М А З М Ұ Н Ы
КІРІСПЕ..........................................................................................................2 1.Органикалық қосылыстардан май өнімін алу
1.1. Жануарлар майының физикалық құрамы. Сүйек массасы......................4
1.2. Желім алу және желатин технолгиясы......................................................9
1.3.Майды алу әдістері.......................................................................................10
1.3.1. Майдың еруі..............................................................................................10
1.3.2. Экстракция. Сүйекті бөлшектеу және шабу............................................14
1.3.3. Гидромеханикалық (импульстік) әдіс......................................................14
1.4. Электрогидравликалық эффект.................................................................16
1.5. Жұмыстың мақсаты.....................................................................................19
2. Тәжірибелі қондырғы және өлшеу әдістемесі
2.1. Электрогидравликалық қондырғы..............................................................20
2.2. Сүйек массасынан май алатын зертханалық қондырғы..........................21
3. Зерттеу нәтижелерін талдау.......................................................................22
3.1. Майды алу дәрежесіне температураның әсері.........................................23
3.2. Электрогидравликалық қондырғыны негізгі параметрлерінің майдың
шығу дәрежесіне әсері................................................................................25
Қорытынды.......................................................................................................29
К і р і с п е
Сұйықта электрогидравикалық эффектіні қолдануға негізделген разрядты-импульстік технология
Осы эффектіні келелі аймақтарын анықтауға көп
Сұйықтағы, жеңіл және тамақ өнеркәсібінде күшті ұшқынды
Сүйектің құрамындағы май бағалы техникалық өнім
Сүйекті майсыздандыру бірнеше белгілі әдістермен іске
Өндірісте гидромеханикалық импульсті әдіс жиі қоланылады.
Осылай, майды бөліп алудың қазіргі
Біз ұсынып отырған әдіс сұйықтағы ұшқынды
Сұйықтағы импульсті электр разряды разряд арнасының бастапқы аз
Энергияның тез бөлінуі разряд аймағына орналастырылатын, ортаға
Сүйек массасынан майды бөліп алу мен ұсақтау
Курстық жұмыс тақырыбының көлемі 47 бет, кіріспеден,
Бірінші бөлімде органикалық қосылыстардың (сүйек майы мысалға
Екінші бөлім тәжірибелік қондырғы мен өлшеу әдістеріне
Үшінші бөлім сұйықта электр разрядтарының
1.Органикалық қосылыстардан май өнімін алу.
1.1. Жануарлар майының физикалық құрамы.Сүйек массасы.
температурада жануарлар майының тығыздығы аралықта
Майдың еру температурасы,оның құрамы мен табиғат ерекшеліктеріне байланысты.Май
Құрғақ қоректермен тамақтанатын жануарлар майының еруі өте үлкен
Жануарларды қоректендіру дәрежесі өте көп мән беруді қажет
Күтімде болған ірі қара малының май өнімінің балқу
Майлардың әр түрлі ауытқушылығы пайда болғанда балқу температурасы
Жануарлар майлары жартылай кемтіктік түрлендіруге бейімді және
Берілген майдың балқу температурасының үлгісі үшін тұрақты
Жануарлар майының сіңіргіштігі адам ағзасының мына берілген мысалдарымен
Балқу мен қату процесі тепе-тең,осыған байланысты олардың температурасы
Майлар қатқан кезде кристалдардан жылу бөлінеді.Сондықтан қату басталған
Негізгі жануарлар майының қоспалары – триглицеридтер,олар заттарға қатысты,құрамында
Құрамында суы бар майлар дисперсионды жүйелерді жасай алады.Әртүрлі
Қалыпты қысымда майлар қайнамайды,егер оларды
Жануарлар майларының жылу сыйымдылығы оның құрамында сұйық және
Балқудың жасырын жылуы қатты майдың кристалдық изоморфты пішіндермен
Майлар табиғатынан тәуелді және олардың дәл сипаттамасымен қызмет
Жануарлар майының тұтқырлығының температурадан тәуелділігі төмендегі теңдікпен жазылады:
(1)
мұндағы:Т – абсолюттік температура, К;
R – универсалды газ тұрақтысы;
А және В – тәжірибеден анықталатын тұрақтылар.
