнай-газ кен орындары ұңғыларын пайдалану
Өнімді қабат әлсізцементтелген құмшықтар мен алевролиттерден құралған жағдайда кезекті
Бұл фильтр перфорацияланған құбырдан, даттанбайтын болаттан жасалынған қорғаушы тесікті
1.2 Кен орнына жалпы шолу
Кеңқияқ мұнай кеніші Қазақстан Республикасының Ақтөбе обылысында орналасқан. Кеніш
Географиялық жағдайы жазық, жартылай шөлейтті аймақ. Рельефі теңіз деңгейінен
1932 жылы ашылған Кеңқияқ кұрылымында геологиялық барлау
Бұрғыланған ұңғылар нәтижесі бойынша кен орынының мұнай қоры есептелді,
категориялары бойынша 110,9 млн.тонна болып бекітілді.
1966 жылы кен орының сынақтық игеру басталды. Бұрғыланған
1.2.1 Кен орнының кеніштерін игеру кезеңдері
Кен орнын игеруге берген 1966 жыл мен 2006 жыл
Бірінші кезең- (1966-1971ж) кен орнын табиғи режиммен игеру кезеңі
Екінші кезең-(1972-1982ж), қабатқа бу айдау арқылы әсер ету жұмыстары
Үшінші кезең- (1983-1996ж) кенішті игеру қабатқа бу айдау арқылы
Оңтүстік қанаттың батыс бөлігінде кенішті игеру жаппай бу айдау
Төртінші кезең- (1997-2006ж) кенішті игеруді бақылау кезеңі болып табылады.
Пайдалану ұңғыларының саны 420-430 құрады, тәуліктік мұнай өндіру- (1,3-1,7т),
1.2.2 Тұз үсті қабаттарында ұңғылар тілмесін игеру жүйелеріне бөлу
Геологиялық көрсеткіштері және өндірістік жағдайларға байланысты кен орнының тұз
Баррем ярусының геологиялық қоры 13664мың тоннаны құрайды, мұнай қабатының
Ю-I аймағының мұнайлы қабатының қалыңдығы 5метрді құрайды және негізгі
Ю-I I аймағының мұнай қоры-62696 мың тоннаны құрайды, мұнайлы
Ю-III қабатының 17006 мың тоннаны құрайды, орташа қалыңдығы 9м,
Төменгі юра жүйесінің мұнай қоры 2005 мың тоннаны құрайды,
Мұнайлы қабаттың қалыңдығы 3,8м, 638, 717, 774, 710, 830,
Төменгі перм солтүстік-шығыс қанатта Т-10, 143, 145, 2740 ұңғыларында
Жоғарғы перм бөлімінің мұнайлы қабаты солтүстік қанаттың шығыс бөлігінде
Кесте 1.2.2.1
Тұз үсті кеніштерінің көрсеткіштері
Қабат Мұнай
лы қабаттар Мұнайлы ауданы, км2 Мұнайлы қабаттың қалың
дығы,м Геологиялық
қоры, мың. т Мұнай қоры концентрациясы Мұнай тұтқырлығы,
мПА*с Мұнай тығыз
дығы, г/см3 Орналасу тереңдігі,м
К1 К1br 7,4 8,4 13664 1847 145 0,919 185
К1h 7,7 2,5 1662 216 145 0,906 202
Ю2 Ю2-I 9,6 5,2 9911 1032 219 0,9128 237
Ю2- I I 20,3 15,7 62696 3088 219 0,918
Ю2- I I I 8,0 9,0 17006 2126 219
Ю1
2,91 3,8 2005 689 281 0,906 359
Т1 Т1- I 0,82 6,0 758 924 50 0,889
Т1- I I 1,02 5,2 845 828 35 0,8814
Р2 Р2 1,27 15,2 1786 1406 42 0,869 500
Р2 1,751 31 7016 4007 40 0,837 1600
Жоғарыда көрсетілген көрсеткіштерге байланысты кен орнының тұз үсті қабаттары
Тілмедегі бірінші игеру аймағы- (К1br )- бор жүйесінің баррем
Тілмедегі екінші игеру аймағы- Ю1 мұнайлы қабаты, тиімді қабат
Тілмедегі үшінші игеру аймағы- Ю2- I I (А+Б+В), мұнай
Төртінші игеру аймағы- Ю- I I I+ Ю- I
Тілмедегі бесінші игеру аймағы төменгі триас аймағы (Т1- I,
Кесте 1.2.2.2
2008 –жылдың қаңтарында тіркелген ұңғы фонды
Ұңғы фондының категориясы 2005ж1.01. 2006ж.
1.01. Ескерту.
1. Пайдалану фонды 762 780 оның ішінде 1-і Жақсымай
3 ұңғы бұрғыланда 6015,6001 HW,6101. Г-104 ұңғы шегерілді.
1.1 Бұлардың ішінде жүріп
тұрғаны 470 514 Тоқтап тұрған 24 ұңғы іске қосылды
Г-15,394, 1230, 2718, 2106, 2285, 907, 1008, т.б.
1.2 Меңгерілуде
Г-113 Г-104, 6010, 6011, 6012, 6013, 6014
1.3 Меңгерілуі тиісті 8 1 ұңғы ГП кумсай
2 Айдай
ұңғы 80 80
3 Бу айдау
ұңғы 50 50
4 Бақылау
ұңғы 14 14
5 Жұту
ұңғы 3 3
6 Тоқтатылған 102 102
7 Бұрғылауға берілген
2 Г-234, 6102
1.2.3 Тектоникасы
Ақтөбе, Прикаспий, Тұрлан, Іле геофизиқалық экспедициялар зерттеулеріне жүгінсек, Кеңқияқ
III – неоком қабатының табан көрнекі аймағы
V – триас қабатының жуылған көрнекі аймағы
Д – төменгі триас көрнекі аймағы
VI – кунгур ярусына дейінгі полезой жыныстарының аймағы
П2 – орта таскөмірдің әктас аймағы
Ф - өте төмеңгі қабатта, тереңде орналасқан фундамент аймағы
Мезозой түзілімдеріндегі мұнай шоғырларындағы Кеңқияқ тұз күмбезді көтерілімі Каспий
Кеңқияқ тұз асты дөнесі сейсмикалық зерттеулерге қарасақ, тұзды құрылым
П2- көрнекі аймағы дөңестің көтерінкі жерлерінде 4,6 км тереңдікте
1969 жылы бұрғыланған 88-п ұңғы тұз астындағы артин қабаттарын
Геологиялық, геофизиқалық мәліметтеріне сүйене отырып, тектоникалық аймақтарды үш негізгі
Тұз астындағы палеозой дөңестері.
Мезозой – кайназой қабаттарындағы тұзды күмбездер.
Жоғарғы пермдегі күмбез аралық дөңестер.
1.2.4 Стратиграфиясы
Кеңқияқ кен орнында перм жүйесі кеңінен тараған және көптеген
Кеңқияқ көп қабатты кен орнында тұзүстілік, тұзды (галогенді) және
Бұл қабатты өсімдік қалдықтарымен қапталған альевритті, қатпарлы әктасты, қатты
Фораминифер қалдықтары бар құмтастар – қоңыр, полимикті, әктасты, қатпарлы,
Қоңыр және жасыл, сұры гравиттер-полимикті, ұсақ және орта мөлшерлі
Қызыл түсті континентті жоғарғы қабаттары кен орнында кеңінен қолданылады.
Қоңыр түсті континентальды триас қабаттары кен орнында көп кездеседі.
Төменгі триас қабаттары тұз дөңестерінің көтеріңкі жерлерінде кунгур ярусына
Литологиялық құрамы бойынша төменгі триас жыныстары бірқалыпты, яғни аргелитті,
Жоғарғы бөлімді қызғылт-қоңыр альевролиттер, ұсақ құмтастар, ақшыл-қызғылт арголиттер құрайды.
