Жоспар
Кіріспе 2
Жануарлар санының азаюына адамдардың тигізетін әсері
Жануарлар қорғаудағы “Қызыл кітаптың” маңызы 5
Насекомдарды қорғау 6
Балықтарды қорғау 7
Қосмекенділерді қорғау 8
Бауырмен жорғалаушыларды қорғау 8
Құстарды қорғау 9
Сары құтан 10
Кіші ақ құтан 10
Ақ ләйлік 10
Қара ләйлік 11
Қалбағай 11
Сүтқоректілерді қорғау 11
Үстірт Арқары 12
Қызылқұм арқары 12
Қабылан 12
Қарақұйрық 13
Тянь-шань қоңыр аюы 13
Жануарлар дүниесін қорғау заңдылығы 14
Қолданылған әдебиеттер 16
Кіріспе
Табиғатта жануарлар мен өсімдіктер бір-бірімен тығыз
Жер бетінде және суда өмір сүретін
Біздің еліміз табиғат байлықтарының бірі-жануарлар дүниесі.
Сонымен қатар, Қазақстанда аса құнды кейбір
Жануарлар санының азаюына адамдардың тигізетін әсері
Табиғатта жануарлардың белгілі бір түрінінің жойылып
Қазіргі адамның жер бетінде өмір сүріп
Бұрын Қазақстанда мекендеген жабайы түйе, жабайы
Адамдардың шаруашылық қызметі жануарлар дүниесіне күшті
Адамдардың жануарларға тигіззетін әсерін тікелей және
Тікелей әсер етуге жануарларды қуалау, құртып
Жануарларды есепсіз қалай болса солай аулаудың
Адамдардың жануарға тигізетін жанама әсері техникалық
Қаланың өсуі жануарлар өмірін түбімен өзгертеді,
Жануарлардың көптеген түрлері өзгерген орта жадайына
Жануарлардың кейбір түрлері өзгерген ортаға бейімделіп
Жануарлар қорғаудағы “Қызыл кітаптың” маңызы
Біздің елімізде жануарларды қорғауды ұйымдастыру негізгі
Жануарларды қорғау-ең алдымен олардың тіршілік ететін
Айдаладағы ортаның өзгеруіне, әсіресе, жануарлар өте
1968 жылғы халықаралық “Қызыл кітапқа” сүтқоректі
“Қызыл кітапті” жарыққа шықанмен оған байланысты
Осы орайда белді ақындарымыздың бірі, Қазақстан
Отыра алмас ұл шыдап
Қызың шыдап
Жоғалғандар тізімі – ұзын шұбақ
Қызыл кітап –
Мезгілсіз кеткендердің
Бастарына қойылған қызыл шырақ
1978 жылғы қаңтардың 16-да Қазақстанда министрлер
Насекомдарды қорғау
Насекомдар еласы буынақтылардың ішінде ең көп
Насекомдардың ішінде жыртқыш насекомдар көп кездеседі.
Балықтарды қорғау
Дүние жүзінде балықтардың 20 мыңға жуық
Есепсіз аулау-бұл құбылыс көпшілік теңіздер мен
Суды лайлау мен уландыру да балықтардың
Қосмекенділерді қорғау
Қосмекенділер табиғаттың көне дәуірінің тамаша туындысы.
Қосмекенділер бау-бақша, орман егістіктерге үлкен зиянын
Бауырмен жорғалаушыларды қорғау
Қазіргі кезде жер жүзінде бауырмен жорғалаушылардың
Ерте заманан бері жылан адам баласы
Құстарды қорғау
Құстардың адамның рухани өмірінде алатын орны
Адамдардың құстарды пайдаланған ең көне
Біздің елімізде аңшылық, маңызы бар құстарды
Сары құтан
Өзінің тарлу аймағында саны кеміп бара
Кіші ақ құтан
Өзінің тарлу аймағына сирек ездесетін түр.
Ақ ләйлік
Аз санды түрше. Қазақстанда жойылап бара
Қара ләйлік
Саны тұрақты сирек кездесетін түр. Қазақстанда
Қалбағай
Саны тез азайып бара жатқан
Сүтқоректілерді қорғау
Сүтқоректілер класының өкілдері адамдар өміріне өте
Тиімді аңшылық шаруашылығы тек кәсіптік маңызы
Дәмді ет беретін ақбөкен, таутеке, бұлан,
Қазақстанда қабылданған 1981 жылғы 1 тамыз
Үстірт Арқары
Саны мен таралу аймағы шектелген Үстірт
Қызылқұм арқары
Қазақстанда жойылып кеткен. XVIII-XIX ғасырда Сырдария
Қабылан
Өте сирек Қазақстанда жойылып бара жатқан
Қарақұйрық
Сирек, кейбір аудандарда саны кеміп, мекендейтін
Тянь-шань қоңыр аюы
Сирек, таралу аймағы тарылып, саны кемуде.
Қызыл қасқыр
Қазақстанда жойылып кетуі мүмкін. Тянь-шань мен
Жануарлар дүниесін қорғау заңдылығы
Жануарлардың белгілі бір тобын қорғау ертеден
Жануарларды қорғау және тиімді пайдалану жөнінде
«Жануарлар дүниесін қорғау мен пайдалану туралы
Қазақстан «Табиғатты қорғау туралы заңы» аңшылық
Сирек және құрып бара жатқан жануарлардың
Көрсетілген заң ережелеріне сәйкес түз жануарлары
Кімде-кім аулау ережесін бұзатын болса, ондай
Аңдардың барлығын делік аулауды арнайы рұқсат
Қолданылған әдебиеттер
Қазақстанның «Қызыл кітабы» 1991ж. Алматы (Шеврон)
Науммов, Карташов, «зоология позвоночных»
Определитил позвоночных Казахстана
Табиғатты қорғау. 75-101бет. Алматы 1997ж.
өсімдік және топырақ экологиясы. Мамышев М.
Наука казахстана газет. 1997ж. 6-сентябрь.