Қаржы лизингке теориялық шолу

Жоспар:
Кіріспе...................................3
1 Қаржы лизингке теориялық шолу.......................8
1.1 Қаржы лизинг түсінігі, түрлері, функциялары...........8
1.2 Қаржы лизингтің жалға беруден айырмашылығы...............12
1.3 Қаржы лизингтік қатынастарды Қазақстан Республикасындағы нормативтік
1.4 Лизингтік операцияларға салық салу............15
2 Қазақстан Республикасының 2008-2009 жылдар арасындағы лизинг нарығына сараптама......................18
2.1 Қазақстандағы кәсіпкерліктегі 2008-2009 жылдар аралығындағы лизингтің
2.2 «Қазақмыс» АҚ-ң экономикалық жағдайын бағалау................................23
3 Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін арттыруда лизингті қолдану мүмкіндіктерін
3.1 Дамыған елдер тәжірибесіндегі кәсіпкерлік қызметте лизингтік операцияларды жетілдірудің
3.2 Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік қызметті жандандырудағы лизингті дамыту
Қорытынды........................33Пайдаланған әдебиеттер...........................34
Кіріспе.
Қазіргі уақыттағы Қазақстандағы кәсіпкерлікті дамытудың негізгі проблемасы -
Қазақстандағы құрал- жабдықтардың 80%- ға жуығы тозған және жақын
Елімізде лизингтік қызметпен айналысушыларға мемлекет көптеп қолдау жасауда.
Сонымен қатар, лизинг инвестициялық қызмет болғандықтан, лизинг алушы негізгі
Лизинг негізінде кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік қолдауды ЖАО «Казагрофинанс» және
ЖАО «Казагрофинанс» келесідей шарттарда агроөнеркәсіптік кешендегі лизингтің мемлекеттік бағдарламасын
АҚ «Шағын кәсіпкерлікті дамыту қорында» лизинг мерзімі 5 жылға
Лизингтік келісімдерді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін келесідей банктербар: «Альфа-
Қазіргі уақытта лизингтің үлесі жалпы инвестиция көлемінде ҚР негізгі
Дамыған елдерде лизинг үлесінің жалпы инвестиция көлемінде негізгі капиталдың
Жалпы айтқанда лизингтік саланың дамуы бірнеше бағыттағы экономикалық дамуға
• Лизинг шағын және орта бизнес субьектісінің дамуына әсер
• Лизинг капитал салымдарының көлемін көбейтеді, себебі ол ұзақ
• Лизинг қосымша қаржылық ресурстарды тарту көзі болғандықтан, негізгі
• Лизинг қаржылық қызмет нарығында қосымша бәсекелестікті тудырады. Лизингтің
• Лизинг өнімдерді өткізудің бір жолы болып табылады. Лизинг
Қазақстанның нарықтық экономикаға өтуі өндірістік кәсіпорындар алдына бірқатар мәселелер
Осының ішінде ең басты проблемалардың бірі, негізгі құралдардың физикалық
Осы айтылған мәселелердің тиімді шешу жолы – лизинг.
Менің курстық жұмысымның негізгі мақсаты қаржы лизинг түсінігі және
Қазіргі кезде көптеген өндірістік кәсіпорындар алдында туындайтын негізгі проблемалардың
Лизингтің принциптері өте қарапайым- лизингтік компания клиенттің таңдаған сатушыдан
Лизинг-бұл жалға беру және несиенің кейбір мінездемелерін қосатын, сонымен
1 Қаржы лизингке теориялық шолу
1.1 Қаржы лизинг түсінігі, түрлері функциялары
Белгілі ағлшын сөзі «Lease» орысша сөздікте «Лизинг» деп айтылады,
Қаржы лизингi (бұдан әрi - лизинг) - лизинг берушi
ТМД елдерінде «Лизинг» жаңа термині таяуда нарықтық қатынасқа өткенде
Басқаша айтқанда қаржы лизинг өндірісті техникалық базаны жаңартуын
Лизинг инвестиция ретінде кәсіпкерләк қызметіндегі әртүрінің бірі ретінде қарастырылады.