Кен орнында юра жүйесінің қабаттары төменгі және орта бөлімдердің
Кеңқияқ аумағында қоңыр түсті төменгі және жоғарғы триас, қызыл
түсті жоғарғы перм жыныстарына және сульфаты-терригенді кунгур жыныстарына бұрышты
Литологиялық құрамы және геофизиқалық зерттеулер көрсеткіштеріне байланысты төменгі юра
Құмды қабат қалыңдығы 12-91м құрап, олигомикті, кварц, дала шпатты,
Орта юра қабаттары эрозионды ауытқумен орналасады. Орта юра қабаттары
Негізгі құрамын қатты-сұры газдар, әр түрлі түсті, құмды, әктассыз,
Құмдар қоңыр, қоңыр-сары және қоңыр-жасыл, полимикті, әртүрлі газды, өте
Жоғарғы юра қабаттары өте сирек кездеседі. Ашық-қоңыр сазды, қатпарлы,
Бор қабаттары кеңінен тараған және төменгі, жоғарғы бөлімнен тұрады.
фаунасынан, өсімдік қалдықтарымен және сидерит қабатымен араласқан саздардан тұрады.
Төменгі бор жыныстары көптеген шыңыраулар тілмесіндегі әр түрлі құрылысымен
Жоғарғы бөлім қабаттары кеңінен тараған және барлық ярустармен қамтылған.
Альб ярусының жыныстары литологиялық құрамы жағынан әр түрлі, құмды
Өткізіштік коэффициенті – 1913млд. мұнайлығы 72-80% - ды қамтиды.
1.3 Қабаттағы мұнай мен газдардың және судың құрамы мен
Зерттеулер стандартты аппаратурада, мемлекеттік стандартқа сәйкес жүргізілген. Юра және
Қабаттық шарттағы юра және бор мұнайларының көрсеткіштері: тұтқырлықтары 154-869
Кесте 1.3.1
Кен орнының қабаттық шарттағы мұнайының қасиеттері.
Горизонт К1Һ J-ІІ J-ІІІ Т1-І Р2
Үлгіні алу уақыты 1999 1999-2004 1999-2004 1999 1999
Ұнғыма түбінің
температурасы, 0С 15 18,8 20,0 20,6 22,8
Қабат қысымы, Мпа 1,95 2,82 2,85 3,77 3,99
Қанығу қысымы, Мпа 0,9 0,96 0,97 1,11 1,78
Газ факторы, м3/м3 1,22 2,72 2,4 2,23 3,75
Мұнайдың көлемдік
коэффициенті 1,011 1,022 1,032 1,019 1,021
Қабаттық мұнай
тығыздығы, г/см3 0,8984 0,9053 0,9116 0,8914 0,8760
Қабаттық мұнай
тұтқырлығы, мПа.с 154,4 268,8 252,2 50,6 41,8
Еріген газдардың негізгі компонентік құрамы (мольдік үлестері):
Метан –91,97%
Этан – 1,96%
Пропан – 0,18%
Бутан – 1,43%
Пентан – 0,46%
Гексан және одан жоғары – 0,04%
Көмірқышқыл газдар – 1,78%
Азот және инертті газдар – 0,5%
Күкіртсутегісі – жоқ.
Кесте 1.3.2
Кен орынының газсызданған мұнайының физикалық-химиялық қасиеттері
Қабат К1br К1Һ J-І J-ІІ J-ІІІ Т1-І Т1-ІІ Р2
Мұнай
тығыздығы, г/см3 0,928 0,904 0,913 0,914 0,915 0,897
Құрамы,
% күкірт 0,792 0,542 0,702 0,622 0,651 0,715 0,826
кокс 3,17 2,69 2,86 2,85 2,62 3,05 2,26 2,95
шайыр 28,0 21,4 21 22,7 21,8 26,0 20,4 23,1
битум
0,26
0,4 0,43 0,67 0,7 2,61
Оталу
температурасы, 0С 33 56,3 23 67 56 41,5 61
Қату
температурасы, 0С -41,5 -42 -50 -37 -42 -14 -18
Құрамындағы от-тегі мөлшері, мг/г 2,445 2,024 1,45 2,82 3
Құрамындағы парафин мөлшері, мг/г 0,129 0,302 0,086 0,467 0,263
Парафиндердің
балқу температурасы, 0С
43
51 43 52 51 52
Қайнау
температурасы, 0С 162 116 134 160 172 111 114
Фракциялық құрамы % 2000С 2 5,1 4 3,63 2,48
Мұнай тұтқыр-
лығы,
мПа.с 2500С 6,25 11,7 9,52 9,13 6,89 11,87 19,8
3000С 23,5 25,6 26,5 22,5 20,8 50,3 32,6 27,5
00С 4933 631,4 1186 1921 1797
635 38,3
100С 1714 291 508 669,9 672 148,1 91,5 69,9
200С 690,7 144 233,1 301,3 290,6 103,7 35,1 45,4
300С 313,9 79,4 120,5 150,7 144,9 40,8 26 32,7
400С 156,1 46,8 69,1 81,9 82,6 29,7 18,4 23,9
500С 89,6 29,6 42,2 48,4 46,3 24,1 13,1 17,6
Кестеден көріп тұрғандай орта юра және бор кеніштерінің
Қабат сулары туралы мағлұматтар орта юра қабаттарының сулары
Кеңкияк кен орнының мұнайының физикалық-химиялық қасиеттері мынадай көрсеткіштерімен сипатталады:
Кен орнының мұнайы керосинді 42% дейін, күкірті аз (0,29-0,67%)
Мұнай тығыздығы 0,93-0,95 гр/см. тұтқырлылығы 68,4-296,8, қабат
Мұнайдың құрамында көміртегі 86,5%, сутегі 12,87%, оттегі 0,13%, азот
Мұнайдың газға қаныққан қысымы- 17.7 Мпа, газдың мұнайдағы көлемі-
Қабат суының физикалық қасиеттеріне тоқталсақ, қабат жағдайындағы тығыздығы- 1020
Мұнайдың газбен қаныққан қысымы- 60 МПа, мұнай құрамындағы газ
1.4 Мұнай-газды қабатттардың колллекторлық қасиеттері
Аудан аймағынан негізгі алты мұнай-газды жыныстарды бөлуге болады, тұз
Кеңқияқ кен орнында мұнай-газ кеніштері төменгі триас Т1, төменгі
Олардың ішінен Т1-67% мұнайлы, I1-10,6%, I2-77%, К1-0,7% мұнай қоры
Мұнай-газ кеніштерінің тұзды, тектониқалық-экрандалған, серпінді су арында режиммен жұмыс
Мұнай көзі 322м, 624-660м тереңдіктен шығады. Мұнай өнімі 100м/
Кен орын жасы, литологиялық құрамы, түзілу шарттары мен әртүрлі
Олар тектоникалық шектелген, тар, ені 400-600 м ,649-2475м арқылы
Тұз үстілік түзілімдеріндегі, мұнайдың физико-химиялық қасиеттері заңды түрде жоғарыдан
Тұз астылық төменгі пермдік түзілімдерде құмтастар мен құмайтастар, кейде
Олардың саңылаулары және саңлаулы-жарықшақты, ашық кеуектілігі 9,18,3% өтімділігі 1415,8млД
Табан сулары 0,75-0,85 метаморфизация коэфициенті жағдайында 119г/л
дейін минералданумен,1,064-1,071г/смкуб тығыздықтағы хлоркальций типті сулары жоғары тегеуірінді және
КТ-|| ашық қимасында өнімді горизонттары мұнай шоғырларының 144м
биіктігімен карбонаттардың жоғарғы бөліктеріне жатады және саңылауы,саңы-лаулы-жарықшақты және саңылаулы-қуысты
2. ТЕХНИКАЛЫҚ-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Кеңқияқ тұз үсті кенішінде ұңғыны пайдаланудың тәсілдері
Кеңқияқ кен орны терригенді тау жыныстарынан құрылғандықтан және қазіргі
Штангалік тереңдік сорап
Мұнай ұңғыларын тереңдік сораптармен пайдалану мұнай кәсібіндегі негізгі және
Жетілдірілген технологиялық тереңдік сорап, теңселмелі станок, сораптар, штангалар болғанда,
Тереңдік сорапты қондырғының сұлбасы берілген. Ұңғыға диаметрі 11/2-4’’ болатын
Штанганың жоғарғы жағын теңселмелі станоктың алдыңғы жағына бекітеді.
