ЖОСПАР
КІРІСПЕ
І. Тарау МЕНШІКТІҢ МӘНІ, ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ
ЖЕКЕШЕЛЕНДІРУ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Меншік мемлекет иелігінен алу.
1.2. Жекешелендіру.
ІІ. Тарау ЖЕКЕШЕЛЕНДІРУДІҢ МӘНІ, ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ
2.1. Жекешелендірудің жолдары мен түрлері.
2.2. Мемлекет иелігінен алу мен жекешелендірудің Қазақстандық үлгісі.
Қорытынды
К І Р І С П Е
Жекешелендіру – нарықтық қатынасқа өтудің түбірлі мәселесі. Ол
Жекешелендіру кейде дүниежүзілік жаулап алып бара жатқан бейбіт
Республикамызда ұзақ жылдар бойы санамызға социалистік меншік сіңіріліп,
І Тарау. Меншіктің мәні, түрлері және
жекешелендіру негіздері.
1.1. Меншік мемлекет иелігінен алу.
Қазақстан Республикасында мемлекеттің алуан түрлері мен формаларын қалыптастыру
Меншік туралы Заңның 1-бабында, мемлекет иелігінен алу –
Меншік мемлекет иелігінен алу – күрделі, қарама –
Әлбетте, бұл елдер үшін аталған процесс дәстүрлі және
Тағы бір айта кететін жайт. Біздер көп ухладты
Жалпы меншікті мемлекет иелігінен алу – мемлекеттік кәсіпорындарды
Қазақстан Республикасында бұл процесс меншікті мемлекет иелігінен алу
1992 жылғы 1 қазандағы жағдайы бойынша, республикада төрт
Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында мемлекеттік меншікті мемлекет иелігінен
1993 жылы 5 наурызда «Қазақстан Республикасында мемлекет меншігінен
Олардың ішіндегі аса маңыздылары «Жекешелендірудің инвестициялық купондары туралы
Кіші жекешелендірудің айрықша ерекшілігі – Ұлттық бағдарламада аукционда
1.2. Жекешелендіру.
Халықаралық тәжірибе. Кейбір есептеулер бойынша 1984 жылы ІІ
Жекешелендіру «революциясындаң 1 орынға Ұлыбритания шықты. өндіріске қатынастардың
1979 жылы М. Тэтчер премьер-министр болғаңда, Англиядағы әрбір
Англиядағы жекешелендіру
1986 жылы тамызда Францияда Ұлттық жиналыс пен сенат
198 кәсіпорынды иемденетін австриялық "Фест Альпина" мемлекеттік компаниясы
Мемлекеттің толық иелігіндегі ұлттық телефон "Ниппой телефон
Еңді Ресей
- мемлекетгік және муниципалдық кәсіпорындарды
- кәсіпорьндарды аукциондар арқылы сату;
- мемлекет пен жергілікті кеңестерде кәсіпорындарды конкурс арқылы
ІІ тарау. Жекешелендірудің мәні, түрлері және Қазақстандағы
2.1. Жекешелендірудің жолдары мен түрлері.
Кәсіпорын – халық шаруашылығының бастапқы ұясы. Материалдық және
Кәсіпорындарды жекешелендіру кезінде ең қиын оның әдістері мен
Шынында ондаған жылдар бойы орталықтың тікелей нұсқаулары бойынша
Материалдық – техникалық жабдықтауды орталықсыздандыру – ең алдымен
Маманданған ірі кәсіпорындардың маңызы туралы қате көзқарастар нәтижесінде
Көріп отырғанымыздай, елімізде өндірістік монополиялану дәрежесі өте жоғары.
2.2. Мемлекет иелігінен алу мен жекешелендірудің Қазақстандық үлгісі.
Рыноктық экономикаға көшу мен меншік қатынастарын түбірімен өзгертуді
Мемлекет иелігінен алудың мәні мынада. Орталықтандырылған мемлекеттік экономиканы
Жекешелендірудің ең қарапайым түрі өнім шығаратын кәсіпорындарды сату.
Жекешелендірудің субъектісі физикалық мағынада – жеке азаматтарды, заңдық
Ал, акционерлік қоғамдар меншіктің басым бөлігіне ие болып
Мемлекет иелігінен алу мен жекешелендірудің объектісі мемлекеттік мүлік,
Егемендікті экономикалық мағынада жүзеге асыру ең алдымен ұлттық
Қазақстанда қабылданған 1993 - 1995 жылдарға арналған мемлекет
Сансыз кедергілерге тап болып, қолды бір сілтеп, әсіресе
Жекешелендiру туралы заңдар
1. Қазақстан Республикасының жекешелендiру туралы заңдары осы Заңнан,
2. Уәкiлдi органдар осы Заңда және өзге де
3. Мемлекеттiк ауыл шаруашылық кәсiпорындарын, сондай-ақ мемлекеттiк тұрғын
4. Осы Заң Қазақстан Республикасының өзге де заң
5. Мемлекеттiк заттай гранттар Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына
Жекешелендiрудi жүргiзудiң негiзгi принциптерi
Жекешелендiрудi жүргiзген кезде негiзгi принциптер жариялылық, бәсекелестiк, құқықтық
Жекешелендiру субъектiлерi
1. Жекешелендiру субъектiлерi сатушы және сатып алушы болып
2. Сатушы жекешелендiрудi жүргiзуге уәкiлдiк берiлген мемлекеттiк орган.