Әлемнің көптеген елдерінде лизинг кеңінен қолданылады. Ал ТМД елдері
Осыдан келіп, лизингтің мәнін түсінуге тырысамыз, яғни Қазақстан үшін
Іс жүзінде және әдебиетте лизингтің экономикалық мәнінің рөлі мен
Соңғы өнімді өндіруші-кәсіпорын(лизинглаушы) өз еңбегі мен қаражатын негізгі құралдарды
Мұндайда ол тек қана иесі емес, сонымен қатар алынған
Басқа да экономикалық категориялар сияқты, лизинг та мазмұны мен
Дәлірек айтқанда:
Лизинг қуаттылықты өсіру құралы, өндіріс потенциалын жаңарту және өндіріс
Өндіріс құралын сатып алу-сату есебіненуақытша пайдалануға берумен байланысты және
Лизинг қарым-қатынастардың үш ұйымдастырушылық-экономикалық формасынан тұрады және маңызды функцияларды
Лизингтің өндірістік функциясы-мүлікті уақытша пайдлану есебінен өндіріс проблемасын шешу;
Лизинг өткізу сферасы-тұтынушылар аумағын көбейту және өткізудің жаңа нарығын
Көрініп тұрғандай, келісімнің әрбір мүшелері үшін артықшылықтар мен мүмкіншіліктер
Лизинглаушы-кәсіпкерлік қызмет үшін қажетті мүлікті иелену мүмкіндігі.
Қазақстан Республикасының Азамат Кодексіне (АК)сәйкес лизинг объектісі кәсіптік
Лизингтік нарық субъектісі:
Лизингалушы – лизинг келісім шарты бойынша кәсіпкерлік қызметті іске
Лизинг бepушi - тартылған ақша және (немесе) өз ақшасы
Лизинг беруші ретінде банктер және басқа да кредиттік мекемелер
Мүлікті сатушы – лизинг берушімен осы мүлікті сатып алу
Инвестор – лизиингтік келісімді қаржыландыруға қатысатые тұлға (банктер, инвесторлар,
Банктердің лизингтік операциялары несиелік операциясымен ұқсас болып келеді. Алайда,
Лизингтік мәмілелердің бірнеше түрлері бар. Барлық лизингтік операциялар
Шұғыл лизинг – бұл мүліктің қызмет ету мерзіміне қарағанда
Қаржы лизинг – бұл уақытша пайдалануға берген лизинг затының
Ал Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 5 шiлдедегi N 78
Лизингтiң нысандары:
1) iшкi лизинг. Iшкi лизингтi жүзеге асырған кезде лизинг
2) халықаралық лизинг. Халықаралық лизингтi жүзеге асырған кезде лизинг
1. Үйлер, ғимараттар, машиналар, жабдықтар, құрал-саймандар, көлiк құралдары, жер
2. Бағалы қағаздар мен табиғи ресурстар лизинг нысанасы бола
3. Заң актiлерiнде заттар мен жер учаскелерiнiң жекелеген санаттарын
4. Лизинг берушiнiң меншiгiнде қалған лизинг нысанасы, лизинг шарты
Мұндай лизинг нысанасын лизингке одан әрi берген кезде сатушыны
Лизингтiң түрлерi:
1) қайтару лизингi - лизингтiң бiр түрi, ол бойынша
1-1) қайталама лизинг - лизинг берушiнiң өз меншiгiнде қалған
2) банк лизингi - лизингтiң бiр түрi, мұнда лизинг
3) толық лизинг - лизингтiң бiр түрi, ол бойынша
3-1) сублизинг - лизинг алушы (сублизинг берушi) осы Заңның
4) таза лизинг - лизингтiң бiр түрi, ол бойынша
Лизингтің келесі негізгі функцияларын атап айтуға болады:
-өндіруші- әртүрлі саладағы кәсіпорындардың өндірістік қуатын арттырға мүмкіндік береді.
- бұл саладағы кәсіпорындар үшін лизинг қымбат тұратын негізгі
- өтімділік-өндірістік негізгі құралдарды өндіруші және сатушы үшін қаржы
-инвестициялық - лизинг беруші сатушыдан мүлікті кейін лизингке беру
Ал принциптері келесідей:
- мерзімділік, ақылы, қайтарымдылық-несие принципі.