Сорапты құбырлардан келген сұйықтық мұнай желілеріне бағытталуы және сұйықтық
Тереңдік сорап жұмыс жасауы үшін теңселмелі станок қолданылады. Оған,
1-Кіру клапаны; 2-айдау клапаны; 3-сорапты штангілер; 4-тройник; 5-сальник; 6-балансир;
Сурет 2.1.1 Тереңдік сорап қондырғысының сұлбасы
Плунжер әрдайым кері-қайтымды қозғалыс жасағасын, әр жүріс сайын сұйықтықтың
Батырмалы бұрандалы электрлік сорап
Ұңғыны батырмалы бұрандалы сораппен пайдаланудың ерекшеліктері толықтай жазылған және
Батырмалы бұрандалы электр сорабы УЭВН5 мұнай ұңғыларынан жоғары тұтқырлы
Егер кен орында басқа қондырғыларды қолдану тиімсіз немесе мүмкін
Сол қондырғыларды кен орындардың келесі қасиеттері кездескенде қолданады: қабаттың
УЭВН5 типті қондырғыны келесі жағдайлар үшін шығарады: қабат сұйықтығының
Егер қондырғыны жоғарыда айтылған жағдайлардан тыс пайдаланса, (механикалық қоспалардың
құрамы және айдалатын сұйықтықтың температурасы) сораптың жұмыс жасау ұзақтығы
Батырмалы бұрандалы электр сорабын пайдаланғанда, ұңғының және сағалық қондырғылардың
Батырмалы бұрандалы электр сорабы келесі жабдықтардан тұрады: сорап, гидроқорғауы
Гидроқорғауы бар сорапты және қозғалтқышты ұңғыға сорапты компрессорлы құбырлар
Әртүрлі параметрлі батырмалы бұрандалы электр сораптарын бір сұлбамен және
- сораптың көлденең қимасының ауданын бірдей алғанда, оның берілісі
- жұмысшы органдар бір-бірімен гидравликалық түрде теңескен.
Бұл сораптың негізгі бөлігіне және электр қозғалтқыштың төменгі бөлігіне
Батырмалы бұрандалы сорап келесі негізгі түйіндер мен бөлшектерден тұрады:
Бұрандалы сораптың жұмысшы органдары болып бір жүрісті болатты бұрандалар
Сұйықтық сораптың кірісінде орналасқан фильтрлеуші торлар арқылы өтеді. Бұрандалар
Сораптың жұмысы кезінде бұранда күрделі қозғалыс жасайды. Сорап валының
Бұл бұрандалы сораппен, ұңғыны әр түрлі динамикалық жағдайда пайдаланғанда
Батырмалы бұрандалы электр сорабының жұмыс жасауы кезінде, сұйықтықтың эмульгерленуі
2.2 Кеңкияқ кен орнының ұңғыларда кездесетін қиыншылықтар және
Кеңкияқ кен орнының қабат мұнайының тұтқырлығы жоғары және механикалық
Ұңғыға келген құм, оның түбінде тұнып, нығыздауышты түзеді. Бұл
Құмды тығындарының түзілуі мұнай өндірісіндегі ең көне қиыншылықтардың бірі
Құм (жыныс бөлшектері) қабаттан ұңғы оқпанына шығарылады. Ол аз
Ұңғының қалыпты жұмыс жасауы қабаттан құмның келуінен бұзылуы мүмкін.
Екінші бір басты зияны құмның тереңдік сорап жұмысына тигізетін
2.3 Ұңғыманы күрделі жөндеу технологиясы
2.3.1 Ұңғыны күрделі жөндеуге дайындау жұмыстары
Ұңғыманы күрделі жөндеу – шегендеу тізбегінің, цемент сақинасының,
Жұмыс көлемі, олардың мінездемесі мен қиындық деңгейіне қарай ұңғымаларды
1.тереңдігі 1500м дейінгі ұңғымаларды жөндеу;
2.тереңдігі 1500м жоғары ұңғымаларды жөндеу.
Екінші сатыға тереңдігіне тәуелсіз, апаттарды және қиыншылықтарды жою, шегендеу
Ұңғыманы күрделі жөндеу жұмыстарының түрлері 2 – кестеде келтірілген.
Қандай жөндеу жұмысы болмасын, бірінші ұңғыманы жөндеуге дайындау
су және жарық желілерін жүргізеді, жолдарды, мұнара немесе мачта
жаңа мұнараларды орнатады немесе ескілерін жөндейді, мұнара немесе мачта
ұңғымаға қажетті бұрғылау немесе сорапты-компрессорлы құбырларды жеткізеді.
Қалған жұмыстарды ұңғыманы күрделі жөндеу цехы атқарады.
Күрделі жөндеу шебері бригада келгенге дейін ұңғыманы тексеріп, дайындық
Күндізгі уақытта тәл жүйесін жабдықтау, жуу қондырғысын монтаждау, шлангіні
Кесте 2.3.1
Күрделі жөндеу жұмыстары
Шифр Жұмыс түрлері Техника-технологиялық талаптар
КР1
КР1-1
КР1-2
КР1-3
Жөндеу-айыру жұмыстары
Қабаттың суланған аралықтарын сөндіру
Бөлек қабаттарды сөндіру
Цемент сақинасының саңылауын жою
Жобаланған жұмыс көлемін орындау, өнімнің сулануын төмендету
Сөндірілетін қабат аралығындағы тізбек, цемент сақинасының немесе пакерлеуші қондырғының
КР1-4
Пайдалану тізбегі сыртындағы цемент сақинасын арттыру
Өндірістік-геофизикалық зерттеулермен дәлелденіп, жобаланған жұмыс көлемін орындау, мұнай дебитін
Сұйықтық пен газдың беттік шығуын және тізбек сыртына өтуін
КР2
Пайдалану тізбегінің саңылауын жою Сынау кезінде тізбектің саңылаусыздығы
КР3
Бос бекітілген түп аймағы жыныстарын бекіту
Ұңғыманы пайдалану барысында құм шынымының болмауы (төмендеуі)
КР4 Ұңғыманы пайдалану және жөндеу барысында болған апаттарды жою
КР5
КР5-1
КР5-2 Басқа қабаттарға көшу және қабаттарды біріктіру
Басқа қабатқа көшу
Қабаттарды біріктіру
Жобаланған жұмыс көлемін орындау
өнімнің сулануын төмендету және мұнай дебитін арттыру
КР6 Ұңғымаларды категориядан арнаулы категорияға ауыстыру Жобаланған жұмыс көлемін
КР7 Ажыратқыш-пакерлермен (ОРЗ,ОРЭ) жабдықталған ұңғымаларды жөндеу Жобаланған жұмыс көлемін
КР8 Екінші оқпанды кесу және бұрғылау Жобаланған жұмыс көлемін
КР9 Айдау ұңғымаларын жөндеу Жобаланған жұмыс көлемін орындау, тізбек
КР10 Жұтатын және артезианды ұңғымаларды жөндеу Жобаланған жұмыс көлемін
КР11 Өнімді қабаттың қанығуын зерттеу, ұңғыманың геологиялық қимасын нақтылау,
КР12
КР12-1
КР12-2
КР12-3
КР12-4
КР12-5
КР12-6
КР12-7 Ұңғыманың өнімбергіштігін арттыру және қалпына келтіру
Қышқылмен өңдеу
Қабатты сұйықтықпен жару
ГПП жүргізу
Түп аймақты дірілмен өңдеу
Түп аймақты термо өңдеу
Түп аймақты еріткіштермен жуу
Түп аймақты БӘЗ-бен жуу
Жобаланған жұмыс көлемін орындау
Мұнай ұңғымаларының өнімбергіштігін және айдау ұңғымаларының қабылдағыштығын арттыру
КР13
КР13-1
КР13-2
КР13-3 Қабылдау профилін тегістеу
Суспензиямен өңдеу
Коагулянтпен өңдеу
Полимер және смоламен өңдеу Жобаланған жұмыс көлемін орындау
Су айдаудың тегіссіздік деңгейін азайту
КР14 Қосымша перфорациялау және торпеділеу Жобаланған жұмыс көлемін орындау
2.3.2 Құбырларды дайындау
Құбырларды дайындау келесілерден тұрады. Құбырларды ұңғымаға тасымалдау үшін арнайы
Ұңғымада сырттай қарау арқылы құбыр, муфта және олардың
Дайын құбырларды стеллажға ұңғымаға түсірілу реті бойынша араларына ағаш
Диаметрлер мен құрылымдары әртүрлі құбырларды қолданғанда оларды түрі мен
2.4 Құмды тығындардың пайда болуы
Құмнан және құмшықтардан тұратын мұнайлы қабаттарды пайдалану кезінде мұнай
Дұрыс емес жабдықталған түпте құм мөлшері өте көп болуы
Ұңғы түбін арнайы сүзгілермен жабдықтайды;
Ұңғы жұмысын реттеп отырады, яғни ұңғыға құм өтпейтіндей жылдамдықтың
Ұңғыға құмды шығарып алатын көтергіш түсіреді.