3. Сатып алушы – жекешелендiру барысында мүлiктi сатып
Сатып алушы жағынан бiрнеше тұлға қатысқан жағдайда олар
4. Жүзеге асырылуы жекешелендіру объектісін сату шарты болып
5. Акциялардың мемлекеттiк пакетi сатылған кезде акционерлiк қоғам
6. Сатып алушы жекешелендiру процесiн ұйымдастыру үшiн делдал
Жекешелендiру объектiсi
1. Мемлекеттiк мүлiктiң мынадай түрлерi:
1) мүлiктiк кешен ретiндегi мемлекеттiк кәсiпорын немесе мемлекеттiк
2) жекешелендiрілуі тұйық технологиялық тiзбекті бұзбайтын мүлiктiк кешен
3) кәсiпорынның мүлкi;
4) акциялар;
5) жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң жарғылық капиталындағы үлестер;
6) мемлекетке тиесiлi акцияларға құқықты куәландыратын туынды бағалы
7) Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен мемлекеттiк мекемелерге
2. Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес тек мемлекеттiк
3. Мемлекет мүлкiне иелiк етуге уәкiлдiк берiлген мемлекеттiк
Табиғи монополия субъектілері немесе тауар рыногында үстем (монополиялық)
Мемлекетке тиесiлi акциялар және мемлекеттiң жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң
1. Мемлекетке тиесiлi акцияларды және мемлекеттiң жауапкершілiгi шектеулi
2. Шығарылымы тиiстi тәртiппен тiркелмеген акцияларды сатуға жол
Жекешелендiрудiң түрлерi
1. Жекешелендiру мынадай түрлерде:
1) аукцион, тендер, қор биржасындағы сауда-саттық, екі кезеңді
2) тiкелей бәсiрелi сату түрлерінде жүзеге асырылады.
2. Мемлекеттiк мүлiктi сатуға тiкелей алып келмейтiн, бiрақ
.
Жекешелендiрудiң алдын ала жүргiзiлетiн сатылары
1. Мыналар: Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен мүлiктi
2. Сенiм бiлдiрiлген басқарушы немесе жалдаушы (жалгер) тендер
3. Кәсiпорынды сенiм бiлдiрiлген басқаруға немесе мүлiктiк жалдауға
4. Осы Заңда көзделген сенiм бiлдiрiлген басқару мен
5. Сенiм бiлдiрiлген басқаруға осы Заңның 13 және
Жекешелендiрудiң тәртiбi мен шарттары
Объектiнi жекешелендiруге дайындау
1. Объектiнi жекешелендiруге сатушы дайындайды.
2. Объектiнi жекешелендiруге дайындау кезiнде сатушы:
1) Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен нормативтiк құқықтық актiге
2) сатып алушының талап етуi бойынша жекешелендiру объектiлерiнiң
3) жекешелендiру жүргiзудiң шарттарын, нысандары мен түрлерiн белгiлейдi,
4) мүлiктiң сақталуын қамтамасыз етедi;
5) жекешелендiрудi өткiзуге қажеттi басқа да iс-шаралар жүргiзедi.
2-1) жекешелендiру объектiсiнде мемлекеттiк материалдық резервтiң материалдық құндылықтары
3. Жарғылық капиталдарындағы мемлекеттiң акциялары мен қатысу үлесi
Табыс етілген мәлiметтердiң дұрыстығы үшiн жауапкершiлiк осы тармақта
Жекешелендіруден алынған қаражат
1. Жекешелендіру объектілерін сатудан түскен қаражат бюджетке
Мемлекеттiк материалдық резервтiң материалдық құндылықтарын сатудан алынған қаражатты
2. Мемлекеттік меншік объектілерін жекешелендіру бойынша сауда-саттыққа дайындық
Енгізілген өзгертулер
2-бапқа өзгерту енгізілді – Қазақстан Республикасы 2002.05.21. №
3-бапқа өзгерту енгiзiлдi – Қазақстан Республикасының 1997.06.30. №
5-бапқа өзгерту енгізілді – Қазақстан Республикасының 2002.05.21. №
10-бапқа өзгерту енгізілді – Қазақстан Республикасы 2002.05.21. №
12-бап жаңа редакцияда – Қазақстан Республикасы 2002.05.21. №
16-бапқа өзгерту енгізілді – Қазақстан Республикасы 2002.05.21. №
17-бапқа өзгерту енгізілді – Қазақстан Республикасы Президентінің 2000.12.15.