А шамасы майлар табиғатына тәуелді, В- зат
Майдың диэлектрлік тұрақтысы өте аз және температурамен
Сүйекті ұлпа органикалық, органикалық емес бөліктен
Сүйектің күрделі пішініне және құбырлы сүйектің
Сүйектің негізгі ұлпасының басты органикалық компоненті – коллаген(оссеин)құрғақ
Қолдану сипатымен технологиялық өңдеу құрлымының ерекшелігіне сәйкес оларды
1) құбырлы сүйектер (жамбас,сан жілік,білек,алақан сүйегі,табан сүйегі);
2) паспортты сүйек(жазық сүйектер);
3)қатарлы сүйек(күрделі пішінді)сүйектер және құбырлы сүйектер жұдырығы.
Құбырлы сүйектің ортаңғы бөлігі – құбыр немесе диафиз,негізгі
Диафиз жоғары беріктікке ие болады, оның серпімді модулі
Құбырдың қажетті қасиеттерін сақтау үшін эпифиздан бөлек майды
Жұдырықтар немесе эпифиздар негізгі кеуекті ұлпамен пайда болған
Негізгі майлы қышқылдарда, құрамында қызыл сүйек миы бар
Паспортты сүйек көбінше тығыз ұлпадан тұрады. Ішінде кеуекті
Қатарлы сүйек эпифаздарға ұқсас құрылған:бұл сүйектердің түрлері күрделі:омыртқалар,білек,табан
Сүйекте майдың мөлшері бірдей емес,кейде ол жеткілікті жоғары
1 кесте
Ірі қара малдың сүйектері
Сүйектің
аттары Құрамды бөліктері, %
Май
Коллаген Басқа ағуыздар Қажетсіз
қалдықтар
Су
Омыртқа 12-30 10-15 4-8 20-30 30-41
Төс сүйегі 13-16 8-10 8-11 14-17 48-53
Жамбас сүйегі 22-24 12-15 4-5 30-33 24-30
Жауырын 14-15 16-17 3-4 44-45 19-20
Қабырға 10-11 14-16 5-6 36-40 28-31
Қуыс сүйектер
Диафиздер 13-24 14-17 3-6 40-50 15-23
Эпифиздер 18-33 11-16 3-5 28-36 17-32
Бас сүйек 6-9 11-14 6-9 26-29 40-47
Төменгі жақ сүйек 8-9 13-15 4-5 47-49 20-25
Жілік (алақан сүйегі және табан сүйегі)
диафиздер 7-8 14-17 4-8 43-50 20-25
Эпифиздер 15-16 14-16 2-4 36-40 24-31
Тұяқ сүйектері 20-22 - - - -
Сүйектің құрамы күйді малдың жағдайына қарай
Малдың денесіне қарағанда қабырға басында май көп және
Сүйекте коллагеннің мөлшері ірі қараның түріне, жынысына, жасына
Сүйекте ұлпаның қоректік және өнеркәсіптік мағынасы оның
Құбырлы сүйектің диафизі жасанды өнімдер
Бұлшық ет ұлпаларына қарағанда
Сүйекте белгілі шаттар мен құрылысына байланысты қоректік
1.2 Желім алу мен желатин технологиясы
Желім. Желім сүйектен және коллаген құрайтын
Галерттілерден басқа, желім I, II және
Желім көпіршектік түзілуі үшін шекті қабілетті
Желім өнеркәсіпте көп қолданылады. Төменгі сұрыпты желімнен
Желатин. Алынған сапасына қарай желатин-тағамдық, технологиялық
Желатиннің ең бірінші қасиеті-сулы ерітіндіден қоймалжың заттың
Өнімнің ылғалдығы –16%, ал құрғақ қалдықтың
Техникалық желатин полиграфиялық және басқа да
Мүйіз тірегінде-9-11
Майсыз тор (қолданылғаннан кейнігі құбырлы сүйектің қалдығы) –12-12,5
Астыңғы жақ және ірі қара малдың жауырыны –9-10
Жақ суйегі –10
Жамбас сүйегі – 7-7,5
Ірі қара малдың қабырғасында –8,5-9
Желатин алуға сүйекті мал дәрігерінің тексерісінен өткізгеннен кейін
1.3. Майды алу әдстері
1.3.1. Майдың еруі
Майды жұмсақ және қатты май шикізаттарынан гидромеханикалық әдіспен
Майдың еруі деп май өнімін ұнтақталған шикізаттан
Еру кезінде температурадан басқа су да үлкен
Температура жоғарылаған сайын жабыспақтығымен созылу қасиеті төмендейді. Осыған
Май ұлпасының өзгеру дәрежесі, еру уақыты температураның шамасы
70-750 С температурада май өнімдері ерігенімен, ұлпалар