Егер құм тығыңы ұңғыны пайдалану кезінде пайда болған болса,
Тығындар әртүрлі қуаттылықта болады және 200-300м-ге дейін жетеді.
Биіктік бойынша тығын тығыздығы бірдей болмайды. Тығындар көбінесе тегіс
Кей жағдайда түптік тығындардан басқа кейбір биіктікте көп мөлшерде
Кейбір ұңғыларда құмды тазалауына қарамастан тығын деңгейі төмендемейді, ал
Ұңғыманы құм тығынынан тазалау жұмыстары
Әлсіз цементтелген бос (әсіресе құмды) қабаттардан мұнайды өндіру кезінде
2.5.1 Ұңғыманы жуу
Ұңғыманы жуу үш түрлі жолмен жасалады: тура, кері, аралас
Тура жуу. Жуу құбырларына сұйықтық құйылып, жуылған құм құбыр
Cурет 2.5.1.1 Тура жуу әдісі.
Аралас жуу алғашқы екі тәсілдің де қосындысынан тұрады.
Жуу жылдамдығы мен әсері оны жууға алынған сұйықтықтың сапасына,
Вертлюг ұңғыма аузына жеткенше жуу құбырларын төмен түсіреді.
Сосын сұйықтықты тазаланған тығын жоғары таза суға көтерілгенше қайта
Кері жуу. Кері жуу кезінде сұйықтық жуылған құммен бірге
Кері жуу тәсілінің негізгі артықшылықтары: сұйықтықтың үлкен жылдамдықпен шығуынан
Жуудың бұл әдісінің негізгі кемшіліктері: сұйықтықтың атылып ағу жылдамдығының
Бұл тәсілдің негізгі кемшіліктері: құбырдағы ағын жылдамдығының жоғарылығы әсерінен
Аралас (комбинированный) жуу. Жуудың аралас әдісінде инж. Б.И.Арутюновтың ПУ-1
Құбырды жуып болғаннан кейін тізбекті құбырларды элеватор сальникке отырғызады,
ПУ-1-ді ұңғыға түсірмес бұрын мыналарды тексеру керек: арнайы муфталардың
Ұңғымадағы сұйықтықты бойына тартып алатын құмды тығындарды жою.
Таза мұнайлы ұңғыманы сумен жуу кезінде бірінші кезеңде мұнай
Қайталап жуу кезінде де осылай болу жиі кездеседі. Пайдалану
Ұңғыманы қысылған ауамен тазарту. Бұл әдістің маңызы мынада: қысылған
Терең сорапты ұңғыларда тығандарды жою үшін құбыр сорғышының плунжерін,
Ұңғыны сығылған ауамен тазалау мына ретпен болады: пайдалану тізбегі
2.5.2 Ұңғыны БӘЗ қосылған аэрозольді сұйықтықпен жуу
Бұл әдісті жуу суларын бойына сіңірген, тығындар жиі пайда
Ұңғыманы жуу үшін қолданылған өлі су жер асты қабаттарына
Жуар алдында БӘЗ-ды жеке ыдыста не агрегат ыдысында дайындайды.
Сульфанол
Сульфанатрий тұзы — 1,0-2,0
ОП-7 және ОП-10 —
ДС-РАС
Су мен ауаның мөлшерінің арақатынасы ұңғыманың аймақтық өткізу қабілеті
Циркуляциясын қалыпқа келтірген соң ұңғыманы жууға кіріседі. Су мен
1-құбыр; 2- шыған өлшегіш; 3- реттеу вентил; 4- клапандар;
2.5.2.1-сурет. БӘЗ қосылған аэрозольді ерітіндімен ұңғыманы жуудағы жабдықтардың орналасу
2.5.3 Ұңғымаларды көбікпен тазарту
БӘЗ-дың сумен белгілі дәрежедегі концентрациясын жасап алған соң (5
Түптік аймақ қабаттарында бұзылуды болдырмау үшін жуудың үзіліссіз жуу
Тройникке планшайба орналастырылып, 38 мм-лік құбыр түсіріледі. Ең
Көбік 63 мм-лік компрессорлық сорапты құбырға беріледі, аудармадағы тесік
Құмды тығындарды көбік арқылы жою процесі мына тәртіппен іске
Көбікті пайдаланған кезде мына нәрселерді есте ұстау керек: ұңғымадағы
қосқұбырды салу. Осы тәртіпті 50-60 метрлік құм тығынды жуып
Жуу аяқталған соң сүзгілік аймақты саздардың жұқа дисперстік бөліктерін
Көбік жасауға анионактивті БӘЗ-ды қолдануға болады. Ұңғыманы көбікпен жуу
ВНИИТБ жуу құбырындағы қысымды азайту үшін қондырғы ойлап шығарды.
Қондырғы тұрықтан, оқпаннан, манжетпен нығыздалған басу втулкасынан, наконечниктерден, муфтадан,
Ұңғыманы аэрозольді сұйықпен, көбікпен жуу қабат қысымы аз болған
Құм тығынын аэрацияланған сұйықтықпен, көбікпен және сығылған ауамен тазарту.
Бұл әдістерді ұңғымадағы сұйықтық деңгейі төмен болса және тығын
Ұңғымадағы құм тығынын осындай әдіспен тазалаудың артықшылығы:
1) жуу сұйықтығы жұтылуының аз болуы немесе мүлдем болмауы;
2) құм тығынынан тазартылған ұңғыманы іске қосудың жылдам болуы;
3) тізбектің сүзгі бөлігінің төменгі жағын тазалау мүмкіндігі.