18-бап алынып тасталды – Қазақстан Республикасы 2002.05.21. №
20-бап жаңа редакцияда – Қазақстан Республикасы Президентінің 1999.11.04.
Жекешелендіру
Қазақстан Республикасында мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіру процесі
Елдегі дербес экономикалық саясатты жүргізудің басталуы құлдыраған тауар
Осы дағдарыс кезеңінде қоғамды, қоғамдық прогресті дамытудың диалектика
Мемлекеттік меншік реформасын өткізу үшін ұйымдық негізі –
1991 жылдан бастап мемлекеттік мүлікті басқару тиімділігін қамтамасыз
Жоғарыда айтылғандарды дамыта отырып, мемлекет иелігінен алу мен
Келесі кезеңде 1993 жылы наурызда қабылданған «1993-1995 жылдарға
1996 жылы ақпанда бекітілген 1996-1998 жылдарға арналған Қазақстан
1999-2000 жылдарға арналған жекешелендіру және мемлекеттік мүлікті басқару
Бұл жерде мемлекеттік мүлікті басқару және оны жекешелендіру
2000 жылдан бастап республикамызда жүргізіліп отырған реформалардың қайта
2000 жылдан бастап қазіргі күнге дейін Қазақстан Республикасында
Мемлекеттік мүлікті басқару және жекешелендіру мәселелері жөніндегі бағдарламалық,
Меншікті қалыптастыру кезеңдерінің негізгі ерекшеліктері мен нәтижелері
Бірінші кезең. «Мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіру» Заңын
Екінші кезең.1993 жылдың наурызында қабылданған «Қазақстан Республикасында мемлекет
Шағын жекешелендіру.Шағын жекешелендіру тауарлар мен қызметтің тұтыну нарығын
Кәсіпорындарды акционерлеу – жаппай жекешелендіру мен жеке жобалар
Агроөнеркәсіптік кешенді жекешелендіру. Агроөнеркәсіп кешенінде мемлекет иелігінен алу
Үшінші кезең. 1996 жылдың ақпанында 1996-1998 жылдарға арналған
Бұл кезеңде мемлекеттік меншіктің кез келген жекешелендірілуі тек
Үшінші кезеңнің ерекшелігі (1996-1998 жылдар) жекешелендіру мен қайта
Үкімет назарын ірі кәсіпорындарды жекешелендіру мен жекешелендіруден түсетін
Осындай кәсіпорындар арасында Павлодар алюминий зауыты, «Қазхром» кәсіпорны,
Келісім-шарт бойынша басқаруға берілген 66 кәсіпорынның 26 кәсіпорны
Үкімет экономиканың стратегиялық салаларының объектілерін жекешелендіруге бастамашылық жасады.
1998 жылдың аяғына дейін 2615 акционерлік қоғам мен
Тек 1997 жылы секторлық бағдарламаларды іске асыру шеңберінде
Қарастырылып отырған кезеңде жеке жобалар бойынша 93 кәсіпорын
Экономика салалары Жеке жобалар бойынша сатылғаны
Барлығы Оның ішінде шетел инвесторларына
Мұнай-газ 23 5
Энергетика 19 17
Металлургия, тау-кен және машина жасау кешені 41 29
Көлік және байланыс, экономиканың басқа салалары 10 5
56 кәсіпорын шетел инвесторларына сатылды. Жақсы инвестициялық климаты
Банкрот болу фактісінің болуына қарамастан ірі кәсіпорындарды жекешелендіру
Ірі кәсіпорындарды сенімгерлік басқаруға беру және кейіннен оларды
ҚОРЫТЫНДЫ.
Қорыта келгенде инвестициялық жекешелендірудің купондарының ақшаға баламалылығы жоқ
Жекешелендірудің инвестициялық қорлары – жалпы жекешелендіру мен республика
Бүгінгі таңда жекешелендіру жөніндегі ұлттық бағдарламаны жүзеге асыру
1993 жылы 2,7 мың кәсіпорын жекешелендірілді. Олардың 21
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
Әубәкіров Я. «Экономикалық теория негіздерің –
Алматы, 1998 жыл.
Мәдешев Б. «Нарықтық экономика теориясының негіздерің –
Алматы, 2001 жыл.
Шеденов Ә. «Жалпы экономика теориясың – Алматы, 2002
Осипова Г. «Экономика теория негіздерің – Алматы, 2002
Камаева В.Д. «Основы экономической теорииң – Москва, 1996год.
Баймуратов У. «Национальная экономическая системаң –
Алматы, 2000 год.
Алшанов Р. «Қазақстан және даму өрісің – Алматы,
Нұрғалиев Қ. «Қазақстан экономикасың – Алматы, 1999 жыл.
Носова С.С. – «Экономическая теорияң М; ВЛАДОС, 2001год.
Мадешов «Нарықтық экономика теориясына кіріспең -
Алматы, «Экономикаң, 1995год.