-инновациялық, үнемді, мақсаттылық мүліктік жауапкершілік.
-келісім-шарт қатынасы, тұлғалардың тең құқылығы, қатынастар еркіндігі.
1.2 Қаржы лизингтің жалға беруден айырмашылығы
Лизингтің жалға беруден айырмашылығы:
1) лизингтің жалға беруден айырмашылығын бекіту қажет. Іс жүзінде
-лизингтік қарым-қатынастарда үшжақты және оданда көп субъектілердің қатысуымен қарастырылады.
-лизингте лизинг алушы белсенді роль атқарады,ал жалға беруде ол
-лизингте лизинг алушы сатып алушының құқығы мен міндеттерін бөліседі.
-лизинг келісім-шарты бойынша лизинг беруші лизинг алушы алдында асылбен
Барлық мерзім бойы лизинг беруші меншік кері болғанына қарамастан,
2) дамыған батыс елдерде қаржы лизингісін сипаттайтын негізгі пішіндер.
Лизинг-заңдылық барлық елде бірдей емес, және әрбір елде заң
1982 жылдың қыркүйегінде лизингтік операциялар үшін бухгалтерлік есептің "JАВС"
Әлемнің жетекші елдеріндегі қаржы лизингісіне қойылатын талаптар:
Басқа елдердегі қаржы лизингісіне талаптарды қарастырайық. АҚШ. "Меншіктік құқық
1. Құнның 20% кем емес алдын ала төлеу.
2.Нарықтық құннан төмен бағамен сатып алуға лизинг алушының құқығы
3.Лизинг алушы өтілсі инвестициялай алмайды.
4.Лизинг кезеңі оның құнының 80% аспайды.
5.Лизинг беруші пайда мен табыс алу керек.
Германия"Толық төленген лизинг".
1.Лизингтің қызмет ету мерзімі мен келісім шарт мерзімі тең.
2.Егер лизингтің алғашқы кезеңімен қызмет ету мерзімі әжептәуір көп
3.Лизинг алушы ертерек келісілген баға бойынша келісім соңында сатып
4.Лизинг алушы шамамен 25% пайдасы бар сатуда лизинг берушіге
5.Лизингтің өздініңдо бұрын бұзылуы күрделі процедура.
Нидерландия.
1.келісім шарт мерзімі аяқталғанша лизинг алушы шартты бұзбайды.
2.мерзім соңында лизингтік төлемдер шамамен құнына теңеседі және одан
3.лизинг өздіні соңында жабдықты номиналды бағаға лизинг алушы сатып
4.лизинг алушы пайдалану үшін қажетті жөндеу, сақтандыру және басқа
1.3 Қаржы лизингтік қатынастарды Қазақстан Республикасындағы нормативтік –
Лизингті пайдаланудың тиімділігінде оның нормативтік – құқықтық базасы айтарлықтай
Лизингтік қатынастарды реттеуде, оның құқықтық базасының дамуында 2004 жылы
Ол біріншіден ҚР Салық кодексі және Қаржы лизингі туралы
Қазақстанның жеке меншік секторын лизингтік қатынастарға ынталандыруға бағытталған пресс
Нәтижесінде негізгі құралдарға жасалған инвестиция құрамында лизингтік үлесі дамыған
Әлемдік банк институттың ( International Finance Corporation) жорамалы бойынша
Лизингтік заңдылыққа енгізілген толықтырулардың маңыздылығы:
1.қаржылық есептің халықаралық стандартына жауап беретін лизинг анықтамасы.
2.қаржылық аренданың алғашқы 36 ай мерзімінде лизинг мүлігін талап
3.бір клиенттен екінші клиентке құралдарды қайта жалға беру мүмкіндігі.
4.Сублизинг пен қайтарымды лизингтің анықтамаларын анықтау.
