Инвестициялық жобаларды бағалау әдістері

Мамзұны
Кіріспе . . . .
1. Кәсіпорынның инвестициялық қызметі
мен саясатының негіздері
1.1. Инвестициялар ұғымы және олардың жіктелуі .
1.2. Инвестициялық қызметті басқару . .
1.3. Кәсіпорынның инвестициялық саясаты . .
2. Кәсіпорынның инвестициялық қызметін талдау
2.1. Инвестициялық жобаларды бағалау әдістері .
2.2. Инвестицияларды бағалау әдістерін тәжірибе жүзінде қодану
2.3. Альтернативті инвестициялық жобаларды бағалау .
3. Қазақстандағы кәсіпорындардың инвестициялық
белсенділігін арттыру
3.1. Кәсіпорындардың инвестициялық қызметінің
негізгі мәселелері . . .
3.2. Қазақстандық кәсіпорындардың инвестициялық
саясатын жетілдіру жолдары . .
Қорытынды . . .
Қолданылған әдебиеттер тізімі . .
Кіріспе
Кәсіпорындардың экономикалық және қаржылық тұрақтылығын және әрі қарай
Нарықтық қатынастардың дамуымен қатар барлық ұйымдық-құқықтық кәсіпорындардың қаржылық-шаруалылық
Осы айтылғандар кәсіпорындар тарапынан қазіргі заман талаптарына, нарықтық
Курстық жұмыстың мақсаты –кәсіпорындардың инвестициялық қызметін басқару негіздеріне
Жұмыс үш тараудан тұрады. Бірінші тарауда кәсіпорындардың инвестициялық
Екінші тарауда инвестициялар бойынша шешімдер қабылдаудың әдістері қарастырылып,
Үшінші тарау қазіргі таңдағы еліміздегі кәсіпорындардың инвестициялық қызметімен,
1. Кәсіпорынның инвестициялық қызметі мен саясатының негіздері
1.1. Инвестициялар ұғымы және олардың жіктелуі
Кез-келген кәсіпорынның қаржыны басқару жүйесіндегі маңызды салалардың бірі
Инвестициялар кәсіпорындардың тұрақты дамуын қамтамасыз етеді және келесідей
қаржылық және материалдық ресурстарды жинақтау арқылы өздерінің кәсіпкерлік
жаңа кәсіпорындарды сатып алу;
бизнестің жаңа түрлерін меңгеру нәтижесінде өз қызметін әртараптандыру.
Кәсіпорындар инвестициялық салымдарды әр түрлі нысандарда жүзеге асыра
Инвестицияларды әр түрлі белгілері бойынша жіктеуге болады. Инвестициялардың
Негізгі жіктеу белгісі ретінде инвестициялау объектілері қарастырылады. Бұл
Нақты (тікелей) инвестициялар дегеніміз – бұл табыс алу
Қаржылық (қоржындық) инвестициялар – бұл табыс алу мақсатында
Инвестицияларды жіктеудің келесі белгісі – инвестициялау мерзімі. Аталған
Қысқа мерзімді инвестициялар – бұл бір жылға дейінгі
Ұзақ мерзімді инвестицилар деп кәсіпорынға бір жылдан артық
Кәсіпорынның инвестиция барысына қатысу сипатына қарай тікелей және
Инвестицияланатын қаражаттардың меншік белгісіне қарай жеке және мемлекеттік
1.2. Инвестициялық қызметті басқару
Инвестицияларды дұрыс басқара білу кәсіпорынның экономикалық тиімділігіне, қаржылық
Инвестицияларды басқарудың құрамына келесілер кіреді:
инвестицияларды мемлекеттік деңгейде басқару – бұл инвестициялық қызметті
жеке инвестициялық жобаларды басқару – бұл қазіргі заман
жеке кәсіпорынның инвестициялық қызметін басқару – бұл кәсіпорын
Кәсіпорын деңгейінде инвестицияларды басқару капитал салымдарының ең тиімді
Кәсіпорын деңгейінде инвестицияларды басқарудың бірінші кезеңі – бұл
жалпы ішкі өнімнің (ЖІӨ), ұлттық табыстың және өнеркәсіптік
ұлттық табысты бөлудің динамикасы;
мемлекеттің инвестициялық қызметті заңды түрде реттеуі, бақылауы және
инвестициялық нарықтардың, бірінші кезекте несие нарығы мен құнды
Келесі кезең – кәсіпорынның экономикалық даму стратегиясын ескере
Экономика салаларының инвестициялық тартымдылығын зерттеу барысында жүргізілген талдау
осы саланың елдегі және әлемдегі дамуының тарихи негіздері;
бәсекелестік шарттары – салаға кіру кезіндегі бөгеттердің болуы,
өндірушілердің өндірістік қабілеті мен сатып алушылардың төлем қабілеттілігі;
осы салаға байланысты қолданыстағы заңнаманың негіздері.