2.6 Ұңғыдағы құм тығындарын жуу есебі
Ұңғыдағы құм тығындары мұнаймен немесе сумен жуу жұмыстарын арнайы
Бұл агрегаттар сорап орнатылған тракторда немесе бөлек сорапты жуу
Төменде келтірілген ұңғыны жуу есебін, жуу агрегаттарының жұмысын сипаттайтын
ЗИС НГ30-320 екі жүрісті поршеньді жуу сорабы үшін
Сораптың өнімділігі Q-20,8л/сек
Бір минут ішінде поршеннің екі жүрісті жүріс кезіндегі саны
Поршень жүрісі S-360мм
Двигатель қуаты N-320 л.с
Қондырғының ПӘК і -0,80
Сораптың беру коэффициенті-0,9
Ұңғыны мұнаймен жуу есебі
Берілгені:
Q-6,5 л/сек мұнай шығыны;
L-130 м жуу құбырлары тізбегінің ұзындығы;
ν- 1,4 сек мұнайдың кинематикалық тұтқырлығы;
δ- 0,9 мұнайдың меншікті салмағы;
-28м/сек критикалық жылдамдық, жуу сұйықтығы ретінде қолданылатын мұнай құрамындағы
Рш- шланга мен вертлюгтегі жоғалған арын . (ат) Сумен
А6,А7,А8,А9,А10,А11- шегендеу және жуу құбырларының өлшемдері
Жууға қажетті сораптың лақтырысындағы қысымы
Тура жуу үшін.
Ламинарлы режим.
Турбулентті режим.
Кері жуу үшін.
Ламинарлы режим.
Турбулентті режим.
Жауабы: жууға қатысты сораптың лақтырысындағы қысымы: тіке жуу кезінде
2.7 Ұңғыға құмның келуін алдын алатын шаралар
Ұңғыларды қиын жағдайда штангілі сораптармен пайдаланған кезде арнайы қорғаушы
Құмның зиян әсерінен сақтау үшін негізгі технологиялық шаралар:
Ұңғыдан алынатын сұйықтықтың мөлшерін реттеу;
Арнайы типті плунжері бар сораптарды қолдану;
3. Сұйықтық ағысындағы құмның концентрациясын азайту. Бұл мақсатта сақиналы
Құбырлы штангілілерді қолдану.
Технологиялық шаралармен қоса сепарациялық (якорьлер) және фильтрлеуші (фильтрлер) әдістер
Жыныстардың бұзылысын алдын алу үшін, өнімділікті қажетті деңгейге дейін
Жасалуының конструкциясы мен технологиясы бойынша фильтрлерді құбырлы және гравийлі
Гравийлі фильтрлер жоғарыда (екі перфорацияланған құбырлар арасында 20-25 мм
Түп аралық аймақтың жыныстарын қатайту – әртүрлі заттар арқылы
2.7.1 Якорьлер қолдану
Технологиялық шаралармен қоса сепарациялық (якорьлер) және фильтрлеуші (фильтрлер) әдістер
Көпсатылы және тарелкалы якорьлер
Көп сатылы якорь бұл параллель жұмыс жасайтын, қарапайым, бір
Тарелкалы якорьді В. Ф. Троицки және В. В. Сазонов
Сорап кірісіндегі құмның сепарациясы
Құмды якорьлар әр түрлі құрылымды болады. Олардың жұмыс жасау
Құмды якорьлердің ең тиімді жұмыс жасайтыны айналымды типті құмды
Сурет 2.7.1.1-Айналым типті якорь қайтадан ұңғының түбіне түсіреді.
Газды-құмды якорьлерді құм мен газ көп өндірілгенде қолданады. Газды-құмды
Якорьдің жоғарғы камерасында сору құбыры 3 орнатылған, ал төменгі
Якорьді аударым 2 арқылы сораптың кірісіне 1 жалғайды. Аударым
Сорап жұмыс жасаған кезде сұйық ұңғыдан газды камераның саңылауына
1-сораптың кірісі; 2-якорьді аударым; 3- сору құбыры; 4- газды
Cурет 2.7.1.2-Газды-құмды якорь
Содан соң сепарациядан өткен мұнай арнайы муфтадағы саңылау Б
1-якорьдің жинаушы
Сурет 2.7.1.3-Құм якорінің ұстанымды сұлбасы.
Содан соң сұйықтық құмды камераның сақиналы кеңістігі бойынша көтеріліп
2.7.2 Фильтрлерді қолдану және олардың түрлері
Фильтрлер жасалу әдісі бойынша 2 топқа бөлінеді:
1. Жер бетінде жасалып, ұңғыға дайын күйінде түсірілетін
2. Тікелей ұңғыда жасалынатын фильтрлер.
Бірінші топқа жататын ең қарапайым фильтр: диаметрі1, 6-19 мм
Арзандығына және өткізгіштік қасиетіне байланысты қарапайым филтрлерді келесі жағдайларда
Құрылысы бойынша фильтрлер 2 негізгі типке бөлінеді:
1. Ұзындығы немесе ені бойынша орналасқан тесікті саңылаулары бар
2. Қорғаушы торы бар тығындармен жабдықталған немесе арнайы сыммен
Саңылаулар құбырдың ені немесе ұзындығы бойынша орналасқан және құбыр
Сурет 2.7.2.1-Тесікті фильтрлер
Саңылауларды 26, 38 және 51 мм ұзындықты етіп теседі.
Кемшілігі: қымбат.
Екінші типті фильтрлердің құрылымына келесілер жатады:
1. Сымды фильтрлер, бұл 5-8 мм диаметрлі саңылауы бар
Сурет 2.7.2.2-Сымды фильтр
2.Әр түрлі өлшемде тігінен орналасқан тіліктері бар дөңгелек пластинкалар
2.7.2.2-суретте көрсетілген фильтрде 3,8-3,8 мм-лі тік қималы сыммен бойлық
Оратылған сымдардың ара қашықтығы 13-19 мм. Бойлық бағытта оратылған
Кнопкалы фильтрлерде перфорацияланған құбыр дөңгелек пластиналардың қатарына ие (2.7.2.3–сурет).
Сурет 2.7.2.3-Кнопкалы фильтр
Фильтр құрылымының тиімдісі болып мынау саналады: сұйықтықтың ағысы тізбек
Бұл пластинкалар қажетті қалыңдыққа ие болады және осы айтылған
Көптеген нәтижелер бойынша мынау анықталды: саңылау өлшемі жоғары болса,
Сондықтан ірі түйіршікті құм аз болса, онда фильтрдің саңылауын
Сурет 2.7.2.4-Сақиналы фильтр
Қалыпты жағдайда құм аралас болады. Мұндай жағдайда ірі түйіршікті
Тұтқырлы мұнай өндіргенде де саңылаудың өлшемін жоғарылатамыз. Айтылған факторлардан
Түп маңы аймағынан құмдар шығуын тоқтату үшін құмдарға қарсы
бір қабатты және көп қабатты сымды сүзгілерді қолдану құмдар
Сымды сүзгі екі бөлімдерінде 20 мм диаметрлі тесіктері перфорацияланған
2.7.3 Ұңғы түп аймағын химиялық әдіспен бекіту
Соңғы уақытта ұңғы түб аймағын бекіту үшін қабат аумағына
Бірінші әдісте ұңғыға цементті ерітінді ретінде айдайды. Цемент мөлшері
Құм тығынын пайда болдыртпаудын ең тиімді әдісі болып құмды
Құм тығынымен күресудің жаңа бір әдісі болып құмды пластмассамен
Пластмассаны алу үшін фенол және фармальдегид қоспасын, және аз
АзНИИ мұнайды өндіру кезінде ұңғы түп аймағын химиялық әдіс