5.Қарапайымдылығы, лизинг алушыдан құралдарды талап етудің соттық емес, қарапайым
Қазақстанда лизингті дамыту бағдарламасының жетекшісі Амангелді Омаровтың айтуы бойынша
Заңның бұрынғы редакциясы бойынша раенда қаржы лизингі бола алады,
Мысалға ҚР қабылдаған амортизация нормасы бойынша компьютердің пайдалы қызмет
ҚР « Қаржылық инвестициясы туралы» заңына сәйкес келісімге қатысушы
Лизинг алушы – лизинг келісімінің қатысушысы, кәсіпкерлік мақсатта келісім
Біріншіден, негізгі құралдарды лизингке алушының жеке меншігіне беру немесе
Екіншіден, қаржылық лизинг мерзімі негізгі құралдардың пайдалану мерзімінің 75%-нан
Үшіншіден, лизинг төлемдерінің ағымдағы құны толық лизинг мерзіміндегі негізгі
1.Қайтарымды лизинг – бұл лизингтің бір түрі, мұнда сатушы
2.Банктік лизинг – мұнда лизинг беруші ретінде банк болады.
3.Толық лизинг – ағымдық техникалық жөндеу жұмыстары лизинг берушімен
4.Таза лизинг – ағымдағы техникалық жөндеу жұмыстары лизинг алушымен
Толықтыруда жаңадан тағы да мынадай түрлер енгізілді:
1. Қайтара лизинг – лизингтің бір түрі, келісім шарт
2. Сублизинг – бұл лизингтің түрінде алынған құрал- жабдық
Сондай – ақ лизинг келісім шартының бұзылуы немесе уақытының
Сонымен заңға енгізілген толықтырулар қайтарымды, қайтара, сублизинг және т.б.
Лизинг заңнамаларында жасалған оң өзгерістерге қарамастан мүдделі жақтар (лизингтік
1.4 Лизингтік операцияларға салық салу
Салық салуды реттейтін ҚР-ның «Салық және басқа да бюджетке
міндетті төлемдер туралы» Заңы 24.04.1995 жылдан №2235 (әрі қарай
Ол Ресейде Салық кодексінің баламасы болып табылады. 19 салықтар,
-заңды тұлғалардан табыс салығына;
-қосымша құнға салық;
-заңды тұлғалар мүлігіне салық;
-заңды тұлғалардың табысына салық.
Қазақстандық заңды тұлғалар табысына салық Ресейдің пайда салығына балама
1)Аренда мерзімі негізгі құралдардың қызмет ету мерзімінен 80%-ға асса;
2) Арендатор тағайындалған баға бойынша негізгі құралдарды сатып
3)Арендаланған негізгі құралдар аренда аяқталған соң, аренданың бастапқы құнының
4) Бүкіл арендалық кезеңдегі төлемдердің ағымдық(дисконтталған) құны арендалған құралдар
Осыған байланысты, салық салу мақсатында лизинг сауда жасау ретінде
Лизинг алушының балансындағы мүлік лизингтік келісім құны бойынша ескеріледі,
Заңды тұлғалар үшін табыс салығының 30%-ды құрайды. Егер лизинг
Лизинг мүлігін иелену үшін алынған кредит бойнша сыйақы, лизинг
Алынған кредит үшін сыйақы ҚР Ұлттық Банкі қаржыландырудың дербес
Заңды және нормативті база құрумен қатар, лизингтік операцияға қаржы
Қаржы лизингісі үшін жайлы климат:
-банк және басқа басқа да кредиттік мекемелер несиесі үшін
-жеделдетілген амортизация механизмін пайдалану;
-үш жылдан кем емес мерзімде жұмыс істеген қаржы лизингісі
-қаржы лизингісі объектісі болып табылатын ,мүлікті алғандағы қосымша құнға
-халықаралық қаржы лизингісі обьектілерін салықтан , кедендік баж салығын
Оперативті лизинг (ареенда)үшін салық салу;
-отрамерзімді арендада лизингтік төлемдер және банк несиелерімен қоса, алынған
-ұзақмерзімді аренада тек қана амортизациялық төлемдер шамасын өнімнің өзңндңк
Бұл лизинг алушының салық салынатын пайдасын азайтады. Қаржылық лизинг
2 Қазақстан Республикасының 2008-2009 жылдар арасындағы лизинг нарығына сараптама
2.1 Қазақстандағы кәсіпкерліктегі 2008-2009 жылдар аралығындағы лизингтің
ҚР-дағы лизингтік қызмет нарығы 2000 жылдан бастап
Астана қаласында «Агромашлизинг», «Зерновая лизинговая компания», «Астана Финанс» және
1-сурет – аймақтардың лизингтік операциядағы үлесі 2008 ж.