Бірақ май ұлпаларының толық ыдырамауының салдарынан майды түгелдей
Мұның көп сақталатын коллагеннен түзілетін глютин мен оның
Сүйекті жоғары температурада әсер еткеннен кейін
Май жоғары температурада қыздырған кезде май
Майдың еру ерекшелігі-қолайлы техникалық құралдарды қолданылуы. Бірақ
Периодты аппараттың әсерінен майдың
Жіліктегі май атмосфералық қысымда ериді, еру температурасы 1000С–дан
Құбырдағы және жілік сүйектеріндегі кемік майдың шығымдылығы шикізаттың
Сүйек массасының шығымдылығы шикізаттың массасына
Артық қысымды балқымалы периодтық аппаратта шикізатты майсыздандыру
Жылу алмасудың пәрменді өсуі кезінде майды ығыстыру үшін,
Автоқыздырғыш шарды құбырмен жабдықталған осі арқылы түп
Майды сүйектен қысым арқылы автоқыздырғышты өндіруге болады. Көбінесе
Май құрамының шығымдылығы – 85%, ал сүйек құрғақ
Балқуды өте күшті қысымда 4-5 ат және сусыз
Өте үлкен қысым майдың шамасына жағымсыз және температура
Жұмсақ шикізаттан майды еріту әдісі тиімсіз,осыған байланысты ол
Майдың үздіксіз әрекеттегі аппаратта балқуы. Тағам майын периодты
Тағамдық мал майын үздіксіз ағынды өндіретін мекемелердің басты
Май өндіруге қолданылатын үздіксіз ағын келесі негізгі элементтерден
“Титан” құрылғысы.Бұл үздіксіз жұмыс жасайтын заттық құрылғы. Мұнда
Құрылғының қасиеті-өте аз уақытта және үздіксіз өте жоғары
“Де Лавель”құрылғысы. Швед құрылғысы “Де Лавель” қарапайым құрылы-сымен
1.3.2 Экстракция. Сүйекті үгу және бұзу
Экстракция деп майды айыру және ұшқынды ерітіндіден тұратын
Сүйекті үгу және бұзу. Құбырлы сүйекте ең алдымен
Қыздыру және май өнімділігін арттыру процесін тездету үшін,сүйектің
1.3.3. Гидромеханикалық (импульстік) әдіс.
Гидромеханикалық әдіспен майды алу машинаның жұмыс
Импульстер, гравитацияның пайда болуы салдарынан және
Импульстік әдіс жұмсақ майлы шикізаттан майды алу
Импульстердің қозу механизмі келесі түрде көрсетіледі. Сұйықта
Сұйыққа қатысты жұмыс істейтін дене қозғалыс жылдамдығынан 50м/с
Импульстердің тиімді әсері материалдың төзімділігінен, шамасынан импульстер санына
Ол қондырғыда төс құралдар саны мен ротардың
Майсыздану дәрежесіне импульстер қуатымен санынан басқа,
Сүйекті ұсақтау тәсілі мен әдісі, жоғары баяндалған қондырғыларды
Гидромеханикалық әдісте 3000 айн/мин құрайтын ротордың
Олай болса, біз электрогидравикалық эффектіні энергия қорын
1.4 Электрогидравликалық эффект
Электрогидравликалық эффект-электр энергиясының гидродинамикалық ұйытқудың механикалық энергияға
Электрогидравликалық жұмыстың түбірі ертеде белгісіз құбылыстың тез гидравликалық
Электрогидравликалық эффектінің пайда болуы энергия қорының түп-нұсқаға
Электрогидравликалық эффектінің негізгі әрекеттік факторы жоғары және
Осы факторлар сұйыққа және обьектіге, құрамына кіретін әртүрлі
Импульстік қысымның пайда болуынан разряд формасы әртүрлі болады:
Электрогидравликалық эффектінің жоғары ПӘК-і және осы
Электрогидравликалық құрылғыдағы тоқ гинераторлары, импульстер сүлбесі және
1933 жылдан бастап Л.А.Юткин сұйық ортадағы жоғары
Электрлік сүлбеге ауалық ұшқынды аралықты енгізу
Ауалы аралықтың қалыптасып берілген энергия санын оның негізгі
Электрогидравликалық соққыларды тудыру үшін /1, 44, 46/ электр
ЭГЭ-ні қалыптасқан бір аралықпен өндіру үшін электрлік сүлбе.