Аталған мәліметтер бойынша осы саладағы кәсіпорындарға инвестициялар салудың
Келесі кезең, яғни инвестициялар салудың нақты объектілерін таңдау,
Инвестицияларды басқарудың келесі кезеңі – инвестициялардың өтімділігін анықтау.
Инвестицияларды басқарудың тағы да бір өте маңызды кезеңі
Жоғарыда аталған шаралардың барлығын жүзеге асырған соң кәсіпорынның
Инвестицияларды басқарудың қорытынды кезеңі – инвестициялық тәуекелдерді басқару
1.3. Кәсіпорынның инвестициялық саясаты
Бүкіл инвестициялық қызметті басқару жүйесі кәсіпорынның инвестициялық саясатымен
Кәсіпорындар өзінің инвестициялық қызметі барысында белгілі бір инвестициялық
Кәсіпорынның инвестициялық саясаты капитал салымдарының тиімді объектілерге салынуын,
Нарықтық қатынастардың дамуы және сонымен байланысты макроэкономикалық саясаттағы
кәсіпорынның даму стратегиясын анықтау;
өзінің инвестициялық бағдарламасын жасақтау және өзекті инвестициялық жобаларды
инвестициялық ресурстардың оңтайлы орналастырылуын қамтамасыз ету;
кәсіпорын экономикасына капитал ағындарын және олардың қажетті объектілерге
Кәсіпорындар аталған міндеттерін жүзеге асыру үшін өзінің инвестициялық
капитал салымдарын қаржыландыру көздернінің алуан түрлі болуы;
іріктеушілік және ұқыптылық – инвестициялық жобаларды жан-жақты талдау
мақсаттылық – инвестициялық бағдарламаның түпкі қажетті нәтижелерді қамтамасыз
жүйелілік – инвестициялық бағдарламаны жүзеге асыруға қажетті шаралардың
қамтамасыз етушілік – кез-келген инвестициялық жоба қажетті ресурстардың
өтелімділік – салынған қаржы-қаражаттардың барынша үлкен өсіммен қайтарылуы;
инвестициялық белсенділікке ықпал ету мақсатында экономикалық және ұйымдастырушылық
Инвестициялық саясаттың ріктеушілік және ұқыптылық принциптерін жүзеге асыру
өзге кәсіпорындарға немесе жаңа өнімдерге қаражаттар салу мақсатында
инвестициялық бағдарламалардың өміршеңдігін қамтамасыз ету мақсатында мемлекет тарапынан
бәсекелестік қабілеті жоғары, ішкі және сыртқы нарықтарда үлкен
Қаражаттарды қолайлы экономикалық және техникалық жағдайлар жасай алатын
Түптеп келгенде, кәсіпорындардың инвестициялық саясаты мыналарды қамтамасыз етуі
нақты және қарыз капитал тарту үшін, инвестициялық белсенділікті
инвестициялық қызметтің тиімділігін қамтамасыз ететін инвестициялық ресурстарды орналастырудың
қарыз капитал тартудың оңтайлы стратегиясын қалыптастыру;
отандық және әлемдік құнды қағаздар, несие, ақша нарықтарына
барлық инвестициялық жобаларды міндетті түрде тәуелсіз сарапшылар бағалауынан
меншік нысанына қарамастан (мейлі коммерциялық нысандағы объектілерге, мейлі
елдегі инвестициялық жағдайдың шарттары мен ондағы өзгерістерді үнемі
2. Кәсіпорынның инвестициялық қызметін талдау
2.1. Инвестициялық жобаларды бағалау әдістері
Инвестициялық сипаттағы басқарушылық шешімдерді қабылдаудың негізінде болжамдалған инвестициялардың