Ал 2009 жылы Қазақстанда 89-ға жуық лизингтік компания тіркелген
2008 жылмен салыстырғанда 2009 жылы лизингтік компаниялар
2-сурет – 2009 жылдағы аймақтардың лизингтік операциядағы үлесі
Қазіргі уақытта лизингтік құрылым негізінен коммерциялық банктерден, қаржылық-лизингтік компаниялардан,
3-сурет – 2007-2009 жылдардағы лизингтік қызмет нарығының көлемі
Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, 2007 жылы ҚР-да бекітілген лизингтік келісімдердің
Негізгі құралдарға салынған инвестициялар экономиканың ұлғаймалы ұдайы өндірісінің
Кесте 1
Негізгі қорға салынған инвестициядағы лизингтің үлесі
Көрсеткіштер 2008 жыл 2009 жыл ауытқуы
+/- %
Негізгі құралдарға салынған инвестиция млн долл.
Лизинг көлемі, млн АҚШ долл
Лизингтің үлесі, % 7797,4
21,1
0,26 8449,7
85,0
1,01 652,3
63,9
0,75 108,4
4 есе
4 есе
Талдау жасау барысында ҚР-дағы лизингтік нарық көлемінің жыл сайын
ҚР-дағы лизингтік қызметер нарығының дамуындағы өзекті мәселелердің бірі лизинг
Төмендегі суреттен көріп отырғанымыздай, лизингтік операциялардағы ауылшаруашылық техникаларының үлесінің
4-сурет — 2008 жылдағы лизингке берілетін мүліктің құрылымы
2008 жылы лизингке берілген мүліктердің құрылымында өндірістік құрал-жабдықтардың үлесі
2008-2009 жылдар аралығында лизингтік келісімдер санының өсімі байқалаған.
5-сурет – 2008-2009 жылдардағы лизингтік келісімдер саны
Лизингтік келісім мөлшері орташа есеппен 2009 жылы 168,9
Лизингтік келісім мерзімі. Лизинг келісім мерзімдері бойынша негізінен
Пайыздық мөлшерлеме. Атап кетуіміз керек 2008-2009 жылдары лизинг нарығында
6-сурет – 2008-2009 жылдардағы пайыздық мөлшерлеме деңгейі
Лизинг алушыларға қойылатын талаптар. Лизингтік компаниялар клиент бизнесінінің түрлеріне
Лизингтік келісімдерді негізгі қаржыландыру көздері коммерциялық банктердің несиелері. Бұл
Лизингтік қызмет нарығының даму келешегі бүгінгі таңда қаржылық
Лизингтік төлемдер. Заңда анықталғандай лизингтік төлемдер кезеңдік төлемдер ретінде,
2008 жылғы мәліметтерге сүйенсек, алдыңғы қатарлы лизингтік компаниялар мыналар:
Қазақстанның лизингтік саласының дамуы басқа Орта Азия елдерінің көрсеткіштерінен
лизинг көлемі бойынша аймақтағы жоғарғы көрсеткішті иемденіп отыр
2006 жылмен салыстырғанда 4 еселік өсу байқалған;
20 лизингтік компания жұмыс істейді.
Жалпы ҚР-да лизингтік нарық кең, ауқымды түрде дамып келе
2.2. «Қазақмыс» АҚ-ң экономикалық жағдайын бағалау
Мыс және полиметалл рудаларын өндіру және өңдеу Қазақстан экономикасының
«Қазақмыс» АҚ барлық Қазақстан территориясындағы жылына 40 миллион
«Қазақмыс» корпарациясының бас офисі Жезқазған қаласында орналасқан. Оның жарғылық
Резервтік капитал;
Дивиденттер қоры;
Мақсаттық бағыттағы басқа қорлар құрылады.