Реагенттің жайылуы және шайырдын қатуы терең ұңғыларда (температурасы 60°
Қабатты пластмассамен өңдеуден кейін зерттелегн шамаларға сүйенсек эффективті өткізгіштік
Егер қабаттан ұңғыға құмнын келуін болдыртпауын мүмкіндік болмаса
онда оны үздіксіз жоғарыға көтеріп тұруы қажет. Құмның көтерілуі
Егер құм тығыны түзілген жағдайда ұңғы жұмысы нашарлап немесе
Құмдар шығуымен күресудің минимальды қосымша шығынсыз тиімді әдісін қолдану,
Кен орнын игерудің басында перфорацияланған аралығының орташа қалыңдығы 6-10
20° С температурадағы қабат мұнайының түрақтығы кең шектерде (55*10"3-700*10"3Па*с)
Кен орнындағы құмдар шығуымен күрес шаралары әртүрлі құмдардағы бекітудің
Бекіту үшін осы немесе басқа операциялар жүргізілген скважиналар саны
Химиялық және физика-химиялық тәсілдері төмендегі есептерге байланысты кең қолдану
Жоғары тұтқыр мұнай кен орны мен перфорацияланган аралыктың үлкен
Түп маңы аймағын кокстеу әдісімен бекіту тәсілін сынау да
Қазіргі кезде ұңғы түп маңы аймағын кокстеу жұмыстары Қаражанбас
3 ЕҢБЕК ПЕН ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ, ТЕХНИКА ҚАУІПСІЗДІГІ БӨЛІМІ
3.1 Нысанада еңбек ету жағдайы
Негізгі мақсат өндірістік жабдықтардың сәйкестілік дәрежесін бағалау, қорғау құралдарының
Еңбекті қорғау жағдайын келесі қатар бойынша тексереді:
-Тексеру объектілерін және оны мінездейтін параметрлерді таңдау;
-Тексеруді жүргізу жұмысын қадағалау;
-Алынған нәтижелерді қауіпсіздік нормативтерімен салыстыру;
-Нәтижелердің қауіпсіздік ережелері мен нормалардан ,жұмыс тәртібін орындауынан ауытқу
-Ұйымдастыру-техникалық іс-шараларына керекті талдаулар мен толықтыру енгізу;
Еңбек ету жағдайын бақылаудың негізгі тәсілі- объектілерде профилактикалық жұмыстарын
Еңбек ету жағдайын тексеру жұмыстарын:
-Жұмыс істеу орындарында мастерлер мен бақылаудың бірінші сатысына жауапты
-Объекттер мен цех бөлімшелерінде- цех басшылары, олардың орынбасарлары, цех
-Цехтарда, кәсіпорын филиалдарында-ШМК(шектеулі мүмкін концентрация) жауапты мамандар және олардың
-Филиалдар мен кәсіпорында- ААҚ “Ақтөбемұнайгаз” ШМК мамандары, оның жекелеген
3.2 Ұңғыны жер асты жөндеу жұмысы кезінде қауіпсіздік техникасы
Ұңғыны жер асты жөндеу жұмысы жұмыстың көптілігімен және қиындылығымен
Ұңғыны жөндеу жұмысы кезінде жиналған тәжірибеге сүйенсек қазіргі таңда
Жұмысты қауіпсіз жүргізу үшін жер асты жөндеу жұмысының
Әрбір мұрананы периодты түрде тексеру қажет және 50 %
Жұмыс алдында аспаптардың, қолданылатын қондырғының жұмыс орнын тексеру қажет,
Көтеріп түсіру операциясы алдында тәльдік жүйені (арқан, шкив, блок,
Элеваторды жұмысқа қоспас бұрын құлыптың дұрыстылығын қарау қажет, егерде
Жұмыс персоналына көтерілген жүктің астында тұруға болмайды.
Ұңғы сағасы аймақ күйіне басты назарын аудару қажет.
Ұңғыны жөндейтін бригада арнайы киімдермен, аяқ киіммен және арнайы
3.3 Санитарлық- гигиеналық іс-шаралар
Мұнай- газ өнеркәсібінің гигиеналық ерекшеліктеріне келесілер жатады:
-Мұнара құрастыру (бұрғылау қондырғысын құрастыру);
-Барлау және пайдалану ұңғысын бұрғылау;
-Мұнай кен орындарын пайдалану (өндіру, мұнай және ілеспе газдарды
-Ағындағы және күрделі ұңғы жөндеу;
-Ұңғыны меңгеру және барлау;
-Пайдаланылмайтын ұңғыларды цементпен толтыру жұмыстары.
Ағындағы және ескертпелі санитарлық тексеру мұнай өнеркәсібіндегі қосымша кәсіпорындарда
3.4 Электр қауiпсiздiгi
Қуатты тоқты бөлiкте адам жақындаған жағдайда оны тоқтың әсерiмен
Егер қондырғысынан қуатты тез ажырату мүмкiн болмаса зақымданғанда тоқты
Көмек көрсетушi өзi тоққа түспеуi үшiн өзiнiң қолдарын алдын
1000 В жоғары қуатты электроқондырғыларда көмек көрсетушi өзiнiң қауiпсiздiгiн
Жөндеу жұмыстарын бастауға дейiн бұрандалы сораптың жетегi сөндiрiледi, ал
Бұрандалы сораптың электр қондырғысы электр қозғағыщ пен түсу ретiн
Жерге қосылған түрiнде электроқондырғы үшiн ұңғыманың кондукторын пайдалану керек.
Жерге қосылатын жетекшiлер ретiнде шеңбер жолақты бұрышты және т.б.
3.5 Өртке қарсы іс-шаралар
“Өртке қарсы жөніндегі Қазақстан Республикасының заңының” 3-ші статьясы
Мұнай кәсіпорындарындағы кез келген бөлімшелердің өз өрт қауіпсіздік
Мұнай және газды өндіру обьектілерінде жұмыс істеу кезінде және
мүмкін, ол газ жүйесінің саңылаусыздығының және мұнайдын төгілуінен
Өрт сөндіргіш зат есебіне су немесе қатты заттарды қолдануға
Өрт болған жағдайда өрт қорғаушыларына белгі беруі қажет ол
3.6 Қоршаған ортаны қорғауға негізгі қойылатын талаптар
Мұнай-газ өндіретін өнеркәсіп қоршаған ортаны ластайтын құрылымдарының ең негізгілерінің
Қоршаған ортаны және жер қойнауын қорғау ҚР-ның күші бар
ҚР-ның «Жер қойнауы», «Қоршаған табиғи ортаны қорғау туралы», «Рұқсат
3.7 Ластаушылардың сипаттамасы
Мұнай газ кен орнындарын өңдеуде гидросфераның (жер асты сулары
Біздің қарастырып отырған дипломдық жобада Кенкияқ кен орнында күрделі
Кенкияқ кен орнында тұрмысты және техникалық су гидрогеологиялық ұңғыма
Жобамен таңдап алынған объектілерді іске асырған уақытта, қоршаған ортаға
1)ұңғыны жууға арналған сұйықтың буға айналуна байланысты улы газдар
2)осы сұйықтың жүретін жолдарының ашық тесігінен сыртқа төгілетін бөліктерінің
Осы ай-толғақ факторлардың қоршаған ортаға зиянын келтірмеу үшін, біздің
1.Су қоймасын бі шықпайтындай етіп бекіту керек.
2.Су жүретін жолдардың ашық тесігі болмас үшін күнделікті бақылау
жасап, уақытында жөнделіп тұруы керек.