Кәсіпорынның инвестициялық қызметін талдау барысында қолданылатын әдістердің бірнеше
Таза келтірілген табысты (NPV) есептеу формуласы келесідей:
(2.1)
мұнда Pk– инвестициялық жобаның жылында алып келетін ақшалай
Бұл әдістің мағынасы мынадай: егер NPV < 0,
Инвестициялардың тиімділік (рентабельділік) индексін (PI) бағалау әдісі мына
(2.2)
Инвестициялардың тиімділік индексін бағалау әдісінің мағынасы мынаған саяды:
Ішкі табыстылық мөлшерін (IRR) есептеу мына формуламен жүзеге
IRR = r болған жағдайда,
Ішкі табыстылық мөлшерінің мағынасы мынадай: бұл көрсеткіш белгілі
Инвестициялардың өтелімділік мерзімі (PP) келесі формула бойынша анықталады:
(2.4)
Өтелімділік мерзімі көрсеткішінің мағынасы былайша анықталады: PP көрсеткіші
Инвестициялық жобаларды есепетудің тағы да бір әдісі –
(2.5)
мұда PN – инвестициялық жоба алып келетін орташа
Табыстың ішкі мөлшері барлық әдістердің ішіндгі инвестициялық жобаларды
NPV, IRR, PI және CC көрсеткіштері өзара келесідей
егер NPV > 0, онда IRR
егер NPV > 0, онда IRR
егер NPV > 0, онда IRR
Кәсіпорынның қаржы менеджерлері инвестициялық жобаларды талдау барысында аталған
2.2. Инвестицияларды бағалау әдістерін тәжірибе
жүзінде қодану
Инвестициялық жобаларды талдау әдістерін тәжірибе жүзінде қолдану аса
1-мысал. Кәсіпорын техникалық құралды сатып алудың тиімділігін қарастыру
Кәсіпорынның қалыптасқан қаржылық-шаруашылық жағдайы келесідей: айналымдағы капиталдың рентабельділік
Берілген мәліметтерге сүйене отырып, аталған инвестициялық жобаның кәсіпорынның
Бірінші кезекте бастапқы көрсеткіштерді жылдар бойына есептеп аламыз
1- кесте Инвестициялық жоба бойынша есептік көрсеткіштер мың
Көрсеткіштер Инвестициялық жобаны жүзеге асыру жылдары
1-жыл 2-жыл 3-жыл 4-жыл 5-жыл
Өткізілген өнімнің көлемі 6800 7400 8200 8000
Амортизация 2004 2004 2004 2004 2004
Салық салынатын табыс 1400 1898 2593 2285 173
Корпоративтік табыс салығы 420 569 778 686
Таза табыс 980 1329 1815 1599 121
Таза ақша кірістері 2980 3329 3815 3599
Екінші кезеңде талдау коэффициенттерін жоғарыда аталған әдістер бойынша
Есептің шарты бойынша инвестицияланған капиталдың бағасы 0,19%, сол
Берілген мәліметтерді өзгертпестен инвестициялық жобаның рентабельділік индексін анықтаймыз:
Ішкі табыстылық мөлшерін анықтау үшін кезекпе-кезек әдіспен таза
Инвестицияланған қаражаттардың өтелімділік кезеңін анықтау үшін инвестициялық жобаның
демек РР = 3 жыл.
Табыстың есептік көрсеткіші біздің мысалымызда мынаған тең:
Жоғарыда келтірілген көрсеткіштерді есептеп болғаннан кейін инвестициялық жобаны
Талдау нәтижесінде алынған көрсеткіштердің мәндеріне көз жүгіртетін болсақ,
Жоғарыда келтірілген инвестицияық талдау әдістері көп жағдайларда бірнеше
2.3. Альтернативті инвестициялық жобаларды бағалау
Бірнеше жобаларды жүзеге асыру мүмкіндігі бар жағдайларда тек
Кәсіпорында қабылданған талдау әдісіне байланысты инвестициялық жобаларды таңдау