Қазіргі кезде Қазақстанның мыс корпарациясы «Қазақмыс» динамикалық түрде дамып
Негізгі өндіретін өнім түрлерін келесі кестеден көруге болады (2008
Негізгі өнім түрі өлшем бірлігі Бір жылда өндіретін өнім
Шақпақ мыс тонна 384644,011
Мыс катанкасы тонна 59935,580
Свинец тонна 5931,798
Алтын кг 1337,845
Күміс тонна 665000,000
Көмір тонна 1897828
Мырыш тонна 86066,745
Жылу энергиясы Гккал 2388904
Электр қуаты мың кВт 4536917
Эмальөткізгіші тонна 61,455
Серная кислота тонна 200870,378
Жезқазғанның кен-геологиялық жағдайын ескере отырып руданы өндіру жер асты
Шақпақ мыстан басқа, корпарация мыс катанкасын және эмаль өткізгішін
«Қазақмыс» АҚ-ң экономикалық-техникалық көрсеткіштері.
Көрсеткіштер өлш.
бірл. 2008 жыл 2009 жыл ауытқу
(+;-) %
Өткізілген өнімнен түскен табыс мың тг. 125221331 124219953 -1001378
Өткізілген өнімнің өзіндік құны мың тг 57217269 55782536 -1434733
Жалпы табыс мың тг 68004062 68437417 433355 100,6
Кезең шығындары мың тг 17818541 26396187 8577646
148,1
Негізгі қызметтен түскен табыс мың тг 50185521 42041230 -8144291
83,8
Негізгі емес қызметтен түскен табыс мың тг 4350080 832402
19,1
Салық салғанға дейінгі жиынтық табыс мың тг 54535601 42873632
78,6
Таза табыс мың тг 36880320 25600012 -11280308
69,414
өнімнің 1 тг кеткен шығын тг 0,60 0,66 0,06
Өнім рентабельділігі % 49,2 31,2 -18
Сату рентабельділігі % 29,5 20,6 -8,9
Өндіріс рентабельділігі % 28,1 14,5 -13,6
Жұмыскерлер саны мың адам 56 58,8 2,8
105
Жұмысшылар саны мың адам 43 47 4
109
1 жұмыскердің еңбек өнімділігі мың тг 2236095,2
2112584
-123511
94,5
1 жұмысшының еңбек өнімділігі мың тг 2912124 264297,7 -269146,3
90,8
Негізгі құралдардың орташа жылдық құны мың тг 91380197
115002864
23622667
126
Айналым капиталының орташа жылдық құны мың тг 40018426
61807961
21789535
154
Қор қайтарымдылығы тг 1,4 1,1 -0,3
78,6
Қор сыйымдылығы тг 0,7 0,9 0,2 129
Осы кестеден көріп отырғандай, жалпы өткізілген өнім көлемі
Ал, жалпы табыс 2008 жылмен салыстырғанда 433355 мың теңгеге
Бірақ, 2009 жылы өткен жылмен салыстырғанда кезең шығындары едәуір
Негізгі қызметтен түсетін табыс алдыңғы жылға қарағанда 83,8 %-ға
Негізгі емес қызметтен түскен табыс өткен жылмен салыстырғанда 3517678
Салық салғанға дейінгі жиынтық табыс 2008 жылы 54535601 мың
2008 жылы корпаративтік салық мөлшері 17655281 мың теңге табыс
Таза табыс 2008 жылы 36880320 мың теңгені құраған, ал,
3 Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін арттыруда лизингті қолдану мүмкіндіктерін
3.1. Дамыған елдер тәжірибесіндегі кәсіпкерлік қызметте лизингтік операцияларды
Әлемнің 59 мемлекеті бойынша статистикалық мәліметтер негізінде лизингтік нарықтың
АҚШ лизингті қолдану бойынша әлемде алғашқы орынды иемденіп
Францияда лизингтік операциялар кең таралған. Бұл мемлекеттің жалпы
Ал Германияда қазіргі уақытта көптеген лизингтік компаниялар жұмыс
Австрияда лизингтің 25 жылға жуық даму тарихы бар.