3.Ұңғыны пайдаланып біткеннен кейін, су қоймасының түбіндегі тұнбаларын айналадағы
Олардың орнын ауданымен бірге ұңғы болмаған уақыттағыдай табиғи түрге
Технологиялық құрал-жабдықтардан (резервуарлар мен аппаратар) зиянды заттардың бөлінуінің себептеріне
а)фланц қосындысының саңылаусыздығы сақталмауы;
ә)коррозияның нәтижесінде апаттың болуы;
б)құбырлардың жарылуы;
в)жөндеу және алдын алу жұмыстарын кезіндегі ақаулардың орын алуы;
Үстінгі су сақтағыш қабаттар мұнай өңдіру кезінде мұнаймен және
Жер асты суларының ластануының негізгі көзі болып өндірістік және
Мұнай өңдіру кезінде алынған қабат сулары жоғары минералданған болып
Мұнай жер қойнауы мен өсімдіктерге жағымсыз әсер етеді. Мұнаймен
3.7.1 Атмосфераны қорғау
Атмосфераны зиянды заттармен ластау көздеріне мұнайды ысытатын пештер, резервуарлар,
Жұмыс зонасы үшін ПДК:
Көмірсутектегі 300 мг/м3, азот оксиді 5 мг/м3, көміртегі оксиді
Ауаның ластануының негізгі көздері. Құмкөл кен орнында қолданылатын технологиялық
Технологиялық құрал – жабдықтардың әсерінен ауаның бүліну себептері: коррозия
Кен орнын пайдалану кезінде жыл бойына ауаның ластануы 27728
Атмосфераны зиянды заттардан қорғау үшін мына жағдайлар қарастырылуы қажет:
-пештердің, жылу жүйелерінің, газотурбиналық двигатель жұмыстарының оптимальды жинау режимін
-магистральды құбыр өткізгіштерді конденсат жинағыш орнату және атмосфераны газбен,
-мұнай құбырларын, желілерді, коллекторларды дер кезінде жөндеуден өткізу;
-факельден бөлінетін зиянды заттарды 15 % азайтатын арнайы қондырғылар
-өндіру техникаларын, мұнай мен газды дайындап, тасымалдауға қоршаған ортаны
Санитарлық қорғау зонасы зиянды заттар көздерімен, тұрған үйлердің шекарасында
Мұнай ысытатын пештерде газ жанып болған кезде, кешендерде түтіндік
-Жанудың оптимальды режим параметрін бақылау үшін пеш жұмыстары түгелдей
Ауаның ластануын бақылау тапсырыс арқылы арнайы СЭС қызметкерлерінің көмегімен
Бақылау нүктелері – түтіндік құбырлар, қондырғылардың технологиялық жағдайлары кем
3.7.2 Гидросфераны қорғау
Жер бетіндегі және жерасты суларының бүліну көздеріне дұрыс тазартылмаған
Су мен қамтамасыз ету көздеріне жерасты сулары жатады. Ішуге
Техникалық сумен қамтамасыз ету үшін альбсеномандық су қолданылады. Ол
Жерасты суларын қорғау мақсатында санитарлық қорғау зонасы жұмыс істейді.
Кеңкияқ кен орнындағы өнімді су қабаттары мергельді қабаттармен қорғалған.
Жерасты суларын қорғау үшін мына шарттардың орындалуы қатаң талап
-сулы қабаттарды бұрғылау кезінде су алу және бақылау ұңғыларының
-кен орнын игеру кезінде мұнай өндіру, айдау ұңғыларының жұмыстарының
-амбарлардың дұрыс изоляциялануы.
Ішуге жарамды су сумен қамтамасыз ету құралдары арқылы шаруашылықтарға,
3.7.3 Литосфераны қорғау
Мұнай газ кен орнын игергенде жер беті мұнаймен, әртүрлі
Бұл процесстер өсімдіктер әлемінің және өнімділіктің нашарлануына әкеліп соқтырады.
Кен орнының грунтары сазды және құмды фракциядан тұрады. Жер
Ауаның және судың эррозиясынан жер бетін қорғау үшін көпжылдық
-сепарация, мұнайды дайындау, жинау және тасымалдаудың герметизациясының болуы;
-авария кезінде ұңғылардың автоматты түрде тоқтауы;
-қабаттық және өндірістік суларды қабатқа айдауға мейлінше көп пайдалану;
-транспорттың тек автожолдармен жүруін қадағалау.
Жер бедерінің бүлінуі және оны дұрыс пайдаланбау – жер
Кен орнын бұрғылау кезінде және игергенде жер бедерінің тепе-теңдік
Мұнай және газ ұңғыларын қазуда, кен орнын игеріп пайдаланылғанда,
Жер қойнауын қорғау шараларына мыналар жатады:
-ашық фонтандауды, ұңғы қабырғаларының құлауын, жуу сұйықтығын жұтылуын, ластанбауды
Технологиялық схемалық бөлімдеріне сәйкес:
-жерасты және жер бетіндегі құрал – жабдықтардың герметизациясы;
-мұнайды жинау, дайындау, тасымалдау және сақтау жүйесінің авариясыз сенімді
-технологиялық режимдегі ұңғылар жұмысын қабат құрылымының бұзылмауын және ұңғының
-сумен қамтамасыз ету жүйесінің тұйық түрін қолдану, өндірістік суларды
4. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
4.1 "Кеңқияқмұнайгаз" МГӨБ-н ұйымдастырудың сипаттамасы
4.1.1 Негізгі және көмекші өндірісті ұйымдастыру
Кеңқияқ кен орындарының тарихы ертеден бастау алады, яғни тұз
Мұнай-газ өндіру басқармасының құрлымы:
-басқарманың бастығы және орынбасарлары;
-бас мамандар;
-бөлім басшылары және бөлімдері.
Еңбекті ұйымдастыру мәселесін “Еңбек қорлары” департаменті шешеді. Еңбек қорлары
-кадрлар бөлімі;
-еңбек ақы бөлімі;
-бухгалтерлік есеп бөлімі.
Өнеркәсіптің даму тарихы: “Кеңқияқмұнай“ мұнай-газ өндіру басқармасы 1966 жылы
Кәсіпорынның әсіресе оның өндіріс жұмысы бірқалыпты үздіксіз өтуінің бірден-бір
Негізгі өндіріске мұнай мен газды өндіру, құрғату, сепарациялау кіреді.
Көмекші учаскілер мен қызмет атқаратын бөлімшелерді құру техникалық прогреске
Өндірісті дұрыс жолға қою және оның үздіксіз жұмыс жасауы
4.1.2 "Кеңқияқ МГӨБ-да" еңбекті ұйымдастыру және жалақы
алу ерекшеліктері
Еңбекті ұйымдастыру қай мекемені алса да, оның ішінде мұнай
Жұмыста жоғары көрсеткіштерге жету үшін әрбір жұмыс орнында еңбекті
Кәсіпшілікте еңбекті ұйымдастыруға: жұмыс режимі, жұмысшы кадрларды орналастыру, еңбекті
Мұнай газ өнеркәсібінде жұмысшылар бригадаға бірігіп сменмен ауыспалы түрде
Кеңқияқ кен орнында мұнай және газ өндіретін комплексті 4
Жұмысшылардың еңбек ақысы немесе жұмысшылардың еңбегіне қарай кәсіпорыннан төленетін
4.2 Кенқияқ кен орнының техникалық басшылық
Техникалық басшылық органдары (техникалық, геологиялық, өңдірістік бөлімдері) өндіріс
Материалдық техникалық жабдықтау және финанс бөлімі материалды байлықтар қорының
Жоспарлау бөлімі барлық техника-технологиялық жұмыстарды ұйымдастырады және әдістемелік нұсқау
Техника-экономикалық бөлім тиімді техника-экономикалық көрсеткіштерге қол жеткізу үшін жүргізілетін
Сонымен қатар мұнай газ өндірісінде мамандардың алатын орны ерекше.
Мамандар коғамның өндіруші күштерінің неғұрлым жылжымалы бөлігі. Мамандардың құрамы
Жұмысшылар өндіріске қатысуына байланысты негізгі және қосалқы болып бөлінеді.
1.Инженер техникалық қызметшілер. Өндіріс процестерін ұйымдастыру және басқару қызметтері
2.Қызметкерлер. Есепке алу мамандары, шаруашылық қызметкерлері, жобалаушылар жатады.
3.Қызметшілер. Қызмет бөлмелерін күтушілер, күзетушілер өрттен қорғаушылар жатады.
4.3 Кеңқияқ кен орнын игерудің негізгі техника-
Игерудің техникалық-экономикалық көрсеткіштері жасалды. Мұнай өндірудің жоспары 115.2 пайызға
Соған байланысты бұрын жасап тұрған фонтанды ұңғылардың өнімі азайды.
Кен орнында жұмыс істеп тұрған қордың пайдалану коэффициенті 0.98-ге
Өнімнің өзіндік құны 2007 жылы 2008 жылға қарағанда 115%-ке
Кен орнына енгізіліп жатқан ұңғылар саны жыл сайын өсуде.
Тұтыну қоры жоспар бойынша 1032200 мың теңге, орындалуы 113
Жалпы мұнай тапсыру 115.2 %-ке орындалды.