егер NPV > 0, онда IRR
егер NPV > 0, онда IRR
егер NPV > 0, онда IRR
Осыған қарамастан, инвестициялық жобалар бойынша біржақты шешімдер қабылдау
2 – мысал. Кестеде бірнеше инвестициялық жобалар бойынша
2 - кестенің мәліметтері жоғарыда айтылған инвестициялық жобаларды
2 - кесте Инвестициялық жобалар бойынша есептік көрсеткіштер
Жылдар Ақша ағындары, мың теңге
1-жоба 2-жоба 3-жоба 4-жоба
– -1200 -1200 -1200 -1200
1-жыл 0 100 300 300
2-жыл 100 300 450 900
3-жыл 250 500 500 500
4-жыл 1200 600 600 250
5-жыл 1300 1300 750 100
NPV, мың теңге 557,9 603,3 561,0 365,8
PI 1,46 1,50 1,47 1,30
IRR, % 22,7 25,0 27,1 25,3
PP 4 жыл 4 жыл 3 жыл 2
ARR, % 55,0 53,3 45,0 28,3
Түпкілікті шешім қабылдау үшін ресми және ресми емес
Сонымен, жоғарыда қарастырылған әдістердің ішінен инвестициялық жобалар бойынша
3 - мысал. кестеде екі альтернативті инвестициялық жобалар
3- кесте Инвестициялық жобалардың есептік көрсеткіштері мың теңге
Инвестициялық жобалар Бастапқы инвестициялар Жылдық табыс NPV IRR
А -700000 250000 43618 16,0 1,06
Б -100000 40000 18979 21,9 1,19
А – Б -600000 210000 24639 15,0
3-кестеден байқайтынымыз, егер екі жобаны жеке-жеке алып қарастыратын
Мұндай жағдайларда шешім қабылдау үшін келесідей тұжырымдарды жетекшілікке
NPV көрсеткішінің мәні жоғары инвестициялық жобаны қабылдауға кеңес
сонымен қатар, капитал салымдары мен табыстардың өсімдік көрсеткіштерін
Қаржылық талдау саласындағы мамандардың жүргізген зерттеу жұмыстары NPV
таза келтірілген табыс көрсеткіші инвестициялық жобаны қабылдаған жағдайдағы
бұл көрсеткіштің бірнеше инвестициялық жобалар бойынша мәндерін қосып,
3. Қазақстандағы кәсіпорындардың инвестициялық белсенділігін арттыру
3.1. Кәсіпорындардың инвестициялық қызметінің негізгі мәселелері
Қазақстанда өзіндік өндірісті дамыту экономикамыздың шикізат секторынан тәуелділік
Кәсіпорындар үшін инвестициялық жобаларды қандай қаражат көздері арқылы
Егер Қазақстандағы кәсіпорындардың өздерінінің өндірістік деңгейін дамыту мақсатында
4-кестеден байқайтынымыз, өндірісті инвестициялауға салынған меншікті қаражаттардың үлесі
Кәсіпорындардың инвестициялық қаражаттар тарту құрылымы да көңіл аудартады.
4 – кесте Инвестициялық жобаларды қаржыландыру көздері
млн. теңге
Көрсеткіштер 2004-жыл 2005-жыл 2006-жыл 2007-жыл 2008-жыл
Меншікті қаражаттар 492 683,0 751 801,0 792
үлесі, % 64,3 62,5 58,6 59,5 61,0
Тартылған қаражаттар: 273 182,7 451 503,3 559 202,4
Банктік несиелер 39 683,0 115 889,0 103
үлесі, % 14,5 25,7 18,6 20,7 20,1
Шет елдік инвестициялар 169 594,0 197
үлесі, % 62,1 43,8 50,4 38,3 35,7
Бюджеттік қаражаттар 45 517,0 76 267,0 104
үлесі, % 16,7 16,9 18,7 26,4 26,8
Өзге инвестиция көздері 18 388,8 61 388,3
үлесі, % 6,7 13,6 12,4 14,6 17,3
Жалпы инвестициялар 765 867,0 1 203 304
Тартылған қаражаттардың құрылымында банктік несиелердің үлесі артып келеді.