Ұлыбританияда лизинг салықтық жеңілдіктер енгізгеннен кейін, яғни 1970
Италиядағы бірінші лизингтік компания 1963 жылы пайда болған. Итальяндық
Бұл дамыған елдер тәжірибесінде лизингтік қатынастарды дамытудың тиімді
1.Қаржылық-лизингтік операцияны қолданатын, жоғары тиімді инвестициялық жобаларды қаржыландыру үшін
2.Кейбір инвестициялық-лизингтік жобалар бойынша лизингтік қызмет инфрақұрылымын құруда бірнеше
3.Лизингтік операцияларға жеңілдетілген пайыздық мөлшерлемесімен инвестициялық несиелерді ұсыну;
4.Мемлекет үшін маңызды кейбір шаруашылық салаларда лизингті пайдаланатын мемлекеттік
5.Эксперименталдық лизингтік компаниялар құруда жәрдем көрсету;
6.Лизингтік келісім тараптарының мүліктік және құқықтық қорғалуын қамтамасыз ету
7.Өздерінің өндіретін тауарлары немесе көрсететін қызметтерімен жабдықтау арқылы лизингтік
8.Лизинг субъектілері үшін салықтық жеңілдіктерді құрастыру және енгізу;
Салықтық жеңілдіктер – бұл лизнгтің жылдам дамуына әсер ететін
9.Лизингтік төлемдер есебінің қолайлы әдісін құрастыру;
10.Лизингке маманданған жаңа компаниялар құруда жәрдем көрсету;
11.Лизинг алушы және лизинг берушіге экспорттық жеңілдіктер ұсыну;
12.Жеке кәсіпкерлерді, мемлекеттік қызметкерлерді және студенттерді лизингтік қызмет негізіне
13.Меншік құқығының сақталуы туралы мемлекеттік заңнамалық кепілдік ұсыну;
14.Сақтандыру жүйесін дамыту;
15.Лизингті ақпараттық қамтамасыз ету;
16.Бухгалтерлік стандарттарды халықаралық стандарттарға жақындату;
17.Кедендік жеңілдіктер ұсыну;
18.Амортизациялық жеңілдіктер енгізу;
19.Шағын және орта бизнестің дамуын ынталандыру;
20.Ынталандыратын инвестициялық саясат енгізу және т.б.
3.2. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік қызметті жандандырудағы лизингті дамыту тетіктері
Лизингті қолдану мүмкіндіктерін арттыру және оларды дамыту жолдарын ұсынбастан
Лизингке берілетін мүліктің құрылымына байланысты келесідей мәселе туындап отыр,
Лизингтік компаниялардың инвестиция тарту мәселесі – өзекті мәселелердің бірі.
Мемлекетке инвестиция тартудағы негізі мәселелердің бірі – халықаралық лизингті
Келесі мәселенің бірі, әсіресе шағын шаруа қожалықтары үшін, ол
Қаржылық лизингтің ерекше белгілерінің бірі – ол лизингке берілетін
Бірінші кезекте, лизингтік операциялар лизинг алушы үшін тартымды болуы
Лизингтік келісімдерді қаржыландыруда екінші деңгейлі банктердің айтарлықтай белсенді еместігі
КР-ның кейбір заңнамалық актілерінде лизинг ұғымы әр түрлі анықталған.