1 сурет
Қауіпсіз және көбірек басқаратын қалыптасқан екі аралықты қондырғының
Импульс шебінің түсуі
Электрогидравликалық эффектіні
қалыптасқан екі аралықпен өндіруге
арналған электрлік сызбанұсқа
2 сурет
1.5 Жұмыстың мақсаты
Тағам өндірісі үшін қажетті мөлшердегі суйек массасынан соққылы
Осы мақсатқа қойылған негізгі есептер келесі тұжырымдармен бейнеленеді:
- әртүрлі температурадағы
- сүйек майының температураға тәуелділік дәрежесін тауып
- органикалық қосылыстарды бөлшектеу кезіндегі
2. Тәжірибелік қондырғы және өлшеу әдістемесі
2.1.Электрогидравликалық қондырғы
Конструктивті зертханалық қондырғы басқару пультінен,жүйелік конденсатордан,импульсті ток генераторы
Қондырғының блок-жүйесі және өзара түйіндерінің орналасуы 3 суретте
Конструктивті қондырғы негізгі блоктар мен түйіндер біріктірілген екі
Жұмыс орнында разрядтаушыны басқаратын импульстік ток генераторы,ол
Басқару пульті кернеуді бақылайтын,ток күшін қоректендіретін және энергиялар
Осылай қондырғының басқару пульті жұмыс режимінің іске қосылып
Электрогидравликалық қондырғының
Электрогидравликалық қондырғының сүлбесі.
3 сурет
2.2 Сүйек массасынан май өнімін алатын зертханалық қондырғы
Тәжірибелік зерттеулер электрогидравликалық қондырғыда
Жүйеленген зертханалық зерттеулерді жүргізу үшін тәжірибелік қондырғы
Қондырғы жұмыс істейтін ыдыстан – 1( биіктігі
Қалдық бойынша арнайы тізбекте қатта фракциалардың өлшемдерін
Алынған нәтижелер, органикалық массаға электрогидравликалық эффектінің әсері
3. Зерттеу нәтижелерін талдау.
Теорияның қорытындысын тексеру мақсатымен және осы эффектінің сандық
Ұсату және сүйек майын айыру үшін негізгі тәжірибелерге
АО «Тұлпар» цехы зертханасының технологиялық бағалауы бойынша
Тәжірибенің алдында зерттелетін сүйектер ұсатылды және
Тәжірибе, әртүрлі температура мәніндегі ортада, электродаралық аралықтағы
Алынған кернеу мәндері 10-нан 37 кВ-қа дейін реттелді,
Зертханалық байқауда өткен бірнеше тәжірибелер электрогидравлика-лық қондырғыда құрылған
Келесі тәжірибелер конденсатор батареясының әртүрлі сыйымдылық мәндерінің қолданылуымен
3.1.Майды алу дәрежесіне температураның әсері.
4 және 5 суретте (а,б)әртүрлі температура режимінде ірі
5 сурет
Сызбанұсқада көрсетілгендей, сүйек массасына электро-гидравликалық эффектінің әсері (төс
Электрогидравликалық әсердің ортаның төменгі температурасында
Алынған тәуелділік графиктері коммутирленген қондырғыдағы энергия разрядының, жүмыс
3.2. Электрогидравликалық қондырғының негізгі параметрлерінің майдың шығу дәрежесіне
6-10 суреттерде әртүрлі энергия мәнінде ірі
Графикте көрсетлігендей коммутирленген қондырғыда майдың максималды шығуы
Ол ірі қара малдың, жануарлар майының балқу температурасы
Энергияның өсуімен (W>300 Дж) сүйек майын алудың бірқалыптана-тыны
Жоғары мәнімен шектелген энергия разрядының мөлшері жұмыс камерасының
Сыйымдылықтың сүйек майының бөлінуіне әсері қондырғының басқа
Сүйек массасынан әртүрлі энергия мәнінде майды алу дәрежесіне
омыртқа сүйегі
6 сурет
төс сүйегі
7 сурет
жауырын сүйегі
8 сурет
қабырга суйегі
9 сурет
жамбас суйек
сурет
Майды алуда конденсатор батареясы сыйымдылығының
әсері
11 сурет
Қ О Р Ы Т Ы Н Д
1. Электрогидравликалық қондырғының негізгі параметрлерінің ( энер-гия разряды,
2.Органикалық қосылыстардан майды алу дәрежесі электрогидравли-калық әсерде
3.Температураны 960С-тан асырғанда, майдың бірқалыпты бөлінетіндігі анықталды.
4.Берілген энергияның шамасында (W>300 Дж) сүйектен майды алу
2