Өзге инвестиция көздерінің құрылымында лизингтік несиелердің ерекше орын
Бүкіләлемдік банктің мәліметтері бойынша, кәсіпорындарға шағын несиелер берумен
Қазақстан экономикасының негізі болып саналатын шағын бизнес субъектілеріне
5-кесте Банктердің шағын бизнес субъектілеріне несиелік салымдары
млрд. теңге
Несиелік салымдар 2004-жыл 2005-жыл 2006-жыл 2007-жыл 2008-жыл
Жалпы банктік несиелер 148,8 276,2 489,8 672,5 978,1
Шағын бизнеске несиелер 39,9 74,2 122,0 146,5 196,2
- ұлттық валютада 22,3 40,7 46,7 55,5 104,4
қысқа мерзімді 12,5 23,2 24,1 30,7 48,3
ұзақ мерзімді 9,9 17,6 22,6 24,8 56,2
- шет ел валютасында 17,5 33,5 75,3 91,1
қысқа мерзімді 8,0 17,0 36,1 32,4 32,4
ұзақ мерзімді 9,5 16,5 39,2 58,7 59,4
Жыл бойындағы өсім, % 64,0 85,1 64,4 20,0
Шағын бизнеске берілген несиелердің үлесі, % 26,8 26,9
5-кестенің мәліметтеріне сүйенсек, банктік мекемелердің шағын бизнес субъектілерін
Алайда, осы несиелерді жалпы несиелер құрылымындағы үлесі тұрғысынан
Еліміздегі кәсіпорындық сектордың дамуын және отандық бәскелестік қабілеті
3.2. Қазақстандық кәсіпорындардың инвестициялық
саясатын жетілдіру жолдары
Стратегиялық тұрғыдан инвестициялар кәсіпорындардың дамуын, техникалық жарақтануын және
ұлттық экономиканың шикізат көздеріне бағытталғандығы;
өңдеуші өнеркәсіптің өнімділік деңгейінің төмендігі;
ішкі нарықтағы тауарларға деген тұтынушылық сұраныстың төмендігі;
өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымның жете дамымағандығы;
кәсіпорындардың жалпы техникалық және технологиялық жағынан артта қалғандығы;
ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға жұмсалатын инвестициялық шығындардың төмен
Өкінішке орай, жалпы ішкі өнімде (ЖІӨ) инвестициялардың деңгейі
Қазақстандық кәсіпорындардың халықаралық деңгейде бәсекелестік қабілетін арттыратын маңызды
Сонымен қатар, қазіргі таңда Қазақстанда инновациялық қызметтің қажетті
Жоғарыда айтылған мәселерді шешумен қатар, инвестициялар туралы заңнаманы
заңнамалық актілердің жетілмегендігі, шет елдік және отандық инвесторлар
инвестициялық жобаларды талдау және бағалау мамандарының төмен біліктілігі
инвестициялық жобалаудың әдістемелік негіздерінің жоқтығы; бұл өз кезегінде
Қазіргі таңда кәсіорындардың тиімді инвестициялық саясат жүргізуі үшін
салықтық жеңілдіктер мен инвестициялық преференцияларды тек жаңа кәсіпорындарға
Қазақстан Республикасының «Тікелей инвестицияларды қолдау туралы» Заңын инвестициялық
отандық және шетелдік инвесторлардың құқықтарын теңдестіру мақсатында жаңа
«Құнды қағаздар нарығындағы инвесторлардың құқықтары мен мүдделерін қорғау
инвестициялық жобалардың қаржылық тиімділігін бағалау бойынша әдістемелік нұсқаулар
инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау үшін экономикалық көрсеткіштер жүйесін
инвестициялық жобаларды бағалау бойынша әдістемелік нұсқауларда тәуекелділік факторларының
инвестициялық жобалардың тиімділігін анықтаудың уақытша әдісін әзірлеу.
Аталған шаралардан басқа инвестициялар және инвестициялық жобалау туралы
Қорытынды
Кез-келген кәсіпорынның қаржыны басқару жүйесіндегі маңызды салалардың бірі
қаржылық және материалдық ресурстарды жинақтау арқылы өздерінің кәсіпкерлік
жаңа кәсіпорындарды сатып алу;
бизнестің жаңа түрлерін меңгеру нәтижесінде өз қызметін әртараптандыру.