Лизингтің 50-ге жуық түрі бар, бірақ біздің елімізде тек
Салықтық заңнама лизинг алушыға лизинг мүлкін сатып алу міндетін
Біздің еліміздегі лизингтік қатынастардың дамуын тежеуші факторлар:
1.Лизингтік келісімдерді жүзеге асыратын заңнамалық базаның жетілмегендігі, ҚР «Қаржылық
2.Қазіргі күнге сай лизингтік қызмет нарығы инфрақұрылымының жоқтығы, соның
3.ҚР-ның 1988 жылғы «Қаржылық лизинг туралы» халықаралық конвенцияға
4.Лизингтік-инвестициялық жобалардың тиімділігін оперативті бағалау әдістемесінің жоқтығы;
5.Аймақтардың және әртүрлі өндірушілердің технологияға және құрал-жабдыққа деген қажеттіліктерін
Лизинг әлемнің көптеген елдерінде өз дамуын тауып, кәсіпкерлік қызметті
1.лизингке берілетін мүліктің импорты ҚҚС-нан босатылатын құрал-жабдықтардың тізімін
2.лизинг субъектілері үшін салықтық жеңілдіктерді көбейту;
3.лизингке қатысты заңнамалық базаны жетілдіру, нақтылау және ретке
4.лизингтік компанияларды несиелендіретін банктердің несиелік қарыз нормативтерін қайта қарастыру,
5.Салық кодексіндегі сублизинг келісімдеріне қатысты мәселелерді нақтылау, сонымен қатар
6.«ҚР-дағы көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу туралы ережелерге» қаржылық лизингті
7.лизинг алушылар жеделдетілген амортизацияны қолдануға құқық беру;
8.қаржылық лизингтен басқа, әлемдік нарықта кең тараған лизингтің түрлерін
9.1988 жылғы «Қаржылық лизинг туралы» халықаралық конвенцияға қосылу;
10.қаржылық-лизингтік операцияны қолданатын, жоғары тиімді инвестициялық жобаларды қаржыландыру үшін
11.Жеке кәсіпкерлерді, мемлекеттік қызметкерлерді және студенттерді лизингтік қызмет негізіне
12.өздерінің өндіретін тауарлары немесе көрсететін қызметтерімен жабдықтау арқылы лизингтік
13.«Лизингтік кешен» орталығын құру. Бұл орталық лизингке қатысты барлық
14.ҚР-на лизинг арқылы әкелінетін құрал-жабдықтарды арнайы сұрыптаудан өткізу. Бұл
Қорытынды
Қорытындылай келгенде, қазіргі кезде әлемдік тәжірибеде, лизингтік қатынастар экономиканың
Сонымен, лизингтік қатынастар – бұл лизинг объектілерін пайдаланушыларды қажетті
Жалпы алғанда, Қазақстанда лизингтік қатынастардың өзіндік қалыптасу және даму
Қазақстанның лизингтік саласының дамуы басқа Орта Азия елдерінің көрсеткіштерінен
-лизинг көлемі бойынша аймақтағы жоғарғы көрсеткішті иемденіп отыр
-2002 жылмен салыстырғанда 4 еселік өсу байқалған;
-20 лизингтік компания жұмыс істейді.
Жалпы ҚР-да лизингтік нарық кең, ауқымды түрде дамып келе
Әлемдік тәжрибеге сүйене отырып, лизингтің жалпы қаржылық қатынастардағы үлесінің
Қазіргі кезде негізгі құралдармен жарақтану және оларды жаңартып
Пайдаланған әдебиеттер:
1) ҚР «Қаржы лизинг туралы» заңы, 2004 ж. 10-
2) ҚР Азаматтық кодексі
3) ҚР Салық кодексі
4) Л.Н. Тэпман «Предпринимательское управление зарубежный опыт» Москва 2004
5) «Развитие лизинговых отношений в РК» Библиотека Бухгалтера и
6) М.К.Кенжебулатов «Развитие лизинга в РК» //Аль Пари.2010 ж.,
32-42беттер
7) Рахимова С.А. «Лизинг: проблемы и перспективы развития» //
8) Оралбаева Ж.З. «Қазақстандағы лизингтік қатынастарды басқару тетіктерін жетілдіру»
9) З.Аскарова «Анализ лизинговой деятельности в Казахстане» // Транзитная
10) А.Смагулов «Лизинг в Казахстане» //National Business .— 2010
11) Т.Иссык «Проблемные аспекты развития лизинг РК»
12) «Лизинг: проблемы и перспективы развития» // Банки
13) «Мировой опыт в лизинговых отношениях» // Юридический консультант
14) «Лизинг және елімізде лизингтік қатынастардың пайда болуы» //
15) М. Мұқаштегі «Лизинг: ізденіс және ізгі
16) М. Мұқаштегі «Лизинг несімен тиімді?» //Алматы
2010ж.—19 ақпан;
17) Мир финансов.— 2010г. – №12 – 10-14стр.
18) Интернет
19) Газман В.Д. Финансовый лизинг: Учеб. пособ.
20) Горемыкин В.А. Лизинг: Учеб. – М.:
5