4.4 Жаңа техника-технология енгізудегі жылдық өндірістік шығындырды есептеу
1.Өзгеру статьясы бойынша жылдық тұтынудың эксплуатациялық шығындары: (кесте 1)
2.Электро энергия шығындары. (кесте 2)
3.Салқындатуға кеткен су шығыны. (кесте 3)
4.Майлау материалдарының шығыны. (кесте 4)
4.5 Күрделі жөндеу жұмысы кезінде экономикалық
тиімділікті есептеу
Күрделі жөндеу жұмысы кезінде енгізу шараларына салынатын ақша қаражаттарының
Күрделі жөндеу жұмысы енгізгеннен кейінгі экономикалық тиімділікті
мұндағы: З1 және 32 ескі және жаңа техниканың көтерме
31=Бкөтер=5890000,
32=Бкөтер=8430000
В1 және В2 ескі және жаңа техниканың жылдық өнімділігі
В1=Вбаз =24364800
В2=Вжаңа =48221200
Р1 және Р2 ескі және жаңа техниканың жылдық көлемдегі
РІ=1/Тсл.баз=1/6=0.16
Р2=1/Тсл.жаңа=1/8=0.125
U1 және U2 тұтынушылардың жылдық эксплуатациялық шығыны
U1= Uбаз= 8000.681
U2= Uжаңа= 4239,16
К1 және К'2 бір уақыттағы өндірістік шығындар
К1=Кпп.база=0
К2=Кпп.жаңа =10
Мұнай газ табу өнеркәсібінде күрделі қаржының қайтып келу уақыт
Осы көрсеткіштерді пайдаланып
Кесте 1
Өзгеру статьясы бойынша жылдық тұтынудың эксплуатациялық шығындары
Көрсеткіштер Көрсеткіш белгіленуі және есептеу формуласы Базалық техника бойынша
Есептеу түрі Көрсеткіш Есептеу түрі Көрсеткіш
Бастапқы жағдайдағы келтірілген өнімділік, м3/мин Q
47
93
Құрал жабдықтың
жұмыс істеу уақытындағы жылдық қоры, сағат Тф
8640
8640
Техниканың
жылдық өнімділігі, м3/сағат Bq*60*Tф
24364,8
48221,2
Жаңа техниканы базалықпен салыс-ғы бірлік өнімділіктің өсу есеп коэфф.
1,97
1,97
Техниканың 1 ретті күрделі жөндеуге дейінгі қызмет мерзімі, сағат
Жылдық техниканың 1 ретті күрделі жөндеуге дейінгі қызмет мерзімі,
6
8
Құрал жабдықтың көтерме бағасы, тенге Бкөтер
5890000
8430000
1 уақыттағы өндірістік шығындар Кпп
10
Құрал жабдықтың өзіндік жылдық көлемі, дана ΑR
15
Кесте 2
Электроэнергия шығыны бойынша
Көрсеткіштер Көрсеткіш белгіленуі және есептеу формуласы Базалық техника бойынша
Есептеу түрі Көрсеткіш Есептеу түрі Көрсеткіш
Құрал жабдықтың жалпы қуаттылығы, (кВт) (в
60
75
Электродвигатель үлесі, (%) η
098
0,98
Тораптағы түтыну қуаты, кВт/сағат ΝcNв/η
61,22
76,53
1 кВт/сағаттағы электроэнергияның шығу бағасы, тенге Цэ
6,3
6,3
Электроэнергияға кеткен жылдық шығындар, мың тенге Зэнбаз=[Nс*Tф*Цф]*a
Зэннов=Nс*Tф*Цф
6564684,26
4165680,96
Кесте 3
Салқындатуға кеткен су шығыны
Көрсеткіштер Көрсеткіш белгіленуі және есептеу формуласы Базалық техника бойынша
Есептеу түрі Көрсеткіш Есептеу түрі Көрсеткіш
Келтірілген жағдайға салқындатылған су шығыны, м3/сағ. Ввод
3,5
1 м3 айналым суының құны
Цвод
25
Салқындатылған судың жылдық шығыны, тенге Цводбаз=[Ввод*Tф*Цвод]*a
Цноввод=Ввод*Tф*Цвод
1370174,4
Кесте 4
Майлау материалдарының шығыны
Көрсеткіштер Көрсеткіш белгіленуі және есептеу формуласы Базалық техника бойынша
Есептеу түрі Көрсеткіш Есептеу түрі Көрсеткіш
Құрал жабдықты майлауға кеткен шығындар, кг/сағ. Bмц
0,040
0,047
Қозғалыстағы механизмді майлау жүйесіне кеткен жалпы май саны
31,5
13,5
Майды ауыстыру мерзімінің ұзақтығы, ағат tм
4000
2200
1 жылдағы ауыстыру саны η=Тф/tм 8640/4000 2,16 8640/2200 3,92
Қозғалыстағы механизмді майлауға кеткен май шығыны Bм=Qм*n
68,04
52,92
Құрал жабдықты майлауға кеткен 1 тонна майдың құны, тенге
82,4
82,4
Тұтынушылардың жылдық эксплутациялық шығыны, тенге Uбаз=Зэн+Цв+Цм
Uнов=Зэн+Цм
8000,681
4239,16
Қозғалы механизимді майлауға кеткен 1 тонна майдың құны, тенге
72,6
72,6
Майлау материалдарының жылдық шығыны, тенге/кг Цмв=(Bмц*Тф*Цм+Вмд*Цмд)*an
65831,77
73486,87
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Кудинов В. И. Основы нефтегазопромыслового дела - М: Ижевск,
Акульшин А. И., Бойка В. С., Зарубин Ю. А.,
Махмудов С. А. Монтаж, эксплуатация и ремонт скважинных штанговых
Жуков А. И., Чернов Б. С., Базлов Н. Н.
Интернет желісі «www.mail.ru», «www.google.kz».
Бухаленко Е. И., Бухаленко В. Е. Оборудование и инструмент
Силаш А. П. Добыча и транспорт нефти и газа
Щуров В. И. Технология и техника добычи нефти -
9. Вернц А.Д., Тищенко В.Б., Ястремская В.Б., Малышев Ю.
10.Панов Г.Е.Охрана труда при разработке нефтяных и газовых месторождений
11.“Охрана окружающей среды на объекте “Обустройство месторождения Кенкияк””ТОО “Казэкопроект”.
12.“Ведомственная система безопасности труда, охраны труда и окружающей среды
Қорытынды
Алынған дипломдық жобаның тақырыбы: Кеңкияқ кен орнында кездесетін қиыншылықтар
Мұнай кәсіпшілігінде қазіргі таңда мұнаймен бірге құм көрінісін борлдыртпайтын
Құмтүзетін ұңғылар – бұл борпылдақ жынысты әлсізцементтелген ұңғылар. Ұңғыманың
Түп маңы аймақ жыныстары белгілі қысым жылдамдығында бұзылады.
Құм тығындарының алдын алу әдістері көп игерілді және әлі
Құм бөлінуін болдыртпас үшін түп маңы аймағына фильтрлер мен
Осы негізгі әдістер ішінде бұл жобада фильтрлер мен якорьлер
Құмды якорьлерді пайдалану нәтижесінде құм тығындыраның пайда болу мүмкіндігінің
Қазіргі таңда ұңғыны пайдалану кезінде құмның алдын алуға арналған
- Жоғары беріктігі және қышқылдардан, сілтілерден, тұздардан болатын коррозияға
- Өнімділігі жоғары және флюид ағысына қарсылаласуы төмен;
- Өте нақты фильтрациондық қабілеттілігі;
- Ең төмен бітелу қаупі;
- Көлденең аймақтарда орнату жеңілділігі.
Ал егерде құм көрінісінің әсерінен ұңғыда құм тығыны пайда
Қазіргі таңда Кеңкияқ кен орнында құм көрінісін болдыртпау шарасына