Инвестицияларды дұрыс басқара білу кәсіпорынның экономикалық тиімділігіне, қаржылық
Бүкіл инвестициялық қызметті басқару жүйесі кәсіпорынның инвестициялық саясатымен
Кәсіпорындар аталған міндеттерін жүзеге асыру үшін өзінің инвестициялық
капитал салымдарын қаржыландыру көздернінің алуан түрлі болуы;
іріктеушілік және ұқыптылық – инвестициялық жобаларды жан-жақты талдау
мақсаттылық – инвестициялық бағдарламаның түпкі қажетті нәтижелерді қамтамасыз
жүйелілік – инвестициялық бағдарламаны жүзеге асыруға қажетті шаралардың
қамтамасыз етушілік – кез-келген инвестициялық жоба қажетті ресурстардың
өтелімділік – салынған қаржы-қаражаттардың барынша үлкен өсіммен қайтарылуы;
инвестициялық белсенділікке ықпал ету мақсатында экономикалық және ұйымдастырушылық
Инвестициялық саясаттың ріктеушілік және ұқыптылық принциптерін жүзеге асыру
өзге кәсіпорындарға немесе жаңа өнімдерге қаражаттар салу мақсатында
инвестициялық бағдарламалардың өміршеңдігін қамтамасыз ету мақсатында мемлекет тарапынан
бәсекелестік қабілеті жоғары, ішкі және сыртқы нарықтарда үлкен
Инвестициялық сипаттағы басқарушылық шешімдерді қабылдаудың негізінде болжамдалған инвестициялардың
Кәсіпорынның инвестициялық қызметін талдау барысында қолданылатын әдістердің бірнеше
Стратегиялық тұрғыдан инвестициялар кәсіпорындардың дамуын, техникалық жарақтануын және
ұлттық экономиканың шикізат көздеріне бағытталғандығы;
өңдеуші өнеркәсіптің өнімділік деңгейінің төмендігі;
ішкі нарықтағы тауарларға деген тұтынушылық сұраныстың төмендігі;
өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымның жете дамымағандығы;
кәсіпорындардың жалпы техникалық және технологиялық жағынан артта қалғандығы;
ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға жұмсалатын инвестициялық шығындардың төмен
Қазіргі таңда кәсіорындардың тиімді инвестициялық саясат жүргізуі үшін
салықтық жеңілдіктер мен инвестициялық преференцияларды тек жаңа кәсіпорындарға
Қазақстан Республикасының «Тікелей инвестицияларды қолдау туралы» Заңын инвестициялық
отандық және шетелдік инвесторлардың құқықтарын теңдестіру мақсатында жаңа
«Құнды қағаздар нарығындағы инвесторлардың құқықтары мен мүдделерін қорғау
инвестициялық жобалардың қаржылық тиімділігін бағалау бойынша әдістемелік нұсқаулар
инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау үшін экономикалық көрсеткіштер жүйесін
инвестициялық жобаларды бағалау бойынша әдістемелік нұсқауларда тәуекелділік факторларының
инвестициялық жобалардың тиімділігін анықтаудың уақытша әдісін әзірлеу.
Аталған шаралардан басқа инвестициялар және инвестициялық жобалау туралы
.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Қазақстан Республикасының «Инвестициялар туралы» Заңы
Балабанов И.Т., «Основы финансового менеджмента», Москва – 1998
Игликов Е., «Инвестиционный потенциал финансовых институтов Республики Казахстан:
Ковалев В.В., «Финансовый анализ», Москва – 1998
Ковалева А.М., «Финансы фирмы», Москва – 2006
Кучукова Н., «Стимулирование инвестиций и повышение конкурентоспособности казахстанской
Попов В. М., «Бизнес-план инвестиционного проекта», Москва –
Романовский М.В., Сабанти Б.М., «Финансы», Москва – 2006
Сейтказиева А. М., «Инвестиционная деятельность предприятия»,
Сембеков Е., «Об отдельных вопросах совершенствования инвестиционного проектирования
Тургулова А.К., «Проблемы и пепспективы обеспечения финансовыми ресурсами
Шим Джей. К, «Финансовый менеджмент», Москва – 2002
1
39
Мақсатты ақша салымдары
Инвестициялық қызметтің объектілері
Ғылыми-техникалық өнімдер
Құнды қағаздар
Мүліктік құқықтар
Басқа да меншік объектілері
Интеллектуалдық (ғылыми) меншік құқықтары
Жаңадан жасалатын негізгі құралдар
1-сурет
Инвестициялық қызметтің объектілері
Инвестициялау объектілері бойынша
Нақты (тікелей)
Кәсіпорынның инвестиция барысына қатысу сипатына қарай
Инвестициялау мерзіміне қарай
Инвестиция түрлері
Инвестицияланатын капиталдың меншік нысанына қарай
Ұзақ мерзімді
Тікелей
Тікелей емес (жанама)
Жеке
Мемлекеттік
Қаржылық (қоржындық)
Қысқа мерзімді
Аралас
2-сурет
Инвестициялардың негізгі белгілері бойынша жіктелуі
3-сурет
Инвестицияларды басқару кезеңдері
Инвестициялық тәуекелдерді басқару
Инвестициялық ресурстардың қажетті көлемін анықтау
Инвестициялардың өтімділігін бағалау
Инвестициялаудың нақты объектілерін таңдау
Елдегі инвестициялық жағдайды талдау
Инвестициялық қызметтің нақты бағыттарын таңдау
Инвестицияларды басқару барысы